Sumeyrauzun

OSMANLI
DEVLETİN’DE
EKONOMİK
GELİŞMELER VE
TOPLUM YAPISI

Osmanlı Toplumunun Dini Yapısı
- Osmanlı Devletinde yönetime katılmayan, geçimini tarım ve sanayi
alanında üretim yapmak ve ticaretle uğraşmak yoluyla sağlayan ve
devlete vergi veren halka Reaya deniliyordu. Reaya çeşitli din,dil ve
ırklara mensup topluluklardan oluşuyordu.
- Osmanlı Devletinde Millet kavramı günümüzdeki anlamından
farklıydı. Aynı din ve mezhepten gelen topluluklar bir "millet"
sayılıyordu. Buna göre Müslümanlardan başka 3 temel millet daha
vardı: Ortodokslar, Ermeniler ve Yahudiler
Yerleşim Durumuna Göre Osmanlı Toplumu
a) Şehirde Yaşayanlar:
- Osmanlı Devletinde şehirlerde yaşayan halkı mesleklerine göre 4
grupta inceleyebiliriz:
1. Askeriler (Umera)
2. Tacirler(Tüccar)
3. Esnaf ve zanaatkarlar
4. Diğer gruplar

Askerler:Osmanlı şehirlerinde seyfiye,ilmiye ve kalemiyeden birçok görevli bulunurdu.Bu
görevlilere ‘’Askerler’’ ya da ‘’ümera’’ denirdi.Askeri (yönetenler)ve Reaya (yönetilenler)
arasındaki tek belirleyici fark yönetenlerin vergi vermemesi, reayanın ise vergi vermesiydi.
Seyfiye:Yönetim ve askerlik görevi bulunan sınıfı idare eder.Beylerbeyi,sancak beyleri,kapıkulu
zabitleri,neferler,tımarlı sipahiler ile deniz askerleri bu sınıfı oluştururdu
İlmiye:İlimle meşgul olan topluluğu ifade eden ilmiye sınıfı eğitim,öğretim işini yapan
müdderisler,noterlik ve hakimlik görevi bulunan kadılar ve cami görevlilerinden oluşurdu.
Kalemiye:Devlet dairelerinde görevli bürokrat ve memur olarak çalışan bu sınıfın en yüksek
makamları Anadolu ve Rumeli defterdarlığı,nişancılık,reisülküttaplık, defter eminliğidir.
Reaya:Osmanlı Devleti’nde askeri sınıfın dışında kalan yönetim görevi olmayan bu sınıf
geçimini tarım,ticaret ve sanayi alanlarında üretim yaparak sağlardı
Tacirler:Tüccarlar niteliklerine göre üç gruba ayrılmışlardır.
a.Sermayedalar:Malın ucuz ve bol olduğu zamanda alıp fiyat yükseldiğinde satarak kar
ederlerdi.
b.Taciri Seffarlar:Malı ucuz olan bölgeden alıp pahalı olan bölgede satarlardı.
c.Örgütlenmiş Tüccarlar:Belli bir yerde mal gönderebileceği güvenilir temsilcileri olan tüccarlar.
Esnaf ve Zanaatkarlar(Ahilik Teşkilatı):Anadoluda XIII. Yüzyılda yayılmış olan esnaf, zanaatkar
ve işçiler toplayan teşkilattır.
.Anadolu Selçuklu Devleti’nin sosyal düzeninin sağlanmasında ve Osmanlı Devleti’nin
kuruluşunda etkili olan ahilik teşkilatı dini,ahlaki,sosyal ve ekonomik bir nitelik taşıyordu.
.Ahilikte her mesleğin bir piri ve bu pirin çevresinde toplanan meslek sahipleri vardı.Bu meslek
sahiplerinin güven,doğruluk,tövbe ve hidayet gibi kurallara uyma zorunluluğu vardı

Ahilik Teşkilatı
Anadolu'da 13. yüzyılda yayılmış olan esnaf, zanaatkâr ve işçileri
toplayan teşkilattır. Anadolu Selçuklu Devletinin sosyal düzeninin
sağlanmasında ve Osmanlı devletini kuruluşunda etkili olan ahîlik
teşkilatı dinî, ahlakî, sosyal ve ekonomik bir nitelik taşıyordu.
Lonca Teşkilatı:
- Osmanlı toplumunda esnaflar LONCA adı verilen teşkilatlara sahiptiler. Her esnaf
muhakkak bir loncaya kayıtlı olur, loncasının koruması ve denetimi altında
bulunurdu.Bugünkü tabipler odası, mimarlar odası, şoförler cemiyeti gibi...
- Dükkan açma hakkına GEDİK denilirdi. Gedik'e sahip olmak için çıraklık, kalfalık
yapıp, ustalık belgesini almak gerekirdi.

Loncaların başlıca görevleri şunlardı:
1. Üye sayısını, üretilen malların kalitesini,fiyatını belirlemek.
2. Esnaf arasındaki haksız rekabeti önlemek
3. Esnaf ile devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek
4. Üyelerine kredi vermek.

Diğer Gruplar:
- Osmanlı şehirlerinde Askerîler, tacîrler ve esnaflardan başka meslek ve
toplum grupları da vardı. Bunların başlıcalar; yabancı
tüccarlar, seyyahlar, yabancı ülke temsilcileri, köyden kente göç etmiş
işsizler, seyyar satıcılardır
b) Köylerde Yaşayanlar:
- Köylerde yaşayanları şöyle gruplayabiliriz:
1. Çiftçiler: Bunlar dirlik sahiplerinden veya devletten aldıkları 50.150
dönüm arasında ÇİFTLİK denilen toprakları işlerlerdi. Ürün vergisi olarak
"Öşür" veya "haraç" vergisini öder, toprak vergisi olarak da ÇİFT
RESMİ’Nİ verirlerdi.Üç yıl toprağını ekmeyen veya terk eden çiftçinin
toprağı başkasına verilirdi. Bu takdirde bu kişiden ÇİFTBOZAN AKÇESİ
adıyla bir vergi alınırdı.
2. Tımar Beyleri: Köylerde yaşayan beyler, çiftçinin denetimini
yapar, güvenliği sağlarlardı.
3. Muaflar: Köylüler arasında hiç vergi vermeyen veya çok az verenlere "
MUAF " denirdi. Derbentçiler, emekli sipahiler, kalelerde görev
yapanlar, din görevlileri, ilim adamları muaflar içinde yer alıyordu.

GÖÇEBELER(KONARGÖÇERLER)
Türk oymaklarının başındakilere bey,
Arap aşiretlerin başındakilere şeyh adı veriliyordu.
Bunların devletle ilgili işlerini kethüda denilen yardımcıları yürütürdü.
Hayvancılıkla uğraşan konar-göçerler,devlete hayvan veya sürü başına
ağıl resmi denilen bir vergi öderlerdi.

Osmanlı Ekonomisi
* Osmanlı Ekonomisinin Temel Kaynağı:
İNSAN : Osmanlı devletinde son yıllara gelinceye dek bugünkü
anlamda bir nüfus sayımı yapılmamıstı. İlk nüfus sayımı 1831'de
II.MAHMUT döneminde yapıldı. Osmanlı Devleti'nin bundan önceki
dönemlerine ait nüfus bilgilerini ise Tahrîr defterlerinden öğreniyoruz.
TAHRîR DEFTERLERİ: Bir yer fethedildiğinde ya da belirli aralıklarla kaza
ve sancakların vergi yükümlüsü "erkek nüfusunu" ve bunların
ödeyeceği vergi miktarını saptamak amacıyla "TAHRîR" denilen bir
sayım yapılırdı. Tahrir defterlerini "Nisancı" tutar, bir örneği de Eyalette
saklanırdı.

* Toprak Sisteminde Meydana Gelen Değişmeler:
1)- Tımar sisteminin bozulmasıyla, "Dirlik topraklar" MİRî MUKATAA'ya
çevrilerek, yani gelirleri hazineye devredilerek, pesin alınan bir bedel
karsılığı üç yıllığına "İltizam"a verilmeye baslandı.
NOT: Mültezîm denen iltizam sahipleri daha fazla vergi toplamak için
halka baskıyapmıslardır. Bu durum "Celali isyanlarına" veya vergisini
ödeyemeyen köylünün toprağını terk ederek büyük sehirlere göç
etmesine neden olmustur.
2)- Devletin artan masraflarının karsılanması için Mukataalar
mültezîmlere üç yıllık dönemler için
değil, ömür boyu verilmeye baslandı. Bu sisteme MALİKANE USULÜ
denilir. (1695'te)
3)- "Malikane usulüyle" sağlanan gelirlerde yetmeyince, bu defa
Mukataaların yıllık kârları paylara ayrılarak satılmaya basladı. Bu usule
de ESHAM USULÜ denilmistir. (1775)
4)- Tımar ve zeâmet sistemi II.Mahmut zamanında kaldırılarak basta
valiler olmak üzere devletmemurları maasa bağlanmıstır.
5)- 1854'te "Arazi kanunnamesi" ile MÜLKİYET sistemine
geçilerek, uzun süre bir toprağı kullananlar o toprağın sahibi
olmuslardır. (Zilliyet)
6)- 1858'de çıkarılan bir baska "arazi kanunu" ile tarım ürünlerinden
alınan çesitli vergiler kaldırılarak, tek vergi olarak "ASAR" vergisi
yürürlükte tutuldu.

AYAN VE ESRAF: Sehirlerin, köylerin, asiretlerin ileri gelenlerine "Ayân ve
esraf" denilirdi. Bu kisiler bulundukları yerlerde en etkili ve zengin
kisilerdi.
Ayan ve Eşrafın Güçlenmesinin Sebepleri:
1- Tımar topraklarının mukataaya çevrilmesiyle, bu toprakları iltizama
alanlar genellikle "Ayânlar"
oldu. Böylelikle Dirlik sahiplerinin haklarına sahip olan âyânlar
bulundukları yerleri yönetmeye basladılar.
2)-Merkez teskilatının bozulmasıyla "beylerbeyi" veya "sancak beyi"
olarak atananlar makamlarına gitmeyerek o eyalet yada sancaktaki
âyânı MÜTESELLİM (vekil) olarak görevlendirmistir. Ayanlar böylelikle
devlet gücünün temsilcisi durumuna gelince daha da güçlenmislerdir.
II. Mahmut döneminde âyânlarla padisah arasında SENED-İ İTTİFAK diye
bir belge imzalayarak anlaşma yoluna gitmistir. (1808)

Osmanlı Ekonomisinde Tarım
Osmanlı ekonomisinin en önemli sektörü tarımdır. 17. yüzyılın baslarına
kadar Osmanlı devleti tarım ürünleri bakımından kendine yeten bir
ülkeydi. Ancak, zaman zaman karsılasılan kuraklık, sel, isyanlar, göçler,ve
tımar sisteminin bozulması üretim kayıplarına neden olmustur.
Özellikle hububat, bağ-bahçe ziraâti ön plandayken, 18. yüzyıldan
itibaren Avrupa'da sanayinin gelismesi doğrultusunda tütün, pamuk gibi
sanayi bitkilerinin üretimi önem kazanmıstır. Ayrıca Avrupa'nın tarım
ürünü ihtiyacı artınca Osmanlı Devletinde GEÇİMLİLİK düzeyde
üretimden PAZAR EKONOMİSİ'nin ihtiyaçlarını karsılayacak bir üretim
düzeyine gelinmistir.
Osmanlı Ekonomisinde Hayvancılık
Hayvancılığın Osmanlı ekonomisine katkıları sunlardı:
1)Tarım alanında : Toprakları ekmek için öküz, manda gibi hayvanlardan
yararlanılıyordu.
2)Gıda alanında : Etinden yağından,sütünden yararlanılıyordu.
3)Sanayi alanında: Yünü ve derisi giyim, dokuma ve ayakkabı üretiminde
hammadde olarak kullanılıyordu.
4)Ulasım alanında: At,katır ,esek gibi hayvanlar tasıma ve ulastırmada
kullanılıyordu.
5)Maliye alanında: Hayvanlardan ve hayvansal ürünlerden alınan
vergiler devletin baslıca gelir kaynaklarını olusturuyordu.

Osmanlı Ekonomisinde Madencilik
Osmanlı devleti'nde madenler iltizam olarak dağıtılırdı. Çıkartılan
madenlerin çoğu ülke içinde islenemediğinden dısarıya ihraç edilirdi.
* Osmanlılarda ilk madenin isletilmesi Osman Bey zamanındadır.
Bilecik'in fethi ile buradaki demir madeni isletilmistir.
Osmanlı Ekonomisinde Sanayi
Osmanlı Devletinde sanayi kesimi esnaf birlikleri(Lonca) halinde teskilatlanmıstı.Esnafın üretimi
elemeği-göz nuruna dayanıyordu. Bu mevcut sanayi öncesi üretim baslangıçta ülke ihtiyaçlarını
karsılıyordu. Ankara'da sof, Bursa'da İpekçilik, Selanik'te çuhacılık, Bulgaristan'da aba
Kayseri,Manisa ve Tokat'ta dericilik(debbağlık) yaygındı.
Karaman ve Konya’da –Pamuk dokuma
Tokat ve Küre’de-Bakırcılık
Selanik’te-Çuhacılık
Bilecik’te-Demir işlemeciliği
Ankara’da-Sofculuk
Bursa’da-İpekçilik
Ayrıca Osmanlı Devletinde savas araç ve gereçlerini üretmek için fabrika ve imalathaneler de
kurulmustu.Bunlar:
Tersane (Gemi yapım yeri): ilk büyük Osmanlı tersanesi Yıldırım Bayezıt tarafından Gelibolu'da
yapıldı. Daha sonraki dönemlerde İstanbul, Sİnop,İzmit, Süveys, Basra gibi sahillerde baska
tersaneler de kuruldu.
Tophane: İstanbul'un fethinden önce Edirne ve Bursa'da, fetihten sonra da İstanbul'da top
döküm tesisleri kuruldu.
Baruthane: İlk baruthane Gelibolu'da kuruldu.

* Avrupa'daki Ekonomik Gelişmelerin Osmanlı Sanayisine Etkileri:
1)- Coğrafi kesiflerle zenginlesen Avrupalılar; artan tüketim
eğilimlerini, elde ettikleri altın ve gümüsle Osmanlı pazarlarından
karsılayınca esnaf hammadde bulmakta zorlandı.
2)- Sanayii inkılâbı sonucu bol ve ucuz, üstelik kapitülasyonlar nedeniyle
düsük gümrüklü Avrupa mallarıyla Osmanlı esnafı rekabet edemedi.
Esnafı zorlayan baska bir konuda sehirlere göç eden köylünün,maasları
alan yeniçerilerin ve diğer grupların esnaflığı yeni bir geçim yolu olarak
görmesiydi. Bu durum esnaf teskilatlarının disiplinli yapısını
bozmus, artan esnaf sayısı geçimlerini iyice zorlaştırmıştır.
* Osmanlı Devletinin Sanayiiyi Geliştirmek İçin Aldığı Tedbirler:
1)- Sanayi hammaddelerinin ihracını yasaklamıstır.
2)- Gelismiş teknolojiyle yeni imalathaneler açmıstır.
3)- İslah-ı Sanayii Komisyonu kurarak, esnaf birliklerini canlandırmaya ve
onları sirketlesmeye çalısmıstır.
Osmanlı Devleti Tanzimat fermanıyla ülkenin kalkınması için yabancı
sermayeden yararlanacağını açıklamıstı. Bu yolla Osmanlı ülkesinde
haberlesme ve ulasımı gelistiren adımlar atılmıstır. Kırım savası sırasında
ilk defa TELGRAF hattı dösenmistir. Yine yeni bir teknoloji olan
"demiryolu" Osmanlı ülkesine girmistir. Verilen imtiyazlarla İngilizler Batı
Anadolu hattını, Almanlarda Bağdat Demiryolunu insa etmislerdir.

Osmanlılarda Ticaret
* Anadolu'da Ticaret Yolları:
1- Sağ Kol: İstanbul'dan (Üsküdar) baslayan bu yol, Konya, Adana
üzerinden Halep'e uzanıyordu.
2- Orta Kol:İstanbul'dan (Üsküdar) baslayan bu yol,Diyarbakır'a
buradanda Musul ve Bağdat'a kadar uzanıyordu.
3)-Sol Kol: İstanbul'dan (Üsküdar) baslayan bu yol, Erzurum ve Kars'a
uzanıyordu.
* Rumeli'de Ticaret Yolları:
1- Sağ Kol: İstanbul'dan Bulgaristan, Eflak-Boğdan ve Erdel'e uzanıyordu.
2- Orta Kol: İstanbul'dan Edirne,Belgrad üzerinden Avrupa içlerine
uzanıyordu.
3- Sol Kol: İstanbul'dan Edirne, Selanik üzerinden Mora'ya uzanıyordu.

Osmanlılarda zengin ve hareketli bir ticaret hayatı
vardı. Ekonominin ticaret kesimini ikiye ayırmak
mümkündür. Bunlardan biri, sanatkârların ürettiklerini
dükkânlarında pazarlamasıdır. Diğeri ise yurt içi veya
yurt dışında satma amacıyla mal getirmek veya
götürmektir. Osmanlı tüccarları yurt dışında ticaret
kolonileri kurmuşlardır. Devlet de her zaman ticareti
özendirmiş ve tüccarları korumuştur. Bu amaçla şehir
ve büyük kasabalarda han, bedesten gibi ticaret
merkezleri, yerleşim merkezlerinde hanlar ve
kervansaraylar yaptırılmıştır. Ülke düzenli ve güvenli
bir yol ağıyla örülmüştür. Ticareti Geliştirmek ve
korumak amacıyla İpek yolu ve Baharat yolunu
almak için bir takım teşkilatlarda kurmuştur.

Bunlar:
-Menzil Teşkilatı: Taşımacılığın En Hızlı Yapılmasını Sağlarlar.
-Derbentçiler: Bu Görevliler, ana yollar üzerindeki geçitlerin
denetimini yapıyor ve güvenliğini sağlıyorlardı.
-Mekkari Taifesi: Ticaret Yolları Üzerinde Taşımacılığı Meslek
Edinmişlerdi.
-Bunların Yanında Ticaret Güvenliği Tam Olarak Sağlanmıştır.
Güvenlik Eksikliğinden zarara Uğrayan Tüccarların Zararları da
Devlet Tarafından karşılanırdı.
-Kamu ekonomisi, devlet maliyesi demektir. Osmanlı maliyesinin
en önemli gelir kaynağı halkın ödediği vergilerdir. Vergiler iki ana
grupta toplanabilir. Bunlardan biri şer'i, diğeri örfî vergilerdir.
Şer'î vergiler, İslâm Hukuku'na göre toplanırdı. Öşür, haraç ve
cizye olarak üç kısma ayrılırdı. Örfi vergiler ise padişahın emriyle
konulurdu. Örfî vergiler de çeşitli vergilerden oluşurdu. Özellikle
Mısır’ın Alınmasıyla hazine En Parlak Günlerini Yaşamıştı.
*Osmanlı Ticaret Gelirlerini Etkileyen Faktörler:
1- Ticaret yollarının değismesi(Ümit Burnu)
2- Kapitülasyonlar
3- 1838 Balta Limanı Antlasması

* Kapitülasyonlar:
Kapitülasyon: Gümrük,Hukuk,ve ekonomik konularda verilen
ayrıcalıklara denir. İlk ticari imtiyazlar ORHAN BEY tarafından
CENEVİZLİLER'e verildi. İstanbul'un fethinden sonra Fatih "Ceneviz" ve
"Venedikliler'e" ticarî imtiyazlar tanıdı. Kanuni Sultan Süleyman 1535'
de Fransızlarla Osmanlıların "AHİDNAME", Fransızların
KAPİTÜLASYON dediği anlasmayı yaptı.
*Kanuni'nin amacı Sarlken'e karsı Fransa'yı yanına çekerek, Avrupa
hırıstiyan birliğini bölmekti.
* Kapitülasyonlar I. Mahmut zamanında (1740) sürekli hale getirildi.
* Kapitülasyonlar 24 Temmuz 1923'te LOZAN ANTLASMASI ile kaldırıldı.
BALTA LİMANI ANTLASMASI(1838): İngiltere ile II. Mahmut döneminde
imzalanmıstır. Bu antlasmayla
ihracattan alınan vergiler artırılırken (%12), İthalattan alınan vergiler
azaltılıyordu (%5). II. Mahmut'un bu antlasmadan amacı Mehmet Ali
Pasa'ya ve Rusya'ya karsı
İngiltere'nin desteğini kazanmaktı.
* Balta Limanı Anlasması'ndan sonra diğer devletlere de aynı haklar
genisletilerek verilmis ve Osmanlı ülkesi Avrupa Devletlerinin bir "açık
pazarı" haline gelmistir.

* Dış Borçlar
Osmanlı Devleti bütçe açıklarını kapamak için önce halka ek vergiler
getirmis,yeterli olmayınca KAİME adı verilen hazine tahvillerini
çıkarmıstı. Bu da yeterli olmayınca dıs borca yönelmek zorunda kalmıstı.
İlk Dıs borç 1854 yılında KIRIM SAVASI sırasında İngiliz ve Fransız
sarraflarından alındı. 20 yıl gibi kısa bir sürede Osmanlı devleti Borç
batağına saplandı. 1881'de yayınlanan ve adına MUHARREM
KARARNAMESİ denilen bir kararnameyle iç ve dıs borçlarının
ödenmesini DûYûN-I UMUMİYE (Genel Borçlar) denilen üyeleri alacaklı
ülkeler tarafından seçilen bir komisyona bıraktı. Osmanlı Devleti
borçlarına karsılık tuz, tütün, ipek ve damga vergilerini karsılık olarak
gösterdi. Osmanlı Borçları meselesi LOZAN BARIS ANLASMASI ile
çözümlendi.
Osmanlılarda Maliye Para:
* Madeni Paralar (Sikkeler)
Osmanlılar 19. yüzyıla kadar altın ve gümüs gibi değerli madenlerden
yapılma paralar kullanmıslardır. Bu madenlerden "DARPHANE"de
kesilen yassı yuvarlak parçacıklara SİKKE denilirdi. Bunların gümüsten
olanına AKÇE, Altından olanına da SİKKE-i HASENE (Sultani) yada
"kırmızı" denilirdi. İlk Osmanlı parası Osman Bey tarafından bastırıldı.
Orhan Bey zamanında bastırılan gümüs paraya "AKÇE" denildi. Fatih
amanında basılan altın paraya da SULTANİ adı verildi. Sikkelere bakır
katılmasına AYAR denilirdi. Bu tip paralara KIRKIK AKÇE adı verilirdi.
Sonraki dönemlerde çesitli isimlerde sikkeler piyasaya sürülmüstür.
Bunlar GURUS, PARA, PUL, METELİK, MECİDİYE dir.

* Kağıt Para: İlk kağıt para Sultan Abdülmecit döneminde basıldı. Hazine
bonosu niteliğindeki bu paraya KAİME denildi.
Osmanlı Vergi Sistemi
* Seri Vergiler: Bunların seriatın emrettiği vergilerdi.
a) Öşür: Müslümanlardan alınan toprak ürünü vergisidir. Elde edilen
ürünün onda biri vergi olarak alınırdı.
b) Haraç: Müslüman olmayanlardan alınaaan vergiydi.
Haraç ikiye ayrılıyordu:
-Harac-ı Mukassem : Elde edilen üründen alınırdı.
-Haracı Muvazzaf : Toprak vergisiydi.
c) Cizye: Müslüman olmayan erkeklerden, askerlik görevi karşılığı alına
vergidir.
d) Ağnam : Hayvandan sayısına göre alınan vergi.
* Örfi Vergiler: Padişahın iradesiyle konulan vergilerdi.
Başlıca Örfi Vergi Çeşitleri
a)-Çift Resmi : Reayanın sipahiye ödediği toprak vergisi
b)-Çift bozan vergisi : Toprağını izinsiz olarak terkeden veya üç yıl üst
üste ekmeyenlerden alınan vergi.
c)-Avarız : Olağanüstü hallerde, divanın kararı ve padişahın emri ile
toplanan vergilere denirdi.

1.Aşağıdakilerden hangisi,Lonca Teşkilatı’nın temel kuruluş amaçlarından biri değildir?
A)Üretici ve tüketiciyi korumak
B)Ürünlerin kalite denetimini yapmak
C)Esnafın hükümetle ilişkilerini düzenlemek
D)Üyelerine destek olmak
E)Haksız rekabet ve kazancı önlemek
2.Osmanlı Devletinde
-ithal mal tüketiminin artması
-üretim-tüketim dengesinin bozulması
-halkın alım gücünün azalması
Olaylarıyla aşağıda verilenlerin hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?
A)Tarımda gelirlerin artması
B)Şehirli nüfusunun artması
C)Paranın değer kaybetmesi
D)Kapitülasyonların genişletilmesi
E)Yeni sanayi atölyelerinin kurulması
3) Osmanlı Devleti, kültür ve uygarlık alanında Anadolu Selçuklularından etkilenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu etkilenmenin kanıtlarından biri olarak gösterilemez?
A) Divan teşkilatının kurulması
B) Vakıf toprak uygulaması
C) Hükümdarların sultan unvanı kullanması
D) Tımar sisteminin geliştirilmesi
E) Toprakların hanedan üyeleri arasında paylaşılmaması

1.Aşağıdakilerden hangisi,Lonca Teşkilatı’nın temel kuruluş amaçlarından biri değildir?
A)Üretici ve tüketiciyi korumak
B)Ürünlerin kalite denetimini yapmak
C)Esnafın hükümetle ilişkilerini düzenlemek
D)Üyelerine destek olmak
E)Haksız rekabet ve kazancı önlemek
2.Osmanlı Devletinde
-ithal mal tüketiminin artması

-üretim-tüketim dengesinin bozulması
-halkın alım gücünün azalması
Olaylarıyla aşağıda verilenlerin hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?
A)Tarımda gelirlerin artması
B)Şehirli nüfusunun artması
C)Paranın değer kaybetmesi
D)Kapitülasyonların genişletilmesi
E)Yeni sanayi atölyelerinin kurulması
3) Osmanlı Devleti, kültür ve uygarlık alanında Anadolu Selçuklularından etkilenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu etkilenmenin kanıtlarından biri olarak gösterilemez?
A) Divan teşkilatının kurulması
B) Vakıf toprak uygulaması
C) Hükümdarların sultan unvanı kullanması
D) Tımar sisteminin geliştirilmesi
E) Toprakların hanedan üyeleri arasında paylaşılmaması

4) Tımarın çekirdeğini oluşturan kısma kılıç tımarı denir. Sipahi olan herkes için başlangıçta
çekirdek kısmı vardı. Bu bölüm zamanla büyüyebilir fakat çocuklara geçemezdi.
Tımarın büyüyen kısımlarının çocuklara geçmesinin engellenmesinin amacı olarak
aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Bayındırlık çalışmalarını düzenlemek
B) Vergi toplamayı kolaylaştırmak
C) Tımar arazinin mülk araziye dönüşmesini önlemek
D) Tarımsal çalışmaları özendirmek
E) Asker sayısının artmasına engel olmak
5) Osmanlı Devleti'nde toprak yönetiminin sosyal, siyasi ve askeri bakımdan büyük önemi vardı.
Toprak yönetiminde dirlik sisteminin uygulanışı çok ayrıntılı bir şekilde belirlenmişti.
Aşağıdakilerden hangisi, dirlik sahiplerinin görevlerinden biri değildir?
A) Tımarlı sipahi yetiştirmek
B) Vergi toplamak
C) Bulundukları bölgenin güvenliğini sağlamak
D) Kendi bölgesinde yaşayanları yargılamak
E) Devlet otoritesinin sağlanmasında yardımcı olmak
6)Osmanlı Devleti'nde miri arazi devlete aittir. Miri araziyi elinde bulunduran reaya (köylü)
toprağı boş bırakmamak zorundaydı.
Bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Reayanın güçlenmesini engellemek
B) Tarımsal üretimin sürekliliğini sağlamak
C) Toprağın nadasa bırakılmasını önlemek
D) Miri arazilerin mülk araziye dönüşmesini engellemek
E) iltizam sistemini yaygınlaştırmak

4) Tımarın çekirdeğini oluşturan kısma kılıç tımarı denir. Sipahi olan herkes için başlangıçta
çekirdek kısmı vardı. Bu bölüm zamanla büyüyebilir fakat çocuklara geçemezdi.
Tımarın büyüyen kısımlarının çocuklara geçmesinin engellenmesinin amacı olarak
aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Bayındırlık çalışmalarını düzenlemek
B) Vergi toplamayı kolaylaştırmak
C) Tımar arazinin mülk araziye dönüşmesini önlemek
D) Tarımsal çalışmaları özendirmek
E) Asker sayısının artmasına engel olmak
5) Osmanlı Devleti'nde toprak yönetiminin sosyal, siyasi ve askeri bakımdan büyük önemi vardı.
Toprak yönetiminde dirlik sisteminin uygulanışı çok ayrıntılı bir şekilde belirlenmişti.
Aşağıdakilerden hangisi, dirlik sahiplerinin görevlerinden biri değildir?
A) Tımarlı sipahi yetiştirmek
B) Vergi toplamak
C) Bulundukları bölgenin güvenliğini sağlamak
D) Kendi bölgesinde yaşayanları yargılamak
E) Devlet otoritesinin sağlanmasında yardımcı olmak
6)Osmanlı Devleti'nde miri arazi devlete aittir. Miri araziyi elinde bulunduran reaya (köylü) toprağı
boş bırakmamak zorundaydı.
Bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Reayanın güçlenmesini engellemek
B) Tarımsal üretimin sürekliliğini sağlamak
C) Toprağın nadasa bırakılmasını önlemek
D) Miri arazilerin mülk araziye dönüşmesini engellemek
E) iltizam sistemini yaygınlaştırmak

7)Osmanlı Devleti’nde aşağıdakilerden hangisi iç güvenliği sağlamak ve ticareti geliştirmek
amacına yönelik olarak kurulmuştur?
A) Humbaracılar
B) Akıncılar
C) Azaplar
D) Derbent muhafızları
E) Tımarlı sipahiler
8. Osmanlı Devleti'nde bazı gelirlerin kiralama yoluyla toplanması sistemine iltizam adı verilir.
Aşağıdakilerden hangisi, iltizam sisteminin giderek yaygınlaşmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan
biri olarak gösterilemez?
A) Kapıkulu askerlerinin sayısının azalması
B) Halkın vergi yükünün ağırlaşması
C) Ayan denilen feodal beylerin ortaya çıkması
D) Merkezi otoritenin zayıflaması
E) Miri toprakların mülk toprak haline gelmesi
9)Osmanlı Devleti’nde seyfiye sınıfı yönetim ve askerlik görevi olan sınıfı ifade eder.Divandaki
temsilcileri veziriazam,kaptanıderya ve yeniçeri ağasıdır.Ayrıca taşrada beylerbeyi,sancak beyi ve
tımarlı sipahiler de seyfiye sınıfına mensuptur.
Buna göre seyfiye sınıfının görevleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A)Padişah adına yürüyme gücünü kullanma
B)Tarımsal üretimin devamlılığını sağlama
C)Kadıları ve müdderisleri atama
D)Güvenliği temin etme
E)Asker ihtiyacını karşılama

10-Derebentçiler ticaret yolları üzerinde taşımacılığı meslek edinen insanlardı
11-Devlete vergi veren ve yönetimde görev alan kesime reaya denirdi
12- Osmanlı devleti’nin temel aldığı iki hukuk sistemi vardı.Bunlar şeri hukuk ve örfi hukuktur.
13-Kalemiye sınıfının Divan-ı hümayun’daki temsilcileri defterdar ve nişancıdır.
14-Askeriler(yönetenler) sınıfı ilmiye,seyfiye,kalemiye diye 3’e ayrılır.
15-Osmanlıların ticaret yolunu genişletmek amacıyla kurduğu teşkilatlar ………….. …………… ………..
16)Osmanlı Devletinin gelirlerinin bazırları şunlardır:
1.Müslüman olmayanların askerlik yapmamaları karşılığı ödedikleri cizye vergisi
2.Hayvan sürülerinden alınan Ağnam vergisi
3.Bağlı beylik ve devletlerin ödedikleri vergiler
4.Savaşlarda elde edilen ganimetlerden devlete ayrılan pay
5.Toprağını boş bırakanlardan alınan çiftbozan adlı ceza vergisi
Bu gelirlerden hangisinde;Tımar Sisteminin bozulmasının bir sonucu olarak artış olduğu
söylenebilir?
A)1
B)2 C)3
D)4
E)5
17)Osmanlı Devletinde toprağını boş bırakan köylüden çiftbozan vergisi alınırdı .
Aşağıdakilerden hangisi bu uygulamasının amaçlarından biri değildir?
A)Üretimin sürekliliğini sağlamak
B)Özel mülkiyet anlayşını benimsetmek
C)Köylünün topraktan kopmasını engellemek
D)Devletin ekonomik düzenini korumak
E)Tarım üretiminin düşmesini önlemek

18)XVII.yüzyılda Osmanlı Devleti, oturdukları yerleri terkeden reaya(halk) ve aşiretlerin isyan
sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalmış ve göçleri önlemek amacıyla çeşitli yasal tedbirlere
başvurmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi bu göçlerin sonuçlarından biri değildir?
A)Has zeamet ve vakıf topraklarının gelirleri azalmıştır
B)Üretim azalmıştır
C)Miri topraklar halka dağıtılarak özelleştirilmiştir
D)Şehirlerin nüfusu artmıştır
E)Tarım faaliyetleri gerilemiştir
19)Osmanlılar tarım üretiminin düşmesini önlemek ve üretimde sürekliliği sağlamak için
aşağıdakilerden hangisine başvurmuştur?
A)Tımar sistemini uygulamıştır
B)Dirliklerin dağıtımını beylerbeyi yapmıştır
C)Yetiştirilen ürünler vergiden muaf tutulmuştur
D)Vergi gelirlerinin tamamı eyalet yönetimine bırakılmıştır
E)Gayri müslimlerin ticaretine müdahale edilmemiştir
20-İlk ticari imtiyazlar ORHAN BEY tarafından …………………….e verildi.
21-İlk baruthane ………………………. kurulmuştur.
22-vakıf arazinin geliri…………………….. Aittir
23-

10-( Y)Derebentçiler ticaret yolları üzerinde taşımacılığı meslek edinen insanlardı
11-(D)Devlete vergi veren ve yönetimde görev alan kesime reaya denirdi
12-(D) Osmanlı devleti’nin temel aldığı iki hukuk sistemi vardı.Bunlar şeri hukuk ve örfi hukuktur.
13-(D)Kalemiye sınıfının Divan-ı hümayun’daki temsilcileri defterdar ve nişancıdır.
14-(D)Askeriler(yönetenler) sınıfı ilmiye,seyfiye,kalemiye diye 3’e ayrılır.
15- Osmanlıların ticaret yolunu genişletmek amacıyla kurduğu teşkilatlar menzil derebentçiler
mekkari taifesidir.
16)Osmanlı Devletinin gelirlerinin bazırları şunlardır:
1.Müslüman olmayanların askerlik yapmamaları karşılığı ödedikleri cizye vergisi
2.Hayvan sürülerinden alınan Ağnam vergisi
3.Bağlı beylik ve devletlerin ödedikleri vergiler
4.Savaşlarda elde edilen ganimetlerden devlete ayrılan pay
5.Toprağını boş bırakanlardan alınan çiftbozan adlı ceza vergisi
Bu gelirlerden hangisinde;Tımar Sisteminin bozulmasının bir sonucu olarak artış olduğu
söylenebilir?
A)1
B)2 C)3
D)4
E)5
17)Osmanlı Devletinde toprağını boş bırakan köylüden çiftbozan vergisi alınırdı .
Aşağıdakilerden hangisi bu uygulamasının amaçlarından biri değildir?
A)Üretimin sürekliliğini sağlamak
B)Özel mülkiyet anlayşını benimsetmek
C)Köylünün topraktan kopmasını engellemek
D)Devletin ekonomik düzenini korumak
E)Tarım üretiminin düşmesini önlemek

18)XVII.yüzyılda Osmanlı Devleti, oturdukları yerleri terkeden reaya(halk) ve aşiretlerin isyan
sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalmış ve göçleri önlemek amacıyla çeşitli yasal tedbirlere
başvurmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi bu göçlerin sonuçlarından biri değildir?
A)Has zeamet ve vakıf topraklarının gelirleri azalmıştır
B)Üretim azalmıştır
C)Miri topraklar halka dağıtılarak özelleştirilmiştir
D)Şehirlerin nüfusu artmıştır
E)Tarım faaliyetleri gerilemiştir
19)Osmanlılar tarım üretiminin düşmesini önlemek ve üretimde sürekliliği sağlamak için
aşağıdakilerden hangisine başvurmuştur?
A)Tımar sistemini uygulamıştır
B)Dirliklerin dağıtımını beylerbeyi yapmıştır
C)Yetiştirilen ürünler vergiden muaf tutulmuştur
D)Vergi gelirlerinin tamamı eyalet yönetimine bırakılmıştır
E)Gayri müslimlerin ticaretine müdahale edilmemiştir
20-İlk ticari imtiyazlar ORHAN BEY tarafından CENEVİZLİLER'e verildi.
21-İlk baruthane Gelibolu’da kurulmuştur.
22-vakıf arazinin geliri Sosyal hizmetlere aittir

Sumeyrauzun

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Sumeyrauzun

Similar to Sumeyrauzun (20)

Sumeyrauzun