Συνέντευξη

1. Συνέντευξη του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης
Άρη Σπηλιωτόπουλου
στο περιοδικό «Επιστημονικό Μάρκετινγκ» και τον δημοσιογράφο Λάμπρο Ρόδη
Κύριε Υπουργέ, θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνάντησή μας από μία
δήλωση του Σταύρου Ανδρεάδη, Προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών
Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) στο τεύχος Ιανουαρίου ’08, όπου
μεταξύ άλλων αναφέρει πώς «παρότι τα τρία τελευταία χρόνια έγιναν
βήματα προόδου στον ελληνικό τουρισμό, εξακολουθούν να
παραμένουν σημαντικές διαρθρωτικές αδυναμίες που μπορεί να
επηρεάσουν αρνητικά την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού
προϊόντος μας στο άμεσο μέλλον. Η κυβέρνηση, που επανειλημμένα
έχει διακηρύξει την πίστη της στον πρωτεύοντα ρόλο του τουρισμού
για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας, οφείλει να
επιταχύνει άμεσα τους ρυθμούς της». Γιατί εμφανίζεται απαισιόδοξος
ο κ. Ανδρεάδης;
Τα όσα αναπαραγάγετε από τις δηλώσεις του κ. Ανδρεάδη αφορούν διαπιστώσεις που
πρώτος έσπευσα να επισημάνω χωρίς όμως να παραγνωρίζω το σημαντικό έργο που
επιτέλεσαν οι προκάτοχοί μου στο Υπουργείο από το 2004 και μετά. Από τότε μέχρι
σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Ο τουρισμός βρέθηκε στις άμεσες προτεραιότητες της
κυβερνητικής πολιτικής. Και δε θα σταθώ μόνο στην σύσταση του Υπουργείου
Τουριστικής Ανάπτυξης αλλά κυρίως στη νέα εικόνα που προσδώσαμε στο εθνικό
τουριστικό προϊόν. Αρχίσαμε ως χώρα να κινούμαστε στην παγκόσμια τουριστική
αγορά, να δημιουργούμε ερεθίσματα και σταδιακά να πείθουμε ότι η Ελλάδα αξίζει
περισσότερα. Ότι μπορούμε και πρέπει να διεκδικήσουμε μεγαλύτερο μερίδιο
αφίξεων ξένων επισκεπτών. Τα όσα σας ανέφερα έχουν να κάνουν με τα «βήματα
προόδου» που έγιναν τα τελευταία τρία χρόνια, όπως χαρακτηριστικά άλλωστε
αναγνώρισε ο κ. Ανδρεάδης. Από κει και πέρα όσον αφορά στην εκτίμηση που κάνει
περί «διαρθρωτικών αδυναμιών» του ελληνικού τουρισμού δεν θα συμφωνήσω μαζί
σας ότι είναι ένδειξη απαισιοδοξίας από μέρους του. Αφενός διότι την συμμερίζομαι
απολύτως- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να με χαρακτηρίζει
απαισιόδοξο για το μέλλον του τουρισμού μας- και αφετέρου επειδή αυτές ακριβώς οι
«διαρθρωτικές αδυναμίες» μας πεισμώνουν ακόμα περισσότερο για να τις υπερβούμε.
Το νέο στρατηγικό σχέδιο για τον ελληνικό τουρισμό που ξεδιπλώνουμε μέρα με τη
μέρα επιχειρεί να επιτύχει μία ριζική αναμόρφωση του εθνικού τουριστικού μοντέλου,
βασισμένου σε γερά θεμέλια που κινούνται σε τρεις άξονες: ποιότητα- ποικιλομορφία-
1

2. βιωσιμότητα. Ο συνδυασμός αυτών των τριών στοιχείων είναι το κλειδί της επιτυχίας
απέναντι στον σκληρό διεθνή ανταγωνισμό. Επιτυχία που μεταφράζεται σε
περισσότερες αφίξεις ξένων τουριστών, μεγαλύτερα έσοδα για την εθνική οικονομία
και έμπρακτη στήριξη των τοπικών κοινωνιών της πατρίδας μας. Όσο όμως
αποφασισμένοι κι αν είμαστε ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Τουριστικής
Ανάπτυξης, η δυναμική των δράσεων και των πρωτοβουλιών μας είναι άρρηκτα
συνδεδεμένη με την συστράτευση όλων των παραγόντων του τουριστικού κόσμου.
Έχουμε ανάγκη την εμπειρία, την τεχνογνωσία και τις γνώσεις τους. Εξάλλου από την
πρώτη στιγμή κατέστησα σαφές ότι οι πόρτες του γραφείου μου είναι ανοιχτές για να
αφουγκραστώ τις ανησυχίες τους και να αναζητήσουμε από κοινού λύσεις.
Επιμέρους, ανάμεσα σε όσα τονίζουν οι επιχειρηματίες του τουρισμού
στη χώρα μας, στέκονται ιδιαίτερα κριτικά στους σχεδιασμούς σας για
το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό, καθώς σύμφωνα με τον
ΣΕΤ εξακολουθεί να αποτελεί ένα μεγάλο ερωτηματικό ως προς το
τελικό περιεχόμενό του ενώ καταγγέλλουν και πλήρη απουσία
διαλόγου. Τι έχετε να τους απαντήσετε κ. Σπηλιωτόπουλε;
Απάντησή στο ερώτημά σας πρέπει να ζητήσετε από τον καθ’ όλα άξιο και σεβαστό
συνάδελφό μου Γιώργο Σουφλιά. Από μέρους μας έχουμε καταθέσει προ πολλού τις
παρατηρήσεις μας- ήδη πριν από τα Χριστούγεννα- στο ΥΠΕΧΩΔΕ, που είναι και το
αρμόδιο Υπουργείο για τη σύσταση και κατάθεση του γενικού Χωροταξικού Πλαισίου
αλλά και των ειδικών στα οποία συμπεριλαμβάνεται το ειδικό χωροταξικό για τον
τουρισμό. Όπως εσείς έτσι κι εγώ έχουμε γίνει μάρτυρες έντονων αντιδράσεων των
αρμόδιων φορέων για τον όλο χειρισμό του θέματος από το ΥΠΕΧΩΔΕ, τις οποίες
πιστεύω ότι ο κ. Σουφλιά πρέπει να λάβει υπ’ όψη του. Αναφορικά με το σκέλος που
με αφορά, δηλαδή το τουριστικό κομμάτι, εξ αρχής τόνισα ότι θα είμαι κάθετα
αντίθετος σε οποιονδήποτε σχεδιασμό θα ισοδυναμεί με «βιασμό» των τοπικών και
φυσικών ιδιαιτεροτήτων κάθε γωνιάς της Ελλάδας. Δεν νοείται να επενδύουμε στην
τουριστική ανάπτυξη πατώντας πάνω στο περιβάλλον, ρημάζοντας δηλαδή ό,τι μας
έχει απομείνει από τη μοναδική φυσική κληρονομιά μας. Η παγκόσμια τάση
υποψήφιων ξένων επισκεπτών είναι προσανατολισμένη σε ποιοτικότερες μορφές
τουρισμού και αυθεντικότερες υπηρεσίες. Το στοίχημα είναι η προσέλκυση της
«creative class», δηλαδή των ταξιδιωτών οι οποίοι ενδιαφέρονται να επισκεφθούν μία
χώρα, η ανάπτυξη της οποίας να είναι εναρμονισμένη με το τοπικό της χρώμα, την
τοπική της αρχιτεκτονική, την τοπική της παράδοση, το φυσικό περιβάλλον. Η
2

3. ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας στη χώρα μας σε καμία περίπτωση δεν μπορεί
και δεν πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της «Costa Del Sol» στην Ισπανία. Για
να επανέλθω όμως στο αρχικό σας ερώτημα, σας λέω με απόλυτη ειλικρίνεια αλλά και
σεβασμό προς τον κ. Σουφλιά ότι οι επιχειρηματίες του τουρισμού έχουν κάθε λόγο
να δυσανασχετούν. Και τούτο διότι ενώ υπάρχουν τα χρήματα προς επένδυση και η
Ελλάδα είναι στις προτεραιότητες των επενδυτών αυτό που δεν υπάρχει ακόμα είναι
η νομοθετική βάση που θα προσδιορίζει το αναπτυξιακό πλαίσιο. Μέχρι λοιπόν τη
στιγμή που θα κατατεθεί από την κυβέρνηση και θα ψηφιστεί θα είμαστε σε επαφή
με τους επενδυτές προσπαθώντας να διατηρήσουμε το ενδιαφέρον τους για
τουριστικές επενδύσεις στην Ελλάδα, πάντα όμως υπό προδιαγραφές που θα
αναβαθμίζουν ποιοτικά τον ελληνικό τουρισμό και δεν θα υποθηκεύουν
μακροπρόθεσμα το μέλλον του.
Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι ενέργειές σας για την ίδρυση
πανεπιστημιακών σχολών για τον τουρισμό;
Η απουσία εκπαίδευσης σε πανεπιστημιακό επίπεδο για τους εργαζομένους στον
τουριστικό κλάδο είναι δίχως αμφιβολία παράλειψη που δεν συνάδει με τον
σημαίνοντα ρόλο που έχουμε προσδώσει στον ελληνικό τουρισμό. Είναι ζήτημα που
μου έχουν θέσει κατά καιρούς παράγοντες του χώρου κατά τη διάρκεια συναντήσεών
μας και δεν με αφήνει απαθή. Αντιλαμβάνεστε ότι ο τελικός λόγος ανήκει στο
Υπουργείο Παιδείας, εντούτοις από μέρους μας προωθούνται οι απαραίτητες
διαδικασίες. Και θέλω να ελπίζω πως όταν έρθει η ώρα να ολοκληρώσω τη θητεία μου
να έχει υπάρχει αποτέλεσμα. Ήδη ο ΣΕΤΕ έχει υποδείξει τη δημιουργία ενός δικτύου
3- 4 σχολών στους κυριότερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Θεωρώ ότι
προέχει να ξεκινήσουμε από τη δημιουργία μίας τουλάχιστον σχολής και γι αυτό το
λόγο έχω αναθέσει στον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης κ.
Ευσταθόπουλο να βρίσκεται σε διαβούλευση με το Υπουργείο Παιδείας προκειμένου
να αποφασισθεί η έδρα του πρώτου ειδικού τμήματος τουριστικών σπουδών σε
πανεπιστημιακό επίπεδο. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί για ίδρυση σχετικών
πανεπιστημιακών τμημάτων στην Κρήτη, τη Χαλκιδική, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και
αλλού. Όλα αυτά βρίσκονται υπό συζήτηση και σύντομα- ευελπιστώ- θα έχουν
δρομολογηθεί οι τελικές αποφάσεις. Σε κάθε περίπτωση η επαρκής κατάρτιση όσων
θέλουν να ασχοληθούν με τον τουριστικό κλάδο κρίνεται επιτακτική, σε καιρούς
μάλιστα που ο διεθνής ανταγωνισμός σε όλα τα επίπεδα μας χτυπάει την πόρτα.
3

4. Θα γίνει τελικά Πίστα προδιαγραφών Φόρμουλα 1 και πού υπάρχει
επενδυτικό ενδιαφέρον;
Είναι- πιστεύω- ώρα οι φίλοι του μηχανοκίνητου αθλητισμού στην Ελλάδα να έχουν
μία πίστα διεθνών προδιαγραφών που θα μπορούσε να φιλοξενήσει αγώνες
Φόρμουλα 1. Πρέπει να ξέρετε ότι συμμερίζομαι απόλυτα το αίτημά τους για κάτι
τέτοιο, γεγονός που αν υλοποιηθεί θα συμβάλλει αναμφίβολα στην ανάδειξη μίας
επιπλέον πτυχής του ελληνικού τουρισμού. Οι λάτρεις των αγώνων ταχύτητας θα
έχουν λόγο να επισκέπτονται την Ελλάδα και ταυτοχρόνως η χώρα μας θα είναι
πλέον σε θέση να στηρίξει από πλευράς υποδομών την διεξαγωγή ελληνικού Grand
Prix Formula 1. Από τις πρώτες επαφές που είχα για το θέμα πριν λίγους μήνες
κατέληξα ότι η περιοχή της Χαλανδρίτσας στην Πάτρα είναι κατάλληλη για ένα
τέτοιο εγχείρημα και ευελπιστώ σύντομα- αν όλα πάνε καλά- θα είμαστε σε θέση να
εγκαινιάσουμε τον χώρο. Αντιλαμβάνεστε όμως ότι το κόστος της κατασκευής του
έργου ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει
τρόπος να βρεθούν και να εκταμιευτούν τα χρήματα αυτά. Πολλά περισσότερα
όμως χρήματα απαιτούνται για να πάρουμε την έγκριση από την εταιρεία που
διαχειρίζεται τα εμπορικά δικαιώματα της F1 για τη διεξαγωγή του ελληνικού Grand
Prix. Σε κάθε περίπτωση δεν μου αρέσει να δημιουργώ ψευδαισθήσεις και
αυταπάτες στους φίλους κυρίως του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Η κατασκευή ενός
τέτοιου έργου είναι στις προτεραιότητες και τους σχεδιασμούς μας, από κει και πέρα
όμως ο χρονικός ορίζοντας της έκβασης εξαρτάται από μία σειρά παραγόντων που
εξαρτώνται περισσότερο από την γραφειοκρατία και λιγότερο από την δική μου
καλή πρόθεση.
Πώς προδιαγράφεται η ανταγωνιστικότητα στον τομέα του τουρισμού;
Χρειάζεται αισιοδοξία, όραμα και στρατηγική για να θέσουμε την εθνική τουριστική
πολιτική σε νέες βάσεις. Απαιτείται εγρήγορση για να είμαστε «μέσα στα πράγματα».
Για να έχουμε έναν τουριστικό προϊόν πιο ανταγωνιστικό και κατ επέκταση πιο
επικερδές προς όφελος της χώρας μας. Η παγκόσμια αγορά τουρισμού είναι σαν το
σκάκι, μόνο που έχει περισσότερους παίχτες δηλαδή ανταγωνίστριες χώρες. Η
κατεύθυνση που θα μετακινήσεις το πιόνι εξαρτάται πρώτα από την κίνηση που θα
κάνει ο αντίπαλος. Η μορφή λοιπόν που θα προσδώσουμε στον ελληνικό τουρισμό
πρέπει να είναι εφάμιλλη των προδιαγραφών που έχουν θέσει χώρες, οι οποίες
κατέχουν αυτή τη στιγμή την πρωτοκαθεδρία ως διεθνείς τουριστικοί προορισμοί.
Στην στρατηγική που ακολουθούμε δεν χωρούν ούτε παρωπίδες ούτε παρωχημένες
4

5. εμμονές σε επιλογές με φθίνουσα δυναμική. Κάθε μέρα που περνάει ο ελληνικός
τουρισμός κάνει ένα βήμα προς τα μπρος. Αδυναμίες, παραλείψεις και
γραφειοκρατικές αγκυλώσεις υπήρχαν και υπάρχουν. Σήμερα όμως βρισκόμαστε στην
αρχή μίας νέας περιόδου για την τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας. Μία περίοδος η
οποία χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη εξωστρέφεια, περισσότερη κινητικότητα σε
διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, ισχυρότερη παρουσία του ελληνικού στοιχείου σε χώρες
του εξωτερικού και κυρίως σε αυτές που θεωρούνται αναδυόμενες αγορές.
Ανασυγκροτούμε και ανανεώνουμε του τουριστικό πακέτο μας με πρόσθετες δράσεις
και ποιοτικότερες υπηρεσίες διευρύνοντας τις προοπτικές επιτυχούς αποδοχής του
από τους εν δυνάμει επισκέπτες της χώρας μας. Ο εμπλουτισμός του με νέους
θεματικούς τομείς και η στήριξη του με σύγχρονες τουριστικές υποδομές λειτουργούν
μακροπρόθεσμα ως παράγοντες προσέλκυσης μεγαλύτερου εύρους ταξιδιωτών με
υψηλότερες απαιτήσεις και ταυτοχρόνως ισχυρότερα οικονομικά ερείσματα. Όλα
αυτά έρχονται να «δέσουν» με την ανάγκη σωστή επικοινωνιακής στήριξης και
διαμεσολάβησης στην παγκόσμια αγορά μέσω της νέας άρτιας διαφημιστικής
καμπάνιας και της πλήρους αξιοποίησης των δυνατοτήτων του κυβερνοχώρου. Με
λίγα λόγια προσπάθησα να σας σκιαγραφήσω την πορεία που έχουμε χαράξει και η
οποία εγγυάται την δυναμική επάνοδο της σύγχρονης εικόνας της Ελλάδας στην
παγκόσμια τουριστική αγορά. Με τη συνεργασία όλων των παραγόντων του κλάδου,
είμαι βέβαιος ότι οι προοπτικές ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού σε
μακροπρόθεσμο επίπεδο εκλαμβάνονται ως κάτι παραπάνω από θετικές.
Η δημιουργία ενιαίας και σταθερής επικοινωνιακής πολιτικής για τον
ελληνικό τουρισμό είναι πλέον βασικός στόχος του Υπουργείου
Τουριστικής Ανάπτυξης, όπως κατά καιρούς έχετε δηλώσει. Πόσο
κοντά βρισκόμαστε σε κάτι τέτοιο και σε ποιους άξονες βασίζεται η
επικοινωνιακή στρατηγική της χώρας μας για τον ελληνικό τουρισμό;
Έχοντας σπουδάσει την τέχνη της επικοινωνίας γνωρίζω πόσο καίριο ρόλο παίζει όχι
μόνο το περιεχόμενο ενός προϊόντος αλλά και ο τρόπος που θα το «πλασάρεις». Όσο
ποιοτικό κι αν είναι το νέο τουριστικό πακέτο της χώρας μας, πρέπει να
«λανσαριστεί» στην παγκόσμια αγορά με τρόπο που θα καθίσταται ελκυστικό και κατ
επέκταση να είναι αποδοτικό. Γι αυτό τον λόγο η άρτια διαφημιστική εκστρατεία για
τον ελληνικό τουρισμό αποτελεί σε κάθε περίπτωση την αιχμή του επικοινωνιακού
μας δόρατος. Για πρώτη φορά έχουμε ένα διαφημιστικό πρότυπο που δεν καλύπτει
γενικώς και αορίστως την εικόνα μίας ηλιόλουστης Ελλάδας, αλλά επικεντρώνεται στα
5

6. εννέα εξειδικευμένα και τελείως συγκεκριμένα τουριστικά προϊόντα. Με εξαίρεση τον
παραθεριστικό και τον θαλάσσιο τουρισμό, οι άλλες επτά θεματικές ενότητες
(πολιτιστικός, περιηγητικός, συνεδριακός τουρισμός, τουρισμός υπαίθρου, υγείας και
ευεξίας, πολυτελείας και τουρισμός των πόλεων) δύναται να ενισχύσουν την εικόνα
του ελληνικού προορισμού και κατά τους χειμερινούς μήνες. Καθεμία από αυτές
συνθέτει το ψηφιδωτό της σύγχρονης εικόνας του ελληνικού τουρισμού που
επιβιώνει και αναπτύσσεται καθ όλη της διάρκεια του χρόνου αμβλύνοντας την
αίσθηση της εποχικότητας, η οποία κατατρέχει το τουριστικό μας προϊόν τις
τελευταίες δεκαετίες. Έτσι λοιπόν η νέα καμπάνια με σλόγκαν «Greece: the true
experience» δένει άψογα με την εικόνα ποιοτικής διαφοροποίησης του ελληνικού
τουρισμού. Μιλάμε για δέκα τηλεοπτικές ταινίες, δηλαδή μία κύρια και εννέα
θεματικές ταινίες, καθεμία από τις οποίες αφορά σε ένα από τα εξειδικευμένα
τουριστικά προϊόντα. Πέραν όμως των κλασικών μεθόδων διαφήμισης, που
ακολουθούμε με καταχωρήσεις στον διεθνή Τύπο και τα παγκόσμια Μέσα Μαζικής
Ενημέρωσης, ταυτοχρόνως ανοίγουμε το παράθυρο της Ελλάδας στο διαδίκτυο και
μαζί με αυτό σε ολόκληρο τον κόσμο. Το στοίχημα μας είναι να επιτύχουμε μία
δυνατή ψηφιακή παρουσία της χώρας μας, η οποία- πιστέψτε με- θα αποφέρει
πολλαπλάσια οφέλη από αυτά που θα προσέφερε η παραδοσιακή διαφημιστική
μέθοδος. Προχωρούμε λοιπόν σε στρατηγικές συμφωνίες με τις πλέον ισχυρές από
πλευράς επισκεψιμότητας ιστοσελίδες σε όλο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή το νέο
portal του ελληνικού τουρισμού έχει περάσει στην τελική ευθεία. Πολύ σύντομα όταν
ο ενδιαφερόμενος πληκτρολογεί τη λέξη Greece στις μηχανές αναζήτησης θα μπορεί
να λαμβάνει μία ολοκληρωμένη εικόνα του ελληνικού τουρισμού, σε πολλές γλώσσες,
με τρόπο εύχρηστο και ευέλικτο.
Τι μηνύματα εισπράττετε από τις επαφές σας σε Ελλάδα και εξωτερικό
για τη νέα καμπάνια αλλά και γενικότερα τη νέα ταυτότητα που θέλετε
να προσδώσετε στον ελληνικό τουρισμό;
Μ’ αρέσει να είμαι νηφάλιος και ρεαλιστικός στις εκτιμήσεις μου. Προφανώς και δεν
μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια στατιστικών στοιχείων την αποδοχή και
αποτελεσματικότητα της νέας επικοινωνιακής στρατηγικής μας αφού την
εγκαινιάσαμε λίγο πριν τα Χριστούγεννα και βρίσκεται σε εξέλιξη. Όπως επίσης είναι
ακόμα πολύ νωρίς να διαπιστώσουμε αν πετύχαμε και σε τι ποσοστό την τουριστική
προσέλκυση δυναμικών κοινωνικών στρωμάτων άλλων χωρών και την επακόλουθη
αύξηση εισροής εσόδων για την ελληνική οικονομία. Αυτό όμως που μπορώ να σας
6

7. πω με βεβαιότητα είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός με την καινούργια εικόνα, τη νέα
αισθητική και την ανανεωμένη διεθνή ταυτότητά του διεκδικεί με αξιώσεις την
εδραίωσή του στην ελίτ του παγκόσμιου τουριστικού χάρτη. Τα μηνύματα που
παίρνουμε είναι ασφαλώς θετικά. Αρκεί βεβαίως να μην εφησυχάζουμε. Απαιτείται
εγρήγορση, διαρκής επαφή και συνεργασία με παράγοντες της εγχώριας και
προπαντός παγκόσμιας τουριστικής αγοράς και ταυτοχρόνως επίμονη σφυρηλάτηση
των νέων προδιαγραφών του εθνικού τουριστικού προϊόντος μας στη συνείδηση των
εν δυνάμει ξένων επισκεπτών. Δεν αρκεί να τους πούμε «επισκεφτείτε την Ελλάδα»
αλλά πολύ περισσότερο να τους πείσουμε ότι επισκεπτόμενοι τη χώρα μας θα ζήσουν
την αληθινή εμπειρία. Μία εμπειρία που θα συνίσταται στην ικανοποίηση των
ετερόκλητων εξειδικευμένων ενδιαφερόντων τους, που θα έχει ελληνικό χρώμα και
άρωμα. Με άλλα λόγια μία εμπειρία ζωής που θα λειτουργεί ως κίνητρο να έρθουν και
πάλι στην Ελλάδα και μέχρι τότε όμως να αποτελούν τους πρεσβευτές της πατρίδας
μας, του ελληνικού τουρισμού και φιλοξενίας στο εξωτερικό.
Έχετε πει ότι προτεραιότητα της πολιτικής σας είναι ο συγκερασμός
της τουριστικής ανάπτυξης με την περιβαλλοντική διάσταση. Ποια
κίνητρα ή ευκαιρίες δίνει το Υπουργείο σας σε όσους επενδύουν στον
«πράσινο τουρισμό»;
Πάνω και πέρα από κάθε κίνητρο οικονομικής φύσεως που μπορεί να
προσφέρει το Υπουργείο, αυτό που προέχει είναι η αλλαγή κουλτούρας και
γενικότερης φιλοσοφίας του τουριστικού κλάδου για τον τρόπο που γίνεται αντιληπτή
στις μέρες μας η τουριστική ανάπτυξη. Η παγκόσμια τάση στις προτιμήσεις των
ταξιδιωτών όλου του κόσμου είναι προσανατολισμένη σε ήπιες μορφές ανάπτυξης
του τουρισμού που θα συνδυάζουν σύγχρονες υποδομές, ποιοτικές υπηρεσίες και
προστασία της φυσικής και πολιτιστικής ιδιαιτερότητας της κάθε περιοχής. Η
τουριστική επέκταση είναι επιθυμητή με την προϋπόθεση ότι δεν βεβηλώνει τα
φυσικά, περιβαλλοντικά, παραδοσιακά στοιχεία ενός προορισμού που τον καθιστούν
διαφορετικό. Με άλλα λόγια αν αποφασίσουμε να παίξουμε το παιχνίδι μίας
τουριστικής ανάπτυξης που λειτουργεί ως «οδοστρωτήρας» στο πέρασμά της έχουμε
χάσει. Ο τουρισμός είναι ένδειξη πολιτισμού. Και πολιτισμός δίχως σεβασμός στο
περιβάλλον, την παράδοση, την αρχιτεκτονική και την πολιτιστική παράδοση κάθε
τοπικής κοινωνίας δεν μπορεί να υπάρξει. Λέω λοιπόν στους εκπροσώπους του
τουριστικού κόσμου ότι το γρήγορο και εύκολο κέρδος δεν ωφελεί κανέναν και
προπαντός τους ίδιους. Μπορεί προς στιγμή να είναι «μεθυστικό», μακροπρόθεσμα
7

8. όμως λειτουργεί ως μπούμερανγκ για τον ελληνικό τουρισμό. Συνεπώς οι όποιες
επενδύσεις γίνουν πρέπει είναι προσανατολισμένες στην κατεύθυνση του
εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος με σύγχρονες υποδομές, οι οποίες είναι
αναγκαίες, και ταυτοχρόνως να έχουν ως περιβαλλοντική βάση. Το Ειδικό Χωροταξικό
για τον τουρισμό που επεξεργάζεται το ΥΠΕΧΩΔΕ έρχεται να θέσει τις προδιαγραφές
τις τουριστικής ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια. Όπως σας ανέφερα και
προηγουμένως το αναμένω κι εγώ με την ίδια ανυπομονησία που έχουν οι επενδυτές
και παράγοντες της τουριστικής αγοράς. Ευελπιστώ να έχει λάβει υπ όψη τις
παρατηρήσεις που έχουμε υποβάλλει και οι οποίες έχουν ως σημείο αναφοράς τις
απόψεις που σας εξέθεσα για την αλληλένδετη σχέση που πρέπει να έχουν
τουριστική ανάπτυξη και περιβαλλοντική ευαισθησία.
Από κει και πέρα όμως δεν μπορούμε λοιπόν να μένουμε με σταυρωμένα τα
χέρια. Ήδη αναπτύσσουμε πιλοτικά προγράμματα με χαρακτηριστικότερο όλων τη
Λίμνη Καϊάφα στην οποία- μετά τις πρόσφατες καταστρεπτικές πυρκαγιές-
προτιθέμεθα να εφαρμόσουμε ένα υποδειγματικό μοντέλο «πράσινου τουρισμού».
Την ίδια στιγμή αξιοποιούμε την τεράστια ακίνητη τουριστική περιουσία
εκσυγχρονίζοντας τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις με όρους φιλικούς προς το
περιβάλλον και ταυτοχρόνως επενδύουμε σε νέες τουριστικές υποδομές που θα
έχουν ως κοινό παρονομαστή μία «πράσινη ταυτότητα». Ξέρετε, δεν θέλω να είμαι
ουτοπιστής. Όμως θεωρώ ότι η στροφή του ελληνικού τουρισμού σε μία
περισσότερο περιβαλλοντική πραγματικότητα είναι αναπόδραστη ανάγκη για να
διασφαλίσουμε το μέλλον των παιδιών μας. Και αυτό δεν είναι μία προσωπική
πρόκληση. Είναι πάνω απ’ όλα μία συλλογική πολιτική και ηθική δέσμευση όλων μας
απέναντι στο αύριο αυτής της χώρας.
Η ταξιδιωτική κουλτούρα αλλάζει σε όλο τον κόσμο και νέες μορφές
τουρισμού αναπτύσσονται. Η Ελλάδα αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο
αυτές τις νέες τάσεις;
Η παρατήρηση που κάνατε στο εύστοχο ερώτημά σας έρχεται να δικαιώσει τις
προσπάθειες μας για την οικοδόμηση μία νέας ταυτότητας του ελληνικού τουρισμού.
Για την εμπέδωση μίας νέας εικόνας που αποδεσμεύει το εθνικό τουριστικό προϊόν
μας από λογικές που το περιχαρακώνουν στα στενά πλαίσια της εποχικότητας, το
περιορίζουν στην παροχή ξεπερασμένων τουριστικών υπηρεσιών και εν τέλει το
υποβαθμίζουν. Σας λέω και πάλι ότι το «κλειδί» της επιτυχίας βρίσκεται στην ποιοτική
διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος. Με απλά λόγια όταν ένας τουρίστας
8

9. αποφασίζει να επισκεφτεί την Ελλάδα πρέπει η χώρα μας να είναι σε θέση να του
προσφέρει ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες που θα ανταποκρίνονται στα ετερόκλητα
ενδιαφέροντά του και τους 12 μήνες του χρόνου. Χρειάζεται δηλαδή να
δημιουργήσουμε τα κατάλληλα κίνητρα που θα προσελκύσουν ανομοιογενή
πελατειακά target group με διαφορετικές τουριστικές προτιμήσεις. Αυτό όχι μόνο θα
εδραιώσει τη θέση της χώρας μας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη ως έναν
κατεξοχήν πολυθεματικό τουριστικό προορισμό αλλά είναι αυτονόητο ότι θα
διευρύνει την δεξαμενή άντλησης επισκεπτών. Και το κυριότερο θα αυξήσει τα
οικονομικά οφέλη της χώρας μας από την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας μας.
Με τις παρεμβάσεις μας λοιπόν θέλουμε να συμπεριλάβουμε στο τουριστικό πακέτο
που προβάλλει η Ελλάδα στο εξωτερικό όλες τις νέες μορφές τουρισμού που
αναπτύσσονται. Είναι σαφές όμως ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή του δρόμου.
Όπως λέει γνωστή παροιμία «πρέπει να απλώνουμε τα πόδια μας μέχρι εκεί που
φτάνει το πάπλωμα». Προς το παρόν η ανάπτυξη των θεματικών τομέων τουρισμού
πρέπει να περιοριστεί στο μέτρο των δυνατοτήτων που παρέχουν σήμερα οι
ξενοδοχειακές και τουριστικές εγκαταστάσεις της χώρας μας. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν
ότι οι υποδομές είναι πρωταρχικής σημασίας για τη στήριξη των φιλόδοξων σχεδίων
μας και γι αυτό το λόγο έχει ξεκινήσει μία ευρύτερη προσπάθεια σε συνεργασία με
την ΕΤΑ για την αναβάθμιση και αξιοποίηση των υφιστάμενων τουριστικών
εγκαταστάσεων. Γιατί η εικόνα εγκατάλειψης που εμφανίζουν μέχρι σήμερα δεν
ταιριάζει στην εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας. Και το κυριότερο δεν είναι μία εικόνα
που μας κάνει υπερήφανους.
Ποιο είναι το όραμά σας για την ανάπτυξη των χιονοδρομικών κέντρων
σε όλη τη χώρα και την αξιοποίηση των τουριστικών ακινήτων
γενικότερα;
Το ζήτημα των υποδομών που θέτετε είναι πρωταρχικής σημασίας. Το πρώτο πράγμα
που σκέφτεται κανείς- και δικαιολογημένα- όταν αναφερόμαστε στον χειμερινό
τουρισμό είναι μεταξύ άλλων οι χιονοδρομικές εγκαταστάσεις. Κακά τα ψέματα, όταν
χώρες όπως λόγου χάρη η Γαλλία ή η Αυστρία απολαμβάνουν μίας μεγάλης
επισκεψιμότητας ξένων επισκεπτών τη χειμερινή περίοδο, αυτό οφείλεται και στο
γεγονός ότι μπορούν να υποστηρίξουν με τις υποδομές που έχουν αναπτύξει την
ικανοποίηση των ενδιαφερόντων τους. Ενδιαφέροντα που έχουν να κάνουν κατά
κύριο λόγο με δραστηριότητες χειμερινών σπορ. Η Ελλάδα έχει αρκετά χιονοδρομικά
κέντρα, τα οποία όμως δεν είναι 100% ανταγωνίσιμα με τα ευρωπαϊκά. Ωστόσο από
9

10. φέτος μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι διότι η χώρα μας διαθέτει έπειτα από
αποτελεσματικές παρεμβάσεις της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης ένα σύγχρονο
χιονοδρομικό κέντρο διεθνών προδιαγραφών στον Παρνασσό που συγκαταλέγεται
μεταξύ των πλέον ελκυστικών των Βαλκανίων. Παρεμβάσεις που αφορούσαν στην
ασφάλεια και την προσβασιμότητα των επισκεπτών σε αυτό, στην ανταγωνιστικότητα
μέσω της εφαρμογής μίας νέα τιμολογιακής πολιτικής και βεβαίως στην αισθητική
των εγκαταστάσεων μέσω μίας νέας εικαστικής προσέγγισης. Και βεβαίως το
παράδειγμα του Παρνασσού είναι ένα μόνο δείγμα των δράσεων που δρομολογούνται
για τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και την επιμήκυνση της τουριστικής
περιόδου. Αποτελεί αναμφισβήτητα μία καλή αρχή προς αυτήν την κατεύθυνση αφού
οι εγκαταστάσεις του προβλέπεται να αξιοποιηθούν ακόμα και την άνοιξη για την
ανάπτυξη άλλων τουριστικών δραστηριοτήτων όπως mountain bike, ορειβασία,
ορειβατικό ski κ.α.. Το επιχειρησιακό σχέδιο για το χιονοδρομικό θα λειτουργήσει
πιλοτικά και θα εφαρμοστεί σταδιακά και σε άλλα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας.
Από κει και πέρα είναι σαφές ότι απομένουν να γίνουν πολλά περισσότερα για να
φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο υποδομών που θα επαρκούν για τη στήριξη
της εγχώριας- κατ αρχήν- τουριστικής κίνησης τους χειμερινούς μήνες και- κατ
επέκταση- της ροής τουριστών από το εξωτερικό. Αυτό μόνο σταδιακά μπορεί να
γίνει με την εξάλειψη γραφειοκρατικών αγκυλώσεων που δυσχεραίνουν επενδυτικές
πρωτοβουλίες αλλά και την θέσπιση ενός ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου που θα
δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα εξειδικευμένο τουριστικό προϊόν με ελληνική
ποιοτική αισθητική. Την ίδια στιγμή πρέπει να γνωρίζετε ότι έχω δώσει εντολή για μία
προσπάθεια «συμμαζέματος» της δημόσιας περιουσίας που διαχειρίζεται η ΕΤΑ μέσω
της ανάπτυξης ειδικών τουριστικών υποδομών και τις αναβάθμισης των υπηρεσιών
των τουριστικών εγκαταστάσεων τις οποίες η ίδια διαχειρίζεται. Αντιλαμβάνεστε
λοιπόν ότι οι πρωτοβουλίες μας είναι πολυεπίπεδες και βρίσκονται σε παράλληλη
κίνηση. Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος είναι πολύτιμος και δεν έχουμε την πολυτέλεια
να τον σπαταλήσουμε άλλο.
Οι τιμές είναι πρόβλημα; Δεν εννοώ μόνο στα ξενοδοχεία αλλά και στα
περιφερειακά σημεία, τις καφετέριες, τα μπαρ, τις καντίνες…
Όσον αφορά στο ζήτημα της τιμολογιακής πολιτικής, δεν σας κρύβω πως πράγματι
υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που αγγίζουν τα όρια της προκλητικής
αισχροκέρδειας. Δυστυχώς όμως αυτή στην περίπτωση του ελληνικού τουρισμού έχει
μακροπρόθεσμες συνέπειες αφού είναι αρκετή για να θρυμματίσει την εικόνα που
10

11. έχουμε φιλοτεχνήσει στο εξωτερικό για την Ελλάδα. Ως μίας χώρας με πολίτες
φιλόξενους που σέβονται τους ταξιδιώτες καθώς και τα χρήματα που αφήνουν οι
τελευταίοι στον τόπο τους. Οι επιτήδειοι όμως που κερδοσκοπούν εις βάρος της
διεθνούς παρουσίας της Ελλάδας πρέπει να μπουν στη θέση τους. Σας διαβεβαιώνω
ότι θα μπουν και θα τιμωρηθούν παραδειγματικά τέτοιους είδους περιστατικά.
Δυστυχώς όμως όσα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα κι αν ληφθούν από την
πολιτεία, είναι αναμφίβολο ότι πάνω απ’ όλα απαιτείται μία νέα φιλοσοφία. Μία νέα
κουλτούρα και αντίληψη στο σύγχρονο Έλληνα που- όπως καταλαβαίνετε- δεν
μπορεί να οικοδομηθεί από τη μία μέρα στην άλλη. Κάποτε όμως αυτό πρέπει να
ξεκινήσουμε να το αντιλαμβανόμαστε ως κοινωνία. Γιατί όσο δεν αποφασίζουμε να
διώξουμε από πάνω μας τη λογική του γρήγορου και εύκολου κέρδους τόσο το
κράτος θα έρχεται εκ των υστέρων ως «μπαμπούλας» να προβαίνει σε αμφίβολής
αποτελεσματικότητας ενέργειες επιβολής κυρώσεων. Πόσο μάλλον στην περίπτωση
του ελληνικού τουρισμού όπου το γρήγορο και εύκολο κέρδος μπορεί εύκολα να
εξελιχθεί σε μπούμερανγκ για τον κερδοσκόπο ιδιώτη αλλά και για την ίδια την
τουριστική ανάπτυξη της πατρίδας μας.
Εάν δεν ήσασταν Έλληνας και δη Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης,
αντικειμενικά, γιατί θα επιλέγατε τη χώρα μας ως τόπο διακοπών;
Είναι πολύ δύσκολο να σας δώσω μία αντικειμενική απάντηση γιατί απλούστατα ο
καθένας από μας αγαπάει την Ελλάδα. Είναι η πατρίδα μας στην οποία ακόμα και τις
δυσάρεστες καταστάσεις πολλές φορές ωραιοποιούμε. Δεν μπορώ λοιπόν να σκεφτώ
τον εαυτό μου στη θέση ενός ξένου ταξιδιώτη που επισκέπτεται την Ελλάδα. Μπορώ
όμως να φανταστώ τι είναι αυτό που περιμένει ο ξένος επισκέπτες από εμάς.
Ποιοτικές υπηρεσίες, ζεστή φιλοξενία, σεβασμό στα χρήματα που αφήνει στον τόπο
μας. Αν είμαστε σε θέση να του τα προσφέρουμε τότε σας διαβεβαιώνω ότι θα έρθει
και θα ξαναέρθει στην Ελλάδα.
Τέλος θα θέλαμε μία αξιολόγηση της δουλειάς που κάνουμε στο ΕΜ καθώς
φέτος συμπληρώνουμε 20 χρόνια έκδοση.
Θέλω να ξέρετε ότι παρακολουθώ τα τελευταία χρόνια την εκδοτική σας προσπάθεια
και οφείλω να ομολογήσω ότι με έχει εκπλήξει ευχάριστα. Η αρτιότητα στην
παρουσίαση των θεμάτων, η επαρκής επιστημονική και δημοσιογραφική κάλυψή τους
και ο σεβασμός που δείχνετε προς τον αναγνώστη είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία
που χαρακτηρίζουν την παρουσία σας στον ελληνικό περιοδικό τύπο. Πάνω απ’ όλα
11

12. όμως μ’ αρέσει γιατί το Επιστημονικό Μάρκετινγκ προσφέρει στους ανθρώπους της
επιχειρηματικής κοινότητας ενημέρωση με ευέλικτο και έγκυρο τρόπο αλλά
ταυτοχρόνως με διεισδυτική ματιά στα γεγονότα. Είναι σημαντικό να επιβραβεύονται
τέτοια εγχειρήματα που δεν υπηρετούν απλώς της ανάγκες πληροφόρησης του
σύγχρονου επαγγελματία Μάνατζερ αλλά προσθέτουν ένα μικρό αλλά σημαντικό
λιθαράκι ποιότητας στο οικοδόμημα της δημοσιογραφίας. Εύχομαι πολλά ακόμα
χρόνια επιτυχημένης πορείας, πάντα με το ίδιο μεράκι και κέφι που σας διακατέχει και
σήμερα. Θερμά συγχαρητήρια.
12