7. aro garaikidea xx

LH 6 SANTILLANA EGITEN JAKIN
1 www.margarigela.blogspot.com
www.laguntza3ziklo.blogspot.com
GOGORATU:
Aro garaikidea Frantziako Iraultzatik gaur egun arte doa eta
Espainian, Independentzia Gerrarekin hasi zen. (1808).
ESPAINIA XX. MENDEAREN
HASIERAN
7
 Alfonso XII hil zenean, bere
semeak ALFONSO XIII
tronora igo zen.
 Bere garaian, gatazka
social eta politiko larriak
izan ziren.
o GREBAK:langileen baldintzak hibetzeko.
o NAZIONALISMOA: Katalunian, Euskadin
eta Galizian.
o Marokoko Gerra.

PRIMO DE RIVERAREN DIKTADURA
 Estatuko botere guztiak hartu zituen.
 Konstituzioa indargabe utzi zuen.
 Alderdi politikoak eta sindikatuak
debekatu zituen.
 Askatasunak mugatu zituen.
Herritarrek askatasun handiagoak nahi zituzten eta GOBERNUAREN
AURKA egin zuten.
1930ean Primo de Riverak dimisioa eman zuen.
Alfonso XIII gobernu berri bat sortu zuen.
1931ko apirilaren 12an, udal-hauteskundeak izan ziren eta
Errepublikaren aldeko alderdi politikoak izan ziren garaile.
Alfonso XIIIak utzi zuen tronua.
Jenerala honek 1923an estatu-kolpea eman
zuen.

JARDUERAK
1. Nor izan zen Espainiako errege XX. Mendearen
hasieran?
2. Zein izan ziren haren erregealdiko arazo nagusiak
Espainian?
3. Zer sistema politiko ezarri zuten Espainian 1923an?
Zer esan nahi du?
4. Zer neurri hartu zituen Primo de Riverak?

BIGARREN ERREPUBLIKA
Alfontso XIII Espainiako tronua utzi zuenean, BIGARREN
ERREPUBLIKA hasi zen eta NICETO ALCALÁ ZAMORA
presidente izendatu zuten.
 Konstituzio berri bat onartu zuten.
 Sufragio unibertsala: emakumeek bozkatzeko eskubidea lortu
zuten.
 Katolizismoa ez zen erlijio ofiziala.
 1932an Kataluaniako Autonomia Elkartea onartu zen eta 1936an
Euskadikoa.
BIGARREN ERREPUBIKAKO ERREFORMAK: Espainia modernizatzeko
asmoz
NEKAZARITZA-ERREFORMA: Lurrak banatu nekazarien artean.
IRAKASKUNTZAREN –ERREFORMA: Eskolak eraiki.
LAN-ERREFORMA: Lanaldiak murriztu eta gutxieneko soldata ezarri.
Baina, biztanle batzuek ez zuten BIGARREN ERREPUBLIKA onartu eta
aldekoen eta aurkakoen arteko liskarrak gero eta ugari eta bortitzagoak
ziren.

ESPAINIAKO GERRA ZIBILA
1936ko uztailaren 18an, Franco jeneralak estatu-kolpea eman zuen
ERREPUBLIKAREN KONTRA. Espainiako Gerra Zibila piztu zen 1939 arte.
Biztanleria bitan banatu zen:
Francok Espainia osoa okupatu zuen.
ONDORIOAK:
GARAIA LATZA, GOSEA, BELDURRA ETA SUNTSIKETA.
 Elikagai-eskasak zeuden.
 Herritar askok ihes egin zuten babes bila.
 Etxebizitza, industria, errepideak … hondatuta zeuden.
 Krisialdi ekonomikoa.
 Mila eta mila pertsona hil ziren.
 Gizarte banatuta gelditu zen: garaileak eta garaituak.
Errepublikaren
aldekoak (Gobernu
legitimoa)
Errepublikaren
aurkakoak,
nazionalak.

JARDUERAK
1. Zer neurri hartu zituen Errepublikako gobernuak Espainia
modernizatzeko?
2. Zergatik piztu zen Espainiako Gerra zibila? Zer bi aldetan banatuta
gelditu zen Espainia?
5. Interneten garai hartako argazkiak bilatu eta hemen itsatsi:

DIKTADURA: Frankismoa
 DIKTADURA garai bat izan zen, 30 urte baino gehiago
iraun zuen.
 Franco diktadoreak botere guztiak hartu zituen.
 Ez zegoen demokraziarik.
 Konstituzioa indargabetu zuen.
 Herritarren eskubideak zapaldu zituen.
 Herria kontuan hartu gabe egiten zituen legeak.
 Alderdi politikoak eta sindikatuak debekatu zituen.
 Kataluniako eta Euskadiko autonomia estatutuak
indargabetu zituzten.
 Bakarrik gaztelania estatuko hizkuntza zen.
 Zentsura: diktaduraren kontrako filmak, antzezlanak,
liburuak, egunkariak … debekatzen zituzten.
 Gerra bukatu eta gero Errepublikaren aldekoak kartzelatu
zituzten, hil eta batzuk emigratu egin zuten.
 Oinarrizko elikagaiak eta produktuak falta ziren.

1960 hamarkadan, hazkunde ekonomikoa izan zen eta
Espainiako herritarren bizimaila hobetu zen.
Nekazaritza modernizatu zen, industria gehiago ekoizten hasi
zen eta turismo, jarduera ekonomiko garrantzitsu bihurtu zen.
Baina ez zegoen demokraziarik eta diktadorearen kontra zegoen
jendea, kartzelatu egiten zuten.
Frankismoaren azken urteetan, oposizio gero eta sendoago
zen eta sindikatuak ezkutuan antolatzen hasi ziren.
Diktadura, diktadorearen hilarekin bukatu zen, 1975 urtean.

JARDUERAK
1. Zer da frankismoa?
2. “600” kotxeari inguruko informazioa Interneten bilatu:
3.- Hurrengo argazki hau ikusita, frankismoaren ondorio batzuk aipatu:

TRANTSIZIOTIK DEMOKRAZIARA
 Franco hil zenean, 1975 urtean, Juan Carlos Ia. Tronora igo
zen,Alfonso XIII. biloba.
 1976 urtean, Adolfo Suárez, gobernuko presidente
izendatu zuen erregeak eta erreforma-prozesu bat hasi
zen:
TRANTSIZIOA: Diktaduratik demokraziara pasatzeko prozesoa izan zen.
 Alderdi politikoak eta sindikatuak legeztatu
zituzten.
 1977 urtean, hauteskunde demokratikoak izan
ziren.
 Ideiagatik kartzelatuta zeuden pertsonak askatu
zituzten.
 Hauteskundeak eta gero, konstituzio bat idatzi
zuten.
 Estatuaren eredu politikoa “PARLAMENTU-
MONARKIA” da.
 Espainiako lurraldea, autonomia-erkidegotan
antolatuta dago.

JARDUERAK
1. Zer urtetan izan ziren 1936tik aurrera izandako lehen hauteskunde
demikratikoak?
2. 1977ko hauteskundeetan zer alderdi politiko izan zen garaile?
3. Nor izan zen demokraziako lehenengo presidentea?
4.- Nor da egungo Espainiako presidentea?
5. Konstituzioaren arabera, Espainiako lurraldea nola dago antolatuta?

ARTEA ETA KULTURA
Garai honetan, pintore bikainak sortu ziren Espainian:
PICASSO
SALVDOR DALÍ
JOAN MIRÓ

ESKULTURA: materiala asko landu dute: burdina,
plastikoa, birziklatzekoak …
PABLO GARGALLO
EDUARDO
CHILLIDA
JUAN MUÑOZ

ARKITEKTURA: materiala berriak erabiltzen hasi
ziren: beira, aluminioa …
RAFAEL MONEO
LITERATURA: Idazle bikainak ere: antzerki, poesia
eta nobelaren alorretan.
ANTZERKIA POESIA NOBELA/ELEBERRIA
Jacinto Benavente
Buero Vallejo
Fernando Fernán
Gómez
Els Comediants
Garcia Lorca
Rafael Alberti
Miguel Hernández
Antonio Machado
Pablo Neruda
Miguel Delibes
Camilo José Cela
Almudena Grandes
Pío Baroja
Carmen Martín Gaite
Martín Santos

JARDUERAK
XX. mendeko idazle bat aukeratu, eta bere biografia idatzi:

7. aro garaikidea xx

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 7. aro garaikidea xx

Similar to 7. aro garaikidea xx (20)

More from MargaGutierrez

More from MargaGutierrez (20)

7. aro garaikidea xx