SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
ԿՈՐԻԶԱԿԻՍՈՒՄ
ԱՐՓԻ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
 Բջջի անուղղակի բաժանում, որի
դեպքում կորիզում և ցիտոպլազմայում տեղի են ունենում մի շարք միմյանց
հաջորդող, կանոնավոր գործընթացներ, որոնք ի վերջո բերում են բջջի
գենետիկական նյութի հավասար բաշխմանը առաջացած դուստր բջիջների
միջև։ Վերոհիշյալ բոլոր պրոցեսներն ընթանում են միտոտիկ ցիկլի
ընթացքում։ Կորիզակիսումը օնտոգենեզի կարևոր գործընթացներից մեկն է։
Միտոտիկ բաժանումը ապահովում է բազմաբջիջ էուկարիոտ
օրգանիզմների աճը հյուսվածքային բջիջների հաշվին։
 Հնարավոր է դառնում որոշել քրոմոսոմների չափսերը, ձևը, կառուցվածքը,
քանակը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ երկարավուն, խիտ մարմնիկ է, որը
կազմված է սեղմվածքներով միմյանցից սահմանազատված մի քանի
մասերից։ Տարբերում են առաջնային սեղմվածքը կամ ցենտրոմերը։
Ցենտրոմերն այն տեղն է, որին բաժանման ժամանակ միանում են
բաժանման իլիկի թելիկները։ Քրոմոսոմի վրա կարող է լինել երկրորդային
սեղմվածք։
 Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ բաղկացած է պարուրաձև ոլորված ԴՆԹ-ի երկու
թելից (մոլեկուլ) ,որոնք կոչվում են քրոմատիդներ կամ դուստր
քրոմոսոմներ։
 Բջջի կենսական կամ միտոտիկ ցիկլում տարբերում են.
 ինտերֆազ կամ նախապատրաստական շրջան. դա երկու բաժանումների միջև ընկաց
ժամանակահատված է, որի ընթացքում բջիջն աճում է, գործում և նախապատրաստվում
բաժանման,
 բջջի բուն բաժանման շրջան։
 Բջջի բուն բաժանումը ընթանում է միմյանց հաջորդող չորս
փուլերով՝ պրոֆազ, մետաֆազ, անաֆազ, թելոֆազ։
ՊՐՈՖԱԶ
 Պրոֆազի ժամանակ քրոմոսոմները սկսում են պարուրվել, կարճանալ և հաստանալ,
հետագայում նրանք ընդունում են բարակ թելի տեսք, և պրոֆազի վերջում բոլոր
քրոմոսոմները լավ տեսանելի են դառնում լուսային մանրադիտակի տակ։ Այդպիսի
փաթեթավորման հետևանքով ԴՆԹ-ից տեղեկատվության արտագրումը դադարում է։
Քրոմոսոմների պարուրումը պարտադիր է դուստր բջիջների միջև ժառանգական
ինֆորմացիայի հաջող բաժանում իրականացնելու համար։
 Պրոֆազի ժամանակ ցենտրոիլները (իսկ դրանք յուրաքանչյուր բջջում երկուսն են )
իրարից հեռանում են դեպի բջջի հակադիր բևեռները, և դրանց միջև գոյանում է
բաժանման իլիկ։ Պրոֆազի վեջում կորիզաթաղանթը լուծվում է, իսկ քրոմոսոմներն
ազատ դասավորվում են ցիտոպլազմայի մեջ, կորիզակները վերանում են։
ՊՐՈՖԱԶ
ՄԵՏՈՖԱԶ
 Մետաֆազում քրոմոսոմների պարուրումը և հաստացումը ավելի է
արտահայտվում. նրանք տեղաշարժվում են բջջի հասարակածային շրջան՝
առաջացնելով հասարակածային թիթեղիկ։ Քրոմոսոմներն առաջացնում են
մետաֆազային թիթեղ, և յուրաքանչյուր քրոմոսոմին կենտրոնական մասում
(ցենտրոմներ) կպչում է իլիկի թելիկներից մեկը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմում
տեղի է ունենում բաժանում՝ քրոմատիդների միմյանցից առանձնացում։

Երբ բոլոր քրոմոսոմները կպած են լինում բաժանման իլիկի թելիկներին,
յուրաքանչյուր քրոմոսոմի քրոմատիդները սկսում են միմյանցից հեռանալ դեպի
բջջի բևեռները, մեկ բևեռին մոտենում է մի քրոմատիդ, հակադիր բևեռին՝ մյուսը։
ՄԵՏՈՖԱԶ
ԱՆԱՖԱԶ
 Անաֆազում քրոմատիդները տարամիտվում են դեպի բջջի
բևեռները։ Քրոմոսոմների շարժումն իրականանում է
բաժանման իլիկների շնորհիվ, որոնք կծկվում են և դուստր
քրոմոսոմներին փգում բջջի հասարակածից դեպի բևեռները։
Քրոմոսոմների շարժման ընթացքում օգտագործվում է ԱԵՖ-ի
էներգիան։
ԱՆԱՖԱԶ
ԹԵԼՈՖԱԶ
 Միտոզի վերջին փուլը թելոֆազն է։ Թելոֆազում բջջի բևեռներին մոտեցած
քրոմոսոմներն սկսում են ապապարուրվել, դրանք երկար թելիկների տեսք են
ընդունում և միահյուսվում իրար, որը բնորոշ է չբաժանվող կորիզին։ Դուստր
կորիզներում նորից կորիզաթաղանթ է գոյանում, ձևավորվում են
կորիզակները և լրիվ վերականգնվում է ինտերֆազին բնորոշ կորիզի
կառուցվածքը։ Թելոֆազի ընթացքում տեղի է ունենում նաև ցիտոպլազմայի
բաժանում՝ ցիտոկինեզ, որի հետևանքով բջջաթաղանթի բաժանման
արդյունքում երկու դուստր բջիջներն անջատվում են միմյանցից։ Այս
բջիջներն լրիվ կերպով նման են մայր բջջին։
ԹԵԼՈՖԱԶ

More Related Content

What's hot

բնային բջիջներ
բնային բջիջներբնային բջիջներ
բնային բջիջներ
marineapresyan78
 
ցողունային բջիջներ
ցողունային բջիջներցողունային բջիջներ
ցողունային բջիջներ
marineapresyan78
 
մկրտչյան լուսինե11 3
մկրտչյան լուսինե11 3մկրտչյան լուսինե11 3
մկրտչյան լուսինե11 3
marineapresyan78
 
презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)
Hayk Nazaryan
 

What's hot (20)

Բջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքըԲջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքը
 
միտոզ
միտոզմիտոզ
միտոզ
 
Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/
 
բնային բջիջներ
բնային բջիջներբնային բջիջներ
բնային բջիջներ
 
ԲՆԱՅԻՆ ԲՋԻՋՆԵՐ
ԲՆԱՅԻՆ ԲՋԻՋՆԵՐԲՆԱՅԻՆ ԲՋԻՋՆԵՐ
ԲՆԱՅԻՆ ԲՋԻՋՆԵՐ
 
ցողունային բջիջներ
ցողունային բջիջներցողունային բջիջներ
ցողունային բջիջներ
 
մկրտչյան լուսինե11 3
մկրտչյան լուսինե11 3մկրտչյան լուսինե11 3
մկրտչյան լուսինե11 3
 
Bjijner ev hyusvacqner
Bjijner ev hyusvacqnerBjijner ev hyusvacqner
Bjijner ev hyusvacqner
 
mkanayin hyusvacq
mkanayin hyusvacqmkanayin hyusvacq
mkanayin hyusvacq
 
բջիջ
բջիջբջիջ
բջիջ
 
Բջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածքԲջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածք
 
Հյուսվածքներ
ՀյուսվածքներՀյուսվածքներ
Հյուսվածքներ
 
презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)
 
Հյուսվածքներ
ՀյուսվածքներՀյուսվածքներ
Հյուսվածքներ
 
Բջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածքԲջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածք
 
Բջիջ
ԲջիջԲջիջ
Բջիջ
 
բեղմնավորում և կրկնակի բեղմնավորում
բեղմնավորում և կրկնակի բեղմնավորումբեղմնավորում և կրկնակի բեղմնավորում
բեղմնավորում և կրկնակի բեղմնավորում
 
Հյուսվածքներ
ՀյուսվածքներՀյուսվածքներ
Հյուսվածքներ
 
ԴՆԹ
ԴՆԹԴՆԹ
ԴՆԹ
 
Hyusvacqner
HyusvacqnerHyusvacqner
Hyusvacqner
 

More from Արփի Սահակյան (6)

kensԿենսոլորտտ
kensԿենսոլորտտkensԿենսոլորտտ
kensԿենսոլորտտ
 
Qaxcraham jur
Qaxcraham jurQaxcraham jur
Qaxcraham jur
 
Ալո (Halve)
Ալո  (Halve)Ալո  (Halve)
Ալո (Halve)
 
Hapalas
HapalasHapalas
Hapalas
 
Բանջարեղենների մասին
Բանջարեղենների մասինԲանջարեղենների մասին
Բանջարեղենների մասին
 
Նապաստակներ
ՆապաստակներՆապաստակներ
Նապաստակներ
 

Միտոզ

  • 2.  Բջջի անուղղակի բաժանում, որի դեպքում կորիզում և ցիտոպլազմայում տեղի են ունենում մի շարք միմյանց հաջորդող, կանոնավոր գործընթացներ, որոնք ի վերջո բերում են բջջի գենետիկական նյութի հավասար բաշխմանը առաջացած դուստր բջիջների միջև։ Վերոհիշյալ բոլոր պրոցեսներն ընթանում են միտոտիկ ցիկլի ընթացքում։ Կորիզակիսումը օնտոգենեզի կարևոր գործընթացներից մեկն է։ Միտոտիկ բաժանումը ապահովում է բազմաբջիջ էուկարիոտ օրգանիզմների աճը հյուսվածքային բջիջների հաշվին։  Հնարավոր է դառնում որոշել քրոմոսոմների չափսերը, ձևը, կառուցվածքը, քանակը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ երկարավուն, խիտ մարմնիկ է, որը կազմված է սեղմվածքներով միմյանցից սահմանազատված մի քանի մասերից։ Տարբերում են առաջնային սեղմվածքը կամ ցենտրոմերը։ Ցենտրոմերն այն տեղն է, որին բաժանման ժամանակ միանում են բաժանման իլիկի թելիկները։ Քրոմոսոմի վրա կարող է լինել երկրորդային սեղմվածք։  Յուրաքանչյուր քրոմոսոմ բաղկացած է պարուրաձև ոլորված ԴՆԹ-ի երկու թելից (մոլեկուլ) ,որոնք կոչվում են քրոմատիդներ կամ դուստր քրոմոսոմներ։
  • 3.  Բջջի կենսական կամ միտոտիկ ցիկլում տարբերում են.  ինտերֆազ կամ նախապատրաստական շրջան. դա երկու բաժանումների միջև ընկաց ժամանակահատված է, որի ընթացքում բջիջն աճում է, գործում և նախապատրաստվում բաժանման,  բջջի բուն բաժանման շրջան։  Բջջի բուն բաժանումը ընթանում է միմյանց հաջորդող չորս փուլերով՝ պրոֆազ, մետաֆազ, անաֆազ, թելոֆազ։
  • 4. ՊՐՈՖԱԶ  Պրոֆազի ժամանակ քրոմոսոմները սկսում են պարուրվել, կարճանալ և հաստանալ, հետագայում նրանք ընդունում են բարակ թելի տեսք, և պրոֆազի վերջում բոլոր քրոմոսոմները լավ տեսանելի են դառնում լուսային մանրադիտակի տակ։ Այդպիսի փաթեթավորման հետևանքով ԴՆԹ-ից տեղեկատվության արտագրումը դադարում է։ Քրոմոսոմների պարուրումը պարտադիր է դուստր բջիջների միջև ժառանգական ինֆորմացիայի հաջող բաժանում իրականացնելու համար։  Պրոֆազի ժամանակ ցենտրոիլները (իսկ դրանք յուրաքանչյուր բջջում երկուսն են ) իրարից հեռանում են դեպի բջջի հակադիր բևեռները, և դրանց միջև գոյանում է բաժանման իլիկ։ Պրոֆազի վեջում կորիզաթաղանթը լուծվում է, իսկ քրոմոսոմներն ազատ դասավորվում են ցիտոպլազմայի մեջ, կորիզակները վերանում են։
  • 6. ՄԵՏՈՖԱԶ  Մետաֆազում քրոմոսոմների պարուրումը և հաստացումը ավելի է արտահայտվում. նրանք տեղաշարժվում են բջջի հասարակածային շրջան՝ առաջացնելով հասարակածային թիթեղիկ։ Քրոմոսոմներն առաջացնում են մետաֆազային թիթեղ, և յուրաքանչյուր քրոմոսոմին կենտրոնական մասում (ցենտրոմներ) կպչում է իլիկի թելիկներից մեկը։ Յուրաքանչյուր քրոմոսոմում տեղի է ունենում բաժանում՝ քրոմատիդների միմյանցից առանձնացում։  Երբ բոլոր քրոմոսոմները կպած են լինում բաժանման իլիկի թելիկներին, յուրաքանչյուր քրոմոսոմի քրոմատիդները սկսում են միմյանցից հեռանալ դեպի բջջի բևեռները, մեկ բևեռին մոտենում է մի քրոմատիդ, հակադիր բևեռին՝ մյուսը։
  • 8. ԱՆԱՖԱԶ  Անաֆազում քրոմատիդները տարամիտվում են դեպի բջջի բևեռները։ Քրոմոսոմների շարժումն իրականանում է բաժանման իլիկների շնորհիվ, որոնք կծկվում են և դուստր քրոմոսոմներին փգում բջջի հասարակածից դեպի բևեռները։ Քրոմոսոմների շարժման ընթացքում օգտագործվում է ԱԵՖ-ի էներգիան։
  • 10. ԹԵԼՈՖԱԶ  Միտոզի վերջին փուլը թելոֆազն է։ Թելոֆազում բջջի բևեռներին մոտեցած քրոմոսոմներն սկսում են ապապարուրվել, դրանք երկար թելիկների տեսք են ընդունում և միահյուսվում իրար, որը բնորոշ է չբաժանվող կորիզին։ Դուստր կորիզներում նորից կորիզաթաղանթ է գոյանում, ձևավորվում են կորիզակները և լրիվ վերականգնվում է ինտերֆազին բնորոշ կորիզի կառուցվածքը։ Թելոֆազի ընթացքում տեղի է ունենում նաև ցիտոպլազմայի բաժանում՝ ցիտոկինեզ, որի հետևանքով բջջաթաղանթի բաժանման արդյունքում երկու դուստր բջիջներն անջատվում են միմյանցից։ Այս բջիջներն լրիվ կերպով նման են մայր բջջին։