https://st-taksh.blogspot.gr Φυσικά ΣΤ΄. Σύντομη Επανάληψη 9ης ενότητας: ΄΄ Ηλεκτρομαγνητισμός΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://st-taksh.blogspot.gr
Φυσικά ΣΤ΄
Σύντομη Επανάληψη 9ης Ενότητας:
΄΄Ηλεκτρομαγνητισμός΄΄

2. 101
Γεννήτριες
Οι γεννήτριες είναι οι συσκευές με τις οποίες προκαλούμε τη
ροή του ηλεκτρικού ρεύματος, οι συσκευές που μετατρέπουν
ενέργεια διαφόρων μορφών σε ηλεκτρική. Η περιστροφή του
μαγνήτη που βρίσκεται μέσα στο πηνίο της γεννήτριας μπορεί να
γίνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η πιο απλή αλλά και
συνηθισμένη γεννήτρια που
χρησιμοποιούμε καθημερινά
είναι το δυναμό που
προσαρμόζεται στη ρόδα ενός
ποδηλάτου. Εδώ η περιστροφή
του μαγνήτη γίνεται από τη
ρόδα που θέτουμε σε κίνηση,
καθώς κάνουμε πεντάλ.
Οι περισσότερες γεννήτριες
γενικής χρήσης συνοδεύονται από μηχανή
εσωτερικής καύσης που περιστρέφει τη
γεννήτρια. Τις γεννήτριες αυτές
χρησιμοποιούμε σε περιοχές που δεν καλύπτονται από το δίκτυο της ΔΕΗ,
όπως για παράδειγμα για την ηλεκτροδότηση μιας καντίνας σε μια
απομακρυσμένη παραλία.
Η περιστροφή του μαγνήτη στις ανεμογεννήτριες γίνεται χάρη στην ενέργεια
του ανέμου. Η περιστροφή του μαγνήτη στις τεράστιες
γεννήτριες στα εργοστάσια της ΔΕΗ γίνεται με δύο
διαφορετικούς τρόπους. Στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια
η περιστροφή γίνεται από μεγάλους κινητήρες που
λειτουργούν με πετρέλαιο ή λιγνίτη, ενώ στα
υδροηλεκτρικά χάρη στο νερό που πέφτει ορμητικά σε
υδροστρόβιλους.
του ανέμου. Η περιστροφή του μαγνήτη στις τεράστιες
γεννήτριες στα εργοστάσια της ΔΕΗ γίνεται με δύο
διαφορετικούς τρόπους. Στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια
η περιστροφή γίνεται από μεγάλους κινητήρες που
λειτουργούν με πετρέλαιο ή λιγνίτη, ενώ στα
υδροηλεκτρικά χάρη στο νερό που πέφτει ορμητικά σε
υδροστρόβιλους.
Με μια ματιά...
• Οι μαγνήτες μπορεί να είναι φυσικοί ή τεχνητοί. Οι
φυσικοί δημιουργήθηκαν χάρη στο μαγνητικό πεδίο
της Γης, ενώ οι τεχνητοί κατασκευάζονται από
σιδηρομαγνητικά υλικά με τη βοήθεια του ηλεκτρικού
ρεύματος.
• Η μαγνητική δύναμη ασκείται και από απόσταση.
• Οι ομώνυμοι μαγνητικοί πόλοι απωθούνται, ενώ οι
ετερώνυμοι έλκονται.
• Όταν ένα καλώδιο διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα,
αποκτά μαγνητικές ιδιότητες.
• Όταν ένα καλώδιο που διαρρέεται από ρεύμα έχει τη
μορφή πηνίου, οι μαγνητικές ιδιότητες είναι
εντονότερες.
• Τοποθετώντας μια ράβδο από σίδηρο στο εσωτερικό
ενός πηνίου φτιάχνουμε έναν ηλεκτρομαγνήτη. Οι
μαγνητικές ιδιότητες του ηλεκτρομαγνήτη είναι πολύ
πιο έντονες από αυτές του πηνίου.
• Όταν ένας μαγνήτης περιστρέφεται μέσα σε ένα
πηνίο, τότε το πηνίο διαρρέεται από ηλεκτρικό
ρεύμα. Αυτό το φαινόμενο αξιοποιείται στις
γεννήτριες.
• Οι γεννήτριες είναι συσκευές που προκαλούν τη
ροή του ηλεκτρικού ρεύματος,
μετατρέποντας ενέργεια διαφόρων
μορφών σε ηλεκτρική.
Γλωσσάρι...
• Μαγνήτες ονομάζονται τα σώματα
που έχουν την ιδιότητα να έλκουν
ορισμένα υλικά, όπως ο σίδηρος, το νικέλιο
και το κοβάλτιο.
• Σιδηρομαγνητικά ονομάζονται τα υλικά που
έλκονται από τους μαγνήτες.
• Μαγνητικοί πόλοι ονομάζονται οι δύο περιοχές
του μαγνήτη στις οποίες οι μαγνητικές ιδιότητες
είναι εντονότερες.
• Πηνίο ονομάζεται ένα καλώδιο ή σύρμα, όταν
είναι τυλιγμένο με σχήμα ελατηρίου.
• Ο ηλεκτρομαγνήτης αποτελείται από ένα
πηνίο, στο εσωτερικό του οποίου έχει
τοποθετηθεί ράβδος από σίδηρο.
• Γεννήτριες ονομάζονται οι συσκευές
με τις οποίες μετατρέπουμε
ενέργεια διαφόρων μορφών
σε ηλεκτρική.
FYSIKA ST DIM MATHITI.indb 101 1/23/2013 8:29:37 PM

3. Φυσικά ΣΤ΄. Σύντομη Επανάληψη 9ης ενότητας:
΄΄ Ηλεκτρομαγνητισμός ΄΄
1. Ο μαγνήτης
2. Ο μαγνήτης προσανατολίζεται
3. Από τον ηλεκτρισμό στο μαγνητισμό - Ο ηλεκτρομαγνήτης
4. Από το μαγνητισμό στον ηλεκτρισμό - Η ηλεκτρογεννήτρια
Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων:
(Βόρειος, νότιος, έλκονται, σίδηρος, άκρα, μαγνήτης, μαγνητική βελόνα,
σιδηρομαγνητικά, ηλεκτρική, γεννήτριες)
Ένας μαγνήτης ή μια ............................................. που μπορεί να περιστρέφεται
ελεύθερα, παίρνει πάντα την διεύθυνση Βορράς – Νότος. Ο πόλος του μαγνήτη
που δείχνει τον γεωγραφικό βορρά λέγεται ............................... μαγνητικός πόλος.
Η γη δηλαδή δηλαδή μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας τεράστιος ........................ όπου
ο βόρειος γεωγραφικός πόλος της γης συμπεριφέρεται σαν ..................μαγνητικός
πόλος γιαυτό και έλκει τον ........................ μαγνητικό πόλο της μαγνητικής βελόνας.
Τα υλικά που ........................ από τους μαγνήτες ονομάζονται
............................................ Τέτοια υλικά είναι ο ........................., το νικέλιο, το
κοβάλτιο και άλλα.
Η ελκτική δύναμη ενός μαγνήτη είναι ισχυρότερη
στα..................................................... του.
……………………………………ονομάζονται συσκευές με τις οποίες μετατρέπουμε
διαφόρων μορφών ενέργεια σε……………………………

4. Συμπλήρωσε τα συμπεράσματαπου έβγαλες από τα παραπάνω πειράματα
Ο μαγνήτης .............................. τους συνδετήρες από ................................. και με
......................................
Οι ομώνυμοι πόλοι ενός μαγνήτη ......................................... ενώ οι .......................................
............................. .
Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων:
Το ηλεκτρικό ρεύμα προκαλεί .................................. αποτελέσματα αλλά και το αντίστροφο. Η κίνηση
ενός ........................ με συγκριμένο τρόπο προκαλεί την ροή ............................................................ , την
κίνηση δηλαδή ελεύθερων ................................................μέσα σε ένα πηνίο. Ο ηλεκτρισμός και ο
............................................ έχουν στενή σχέση μεταξύ τους και δεν μπορούν να μελετηθούν
ανεξάρτητα. Γιαυτό ονομάζουμε τα φαινόμενα αυτά ....................................................................
Στα φαινόμενα αυτά οφείλεται η λειτουργία του ηλεκτρομαγνήτη και του ........................................
Στον ηλεκτρομαγνητισμό επίσης οφείλεται η λειτουργία των ηλεκτροκινητήρων που περιέχουν
............................................ αλλά και των ............................................... που παράγουν ηλ. ρεύμα στα
εργοστάσια της ΔΕΗ.
(ηλεκτρομαγνήτες, δυναμό, γεννήτριες, μαγνητισμός, μαγνητικά,ηλεκτρονίων, ηλεκτρομαγνητικά,
μαγνήτης, ηλεκτρικό ρεύμα)
Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων:
Ένας μαγνήτης ή μια ................................... που μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα, παίρνει πάντα την
διεύθυνση Βορράς – Νότος. Ο πόλος του μαγνήτη που δείχνει τον γεωγραφικό βορρά λέγεται
............................... μαγνητικός πόλος. Η γη δηλαδή δηλαδή μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας τεράστιος
.................... όπου ο βόρειος γεωγραφικός πόλος της γης συμπεριφέρεται σαν ............... μαγνητικός
πόλος γιαυτό και έλκει τον ........................ μαγνητικό πόλο της μαγνητικής βελόνας.
Τα υλικά που ........................ από τους μαγνήτες ονομάζονται ............................................ Τέτοια υλικά
είναι ο .................., το νικέλιο, το κοβάλτιο και τα ......................................... τους.
Η ελκτική δύναμη ενός μαγνήτη είναι ισχυρότερη στ..................................................... του.
(Κράματα,Βόρειος, νότιος, έλκονται, σίδηρος, άκρα, μαγνήτης, μαγνητική βελόνα, σιδηρομαγνητικά)

5. Γράψε ένα (Σ) για κάθε σωστή και ένα (Λ) για κάθε λανθασμένη πρόταση.
 Ο μαγνητισμός και ο ηλεκτρισμός είναι δυο πεδία που δεν σχετίζονται
μεταξύ τους.
 Όταν η μαγνητική βελόνα μιας πυξίδας δείχνει τον Βορρά, δείχνει τον
βόρειο μαγνητικό πόλο της Γης.
 Οι ετερώνυμοι πόλοι ενός μαγνήτη έλκονται, ενώ οι ομώνυμοι απωθούνται.
 Έχω ένα ποδήλατο με δυναμό, μόλις πατήσω φρένο το φωτάκι θα ανάψει.
 Ένα καλώδιο που μοιάζει με ελατήριο ονομάζεται πηνίο.
Να επιλέξεις τη σωστή απάντηση:
α. Σιδηρομαγνητικό υλικό είναι:
1. το γυαλί 2. ο σίδηρος 3. το αλουμίνιο
β. Κάθε μαγνήτης έχει:
1. έναν πόλο 2. δύο πόλους 3. κανέναν πόλο
γ. Το δυναμό του ποδηλάτου είναι μια μικρή:
1. μπαταρία 2. λάμπα 3. ηλεκτρογεννήτρια
Να κάνεις τη σωστή αντιστοίχιση:
πόλοι * * μαγνήτης
κινεί το νερό που πέφτει * * ατμοηλεκτρικό
το κινεί ο ατμός * * ανεμογεννήτρια
την κινεί ο άνεμος * * υδροηλεκτρικό

6. Από τι αποτελείται ένας ηλεκτρομαγνήτης; Να αναφέρεις μερικές εφαρμογές
του.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Σημείωσε με Σ τις σωστές προτάσεις και με Λ τις λανθασμένες:
α. Η μαγνητική δύναμη ασκείται μόνο με επαφή.
β. Η μαγνητική δύναμη είναι το ίδιο ισχυρή σ’ όλες τις περιοχές ενός μαγνήτη.
γ. Η Γη είναι ένας τεράστιος μαγνήτης.
Σε τι μοιάζει και σε τι διαφέρει ένας ηλεκτρομαγνήτης από ένα μόνιμο μαγνήτη;
…… ……………………………………
……… …………………………………..
…… ……………………………………
…………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Μπορείς να εξηγήσεις τι πρέπει να κάνει ο χειριστής του τεράστιου γερανού
ηλεκτρομαγνήτη για να πέσουν τα παλιοσίδερα;

7. Μια ηλεκτρογεννήτρια μοιάζει με το δυναμό που βλέπεις στην εικόνα. Να
αναφέρεις τα μέρη της και να περιγράψεις τη λειτουργία της.
1.………………………………………………
2.………………………………………………………………………………….
Περιγράψτε πως λειτουργεί ένα υδροηλεκτρικό και πως ένα ατμοηλεκτρικό
εργοστάσιο.
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________

8. Έντεκα μηνών
Ημερομηνία:
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Σημειώσεις:
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]