Prezentacja będąca moją pomocą przy omawianiu tematyki umów pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.
Szkolenie dla Biura Nieruchomości Galton w Krakowie.
Szkolenie z księgowości dla średniozaawansowanych (odc. 7) - Formy współpracy
Szkolenie z umów pośrednictwa w obrocie nieruchomościami
1. Szkolenie
z umów pośrednictwa
zorganizowane przez Kancelarię Radcy Prawnego Krzysztof Szury
dla
Biura Nieruchomości Galton w Krakowie
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
2. Definicja umowy pośrednictwa
Rodzaje umów pośrednictwa
Przez umowę pośrednictwa pośrednik w obrocie nieruchomościami lub podmiot prowadzący
działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami zobowiązuje się do dokonywania
dla zamawiającego czynności zmierzających do zawarcia umów wymienionych w art. 180 ust. 1
u.g.n., a zamawiający zobowiązuje się do zapłaty pośrednikowi w obrocie nieruchomościami lub
podmiotowi wynagrodzenia.
Rodzaje umów pośrednictwa:
1) nabycia lub zbycia praw do nieruchomości;
2) nabycia lub zbycia własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego,
spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej;
3) najmu lub dzierżawy nieruchomości albo ich części;
4) bądź innych umów mających za przedmiot prawa do nieruchomości lub ich części.
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
3. Tytuły praw do nieruchomości
Rzeczowe
• własność (współwłasność)
• użytkowanie wieczyste (na gruntach należących do Skarbu Państwa)
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
Obligacyjne
• spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu
• umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, timeshare
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
4. Księgi wieczyste
• Zbiory dokumentów zawierające informacje o nieruchomościach, są przechowywane w sądach
rejonowych, wydziałach ksiąg wieczystych
• Zawierają informację o aktualnym i dotychczasowym właścicielu (właścicielach nieruchomości)
• Urządza się je dla nieruchomości (gruntowych, budynkowych, lokalowych)
• Dla lokali posiadanych na podstawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, w niektórych
sytuacjach, urządza się księgę wieczystą
• Dla lokali posiadanych na podstawie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie urządza się
księgi wieczystej
Treść księgi wieczystej można sprawdzić pod adresem ekw.ms.gov.pl
Informacja o właścicielu znajduje się w Dziale II.
Obecnie zestandaryzowano oznaczenie numerów ksiąg wieczystych wg następującego wzoru: oznaczenie
sądu rejonowego i miejscowości / numer księgi wieczystej uzupełniony z przodu zerami do łącznie ośmiu
cyfr / cyfra kontrolna
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
5. Podmioty z którymi zawieramy umowy
• Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (konsumenci)
• Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (przedsiębiorcy
jednoosobowi)
• Osoby fizyczne – przedsiębiorcy działający wspólnie w ramach zawartej umowy
spółki cywilnej
• Spółki osobowe
• Spółki kapitałowe
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
6. Informacje, których potrzebujemy do zawarcia
umowy z osobą fizyczną (konsumentem)
• Imię i nazwisko
• Miejsce zamieszkania
• PESEL
• Seria i numer dowodu osobistego oraz organ, który go wydał (wójt, burmistrz,
prezydent)
• Seria i numer paszportu
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
7. Informacje, których potrzebujemy do zawarcia
umowy z przedsiębiorcą jednoosobowym
• Imię i nazwisko, firma pod którą prowadzi działalność gospodarczą
• Miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej
• PESEL lub NIP lub REGON (co najmniej jeden z nich)
Dlaczego?
Dane dotyczące każdego przedsiębiorcy są wpisane w państwowych rejestrach, dla osób fizycznych
jest to Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – dzięki temu można
w prosty sposób zweryfikować tę osobę
Prawidłowe oznaczenie osoby fizycznej – przedsiębiorcy
Np. Jan Kolwaski Usługi Remontowe
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
8. Osoby fizyczne – przedsiębiorcy działający
w ramach zawartej umowy spółki cywilnej
• Czym jest spółka cywilna?
To umowa pomiędzy co najmniej dwoma osobami, które zamierzają wspólnie osiągnąć ustalony w
umowie cel gospodarczy
• Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, co oznacza, że nie może być stroną żadnej
umowy, ale ma swój NIP
• Umowę zawierają wspólnicy spółki cywilnej
Prawidłowe oznaczenie spółki cywilnej w umowie:
Jan Kowalski i Tadeusz Nowak jako wspólnicy spółki cywilnej pod nazwą Meritum spółka cywilna,
NIP 1234567890
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
9. Spółki osobowe
rodzaje i zasady oznaczania
• Spółka jawna
zawiera nazwisko (nazwę) co najmniej jednego wspólnika, na końcu posiada oznaczenie „spółka jawna”
lub „sp. j.”
• Spółka partnerska
zawiera nazwisko co najmniej jednego partnera, na końcu posiada oznaczenie „spółka partnerska” lub
„sp. p.” lub „i partner / i partnerzy”
• Spółka komandytowa
zawiera nazwisko (nazwę) co najmniej jednego wspólnika zwanego komplementariuszem, na końcu
posiada oznaczenie „spółka komandytowa” lub „sp. k.”
• Spółka komandytowo-akcyjna
zawiera nazwisko (nazwę) co najmniej jednego wspólnika zwanego komplementariuszem, na końcu
posiada oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” lub „SKA”
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
10. Spółki osobowe
rodzaje i zasady oznaczania c.d.
Oprócz prawidłowego oznaczenia nazwy spółki należy ustalić co najmniej:
• NIP
• REGON
• numer KRS
Spółki osobowe reprezentują wspólnicy uprawnieni do jej reprezentowania
Zasady reprezentacji, czyli kto może za spółkę zawrzeć umowę, oraz numer KRS
sprawdzamy w Krajowym Rejestrze Sądowym pod adresem ems.ms.gov.pl
Wydruk z systemu KRS dla spółek, pobrany na dzień zawarcia umowy, powinien
zawsze zostać załączony do umowy.
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
11. Spółki kapitałowe
Rodzaje i zasady oznaczania
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna
• posiada swoją własną nazwę oderwaną od nazwisk jej wspólników (akcjonariuszy)
• ma osobowość prawną
• jest reprezentowana przez Zarząd
Spółki kapitałowe mogą być reprezentowane przez jednego członka zarządu
samodzielnie, dwóch członków zarządu łącznie, członka zarządu działającego łącznie z
prokurentem, prokurenta samodzielnie, dwóch prokurentów działających łącznie
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
12. Spółki kapitałowe
rodzaje i zasady oznaczania c.d.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może używać w obrocie skrótu sp. z o.o.
Spółka akcyjna może używać w obrocie skrótu S.A.
Oprócz prawidłowego oznaczenia nazwy spółki należy ustalić co najmniej:
• NIP / REGON / numer KRS
Przed każdą transakcją należy zweryfikować kto może za spółkę złożyć podpis na umowie
korzystając z systemu elektronicznego Krajowego Rejestru Sądowego.
W wyjątkowych okolicznościach, jeśli okaże się, że spółka może być reprezentowana przez dwie
osoby łącznie, a na umowie znajduje się podpis jednej osoby, należy niezwłocznie zwrócić na to
uwagę klientowi z prośbą o uzupełnienie. W przeciwnym wypadku umowa będzie nieważna.
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
13. Pełnomocnictwo
• umocowanie do dokonywania czynności prawnych w imieniu reprezentowanego i
z bezpośrednim skutkiem prawnym dla niego wynikające z oświadczenia woli
reprezentowanego
• oznaczenie czynności prawnej, która jest źródłem umocowania
• określenie dokumentu, w którym czynność prawna będąca źródłem umocowania,
została zawarta
• określenie stosunku prawnego łączącego mocodawcę z pełnomocnikiem
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
14. Rodzaje pełnomocnictwa
• do czynności ogólnego zarządu
• do czynności określonych rodzajowo
• do pojedynczej czynności
Pełnomocnictwo musi zawierać
• Informację kto jest mocodawcą i kto jest pełnomocnikiem
• zakres udzielonego pełnomocnictwa, czyli do jakiej czynności udziela się pełnomocnictwa
• stwierdzenie, że osoba, której udzielono pełnomocnictwa, działa w imieniu i na rzecz
mocodawcy
Dokument pełnomocnictwa powinien zawsze zostać załączony do umowy.
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
15. Prokura
• szczególny rodzaj pełnomocnictwa
• udzielany tylko przez spółki i wpisywany do Krajowego Rejestru Sądowego
• jest to pełnomocnictwo do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane
z prowadzeniem przedsiębiorstwa
• występuje prokura samoistna, łączna lub oddziałowa
• wystarczy załączyć wydruk z KRS
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
16. Rodzaje klientów: konsumenci i przedsiębiorcy
• Konsument – definicja
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej
niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
• Przedsiębiorca – definicja
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka, o której mowa w art. 331
§ 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
17. Wynagrodzenie pośrednika
Konsumenci Przedsiębiorcy
• Wysokość wynagrodzenia musi być
zawsze oznaczona jako wynagrodzenie
brutto
• Klienta będącego konsumentem należy
poinformować, że kwota wynagrodzenia
zawiera podatek VAT
• Wysokość wynagrodzenia przy
pośrednictwie sprzedaży / nabyciu
nieruchomości będzie więc wynosić nie 3%
+ VAT, ale 3,69 % (wartości transakcji)
brutto
• Wysokość wynagrodzenia można oznaczyć
jako kwota netto powiększona o podatek
VAT
• Przedsiębiorca zawsze jest zainteresowany
kwotą netto, gdyż podatek VAT może
sobie odliczyć (podatek VAT jest dla niego
neutralny)
• Wysokość wynagrodzenia może zostać
określona jako 3% + VAT
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
18. Zawieranie umów w lokalu i poza lokalem
pośrednika
Rozróżnienie to ma znaczenie wyłącznie w przypadku zawierania umów z konsumentami – w umowach zawieranych poza
lokalem pośrednika ciążą na nim dodatkowe obowiązki informacyjne
Podstawowe informacje, które należy udzielić konsumentowi:
• dane pośrednika (firma, adres siedziby, NIP)
• łączna wysokość wynagrodzenia – kwota brutto
• sposób i termin zapłaty
• kiedy pośrednik spełni swoje świadczenie (wykona obowiązki z umowy) – skojarzenie stron umowy sprzedaży / najmu i
stworzenie warunków do zawarcia takiej umowy
• możliwość negocjowania treści wzoru umowy
• czasie trwania umowy:
• przy umowach na czas nieoznaczony – o sposobie wypowiedzenia
• Przy umowach na czas oznaczony – terminie zakończenia
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
19. Zawieranie umów poza lokalem pośrednika
Dodatkowe obowiązki informacyjne ciążące na pośredniku przy zawieraniu umów poza jego
lokalem
• poinformowanie o prawie do odstąpienia od umowy pośrednictwa przez okres 14 dni, przy czym
w tym czasie pośrednik nie jest zobowiązany do podejmowania w tym czasie czynności
• okazanie wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy i podanie adresu gdzie można go wysłać,
żeby oświadczenie zostało skutecznie złożone
• możliwości zażądania natychmiastowego rozpoczęcia świadczenia usług (dla umów pośrednictwa
przy wynajmie / sprzedaży)
• możliwości zażądania natychmiastowego rozpoczęcia świadczenia usług z jednoczesnym
wyrażeniem zgody, że po wykonaniu usług przez pośrednika, konsument nie będzie mógł
skorzystać z prawa odstąpienia od umowy (dotyczy umów pośrednictwa w najmie lokali) –
umowa zostanie wtedy już wykonana
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
20. Klauzula wyłączności
• Pierwotne znaczenie: zobowiązanie się Klienta, że nie będzie zawierał umów
pośrednictwa z innymi pośrednikami oraz że nie będzie podejmował samodzielnie
czynności zmierzających do sprzedaży/nabycia/najmu nieruchomości z
pominięciem pośrednika
• W związku z orzecznictwem sądowym musiała nastąpić zmiana rozumienia tej
klauzuli
• Obecnie pierwotne znaczenie tej klauzuli ma zastosowanie do relacji B2B
(pomiędzy przedsiębiorcami)
• W relacji z konsumentem, jest to zobowiązanie klienta - konsumenta, że nie
będzie zawierał umów pośrednictwa z innymi pośrednikami
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
21. Zasady stosowania klauzuli wyłączności
Konsumenci Przedsiębiorcy
• zobowiązanie konsumenta, że nie będzie
zlecał innym pośrednikom podejmowania
czynności, których skutkiem ma być
zawarcie umowy sprzedaży/najmu
nieruchomości
• konsument jest natomiast zobowiązany do
zwrotu na rzecz pośrednika wszelkich
uzasadnionych kosztów, które pośrednik
poniósł w związku z wykonywaniem
umowy
• zobowiązanie przedsiębiorcy, że nie będzie
zlecał innym pośrednikom czynności
pośrednictwa,
• zobowiązanie przedsiębiorcy, że nie będzie
samodzielnie podejmował czynności
zmierzających do zawarcia umowy
sprzedaży/najmu
• możliwość żądania kary umownej w
przypadku naruszenia tego obowiązku
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
22. Czynności techniczne przy zawieraniu umów
pośrednictwa
• jeśli jest to możliwe, należy dokonywać wszelkich ustaleń za pośrednictwem maila; w
przypadku dokonania ustaleń telefonicznych, warto przesłać Klientowi krótkie
podsumowanie ustaleń
• pierwszy kontakt mailowy jest okazją do przesłania wzoru umowy, z którym Klient
może się zapoznać; w tym momencie mamy zrealizowane podstawowe obowiązki
informacyjne
• należy dążyć do potwierdzenia przez Klienta otrzymania maila; będzie to oznaczało, że
zapoznał się ze wzorem umowy;
• przed zaprezentowaniem lokalu należy dążyć do zawarcia umowy pośrednictwa,
nawet jeśli nie dojdzie do skojarzenia stron umowy sprzedaży/najmu; można wtedy
poinformować klienta, że jeśli nie skorzysta z usług pośrednika, nie będzie ponosił z
tego tytułu kosztów
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura
23. Dziękuję za uwagę
Kancelaria Radcy Prawnego
Krzysztof Szura
ul. Warneńczyka 15/52
39-300 Mielec
www.zslegal.pl
Kancelaria Radcy Prawnego Krzysztof Szura