Βότανα και φυτά - Υγεία

2. ΒΟΤ ΑΝΑ ΚΑΙ ΦVΤΑ 1
Ποια, πού, πώς, πότε
made by Absens
((Υ Γ Ε Ι Α» 79

3. 70ς ΤΟΜΟΣ πριν από χρόνια ήταν μόνο εμπειρικές, λειτουργία του τριαντάφυλλου δε στα-
τώρα έγιναν επιστημονικές. ματά μόνο στην ομορφιά ή στο άρωμα
40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στην εποχή των κορτιζονούχων, των αυτού του λουλουδιού: τα πέταλά του
σουλφοναμιδικών και των ορμονών σε έγχυμα μπορούν να αποτοξινώ ­
φαίνεται παράξενο ή τουλάχιστον άβο­ σουν ένα κουρασμένο συκώτι και να
λο να γυρίσουμε πίσω, αλλά οι στατι­ διεγείρουν αρκετά τα δύσκολα έ­
στικές μιλούν καθαρά. Πολλά άτομα έ­ ντερα.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ 1 καναν κατάχρηση ορισμένων φαρμά­ Σ' αυτό το τέταρτο κεφάλαιο θα ανα­
κων και βρέθηκαν σε τρομακτικές κα­ φερθούν πολλά φαρμακευτικά βότανα
ΠΟΙΑ ΠΟΥ ΠΩΣ ΠΟΤΕ και φυτά. Μερικά θα είναι ήδη γνω ­
ταστάσεις.
Τα θεραπευτικά βότανα και φυτά είναι στά, άλλα θα έχουν ανάγκη να ανακα­
nΩΣ ΕίΝΑΙ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤ Ι ΚΑ ΦΥΤΑ
Χρησιμοποιούμενα μiρη των φαρμακευTlκών φυτών και πολυάριθμα και οι ιδιότητές τους είναι λυφτούν,
εποχή συλλογής ((Η αληθινή τέχνη της θεραπείας, κατά
. το ίδιο πολυάριθμες: δε μένει παρά να
Κύριο βοτανολογικά παρασκευάσματα
πλησιάσουμε αυτό τον κόσμο που εί­ την ταπεινή μου γνώμη, πρέπει να ξέ­
ΚΑΤΑΛΟΓΟ Σ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ
Αχιλλεία. σκόρδο, σ γριμόνιο ή φaνόχορ το; αΑθαίο ή νερομο­ ναι ανοιχτός μπροστά μας. ρει να ανατρέχει σ ' όλες τις πηγές που
λόχα, ανανός, αγ γελική, γλυκάνισο. πορτοκαλιά. σπαράγγι,
Τίποτα από όλα αυτά που θα βρούμε η φύση και η νοημοσύνη του σνθρώ­
αψίνθιο. βρόμη, βαρδάνη (κολλητσίδα), βασιλικός, σημύδα.
κρότσιγας, βόλδος, κσψόκιο ή κσψέλο, πύξος ή πυξάρι, κα­ στις επόμενες σελίδες δεν έχει απο­ που βάζουν στη διάθεσή μας, Δε θα
κάο. καφέ η καφές, χαμόμηλο, κάμφορα, ιβίσκος, αγκινάρα,
δειχτεί και πειραματιστεί πλατιά, τίπο­ πρέπει να σγνοήσουμε τίποτσ» (Mes-
κορδοσόντσ. καρό το, κάρος, λάχανο. χελιδόοιιο, χοιρέφυλ),ο,
αγγούρι. κινίνη, πικρσμάρσυλο ή ρσλίδα ή ραδίκι. κερασιά, τα δεν εγκαταλείπεται στην τύχη και segue).
κρεμμύδι. κυπαρίσσι. κόκα, κοχλιάρια, εκουlζέτσ, κόλο, κολ ­
χ/κό. σύμφυ τα, κορίσνδρο, κυδωνιά. κάρδαμο, κισσός, ερε;·
τα αποτελέσματα θα είναι μια πειστική Τα βότανα είναι έτοιμα να μας βοηθή­
κη ή Ρξίκι, ευκάλυπτος, αρσενική, φ τέρη, rPIrpi;AλI, χρυσάν· απόδειξη. σουν: μπορεί να μας κάνουν να ξανα­
θεμο ή νεκράνθεμο, μάραθο. φυ τοΛάκκα. φράουλα, ράμνος
ή βουρβουλιά, σιτάρι. KαΠVίτης, γεντιανή, κρίνος, άρκευθος ή Αφού διαβάσουμε και ακολουθήσου­ βρούμε ή να διατηρήσουμε την υγεία
κέδρος, g;nseng, σγρώστιδα, καλαμπόκι, χένα, δ άφνη ή βά·
με με αυνέπεια κάθε συμβουλή, θα μας και μπορεί να μας ξαναχαρίσουν
για, λεβάντα, λ ινάρι, γλυκύρριζα, Λυκίσκος, μα ντζουράνα, μο ·
Λόχα. ματέ ή τσάι της Πσραγουάης, μεΛισαόφυτο, μηΛιά, μας έρθει αυτόματα η ερώτηση, γιατί μια ισορροπία στον αγχώδη κόσμο
μέ ντα, μυρ τίδ,ο, καρυδιά, ελιά, ρίγανη, τσουκνιδσ. κριθάρι,
παπαρούνα, ελ ξίνη. παθα νθές, αρνόγλωσαο, μαϊντανός, δα·
οι γιατροί δίνουν στους ασθενείς κου­ που ζούμε.
μασκηνιά, φύκος. ρήο, κοχλ ιαρίδα. φπΑιά. φραγκοστάφυλο. τιά από βιταμίνες ή άλλα συνθετικά Η φύση δει! προδίδει, τα βότανα μπο­
κρό τωνας, ρύζι. ψευδακακία, λ άπαθο ή Λάπατο. αγριοτρια·
ν ταφ υλλιά. δε ντροΛίβανο, βά τος, απήγαγο. λύθρο. αμύΑακα,
φάρμακα και όχι αληθινά περιδέραια ρεί νσ χρησιμοποιηθούν χωρίς φόβο,
.ελελίαφακος ή φασκόμηΑο, ακτή ή σαμπούκος, θύμβρα ή από σκόρδο ή κρεμμύδια. οι δραστικές τους ιδιότητες, αντίθετα
θρούμπη, ααπουνόρριζα, έμπετρο, σέΛινο, κασσία, αινόπι.
θύμος, σουρβιά, σόγια, οξυφοίνικσς, tanaceto. άγριο μαρού· Ο κόσμος δεν αποτελείται μόνο από από ορισμένα συνθετικά παρασκευά­
Λ ι ή πικραΛ ίδα ή ταράξακος. ταά,. τσάι της Ευρώπης, τίΛιο ή
υγιέστατους ή ασθενείς ανθρώπους. σματα, είναι τελείως συμβατές με τον
φλ αμούρι. ινώδες τριφ ύλλι, βήχιο, αρκτοστάφυΛος, βαλεριά·
να, βανίλια, φλόμος, αταυροβότανο, πανσές, μξνεξές ή γιού­ Ο κόσμος αποτελείται από άτομα που ανθρώπινο οργανισμό και προσφέ­
λl, βίσκο (γκυ), βακκίνιο, άμπεΛος, ανθυλΑίδα, κρόκος ή ζα~
φορά, ζιγγίβερη. κολοκυθιά.
βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση μιας ρουν αποτελέσματα χωρίς να προκα­
ισορροπίας με τον οργανισμό τους. λούν βλάβες.
ΤΑΞΙΝΟΜ Η ΣΗ
Παχυντικό. αφροδισιακά. πικρά. αναφροδ,σ,ακό, α ναΑγητικά, Για να μπορούμε να κάνουμε θεραπεία Ας πλησιάσουμε τα φυτά, χωρίς να
αντιαναιμlκά. αντlκυσταλγlκά. αντιδιαβη τικά, αντιδιαρροϊκά.
φυτά που μειώ νουν το μητρικό γάλα, αντlπClδαγρικά, φυ τό
με τα βότανα είναι απαραίτητο να θέλουμε να μάθουμε τα πάντα σε λίγο
κατά το σχηματιαμό των λίθων, αντιρρευματικά, γνωρίζουμε ένα ελάχιστο σχετικά με καιρό και χωρίς να σκεφτούμε ότι θα
αντισηπτικά, σπασμολυτικά. αντιιδρωτικά, ορεκτικά,
σπορροφητικά, στυπτικά, βάΑσαμα, αντιβηχικά,
τη βοτανολογία, αλλά κυρίως να φτιά­ ήμαστε καλά από τη μια μέρα στην άλ­
καρδιοτονω τικά, φυσώδη, αντlκεφαλ αλγlκό, επουλωτικά, ξουμε με τα βότανα μια ήρεμη σχέση λη. Οι αγωγές με τα βότανα πρέπει να
χολαγωγά, κολλύρια, τονωτικά, καθαρ τικά, αντιεΛκωτlκά,
xω~'ευΤΙKά, απιαχναντικά, διουρητικά, φυτά ιιια την εξάλειψη φιλίας και γνωριμίας. είναι σταθερές στο χρόνο και πρέπει
του ουρικού οξέος, εμμηναγωγά, μαλακτικά, αιμοστατικά,
Αφού διαβάσουμε τις επόμενες σελί­ να γίνονται με εμπιστοσύνη.
αποχρεμπτικά. αντιπυρετlκά, φυτά που ρυθμίζουν την
πηκτικότητα του αίματος. φυ τά που αυξά νουν το μητρικό δες όπου θα παρουσιαατούν, σε ένα Για να εκτιμήσουμε τα φυτά δεν είναι
γάΛα, εντομοκ τόνσ. υπερτααικά, υποτασlι<ά, ελαφρά
καθαρτικά. γλοιώδη, ναρκωτικό, οφθαλμΙι<ά, φυτά για τις
πρώτο μέρος, τα φαρμακευτικά βότα­ απαραίτητο να έχουμε ζήσει στην εξο­
παθήσεις των ανσπνευστικώ ν οδών, καθσρ τικά, δροαιστικά. να και τα φυτά και σ ' ένα δεύτερο, οι χή, δεν είναι απαραίτητο να είχαμε έ­
ηρεμιστικό. διε γερτικά ή ερεθιστικά, στομαχικά,
ιδρωταγωγό. ταινlοκτόνα. τονωτικά, πικρά τονωτικά. συνταγές για τις διάφορες διαταραχές, ναν παππού γνώστη αλάνθαστων φυ­
α γγειοσυσταλ τικά, α γγειοδιασταλ τικά, παρασιτοκτόνα, δε θα μπορέσουμε να αδειάαουμε το τικών φαρμάκων και δεν είναι σπου­
εμετικά.
ντουλαπάκι με τα φάρμακα και να αντι­ δαίο να έχουμε κάνει μελέτες γεωπο­
Ο Ι ΒΙΤΑΜ Ι ΝΕΣ
Κ Α Ι ΤΑ Μ ΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΛΑΤΑ καταστήσουμε τα χρωματιστά χαπά­ νικής ' αντίθετα, είναι μόνο με τον εν­
Ιδιότη τες των βιταμι νών και περιεχόμενό τους στα φυτικό κια, τα υπόθετα και τα άλλα σκευά­ θουσιασμό προς αυτόν το γενναιόδω­
τρόφιμα
Λιποδιαλυτές βιταμίνες σματα με πολλά βάζα και σακουλάκια ρο κόσμο της φύσης, που ο καθένας
γδατοδιαλυτές βιταμίνες
από λουλούδια, φύλλα και ρίζες, αλλά μας μπορεί να σχηματίύει ένα προσω­
Ιδιότητε ς των μεταΜ ικώοι οΑ ότωοι χαl τιεριεχόμενό τους στα
φυ τιχό τρόφιμα. ούτε και να κλείσουμε το βιβλίο με δυ­ πικό και πλούσιο απόθεμα γνώσεων
σπιστία, γιατί μεταξύ των δυο άκρων για μιαν αποτελεσματική εφαρμογή
υπάρχει μια ισορροπία. της φυτοθεραπείας.
σ έρ πυλλος ή άγριο θυμάρι, χρησιμο­ Από τη βαλεριάνα χρησιμοποιείται το
Η θεραπεία των παθήσεων με τα βό­ ποιούμενο σαν έγχυμα, είναι ένα φυ­ ρίζωμα, αλλά τι είναι ένα ρίζωμα; Γιατί
τανα αποκτά ένα ανανεωμένο ενδια­ σικό αντιβιοτικό και είναι πολύ χρήσι­ τα φύλλα ενός φυτού χρησιμοποιού­
φέρο ν. Αυ τό το φαινόμενο μπορεί να μο όταν, αφού ήμασταν στην υγρασία νται σε έγχυμα και οι ρίζες σε αφέψη­
ερμηνευθεί με δυο τρόπους, συνδεμέ­ όλη την ημέρα, το βράδυ αισθανόμα­ μα; Γιατί πρέπει να ανατρέχουμε στα
νους μεταξύ τους: τα χημικά φάρμακα στε ένα « γδάρσιμω! στο λαιμό και λίγο εμβρέγματα;
είναι χρήσιμα, μερικές φορές απαραί­ πυρετό. Αλλά μπροστά σε μια βρογχο­ Πριν να αρχίσουμε την πραγματική
τητα, αλλά συχνά προκαλούν άμεσες πνευμονία το έγχυμα του θυμαριού θα γνωριμία μας με τα φυτά θα περιγρα­
παρενέργειες πολ ύ σοβαρές και πα­ χρησιμεύσει για να πιούμε μιαν ασπι­ φούν τα κυριότερα, οι εποχές συλλο ­
ρενέργειες σε διάστημα χρόνου ρίνη. γής και με ποιο τρόπο θα χ{Jγ;ιμο ­
απροσδιόριστο ' εξάλλου, έχουν γίνει Το να χαρίσουμε ή να δεχτούμε ένα ποιηθούν τα διάφορα μέρη τους για να
μελέτες, όλο και πιο αναλυτικές, πάνω μπουκέτο από τρία, πέντε ή επτά εκμεταλλευτούμε στο μέγιστο τα δρα­
made by Absens
στα φυτά και μερικές θεωρίες, που τριαντάφυλλα μας γεμίζει χαρά, αλλά η στικά τους συστατικά.

4. φύλλα στη βάση , και τα πέταλα (μικρά
ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ χρωματιστά φύλλα και συχνά ευωδια ­
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ στά) μπορ εί να είναι σωληνοειδή , σε
σχήμα καμπάνας, μεμονωμ ένα ή μαζε­
ΦΥΤΑ 1 ΦΥΤΑ
μένα σε μπουκέτα. Από τα άνθη ανα ­
mύσσονται οι καρποί.
Καρποί: περιέχουν τους σπόρους,
Τα δραστικά συστατικά των φυτών πραγματικά όργανα αναπαραγωγής κα ι
μπορεί να βρίσκονται στη ρίζα , στα δ ιάδοσης του φυτού . Οι καρποί. όπως
φύλλα , στα λουλούδια , στους καρ­ και τα άνθη, μπορεί να είναι απλά ή
πούς, στο φλοιό ή σε κάποιο άλλο συλλεγμένα σε ομάδες.
~
Ποια, που, χρήσ ιμο μέρος τους. Π ρέπει να βάλου­
με λίγη τάξη στη μορφολογία των φυ ­
~ ~
Χρησιμοποιούμενα μέρη
τών και να διαχωρίσουμε στο καθένα
πως, ποτε των φαρμακευτικών φυτων
τα κύρια μέρη.
Ρίζα: είναι εκείνο το τμήμα του φυτού και επox~ συλλoγ~ς
που έχει σκοπό να απορροφά ePEmI- Σε καθένα από τα μέρη του το φυτό
κές ουσίες και δε γεννά βλαστούς ή περιέχει χρήσιμα δραστικά συστατικά,
φύλλα. αλλά, σε κάθε περίmωση, η συλλογή
Κορμός: είνα ι εκείνο το τμήμα του φυ­ πρέπει να γίνει με την τήρηση συγκε­
τού που αναmύσσεται σε ύψος, μπο­ κριμένων κανόνων, γιατί το περιεχό­
ρεί να είνα ι ποώδης ή ξυλώδης, αλλά μενο σε δραστικά συστατικά είναι δια­
μπορεί να είναι και υπόγειος (πχ το φορετικό σε σχέση με την εποχή , την
καρότο, ο βολβός του κρίνου , ο κόνδυ­ ώρα της ημέρας και τον καιρό.
λος της πατάτας, το ρίζωμα του ρείου). Τα υπόγεια όργανα (ρίζες, βολβοί , ρι­
Φύλλα: είναι τα πράσινα μέρη του φυ­ ζώματα) δε συλλέγονται στην εποχή
τού, που γεννιούνται από τον κορμό της μέγιστης ανάmυξης. Πράγματι ,
και τους πλάγιους κλάδους, ακριβώς σ' αυτήν την περίοδο είναι λι­
Α νθη: αποτελούν το σύνολο των ορ­ γότερο πλούσια σε νερό και επομένως
γάνων αναπαραγωγής. Οι κάλυκές περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα δρα ­
τους αποτελούνται από μικρά πράσινα στικών συστατικών
••
•
Λεπτομέρεια από μια πολύ αρχαία σελίδα ενός
βοτανολογικού μικρογραφημένου βιβλίου. Σε
μερικά από αυτά τα βιβλία η περιγραφή των
βοτάνων ήταν πολύ ακριβής και αε βάθος. Τα
φαρμακευτικά φυτά υπήρξαν για πολύ καιρό η
μοναδική θεραπευτική πηγή για τον άνθρωπο
και ακόμα και σήμερα δεν έχουν σταματήσει να
ανακουφίζουν την πάσχουσα ανθρωπότητα.·
πράγματι από αυτά, με τελειοποιημένες
μεθόδους απομόνωαης, εξάγοντσι τα δραστικά
made by Absens
συστατικά που καταλήγουν σε ειδικά φάρμακα.
125 1

5. Ο φλοιός συλλέγεται την άνοιξη, δηλα­
δή την περίαδο στην οποία η λύμφη
ανεβαίνει , και σε κάθε περίmωση
συλλέγεται πριν από την άνθιση του •
φυτού .
Το ξύλο συλλέγεται το φθινόπωρο και
το χειμωνα.
Τα φύλλα συλλέγονται πριν από την
άνθιση, κυρίως στην περίmωση των
ποωδών φυτών.
Τα άνθη συλλέγονται πριν ακόμα ανοί­
ξουν ή σιγά σιγά καθώς αναίγουν (π.χ.
μολόχα , χαμόμηλο) . Τα πιο συχνά χρη­
σιμοποιούμενα ανθισμένα άκρα είναι
εκείνα των αρωματικών φυτών (π.χ.
μέντα , δεντρολίβανο, μαντζουράνα , α ­
ψίνθιο).
Οι ξεροί καρποί και απόροι συλλέγο­
νται σε πλήρη ωρίμανση, αλλά πριν να
πέσουν μόνοι τους από το φυτό (π.χ.
γλυκάνισο, μάραθο).
J
, )
Κύρια βοτανολογικά
παρασΚΕυάσματα
Γισ να μποραύν να χρησιμοποιηθούν
στο μέγιστο τα δραστικά συστατικά
των φυτών είναι απαραίτητο να γνω­ ,
ρίζουμε τα κυριότερα βοτανολογικά
παρασκευάσματα.
Έγχυμα (infusa) : συνίσταται στην έγ­
χυση βραστού νερού πάνω αε άνθη Σκόνη: παρασκευάζεται με τα χρήσιμα Το τελικό προϊόν της έκχυσης (infuso) (που
μέρη των φυτών , τελείως αποξηραμέ­ προέρχεται σπό το λατινικό infundere που
και φύλλα . Είναι κατάλληλο όταν πρό­
σημσίνεl χέω μέσσ) είναι το έγχυμσ που
κειται για άνθη και λεmά φυτά. Ο χρό­ νων , τεμαχισμένων και κοσκινισμέ­
λαμβάνεται αν ρίξουμε βρσστό νερό σε
νος ποικίλλει από 3 έως 1Ο λεmά . Στη νων. Η σκόνη συνήθως παίρνεται από φαρμακευτικά ή αρωματικά φυτά. Μετά το
συνέχεια φιλτράρουμε το κρύο παρα­ το στόμα σε κουταλάκια , αναμειγμένη χρόνο έκχυσης, που ποικίλλει σπό 3 έως 1Ο
με μέλι (π.χ. σκόνη τριφυλλιού) . λεπτά, φιλτράρεται τοχλισρό πιο υγρό. Μετοξύ
ακεύασμα.
των εγχυμάτων των πλέον κοινών θυμίζουμε
Αφέψημα (decocta) : παρασκευάζεται Κατάπλασμα (cataplascua): παρα­ εκείνα του τσαγιού, του καφέ, της σλθσίας, της
βάζοντας το χρήσιμο μέρος του φυτού σκευάζεται με φύλλα , άνθη και άλευ­ μέντας και του χομομηλιού.
σε κρύα ή βραστό νερό ' και βράζοντάς ρα πολτοποιημένα. Αυτό το παρα­
το για μερικά λεmά (χρησιμοποιείται σκεύασμα το βάζουμε πάνω σε ένα
κυρίως για ρίζες και σπόρους) . Αφέ­ κομμάτι γάζα και το εφαρμόζουμε στο
ψημα ή έγχυμα, με την προσθήκη ζά­ δέρμα , με σκοπό ηρεμιστικό ή μαλα­
χαρης ή μελιού και μερικές φορές και κτικό.
οινοπνεύματος , μπορούν να γίνουν σι­ Κομπρέαα ή επίθεμα: παρασκευάζο­
ρόπια. νται με το βρέξιμο βαμπακιού ή γάζας
Έμβρεγμα (macerata): λαμβάνεται αν σε ένα δραστικό υγρό (έγχυμα ή αφέ ­
αφήσουμε το φυτό σε ένα υγρό σε κα­ ' ψημα αρκετά συμπυκνωμένα) και με
νονική θερμοκρασία, για χρονικό διά­ την απευθείας εφαρμογή στο σημείο
στημα από μια νύχτα έως και 15 ημέ­ που μας ενδιαφέρει.
ρες . Αν αυτό το υγρό είναι νερό, η δια­ Λοσιόν: είναι αφέψημα , έγχυμα ή βάμ­
δικασία δεν πρέπει να παραταθεί πέρα μα, που ταποθετείται στο πάσχον τμή­
από τις 12 ώρες για να αποφύγουμε μα με αργό και διαρκές μασάζ . Οι λο­
επικίνδυνες και βλαβερές ζυμώσεις. σιόν ή εντριβές (ενεργητικά μασάζ) εί­
Βάμμα (tincturae): παρασκευάζεται αν ναι κατάλληλες για τη θεραπεία των
βάλουμε τα χρήσιμα μέρη ταυ φυτού παθήσεων του δέρματος και του τρι­
σε οινόπνευμα 950 σ ' ένα δαχείο που χωτού της κεφαλής .
κλείνει ερμητικά , για 8-1 Ο ημέρες. Εισπνοή ατμού: παρασκευάζεται αν
Αφού περάσει αυτή η περίοδος φιλ­ βάλουμε τα φύλλα ή τα άνθη σε βρα­
τράρεται όλο το παρασκεύασμα πολύ στό νερό και εισπνέουμε τους aτμoύς
made by Absens
προσεκτικά. που σχηματίζονται.
125 2

6. made by Absens

7. μένα σε τσαμπί. Τα χρησιμοποιούμενα Γλυκάνισο
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ μέρη είναι τα φύλλα, πριν από την άν­ Α νι σο ν το κοινόν (pimpinella anisum)
ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ θιση. Περιέχουν ταννίνη και χρησιμο­ Οlκογ. Σκιαδανθή
ποιούνται σε αφέψημα για την ανα­ Καλλιεργείται σε αγρούς και κήπους.
κούφιση των φλεγμονών του πεmlκού Είναι μονοετής πόα με χοντρή ρίζα ,
Αχιλλεία συστήματος. όρθιο κορμό, τα φύλλα της βάσης
Αχιλλεία η χιλιόφυλλος (achillea mille- ι και φανόχορτο. Τα στρογγυλά , τα άλλα με τρία μικρότερα
folium) μαζί με τις ανθl­ φύλλα , άνθη δlαταγμένα σαν ομπρέλα
Οlκογ. Σύνθετα ~:~~I!~ii~!I~!i~~1i!i~~
ς αχιλλείας εάν λη- και ωοειδείς τρι χωτούς καρπούς, πολύ
Τη συναντάμε σε αρωματικούς .
λlέργητους τόπους, ενάντια στην Τα χ ρησιμοποιούμενα μέρη είναι οι
είτε στ~ βουνό. Ε σπόροι (ή καρποί) , που έχουν χωνευτι­
μνος με τρlχώδ ~~l'JJ κέ ς ιδιότητες, αποχ ρεμmlκές και διε -
του φέρει γερτικ έ ς. Ένα έγχ από ίσα μέρη
φύλλα είναι ~~~~:n~l~
πολλά σκισίμ lt
IFV1rIH ~~~~~~::;CΤKε' υΤΙKή (althaea γλυκάνισου ,
(καρποί) και
κορίανδρου
(ρίζα) βοηθά
μια δύσκολη ι την εξαγω-
SιWlιr ο'τις πεδιάδες, σε υγρά
Ί5WWλI και διεγείρει
ποώδες, πολυετές φυ­
αδένων. Το
και σαρκώδη ρίζα, όρ-
ς λεχώνες
κορμό , φύλλα οδοντωτά και ροδό­
σεl·~~~~ ,Clγ~~γή γάλα­
άνθη. Το χρησιμοποιούμενο μέ­
κάl στυπτικές. ~~ες":ΙΊ~~tQ§JΘ I ς θηλασμού.
')Ρ IΕίνlαl η ρίζα του δεύτερου XP(JvC)U, .
Τα φρέσκα φύλλα εφαΡIJΟΤfομ
περιέχει γλοιό και xρησl~IOΠOIE'ίτα
τοποlημένα σε mυχές και
U.L'''J./IIua με μαλακτικές lδl,Ατπτ,,";
χουν επουλωτικές και αl~JΟ(JT(lτ li~έ~
=~rJΙΕ'Ρμές χώρες και
και
διότητες.
Σκόρδο της Μεσο-
Σκόροδον το κοινόν (allium saΙΊ ιrιlml
Οlκογ. Λειριοειδή δέντρο , με
Είναι ένα QO!ίI~~:tMμ άνθη λευκά
Ανανάς καρπό σφαιρικό ,
Ανανάσσση Τα χ ρησιμοποιού ­
comosus) ι τα φλούδια του καρ-
Οlκογ. Βρο ε ιδιότητες βοηθητι­
χρησιμοποιείται είτε για ε Είναι ένας υ βήχα και αντl-
τε για εξωτερική χρήση. Οι θάμνος, με
του σκόρδου είναι άπειρες: λα και Kn,nrτili'l!
κές, χωνευτικές, υποτασικές,
νάςCπεριέχει ~K~=~!~~~i~
mlκές, αντιπαρασlτικές,
κές. Το σκόρδο όταν τρώγεται ιδιότητες
ή ωμό, προλαμβαίνεl και θ Β, και ένα φυ '1J"j~Νύδια του χρη-
ορl σμένες από τις πολλές ενοχλή ς ουδετεροποιήσει ~ii-t~j&ιt.Θ,~Ο·~ΙV;Tit:iι στις βιομηχανίες τροφί­
της σημερινής εποχής: χοληστερίνη, λιπών . Οι καρποί της γλυκιάς
διαβήτη και τοξίνωση από καπνό ή είναι πλούσιοι σε βιταμί ­
καυσαέρια. ,lh'r,T",n, και δροσιστικοί .
Ο Messegue, ο διάσημος Γάλλος βο- "ι~:';:Ι'K1~~~
τανολόγος, συνιστά σ ' όλους να αρχ ί - Α (aspa-
σουν την ημέρα τους τρώγοντας
σκελίδα σκόρδο, ενώ σύμφωνα με ~~~;~~~;;,~~~~
λαϊκές παραδόσεις της χώρας μας,
κολιέ από κεφάλια σκόρδου , αν .~~)~~~~~)φIJές α και εύγευστη κο­
θεί σ ' ένα νεογέννητο μωρό ,
""" μμ'u, μικρά λευκά άνθη
κρύνεl απ' αυτό κάθε ασθένE" ι;Iιι~ 1
K qII KI 1fιi(j~~IJD. Το χρησιμοποιού-
βασκανία - το μάτι) εκτός
ράσιτα.
ΑΥριμόνιο ή φανόχορτο
Α γριμό νιο ν το ευπατόριον (agrimonia
eupatoria) και οι
Οlκογ . Ροδοειδή σιώδες συνιστώνται όμως στους
Μεγαλώνει μόνο του σε δροσερά μέ­ διευκολύνο από ποδάγρα και λιθίαση ,
ρη , σε βοσκές και κατά μήκος των αυ­ κών αερίων. lψης ορισμένων στοι-
λακιών. Είναι ποώδες, πολυετές φυτό, ιδιότητες, σπασμολυτικές και αρω χείων που επιφέρουν αυτά τα λαχανι-
με ευθύ κορμό, τριχώδη φύλλα και με τικές . Οι σπόροι και η ρίζα σε κα.
5-9 μικρά οδοντωτά φυλλαράκια και αποτελούν ένα εξαιρετικό μ έ σο ενα- Αψίνθιο
κίτρινα λουλούδια στην κορυφή, ενω-
made by Absens
ντίον της ανορεξίας . Αρτεμισία η αψίνθιος (artemisia
1254

8. Εδώ επάνω: η πορτοκσλιά με τους κσρπούς
της.
Επάνω δεξιά: κίτρινσ άνθη του σψινθίου.
Εδώ δίπλσ: το λευκό άνθος της σλθσίσς.
Δεξιά: λευκά άνθη σε σχήμσ ομπρέλσς του
σκάρδου.
Στη διπλσνή σελίδσ στο φόντο: σχιλλείσ.
made by Absens
1255

9. absintium) Οικαγ . Βετουλοειδή Πύξος ή πυξάρι
Οικογ. Σύνθετα Είναι κοινή στα δάση των λόφων. Πύξος η αειθαλής (buxus sempervi-
Φύεται σε πετρώδη και ξηρά μέρη , μέ­ Είναι ένα δέντρο με αναιχτόχ ρωμα rens)
χ ρι υψομέτρου 2.000 μ. Είναι μια πα­ φλοιό , κλάδους έρποντες, τριγωνικά Οικογ. Πυξαειδή
λυετής πόα, αρωματική , με όρθιο καρ­ αδαντωτά φύλλα και άνθη ενωμένα σε Φύεται σε ξηρά και βραχώδη μέρη , σε
μό , μαλακά και χωρισμένα φύλλα, κί­ στάχυα . Τα χρησιμοπούμενα μέρη εί­ λόφαυς και βουνά. Καλλιεργείται σε
τρινα άνθη . Τα χρησιμοποιαύμενα μέ ­ ναι τα φύλλα , που συλλέγονται το με­ πάρκα και κήπους. Είναι ένα μικρό
ρη είναι οι ανθισμένες καρυφές και τα σο σε έγχ υ a με διουρητι- δ ε νδρύλλιο , μη φυλλοβόλο , με γκρίζο
φύλλα σε έγχυμα, με ιδιότητες καλές φλοιό , ωαειδή φύλλα , άνθη κί -
για το στομάχι , πικρο εμ ­ τρινα . ιμοποιούμενα μέρη εί ­
μηναγωγές και παρασ ο φλοιός των κλάδων
αφέψημα , με αντφρευμα­
Βρόμη
ενάντια στην
Βρώμη η ημ§ρ~
Οικογ. AυπωΊr.<Ι
από το
3 κουταλιών
ωΚο ί ο, Φ σε ένα λίτρο νερό ,
σε περι-
μενα μέρη
σπόραι σε
δράση και
αλεύρι και αι νι
πλαύσια σε
παιαύνται σε
έχαυν δε aν,αζΙιJαγαl{ηΙΊκη
τική ιδιότητα.
Τα πράσινα φύλλο σταμ
επιθυμία για K9~νι
Βαρδάνη (κολλΠτσίδα) . Ι
Βαρδάνη (arr!ti'o/m Iappa)
Οικαγ . ΣυνΌνθήρων
Φύεται σε ξη ραύς και aKU',II"
τόπαυς. W'"uμένους σπό­
Είναι παώδες, διετές φυ ΙOr,o;,wv ΛCΙIPIjIJVf:Taι η σκόνη
δη ρίζα, όρθια καρμ &, μ~ν(IΛI]
φύλλα, παρφυρακόκκινα
,. .
ενεργητικη τροφη ,
.
aπαφύσεις στα άκρα της. παυ Ιηnn k'nλ, " ι:ιο~ "ο<ll ιουρητικό (εξαλείφει
λώνται στις κάλτσες και Μ ο,νιω άλατα) , παυ πρέπει ό-
αυτιά των σκυλιών. Τ a xπ'π~iIτ "lι-,π' '' ' (N,­ .JιJ1J βCJνετaι με σύνεση , γιατί
μ ε να μέρη είναι αι ρίζες, ερμαντι κ ό ρόφημα , φορέας
ψημα έχ αυν καθαρτικ <I~IJA'KW' VJ οξέων ' εξάλλου , μπορεί να
ιδρωταγωγές και δι πρo ~ ()λέ p ει χ ολολιθίαση , δυσκοιλιό ­
αφέψημα βαρδάνης, με Ι nrΡαστιIΙ έ μ~'iα κούραση στο συκώτι .
στα τέλας μερικά ωUIΜα ΙΙalκ a 'J!λaμβάν εται το «βούτυρα
ταπαλεμά την πια ο ίJqi α~:η κ ψωυ », χρησιμαποιαύμενο σε
φρέσκα φύλλα εφαρμαlζα~ιε~'α ι ρρ βδία (κυρίως για τα χε ί -
γκαύματα και στις πλq.γl ς ι1ττη δυσκαιλιότητα υπάρ­
επαύλωση.
Καψάκιο καψέλα
ε Jπόριο υπόθετα με βάση
Βασιλικός κακάο , που δεν έχουν
ΚαιJJά~~ιοv"/ΤΟ βαλά vlΊον
Βασιλικός ο κοινός (ocimum rlv jε l)E~,I qPT I~~Γy δράση των υποθέτων
Iicum)
Οικαγ . Χειλαστέφανα jStJφlΕαJ,η καφές
Φύετοι σε αγραύς και κήπαυς. !#'Κ Ο'Φι!'α η αραβική (coffea arabica)
Είναι μαναετής πόα , με λεmό ευθύ
διατμημ Ερυθραδανο ε ιδή
κορμό, φύλλα αντίθετα ωοειδή και άν­
οδοντωτά Είναι ένα αειθαλές δεν δ ρύλλια , που
θη λευκά σε σπονδύλους. Τα χ ρησιμο­ χρησιμοποιούμενα μ φύεται από μόνο του στην ισημερινή
ποιούμενα μέρη είναι τα φύλλα σε έγ­ ανθισμένα τμήμα Αφρική . Έ χ ει σκληρόσαρκα ωοειδή
χυμα με ιδιότητες ευεργετικές για τα την ιδιότητα να δι φύλλα , λευκά μυρωδάτα λουλαύδια
έντερα, αντιυστερικές και ενάντια της μήτρας, την απραξία και ο καρπός του έ χ ε ι καστανοκόκκινο
στους ιλίγγαυς. Τα φρέσκα φύλλα του , και να χαμηλώνεlΙ, την πίε χρώμα , παυ περιέχει δύο σπόρους
πολύ αρωματικά , απατελαύν ένα από τος . Το έγχ υμα τωνανθιρ γκριζαπράσινους που γίνανται σκούροι
τα αρωματικά που χρησιμαπαιούνται φών της καψέλας ρυθμlζει την με τα καβούρδισμα . Χρησιμοποιείται
στα μαγείρεμα . νη εμμηνορρυσια
. και τις
-'
~
μη, ρορρα - σ ε αφέψημα (σαν αφέψημα δεν εν­
Σημύδα γίες, δηλαδή τις αιμορραγίες Ίiης εφη ­ νοούμε τον καφέ εσπρέσο) και έχει
Βετούλη η λευκή (betυIa aIba) βικής ηλικίας και της εμμηνόπαυσης. διουρητικές, καρδιοκινητικές και διε-
made by Absens
1256

10. Εδώ πάνω : κλαδάκι βααιλικού.
Επά νω δεξιά: φύλλα και κ αρποί καφέ.
Δίπλα: ο καρπός του κακάο .
Στη διπλ α νή αελ ίδα ατο φό ντο: χαμομήλι.
γερτικές ι δ ιότητες. Ο καφές πρέπει να
πίνεται με σύνεση . Μικρές γουλιές
από πικρό καφέ και χλιαρό, κατά τη
διάρκεια όλης της ημέρας, μειώνουν
τη νευρικής προέλευσης πείνα .
Χαμόμηλο
Χαμαίμηλον το κοινόν (matricaria ι
'
chamomi//aJ ••
Οικογ. Συνανθηρών • ι
~
Αυτοφυές, φύεται σε σκληρά μέρη
στις μεγάλες αυλές , στην εξοχή . Είναι
μονοετής πόα , με κ ορμό με κλάδους,
διατμημένα φύλλα
Τα χρησιμοποιούμενα
και άνθη
τμήματα
τα άνθη. Συλλέγονται από το Μάιο ως
κίτρινα.
είναι (
,t
το Σεmέμβριο και χρησιμοποιούνται
σε έγχυμα με αντισπασμωδικές ιδιό­
τητε ς, τονωτικές, ηρεμιστικές, ιδρωτα­
γωγές και εμμηναγωγές. Τα άνθη ταυ
χαμομηλιού χ ρησιμοποιαύνται σε αφέ­
ψημα για πλύση των ερεθισμένων μα ­
τιών και για να κόνουν λαμπερά τα κα­
στανά και ξανθά μαλλιά.
Υπάρχει και το ρωμαϊκό χαμόμηλο, με
άσπρα και μεγάλα άνθη . Είναι όμορφο
φυτό αλλά έχει λιγότερες ιδιότητες
από το κοινό χαμομήλι.
made by Absens
1257

11. Κάμφορα λευκά σαν ομπρέλα . Χρησιμοποιείται ται σαν συμπλήρωμα στις σαλάτες,
Κάμφορα (cinnamomυm camphora) η ρίζα , χρώματος πορτοκαλί, πλούσια στα αβγά και στα κρέατα. Ο χυμός που
Οικογ. Λαυρίδες σε καροτίνη και μεταλλικά άλατα. Το λαμβάνεται από το στύψιμο του φρέ­
Είναι μεγάλο δέντρο που φύεται στην καρότο τρώγεται ωμό , τριμμένο ή σε σκου φυτού, εφαρμοζόμενος στα μά­
Κίνα και στην Ιαπωνία , από το οποίο χυμό' είναι ευκολοχώνευτο , ενεργητι­ α θεραπεύει τους ερεθισμούς και τις
λαμβάνεται η καμφορά , λευκή κρυ­ κό, βελτιώνει τη δυσκοιλιότητα στους
στάλλινη ουσία με μια πολύ χαρακτη­ κρεατοφάγους και βοηθά το κουρα­
ριστική οσμή. σμένο συκώτι.
"υ~""Λ (cυcυmis sativυs)
Η καμφορά εξάγεται από το κατατμη­
Κάρος
μένο ξύλο της και ενωμένη με λάδι φυτό , με εύκα­
Κάρος ο κάρβος (carυm carvi)
χρησιμοποιείται για λοσιόν , μασάζ και σχήμα καρδιάς,
Οικογ. Σκιαδανθή
επαλείψεις (δηλαδή αυτό που κοινά
(Βλέπε γλυκάνισο) ήκη καρπό. ΤΟ
ονομάζουμε καμφορούχο έλαιο).
Ιβίσκος
Ιβίακος η σινική
;~~~~~ΞΞ;~~~ είναι η σάρ- ι έχει δροσι -
ιδιότητες.
sinensis) ενωμένη με
Οικογ. ~;...~πστε~lεί μια κα­
Είναι ποώδες ομορ -
από την Ασία. με πυκνό ρίζωμα,
για τα κόκκινα Ad1ιIjιC)U( )5,oριμ~I,Jι1~(lλα και κηρώδη φύλλα
οποία παρασκευlJζε ι~~~~~:~~ (cinchona
και χρωματιστό έγχυ j( ~' ni1hll οποιούμενα μέρη είναι
περιέχει αλκαλοειδή τρώγονται ωμά ή ....".1'1 η
για όποιον θέλει να Υ;'iJg§Ι βgρ~; .Ιιr}".ι,.::ι.Ψ UΊ~~ ~χ,uυν βιταμίνες και
~t Λ 1 φυτό της Αμερικής και
με τη δράση των O §!)3ΙP If;..)(,ιM-I (ίjV ή
πλατιά στην Ασία. Έχει
το λίπος τείνει να K~rA!(rMIUJ tj sι.
του λάχανου που λαμβ ιι χρώματος κοκκινωπού, πολύ πι-
Αγκινάρα Tιc( ιι: Θ1iIά'vισμα των φρέ
χρησιμοποιούμενο
Κυνάρα η σκόλυμος (cynara
φλοιός σε
mυs)
Οικογ . Σύνθετα
Καλλιεργείται στους αγρούς.
Είναι πολυετές φυΤόΙ~~~~~:~~~~~~~f~
μα, όρθιο κορμό , οδ
θώδη φύλλα και γα~αl.ιe·
,nriI'Iv~"'rlv "'πη" ,-/" "'llι,*ψ~ιρριίj~~~!Wδα ή ραδίκι
cichoriυm intybis)
Τα χρησι λ" ~1;= n An"t,,,,
ζες σε αφέψημα, διουρητικές, α-
ντιρρευματικές και διεγερτικές της έκ­
κρισης των αδένων ιδιότητες.
Ο καρπός της αγκινάρας τρώγεται
ωμός ή ψημένος και είναι ιδανικός για
την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας
γιατί σχηματίζει εντερική μάζα.
χρηglμtlΠCIΙΟΙJμι,να μέρη είναι οι ρί­
Καρδοσάντο EvkaI~a φύλλα. Οι ρίζες σε αφέψημα
Κ νίκος εράκανθα f.9~ιj6ίίsΡenedίc' Γμi~).... αποτοξlνωτικές, πι­
Οικογ . Συνα'vf;JιrttίciJν και ευστομαχικές lδιό­
Φύεται σε σΚΛΓI[}α Tn'ι:se=t"O" φύλλα, παρασκευασμένα σε
φη . αν ληφθούν το πρωί πριν το
Είναι μονοετής πόα, lνό, έχουν διουρητικές lδlότηΤξς.
αγκαθωτά φύλλα και ;rn:tτliTτi ,iiinr:"i:lrPiI και φύλλα καβουρντισμένα απο-
Το χρησιμοποιούμενο μέρος ε α~Iέ,~ι αιίθ:; Olrrlo./r τελούν ένα θαυμάσιο υποκατάστατο
κληρο το φυτό που . αν ληφθεί στ'''' ...·του καφέ .
χυμα έχει ιδρωταγωγές ιδιότητες,
Κερασιά
διουρητικές και τονωτικές.
Κέραασς η γλυκύκαρπος (prυmυs ce-
Ένα έγχυμα από καρδοσάντο πριν από
rasυs)
τα . γεύματα διεγείρει την όρεξη και
Οlκογ . Σκια ~~νθ i~ Οlκογ . Ροδοειδή
προδιαθέτει το στομάχι για μια καλή
Φύεται σε Καλλιεργείται σε φυτείες και κήπους.
πέψη .
κήπους. Ε Είναι δέντρο με όρθιο κορμό , ελλειml­
Καρότο με λεmό αρωματικά κά φύλλα , άνθη λευκά και κόκκινο
Δαύκος ο καρωτός (daυcυs carota) φύλλα και σε ομπρέλα . Το καρπό . Τα χρησιμοποιούμενα μέρη εί­
Οικογ. Σκιαδανθή χρησιμοποιούμενο μέρος είναι ολό­ ναι οι αποφυάδες σε αφέψημα , με
Αυτοφυές στα λιβάδια και καλλιεργού­ κληρο το φυτό σε έγχυμα με διεγερτι­ διουρητικές και εναντίον της ουρίας ι­
μενο σε κήπους από τη θάλασσα ως κές, καθαριστικές, εμμηναγωγές και διότητες.
το βουνό. Είναι διετές φυτό, με ρίζα χολαγωγές ιδιότητες. Το κεράσι (καρπός) ενδείκνυται για
άυγχωνευμένη , όρθιο κορμό, άνθη Το φρέσκο χαιρέφυλλο χρησιμοποιεί- τους διαβητικούς και για όποιους θέ-
made by Absens
12 58'

12. Εδώ επάνω : τα γαλάζια λουλούδια του
αγγουριού.
Επάνω δεξιά: ανθιαμένη αγκινάρα.
Δεξιά: λευκά άνθη ομπρελοειδή του καρότου.
Στη διπλανή αελίδα στο φόντο: καρδοαάντο.
λουν να κάνουν μιαν αποτοξινωτική,
απισχναντική θεραπεία (1 .500 gr κε­
ράσια την ημέρα με 1.000 gr άπαχο
γιαούρτι για ένα διάστημα τουλάχι­
στον 15 ημερών) .
Κρεμμύδι
Κρόμμυον το κοινόν (aIIium cepaJ
Οικογ. Λειριοειδή
Καλλιεργείται σε κήπους.
Είναι πολυετές φυτά με μεγάλο βολβό ,
όρθιο κορμό , ευθύγραμμα φύλλα και
κίτρινα άνθη σε ομπρέλα. Το χρησιμο­
ποιούμενο μέρος είναι ο βολβός. Το
κρεμμύδι , ωμό ή ψητό, αποτελεί ένα
εξαιρετικό διουρητικό και μαλακτικό
των εντέρων .
Η βαριά μυρουδιά που παραμένει στο
στόμα μετά το φάγωμα του κρεμμυ­
δ ι ού (ή σκόρδου) φεύγει με το μάσημα
φρέσκων φύλλων μαϊντανού. Το κρεμ­
μύδι , όπως και το σκόρδο , τα άνθη της
λεβάντας και τα φύλλα της ντομάτας
αν τριφτούν στο σώμα διώχνουν τα
κουνούπια .
made by Absens
1259

13. Εδώ επάνω: τα παχιά και κονδυΛωτά φύλλα
του κάρδαμου.
Δίπλ α: η πράαι νη πυραμιδοειδής κορυφή του
κ υπαρ ισσιού.
Στη διπλανή σελίδα σε φόντο: κοχλιάρια.
Κυπαρίσσι
Κυπάρισσος η κοινή (cupressυs se-
mpervirensJ
Οικογ. Κωνοφόρα
ΤΟ κυπαρίσσι σχηματίζει δεντροστοι­
χίες.
Ε ί ναι αειθαλές δέντρο , με όρθιο κορ­
μό, μικρά συσφιγμένα φύλλα, άνθη
από λεπιδωτά τμήματα και κωνικό
καρπό με πολλούς σπόρους .
ΤΟ χρησιμοποιούμενο μέρος είναι οι
καρποί σε αφέΨημα με αγγειοσυσταλ­
τικές ιδιότητες και στυmικέ"ς. Από το
κυπαρίσσι χρησιμοποιούνται και το ξύ­
λο κ αι τα λεmά κλαδιά τριμμένα , σε
έγχυμα, για την ανακούφιση μολύν­
σεων της μήτρος και του ορθού . Μια
χούφτα κλαριών κυπαρισσιού βρα ­
σμένα για 1Ο λεπτά σε 2 λίτρα νερό
είναι ένα ηρεμιστικό για τα άτομα που
πάσχουν από αιμορροίδες (ένα ημί­
λουτρο το πρωί και ένα ημίλουτρο το
βράδυ πριν τον ύπνο) .
made by Absens
1260

14. Κόκα φλεγμονής της κύστης, καθώς και Κορίανδρο
Ερυθρύξυλον η κόκα (erytroxylon co- ενάντια σε έλκη των ποδιών και σε ά - Κορίανδρον το ήμερον (coriandrum
ca) φθες στ<νάκΡ'α των χειλιών. sativum)
Οικογ. Ερυθροξυλοειδή Κ' λ Οικογ. Σκ ι αδανθή
ο α .1 )
Είναι δενδρύλλιο που προέρχεται από Κόλα ' η α 11!1; ' (cola acuminata, Το κορίανδρο έχ ει τις ίδιες ιδιότητες
τις ·Ανδεις. 'Εχει μικρά κίτρινα λουλού - ·11 Ι' και χαρακτηριστικά με το γλυκάνισο ,
vertI. ιιψta· ........"
δια , ελλειπτικά φύλλα και κόκκινο κ_αρ- OIK q >:"Στερ~oυλώδη αφού ανήκουν και τα δυο στην οι κ ογέ­
πό. ΕίΥ:' ι δέντρο της τροπικής Αφρικής, ύ- νεια των σκιαδανθών.
Τα χρησιμοποιούμενα μέρη είναι 'Γ ψους μέχρ 30 μέτρων. Τα χρησιμο- Έ χε ι όρθιο στέλ εχ ος, μικρά λευκά άν­
φύλλα, εξωτερικής εφαρμογής, οιούμενα μέρη είναι οι χοντροί σπό- θη σαν ομπρ έ λα και λείους καρπούς.
αναι σθητι κ ές ιδιότητες. ( Το κορίανδρο μπαίν ε ι στη σύσταση
Τα φύλλα, αν μασηθούν σε μικρές δό- ροι ή κάρυα της Kόλα~ κοπανισμένα του « νερού της μέλισσας των Καρμε ­
(6 -8 gr την ημέρα). c διεγερτικές,
σε ις, έχ ουν δ~εγε~τι ές ιδιότητες, ό- αφροδισιακές και διο ρητικές ιδιότη­ λιτάνι )}, του οποίου αναφέρουμε τη
μoι~ς μ ε κείνες 1-0_f.'καφέ ~ ι .του τσα! τες. συνταγή: ' σε ένα λίτρο οινόπνευμα 450
γιου. . _ . . Οι ιθαγενείς της τροπικής Ι. fI' ι ~η ς βάζετε τρεις χ ούφτες φύλλων ξερής
Μ.ε το ε κχυλισμα.φ χρησιμοποιουσαν και χρησιμοποι 6 ύν μ έ λισσας, το φλούδι ενός λεμονιού ,
ν ΚΟΚΡ?, αφαι-
ρ~ντας ~ην κοκαι ~ι αι π.~oσθ~τoντας :;9 κάρυα σαν αφροδισιακά διεγερτικά 1 Ο πρέζες κορίανδρου , δέκα γαρίφαλα
καρυα . κολα? και ζαχ?ρη , ~α λαβουbl?-- και στην ιατρική για τις τονωτικές ιδιό­ (μπαχ αρικό) , 5 πρέζες κανέλα και 5
/
την κοκα-κολα , . αλλα το. αναψυκ;ι '1" τητές τους . πρέζες μοσχ οκάρυδο. Τα αφήνετε επί
που κυκλοφορει στο εμπορι περιεχι:ι 7 ημέρες, τα φιλτράρετε και τα βάζετε
και ένα υψηλό ποσοστό φωσφορικρ ύ Κολχικό σε μπου κ άλια . Αυτό το βάμμα χρησι­
οξ έ ος. Κολχικόν το φθ,νοπωρ,νόν (colchicum μοποιείται εξωτερικά για καταπλάσμα­
τα και εντριβ έ ς και ε σωτερικά λαμβά­
Κοχλιάρια autυmnale)
νεται σε κουταλάκι διαλυμένο σε νε ­
Κοχλιάρια η φαρμακευτική (cochl aria Οικογ . Λειριοειδή
officinalis) Φύεται στα υγρά λιβάδια των λόφων ρό . Έ χ ει αντιαναιμικές, τονωτικές, διε­
γ ε ρτικές της μνήμης και ευεργετικές
Οικογ . Σταυρανθή και στις πλαγιές των βουνών.
Φύεται σε υγρά και σκιερά μέρη των Είναι φυτό με σκούρο βολβό και χιτω­ για το νευρικό σύστημα ιδιότητες.
λόφων . Είναι διετής πόα , με όρθιο νοειδή , λιπαρά και σπαθωτά φύλλα, Κυδωνιά
κορμό, φύλλα της βάσης σε σχήμα άν.θη χωνιοε.ιδή .~αι κάψουλα που πε­ Κυδωνέα η κοινή (cydonia vulgaris)
καρδιάς, τα υπόλοιπα οδοντωτά , και ριεχ ει μικρους κ ? κκου ς . , Οικογ . Ρο δ ο ε ιδή
άνθη λευκά σε φούντες. Τα χρησιμοποιουμενα μέρη ε ί ναι ο Καλλιεργείται σ ε αγρούς και κήπους.
Το χρησιμοποιούμενο μέρος είναι ολό,- βολβός και οι σπόροι, απ; όπου λαμβά­ Είναι δέντρο με κομβώδη κορμό ,
κληρο το φρέσκο φυτό, από το οποίb νεται ένα βάμμα Ι'που χορηγείται σε ωοει δ ή φύλλα , ροδόχ ροα άνθη και
λαμβάνεται ένας χυμός με αντισκορ- σταγόνες (ένα γ.ραμμάριο κάθε φορά απιοειδή καρπό, πολύ αρωματικό , αλ­
βουτικές, αντιποδαγρικές, αντιρρευ μ _ και όχι πάνω από 5 γραμμάρια την λά στιφό και ινώδη .
τικές και απισχναντικές ιδιότητες. ημέρα), με ~ντιαρθp τικές ιδι?τητες, Το χρησιμοποιούμενο μέρος είναι ο
Ο χ υμός της κοχλιάριας, όταν λαμ α- αντιπo~αγΡΙKες και . διουρητικες: Το λιώμενος καρπός σε αφέψημα, ενά­
νεται σε κουταλάκια (1 κουταλάκι τη , KΩ~XΙKO. χρησιμοποιε 'Γ ' ι . σε πολυ μ~­ ντια στις εντερικ έ ς φλεγμονές και τις
φορά) πριν τα γεύματα, είναι ευεργείΙ- κρες δοσεις. και μ: _μεγαλη πρo~oxη, διάρροιες των παιδιών . Ένα έγχυμα
κός στις περιmώσεις γαστρικών και γιατι μπορει να !Ξιναι δ:ιλητηριωδες. από φύλλα κυδωνιάς ενδείκνυται για
εντερικών ατονιών . Σαν αντίδοτο του δηληΤΓ,lρ'Oυ του κολ­ εξωτερικές πλύσεις ενάντια στη λευ­
χι {ού λαμβάνεται ένα ρόφι;ι μα αγγελι­ κόρροια (λευκά υγρά).
Εκουιζέτο
κής (ολόκληρο το φυτό ~ ρίζες και
Εκουιζέτσ (equi/e'rum arvense) σπόρους) . ' '--..", Κάρδαμο
Οικογ . Εκουιζε ~ειδή Ενυδροκάρδαμον το φαρμακευτικόν
Φύεται σε υγρ<il και σκιερά μέρη , ·είτε Σύμφυτο ' ) (nas tυrtium officinalis)
στη θάλασσα JiTE στUουνό . Σύμφυτον το φαρ ακευτικόν ~ym
jJhy- Οικογ. Σταυρανθή
Είναι πολυετής πόα , με κοίλο ό ι tυm officinale) ~ Φύεται κοντά ή μέσα στα ρη χ ά και κα­
κορμό, που σε κ ; θε κόμπο_φέρε δ ~1< Οικογ. Τραxυ ~ υλ.λ:ίδες θαρά ν ε ρά των ρυακιών.
ή δεκαπέντε κλbρακια πρόσινα. ('10 Φύετάι σε ιιγ β ά μέρη και κατά μήκος Είναι πολυετής πόα , με λεmό κορμό ,
χρησιμοποιούμενο ι.ιέρος είναι οΝο­ ων ρυακιών. Είναι, πολυετής πόα, με πα χ ιά φύλλα και λευκά άνθη .
κληρο το φυτό σε έγχ μ α-ή..e φέψημα" χοντρη ~ζα , όρθιο κορμό, σκληρά Το χ ρησιμοποιούμενο μέρος είναι ολό­
με διουρητικές, αιμοστατικές και στη­ ωοειδ . --,
φύλλα . και λευκά άνθη σε κληρο το φυτό , φρέσκο και συλλεγό­
mικές ιδιότητες . τσαμπιά . μ ε νο από το Μάιο ως τον lούλιο. Έχει
Ο φρέσκος χ υμός του εκουιζ έτου έχει Το χρησιμοπ.οιούμενο μf ρος είναι η ρί ­ βιταμινούχες ιδιότητες, δροσιστικές
μεταλλικά άλατα και βιταμίνες απαραί ­ ζα σε έγχυμα ε αΠΟΧΡ/Ξ μmικές, μαλα­ και βοηθητικές για τα μεταλλικά άλα­
τητες στον οργανισμό. ' Ενα αφέψημα, κτικές και στυπτικές ιδιότηιι:ε9 τα . Ο χ υμός που λαμβάνεται από το
που παρασκευάζεται αν βράσουl-1ε για Ένα έγχ υμα από ρίζα Θ: φ ύ ου είναι στύψιμο του ' φρέσκου φυτού θερα­
30 λεmά σε ένα λίτρο νερό μια χού ­ χ ρήσιμο σε περίmωση κατάΡΡΩυ των π ε ύει τα εκζέματα και χρησιμοποιείται
φτα από εκουιζέ;rο 'ειναι χρήσ!ι,ιο στς αναπνευστικών οδών και των πεmι­ σαν λοσιόν ενάντια στην τριχόmωση.
μητρορραγίες, τι'ς αιμορραγίες της μύ­ κ ών (π. χ . εντερίτιδα: 3-5 φλιτζανάκια
της, τις κυ στίτιδες και τη νεφρολιθία­ την ημέρα). Η σκόνη που λαμβάνεται Κισσός
ση (πίνεται σε μικρά φλι:rζανάKια κατά από τη ρίζα αυτού του φυτού δ ι/α σαν Κισαός ο κοινός ή ελlκτικός (hedera
τη διάρκεια της ημέρας). Αυτό το φυτό αντισηmικό επουλωτικό σε περιmώ­ helix)
χρησιμοποιείται και εξωτερικά για σ ε ις κιρσών , αιμορρο'ίδων, πληγών, Οικογ. Αραλιώδη
μπάνια και ημίλουτρα σε περίmωση ε λκώσεων και ραγάδων στο στήθος. Φύεται κατά μήκος των τοί χ ων και
made by Absens
1261