Degustatie rond Chenin Blanc op 28 maart 2014. Opnieuw een heel geslaagde presentatie én degustatie. Wij hebben ons beperkt tot de Loire streek, om de veelzijdigheid van het gebied én de druif op een piédestal te zetten, wat wonderwel gelukt is :)

2. CHENIN BLANC

3. CHENIN BLANC
 Loiredal : Anjou en Tourraine
 “pineau de la Loire”, “Steen” in Zuid-Afrika
 Schitterende zuren (zoals bij Riesling)
 Rijpt gemiddeld tot laat
 Droge – (half) zoete – mousserende wijn
 Zeer goed verouderingspotentieel (zuren)
 Bodem van leisteen, .....

4. LOIRE VALLEI

7. GARGANTUA
 Gargantua, de reus. Vlak na zijn geboorte
vroeg hij direct om wijn!
« En vin est vérité cachée »
« Beuvez toujours, Ne mourrez jamais »
« Le jus de la vigne clarifie l'esprit »
« Le vin est ce qu'il y a de plus civilisé au
monde »
« L’appétit vient en mangeant, la soif
disparaît en buvant »
« Jamais homme noble ne hait le bon vin. »

8. RABELAIS
 Franse Renaissance schrijver
 Satire, schreef over Chenin
 Chinon (Indre-et-Loir)
 Gargantua en Pantagruel

10. KLIMAAT
 Continentaal en Atlantische invloed
 Kouder geeft droog en lichte wijn, schuimwijn
 Warmer zorgt voor zoetere wijnen
 Meer Antlantische invloed dit promoot de “Botrytis
cinerea” (rotting, nevels mist)
 Koel continentaal, geeft de beste balans van
aciditeit en suikers
 Rivieren en valleien
 De Loire “regelt de temperatuur”

11. GEOLOGIE
 Ongeveer 500 miljoen jaar
geleden bevond zich hier een
enorm gebergte, het
Armoricaans Massief.
 Na miljoenen jaren van erosie
deden de ijzige perioden van het
Kwartair de bodem openbarsten
en konden rivieren het
gesteente uithollen.

12. TERROIR
 Zeer divers
 Argilo - calcaire
 Argiles – silex
 Zand
 Kiezel
 leisteen
 Krijt
 Tuffeau (tufsteen)

13. “CHENIN BLANC IS EEN ECHTE TERROIRDRUIF”
 "Zij verdraagt geen middelmatig terroir: het is alles of niets. Maar àls
het lukt, krijg je een krachtige, expressieve wijn die zijn gelijke niet
kent. Zo krachtig dat je een fles dagen mag laten openstaan, zonder
dat de wijn verflauwt.“
 De "zuidelijke chenin blanc" van de Nieuwe Wereld heeft niets te
maken met de "noordelijke" die in de Loire wordt geteeld. De eerste -
het meest gekend door het grote publiek - leidt veelal tot een
makkelijk wegdrinkende, soms zelfs vrij zoeterige wijn. Maar in de
Loire worden van dezelfde druif wijnen gemaakt voor gevorderde
liefhebbers, met flink wat fijne zuren en edel bitter.
 Biologisch/Biodynamisch: echtheid en zuiverheid
 Daarom is er niet één chenin-smaak in de Loire. Er zijn vele
verschillende chenin-wijnen, allemaal met hun eigen karakter en
expressie, afhankelijk van de bodem waarop de druif gedijt.

15. DEGUSTATIE
AOC Vouvray sec Château Gaudrelle Château Gaudrelle sec 2012
AOC Vouvray sec Domaine des Aubuisières Le Marigny 2010
AOC Saumur sec Philippe et Françoise Gourdon Les Amandiers 2011
AOC Coteaux du Loir Domaine Le Briseau Le Briseau 2009
AOC Jasnières Domaine Le Briseau Karakther 2009
AOC Montlouis Yvan Lechartier Suivre son Chenin 2007
AOC Vouvray Moelleux Hervé Villemade Vouvray Moelleux 2003

16. AROMA’S
 mooi bloemig, met appel, tropisch fruit, amandel,
marsepein en honing.
 Primaire aroma's: noten, groene appel, kweepeer.
 Secundaire aroma's: de droge krijgen typische
aroma's van peer en bloemen mee, de zoetere die
van perzik, abrikoos, honing, hooi, hazelnoot.
 Tertiaire aroma's: typisch voor een oude Chenin is
de geur van bijenwas.
 De smaak sappig, fris en toegankelijk, met zeer
goede zuurbalans

17. VOUVRAY
 2200ha
 Tussen oceanisch en continentaal kimaat
 Plateau met kleine rivieren (botrytis)
 Wit/gele kalk, perruche (vuursteen/klei)
 Tufsteen grotten

19. WIJN 1 : CHATEAU GAUDRELLE SEC 2012
•100% chenin blanc, Sec
•kalkreike klei (argilo calcaire)
•Gemiddelde leeftijd wijnstokken is 35 j.

20. WIJN 2 : LE MARIGNY DOMAINE DES AUBUISIERES 2010
•100% chenin blanc, Sec
•kalkreike klei (argilo calcaire)
•40hl/ha
•Fermentatie 1/3 barriques neuves
•2g res. suikers en 7.5g/l zuren
•Bernard Fouquet

21. SAUMUR
 zacht golvend heuvellandschap en een Atlantisch
zeeklimaat: bijna nooit extreem koud of warm.
 In Saumur vormen de heuvels een barrière voor de
westenwinden.
 Zijrivieren Layon en Aubance
 enkele van de oudste wijngaarden van Frankrijk.

22. SAUMUR
Het gebied heeft veel verschillende bodemsoorten,
waardoor er een grote variatie in druivenrassen en
wijntypen is:
 De vruchtbare kiezelgronden langs de Loire zijn
zeer geschikt voor de Cabernet Sauvignon.
 De bodem van Saumur is bijzonder kalkrijk. Hier
komen goede rode wijnen van de Cabernet Franc
vandaan.
 Langs de oevers van de Layon en Aubance
bestaat de bodem uit klei en kalk, vermengd met
zand en leisteen. Er heerst een bijzonder
mesoklimaat met een warm en vochtig najaar. In
het terroir van Anjou en Coteaux du Layon speelt
leisteen een belangrijke rol. Op etiketten kom je
dat soms tegen in het woord ‘schistes’.
 De bodem van Savennières bestaat uit
vulkanische grond met leisteen en veel mineralen

23. WIJN 3 : SAUMUR SEC LES AMANDIERS
• 100% Chenin Blanc (Pineau de la Loire)
•Jonge stokken 20j
•35hl/ha
•Calcaire tendre Turonien, krijt Saumur
•Manuele pluk, directe persing (traag), fermentatie in
betonnen cuve. Elevage sur lie, gaz carbonique

24. COTEAUX DU LOIR
 80 ha.
 Krijt / tufsteenklei en silex (vuursteen) op hellingen
 Mild klimaat, beschermd door het bos van Bercé in
het Noorden. Hellingen naar het zuiden. Veel
microclimats.

25. WIJN 4 :
DOMAINE LE BRISEAU “LE BRISEAU” 2009
• Organisch/bio dynamisch
• 60 j oude stokken
• Zware klei en Flint (vuursteen)
• 8hl/ha
•“Le Briseau” = “de breker” grond die de
tractors doet breken

26. tartine de roquefort au magret fumé et melon

27. WIJN 5 :
DOMAINE LE BRISEAU “KHARAKTER” 2009
• Organisch/bio dynamisch
•“Jasnière AOC”
• 50 j oude stokken
• ge-erodeerde grove klei
• 8hl/ha

28. MONTLOUIS
 370ha
 Tussen de Loire en de Cher (andere kant dan Vouvray)
 Klei, zand, kalk, leisteen
 Mild klimaat, toch invloed oceaan via de riviervalleien

29. SCHAAL VAN ZOETHEID
 Sec: droog
0-0.4% (minder dan 4 gr per liter) restsuiker.
(Sec-Sec of Sec-Tendre)
 Demi-Sec: half zoet
0.4-1.2% (4 to 12 gr/l)
 Moelleux: zoet, meestal botrytis
1.2-4.5% (12-45 gr/l)
 Doux: heel zoet
4.5% (45 gr/l), ook liquoreux (stroperig)
Aciditeit doet de zoetheid anders aanvoelen!!

30. WIJN 6 : MONTLOUIS SUR LOIRE
“SUIVRE SON CHENIN” LECHARTIER 2007
• 2 broers Yann et Loïc
• Organische wijnbouw
• Quasi sulfietvrij

31. EDELZOETE WIJNEN
 Als de klimatologische omstandigheden
het toestaan, bij hoge vochtigheid in de
ochtend, en warm weer in de middag,
kan de Botrytis-schimmel de druiven
binnendringen.
 Deze zorgt voor de vorming van pectine
(zoete gelei) in de chenin blanc.
 De Chenin Blanc is gevoelig voor deze
schimmel.
 Om maximaal te kunnen profiteren van
deze adellijke rotting oogst men de
Chenin Blanc druif zo laat mogelijk,
vaak pas in november.
 Ook “Pourriture Noble”

32. WIJN 7 :
VOUVRAY MOELLEUX H. VILLEMADE 2003
• Warme zomer
• Botryitis
• 12-45 gr/l restsuiker
• geen sulfieten
• zuren

33. “CHENIN BLANC IS EEN ECHTE TERROIRDRUIF”
« En vin est vérité cachée »
« Beuvez toujours, Ne mourrez jamais »
« Le jus de la vigne clarifie l'esprit »
« Le vin est ce qu'il y a de plus civilisé au monde »
« Jamais homme noble ne hait le bon vin. »

34. WITTE WIJN MAKEN
 Na de pluk gaan de druiven door een fouloir om ze te kneuzen. Vervolgens worden ze geperst in
horizontale of pneumatische persen voor een zachte extractie van het sap. Na de persing van de
druiven wordt het sap (most) per druif en per perceel van herkomst opgeslagen in tanks.
 Men gaat nu over tot de débourbage die eruit bestaat om door bezinking of op mechanische wijze de
zwevende deeltjes (bourbes) te verwijderen die mogelijk voor een ongewenste smaak van de wijn
kunnen zorgen.
 Vervolgens kan de vergisting van start gaan. Hierbij worden de suikers uit de druiven omgezet in
alcohol dankzij de van nature in de most aanwezige gistcellen of door toevoeging van geselecteerde
gistculturen.
 De vergisting vindt plaats in de oude houten foeders of, wat steeds vaker het geval is, in tanks van
roestvrij staal. Aangezien tijdens dit proces de temperaturen kunnen oplopen tot wel 30ºC en zo de
kwaliteit van aroma’s in de wijn kunnen schaden, zijn kelder uitgerust met apparatuur om de
temperatuur te controleren en reguleren.
 Na drie tot vier weken, wanneer de vergisting is afgelopen, worden de wijnen overgestoken om ze te
ontdoen van hun grove bezinksel (dode gistcellen) en opgevoed op hun fijne bezinksel gedurende drie
tot vier maanden. Om de natuurljke frisheid in de wijnen te behouden vermijdt de wijnmaker de
malolactische vergisting.
 Het is van belang de wijnen voor botteling te klaren en te stabiliseren. De klaring is bedoeld om alle
zwevende deeltjes te verwijderen met het oog op een perfecte helderheid van de wijn. Ze wordt
uitgevoerd met kiezelgoer (diatoomaarde) of met plaatfilters. Om iedere vorm van wijnsteenzuur in de
fles voor te zijn, kunnen de wijnen een koude behandeling krijgen bij een temperatuur van -6ºC
gedurende twee tot drie dagen. De uiteindelijke stabiliteit wordt verzekerd door een filtering met
steriele platen of membranen tijdens de botteling. Dit gebeurt in vergelijking met andere gebieden vrij
vroeg. Voor wijnen om jong te drinken is dat al vanaf februari en maart.

35.  Bij witte wijn worden de druiven geperst voor het begin van de gisting. Om
toch zoveel mogelijk aroma's aan de schil te onttrekken laat men druiven
als sauvignon, sémillon, muscat en riesling tegenwoordig vaak korte tijd
inweken alvorens ze te persen. Dit is de macération préfermentaire of
pelliculaire, in het Engels skin contact.
 Na de persing laat men het sap rusten voor klaring. Om dit proces te
bespoedigen wordt het sap gekoeld tot zo'n 4 graden. Dan slaan de
microscopisch kleine organische deeltjes die na de persing zijn blijven zitten
neer en wordt de most helder. Men noemt dit débourbage.
 In het geval van laat geoogste druiven die zeer rijk zijn aan suiker kan het
gebeuren dat de gisting stopt voordat alle suikers zijn omgezet in alcohol.
Het resultaat is dan een zoete wijn. Zoete wijn kan ook ontstaan omdat de
gisting stopt vanwege een te lage temperatuur in de kelder. In Duitsland
komt dat vaak voor. Een andere manier om de gisting te laten stoppen is het
verwijderen van overgebleven gistcellen door de most te centrifugeren.

36. HTTP://WIJN.NL/SITE/WETENSWAARDIGHEDEN
_OVER_WIJN/AUTO_WIJNBEREIDING_VINIFICATI
E.PHP
 De meeste witte wijn wordt vergist in roestvrijstalen tanks waarvan
de temperatuur makkelijk te controleren is. Vergisting bij een lage
temperatuur zorgt ervoor dat de aroma's behouden blijven.
 In een enkel geval is het zinvol om witte wijn in kleine eiken vaten te
vergisten. Er is dan sprake van fermentation en barrique of barrel
fermentation. Dit gebeurt vooral bij chardonnay. Op de gisting volgt in
de regel een periode van enkele maanden lagering, nog steeds in
hetzelfde vat. De wijn blijft daardoor in contact met de afgestorven
gistcellen, de lies fines, wat rijkdom en complexiteit oplevert. Om dit
contact te intensiveren roert men de lies meermaals door de wijn
door middel van bâtonnage.
 Voor aromatische druivenrassen als bijvoorbeeld sauvignon blanc en
riesling zijn barriques geen optie. Wat wel werkt is lagering op grote
foeders waarvan het hout geen aroma's meer afgeeft maar die wel
voor een subtiele oxidatie zorgen waardoor de wijnen hun
aanvankelijke agressie verliezen.

37.  Mousserende wijnen beginnen als gewone stille witte wijnen.
Aan deze stille basiswijnen voegt men gist en suiker toe,
waardoor een tweede gisting ontstaat. Door deze gisting op
fles te laten verlopen blijven de koolzuurbelletjes in de wijn
gevangen. Hoe langer men de wijn de tijd geeft om op de
afgestorven gistcellen (lies) te liggen, des te complexer de
wijn zal worden. Dit is de befaamde méthode champenoise.
Buiten de Champagne zelf is die naam verboden.
Alternatieve benamingen zijn o.a. metodo classico, metodo
tradicional en méthode traditionnelle of Flaschengärung.
 Omdat mousserende wijnen een hoge zuurgraad hebben
worden ze bij de botteling wat aangezoet. Dat gebeurt met
de zogeheten dosage. Voor een Brut mag men daarbij tot 15
gram per liter gaan. Alleen Brut Nature is niet aangezoet.