1. FAKULTETI EKONOMIK E DREJTA BIZNESORE -ÇEKU- KUPTIMI I ÇEKUT

3. Në vitin 1931 në Paris janë nxjerr tri konventa ndërkombëtare mbi çekun: - Konventa për ligjin uniform të çekut, - Konventa për rregullimin e konflikteve ligjore në lidhje me materien e çekut dhe - Konventa mbi taksat në materien e çekut.

4. Sot çeku është një ndër letrat më të shpeshta me vlerë të cilat i hasim në praktikë, si në qarkullimin e brendshëm ashtu edhe në atë ndërkombëtar. Çeku si letër me vlerë është drejtpërsëdrejti i lidhur me punë bankare.

5. Njësoj si te kambiali i trasuar edhe te çeku paraqiten tre persona: -personi i cili e lëshon çekun-TRASANTI, -personi i cili e tërheq çekun-TRASATI, -personi i cili me urdhër paguan shumën e shënuar në çek-REMITENT.

6. ÇEKU dhe KAMBIALI dallojnë: -çeku është mjet pagese kurse kambiali mjet për kreditim, -çeku lëshohet sipas prurësit,kurse kambiali jo, -te çeku trasati është vetëm banka kurse te kambiali mund të jetë çdo person, -çeku nuk mund të lëshohet pa mbules kurse kambiali po etj,.

7. ELEMENTET E ÇEKUT Çeku si letër formale duhet t’i përmbajë këto elemente: 1.Shenjën se është çek i shkruar, 2.Urdhërin e trasatit që të paguaj shumën e të hollave, 3.Emrin e përsonit të cilit duhet t’i paguhet, 4.Vendin ku duhet të kryhet pagesa, 5.Shënimin e datës dhe vendin e lëshimit, 6.Nënshkrimin e përsonit i cili e lëshon çekun(trasanti).

8. Njësoj si te kambiali elementet qenësore të çekut mund t’i ndajmë në katër grupe: 1.Elementet e përgjithshme të çekut(shënimi se është çek,urdhërin e pagesës), 2.Elementet gjeografike(vendi i lëshimit,pagesës)

9. 3.Elementet personale(shënimi i trasatit, nënshkrimi i trasantit) 4.Elementet kalendarike(shënimi i ditës së lëshuarjes së çekut). Prandaj formulari i cili nuk i ka këto të dhëna nuk vlen si çek.

10. PUNËT-VEPRIMET JURIDIKE TË ÇEKUT Janë si vijojnë: 1.Lëshimi i çekut – lëshuesi mund të jetë çdo person i aftë për të vepruar, i cili ka mbules në të holla në bankë.Çeku lëshohet kur plotësohen të gjitha elementet qenësore, 2.Shumëzimi i çekut – lejohet kur vendi i pageses është jashtë shtetit tonë dhe kur lëshohet sipas prurësit,

11. 3. Indosimi i çekut – ku ligji mbi çekun e njeh institucionin e bartjes; 4. Dorëzania e çekut – ku e ka pranuar avalin si dorëzani dhe mund të jetë çdo person përveq trasatit; 5.Prezentimi i çekut – bëhet në afat të caktuar me ligj dhe dallojnë nga vendi në vend; 6.Pagesa e çekut – bëhet nga trasati dhe mund ta bëjë në tërësi apo pjesërisht,zakonisht në të holla të gatshme;

12. 7.Protesta te çeku – janë të ndryshme duke filluar nga ato për shkak të mospagesës,shpenzimeve protestuese,për shkak të refuzimit përllogaritës të çekut,të amortizimit,të perkvizicionit, 8.Notifikimi i çekut – bëhet nga shkaqet e njejta si te kambiali.

13. LLOJET E ÇEQEVE I ndajmë në : 1.Çeka në emër- ku caktohet se cili është shfrytëzues i çekut, 2.Çeka sipas urdhërit - lëshohen rrallë me emër të cekur në çek dhe mund të barten në indosim, 3.Çeka sipas prurësit - konsiderohet çdo person i cili e posedon çekun dhe nuk përcaktohet remitenti, 4.Çeka alternativ- janë vet formularët e çekave dhe trajtohet si çek sipas prurësit.

14. Çeqet i ndajmë edhe sipas qëllimit në: 1.Çek pagues, 2.Çek virmanues, 3.Çek të bariruar(të nënvizuar) 4. Çek të udhëtimit dhe 5.Çek të akreditivit. 1.Çeku pagues – ku trasati e paguan shumën e çekut, ndërsa trasanti e shënon vetën si remitent(e lëshonë çekun në emër të vet),dhe është mjaft i shpeshtë në praktikë.

15. 2.Çeku virmanues -ku trasanti i jep urdhër trasatit t’i hiqet vlera e çekut dhe ta bart tek remitenti në

16. 3.Çeku i bariruar(nënvizuar) – ku shuma e të hollave në çek nuk paguhet me të gatshme. Shfrytëzohen atëherë kur trasanti realizon kontroll në mjetet e remitentit. Te ky çek pagesa e trasatit bëhet përmes bankes në mënyrë të përgjithshme(tek çdo bankë) dhe në mënyrë të veçantë(tek një bankë).

17. 4.Çekat e udhëtimit – janë paraqitur nga zhvillimi intenziv i qarkullimit turistik ndërkombëtar.Merret nga trasati por çdo herë gjatë udhëtimit nënshkruhet nga trasanti. 5.Çekat e akredivit – iu lëshohen personave për blerjen e mallrave të caktuara e sidomos atyre bujqërore. Aplikohen me rregulla të njejta sikur te çekat e udhëtimit.

18. LETRAT KUALIFIKUESE LEGJITIMUESE Paraqiten në qarkullimin ekonomik. Zakonisht këtu numërohen: 1.Librat e kursimit, 2.Fletëpengu, 3.Vërtetimi i depozitës dhe 4.Taloni.

19. 1.Libreza e kursimit – dokument i cili lëshohet nga banka. Amortizimin e librezes sipas prurësit e bënë gjyqi komunal.Afati i paraqitjes është 30 ditë nga dita e shpalljes. Bartja e të drejtave nga libreza mund të bëhet me anë te cesionit civilo-juridik.

20. 2.Fletëpengu – dokument të cilin e lëshon banka por e bëjnë edhe personat e tjerë financiar,ku obligohen t’i paguajnë shumën e cila është shënuar si fletëpengë(letra hipotekore).Janë letra me vlerë ku nxjerrin dispozita të veçanta.

21. 3.Vërtetimi i depozitimit - letër me vlerë,lëshohet sipas urdhërit nga banka.Në këtë letër ceken sendet e depozituara dhe shpeshë kjo letër quhet “revers” dhe aplikohet me rregulla të së drejtës sikur te kambilali.

22. 4.Taloni- dëshmi me shkrim për lëshimin e kuponave të ri. Lëshohet në emër ose sipas prurësit.Në praktikë më së shpeshti lëshohet sipas prurësit kur nuk është i shënuar shfrytëzuesi i dokumentit.