Presentatie voor de MensIt professionaliseringsavond, 30 januari 2012.

1. +
Spelen met Taal en Betekenisgeving
MensIt Professionaliseringsavond
30 Januari 2012
Dr. Renate Werkman

2. +

3. +
 ‘Hij kan niet zo goed leren’
 ‘Jij kunt veel meer’
 ‘Je kunt je beter laten afkeuren’
 ‘Het is nu wel gedaan’

4. +
Assumpties
 Veronderstellingen
 ‘Oudere medewerkers zijn vastgeroest, die leren niet meer’
 ‘Jonge medewerkers zijn nog kneedbaar’
 ‘Die chronisch zieke medewerker wordt een zware last’
 ‘Dat is gewoon weerstand tegen verandering, die is er altijd’
 ‘Die medewerkster moet je gewoon hard aanpakken’
 ‘Dat kan hij helemaal niet’
 ‘Moet zij ons wat vertellen?’

5. +
Betekenisgeving
Praten met
vooral ‘gelijke’
anderen Gezamenlijke
betekenisgeving
Assumpties (geen afwijkende
meningen)
Onwrikbare
‘waarheid’ Gedeelde
werkelijkheid
Bevestigen/Bijstellen
Handelen
Uitkomst

6. +
Assumpties
 Vaak legitimatie om niet naar eigen aandeel/rol te
kijken
 Soms waar
 Vaak maken ze zichzelf waar
 Priming (bv. Aronson & Steele)
 Vaak letterlijk & figuurlijk

7. +
Mentale modellen
 Mentale modellen
 Persoon, rol, gebeurtenis, procedure, sociale modellen
 Mensen, situatie, gebeurtenissen categoriseren in fractie van
seconde
 Makkelijk!
 Eerste indruk allesbepalend
 Andere informatie niet meer meegenomen
 Gevolg: uitsluiting, discriminatie, etc.

8. + Wie betaalt het meest voor een auto?
(Ayres, Univ. Chicago)

9. +
Gemiddelde prijs bovenop kostprijs na
40 minuten onderhandeling
+$725,- +$935,- +$1195,- +$1551,-
(Ayres, Univ. Chicago)

10. +
Voorbeeldgesprek
 IT-sector van een financiële instelling
 Gesprek tussen MT-leden van de sector
 Probleem: passieve, afhankelijke medewerkers
 Wat willen de MT-leden?
 Welke assumpties uiten zij?
 Wat
zal de (waarschijnlijke) uitkomst zijn van dit gesprek
en wat betekent dat voor probleemoplossing?

11. +

12. +
Interactiepatronen
 Mentale modellen
Niet statisch
 Problematiek
in de organisatie gereflecteerd in
gesprekken ter plaatse
 Risico
op zelfbevestigend handelen en ontwikkeling
ingesleten interactiepatronen
 Gedrag van de een roept reactie van de ander op
 Herhalend: ingesleten gedragspatroon

13. +
Voorbeeldgesprek 2
 Overheidsorganisatie
 Gesprek tussen MT/Onderzoeksgroep en leidinggevenden
 Probleem:
organisatie moet lerende organisatie worden,
medewerkers moeten zelfsturend worden, resultaatgericht
werken en verantwoordelijkheid krijgen. Opleggen is strijdig met
doelen. Maar hoe dan? Medewerkers een rol geven in proces?
 Wat speelt hier nu werkelijk?
 Waarom ‘willen medewerkers niet’?

14. +
Taal die stimuleert
 Als taal kan demotiveren, discrimineren, inperken, ..
 Dan kan taal ook enthousiasmeren, motiveren,
stimuleren
 Weinig in organisaties??
 Moeite om voorbeeld te vinden

15. +
Taal die stimuleert
 http://www.youtube.com/watch?v=mE_BBoM_MfM
(van 8.28 tot 11.51 min.)
 Cameron’s strategieën
 Hoe hij de crisis positioneert
 Hoe hij activeert en inspireert
 Welke taal, woorden hij hanteert
 Effect op energieniveau en effect voor handelen

16. +
Cameron’s strategie
 Problemen onderkennen en tegelijk ook de valkuil van probleemfocus
 ‘I don’t for a minute underestimate how people feel. But the truth is, right
now, we need to be energized, not paralyzed by gloom and fear’
 Empoweren
 ‘(We are) hardworking, pioneering, creative, adaptable, optimistic, can-do’
 Vertrouwen creëren
 We kunnen het, we hebben het immers al eerder gedaan
 Positieve sfeer creëren en activeren
 ‘It’s the people of Britain and the spirit of Britain (that will bring success)’
 ‘Leadership works!’
 Positieve voorbeelden noemen en roemen
 Wie, waar, gevolg noemen
 Kansen signaleren en aanreiken, lonkend perspectief bieden
 ‘Half the world is booming, let’s go and sell to them!’

17. +
En de strategie van onze minister-
president
 http://www.dossierdenhaag.nl/000884-Rutte-wil-haast-met-
permanent-noodfonds.html#axzz1kZfSvytw
(van 7.30 tot 9.31 min.)
 Wat zal het effect hiervan zijn?

18. +
En de strategie van onze minister-
president
 Problemen onderkennen maar vervolgens juist verdiepen
 Problemen uitgebreid noemen
 Negatieve voorspellingen doen
 ‘2012 zal een moeilijker jaar worden dan 2011’
 ‘De staatsschuld zal toenemen, de werkloosheid zal verder stijgen, de hele
Europese economie is aan het afremmen, dat zullen wij voelen’
 ‘Ik vrees dat het dit jaar erger wordt’
 Oplossing eenzijdig leggen bij fixatie ‘moeilijke overheidsmaatregelen’
en bij overheid
 ‘Maar we zijn een heel rijk land (we hebben vet genoeg, kunnen het
hebben). Maar dan moeten we wel de noodzakelijke koers houden en de
noodzakelijke beslissingen nemen’

19. +