Лекц №1

U.CS101 Алгоритм ба програмчлал 1 хичээл
Мэдээллийн технологийн тэнхим
2020 он
Лекц №1
Мэдээлэл, холбооны технологи, хөгжлийн чиг хандлага,
тэргүүлэх технологиуд

Мэдээлэл,
харилцаа
холбооны
технологи
(МХХТ)
U.CS101
Алгоритм
ба
програмчлал

// 02
10 оноо
Хичээлийн
ирц, оролцоо
Нийт 100 оноо
Улирлын шалгалт
30 Оноо
Дүгнэх аргачлал
Багшийн өгөх 70 оноо
24 оноо
Лабораторийн
ажил 20 оноо
Явцын
сорил 1, 2
16 оноо
Бие даалт
Багшийн өгөх
70 Оноо
Алгоритм ба програмчлал

Агуулга
IT & Mobile
Top Trend
Technology
Мэдээллийн технологийн
компаниудын өрсөлдөх
чадвар
Дэлхийн шилдэг
компаниудын жагсаалт,
интернет орчин, интернет
хэрэглэгчдийн статистик
Технологийн судалгааны
байгууллагууд
Судалгааны байгууллагуудын
жагсаалт, судалгааны чиг
хандлагууд, нийтлэг
судлагдаж буй чиг хандлагууд
Top 10 Strategic
Technology
Trends for 2019
Autonomous things,
Augmented analytics, AI-
Driven development,
Digital twins, Empowered
edge, 5G, Immersive
experience, Blockchain,
Smart spaces, Digital
ethics and privacy,
Quantum computing
Дижитал хөрөнгө
(Digital assets)
Дижитал хөрөнгөд юуг
хамааруулах, хэрхэн
ашиглах, хэрхэн зохион
байгуулах, шинэ
ойлголтууд
Мэдээлэл, харилцаа
холбооны технологи (МХХТ)
МХХТ-ийн бүрэлдэхүүн
хэсгүүд
МХХТ-ийн хэрэглээ
МХХТ-ийн давуу ба сул талууд
МТ-ийг ашиглах шийдлүүд

// 04
Мэдээллийг бий болгох,
хадгалах, боловсруулах,
түгээх болон солилцоход
ашиглаж байгаа үйлчилгээ,
хэрэглээ, бүтээгдэхүүнийг
хамтад нь мэдээлэл,
харилцаа холбооны
технологи гэж нэрлэдэг.
Мэдээлэл харилцаа холбооны технологи
МХХТ нь
Шинэ МХХТ технологи:
Компьютер, гар утас,
интернэт, хиймэл дагуулын
ба утасгүй технологи
Уламжлалт МХХТ технологи:
Pадио, телевиз, сонин
сэтгүүл, телефон утас

// 05
40%
20%
20
50% ECO SYSTEM
МТ-ийн мэдлэг олгох агуулгын хүрээ

Харилцаа холбоо нь
Хоёр талд харилцан ойлгомжтой байх тэмдэгтүүд, түүнтэй төстэй тэмдэгтүүдийн семиотик дүрмийг
ашиглан хувь хүн, хэсэг бүлэг хүмүүс, аливаа байгууллагын хооронд мэдээлэл, мессеж дамжуулахыг
хэлнэ.
Амаар, бичгээр болон утасны шугам, компьютер гэх мэт бусад хэрэгслээр мэдээлэл солилцох явдал юм.
Интернэт, и-мэйл, видео хурал, TV хичээл гэх мэт харилцааны шинэ хэлбэрүүд улам бүр түгээмэл болж
байна.
Унших, суралцах,
судалгаа шинжилгээ
хийх, ажиглах зэргээр
олж авсан мэдлэг юм.
Мэдээлэл гэдэг нь
Аливаа ажил үүрэг
гүйцэтгэхдээ
ашигладаг мэдлэг юм.
Олон нийтэд удахгүй
болох аливаа гамшгийн
талаар сэрэмжлүүлэх
нь мэдээлэл
дамжуулалт юм.
Радио, телевиз, интернэт
(www), кабелийн сүлжээ,
хиймэл дагуул зэрэг нь
мэдээлэл дамжуулах
хэрэгслүүд юм.

МХХТ-ийн технологи, хэрэглээ, үйлчилгээ ба агуулга
Техник хангамж
• Бүтээгдэхүүн
• Радио/TV
• Компьютер
• Модем
• Гар утас
Медиа
• Харилцаа
холбоонууд –
хөдөлгөөнгүй
, утасгүй,
хиймэл
дагуулын
Программм хангамж
• Өмчлөх эрхтэй
• Нээлттэй эх
ХЭРЭГЛЭГЧ
Агуулга
• Гадаадын
• Төрөлх хэлээр
• Өөрийн бий
болгосон
Үйлчилгээ
• ЗГ-ЗГ
• ЗГ-Бизнес
• ЗГ-Иргэн
• Бизнес- Бизнес
• Бизнес-Иргэн
• Иргэн-Иргэн
Хүний хэрэгцээг
хангах бүтээгдэхүүн,
үйл ажиллагааг бий
болгоход ашигладаг
шинжлэх ухаанч
мэдлэг, арга техник,
ур чадвар,
процессуудыг
технологи гэнэ.
Факсын машин, утас,
кабелийн сүлжээ
зэрэг нь харилцаа
холбоог
өргөжүүлэхэд
ашигладаг
төхөөрөмжүүд юм.

// 08
- Синхрон
- Асинхрон
- Аналоги
- Тоон
Синхрон
Үйлчилгээ үзүүлэгч
ба хэрэглэгч 2 өөр
газарт байж болох ч
“тухайн цагт” хамт
байх шаардлагатай.
МХХТ-ийн ангилал
Асинхрон
Үйлчилгээ үзүүлэгч
ба хэрэглэгч 2 өөр
газарт ба өөр цагт
байх боломжтой
• Суурин болон гар утас
• Онлайн хурал
• Радиогийн шууд
нэвтрүүлэг
• Телевизийн шууд
нэвтрүүлэг
• Телевизийн шууд хичээл
• И-мэйл
• Факс
• Компьютерт суурилсан сургалт
• Электрон самбар
• E-сургалт
• Файл дамжуулалт
• Вэб сайт, CD-ROM г/м онлайн, оффлайн
мултимедиа бүтээгдэхүүнүүд
• Текст, зураг, видео, дуут мессеж

Мэдээлэл, өгөгдөл
МХХТ-ийн бүрэлдэхүүн хэсэг
Харилцаа холбооны технологи
Мөнгөн шилжүүлэгИнтернет хандалт
Үүлэн тооцоолол Техник хангамж
Програм хангамж

Source: ITU. // 10Алгоритм ба програмчлал
Мэдээллийн технологийн хөгжлийн индекс (IDI)

МХХТ-ийн хүртээмжийн дэд индекс Жишиг утга Хувь Хувь
100 хүнд ноогдох телефон цэгийн тоо 60 20
40
100 хүнд ноогдох үүрэн холбооны хэрэглэгч 120 20
интернэт зурвасын өргөн 20
Компьютертэй өрхийн хувь 100 20
интернэттэй өрхийн хувь 100 20
МХХТ-ийн хэрэглээний дэд индекс Утга Хувь Хувь
100 хүнд ноогдох интернэт хэрэглэгчийн тоо 100 33
40
100 хүнд ноогдох суурин интернэт хэрэглэгч 60 33
100 хүнд ноогдох хөдөлгөөнт интернэт
хэрэглэгчийн тоо
100 33
МХХТ-ийн чадавхийн дэд индекс Утга Хувь Хувь
Насанд хүрэгчдийн бичиг үсэг тайлагдалтын
түвшин
15 33
20
Дунд боловсрол эзэмшигчдийн харьцаа 100 33
Дээд боловсрол эзэмшигчдийн харьцаа 100 33
https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/publications/misr2017/MISR2017_Volume1.pdf // 11Алгоритм ба програмчлал

2018 оноос 100 хүнд ноогдох телефон цэгийн тоо болон 100 хүнд ноогдох үүрэн
холбооны хэрэглэгч хоёр индексийг хасаж
 Хөдөлгөөнт холбооны сүлжээнд хамрагдсан хүн амын эзлэх хувь (percentage
of the population covered by mobile networks /at least 3G and at least LTE/WiMax/)
 Хөдөлгөөнт интернэт хэрэглэгчийн интернэтийн урсгал (mobile-broadband
Internet traffic per mobile-broadband subscription)
 Суурин интернэт хэрэглэгчийн интернэтийн урсгал (fixed-broadband Internet
traffic per fixed-broadband subscription)
 Гар утас эзэмшигч хувь хүний эзлэх хувь (percentage of individuals who own a
mobile phone)
 МХХТ-ийн ур чадвар бүхий хувь хүний эзлэх хувь (proportion of individuals with
ICT skills)
зэрэг 5 үзүүлэлтийг шинээр нэмж 14 үзүүлэлтээр дүгнэхээр болсон.
https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/publications/misr2017/MISR2017_Volume1.pdf // 12Алгоритм ба програмчлал

• НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн асуудал эрхэлсэн газраас МХХТ-ийн
дэвшлийг ашиглан төрийн үйлчилгээг иргэдэд хүргэх төрийн
байгууллагуудын бэлэн байдал, чадавхийг цахим засгийн хөгжлийн
индексээр тодорхойлдог.
• Монгол Улсын Цахим засгийн хөгжлийн индекс 2016 онд 0.5194
үнэлгээгээр дэлхийн 193 орноос 84 дүгээр байрт эрэмбэлэгдэж хөгжлөөрөө
өндөр түвшний ангилалд байгаа хэдий ч хүний капиталын индекс нь өмнөх
онуудын түвшинтэй харьцуулахад жилээс жилд буурсан байна.
// 13Алгоритм ба програмчлал
Цахим засгийн хөгжлийн индекс (EGDI)

• НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн асуудал эрхэлсэн газраас “Цахим оролцоо” гэх
ойлголтыг “МХХТ-ийг ашиглан бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргах, үйлчилгээний
загвар гаргах болон үйлчилгээ хүргэхэд иргэдийг татан оролцуулах, тэдний санаа
бодлыг сонсох үйл явц юм” гэж тодорхойлсон байдаг. Хамтын оролцоотой шийдвэр,
үйл ажиллагаа нь цахим мэдээллээр хангах, цахим хэлэлцүүлэг, цахим шийдвэр гаргах
явцын тусламжтайгаар дэлхий даяар улам өргөжин тэлж байна. Үүний зэрэгцээ
дэлхийн хүн амын 40-өөс илүү хувьд интернэт хүрэлцээгүй байгаа нь цахим оролцооны
цаашдын хандлагын талаар тодорхойгүй байдал үүсгэж байгаа тухай тус байгууллагын
2016 оны судалгаанд дурьдсан байна.
• Цахим оролцооны индексийг “Цахим судалгаа”-ны нэмэлт индекс болгож цахим
оролцооны гурван түвшний загварын дагуу буюу цахим мэдээлэл- интернэтээр
мэдээлэл түгээх, цахим хэлэлцүүлэг-олон нийтийн онлайн хэлэлцүүлэг зохион
байгуулах, цахим шийдвэр гаргах-шийдвэр гаргах үйл явцад иргэдийг шууд татан
оролцуулж буй байдлаар хэмжиж илэрхийлдэг. Манай улс 0.7119 оноогоор дэлхийн 193
орноос 39 дүгээр байрт эрэмблэгдэж топ 50 орны нэг болсон байна.
Цахим оролцооны индекс (EPI)

• Дэлхийн улс орнуудын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд МХХТ хөшүүрэг
болж байгаа өнөө үед улс орнуудын МХХТ-ийн хөгжил дэвшлийг харуулсан
судалгааг ОУЦХБ, Дэлхийн банк, НҮБ зэрэг байгууллагууд байнга явуулж
олон нийтэд мэдээлдэг. Үүний нэг нь Дэлхийн эдийн засгийн форумын
“Сүлжээний бэлэн байдлын индекс”- ийн судалгаа бөгөөд энэ нь улс,
орнууд МХХТ-д тулгуурлан эдийн засгийн өрсөлдөх чадвараа хэрхэн
дээшлүүлж байгааг харуулдаг. Манай улс 2016 онд энэхүү үзүүлэлтээр
дэлхийн 139 орноос 57 дугаар байрт орсон байна.
• Орчны, бэлэн байдлын, хэрэглээний, нөлөөллийн гэсэн 4 дэд үзүүлэлт, 10
тулгуур индекс бүхий 53 үзүүлэлтээр 1-7 оноогоор улс орнуудыг үнэлдэг.
Сүлжээний бэлэн байдлын индекс (NRI)

10
2017: 61/63
2018: 92/193
ТӨРИЙН ДИЖИТАЛ ШИЛЖИЛТ
55
57
39
61
2015
ДИЖИТАЛ ӨРСӨЛДӨХ
ЧАДВАРЫН ИНДЕКС
2016 2017
86 87
103
АВЛИГЫН ИНДЕКС
2014 2016 2017
ЦАХИМ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН
ИНДЕКС
2014 2017
15
103
2017: 103/193 2017: 103/180
76
65
84 92
2012 2014 2016 2018
ЦАХИМ ЗАСГИЙН
ХӨГЖЛИЙН ИНДЕКС
24
30
65
2012 2014 2016 2018
ИРГЭДИЙН ЦАХИМ
ОРОЛЦООНЫ ИНДЕКС
2018: 65/193
МОНГОЛ УЛС ОЛОН УЛСАД

11
Мэдээ,
мэдээлэл
хайх, 27%
Интертайнм
ент контент
үзэх, 21%
Олон
нийтийн
сүлжээнд
орох, 37%
Бусад, 3%
Танин
мэдэхүй,
10%
ТӨРИЙН ДИЖИТАЛ ШИЛЖИЛТ
ИНТЕРНЭТ ХЭРЭГЛЭЭ

// 18
Боловсрол:
МХХТ нь оюутан, багш, судлаачдад
компьютер, интернэтийн
тусламжтайгаар мэдлэг олж авах
боломж олгодог. Интернэт, цахим номын
сан, мэдээллийн цахим эх үүсвэр дэлхий
даяар оюутнуудын дунд түгээмэл болж
байна. МХХТ нь нээлттэй онлайн сургалт
(MOOC) гэх мэт боловсролын салбарт
шинэ боломж нээж өгч байна.

// 19
Банк санхүү:
МХХТ нь банкны системийн төв
болсон. Цахим сан дамжуулах, банкны
автомат машин (АТМ), интернэт банк,
төлбөрийн нэгдсэн интерфейс (UPI) гэх
мэт үйлчилгээг багтаасан цахим
банкны үйлчилгээний өсөлт нь МХХТ-
ийн салбарын оруулсан хувь нэмрээс
үүдэлтэй.

Аж үйлдвэр:
МХХТ нь үйлдвэрлэл, төлөвлөлт, хяналтын
систем, хангамжийн сүлжээ, менежмент
гэх мэт аж үйлдвэрийн салбарт шууд хувь
нэмэр оруулдаг. Хөрөнгийн зах зээл дээр
бонд худалдаж авах, зарах нь зөвхөн
МХХТ-ийн хувь нэмрээс шалтгаалан
боломжтой болсон. Судалгаа,
хөгжүүлэлтийн үйл ажиллагаандаа
хамгийн сүүлийн үеийн компьютерийн
технологи, интернэт гэх мэт өөр өөр эх
сурвалжаас авах боломжтой мэдээллийг
ашигладаг. // 20
MONEY BAG

// 21
Шинжлэх ухаан ба инженерчлэл:
Шинжлэх ухаан, инженерийн салбарын
өнөөгийн хөгжил компьютер, харилцаа
холбооны технологид тулгуурлаж байна.
Жишээлбэл CAD/компьютерт суурилсан
загварчлал ба CAM/компьютерт суурилсан
үйлдвэрллийг инженерийн болон
үйлдвэрлэлийн олон салбарт хэрэглэдэг. Энэ
нь дулааны цахилгаан станц, автомашин гэх
мэт нарийн төвөгтэй төхөөрөмжийг судлах,
загвар гаргахад инженерүүдэд тусалдаг.

56%JOHN MARTIN
CREATIVE SOCIAL PROJECT
Бизнес ба худалдаа:
Санхүүгийн болон бизнесийн бүртгэл
хөтлөх, ажилчдын мэдээллийн сан
үүсгэх зэрэгт компьютер ашигладаг.
Тоон ба харилцаа холбооны
технологиуд, ухаалаг тоног
төхөөрөмж ба программ
хангамжуудыг өдөр тутмын худалдаа,
бизнесийн гүйлгээндээ өргөн
ашиглаж байна.

BUSINESS PLAN ANALYSIS PORTFOLIO
58%
185,258 View
90%
850,258 View
Цахим худалдаа:
Мэдээлэл, харилцаа холбооны
технологийг ашигласнаар цахим
худалдааны платформоор
дамжуулан бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээг онлайнаар худалдан
авах, худалдах боломжтой болсон.
Компьютер, интернэт, программм
хангамж, харилцаа холбооны
технологийг цахим худалдааны
гүйлгээ хийх зорилгоор хэрэглэгч
болон ханган нийлүүлэгчдийг
холбоход ашигладаг.

// 24
Засаглал:
Мэдээлэл, харилцаа холбооны
технологи нь засаглалыг хялбар, илүү
зөөлөн, иргэний төвлөрөлтэй
болгосон. МХХТ-ийг ашигласнаар
сургалтын тэтгэлэг, орлогын албан
татварын тайланг онлайнаар
бүртгүүлэх гэх мэт цахим засгийн
үйлчилгээг үзүүлэх боломжтой
боллоо.

// 25
TEXT GOES HERE
USA
1885,25k
Conveniently iterate top-
line alignments for
TEXT GOES HERE
BRAZIL
5890,45k
line alignments for
TEXT GOES HERE
MONGOLIA
1502,05k
line alignments for
TEXT GOES HERE
AUSTRALIA
6987,25k
line alignments for
Эрх зүйн мэдээллийн
нэгдсэн систем
Монгол улсын хууль, Улсын
Их Хурлын тогтоол, Монгол
Улсын олон улсын гэрээ,
Ерөнхийлөгчийн зарлиг,
Үндсэн хуулийн цэцийн
шийдвэр, Засгийн газрын
тогтоол, Сайдын тушаал
зэрэг эрх зүйн
мэдээллүүдийг авах
боломжтой.

// 26
Иргэдийн санал хүлээн
авах 11-11 төв
Иргэд санал хүсэлт,
шүүмжлэл, гомдол,
талархалаа утасны
дуудлага болон мессеж,
биечлэн, санал бичих
машин-киоск, олон
нийтийн сүлжээ,и-мэйл,
вэб сайт зэрэг 10 сувгаар
өгөх боломжтой.

// 27
Customize Analysis Conversation
Нийгмийн даатгал, нийгмийн
халамжийн үйлчилгээ
Иргэд санал, хүсэлтээ илгээх, нийгмийн
даатгалын байгууллагын үйл
ажиллагаатай холбоотой мэдээ,
мэдээлэл авах, иргэд, байгууллагуудад
зориулсан хэд хэдэн үйлчилгээг авч
болно.
Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлт,
нэрийн дансны мэдээллээ авах
эрүүл мэндийн даатгалын урамшуулын
үзлэгт хамрагдах эсэхээ шалгах

// 28
60%
Official User
40%
Official User
Анагаах ухаан:
Анагаах ухааны салбарт
мэдээллийн технологийг ашиглах
асар өргөн боломж бий болсон.
Жишээлбэл компьютерт зургийг
нэгтгэж, биеийн эд эрхтний 3D
дүрсийг гаргадаг MRI ашигладаг.
Шинээр гарч ирж буй технологиуд
тухайлбал алсын зайнаас
мэргэжилтнүүдийн хийсэн робот
мэс засал нь МХХТ-ийг
ашигладаг.

// 29
95%
60%
75%
45%
Энтертаймэнт:
Мэдээллийн технологи нь үзвэр
үйлчилгээ, чөлөөт цагаа
өнгөрөөхөд зориулсан
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд тэсрэлт
болсон. Онлайн тоглоом, хөгжим,
телевизийн өргөн нэвтрүүлэг,
хиймэл дагуулын радио гэх мэт
зугаа цэнгэлийн янз бүрийн
сонголтыг компьютер, гар утас,
кабелийн холболт эсвэл Wi-Fi, 4G
технологийн тусламжтай хийх
боломжтой болсон.

Шуурхай холбоо
Урьд өмнө мессеж,
мэдээ дамжуулах нь
хүрэх газраа хүрэхийн
тулд илүү удаан
хугацаа шаардаж
байжээ. Гэсэн хэдий ч
интернэт болон бусад
мэдээллийн
технологийн ололтууд
бий болсноор
харилцаа холбоо илүү
хурдан, үр дүнтэй
болсон. WhatsApp,
Telegram гэх мэт и-
мэйл, мессеж илгээх
программууд хурдан,
шуурхай болсон.
МХХТ-ийн давуу тал
// 30
Харилцаа холбооны
зардал бага
Интернэт ашиглах нь
шуудангийн
үйлчилгээ, ердийн
телефон утас гэх мэт
уламжлалт
харилцааны
хэлбэрүүдээс илүү үр
ашигтай болжээ. 4G
интернэт үйлчилгээ
зэрэг мэдээллийн
технологийг
хөгжүүлэхтэй
холбоотойгоор
интернэтийн
үйлчилгээний өртөг
буурснаас их
хэмжээний өгөгдлийг
маш бага үнээр авах
боломжтой.
Найдвартай харилцаа
холбооны горим
Интернэт болон бусад
мэдээллийн
технологийн
үйлчилгээ нь
харилцааны хамгийн
найдвартай хэлбэрийн
нэг болж ирэв. Учир
нь мэдээллийг хүссэн
үедээ хаанаас ч авч
болно. Видео хурал, и-
мэйл, мэдээллийн сан
гэх мэт харилцааны
шинэ хэлбэрүүд гарч
ирснээр бизнесийн
янз бүрийн гүйлгээг
хийх нь илүү хялбар
болсон.
Мэдээлэл хадгалах, файл зохион
байгуулалтыг сайжруулах
Үүлэн технологи гэх
мэт МХХТ-ийн
үйлчилгээ гарч
ирснээр өгөгдөл
хадгалах, файл
удирдах, бизнесийн
нөөцийн мэдээллийг
хадгалах нь илүү үр
дүнтэй, хялбар
болсон. Энэ нь аливаа
ажилд шаардагдах
бичиг цаасны хэмжээг
багасгаж, алслагдсан
байршилд мэдээлэл
дамжуулах, нэвтрэх
ажлыг хэмнэлттэй,
найдвартай хэлбэрээр
гүйцэтгэж байна.
Мэдээллийг үр
дүнтэй хуваалцах
Мэдээллийн
технологи нь дэлхийн
өнцөг булан бүрт
мэдээлэл солилцох
ажлыг илүү үр дүнтэй
болгосон. Хүмүүс
мэдээ, мэдээлэл
солилцох, интернэт,
онлайн хэлэлцүүлэг,
WhatsApp, Telegram
гэх мэт МХХТ-ийн
үйлчилгээгээр
дамжуулан санал
бодлоо солилцож
чаддаг. Эдгээр бүх
өөрчлөлт нь мэдлэгт
суурилсан нийгмийг
хөгжүүлэхэд хувь
нэмэр оруулдаг.

Цаасгүй орчин
МХТ-ийн хөгжил
дэвшил нь цаасан
дээр биш мэдээллийг
хадгалах,
боловсруулах
боломжтой цаасгүй
орчинг бий болгоход
хүргэсэн. И-мэйл,
онлайн чат, шуурхай
мессежээр
дамжуулан харилцах
нь цаасгүй орчин бий
болгоход хувь нэмэр
оруулдаг.
МХХТ-ийн давуу тал
// 31
Инноваци, судалгааны
ажлын сайжруулалт
МТ-ийн үйлчилгээ нь
төрөл бүрийн
судалгаа, хөгжлийн
санаачлагуудад
тусалдаг. МТ-ийн
үйлчилгээг сансрын
технологи, робот
техник, хиймэл оюун
ухаан гэх мэт төрөл
бүрийн салбарт
инноваци, судалгааны
ажилд өргөн ашиглаж
байна.
Нийгмийн харилцаа
МХХТ-ийн үйлчилгээ
нь Facebook, Twitter
гэх мэт төрөл бүрийн
нийгмийн сүлжээнүүд,
WhatsApp, Telegram,
Instagram гэх мэт олон
нийтийн сүлжээнүүд
бий болж эдгээр нь
хүмүүсийн хоорондын
нийгмийн харилцааг
сайжруулж чадсан
юм. Нийгмийн сүлжээ,
вэб программаар
дамжуулан найз
нөхөд, гэр
бүлийнхэнтэйгээ
холбогдоход илүү
хялбар болсон.
Хэрэглэгчтэй харилцах
харилцаанд үр дүнтэй бизнес
МХХТ-ийн үйлчилгээг
бизнесийн
байгууллагад
нэвтрүүлж,
хэрэглэгчидтэй
харьцах харилцааг
сайжруулж байна. Энэ
нь бизнесээ
хөгжүүлэхэд хөтлөх
бөгөөд хэрэглэгчтэй
бизнесийн харилцаа
холбоог бий болгодог.
Хэрэглэгчид үйлчлэх
төвүүд нь тэдэнтэй
харилцах харилцааг
улам сайжруулдаг.
Чөлөөт цагаа
өнгөрөөх
Кабелийн телевиз,
шууд үзэх онлайн
видео , онлайн
тоглоом гэх мэт
чөлөөт цагаа өнгөрөөх
шинэ хэлбэрүүд гарч
ирэв.

Хувийн нууцлал
МХХТ-ийн үйлчилгээг ашигладаг хувь хүн, аж
ахуйн нэгжүүдийн хувийн нууцлал томоохон
бэрхшээлтэй тулгарч байна. Хэрэглэгчийн
хувийн мэдээлэл нь күүки, цахим профайл,
тагнуулын программтай холбогдсон байдаг.
Цахим профайлд нас, хаяг, гэр бүлийн байдал
гэх мэт хувийн мэдээллийг багтаасан бөгөөд
мэдээллийн санд хадгалагдаж сонирхогч
талуудад зарагдах боломжтой. Spyware нь
компьютерийн вирус шиг нэвтрэх замаар
хэрэглэгчийн мэдээллийг хэрэглэгчид
мэдэгдэлгүйгээр цуглуулдаг.
МХХТ-ийн сөрөг нөлөөллүүд
// 32
Нийгмийн асуудлууд
МХХТ-ийн хөгжил нь
нийгэмд сөрөг нөлөө
үзүүлсэн. Өнөө үед
онлайн харилцаа холбоог
харилцан ярианаас илүүд
үзэх хандлага бий болж
байна. Хүмүүс илүү хувиа
бодсон, олны дунд байх
дургүй (интроверт) болж
байгаа нь нийгмийн
асуудал үүсгэж байна.
Эрүүл мэндийн асуудал:
Компьютерийн ард
олон цагаар суух нь
эрүүл мэндэд сөрөг
нөлөө үзүүлдэг
бөгөөд буруу хэв
маяг, нүдний ачаалал,
стрессийн улмаас
хэрэглэгчийн эрүүл
мэнд муудах талтай.
Эдгээр асуудлыг
шийдвэрлэхийн тулд
нурууны ачааллыг
бууруулах эргономик
сандал, нүдний
ачааллыг багасгах
фильтр ашиглах зэрэг
эргономик орчныг
бий болгох
боломжтой.
Хэрэгжүүлэх зардал
МХХТ-ийг хэрэгжүүлэх нь
нэлээд үнэтэй бөгөөд жижиг
компаниуд энэхүү үнэтэй
технологийг ашиглах чадваргүй
байдаг.
Ажлын байргүй болох
МХХТ нь хүмүүс
ажилладаг олон ажлын
байрыг орлож байгаа нь
олон салбарт ажилгүйдэл
бий болгож байна.
Жишээлбэл Google-ийн
жолоочгүй автомашинууд.
Кибер гэмт хэрэг
Хакер, кибер хулгай дээрэм,
луйвар, банкны данс
хакердах, кибер дарамт,
засгийн газрын болон бусад
чухал вэб сайтуудыг хакердах
гэх мэт цахим ноцтой гэмт
хэргүүд гарч байна. Хакерууд
технологийн цоорхойг
ашиглан кибер гэмт хэрэг
үйлддэг. Кибер аюулгүй
байдлыг удирдах, бэхжүүлэх
нь мэдээллийн технологид
зайлшгүй шаардлагатай.

Гадны улс орны туршлага

Алгоритм ба програмчлал https://www.interbrand.com/best-brands/best-global-brands/2018/ranking/#?listFormat=ls // 34
2018 оны байдлаар
Эхний 4 байранд бидний
мэдэх томоохон мэдээлэл,
холбооны технологийг
тэргүүлэгч компаниуд
орсон байгаа юм.
Технологийн
чиглэлээр
Шилдэг 100
брэндүүдээс 13
нь энэ ангилалд
багтаж байна.
Мэдээллийн технологийн
компаниудын өрсөлдөх чадвар
Эх үүсвэр: Interbrand
| 2018
Дэлхийн эдийн засагт томоохон байр суурь эзлэх, ашиг орлогоор
тэргүүлэгч, олон улсад нэр хүнд бүхий томоохон брэндүүдийн
жагсаалтыг зурагт үзүүлсэн. Interbrand сайт нь ази, европ тивүүдийн
болон томоохон үйлдвэрлэгч орнууд болох Америк, Хятад улсуудын
брэндүүдийн жагсаалтуудыг жил бүрээр нь гаргаж танилцуулдаг.
Зураг. Дэлхийн шилдэг брэндүүд

http://www.internetlivestats.com/ // 35
2019.08.11 оны байдлаар (Internet Live Stats):
4,305,167,373
Дэлхийн нийт
интернет
хэрэглэгчид
Интернет орчинд
Internet Live Stats
1,706,539,958
Нийт вэб хуудас
202,406,480,381
Хэрэглэгчидийн
илгээсэн нийт цахим
шуудан (Тухайн
өдрийн)
5,264,575,428
Нийт Google-н
интернет хайлт
(Тухайн өдрийн)
5,010,150
Нийт блог бичилт
(Тухайн өдрийн)
592,947,671
Нийт твиттерийн
жиргээ (Тухайн
өдрийн)
5,514,811,742
Youtube дээрх
видео бичлэг
үзэлт (Тухайн
өдрийн)
64,281,186
Instagram дээр
байршуулсан
зургууд (Тухайн
өдрийн)
108,133,478
Tumblr дээрх
постууд (Тухайн
өдрийн)
2,286,480,023
Facebook-н
идэвхтэй
731,686,594
Google+ -н
идэвхтэй
350,285,382
Twitter-н идэвхтэй

8,604
Твиттерийн
жиргээ
илгээгддэг
932
Зураг Instagram-д
байршуулагддаг
4,002
Skype-н дуудлага
хийгддэг
76,900 GB
Өгөгдөл интернет
орчинд
дамжуулагддаг
76,393
Хайлт Google
дээр хийгддэг
Интернет орчинд
Тухайн өдөр 105,111 Вэб хуудас хакердуулж, 277,772,956 Skype дуудлага
хийгдсэн бөгөөд 1 Секунд тутамд:
2019.08.11 оны байдлаар
Internet Live Stats
http://www.internetlivestats.com/ // 36
76,393
Видео бичлэг
Youtube дээр
үзэж байдаг

https://gs.statcounter.com/ // 37
График. 2018 оны 7-р сараас 2019 оны 7-р сар хүртлэх хугацаанд интернет
хэрэглэгчид аль вэб хөтөч хэрэглэсэн байдал.
CHROME
63.37%
Вэб хөтөчийн зах зээлийн үнэлгээ
Statcounter, 2019 оны 7-р сарын байдлаар
SAFARI
15.05%
FIREFOX
4.49%
Samsung
Internet
4.49%
UC
Browser
4.49%
OPERA
2.58%
Хувь
Он, сар
График дээр
дарж
томруулж
харна.
Дэлхий нийтээр Монголд
Chrome for Android 33.01% 20,55%
Chrome 75.0 24.49% 42.5%
Safari iPhone 10.23% 8.44%
Samsung Internet 9.2 2.58%, 4.16%
Safari iPad 2.38% -
Firefox 68.0 1.89% 2.33%

Интернэт хэрэглээ
http://www.internetworldstats.com/stats.htm // 38Алгоритм ба програмчлал

No. Name(Full Word) Content Web Site Logo
Gartner Gartner, Inc.
Gartner, Inc. is an American information technology research and advisory firm headquartered in
Stamford, Connecticut, United States.
http://www.gartner.com/
KT Institute
KT Corporation,
Digieco
kt, leading the development of the information and communications industries of Korea since its
foundation in 1981.
http://www.kt.com/eng/m
ain.jsp
NIPA
National IT Industry
Promotion Agency
devotes itself to reinforcing the competitiveness of the IT industry and contributes to the
economic growth through the efficient support and laying the groundwork for the industrial
technology promotion.
http://www.nipa.kr/eng/m
ain.it
IDG International Data Group
International Data Group (IDG) is the world's leading technology media, events and research
company.
http://www.idg.com/www
/home.nsf/home?readfor
m
IDC
International Data
Corporation
is the premier global provider of market intelligence, advisory services, and events for the
information technology, telecommunications and consumer technology markets.
http://www.idc.com/
IEEE
Institute of Electrical and
Electronics Engineers
IEEE is the world's largest professional association dedicated to advancing technological
innovation and excellence for the benefit of humanity
http://www.ieee.org/index
.html?WT.mc_id=hpf_logo
SK C&C SK C&C
SK C&C is creating customer value through transformation and innovation and growing into a
Global ICT player by boldly challenging the future.
http://www.skcc.com/
CES 2014
Consumer
Electronics Show
International CES, more commonly known as the Consumer Electronics Show (CES), is an
internationally renowned electronics and technology trade show, attracting major companies and
industry professionals worldwide.
http://www.cesweb.org/
Технологийн судалгааны байгууллагууд
Хүснэгт. Технологийн судалгааны байгууллагуудын жагсаалт.

// 40
INTERNET OF THING
Gartner
KT Institute
NIPA
IDG
IDC
IEEE
SK C&C
CES2014
Судалгааны байгууллагуудын судалсан чиг хандлагууд
График. Трэнд судалгааны чиглэлүүд (2014 оны байдлаар).
BIG
DATA
WEARABLE COMPUTING CLOUD 3D PRINTING SOFTWARE DEFINED ANYTHING
Mobile Apps and
Applications,
Mobile Device
Diversity and
Management
Web-Scale IT Smart Machines
Mobile Instance
Messenger(MIM),
Mobile Advertising,
Mobile Commerce
Media,
Over The Top(OTT),
Information
Security&Privacy
Affordable phones
Social 2.0: SNS
social curation and
privacy, Next
generation of TV
and broadcasting
services
Increase in new
threats, LTE-A
3D semiconductors,
flexible OLED
DevOps
Social Enterprise
Smart Education
DevOps, Indoor
LBS
Smart Channel,
HTML5
Mobile Process UHD TV
Automotive
Infotainment
Судлагдсан Судлагдаагүй

No. 2014 2015
1 3-D Printing 3D Printing
2 The Internet of Everything The Internet of Things (IoT)
3 Web-Scale IT Web-Scale IT
4 Software Defined Anything Software-Defined Infrastructure and Applications
5 Smart Machines Smart Machines
6 Cloud/Client Architecture Cloud/Client Architecture
7 Hybrid Cloud and IT as Service Broker Computing Everywhere
8 The Era of Personal Cloud Context-Rich Systems
9 Mobile Apps and Applications Advanced, Pervasive, Invisible Analytics
10 Mobile Device Diversity and Management Risk-Based Security and Self-Protection
http://www.gartner.com/ // 41
Gartner-н судалгааны чиг хандлагууд
Хүснэгт. Gartner-н судалгааны чиглэлүүд 2014-2015 он.

// 42
Судлагдахуун
1. Үүлэн тооцоолол
(CLOUD)
2. Их өгөгдөл
3. Юмсын интернет (IoT)
4. Wearable Computing
5. 3D хэвлэл
6. Гар утас
Ирээдүйн технологийн
стратеги, хэтийн төлөв
- 3D хэвлэл
- Wearable Computing
...
Таарамж, зохицол
- 3-р үеийн Platform
- Шинэ агуулга
(New content)
- Шинэ үйлчилгээ
Гар утасны болон Derive
технологи
1. Их өгөгдөл
2. Үүлэн тооцоолол
(CLOUD)
3. Юмсын интернет (IoT)
4. Wearable Computing
Нийтлэг судлагдаж буй технологийн чиг хандлага

Усан болон уурын
хөдөлгүүр
механик
үйлдвэрлэл
Цахилгаан
эрчим хүч
бөөний
үйлдвэрлэл
Электроник,
компьютер
автоматжуулалт
Кибер физик
системүүд,сүлжээ,
эдюмсынинтернэт
Аж үйлдвэрлэлийн 4-р хувьсгал

Аж үйлдвэрлэлийн 4-р хувьсгал

https://www.statista.com/topics/3071/cloud-software-as-a-service-saas/
// 45
Low Medium High
Платформийн үйлчилгээ
(Platform as a Service) 2018 оны 6-р сарын байдлаар
нийт зах зээлийн 74,8%-аас бусад
нь Amazon-ы удирдлагад байсан.
Low Medium High
Програм хангамжийн үйлчилгээ
(Software as a Service)
Зах зээлийн 31,6% нь хэрэглэгчтэй харилцах
менежментийн програм эзэлдэг. 2019 онд зах
зээлийн үнэлгээ 94,8 тэрбум доллар хүрсэн.
Тухайн жилдээ энэ үйлчилгээний нийт зах зээлийн үнэлгээ нь 33 тэрбум
доллар хүрсэн байна.
Low Medium High
Дэд бүтцийн үйлчилгээ (Infrastructure
as a Service)
2018 онд Amazon тухайн үйлчилгээг худалдаж
нийт зах зээлийн 47.8%-г эзэлж, 15,5 тэрбум
доллар олсон.
Үүлэн тооцоолол (CLOUD)
Эх сурвалж: STATISTA
Үүлэн тооцоолол гэдэг нь өөрийн компьютер (төхөөрөмж)-ийн
хатуу дискийг ашиглахгүй, интернэт хэрэглэж өгөгдлөө хадгалах,
програм ашиглах үйлдэл юм.
https://www.statista.com/statistics/754826/worldwide-public-cloud-infrastructure-services-vendor-revenues/
https://www.statista.com/statistics/540521/worldwide-cloud-platform-revenue-share-by-vendor/
Зураг. SAAS, PAAS болон IAAS.

// 46
Үүлэн тооцоолол (CLOUD)-г хэрэглэдэг үү?
Зураг. Cloud үйлчилгээ үзүүлэгч компаниуд.

Програм хангамжийн үйлчилгээ (Software as a Service - SaaS)
нь програм хангамжийг түгээх загвар бөгөөд үйлчилгээ
үзүүлэгч, борлуулагч нь хэрэглэгчдэд сүлжээгээр ялангуяа
интернетээр дамжуулан програм хангамжийг ашиглах
боломж олгодог.
// 47
Програм хангамжийн үйлчилгээ (Software as a Service) жишээ
Зураг. SaaS үйлчилгээ үзүүлэгч компаниуд.

• Интернет холболт
• Хэрэглэгчин эрх - Өөрийн
нэр, нууц үгийг үүсгэж,
бүртгүүлэх
• Өөрийн мэдээллийг
бөглөх
• Өөрийн хэрэглэгчийн
эрхийг гар утасны дугаар
болон өөрийн имэйл
хаягтайгаа холбож, нууц
үгээ мартахад сэргээж
авах болон хамгаалах
зорилготой ашиглана
// 48
Cloud үйлчилгээг хэрэглэхэд юу хэрэгтэй вэ?
• Бодит хүн болохоо
нотлоно
• Байршилаа сонгоно
• Тухайн борлуулагч,
үйлчилгээ
үзүүлэгчээс тавьсан
шаардлагыг
зөвшөөрсөн эсэхээ
сонгоно

Платформын үйлчилгээ (PaaS) нь
❏ Cloud компьютерчлэлийн загвар
❏ Интернетээр дамжуулагдах програм
хангамжуудаар үйлчилдэг
❏ Сloud үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагын өөрийн дэд
бүтэц дээр тулгуурлсан програм болон техник
хангамжаар дамжуулан хэрэглэгчдийнхээ
үйлчилгээ, хэрэгцээнд нийцсэн програм
хангамжийг хөгжүүлдэг
❏ Хэрэглэгчдийг програм болон техник хангамжийн
нэмэлт зардлаас нь чөлөөлж, шинэ програм
хангамжийг ашиглах, хөгжүүлэх боломжтой болдог
// 49
Платформийн үйлчилгээ (Platform as a service - PaaS)

Дэд бүтцийн үйлчилгээ (Infrastructure as a Service - IaaS) нь
❏ Cloud компьютерчлэлийн нэг хэлбэр
❏ Интернет орчиноор дамжуулан виртуалчлагдсан компьютерчлэлийн эх
үүсвэрээр хангадаг
❏ Байгууллага гаднаас тоног төхөөрөмжийг түрээслэхдээ мэдээлэл
хадгалалт, техник хангамж, сервэр болон сүлжээний бүрэлдэхүүн
хэсгүүдээр дамжуулан өөрийн үйл ажиллагааг дэмждэг нөөц загвар юм
(provision model)
Зураг. IaaS үйлчилгээ үзүүлэгч компаниуд. // 50
Дэд бүтцийн үйлчилгээ (Infrastructure as a Service - IaaS)

Google drive cloud үйлчилгээг ашиглан баримт бичиг, хүснэгтэн мэдээлэл,
илтгэл гэх мэт зүйлүүдийг бэлтгэх боломжтой. Давуу тал:
❏ Компьютер дээрээ програм суулгах шаардлагагүй, програмыг
интернэтээр дамжуулан ашиглах боломжтой.
❏ Үүсгэсэн файл Google drive буюу Google хард диск дээр хадгалагдана.
❏ Компьютер дээрээ файл хадгалахгүй бөгөөд интернэт ашиглаж өөрийн
файлдаа хандаж болно.
❏ Автоматаар өөрчлөлтүүд хадгалагдах бөгөөд хувааж ашиглах хэд хэдэн
тохиргоотой. Үүнд:
❏ Хүсэлт илгээгдсэн хүн бүр
өөрчлөлт хийх боломжтой.
❏ зөвхөн тайлбар бичих
боломжтой
❏ зөвхөн үзэх боломжтой
Мөн бусад өргөн хүрээний cloud
үйлчилгээг авах боломжтой.
// 51
Google үүлэн тооцоолол, cloud үйлчилгээ
Зураг. Google drive cloud үйлчилгээнүүд.
Зураг. Google drive cloud бусад үйлчилгээнүүд.Алгоритм ба програмчлал

// 52
70%
БААЗ нь
(http://www.baaz.mn)
“Програм хангамжийн
үйлчилгээ” үзүүлдэг.
Нягтлан бодох бүртгэл
болон анхан шатны
бүртгэл хөтлөх, тайлан
гаргах үйлчилгээг авч
болно.
“Могул Сервис энд
Саппорт”компани
| Олон улсын IETL 4.0 үйлчилгээний стандарт
Мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэгч тус компани нь нийт
40 гаруй сервисийн инженерийн багтайгаар үйл
ажиллагаандаа Canon Uniflow , Cloud Camera service ,
GPS mapping системүүдийг ашиглан хэрэглэгч дээр
төхөөрөмжийн хэвийн ажиллагааг алсаас хянаж,
урьдчилан сэргийлэх засвар үйлчилгээг тогтмол
үзүүлэн ажилладаг юм.
Үүлэн тооцоолол Cloud үйлчилгээ Монголд
АйТүүлс компани нь
(http://itools.mn)
“Дэд бүтцийн үйлчилгээ”
үзүүлдэг.
Эндээс Та өөрт тохирох
техникийн үзүүлэлт бүхий
виртуал компьютерийг
түрээслэн ашиглах
боломжтой.
| Инженер техникийн ажилтан
https://www.itzone.mn/

Эх сурвалж: IDC, 2014 // 53
МХХТ ашиглан үүсгэгдсэн, интернэтээр дамжиж буй өгөгдлүүд сервер
компьютерүүдэд хадгалагддаг. Эдгээр өгөгдлийн хэмжээ асар их болж
байгаа бөгөөд түүнийг “их өгөгдөл” (big data) гэж нэрлэж байна.
Их өгөгдөл нь байт (byte) нэгжээр илэрхийлэгдэх бөгөөд 1
тэмдэгт = 1 байт эсвэл зургийн 1 цэг = 1 байт гэж
ойролцоолон ойлгож болно.
Их өгөгдөл (Big data)
Дэлхий дээрх их өгөгдлийн
хэмжээ 2013 он 4,4 зетта байт
байсан бөгөөд жил бүр 2 дахин
нэмэгдэж байна.
(1 зетта = 1021)
Зураг. Их өгөгдөл (Big data).

// 54
Өөрийн
эзэмшигч
бүртээ
харъяалагдана
Хэрхэн
ашиглах
вэ?
Нээлттэй
өгөгдөл
(open data)
- Гар утасны компаний
өгөгдөл
- Тээврийн компанийн
өгөгдөл
- Эмнэлгийн өгөгдөл
- Төрийн болон төрийн бус
байгууллагын өгөгдөл
Өгөгдлийн
анализ,
өгөгдлийн
эрдэмтэн
Их өгөгдөл (Big data)
Өгөгдөл эзэмшигч бүр
бусдад танилцуулж,
ашиглаж болох өгөгдлийг
нээлттэй болгох
шаардлага урган гардаг.
Үүнийг нээлттэй өгөгдөл
(open data)-н форматаар
шийдэх оролдлого хийж
байна.
Нээлттэй өгөгдлүүдийг
нийлүүлэн анализ,
судалгаа хийх ирээдүйн
том чиг хандлага болж
байгаа бөгөөд өгөгдлийн
анализ, өгөгдлийн
эрдэмтэн гэсэн мэргэжил,
мэргэшлүүд үүсч байна.

// 55
Их өгөгдлийг ашигласан нэг том
ажил бол Японд болсон
2011/03/11-ны газар хөдлөлт,
цунами болон түүний дараах
байдлыг харуулсан ЭнЭйчКэй
(NHK) телевизийн баримтат
нэвтрүүлэг юм.
Их өгөгдөл (Big data) ашигласан жишээ
Эх сурвалж: NHK суваг
Энэ судалгаа нь гар утасны
компаний өгөгдөл, тээврийн
хэрэгслийн байршил тогтоох
системийн өгөгдөл, орон нутгийн
метро, замын сүлжээний өгөгдөл,
байшин барилгын мэдээллийн
сангийн өгөгдөл зэрэг маш олон
төрлийн “их өгөгдөл”-өөр
хийгдсэн юм.
Ингэж их өгөгдлийг ашигласнаар судалгаа, шинжилгээ хийх,
түүнд үндэслэн шийдвэр гаргахад улс орны болон бизнесийн
үйл ажиллагаанд чухал хэрэгтэй мэдээлэл болох юм.

// 56
Wearable Computing
① Загварлаг
Fashionable
② Өмсөж, зүүж
хэрэглэж
болохуйц
Wearable
③ Удаан
ашиглагдах
цэнэгтэй
Long Standing
Battery
④ Хэрэглэхэд
хялбар
Ease of Use
Эх сурвалж: Transparency Market Research

58
Smart Glasses
Google Glass META SpaceGlasses Vuzix Smart Glasses
Sony Smart Watch I’m Watch
Smart Watch
Samsung Galaxy Gear Qualcomm toq
Wearable Computing

59
Wearable Interface
Fitness Devices
Fitbit Flex / Jawbone Up Nike FuelBand
Authentication
MYO Interaxon Nymi
Misfit Shine
Wearable Computing

Fitness Devices
Memoto – Video logging
Kapture – Audio logging
Wearable Computing

// 60
Эд юмсын интернет - Internet of things (IoT)
Gartner нь 2020 онд 7 тэрбум device-уудын хооронд холбогдох
бөгөөд Connected Things нь 50 тэрбумд хүрэх төлөвтэй байна

// 61
200
3
6.3
Billion
500 million
201
0
6.8
Billion
12.5 billion
201
5
7.2
Billion
25 Billion
202
0
7.6
Billion
50 Billion
World
population
Connected
Devices
Connected
Devices Per
Person
0.08 1.84 3.47 6.58
Connected Devices Projection

// 62

// 63
Эд юмсын интернет - Internet of things(IoT)-
МАБ-ын шинэ сорилтууд

// 64
IoT-ийн аюулгүй байдалтай холбоотой зохицуулалт

// 65
IoT-ийн аюулгүй байдалтай холбоотой зохицуулалт

Gartner-н шилдэг 10-н судалгааны чиг хандлагууд 2019

Source: Gartner (October 2018) // 67
Intelligent
Autonomous Things
Digital
Digital twin
Mesh
Blockchai
n
Augmented Analytics
AI-Driven Development
Empowered Edge
Immersive
Experience
Smart
Spaces
Digital Ethics and Privacy
Quantum Computing
Gartner-н шилдэг 10-н судалгааны чиг хандлагууд 2019

// 68
1. Autonomous Things
A Framework for Assessing Autonomous Things

// 69
1. Autonomous Things
Future Autonomous Things

// 70
2.Augmented Analytics
The Evolution of Augmented Analytics

// 71
2.Augmented Analytics
Augmented Reality

// 72
3. AI-Driven Development
Applying AI to the Development Process

// 73
4. Digital Twins
• Тоон ихэр нь процесс, бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний виртуал загвар юм.
• Виртуал болон физик ертөнцийг
хослуулах нь системийн гэмтлээс өмнө
асуудлыг шийдвэрлэх, сул зогсолтыг
багасгах, шинэ боломжийг бий болгох,
ирээдүйг төлөвлөх боломжийг олгоно.
• Тоон ихэрт физик шинж чанарыг
нэвтрүүлснээр загварчлалыг тодорхой
өөрчлөлтүүдтэй хэрхэн нийцэж байгааг
харах боломжтой.
• Use: Analysis, simulation, planning and
control

4. Digital Twins
Digital Twins Are Digital Representations of Real-World Objects
CAD = computer-aided design; FEA = €nite element analysis; ML = machine learning

5. Empowered Edge
Cloud and Edge Computing Are Complementary Concepts

// 76
5G технологийн хувьсал

// 77
5G гэж юу вэ?

// 78

// 79

// 80
Ирээдүйн дэлхий даяарх байрших 5G

https://www.teamlab.art/e/nms // 81
6. Immersive Experience

https://www.lottehotel.com/jeju-hotel/en/facilities/vr-experience.html // 82
VR-Virtual Reality

https://9to5mac.com/2018/01/12/apple-reportedly-met-with-augmented-reality-component-
makers-at-ces-as-apple-ar-headset-rumors-continue/
// 83
AR-Augmented Reality

https://9to5mac.com/2018/01/12/apple-reportedly-met-with-augmented-reality-component-makers-at-ces-as-apple-ar-
headset-rumors-continue/
// 84
MR-Mixed Reality

https://9to5mac.com/2018/01/12/apple-reportedly-met-with-augmented-reality-component-makers-at-ces-as-apple-ar-headset-rumors-continue/ // 85
7. Blockchain
Key Elements of Blockchain

8. Ухаалаг орчин - Smart Spaces
Ухаалаг орчин - Smart Space-н хөгжил
Нээлттэй байдал
Холбогдсон байдал
Чиглүүлсэн байдал
Ухаалаг байдал
Зориулалт

// 87
9. Digital Ethics and Privacy- Дижитал ёс зүй ба нууцлал
• Дижитал ёс зүй хувийн нууц нь хувь хүмүүс байгууллага засгийн газрын анхаарлын төвд байгаа
асуудал юм.
• Хэрэглэгчид хувийн мэдээлэл нь үнэ цэнэтэй гэдгийг ойлгож хяналтыг шаардаж байна.
• Байгууллагууд хувийн мэдээллийг найдвартай хадгалах, мэдээлэлд халдах эрсдэл нэмэгдэж
байгааг хүлээн зөвшөөрч, засгийн газрууд үүнийг баталгаажуулахын тулд гадны орнуудад хатуу
хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлж байна.
• Хувийн хэвшлийн хувийн нууцад халдах нь хувийн нууцын тухай хууль тогтоомжид улам их
хамааралтай болж байгаа ч хууль сахиулах болон аюулгүй байдлын алба нь хяналт сул байгаа юм
(АНУ). Цагдаагийн алба нь сэжиглэж буй хүмүүсийг танихын тулд нүүрний танилтыг ашигладаг.
Тэд сонирхож буй тээврийн хэрэгслийг хянахын тулд автомашины дугаар таних (ANPR) ашигладаг.
Мөн гэмт хэрэг үйлдсэн хүмүүсийн байршил, зүрхний цохилтыг тогтоохын тулд фитнесс
трекерүүдийн өгөгдлийг ашигладаг. Мөрдөн байцаалтын явцад сэжигтний утасны түгжээг
тайлахын тулд тэд Face ID ашигладаг байсан. Олон тэрбум цэгийн мэдээлэл цуглуулах замаар
хууль сахиулагчид хэн болохыг, хаана байгаагаа, юу хийж байгаагаа, мөн та юу бодож байгаагаа
тодорхойлох боломжтой болно.

// 88
10. Quantum Computing
Автомашин, санхүүгийн, даатгалын, эмийн үйлдвэр, цэрэг, судалгааны байгууллагууд
зэрэг нь квант тооцооллын дэвшлээс хамгийн их ашиг олж байна. Квантын
тооцооллын боломжит хэрэглээнд дараахь зүйлс орно.
■ Оновчтой болгох. Оновчлолын асуудал нь магадгүй QC-ийн №1 хэрэглээний
тохиолдол юм. QC оновчлол нь машин сурах, AI болон мэдрэлийн сүлжээнд ихээхэн
тус болно. Эдгээр нь хэв маягийг таних хурдатгалыг эрс сайжруулж чадна гэсэн
амлалт юм
технологи 2023 он гэхэд дуусна.
■ Материал судлал. QC-ийг атомын нарийн төвөгтэй харилцан үйлчлэлд дүн
шинжилгээ хийхэд ашиглаж, шинэ эдийн засаг, шинэ нээлт хийх боломжтой шинэ
материалыг илүү хурдан олж авах боломжтой болно. Шинэ патенттай материалыг
бүрдүүлэх нь гол салбаруудад эрт үрчлүүлж буй хүүхдэд үзүүлэх үр өгөөжийн
томоохон эх үүсвэр юм.

// 89
10. Quantum Computing
■ Хими. QC нь химийн шинэ процессыг зохиох боломжийг олгодог атомын
хэмжигдэхүүн дэх тоон загварчлалыг идэвхжүүлж чаддаг.
■ Хувийн эм. Хорт хавдар эмчлэх шинэ эмийг зах зээлд гаргах цаг хугацааг
хурдасгахын тулд атомын түвшинд молекулын харилцан үйлчлэлийг загварчлахад
QC ашиглаж болно. QC нь шинэ эмийн арга зүйд хүргэдэг уургийн харилцан
үйлчлэлийг хурдасгаж, илүү нарийвчлалтай тооцоолох боломжтой болсон.
■ Биологи. QC-ийг фотосинтез гэх мэт процессын төрөлх тоон загварчлал эсвэл
эрчим хүчний систем, харилцан үйлчлэлийг загварчлахад ашиглаж болно. QC нь
дэлхийн хүнсний эх үүсвэрийг сайжруулахад чиглэсэн шинэ бордооны
үйлдвэрлэлийг хурдасгах, сайжруулахад туслах болно.

// 90
Дижитал хөрөнгө гэж юу вэ?
Бид бүхний цуглуулсан
компьютер болон интернет
дэх мэдээлэл, файлууд
Дижитал хөрөнгө (Digital asset)
Дижитал хөрөнгө ямар төрөлтөй вэ?
Ашиглаж буй мэдээлэл,
файлууд юунд хэрэглэгддэг
тэр бүх салбарт хувааж үзнэ
Шинэ дижитал хөрөнгө юу вэ?
Крипто мөнгө (Coin) нь блокчэйн
технологийн үүсэл хөгжилтөй
холбоотойгоор гарч ирсэн

// 91
Дижитал хөрөнгө (Digital asset)
Дижитал хөрөнгийн
амьдралын мөчлөг
Дижитал хөрөнгийн менежмент
Дижитал хөрөнгийн
менежментийн платформууд

// 92
Дижитал хөрөнгө (Digital asset) мөн эсэх?

https://www.tutorialspoint.com/index.htm
https://www.docsity.com/en/
Ашигласан сурах бичиг, эх үүсвэр

Анхаарал тавьсанд баярлалаа
Мэдээллийн технологийн тэнхим

Лекц №1

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Лекц №1

Similar to Лекц №1 (20)

More from Amarsaikhan Tuvshinbayar

More from Amarsaikhan Tuvshinbayar (17)

Лекц №1