1. еттенүү
ып
к л аш
Ма у д
рак
КыргызстандынЧүй,Баткенобластарындаулуттук
а
жанадинийпроблемалар,жаштарарасындагы
криминал,өзжанынкыюу,наркомандык,
алкоголизм,жумушсуздук,ресурстарүчүн
чатактарсыяктуупроблемаларкөпкездешет.Бул
аймактарда«Тынчтык»ЖаштарТеатрынын(ТЖТ)
Программасынынчегиндетеатралдыкметодология
жолуаркылууконфликттиккырдаалдардыналдын
алуугажаначечүүгөбагытталган22активдүү
драмалыккружокиштейт.
USAID (АКШнын эларалык өнүктүрүү
« изпроблемаларыбызгажана
Б агенттиги) Казакстанга, Кыргызстанга,
Тажикистанга, Түркмөнстанга жана
конфликтиккырдаалдаргажооп
табууга Өзбекстанга 1992 жылы жардам бере
аракеттенебиз,ТЖТболсоокуу баштаган. Андан бери америка эли USAID
чуларга аркылуу Орто Азияга экономиканы,
алардыкантипчечүүкеректигин
окутат. билим берүү жана саламаттык сактоо
Биз,чоңдордагы,жаңыидеялар системаларын, ошондой эле демократия
ды
билдик»—ЖергиликтүүКеңештиндеп уюмдарын өнүктүрүүгө 1.5 миллиард АКШ
долларынабарабаржардамкөрсөттү.
утаты.
Кыргыз Республикасындагы эл аралык
14жашарГүлнараКыргызстандынтүштүгүндө изилдөөлөр жана алмашуулар боюнча
кенеш(АЙРЕКС)интеллектуалдыклидерлик
жайгашканОшшаарынанборборубуз жана инновациялык программалар аркылуу
БишкектенанчаалысэмесТокмокшаарына позитивдүү өнүгүүнү колдогон эл аралык
коммерциялык эмес уюм болуп саналат.
көчүпкелгенде,аймактаргабөлүнүүагабир Биз уюмдарга жана адамдарга түбөлүктүү
топкыйынчылыктардыалыпкелген.Гүлнара өзгөрүүлөр үчүн мыкты базаны: сапаттуу
билимберүүнү,көзкарандысызММКларды
окуусундажакшыийгиликтергежетишседагы, жана таасирдүү жергиликтүү уюмдарды
жаңыклассташтарынынайрымдарыаймактык түзүүгө мүмкүнчүлүк түзүп беребиз.
Биздин программалар бул компонентти
айырмачылыкболгонанындиалектисин бекемдөө үчүн конфликтти чечүүгө,
мазакташкан.Классташтарымененпикир заманбап технологияларды өнүктүрүүгө
жана гендердик жана жаштар саясатына
келишпестиктенулам,алата-энесиненөзүн байланышканмаселелергебасымжасашат.
башкамектепкекоторуусунсуранган. АЙРЕКС1968жылытүзүлгөн,анынжылдык
бюджети 60 миллион АКШ долларын түзөт,
Бирок,«Тынчтык»жаштартеатрынынжайкы анын 400дөн ашык адистери дүйнөнүн
100дөнашыкөлкөсүндөиштешет.
лагеринде,Гүлнараөзокуяларыменен
бөлүшөалатурганжанаконфликттичечүүнүн КыргызРеспубликасы,720071,Бишкекшаары
га
ПроспектЧуйкөчөсү,265а,кабат106
жолдорунүйрөнөалатурганкоркунучсуз Тел:+996(312)61-08-11
катышкан
жергетушболду.Форумтеатрдепаталган Факс:+996(312)61-08-36
« ЖТ
Т лагерине мдо
өөкоо
чейинбир биркөйгөйбар
интерактивдүүыкманыколдонуп,Гүлнара Email:office@irex.kg
Web:www.irex.kg
жанабашкакатышуучуларанынокуясы р
тууралуутеатралдыкоюнкөрсөтүштүда кандайды здинишибиз
Кыргызстандагы «Эларалык толеранттуулук»
десе,ал би и
көрүүчүлөргөсахнагачыгып,кийлигишүү очубуз,эм
сдепойл өзкарашыбыз
фондуОртоАзииядаконфликттердиналдын
жасап,проблеманыталкуулоонусунушташты.
алуу, тынчтыкты жана акыйкаттыкты чыңдоо
эме
динк
болсобиз арыбиздин
үчүништегенуюм.
ТЖТнынжардамымененГүлнаражана КыргызРеспубликасы,720001,Бишкекшаары
а
анынмугалимдериөздөрүнүнмектебинде Уметалиева27/36көчөсү
өзгөрдү.Б —программанын
драмакружогунуюштурушту,шаардык Тел:+996(312)91-07-57,+996(312)91-08-58
Факс:+996(312)91-08-57 колубуз да»
администрация,жергиликтүүбилимберүү шуучус у.
E-mail:fti@fti.kg
жашкаты
бөлүмүжанаукуккоргоочуоргандарүчүн Web:www.fti.org.kg
оюнкөргөзүштү.Токмоктогудрамалык
кружокконфликтердичечүүгөжардамберген
Кыргызстандагы22драмкружоктунбири БулброшюраАмерикаКошмоШтаттарынынэларалыкөнүктүрүүагентствосу
болупэсептелет. (USAID)аркылууАмерикаэлининжардамымененишкеашырылды.Басылманын
мазмунуүчүнАЙРЕКСжооптуужанаалUSAIDжеАмерикаКошмоШтаттарынын
өкмөтүнүнкөзкарашынсөзсүзтүрдөчагылдыруусушартэмес.
Kyrgyzstan/KYRG

2. ЖАШТАР САХНАГА «КОНФЛИКТТЕРДИТРАНСФОРМАЦИЯЛООЧУ
Оюнды н
ДРАМА»МЕТОДОЛОГИЯСЫ
у
ЧЫККАНДА, аларөздөрүнөөзжамааттарында КТДкатышуучуларгакырдаалдынөнүгүүсүменен
тынчтыкорнотуудемилгесиналышат.«Тынчтык» коңшуларортосундагытүшүнбөстүктөркантип
жаштартеатры(ТЖТ),театрыкмаларынын социалдыкбөлүнүүгө,граждандыксогушкаалып
мисал
жардамымененжергиликтүүконфликттердин келеринтүшүнүүгөжардамберет.КТДныниш
алдыналуугажардамберет.АлыкмаКонфликтти чараларыжамааттардынтурмушунда«чоңоюн
трансформациялоочудрама(КТД)депаталат. алдындагымашыгууга»окшошуп,катышуучулардын пасы
ынынгруп
аштартеатр мкикөрүнүшкө
ТЖТмоделижаштаргажанаалардын реалдуукаршытуруудаоңжыйынтыккажетүү
ндагыж
окутуучуларынажергиликтүүдеңгээлдеги боюнчатажрыйбаларынбекемдейт. Кыргызста ешкен,кад
и
конфликттердижөнгөсалуумененКыргызстандагы
мектепте рдекөпкезд кетчиликте .
масына
конфликткекабылганаркандайаймактардатүрдүү араж атканре н
айланыпб юнкоюшка
лдашкано
гантеатра
этникалыкжанадиндиктоптордунортосунда аркайсыкатышуучулар
арнал айылдан
ишенимтүзүүгөкеректүүбилимдердиберет.КТД нейтралдуу,коркунучсуз лантууүчүн ыгы
мейкиндиктетоптошуп, ив ерситеттеу инкурманд
театрлыктренингдериаркылуукатышуучулар
Окуусунун екетчиликт
конфликттердианализдөө,алдыналуужана
чечүүбоюнчаөздөрүнүнөнөрлөрүнөнүктүрүшөт,
1
Ишеним
айырмачылыктарданжана
барьерденарылууүчүн
бардыккатышуучуларүчүн
шааргакел
болгонөсп
генжанар
үрүмтуур алуутеатр
алдашкано
шип,булп
юн
роблеманы
иркөрүү чүкийлиги шы
пачыкайты
лидерликке,фасилитацияыкмаларынаүйрөнүшөт, бейтааныштеатралдык
жаратуу учурундаб облемаде өлөрү
улуттукпр
көрүүчүлөрболсоөзжамааттарындабиримдикте оюндардыколдонушат.
элжалпы ааттынмүч
иштешүүгөдаярданат.
сунуш таган.Жам проблемасы
нын
Жергиликтүүлидерлерменеништешипжатып, керектигин р екетчилик дагы
сштабында ыргызстан
жаштартеатрынынгруппаларылокалдыкконфликттик өлкөнүнма алышып,К икте
жаңытааныштармененөз нынмоюнга үнбиримд
проблемаларбоюнчадиалогдордужаратуучу арамамиленибекемдөө кулачжайга өнүгүшүнтоктотууүч ш кан.
оюндардыкоюшуп,көрүүчүлөргө
рекетчили
ктин ыгынайты
зүүзарылд
2
үчүнкатышуучулар
реалдуупроблемалардыкөрсөтүү өзүлөрүнүнжеке ердижүргү
мененалардычечүүнүнжолдорун конфликттикокуяларын ишаракетт
сунуштоогомүмкүнчүлүк айтышып,театралдык Окуяларменен
берген.Окутулганчоңдор оюнүчүнпроблеманы бөлүшүү
чагылдырган,жергиликтүү
жанажаштарконсультация аудиторияныойгосалаала
Р:
Л У У С А Н Д А
алып,КТДметодологиясынөз турганокуятандашат.
жамаатарында,мектептерде, Т Ж Т Т У У Р А
өкмөттүкэмесуюмдарда
10,000
жанабашкамекемелерде Театркатышуучуларгаөзоюн,
конфликттердиналдын сезиминжанаэмоциясын
туруктууалуунунжергиликтүү анализдешиүчүнмүмкүндүк көрүүчүлөрК денашык
3 жаратат.Актерлорго ыргызстандаг
потенциалынбекемдөөүчүн ыТЖТ
каармандардынобразына оюндарынкө
жайылтуудаколдоогоээболгон. кирүү,конфликттинарбир рүшкөн.
Оюнду
16
циклинаркандайракурстан
даярдоо кароожанатууратүшүнүү
сунушталат. этникалыкгр
ОЮНДАРДАТӨМӨНКҮ
программасы уппаТЖТ
МАСЕЛЕЛЕРЧАГЫЛДЫРЫЛАТ: аркылуучогу
лушкан.
• Чекараталаштары
• Этникалыкконфликттер
• Жержанасуубөлүштүрүү Оюнбиржолуаткарылып,
чечилбегенконфликт
Жашкатышуу
ынынконфли
чулардын
ктиккырдаалд
94%
боюнчаталаштар позитивдикт арга
мененаяктайт.Ананпьеса аасирберүү
4
• Кыздардынбилималуусу кайракайталанат.Бул сезимдериж
жолкусундакөрүүчүлөргө огорулаган.
• Гендердикзордук
конфликттикурчутканже
• Үйбүлөлүкконфликттер Аткаруу,диалог
88%
азайтканкийлигишүүлөр Жашкатышуу
• Мектептегирекетчилик мененоюнгааралашууга жанакийлигишүү чулардын
уруксатберилет.Көрүүчүлөр ындабашкаэ
• Миграция тникалыкжан
сахнагачыгып,актерлорду группаларды адиний
нөкүлдөрүм
алмаштырып,конфликтик ененөзара
кырдаалдыоңжагыначечүүгө түшүнүшүүж
огорулаган.
аракеттенишет.