3. Γεννήθηκε το 1832 στο Ναύπλιο. Καταγόταν από την
οικογένεια Τρικούπη του Μεσολογγίου και την
οικογένεια Καρατζά της Κωνσταντινούπολης. Ήταν
γιος του Σπυρίδωνα Τρικούπη πολιτικού, ιστορικού
και επίσης πρωθυπουργού της Ελλάδας και
της Αικατερίνης Μαυροκορδάτου. Το όνομα του
σημαίνει τη «χαρά του λαού», για την ανακήρυξη της
ανεξαρτησίας. Νονός του ήταν ο αγωνιστής και
ήρωας της Επανάστασης του '21 Ανδρέας Μιαούλης.
4. Όταν ήταν μόλις 12 ετών (1843), το Φρουραρχείο
Αθηνών πιστοποίησε τη συμμετοχή του στην επανάσταση
της 3ης Σεπτεμβρίου. Μετά τη φοίτησή του σε γυμνάσιο
της Αθήνας σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,
όπου μετά από τριετή φοίτηση συμπλήρωσε τις σπουδές
του στο Παρίσι . Στη συνέχεια, πρωτοδιορίστηκε
Γραμματέας στην ελληνική Πρεσβεία στο Λονδίνο, όπου
υπηρετούσε ο πατέρας του. Όλα του τα χρόνια ο
Τρικούπης τα έζησε με την αδελφή του Σοφία, που τον
αγαπούσε υπερβολικά. Στα πενήντα του χρόνια ο
Τρικούπης είχε ξαφνικά συναντήσει τον μεγάλο έρωτα της
ζωής του τη βαρόνη Μαρία φον Τράουτεμπεργκ..
5. Ο Τρικούπης εγκαταλείπει το Νέρβι στις 22
Μαρτίου 1896 με προορισμό τις Κάννες.
Καταλύει στο ξενοδοχείο Gray et Albion και
την επομένη προσβάλλεται από οξεία
αρθριτική εκδήλωση.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης είχε προαισθανθεί
τον θάνατό του. Απόδειξη τούτου είναι ότι την
ίδια αυτή ημέρα δίνει εντολή στην βαρόνη να
καταστρέψει το αρχείο του. Έτσι χάθηκαν
πολύτιμα στοιχεία για την ζωή του και την
πολιτική δράση του.
6. Στις 6.05 το απόγευμα της
30ης Μαρτίου του 1896 ο
μεγάλος πολιτικός της Ελλάδας,
ο οραματιστής, ο αναμορφωτής
του ελληνικού πολιτικού βίου, ο
άνθρωπος που άφησε την
σφραγίδα του στον ελληνικό
πολιτικό χώρο, αφήνει στις
Κάννες την τελευταία του πνοή.
Τέλος, ενταφιάστηκε στην
Αθήνα.
8. Από το 1853 έως το 1864 υπηρέτησε
στο Διπλωματικό Σώμα (Πρεσβεία του
Λονδίνου) ως επίσημος γραμματέας. Το
1864 υπέγραψε συνθήκη για την
παραχώρηση των Ιονίων νήσων από τη
Μεγάλη Βρετανία. Το 1864 παραιτήθηκε
από τη διπλωματική υπηρεσία για να
συμμετάσχει στις εκλογές. Το 1865
εκλέχτηκε βουλευτής Μεσολογγίου και το
1866 ανέλαβε τη θέση του Υπουργού
Εξωτερικών στην κυβέρνηση του
Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.
9. Τον Οκτώβριο του 1867 ως
υπουργός Εξωτερικών
υπέγραψε σύμφωνο αμυντικής
συνεργασίας με τον ηγεμόνα
Μιχαήλ της Σερβίας. Επίσης
μείωσε τη στρατιωτική θητεία σε
ένα έτος αντί τριών που ήταν
μέχρι τότε.
10. Mέσα σε κλίμα πολιτικής αυθαιρεσίας της τότε κυβέρνησης
του Δ. Βούλγαρη, με τα περίφημα Στηλιτικά, έγραψε στην
εφημερίδα "Καιροί" ένα σαρκαστικό άρθρο με τον τίτλο «Τις
πταίει», που δημοσιεύτηκε στις 29 Ιουνίου του 1874, και το
επόμενο «Παρελθόν και Ενεστώς». Κατηγόρησε την
πελατειακή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα και
τον ρόλο των βουλευτών στην ύπαιθρο, που ως απόγονοι
ιστορικών οικογενειών ή ως μεγαλογαιοκτήμονες, είχαν
καταστήσει τους εαυτούς τους πάτρονες. Με διορισμούς στο
Δημόσιο για τους ψηφοφόρους τους, είχαν καταφέρει να
διογκώσουν τον δημόσιο τομέα.
11. Το άρθρο αποτελεί επίσης καταγγελία
των παράνομων μεθόδων (εκβιασμοί και
νοθείες) που μεταχειρίζονταν οι
υποψήφιοι προκειμένου να κερδίσουν τις
εκλογές. Μπορεί να χαρακτηριστεί
περισσότερο ως ακαδημαϊκή διάλεξη παρά
ως επίθεση και ασέβεια προς το πρόσωπο
του Βασιλιά, από τον οποίο διώχτηκε
ποινικά ο Χαρίλαος.
12. Από το 1875 καθιερώνεται άτυπα η «αρχή της
δεδηλωμένης», σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση πρέπει να
έχει τη «δεδηλωμένη εμπιστοσύνη» της Βουλής. Αρχή της
δεδηλωμένης είναι η αρχή κατά την οποία επιβάλλεται ο
διορισμός κυβέρνησης πλειοψηφίας και απαγορεύεται ο
διορισμός κυβέρνησης μειοψηφίας.
13. Αυτό σήμαινε ότι ο βασιλιάς
δεσμευόταν να δώσει εντολή
σχηματισμού κυβέρνησης στον
αρχηγό του κόμματος που έφερνε
στις εκλογές το μεγαλύτερο ποσοστό.
Προκύπτει έτσι ο χαρακτήρας της
δεδηλωμένης ως προεμπιστοσύνης.
14. Στις 27 Απριλίου 1875, ο Χαρίλαος Τρικούπης
γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός. Τα
επόμενα 20 χρόνια θα είναι ο κυρίαρχος στο
πολιτικό σκηνικό, εκπροσωπώντας την αστική
τάξη. Μεγάλοι του αντίπαλοί του οι Αλέξανδρος
Κουμουνδούρος και ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Το
1877 ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών στην
οικουμενική κυβέρνηση Κανάρη. Tον Μάρτιο του
1882 επανήλθε στην πρωθυπουργία με την
Κυβέρνηση Χαρίλαου Τρικούπη 1882, η οποία
παρέμεινε μέχρι το 1885.
15. Η βουλή διαλύθηκε με βασιλικό διάταγμα και έγιναν οι
εκλογές του 1885 στις οποίες έχασε η κυβέρνηση Τρικούπη η
οποία και παραιτήθηκε. Επανήλθε το 1886 με την Κυβέρνηση
Χαρίλαου Τρικούπη 1886, κερδίζοντας στις εκλογές του 1887,
αλλά έχασε εκείνες του 1890.
ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ
16. Ανέλαβε πάλι την πρωθυπουργία στην Κυβέρνηση Χαρίλαου
Τρικούπη το 1892. Η Ελλάδα πτώχευσε και σταμάτησε να
αποπληρώνει δάνεια που είχε λάβει από το εξωτερικό. Η
κυβέρνηση λόγω του διογκούμενου χρέους αποφάσισε να
επιβάλλει δασμούς και νέους φόρους. Επιπλέον προχώρησε σε
υποτίμηση του νομίσματος , εισήγαγε δε τη δραχμή στην Λατινική
Ένωση το Νοέμβριο του 1882 με την οποία καθιερωνόταν το
γαλλικό φράγκο.
17. «Δυστυχώς κύριοι, επτωχεύσαμεν»,
ανακοίνωσε το 1893 ο Χαρίλαος στη
Βουλή. Από το 1879 μέχρι το 1890 είχαν
συναφθεί οκτώ εξωτερικά δάνεια και πέντε
εσωτερικά, ενώ παράλληλα ξεσπούσε η
σταφιδική κρίση.
18. Η νέα κυβέρνηση Τρικούπη του 1892
παρουσιάστηκε με ένα σκληρό πρόγραμμα
περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και με μέτρα
αυστηρής λιτότητας . Τελικά ο Τρικούπης
αποφάσισε να κυνηγήσει την αναχρηματοδότηση
νέου δάνειου από την Αγγλία, αλλά απορρίφτηκε.
Η κυβέρνηση Τρικούπη παραιτήθηκε. Επιβλήθηκε
ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος που θα
εισέπραττε για λογαριασμό των δανειστών τους
φόρους.
19. Στις εκλογές του 1895 απέτυχε να εκλεγεί
βουλευτής με αποτέλεσμα να αυτοεξοριστεί
στις Κάννες της Γαλλίας. Το 1896, λίγο πριν
πεθάνει, τέθηκε χωρίς την θέλησή του
υποψήφιος στις αναπληρωματικές εκλογές
στην επαρχία Βάλτου και εκλέχτηκε
πανηγυρικά.
21. O χαρακτήρας του ήταν συγκεντρωτικός
και πείσμων, μερικές φορές υπερεκτιμούσε
τις δυνάμεις του και πιο συχνά υπερεκτιμούσε
τις δυνάμεις των άλλων. Δεν αναγνώριζε
εύκολα τα λάθη του και κυρίως δεν ανεχόταν
κριτική των αποφάσεών του. Ο χαρακτήρας
του Τρικούπη, υπήρξε ιδιαιτέρως ισχυρός.
22. Θεληματική η ένταση των σκοπών του, σπουδαία η
διορατικότητά του, ακλόνητη η θέλησή του,
γεωμετρική η πειθαρχία του πνεύματος του και
ακατάβλητο το φυσικό και ψυχικό του θάρρος.
Συνήθειές του το κολύμπι, το κυνήγι και το
διάβασμα, η απαράμιλλη εργατικότητά του.
23.
24. Με την κυβέρνηση που συγκρότησε το Μάρτιο του
1882 αναδιοργάνωσε την αστυνομία, την αγροφυλακή
και τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Θέσπισε
νόμους για προσόντα, μονιμότητα και προαγωγή
δημοσίων υπαλλήλων. Αποφάσισε την αποξήρανση της
λίμνης Κωπαΐδας και τη δημιουργία σιδηροδρομικού
δικτύου.
ΛΙΜΝΗ ΚΩΠΑΪΔΑ Ατμάμαξα κατά την κατασκευή
της γραμμής Μύλων-Καλαμάτας.
25. Tο 1893 λειτουργούσαν 914 χιλιόμετρα
σιδηροδρομικών γραμμών. Για τη
χρηματοδότηση των έργων πήρε δύο μεγάλα
δάνεια και επέβαλε φορολογία στον καπνό και
το κρασί. Η κατασκευή φάρων και φανών, η
ανέγερση δημόσιων κτηρίων διευκόλυνε την
επικοινωνία, τόνωσε το τοπικό εμπόριο και
συνέτεινε στην καταπόλεμηση της ληστείας από
τους «εκπεσόντες» κλεφταρματολούς.
26. Επί των ημερών του κατασκευάσθηκαν
επίσης 2.600 χιλιόμετρα εθνικών, επαρχιακών
και δημοτικών οδών. Με την ανάπτυξη των
πλουτοπαραγωγικών δυνάμεων αύξησε τα
έσοδα του προϋπολογισμού φτάνοντας τα στα
90 εκατομμύρια. Επέβαλε και φόρο επί των
οικοδομών. Η διάνοιξη της Διώρυγας της
Κορίνθου επετεύχθη χάρη στον Τρικούπη, ο
οποίος και την εγκαινίασε το 1893.
27. Στην επόμενη διακυβέρνησή του (1886-1890)
μείωσε τον αριθμό των βουλευτών από 240 σε 150
και επίσης ενίσχυσε το Βασιλικό Ναυτικό με
παραγγελία τριών μεγάλων πλοίων, των θωρηκτών
Ύδρα, Σπέτσαι και Ψαρά, για τη χρηματοδότηση των
οποίων αναγκάστηκε να πάρει και άλλο ένα δάνειο.
Επίσης έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη της
παιδείας. Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου
επετεύχθη χάρη στον Τρικούπη, ο οποίος και την
εγκαινίασε το 1893.
28. Γενικότερα, η δράση του Χαρίλαου Τρικούπη
στην Ελλάδα, θεωρείται ως μία από τις πιο
καθοριστικές για τη μετάβαση της χώρας στον
20ό αιώνα. Το έργο του προκάλεσε πολλές
φορές διχογνωμίες και αντιδράσεις την εποχή
εκείνη, όμως τα αποτελέσματά του σε πολλές
περιπτώσεις είναι ορατά ακόμα και στη
σύγχρονη και μεταγενέστερη Ελλάδα.
Συνοψίζοντας, ο Χαρίλαος Τρικούπης
υλοποίησε πολλά έργα στη χώρα με στόχο τον
εκσυγχρονισμό της και γι' αυτό αποτελεί
αναμφίβολα έναν από τους μεγαλύτερους
πολιτικούς που πέρασαν από αυτήν.
30. Eπρόκειτο για μια κοινωνία κατακερματισμένη
σε πολλά σχετικά αυτόνομα διοικητικά,
οικονομικά και κοινωνικοπολιτικά κέντρα
εξουσίας. Η ληστεία και οι τοπικής εμβέλειας
ένοπλες εξεγέρσεις όπως και η ανάδειξη ενός
λόγου που αναγνώριζε στις αλλαγές την
έκπτωση των παραδοσιακών αξιών, συνιστούν
διαφορετικές εκδοχές της αντίδρασης ενός
σημαντικού τμήματος της ελληνικής κοινωνίας.
31. Όλες αυτές οι ενέργειές του δημιούργησαν
τις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση
εργατικών στρωμάτων. Oι νέες αυτές
κοινωνικές κατηγορίες ενστερνίζονταν
καινούριες αξίες, ενώ οργάνωναν την
καθημερινότητά τους υιοθετώντας
διαφορετικά πρότυπα .
33. Επί Χαριλάου Τρικούπη εμφανίζεται η προσπάθεια
αναγέννησης των οικονομικών δραστηριοτήτων, ο
εξορθολογισμός του δημοσιονομικού συστήματος και
γενικότερα τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου δυτικού
τύπου κράτους. Oι μικροί κλήροι που δημιουργήθηκαν
επέτειναν την εφαρμογή συστημάτων εντατικής
καλλιέργειας, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση
της κορινθιακής σταφίδας. Τέλος, εφαρμόστηκε ένα
πρόγραμμα επενδύσεων με σκοπό την κατασκευή
σημαντικών έργων υποδομής.
34. Με τον θάνατο του Τρικούπη κλείνει ένα σημαντικό
κεφάλαιο της ελληνικής πολιτικής ιστορίας. Το πέρασμά
του από τον πολιτικό στίβο πρόσφερε αξίες οι οποίες
δεν εκτιμήθηκαν ποτέ, δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ.
Η Βουλή των Ελλήνων από τότε μέχρι σήμερα
πορεύεται συνεχώς πάνω στα ίδια δεδομένα. Άνθρωποι
άσχετοι όλοι αυτοί που καταπιάνονται με την πολιτική
στην Ελλάδα πιστεύουν την χώρα σαν ιδιοκτησία τους
και τον λαό της σαν σκλάβους Έτσι μπορεί να πει κανείς
ότι από τον Τρικούπη μέχρι τον σημερινό πρωθυπουργό
τίποτα δεν έχει αλλάξει μέσα στη Βουλή των Ελλήνων.
Μάλλον όλα έγιναν χειρότερα.
