3. Լինում է , չի լինում մի աղքատ մ արդ։ Է ս աղքատ մարդը գնում է դ առնում մ ի ձկնորսի շալակատար։ Օրական մ ի քանի ձուկ է աշխատում , տուն բ երում , ն րանով ապրում են ինքն ու կինը։ Մի անգամ էլ ձկնորսը մի սիրուն ձուկ է բռնում , տալիս իր շալակատարին , որ պահի , ինքն էլ ետ ջուրն է մտնում։ Էս շալակատարը գ ետափին նստած՝ նայում է նայում էն սիրուն ձկանն ո ւ միտք անում . - Տեր աստված ,- ասում է ,- սա էլ , որ մեզ նման շունչ կենդանի է , դու ասա՝ սա՞ էլ մեզ նման ծնող ունի , ընկեր ունի , աշխարհքից բան է հասկանում , ուրախություն կամ ցավ է զգում ; Հենց էս մտածելու ժամանակ ձուկը լեզու է առնում . Жил-был бедняк. Этот бедняк поступил он к рыбаку в работники. За работу получал он в день по нескольку рыб, приносил их домой,- вот так он и жил со своей женой. Один раз рыбак поймал крсаивую рыбку, дл он ее рботнику, чтобы он подержал и снова полез в воду. Работник, сидя на берегу реки, смотрел на красивую рыбку и говорил: - Боже, ведь рыба тоже живая, неужели у нее нет родителей, друзей, она не чувствует радости и горя? Мысли его прервала рыбка, заговорив человеческим голосом:
4.
5.
6.
7. - Լսի ,- ասում է ,- մարդ - ախպեր։ Ընկերներիս հ ետ ես խաղում է ի գետի ալիքների մեջ։ Ուրախությունից ի նձ մոռացա ու ա նզգույշ ընկա ձկնորսի ուռկանը։ Հիմի , ով գիտի , իմ ծնողն ինձ ո րոնում է ու լաց է լինում , հիմի ընկերներս տխրել են։ Ես էլ , տեսնում ե ս , ինչպես եմ տանջվում , շունչս կտրում է ջրից դուրս։ Ո ւզում եմ էլ ետ գնամ ապրեմ ու խաղ ա նեմ նրանց հետ էն պաղ ու պարզ ջրերում։ Էնպես եմ ուզում , էնպես եմ ուզո՜ւմ ... Էսպես էր ասում ցա՜ծ , շատ ցա՜ծ ձենով , ցամաքած բ երանը թ աց ու խուփ անելով։ Էս շալակատարի մեղքը գալիս է , առնում է ետ գ ցում գետը։ - Գնա , սիրուն ձկնիկ , թող լաց չլինի քո ծնողը։ Թող չ տխրեն քո ընկերները։ Գնա ապրի ու խաղ արա նրանց հետ։ - Послушай, братец-человек! Играла я с товарищами в реке. От радости забылась, попалась в сети рыбака. Теперь, наверное, родители мои меня ищут и плачут, а товарищи мои грустят. А я - видишь, как мучаюсь, задыхаюсь на суше. Хочу я домой вернуться к своим друзьям. Хочется мне в холодную воду, ой как хочется! Говорила рыбка тихо, еле слышно, раскрывая и закрывая иссохший рот. Работнику стало жалко рыбку, и он бросил ее снова в воду: - Плыви, красивая рыбка, пусть больше не плачут твои радители. Пусть не грустят твои друзья. Плыви, живи и играй вместе с ними.
8.
9. Ձկնորսը սաստիկ բարկանում է շալակատարի վրա։ - Տո՛ ախմախ ,- ասում է ,- էստեղ ջրի մեջ թ րջվելով ձուկն եմ բռնում , դու իմ աշխատանքն առնում ես էլ ետ ջուրը գցո՞ւմ ... Դե գնա կորի , էլ իմ աչքին չերևաս , էլ իմ շալակատարը չես էս օ րից , գնա սովից մեռի։ Ձեռի տոպրակն էլ խլում է ու ճամփու դնում։ - Հիմի ես ո՞ւր գնամ , ի՞նչ անեմ , ո՞նց ապրեմ ... - տարակուսած մտածելով դառն ու դատարկ վ երադառնում է աղքատը դեպի տուն։ 2 Էս տխուր մտածմունքի ժամանակ ճամփին դեմը դուրս է գալի մի մարդակերպ Հ֊րեշ՝ առաջը մի գեղեցիկ կով։ - Բարի օր , ախպերացու , էդ ի՞նչ ես մոլորել , ի՞նչ ես միտք անում ,- հարցնում է Հ֊րեշը։ Рыбак очень сильно разозлился на работника: - Глупый ты! Я здесь мокну в воде, ловлю рыбу, а ты ее в воду бросаешь?! Проваливай и не попадайся мне на глаза. Хоть умри с голоду! - Куда я теперь пойду, что буду делать, кк буду жить? - загоревал рботник, возвращаясь домой с пустыми руками. 2 В это самое время, когда работник грустно шел домой, дорогой ему повстречалось Чудовище в образе человека, гнавшее перед собою красивую корову. - Добрый день, братец! О чем это ты думаешь?- спрашивает Чудовище.
10.
11. Աղքատը պատմում է իր գլխին եկածը , թե ինչպես հիմի մնացել է անգործ , անճար ու չի իմանում , թե ոնց պետք է ապրեն ինքն ո ւ իր կինը։ «Լսի՛ , բարեկամ ,- ՝ ասում ՛է Հրեշը։ - էս կաթնատու կովը ես քեզ կտամ երեք տարվան ժամանակով։ Ամեն օր էնքան կ աթը տա , որ քու կնիկդ ու դու կուշտ - կուշտ ուտեք , ապրեք։ Երեք տարին լրացավ թե չէ , հ ենց էն գիշերը կգամ ձեզ հարց կտամ։ Թե հարցիս պատասխանեցիք՝ իմ կովը ձեզ լինի , թե չէ՝ երկուսդ էլ իմն եք , տանելու եմ , ինչ ուզեմ կ անեմ։ Համաձայն ե՞ս։ - Մի բան՝ որ առանց էն էլ սովից մեռնելու ենք ,- մ տածում է աղքատը ,- կովը կտանեմ , էս երեք տարին կապրենք , մինչև երեք տարվա լրանալն է լ աստված ողորմած է։ Մի տեղից մի դուռ կբացվի , կամ գուցե հենց պատասխանը տալիս ենք , ով գիտի ... - Համաձայն եմ ,- ասում է նա : Бедняк расскзывает ему про беду, и обвиняет судьбу за то, что он остался без работы и не знает, как будет жить с женой. - Послушай, друг,- говорит ему Чудовище. Эту молочную корову я дам тебе на три года. Каждый день она будет двать столько молока, что вы с женой будете сыты. Но как только подойдет срок, я в ту ночь приду и буду задавать вам вопросы. Если вы ответите на них - я оставлюкорову навсегда вам, не ответите - вас обоих заберу с собой и поступлю с вами, как захочу. Согласен? - Если мы все равно умрем от голода, думает работник, -лучше я корову возьму, поживем три года, а там - бог милостив. Вдруг улыбнется мне удача, или сможем ответить на вопросы, кто знает... - Согласен!- отвечает он.
12.
13. 3 Ե րեք տարի կթում են , լիուլի ուտում , ապրում։ Չեն էլ նկատում , թե ինչպես անցավ երեք տ արին , և ահա հասնում է նշանակած օրը , որ հրեշն էն գիշեր պիտի գա։ Մարդ ու կնիկ վերջալույսի տակ տխուր ն ստում են դռանը ու միտք են անում , թե ի նչ պատասխան տան հրեշին կամ ով գիտի՝ ի նչ կհարցնի նա . ո՞վ կիմանա Հ֊րեշի միտքը։ - Ա ´ յ թե ինչ դուրս կգա , երբ մարդ Հ֊րեշի հետ գործ բռնի ... Է ս ժամանակ նրանց մոտենում է մի անծանոթ գեղեցիկ երիտասարդ։ - Բարի իրիկուն ,- ասում է ,- ճամփորդ մարդ եմ . մ ութն ընկնում է , ես էլ հոգնած եմ , հյուր չե՞ք ը նդունի ձեր տանն էս գիշեր։ 3 Три года корова вдоволь кормит своим молоком. И не замечают они, как прошло три года, и вот приходит тот самый день Чудовище должно прийти ночью. Муж и жена сидя в сумерках у порога, думали, что ответить Чудовищу и о чем оно спросит. Да и можно ли угадать мысли Чудовища? Вот что получается, когда человек связывается с чудовищем. В это время к ним подходит красивый молодой человек. - Добрый вечер!- говорит он им. Я усталый странник, уже темнеет, не дадите мне переночевать у вас дома? - Отчего нет, братец, странник. Но у нас очень опасно. И они обо всем рассказали молодому человеку. - Ընչի չէ , ճամփորդ ախպեր , հյուրն աստծունն է։ Բայց մեզ մոտ վտանգավոր է էս գիշեր։ Պատմեցին նրանք ամբողջը երիտասարդին :
14.
15. - Բան չկա , որտեղ դուք՝ էնտեղ էլ ես , պատասխանում է օտարականը։ Համաձայնում են . հյուրը մնում է։ Մին էլ կեսգիշերին դուռը դղրդում է։ Ո՞վ է .- Հրեշը։ Եկել եմ որ եկել եմ , դե պ ատասխանս տվեք։ - Ինչ պատասխան , սարսափից մարդ ու կնկա լեզուն կապվում է , մ նում են տեդները քարացած։ - Մի՛ վախենաք , ես ձեր տեղակ սրա պատասխանը կ տամ ,- ասում է երիտասարդ հյուրը ու գնում է դեպի դուռը։ - Եկել ե՜մ ,- դռան ետևից ձայն է տալիս Հրեշը։ - Ես էլ եմ եկե՜լ ,- պատասխանում է ներսից հյուրը։ - Որտեղի՞ց ես եկել։ - Ծովի էն ափից։ - Ընչո՞վ ես եկել։ - Կաղ մոծակը թամքել եմ , վրեն նստել եմ , եկել։ - Ուրեմն ծովը պստիկ է եղել։ - Ի՜նչ պստիկ , արծիվը չի կարող մի ափից մյուսը թռչի։ - Ուրեմն արծիվը ճուտ է եղել։ - Ի՞նչ ճուտ , թևերի շվաքը քաղաք է ծածկում։ - Не беда- что с вами, то и со мной!- Отвечает странник. Соглашаются и гость остается. В полночь послышался сильный стук в дверь. - Кто там? - Это я - Чудовище, отвечайте на вопросы. - Мы не ответим! - испугались муж с женой. - Не бойтесь, я за вас отвечу! - сказал гость и пошел к двери. - Я здесь!- кричит Чудовище - Я тоже здесь! - отвечает гость. - Откуда ты? - С того берега моря. - На чем приехал? - Верхом на блохе. - Значит море было маленькое? - Как маленькое. Орлу не перелететь. - Значит орел птенец? - Нет, Тень от крыльев его покрывает город.
16.
17. - Ուրեմն քաղաքը շատ է փոքրիկ։ - Ի՜նչ փոքրիկ , նապաստակը մի ծ այրից մյուսը չի հասնի։ - Ուրեմն նապաստակը ձագ է։ - Ի՛նչ ձագ . մորթին մի մարդու քուրք դ ուրս կգա , գլխարկն ու տրեխն էլ ավել։ - Ուրեմն մարդը թզուկ է։ - Ի՜նչ թզուկ , ծնկան ծերին աքլորը ծ ուղրուղու կանչի , ձենը ականջը չի հասնիլ։ - Ուրեմն խուլ է։ - Ի՛նչ խուլ , սարում որ պախրեն խոտ պոկի , ն ա կլսի։ Հրեշը մնում է կապված , մոլորված . զ գում է , որ ներսը մի ուժ կա իմաստուն , համարձակ , ա նհաղթելի , էլ չի իմանում ինչ ասի , սուս ու փ ուս քաշվում , կորչում է գիշերվա խավարի մեջ։ Սրանք նոր մեռած տեղներիցը ետ են գալի , ո ւրախանում են։ Հ ետն էլ բացվում է բարի լուսը , և երիտասարդ հ յուրը վեր է կենում , մնաք բարով է ասում , ո ր գնա իր ճանապարհը։ - Չենք թողնի , որ չենք թողնի ,- առաջը կտրում են մարդ ու կին .- դու որ փրկեցիր մեր կյանքը , ասա՛ , ինչով ետ վճարենք քո լավությունը ... - Значит, город очень маленький? - Нет, зайцу с одного конц до другого не добежать. - Значит заяц очень маленький? - Нет, из его шкурки выйдет целый тулуп, шапка, да и лапти. - Значит человек этот - карлик? - Нисколько. От его колен до ушей не доходит пение петуха. - Значит он глухой? - Нет, он слышит, как олень в горах щиплет траву. Чудовище растерялось, чувствуя, что в избушке есть какая-то мудрая, смеля сила. Оно не знает, что сказать, и, молча исчезает в ночной тьме. Муж и жена, радуются. Вскоре рассвело, и молодой человек собирается уходить, чтобы продолжать свой путь. - Нет, не пустим!- Не пускают они его. Ты нас спас, скажи, как тебя отблагодарить?
18. - Չէ՜ , անկարելի բան է , պետք է գնամ իմ ճանապարհը։ - Դե գոնե անունդ ասա , եթե լավությունդ կորչի ու չկարողանանք ետ վճար՛ել , գոնե իմանանք , թե ում ենք օրհնելու ... - Լավություն արա ու թեկուզ ջուրը գցի , չ ի կորչի։ Ես հենց էն Խոսող ձուկն եմ , որի կյանքը դու խնայեցիր ...- ասում է անծանոթն ու չքանում : - Нет, я должен уйти. - Ну хоть скажи свое имя, - говорит бедняк. Хоть будем знать о ком молиться. - "Твори добро, да хоть в воду кинь - не пропадет". Я та самая говорящая рыба, чью жизнь ты спас...- отвечает незнакомец и исчезает.
