Yersel Bilgi Sistemleri

1. “YERSEL BİLGİ SİSTEMLERİ”
PINAR KUTAN
pinarkutan@windowslive.com
KASIM-2011

2. YBS’NİN TANIMI
Yersel Bilgi Sistemleri (YBS);
Yersel bilgileri yönetmek, depolamak
için kullanılan bilgisayar temelli
sistemlerdir.
Yerel ve merkezi kurum ve kuruluşlar karar vermek
ve geleceğe ilişkin politikalar oluşturmak için bu
sistemlere gerek duymaktadır.
Bu sistemlerin gücü yere ilişkin verilerin, niteliği ve
niceliği arttığı zaman ortaya çıkar. Bu veriler
haritalar, tablolar, adresler, ve adlar olarak karşımıza
çıkar.

3. YBS’NİN ÖNEMİ
21. yüzyıl bilgi çağında bilginin derlenmesi,
depolanması, sınıflandırılması, yönetimi ve kullanımını
etkinleştirmek, kolaylaştırmak ve ilgili birimlere aktarmak
için,
Artan veri çeşitliliği ve bilgi düzeyi, bilgi yönetiminde
veri tabanı ve bilgi sistemlerinin oluşturulması için,
bilgisayar ve iletişim teknolojilerine son derece büyük bir
gereksinim bulunmaktadır.

4. YBS’NİN ÖNEMİ
1980’li yıllardan itibaren kullanılan Coğrafi Bilgi
Sistemleri (CBS), bu alandaki boşluğu önemli ölçüde
dolduran bir bilgisayar teknolojisidir.
Bu teknolojiler yalnız ilgili oldukları sektörde değil,
ekonominin ve toplumsal yaşamın tüm alanlarında
değişiklik yapabilecek bir güce sahiptir.
Bu nedenledir ki, gelecekte küresel refahtan en fazla
payı alacak olanlar, bu teknolojiler sayesinde bilgiyi
üretenler, kullananlar ve onu paylaşanlar olacaktır.

5. YBS’NİN ÇEŞİTLERİ
 Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
 Kent Bilgi Sistemleri (KBS)
 Arazi Bilgi Sistemleri (ABS)

6. COĞRAFI BILGI SISTEMLERI
(CBS)
Araştırma, planlama ve karar organları için ihtiyaç
duyulan bilgilerin coğrafi esaslara göre;
 toplanması,
 depolanması,
 sorgulanması,
 analizi,
 sunulması ve değişimi
fonksiyonları için bir araya gelen coğrafi veri
tabanı, yazılım, donanım, personel, standartlar ve
yöntemler bütünüdür.

7. CBS BİLEŞENLERİ

8. CBS NASIL ÇALIŞIR
CBS yeryüzüne ait bilgileri, coğrafik anlamda birbiriyle
ilişkilendirilmiş tematik harita katmanları gibi kabul ederek
saklar.
Bu basit ancak konumsal bilgilerin değerlendirilmesi
açısından son derece güçlü bir yaklaşımdır.
Bu yaklaşım, dağıtım görevi üstlenmiş taşıma
araçlarının optimum yük dağıtımından, planlamaya dayalı
uygulamalara ait detay kayıtlarına, atmosferdeki
değişimlerin modellenmesine kadar birçok gerçek dünya
probleminin çözümüne imkan sağlar.

9. CBS NASIL ÇALIŞIR
Coğrafi verilerin, matematiksel gösterimlere dönüştürülüp,
bilgisayar ortamına aktarılmasından sonra bilgisayarda
işlenmesi ve görüntülenmesi için öncelikle söz konusu
verilerin bilgisayarca anlaşılır hale dönüştürülmesi gereklidir.
CBS veri tabanında analiz edilecek ve sorgulanacak konu
ile ilgili çok farklı kaynaklardan gelen
veriler(iklim, toprak, arazi
kullanımı, yükseklik,yağış, sıcaklık, nüfus, yollar,v.b.)
katmanlar olarak bilgisayarda tutulurlar ve belirli bir metot
dahilinde sorgulanarak yeni bilgiler üretilir.

10. CBS NASIL ÇALIŞIR
 Örneğin, belirli bir hayvansal üretim için en uygun
alanların seçilmesinde; arazi yapısı, mera alanlarının
potansiyeli,yağış, sıcaklık v.b. kriterlerin sorgulanarak,
uygun alanların belirlenmesi gibi.
 Bu çalışmanın sonucunda ise, harita, grafik,
istatistiksel listeler gibi veriler çıkarılarak en doğru
kararı almaya yönelik değerlendirmeler yapılmaktadır.

11. CBS’İN FAYDALARI
 İş verimliliğinin, performansın ve başarının
artırılması,
 İşlem yapabilme etkinliğinin artırılması,
 Bilgi akışının hızlandırılması,
 Mevcut veriye ulaşımın çabuklaştırılması,
 Mevcut kaynak ve verilerle etkili ve doğru analiz
yapılabilmesi,
 Veri güncelleştirmenin kolaylıkla sağlanması,
 Bürokrasiden kaynaklanan işgücü ve zaman
kaybının önlenmesi.

12. CBS’İN ÇALIŞMA ALANLARI
 Bilimsel araştırmalar, kaynak yönetimi, varlık
yönetimi, alt yapılar (doğalgaz, elektrik, su),
 Arkeoloji,
 ÇED, Kentsel planlama,
 Kriminoloji,
 Pazarlama,
 Lojistik,
 Haritacılık ,
 Tarım, ekili tarım alanlarının tespiti ve toplam
mahsulün hesaplanması,
 Askeri Uygulamalar,

13. CBS’İN ÇALIŞMA ALANLARI
 Araç takip sistemleri,
 Hava, deniz ve kara trafiği izleme
 Meteoroloji,
 Coğrafi Tarih,
 Arama kurtarma ve diğer amaçlar için kullanılabilir.
Ayrıca, CBS doğal afetlerde acil müdahaleleri
kolaylaştırmak için hesaplamalar yapmaya olanak tanır.
CBS yeni sulak alanların bulunmasında ve bu alanların
korunmasında kullanılabilir. CBS bazı şirketler tarafından
avantaj sağlaması amacıyla yeni pazar alanları bulmak
için kullanılabilir.

14. CBS VE HAYVANCILIK
CBS’nin hayvancılık sektörü ile ilgili olarak şu alanlarda
kullanıldığı söylenebilir:
 Belli bir bölgedeki hayvan sayılarının türlerine göre tespiti,
buna ilişkin bölgesel haritaların oluşturulması ve hayvan
hareketlerinin gözlenmesi,
 Belli bir bölgedeki hayvansal üretimle uğraşan işletmelerin;
belirli kaynaklar(Tarım Bakanlığı’na bağlı taşra teşkilatları,
üretici birlikleri, kooperatifler vs.)’dan elde edilen bilgilerle
oluşturulan veri tabanları sayesinde, sayıları ve hangi üretim
dalında(sığır besi, süt sığırcılık, yumurta tavukçuluğu vs.)
faaliyette bulunduklarının tespiti ve buradan hareketle
etkili bir üretim planlamasının yapılabilmesi

15. CBS VE HAYVANCILIK
 Mera alanlarının tespiti ve doğru kullanımı,
 Hayvancılığın en önemli girdisi olan yem bitkisi üretimi
için uygun arazilerin tespiti ve alternatif ürün
yetiştirilmesinin sağlanması,
 Belirli bir hayvansal üretim için verilecek yatırım
kararında işletmelerin kuruluş yeri seçiminde doğru
arazinin tespiti
 İnsan ve hayvan sağlığını tehdit eden ve belirli bir
alanda ortaya çıkan salgın ve zoonoz hayvan hastalığın
konumu, nedeni ve yayılış biçimine dair sorgulama ve
analizlerle elde edilen risk haritalarının oluşturulması ve
acil eylem planlarının hazırlanması,

16. CBS VE HAYVANCILIK
 Doğal afetler ya da diğer acil durumlarda ortaya çıkan
faturanın tam olarak tespit edilmesi ve zamanında
müdahalenin yapılabilmesi,
 Hayvancılığı sınırlayıcı faktörlerin
(sıcaklık, kuraklık, arazi problemleri vb.) belirlenmesi ve
bunlara yönelik stratejilerin oluşturulması,
 Belirli bir alanda ve belirli bir ürüne yönelik üretimde
bulunan üreticilerin koordinasyonunun sağlanması ve
bunun neticesinde aralarında örgütlenmeye kadar
götürülebilecek bir uyumun oluşturulması ile pazarlama
hizmetlerinde de etkinliklerinin artırılması,

17. CBS DÜNYADAN ÖRNEKLER
 Çin’de nüfusa bağlı olarak hayvansal ürünlere olan talebin
de artmasıyla; sektördeki mevcut durumun araştırılması için
CBS’den faydalanılarak bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada,
hayvan türlerinin ülkenin farklı bölgelerindeki yoğunlukları ve o
bölgelerdeki arazi kullanım şekilleri incelenmiş ve bunlarla ilgili
haritalar oluşturulmuştur.
Kanada’da CBS yardımıyla mevcut hayvan popülasyonu
ve popülasyon içinde hayvan türlerinin farklı bölgelerdeki
dağılımı incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada hayvan
popülasyonu km² düşen hayvan birimi esasına göre
hesaplanmıştır

18. CBS DÜNYADAN ÖRNEKLER
 Yeni Zelanda’da Avustralya keseli sıçanları olarak
bilinen(Trichosurus vulpecula) hayvanlardaki tüberküloz
hastalığının çevreyle olan teması ve bulaşma tehditleri
üzerinde çalışılmıştır. Bölgeyle ilgili coğrafik verim modelleri
oluşturulmuş ve çok detaylı haritalar hazırlanmıştır.
 İngiltere’de yürütülen bir araştırmada porsuklarda görülen
tüberküloz hastalığının yayılma riski ile ilgili olarak; görüldüğü
bölgenin koordinatları belirlenmiş, bununla ilgili bir veritabanı
oluşturulmuş ve risk haritaları çıkartılmıştır.

19. CBS TÜRKİYEDEKİ DURUMU
 Kullanım alanı giderek artan ve sınırsız uygulamaları olan
CBS, ülkemizde de özel ya da resmi bir çok kuruluşta değişik
amaçlara yönelik olarak etkin bir biçimde kullanılmaktadır.
 Türkiye’de CBS ve Uzaktan Algılama tekniklerinin tarım
alanında kullanımı; Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü
(TAGEM) ve Tarla Bitkileri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
(TARM) bünyesinde faaliyet gösteren CBS ve UA Bölüm
Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Oluşturulan bu birimde
genellikle bitkisel üretime yönelik olarak CBS ve UA
teknikleri kullanılmaktadır.

20. CBS TÜRKİYEDEKİ DURUMU
 Trabzon İli’nde CBS tekniği kullanılarak mevcut arazi
özelliğine göre potansiyel fındık alanları tespit edilmiş,
bunun dışında kalan ve halen fındık üretilen alanlar için
ise alternatif ürün yetiştirilmesi uygun görülmüştür.
 Hazırlanan proje dahilinde Adıyaman,Gaziantep,
K.Maraş ve Şanlıurfa İllerinde 2000 yılında pamuk ekiliş
alanlarına yönelik birtakım çalışmalar yapılmıştır.

21. TERRA SERVER

22. TERRA SERVER
 Terra Server Raleigh, North Carolina, uydu görüntüleri ve hava
fotoğrafçılığı için ticari bir pazar bulma basit bir amacı ile 1997
yılında kurulmuştur.
17 Nisan 2000’de 12 saat boyunca büyük bir Internet servis
sağlayıcısı ile Terra Server internette yayına başlamıştır.
 Terra Server, kullanıcılara yüksek kalitede hava fotoğrafları
ve uydu görüntüleri sağlamaktadır.
Terra Server resmi sitesi http://www.terraserver.com ‘dır.
Ayrıca bölgenin topoğrafik görüntüleri ve hava durumunu
hakkında bilgi vermektedir. İnternet sitesindeki bütün
görüntüler ve hizmetler belli bir üyelik aidat gerektirmektedir.

28. Google Earth, tüm Dünya'nın uydularından çekilmiş
değişik çözünürlükteki fotoğrafların görüldüğü, Google Labs
tarafından satın alınan Keyhole adlı şirketin geliştirdiği bir
bilgisayar yazılımıdır.
Yoğun yerleşim olan bazı bölgelerin ayrıntılı
görüntüleri, İnternet üzerindeki sayfasını ziyaret ederek
indirilen yazılımı bilgisayara yükleyerek incelenebilir.
Temmuz 2005'te sadece ABD'nin tamamına yakınının
görece yüksek çözünürlükte fotoğrafları bulunurken, Haziran
2006'dan dan itibaren dünyadaki şehirlerin büyük bir
bölümünün ayrıntılı görüntüleri bulunmaktadır.
Yazılımda, koordinatları verilen noktaya ulaşmak
mümkündür.

29.  Dünyadaki herhangi bir yeri yakından görebilir ve
keşfedebilirsiniz,
 Gezegenimizde ve ötesinde herhangi bir yeri bulmanıza ve
keşfetmenize olanak sağlar,
 Dünyanın çeşitli konumlarında yapılan özelleştirilmiş
turları kaydedebilirsinize yer işaretlerinizden turlar
oluşturabilirsiniz
 Çeşitli coğrafi verileri içe aktarabilir ve bir 3D haritaya
entegre edebilirsiniz
 Bir GPS (Küresel Konumlama Sistemi) aygıtınız
varsa, bilgisayarınıza bağlayabilir, referans noktası ve
parkur verilerinizi Google Earth’e aktarabilirsiniz.
Bu, Google Earth'ün içindeki GPS verilerinizi
görüntülemenize olanak tanır.

31. Türkiye’nin Google Earth’teki Görüntüsü

32. Atatürk Havalimanı’nın Google Earth’teki Görüntüsü

33. Google Earth’den bir alanın 3D Modellenmiş Hali

34. PARSELLERDEN BıR GÖRÜNTÜ

35. Çukurova Ziraat fakültesi ve Araştırma
Çiftliğini
Google Earth’den gösterelim.

36.  KAYNAKLAR
 http://www.vethekimder.org.tr/dergi/archive/2006(cilt77)
/Sayi4/b32-38.pdf
 Google earth
 Terraserver