Flegt briefing note 3 tlas (vn)

1. Bản tin số 3
Bản tin số 3 về FLEGT
TĂNG CƯỜNG THỰC THI LUẬT LÂM NGHIỆP, QUẢN TRỊ VÀ BUÔN BÁN GỖ
HỆ THỐNG BẢO ĐẢM TÍNH HỢP PHÁP CỦA GỖ
1. Cơ sở
Kế hoạch Hành động về FLEGT của Ủy ban Châu Âu xác
định những biện pháp giải quyết tình trạng khai thác và buôn
bán gỗ trái phép đang ngày càng tăng lên. Kế hoạch này
nhấn mạnh đến nhu cầu cải cách phương thức quản lý và
nâng cao năng lực ở các quốc gia sản xuất gỗ. Điều đó được
hỗ trợ bởi những hành động nhằm mục đích giảm việc buôn
bán và sử dụng gỗ khai thác bất hợp pháp và khuyến khích
sử dụng gỗ có nguồn gốc hợp pháp trong phạm vi EU. EU đề
nghị thực thi những hành động này trong khuôn khổ các Hiệp
định Đối tác Tình nguyện (VPA) sẽ được ký kết giữa EU và
các quốc gia sản xuất gỗ (Xem Bản tin số 6).
Một phần quan trọng của mỗi Hiệp định sẽ là việc thiết lập
một cơ chế cấp phép để bảo đảm chỉ có sản phẩm gỗ sản
xuất theo đúng quy định của pháp luật quốc gia xuất khẩu
mới được phép nhập vào các nước EU. Theo cơ chế này, gỗ
hoặc sản phẩm gỗ của các quốc gia đối tác chỉ được nhập
vào các quốc gia EU nếu mang theo giấy phép có hiệu lực.
Tuy nhiên, việc buôn bán gỗ từ các quốc gia không phải đối
tác của EU sẽ không bị ảnh hưởng.
2 Những yếu tố trong hệ thống đảm bảo tính
hợp pháp.
Mục tiêu của Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp (legality
assurance system - LAS) là đưa ra những phương tiện đáng
tin cậy để phân biệt được sản phẩm gỗ hợp pháp và bất hợp
pháp. Việc cấp giấy phép của các quốc gia đối tác đòi hỏi
phải có một Hệ thống đảm bảo chỉ có gỗ khai thác hợp pháp
mới được cấp giấy phép; tức là phải kiểm tra các hoạt động
lâm nghiệp và kiểm soát dây chuyền cung cấp từ khai thác
đến xuất khẩu. Một Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp như vậy
sẽ bao gồm 5 thành phần như sau:
Định nghĩa về gỗ hợp pháp: Định nghĩa phải có tính tiêu
chuẩn và nêu rõ sẽ tuân thủ những điều luật nào của quốc gia
đối tác, cũng như tiêu chí và các chỉ số để kiểm tra sự tuân
thủ các điều luật đó (Xem bản tin số 2).
Kiểm soát dây chuyền cung cấp: Những yêu cầu của các
hệ thống truy xuất sản phẩm gỗ trong dây chuyền cung cấp,
từ khai thác đến điểm xuất khẩu (Xem Bản tin số 4)
Xác minh: Những yêu cầu xác minh mức độ tuân thủ Định
nghĩa về tính hợp pháp của gỗ và cơ chế kiểm soát dây
chuyền cung cấp (Xem Bản tin số 5).
Cơ chế cấp phép: Chi tiết về việc ai sẽ cấp phép và cấp như
thế nào.
Tiêu đề của loạt 7 bản tin về FLEGT gồm:
1. FLEGT là gì?
2. Thế nào là gỗ bất hợp pháp?
3. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Kiểm
soát chuỗi cung cấp gỗ.
4. Hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ và chuỗi hành trình
sản phẩm
5. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Những yêu
cầu xác minh.
6. Hiệp định Đối tác Tình nguyện (VPA).
7. Hướng dẫn cho giám sát độc lập.
Sự giám sát độc lập của bên thứ ba đối với các cơ chế
nói trên: Đây là cách đạt được sự tín nhiệm thông qua việc
thực hiện tất cả những yêu cầu nói trên của Hệ thống đảm
bảo tính hợp pháp (LAS).
Giám sát độc lập
Xác minh tính hợp pháp Xác minh tính hợp pháp
Xác minh tính hợp pháp
Kiểm soát chuỗi hành trình
cung cấp gỗ từ rừng thông
qua vận chuyển và chế biến
đến điểm xuất khẩu
Cấp
chứng chỉ
FLEGT
Dựa trên lô
hàng xuất
Dựa trên thị
trường
Kiểm tra tính
hợp pháp của gỗ
tại rừng
3 Phát triển Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp
Nhiều quốc gia đối tác đã có sẵn một số yếu tố của Hệ thống
đảm bảo tính hợp pháp. Nhưng có thể các yếu tố đó chưa
được vận hành hoàn hảo. Bởi vậy, cần có những đổi mới sao
cho hệ thống có sẵn này đảm bảo được tính hợp pháp và
giúp truy xuất được nguồn gốc của các sản phẩm gỗ.

2. Bản tin số 3
Trường hợp hệ thống hiện tại chưa có đủ các yếu tố cần
thiết, bắt buộc phải xây dựng một hệ thống mới như trên. Dự
kiến trong hầu hết các trường hợp, Hiệp định Đối tác Tình
nguyện sẽ được đàm phán và ký kết trước khi Hệ thống đảm
bảo tính hợp pháp vận hành đầy đủ và việc cấp phép bắt
đầu được thực hiện. Trong Hiệp định sẽ thỏa thuận về một
bản kế hoạch chi tiết thời gian thực hiện những hoạt động
xây dựng Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp và thực thi việc
cấp phép. Hiệp định Đối tác Tình nguyện sẽ xác định rõ
những lĩnh vực cần có trợ giúp tài chính và kỹ thuật để thực
thi các hoạt động này. (Xem Bản tin số 6).
4 Thực thi Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp
Có hai cách phát triển và thực thi hệ thống đảm bảo tính hợp
pháp: Dựa trên chuyến hàng và dựa trên doanh nghiệp.
(Xem hình 1 và 2 dưới đây)
Dựa trên chuyến hàng: Mỗi chuyến hàng xuất khẩu vào EU
sẽ được cơ quan có thẩm quyền cấp phép riêng. Theo đó,
cơ quan cấp phép sẽ kiểm tra các bằng chứng gốc của
chuyến hàng xem có đáp ứng được các yêu cầu của hệ
thống đảm bảo tính hợp pháp hay không.
Dựa trên doanh nghiệp: Cơ quan cấp phép kiểm tra một
doanh nghiệp cụ thể xem hệ thống kiểm soát các bằng
chứng gốc của doanh nghiệp có thỏa mãn được những yêu
cầu của Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp hay không.
Tất cả các chuyến hàng của doanh nghiệp đều phải có đủ
các giấy phép FLEGT cho đến khi các cuộc kiểm toán định
kỳ cho thấy hệ thống kiểm soát của doanh nghiệp hoạt động
hiệu quả. Trong trường hợp này, hoàn toàn có thể thừa nhận
một số hệ thống do doanh nghiệp sử dụng như các hệ thống
cấp phép và hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ. Tuy nhiên,
các hệ thống này cũng phải được cơ quan cấp phép thanh
tra định kỳ để đảm bảo rằng chúng đáp ứng được các yêu
cầu của Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp.
Một số quốc gia đối tác có thể xây dựng và thực thi Hệ thống
bảo đảm tính hợp pháp trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên
trước mắt, cần giới hạn phạm vi của Hệ thống này theo vùng
địa lý hoặc các dây chuyền xuất khẩu chính vào châu Âu. Có
thể trong giai đoạn đầu, EU sẽ khuyến khích các quốc gia
đối tác mở rộng phạm vi áp dụng hệ thống đảm bảo tính hợp
pháp lên tất cả các hoạt động xuất khẩu cũng như thị trường
trong nước. Việc giám sát hoạt động của Hệ thống bảo đảm
tình hợp pháp của từng quốc gia đối tác sẽ thuộc trách
nhiệm chính của Ủy ban Thực thi chung (JIC) bao gồm đại
diện của chính phủ quốc gia đối tác và EU (Xem Bản tin số
6)
Hình 1: Cấp phép theo doanh nghiệp Hình 2: Cấp phép theo chuyến hàng.
Những bản tin FLEGT được soạn thảo bởi một nhóm chuyên gia do Ủy ban Châu Âu chỉ định để chuyển thông tin về
tiến trình thảo luận Kế hoạch Hành động FLEGT của EU. Chúng không phản ánh quan điểm chính thức mà chỉ
chuyển những thông tin có ích đến các quốc gia đối tác tiềm năng về FLEGT và những bên khác có quan tâm đến
sáng kiến này (Tháng 3 năm 2007).
Doanh
nghiệp Khai
thác gỗ
Doanh
nghiệp
Chế biến
gỗ
Xác minh từ khi được cấp
phép khai thác
Xác minh hệ thống truy xuất
nguồn gỗc gỗ của doanh
nghiệp chế biến
Cấp phép trong một thời gian xác
định cho tất cả các lô hàng gỗ sê
đã xác minh tính hợp pháp
Cấp phép theo doanh nghiệp
Doanh
nghiệp
khai thác
gỗ
Xác minh từ khi được cấp
phép khai thác
Xác minh tính hợp pháp
của từng lô gỗ tròn
Xác minh tính hợp pháp
của từng lô gỗ sẻ
Cấp phép cho từng chuyến
gỗ sẻ xuất đi
Cấp phép theo chuyến hàng