2. Kamu Diplomasisi ve Medya
Doç. Dr. Ali Osman Öztürk
Başbakan Başmüşaviri
T.C. Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörü
TRT Yönetim Kurulu Üyesi
3. Kamu Diplomasisi: Kavram
• Soğuk Savaş sonrası 1990’lı yıllar: Bi-Polar bir dünyadan, Çok-aktörlü bir
dünyaya geçiş.
• İletişim teknolojilerindeki gelişim ve bireysel kullanıma açık hale gelmesi ile
daha bilinçli hale gelen yerel ve uluslararası kamuoyunu propaganda ile
yönlendirmenin sınırlılığı anlaşıldı.
Propaganda yerini kamu diplomasisi yaklaşımına bıraktı. Artık, her ülke için
• Diğer ülkeler, kültürler ve kamuoyları ile olumlu ilişkiler geliştirmek
• Diğer ülkeler, kültürler ve kamuoylarının ihtiyaçlarını ve imkanlarını çok iyi
analiz etmek
• Diğer ülkeler, kültürler ve kamuoylarına «kendimizi» doğru anlatmak;
kendimiz hakkında oluşan yanlış anlaşılmaları gidermek daha önemli hale
geldi.
3
4. Diplomasi Alanında Güç Spektrumu
Joseph Nye (2005)
Uluslararası politikada güç, bir ülkenin sahip olduğu diğer ülkeleri etkileme
kapasitesiyle ilgilidir. Bir ülke bu kapasitesini, Sert veya Yumuşak güç araçlarıyla
kullanır.
4
5. Diplomaside Yumuşak Güç Alanı
• Yumuşak Güç, Joseph Nye - Bound to Lead, Soft Power:
• Bir ülkenin diğer ülkeler tarafından ne kadar cazip ve örnek alınmaya değer
görüldüğünü ve
Bir ülkenin Yumuşak Gücünü belirleyen etmenler:
• Politikalarında tutarlılık, etkililik ve meşruluk
• Ülkenin cazibesi ya da çekiciliği: Ekonomi, eğitim, kültür, bilim ve araştırma,
sanat, sinema, turizm, spor, yaşam şartları, doğal güzellikler, çevreye duyarlılık,
şehirleşme vs.
• Bir konuda haklı olmak önemli, ama ikna etmek daha önemli.
5
6. Kamu Diplomasisi Uygulamaları
Kamu diplomasisi bir ülkenin başka bir ülkenin kamuoyunu (karar alıcılar ve
halkı) kendi ulusal hedefleri ve çıkarları doğrultusunda etkileme çabalarının
tümünü içeren bir alandır.
• Diğer kamuoylarının ; Anlaşılması, Bilgilendirilmesi, Etkilenmesi.
Reaktif
Kamu Diplomasisi
Proaktif
Kamu Diplomasisi
İlişki Geliştirici
Kamu Diplomasisi
Kısa vadeli:
Saatler – Günler
Orta Vadeli:
Aylar - Yıllar
Uzun Vadeli:
Yıllar – On yıllar
Kriz – Dezenformasyon –
Çatışma ile karşı karşıya
kalındığında
İç-Dış Kamuoyu için Stratejik
Mesajın belirlenmesi ve iletilmesi
İç-Dış Kamuoyunda Güven ve
İtibar tesisi
Ulusal ve Uluslararası resmi bilgi
kaynaklarıyla yakından çalışma
• Stratejik iletişim planlaması
• Ulusal ve Uluslararası alanda
resmi ve sivil örgütlerin işbirliği
Daha çok sivil inisiyatif ve
aktörlerin aktif katılımı
6
7. Yumuşak Güç Kullanımı ve Hegemonik Paradigma
• GÜÇ kavramı içinde bir kapasite ve bu kapasitenin belli anlayış/paradigma
çerçevesinde kullanma durumunu ifade eder.
• Sert güç olarak kullanılan Ekonomik ve Askeri gücü hegemonik çıkarları
doğrultusunda kullanan gelişmiş ülkelerin «başarılı» algı yönetimini yer yer
DEZENFORMASYON, MANİPÜLASYON, AJİTASYON ve PROVAKASYON’A
başvurarak bazen çatışma ve kargaşa üzerinden Kamu Diplomasisi faaliyetleri
yürütebilmektedir.
Dolayısıyla, gelişmiş ülke pratiklerine bakarak En İyi ve En Başarılı Kamu
Diplomasisi yine gelişmiş ülkeler tarafından yürütüldüğünü kabul edemeyiz.
7
8. Mutabakat ve Rıza Temelli Yeni Bir Paradigma
• Türkiye olarak “yumuşak güç” perspektifimizi medeniyet değerlerimizi ile
harmanlayarak iç ve dış kamuoyunda karşılıklı mutabakat ve rıza temelinde bir
Kamu Diplomasisi paradigması üzerinde kurgulamaktayız. Örneğin: İnsani
Diplomasi: Suriyeli misafirlerimiz (mülteci değil !).
• Bu nedenle, Kamu Diplomasisinin insani ve ahlaki değerleri göz ardı etmemesi
gerektiğine inanmaktayız.
• Dolayısıyla, amacımız:
Türkiye’nin Medeniyet değerlerine ve geleneklerine uygun olarak erdem ve ahlak
esaslı (yıkıcı olmayıp) inşa edici, (manipülatif olmayıp) doğru/hakiki,
(ötekileştiren olmayıp) kucaklayıcı, (hegemonik değil) rıza temelli Kamu
Diplomasisi faaliyetlerini gerçekleştirmektir.
8
15. Haber Bombardımanı ve
“Enformatik Cehalet”
Çok fazla bilgi verilerek,
insanlar meşgul edilir, insanlar
verilen bilgileri sorgulayamaz
ve değerlendiremez bir hale
getirilir.
15
Medyanın Kamuoyu Üzerinde Etkilerine Örnekler
16. Kesin olmayan İfadelerle Şüphe
Yaratmak
İspatlanması ve yalanlanması
mümkün olmayan, kaynağı belirsiz
haberler yayınlanır ve hedef
üzerinde şüphe yaratılmak istenir.
16
Medyanın Kamuoyu Üzerinde Etkilerine Örnekler
18. Mevcut Algı Üzerine Yalan Haber İnşa Etmek
Suçu her zaman soruşturmaya dahi gerek duymadan olağan
şüphelinin üzerine bırakmaya çalışmak.
18
Medyanın Kamuoyu Üzerinde Etkilerine Örnekler
20. Diplomasi Kapasitesi: Karşılaştırmalı
Ülke
Ülkelerin Milli
Geliri
(Milyar ABD
Doları)
Satınalma Gücü
Paritesine Göre
Kişi Başı Milli
Gelir
(ABD Doları)
Askeri
Harcamalar
(Milyar ABD
Doları)
Askeri
Harcamaların
Milli Gelire
Oranı
İnsani Yardım
Harcamaları
(Milyon ABD
Doları)
İnsani Yardım
Harcamaları
Oranı
(Milyon ABD
Doları)
Düşünce
Kuruluşu
Sayıları
(Tahmini)
ABD 18.036 56.116 596 % 3,3 5.961 % 0,03 1835
Çin 11.007 14.450 215 % 1,9 53,7 % 0,00 435
Almanya 3.363 47.377 39 %1,2 1.230 % 0,03 195
İngiltere 2.858 41.459 56 % 2,0 2.344 % 0,09 288
Fransa 2.418 39.631 51 %2,1 462 % 0,02 180
Hindistan 2.095 6.101 54 % 2,3 13 % 0,00 280
Avusturalya 1.339 45.501 24 %1,9 430 %0,03 63
Türkiye 718 19.609 15 %2,1 15,6 % 0,19 32
Milli Gelir
Askeri
Harcama
İnsani
Yardım
Düşünce
Kuruluşu
20
21. • 15 Ekim 2002’de Saddam Hüseyin
cumhurbaşkanlığı seçiminden zaferle çıktı.
• Seçimden 23 gün sonra Birleşmiş Milletler
Güvenlik Konseyi 1441 sayılı kararla Irak’ın
tamamen ve acilen silahsızlanması çağrısında
bulundu
• 18 Kasım’da Irak’taki kitle imha silahlarını
aramaya gittiler.
• 8 Aralık 2002 tarihinde Irak hükümeti ülkelerinde
kitle imha silahlarının bulunmadığına dair
hazırladıkları bir raporu BM’ye sundu.
• Dış İşleri Bakanı Colin Powell, Saddam’ın
kimyasal silahları ile El-Kaide bağlantılarını
anlatıyordu.
21
Yakın Tarihten Bir Örnek: Irak Savaşı
22. Embedded Journalism
(İliştirilmiş Gazetecilik)
ABD Ordusu savaşa başlamadan önce savaş
süresince kullanılacak dil, yapılacak
haberler, dikkat edilecek konular ve
kaçınılacak yorumlar detaylı bir biçimde
incelenmiş.
500 gazeteciye ordu ile beraber savaş
cephelerine girme yetkisi bahşedilmiştir.
Yapılan araştırmalar Embedded tabir edilen
bu gazetecilerin haberlerinin %90'lara varan
oranlarda ABD yanlısı olduğunu
göstermiştir.
22
Yakın Tarihten Bir Örnek: Irak Savaşı
23. ABD'de Kamu Dürüstlüğü Merkezi'nin
tespitlerine 2003 Irak Savaşı'nda Başkan Bush
ve ekibi tam 935 yalan açıklamada
bulunmuşlardı.
Dış İşleri Bakanı Colin Powell'in Irak'ta
kimyasal silah olduğu ve Saddam Hüseyin'in
El-Kaide bağlantılarıyla ilgili yalan ve
fabrikasyon haberler CNN üzerinden bütün
dünyaya duyurulmuştu.
23
Yakın Tarihten Bir Örnek: Irak Savaşı
24. Bir ülke medyasının düşman ülke ve ordusu aleyhinde
haberler yapması pratikte başarılı bir Kamu Diplomasisi
faaliyetidir.
Ancak Pentagon'un Embedded gazetecilik ile medyayı
kontrol çabaları hem Amerikan ve Dünya kamuoyunu hem
de karar mercilerini yanıltmıştır.
Habercilikte Adalet ve Doğruluk kurumu (FAIR)
sorumlularından Steve Rendell’e göre savaş öncesi ABD'nin
4 büyük haber organında savaş karşıtı konuşmaların
oranının sadece %1 olduğunu tespit ettiklerini belirtmiştir.
24
Yakın Tarihten Bir Örnek: Irak Savaşı
25. 25
Tablo medyanın ABD özelinde
insanların olaylara bakışını ne denli
etkilediğinin çarpıcı bir göstergesidir.
26. 15 Temmuz 2016 günü Türkiye'ye en
karanlık gecelerinden birini yaşandı.
• 10 binden fazla asker ve sivil;
• 35 askerî uçak,
• 74 tank,
• 246 zırhlı araç,
• 3 askerî gemi,
• 3 bin 992 silah ve
• 37 askerî helikopterle hain darbe
girişimi yaşandı.
26
Türkiye için yakın bir Örnek: 15 Temmuz Darbe Girişimi
27. 15 Temmuz Darbe Girişimi: GERÇEKLER
• 173 Sivil
• 62 Polis
• 5 Asker
Toplam 250 Şehit ve 2196 kişi
yaralandı.
İlk kez bir Türkiye Büyük Millet
Meclisi, kendi uçaklarımız
tarafından bombalandı.
27
28. 15 Temmuz Darbe Girişiminin Arkasındaki Terör Grubu:
FETÖ
• Darbe girişimi alışılmışın dışında, yalnızca askerler tarafından planlanan ve yürütülen
bir darbe girişimi değildi. Karşımızda yeni bir terörizm formu bulduk.
• Dünya’da örneğine az rastlanan sapkın bir dini görüşe dayanan sosyolojik bir
örgütlenme söz konusudur. Benzer örgütler olarak İtalya ve İspanya’da etkin olan gizli
örgüt ‘Opus Dei’ (1950 -1982) ile ABD’de kendisinin son peygamber olduğunu iddia
eden David Koresh liderliğindeki Davidian tarikatı örnek verilebilir.
• Kökü 1974’lere kadar dayanan HİZMET hareketi adında bir network kuran Fetullah
Gülen, yıllar içinde kendisini beklenen «MESİH» olarak kabul eden ve emirlerini
sorgusuzca yerine getirebilecek bir kitle oluşturdu.
• 40 yılı aşan bir periyotta, kurduğu network ile Devlet kurumlarına sızan ‘FETO’, özel
sektör ve sivil toplum içinde sağlıktan eğitime, akademiden medya alanlarına kadar
her alana sızmayı başardı.
28
29. 29Illustration: by Mitch Gee for POLITICO
15 TEMMUZ DARBE GİRİŞİMİNİN ARKASINDAKİ KİŞİ:
FETHULLAH GÜLEN
30. • Batı Medyası Demokrasiden yana taraf olmak
yerine, darbe girişimine hep şüpheci yaklaştı.
• 15 Temmuz’un bir düzmece olduğunu
iddiasına daha çok yer verdi.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gücünü
arttırarak «diktatör» olmak üzere her şeyi
planladığı iddialarını öne çıkarttı.
• Darbe girişimini bahane ederek muhaliflerini
ortadan kaldırdığını (purge) ima etti.
• Türk halkının «koyun» gibi güdüldüğünü
• Fethullah Gülen’i ve örgütünü ise barış
yanlısı, Ilımlı İslam’ın temsilcisi, demokratik
bir hareket olarak göstermeye devam etti.
30
BATI MEDYASI- 15 Temmuz Darbe Girişimi
39. Kamu Diplomasisi ve Medya
• Kamu Diplomasisi günümüzde de medya araçlarının yoğun olarak
kullanılmasıyla ülkelerin dış politikalarına destek sağlama amacıyla yoğun
biçimde kullanılmaktadır.
• Küreselleşme ile daha geniş kitlelere ulaşmak mümkün olmuştur. Medya
araçları kamu diplomasisinin vazgeçemeyeceği araçlardır.
• Artan ve çeşitlenen medya «dürüstlük» konusunda sorgulamayı da beraberinde
getirmektedir.
• Medya’nın bağımsız, dürüst ve doğru haber sorumluluğu ile demokrasi, insan
hakları, din ve vicdan özgürlüğü gibi evrensel değerler arasında denge
kurabilmesi beklenmektedir.
• Son yıllarda yaşanan gelişmeler, medyanın manipülatif amaçlı kullanımı
konusunda kamuoyunun kuşku düzeyini yükseltmiştir.
39
41. DEVLET
KURUMLAR,
STK’LAR, ÖZEL
SEKTÖR
BİREYLER
Modern Devlet / Propaganda
Kararlar ve politikalar katılıma kapalı bir yapı.
Öncelikler: Devlet mekanizması; ülke güvenliği;
Sınırların Korunması.
Yabancı Kamuoyuna odaklanma.
İşlevsel anlamda bireyler, vatandaşlar piramidin
en atlındadır.
DEVLET, ÖZEL
SEKTÖR, STK’lar,
TOPLULUKLAR,
MEDYA, BİREYLER
Küreselleşme / Kamu Diplomasisi
Karar ve politika yürütmede katılıma açık yapı.
Öncecilikler: Demokrasi, kişisel hak ve
özgürlükler, şeffaflık, hesap verebilirlik.
Yerel ve Yabancı Kamuoyu ayrımı yerine konuya
odaklanma
Bireylerin ve Uluslararası Devlet dışı aktörlerin
aktif ve etkin olduğu bir yapı.
41
42. Propaganda Temelli Kamu Diplomasisi 21. Asrın kamu diplomasisi
Durumlar Devletler arasında mücadele ve gerilimler Barış
Maksatlar Dinleyicilerin davranışlarını değiştirmek
suretiyle hedef ülkelerde siyasi değişimi temin
etmek
Ülkenin dışarıda müspet bir imaj ve anlayışlı bir
çevre meydana getirmesi için siyasi ve iktisadi
faydayı teşvik etmek
Stratejiler İkna
Halkları yönetmek
Daimi münasebetler tesis etmek
Halkları cezbetmek
İletişim Yönü Tek taraflı iletişim (Monolog) Çift Taraflı iletişim (Diyalog)
Araştırma Nadiren Geribildirimli bilimsel araştırmalar
Mesajı İçeriği İdeolojiler, menfaatler Fikirler, değerler
Hedef Kitle Hedef ülkenin umumi halkı; mesajların alıcı ve
göndericileri
Dairelere ayrılmış ve doğru tespit edilmiş
halklar + yerli halklar; paydaşlar
Kanallar Geleneksel medya Eski ve yeni medya
Bütçe Hükümet tarafından karşılanır Kamu ve Özel İşbirlikleri
42
43. Karşılaştırmalı Milli Gelir
18,037
718
0
4,000
8,000
12,000
16,000
20,000
ABD Çin Almanya İngiltere Fransa Hindistan Avusturya Türkiye
Milyar ABD Doları
Milli Gelir
56
20
0
10
20
30
40
50
60
ABD Çin Almanya İngiltere Fransa Hindistan Avusturya Türkiye
Bin ABD Doları
Kişi Başına Milli Gelir*
Kaynak: Dünya Bankası, 2015
*: Satın Alma Gücü Paritesine Göre
43
44. Karşılaştırmalı Askeri Harcamalar
Kaynak: Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, 2015 yılı için
596
15
0
100
200
300
400
500
600
700
ABD Çin İngiltere Hindistan Fransa Almanya Avusturya Türkiye
Milyar ABD Doları
Askeri Harcamalar
3.3%
2.1%
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
3.0%
3.5%
ABD Çin İngiltere Hindistan Fransa Almanya Avusturya Türkiye
Askeri Harcamaların Milli Gelire Oranı
44
45. Karşılaştırmalı İnsani Yardım
Harcamaları
5961
15.6
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
ABD İngiltere Almanya Fransa Avusturya Çin Türkiye Hindistan
Milyon ABD Doları
İnsani Yardım Harcamaları
0.03%
0.19%
0.00%
0.04%
0.08%
0.12%
0.16%
0.20%
ABD İngiltere Almanya Fransa Avusturya Çin Türkiye Hindistan
İnsani Yardım Harcamalarının
Milli Gelire Oranı
Kaynak: Dünya İnsani Yardım Raporu, 2014 yılı için
45
47. Reform Period
(2002-2014)
Transformation Period
(2015-2023)
Weakening the Bureaucratic Tutelage
Strengthening Participatory Democracy
Empowering Peoples’ Will
Referendum of 2007
(Peoples’ Election of President)
Constitutional Referendum of 2010
(Constitutional Reform Pack of 26 Articles)
Overcoming the Military Coup D'états
Cases against the coups of September 12th, 1980 and
February 28th, 1997
Trial of coup plotters
Formation of Parliamentary Search Committee on Military
Coup(s)
New Constitution
(Participatory, Pluralist, Civilian)
Ending Terrorist Activities
(Empowering People via More Democracy)
Removal of all anti-democratic acts
Provision of Social Integrity
Political Reforms
48. Reform Period
(2002-2014)
Transformation Period
(2015-2023)
A vigorous leadership
Capacity building for policy implementation
Transition into a regulatory state
Increasing the efficiency of private sector
Building up competitiveness
Maintaining macroeconomic stability
Enhancing social relief programs
Transition from ‘comparative advantage’ to
‘competitive advantage’ strategy
Resilience in economic activity (Access to new World
markets; capacity for being exporters at SMEs level)
From Macro Stability to Micro Success
Steady Growth and Efficient Distribution
Low current account deficit while maintaining relatively
strong growth numbers
Less import dependence in manufacturing
Addressing structural issues such as relatively high levels of
unemployment
Improving competitiveness in big businesses via R&D, patent
registration and brands
Redesigning the incentives regime (SMEs prioritized)
Creating new funding channels (both for bigger and smaller
investments)
Increasing the domestic value added in production processes
and competing through technology driven products/brands
Deepening the financial sector and diversifying capital market
products
Economic Reforms
48
49. Değişim Süreci
(2002-2014)
Gelecek Vizyonu
Dönüşüm Süreci (2015-2023)
Bürokratik Oligarşinin Zayıflatılması
Katılımcı Demokrasinin
Kuvvetlendirilmesi
Millet İradesinin Güçlendirilmesi
2007 Referandumu
(Cumhurbaşkanın Halk Tarafından Seçimi)
2010 Anayasa Referandumu
(26 Maddelik Anayasal Reform Paketi)
Darbelerin Sonuçları ile Mücadele
12 Eylül ve 28 Şubat’a Karşı Açılan Davalar
Darbe Teşebbüslerinin Yargılanması
Meclis Darbeleri Araştırma Komisyonları
Yeni Anayasa
(Katılımcı, Çoğulcu, Sivil)
Terörün Sona Erdirilmesi
(Çözüm Sürecinin Demokratik Yollarla
Sonuçlandırılması)
Anti Demokratik Tüm Yasaların
Değiştirilmesi
Toplumsal Bütünlüğün Sağlanması
Politik Reformlar
49
50. Değişim Süreci
(2002-2014)
Gelecek Vizyonu
Dönüşüm Süreci (2015-2023)
Zihniyet Değişimi (Eski Türkiye’den Yeni
Türkiye’ye)
Etkin Liderlik
Politika Uygulama Kapasitesi
Devletin İcracı Olmaktan Çıkarılarak Düzenleyici
Hale Getirilmesi
Devletin Sosyal Devlet Olmanın yanı sıra,
Rekabetçi Devlet Özelliği Kazanması
Türkiye Ekonomisinin Dinamizminin Arttırılması
Özel Sektörün Etkinliğinin Arttırılması
Türkiye’nin Rekabetçiliğinin Arttırılması
Makro Ekonomik İstikrarın Sağlanması
Sosyal Yardımların Artması
“Mukayeseli Üstünlük” Stratejisinden “Rekabetçi
Üstünlük” Stratejisine Geçiş
Pazar Çeşitliliğinin Sağlanması
Makro İstikrardan Mikro Başarılara
İstikrarlı Büyüme ve bölüşüm
Düşük cari açık için büyümeden feragat
edilmemesi
Üretimin ithalata bağımlılığının azaltılması
İmalat sanayinin güçlendirilmesi
İşsizliğin azaltılması (her yıl 700 bin kişiye
istihdam sağlamak için en az %5 büyümek
gerekiyor)
Üst düzey müteşebbislerin / firmaların
rekabetçiliğinin artırılması (AR-GE, Patent ve Marka
teşviki)
Katma değeri yüksek, teknoloji yoğun küresel
ölçekte rekabet edebilecek ürünler
Ekonomik Reformlar
50
51. Değişim Süreci
(2002-2014)
Gelecek Vizyonu
Dönüşüm Süreci (2015-2023)
Zihniyet Değişimi (Eski Türkiye’den Yeni
Türkiye’ye)
Etkin Liderlik
Politika Uygulama Kapasitesi
Devletin İcracı Olmaktan Çıkarılarak Düzenleyici
Hale Getirilmesi
Devletin Sosyal Devlet Olmanın yanı sıra,
Rekabetçi Devlet Özelliği Kazanması
Türkiye Ekonomisinin Dinamizminin Arttırılması
Özel Sektörün Etkinliğinin Arttırılması
Türkiye’nin Rekabetçiliğinin Arttırılması
Makro Ekonomik İstikrarın Sağlanması
Sosyal Yardımların Artması
“Mukayeseli Üstünlük” Stratejisinden “Rekabetçi
Üstünlük” Stratejisine Geçiş
Pazar Çeşitliliğinin Sağlanması
Makro İstikrardan Mikro Başarılara
(Devamı)
Orta sınıfların güçlendirilmesi (Heyecan ve Hedef
sahibi yapılması)
KOBİ’lerin güçlendirilmesi
Kredilerin tüketici kredileri yerine ihracat ve proje
kredilerine yönlendirilmesini sağlayacak teşvikler
Gelir dağılımı adaletini sağlama ve yoksullukla
mücadele
Kent Ekonomilerinin güçlendirilmesi
Alt gelir gruplarının alım gücünün artırılması
Dolaylı ve dolaysız vergilere yönelik çalışmalar
Sermaye piyasasının çeşitlendirilmesi ve
güçlendirilmesi
Bütünleşik enerji politikalarının uygulanması
Ekonomik Reformlar
51