2. 2
İÇİNDEKİLER
SCATTER DİYAGRAMI NEDİR ?.................................................................................... 3
HANGİ DURUMLARDA KULLANILIR ? ....................................................................... 3
NASIL OLUŞTURULUR ?................................................................................................. 4
NASIL YORUMLANIR ? ................................................................................................... 6
Güçlü Pozitif İlişki.................................................................................................................. 6
Zayıf Pozitif İlişki................................................................................................................... 6
Güçlü Negatif İlişki ................................................................................................................ 7
Zayıf Negatif İlişki ................................................................................................................. 7
Karmaşık İlişki........................................................................................................................ 8
İlişki Yok ................................................................................................................................ 9
KAYNAKÇA..................................................................................................................... 10
3. 3
Scatter Diyagramı Nedir ?
• “Scatter” ingilizce “dağılım” anlamına gelir.
• Scatter diyagramı iki değişken arasındaki ilişkiyi tespit etmeye ve yorumlamaya
yarayan bir grafik yöntemidir.
• Özellikle kalite kontrol ve sorun çözme çalışmalarında kullanılmaktadır.
(Dale ve diğerleri, 2016, s. 202)
Hangi Durumlarda Kullanılır?
• İki değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için,
• Her değişkenin değeri için diğer değişkenin karşilik gelen değerinin bulunduğu
durumlarda,
• Problemlerin temel sebeplerini araştırmak için,
• Balık kılçığı diyagramini kullanirken, bulunan sebeple sonucun gerçekten ilgili olup
olmadığı, bu ilginin ne yönde ve ne derecede etkili olduğunun öğrenilmesinde,
• İki farklı sonucun ayni sebepten kaynaklanıp kaynaklanmadığının görülmesinde.
(Tague, 2005, s. 473-476)
4. 4
Nasıl Oluşturulur?
A) Mevcut değişkenlerle ilgili veri çiftleri toplanır.
B) 2 boyutlu koordinat sistemi çizilir ve eksenlere değişkenler koyulur.
5. 5
C) Toplanan verilerdeki karşılık gelen noktalar işaretlenir.
D) Bütün noktalara uzaklıkları toplamı en küçük olan doğru çizilir.
6. 6
Nasıl Yorumlanır?
Grafikte iki değişkenin kesişerek oluşturduğu noktaların yoğunlaştığı alanlara,
oluşturdukları geometrik şekillere, noktaların grafikteki dağılımına bakılır. İki
değişkenin birbirini nasıl etkilediği genel olarak 6 farklı şekilde yorumlanır.
(Mudie ve Pirrie, 2006, s. 103)
1. Güçlü pozitif ilişki
İki değişkenin değerleri de aynı anda artar ve noktalar çizginin yakınında
kümelenmiştir. (H. Brase, P. Brase, 2013, s. 133)
2. Zayıf pozitif ilişki
İki değişkenin değerleri de aynı anda artar fakat noktalar dağınık haldedir.
(H. Brase, P. Brase, 2013, s. 135)
7. 7
3. Güçlü negatif ilişki
Bir değişkenin değeri artarken diğeri azalır ve noktalar çizginin yakınında
kümelenmiştir.
4. Zayıf negatif ilişki
Bir değişkenin değeri artarken diğeri azalır fakat noktalar dağinik haldedir.
8. 8
5. Karmaşık ilişki
Değişkenler arasında bir ilişki olduğu görülmektedir fakat ilişkinin yönü ilk
bakışta tam olarak tespit edilememektedir. (H. Brase, P. Brase, 2013, s. 135)
9. 9
6. İlişki yok
İki değişkenin birbiriyle arasinda bir ilişki yoktur.
(H. Brase, P. Brase, 2013, s. 135)
• Doğrudan ilişki olmayan değişkenlere bir diğer örnek:
10. 10
KAYNAKÇA
• Barrie G. Dale (Editör), David Bamford (Editör) ve Ton Van Der Wiele (Editör).
(2016). Managing Quality: An Essential Guide And Resource Gateway. Chichester.
John Wiley & Sons.
• Nancy R. Tague. (2005). The Quality Toolbox: Second Edition. Milwaukee. ASQ
Quality Press.
• Peter Mudie ve Angela Pirrie. (2006). Services Marketing Management: Third Edition.
Oxford. Elsevier.
• Charles Henry Brase ve Corrinne Pellillo Brase. (2013). Understanding Basic Statistics.
Boston. Cengage Learning.
