Yeni Petrol Tasarısı Hakkında Ne Düşünüyorsun?

TURK PETROL KANUNU TASARISI

BiRiNCi BOLUM
MiiIkiyet, Ama.;, Kapsam ve Tammlar

MiiIkiyet
MADDE 1- (1) Tiirkiye'deki petrol kaynaklan Devletin hiikiim ve tasarrufu
altmdadlr.

Ama.; ve kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanunun amaCl; iilke petrol kaynak1anmn milli menfaatlere uygun
olarak hlZh, surekli ve etkili bir ~ekilde aranmasml, geli~tirilmesini ve uretilmesini
saglamaktlr.
(2) Bu Kanun; Tiirkiye'de petrol arama ve iiretim faaliyetlerinin diizenlenmesi,
yonlendirilmesi, te~vik edilmesi, denetlenmesi, arama ve iiretim i<;in gerekli bilgilerin ve
verilerin toplanmasl, degerlendirilmesi ve kullamma sunulmasma ili~kin usul ve esaslan
kapsar.

Tammlar
MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasmda;
a) A<;lk saha: Bu Kanun hiikiimleri <;er<;evesinde aramaya, i~letmeye veya bunlar i<;in
ba~vuruya a<;lk bulundurulan sahaYl,
b) Arama: Ara~tlrma, arama sondajl ve tespit sondajl faaliyetlerini,
c) Arama giderleri: Ekonomik omm bir Ylldan fazla olan malzeme ve tesisat giderleri
hari<;, arama faaliyetleri i<;in yapllan masraflan,
<;) Arama ruhsatl: Bu Kanuna gore belirlenen alanda arama faaliyeti yapllmasl i<;in
verilen izin belgesini,
d) Arama sondajl: Petrol bulmak amaclyla kuyu a<;llmasml,
e) Ara~tmcl: Ara~tlrma izni sahibini,
f) Ara~tlfma: Petrol aramak iizere arazinin, yerden veya havadan topografik, jeolojik,
jeofizik, jeokimyasal ve benzeri yontemlerle veri toplanarak incelenmesi, arama sondajlan
hari<; jeolojik bilgi edinmek i<;in sondajlar yapllmasl i~lemlerini,
g) Ara~tlrma izni: Smlrlan belli bir alanda ara~tlrma yapmak iizere Genel Miidiirliik<;e
veri len izni,
g) AraYlcl: Arama ruhsatl sahibini,
h) Bakan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakamm,
1) Bakanhk: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanhgml,
i) Devlet hissesi: Uretilen petrol iizerinden Devlete verilecek paYl,
j) Dogal gaz: Yerden <;lkan veya <;lkarllabilen gaz halindeki dogal hidrokarbonlan,
k) Geli~tirme: Petrollii arazinin degerlendirilmesi i<;in gerektigi kadar kuyu a<;llmasml,
yeriistii tesislerinin, ta~lma hatlannm ve yeriistii depolanmn kurulmasml,
1) Genel Miidiir: Petrol i~leri Genel Miidfuiinii,
m) Genel Miidiirliik: Petrol i~leri Genel Miidiirliigiinii,
n) Ham petrol: Yerden <;lkan veya <;lkanlabilen SlVl ve katl haldeki dogal
hidrokarbonlan,
0) i~letmeci: i~letme ruhsatl sahibini,
0) i~letme ruhsatl: Bu Kanuna gore belirlenen alanda iiretim faaliyeti yapllmasl i<;in
verilen izin belgesini,
p) Ke~if: i~letmeye elveri~li bir petrol birikiminin bulunmasml,

1

r) Kullanma hakkl: Bir petrol i~lemi ile ilgili araziyi kiralama ve bu arazi uzerinde
tesisi mtimkun olan intifa ve irtifak haklanm,
s) Malzeme: Petrol i~lemlerinde kulIamlmak uzere petrol, akaryaklt, ham, yan mamul
veya mamul tum e~ya, donamm ve ekipman, makine, her ttirW nakil vasltalan ve diger tum
vasltalar ile bunlara ait yedek pan;alan,
~) Mu~terek temsilci: Petrol hakkmm birden fazla hissedan olmasl halinde, bu hak
sahiplerinin birlikte gosterecegi temsilciyi,
t) Petrol: Ham petrol ve dogal gazl,
u) Petrol bulgusu: Sondajh arama faaliyetleri slrasmda petrol varhgmm tespit
edilmesini,
u) Petrol birimi: 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basmy altmda 6lyulen 158.984
litre (bir varil) ham petroW veya 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basmy altmda olyulen
I metrekup dogal gazl,
v) Petrol hakkl: Ara~tlfma izni, arama ruhsatI veya i~letme ruhsatmdan dogan
haklardan herhangi birini,
y) Petrol i~lemi: Arama, uretim ile yurtiyinde tiretilen petrolun satllmaslm, bu
i~lemlerden herhangi biri iyin luzumlu enerji ve su tesisleri ile uretilen petroltin saha iyinde
veya ana iletim hattr veya yakmmdaki rafineriye veya dogal gazm serbest tUketiciye teslimine
kadar ta~mmaslm saglayan boru hatlanmn, bina, kamp ve diger tUm tesislerle teyhizatm
in~asml, kurulmasml ve i~letilmesini ve bu faaliyetlere ili~kin mali, ticari ve idari faaliyetleri,
z) Petrollu arazi: i~letmeye elveri~li miktarda bir petrol varhgmm belirlendigi arz
paryaSlm,
aa) Sermaye mevcutlan: 41111961 tarihli ve 213 saYlh Vergi Usul Kanununda
degerleme olytileri gosterilen ekonomik i~letmelere dahil klymetler ile ilgili petrol hakkl
sahibinin aym Kanun huktimleri geregince sennaye hesabma ahp aktifle~tirdigi arama
giderleri, sondaj fer'i giderleri ve yurt ekonomisi yonunden verimi olmayan kuyularm ayllma
gi derI erini,
bb) Sennaye mevcutlarl esaSI: Petrol hakkl sahibinin, Ttirkiye'deki petrol i~lemi ile
ilgili olarak kullanmaya tahsis ettigi sermaye mevcutlarmm 213 saYlh Kanuna gore
hesaplanml~ klymetini,
cc) Sondaj fer'i giderleri: Ekonomik omru bir Ylldan fazla olup tesis edilmemi~ veya
kulIamlmaml~ olan veya tesisinden veya kulIamlmasma ba~lanmasmdan itibaren bir Yll
sonunda kullamlabilecek durumda olan veya hurda halinde olan tesisat veya malzeme
masraflan hariy olmak uzere kuyu ayma, temizleme, derinle~tinne, bitirme veya bu i~lemlere
hazlrhk iyin ve bunlara ili~kin olarak yapllan tum i~yilik, yaklt, tamir, baklm, nakliye, ikmal,
kira ve malzeme masraflanm,
yy) Tehlikeli fiil: Petrol i~leminin yapllmasmda, bunlarm yaplldlgl mahalde veya
yakmmda bulunan bir kimsenin oltimune, sakatlanmasma veya saghgmm bozulmasma,
yevrenin kirlenmesine, 211711983 tarihli ve 2863 saYlh Kultur ve Tabiat Varhklanm Koruma
Kanunu kapsammdaki varhklarm veya yerlerin taluibine veya yok olmasma sebep olan veya
olabilecek nitelikte bulunan bir fiil veya ihmali,
dd) Tespit sondajl: Petrollu arazinin boyutunu tespit etmek uzere slmrh saYlda kuyu
ayllmasml,
ee) Turkiye arazisi: Turkiye Cumhuriyetinin topraklarlm, iy sulanm, kara sulanm ve
bunlarm otesinde slmrlarl uluslararasl hukuka uygun biyimde belirlenmi~ klta sahanhgl ve
munhaslr ekonomik balge alanlanm,
ff) DIke ekonomisi yonunden verimi olmayan kuyularm ayllma ve terk giderleri:
Sondaj aletleri ve benzeri teyhizat hariy olmak uzere sondaj fer'i giderleri ile tiretim
baklmmdan ekonomik olmayan kuyularm ayllmasmda kulIanllan veya gerekli olan herhangi
bir maddi ekonomik deger iyin yapllan masraflan,

2

gg) Uretim: Uretim sondajl ve geli~tirme faaliyetlerini, petroliin <;lkanlmasml, on
i~lenmesini, saha dahilinde veya civannda depolanmasml, bu depolara, iletim hattma veya
rafineriye boru hattl ve diger vasltalarla ta~lnmasml,
gg) Uretim artmna yontemi: Uretim yapllan bir sahada, rezervuardaki petroliin
akl~kanhgml artumak ve/veya azalmakta olan rezervuar enerjisinin artmlmasl amaclyla itim
destegi saglanarak ek iiretim elde etmek iizere kullamlan metotlan,
hh) Uretim sahasl: i~letme ruhsatl i<;indeki petrollii araziyi,
11) Uretim sondajl: Petrollii arazide iiretim amaclyla kuyu a<;llmaslm,
ifade eder.

iKiNCi BOLUM
Bolgeler ve Apk Sahalar He Ara~tIrma izni

Bolgeler ve apk sahalar
MADDE 4- (1) Tiirkiye arazisi, bu Kanun baklmmdan kara ve deniz bOlgeleri olarak
ikiye aynhr. Kara ve deniz bolgelerini aYlran slmr klYI <;izgisidir. Deniz bOlgeleri karasulan
i<;i ve karasularl dl~l olmak iizere ikiye aynhr. Karasularl dl~l denizlerde ara~tlrma izni, arama
ve i~letme ruhsatlarmm verilmesi, devri ve siire uzatlmlan 5 inci, 6 nCI ve 8 inci maddede
belirlenmi~ haklardan az olmamak iizere Bakanlar Kurulunun iznine tabidir. Bu alanlar,
Bakanlar Kurulu karanyla tamamen veya klsmen aramaya ve i~letmeye kapatllabilir, tadil
edilebilir veya kapatllan bir alan tekrar a<;llabilir.
(2) Bu maddeye gore verilen kararlar miiktesep haklan ihlal edemez.
(3) Askeri yasak bOlgeler ile giivenlik bOlgelerinde yapllacak i~lemlerle ilgili lzm
verilmeden once ilgili kamu kurum ve kurulu~lannm gorii~ii ahmr.

Ara~tIrma izni
MADDE 5- (1) Genel Miidiirliik, ara~tuma izni i<;in yapllan ba~vuruyu uygun buldugu
takdirde bu izni altml~ giin i<;inde verir. izin talep edilen sahanm bir klsmmda ara~tmna izni,
arama ruhsatl veya i~letme ruhsatl verilmi~ olmasl ara~tuma izni verilmesini engellemez.
Ancak ara~tmcI, i~lem yapmakta olan diger bir petrol hakkl sahibinin nzaSI olmadan
siirmekte olan sondaj ve benzeri saha etiitlerinin yaplldlgl yerlere giremez. Ara~tlrma izni
sahibi, ara~tlrma alanmm hektarl ba~ma bir defaya mahsus olmak ve odeme ~ekilleri
yonetmelikle diizenlenmek iizere elli kuru~ iicret odemekle yiikiimliidiir. Bu tutarlar her Yll bir
onceki ylla ili~kin olarak 213 saylll Kanun uyannca belirlenen yeniden degerleme oram
dikkate ahnmak suretiyle yeniden tespit edilir. Ara~tmna sonucu elde edilen bilgiler Gene1
Miidiirliige de verilir ve Genel Miidiirliik sekiz yll siire ile bu bilgileri gizli tutar. Genel
Miidurliik ve ba~vuru sahibi arasmda bu Kanun hiikumlerine aykm olmamak iizere mutablk
kalman diger hususlar, ara~tuma izninin bir ekini te~kil eder. Bu konuyla ilgili usul ve esaslar
yonetmelikle diizenlenir.

U<;UNCU BOLUM
Arama RuhsatI, Ba~vuru ve Ruhsatlandlrma Usulii He i~letme RuhsatI

Arama ruhsatI
MADDE 6- (1) Bu Kanun hiikiimlerine gore arama ruhsatl; arama ruhsatl alanl i<;inde
arama yapmak, arama ruhsatl alam dl~mda ara~tmnada bulunmak, bulunan petrollii alanlan
geli~tirerek bu sahadan petrol iiretmek ve ke~ifba~vurusunda bulunmak iizere verilir.
(2) Arama ruhsatl kara slmrlan ve karasulan i<;i denizlerde 1/50.000 ol<;ekli pafta
esasma gore yaplhr. En biiyiik ruhsat alanl 1150.000 6l<;ekli bir tam paftadu. En kii<;iik ruhsat

3

alam 1150.000 olyekli aym pafta iyerisinde kalmak kaydlyla 1/25.000 o1yek1i bir tam paftadu.
Ruhsat alam 1150.000 olyekli paftanm dl~ma ta~amaz ve 1125.000 Olyekli paftalardan olu~ur.
(3) MunhaSlf ekonomik bolge slmrlan iyinde ruhsatlandlrma birer tam derecelik enlem
ve boylam yizgileri arasmda kalan bir derecelik alan esasma gore yaplhr. En buyUk ruhsat
alanl bir derecelik alandlr. En kuyUk ruhsat alam bir derecelik alan iyerisinde kalmak kaydl ile
III 00.000 Olyekli bir tam paftadlr. Ruhsat alam bir derecelik alanm dl~ma ta~amaz ve
11100.000 olyekli paftalardan olu~ur.
(4) Arama sahalan kara, karasularl, munhaSlf ekonomik bOlge slmrlan ve klYl yizgileri
dl~mda, kuzey-guney ve dogu-batl istikametinde ve pafta kenarlan ile dogru hatlarla yevrilir.
Bu sahalarm slmrlanmn belirlenmesi, diger sahalarla kom~ulugu ve birle~imine ili~kin usul ve
esaslar yonetmelikle duzenlenir.
(5) Arama ruhsatmm suresi, karalarda be~, denizlerde sekiz Ylldu.
(6) i~ programml yerine getiren ruhsat sahibinin en az bir sondaj yapllmaslm da iyeren
i~ ve yatmm programl ile buna kar~lhk gel en yuzde 2 teminatl vermesi kaydlyla ruhsat suresi
karalarda iki, denizlerde uy Ylla kadar uzatllabilir.
(7) Birinci uzahm sfuesi iyinde sondaj programml yerine getirmi~ bir petrol hakkl
sahibinin arama ruhsatmm suresi, yeni bir sondaj ve yatmm programl ile buna kar~lhk gelen
yuzde 2 teminatl vermesi halinde karalarda iki, denizlerde uy Ylla kadar uzahlabilir.
(8) Bu Kanun hUkiimlerine gore, arama ruhsatmm suresi ilk yururluk tarihinden
itibaren yapllan uzatmalar dahil, karalarda dokuz, karasulan iyi denizlerde ondort ylldan fazla
olamaz. Ancak arama ruhsatmm suresi sonunda petrol ke~fi yapllan alanlarda bu petrol
ke~finin ticari degerlendirmelerinin yapllabilmesi iyin iki Ylla kadar ilave sure verilebilir.
(9) Arama sahasmda ayllmakta olan bir arama kuyusunun bitirilmesi veya varsa uretim
testlerinin tamamlanabilmesi iyin gerekli olan operasyon suresi, arama ruhsatl sfuesini a~acak
durumda ise petrol hakkl sahibinin talebi uzerine altl aya kadar ek sure verilebilir.
(10) Arama ruhsatmda yapllan bir ke~iften sonra araYlCl, sahaYl geli~tirme ve uretime
ba~lamakla yukumlUdur. Bu takdirde araYlcl, uretilen petrol baklmmdan, i~letmecinin tiim
hak ve yiikumlUlUgune tabidir.
(11) Genel MUdurlUkye belirlenen ve aramaya aylk olan alanlar 7 nci maddede yer
alan ruhsatlandlrma usulUndeki ba~vurulara kapatllarak aylk artlrmaya ylklnak suretiyle arama
ruhsatma konu yapllabilir. Ba~vuruya kapahlan bu alanlar Genel Mudurluk tarafmdan tekrar
ayllmadan bu alanlara ruhsat ba~vurusu yapllamaz. Aylk artlrmamn hangi usul ve ~artlarda
yapllacagl, almacak yatmm teminatmm oranl ile bu teminatm iadesi, petrol i~lemine ili~kin
~artlar ve yaptmmlar aylk artlrma oncesinde ~artnamede belirtilir.

Ba~vuru ve ruhsatlandlrma usulii
MADDE 7- (1) Petrol hakkmm elde edilmesi 1ym yap1lan ba~vurunun
degerlendirilmesinde, ba~vurunun mevzuata uygunlugu, ba~vuranm mali yeterliligi ve taahhut
edilen i~ ve yatmm programmm bu Kanunun amacml diger ba~vurulara nazaran daha klsa
sfuede yerine getirme ozelligi dikkate ahmr. Mali yeterlilik ile i~ ve yatmm programmm
degerlendirilmesine ili~kin usul ve esaslar yonetmelikle diizenlenir.
(2) Arama ruhsah almmasl iyin, yonetmelik hukumlerine uygun olarak Genel
MudurlUge ba~vurulur. Petrol aramalanna aylk bir sahaya yapllan ilk arama ruhsatl
ba~vurusunun kapsadlgl alan ilan edilir. ilk ve sonraki ba~vurulann iyerigi ilan tarihini takip
eden doksan gun boyunca gizli tutulur. Bu sure iyinde yapllan ve aym arazi paryasml
tamamen kapsayan ba~vurular, birinci flkra yeryevesinde birlikte degerlendirilir. Bu sure
iyerisinde yapllan ve aym arazi paryasml klsmen kapsayan arama ruhsatl ba~vurularl ile
doksan gunden sonra aym alana yapllan ba~vurular degerlendirmeye almmaz. Reddedilen
arama ruhsatl ba~vuru sahasma veya terk edilen veya iptal edilen arama sahasma, ret, terk
veya iptal kararmm kesinle~ip Resmi Gazetede ilanml takiben yapllacak ba~vurular hakkmda

4

da bu huktimler uygulamr. Doksan gun sonunda Genel Mudfultik<;e degerlendirmeye alman
ba~vurular en ge<; altml~ gun i<;inde sonuca baglamr.
(3) Ba~vuru sahibi, ruhsat ba~vurusunda ve sure uzatIm taleplerinde vermi~ oldugu i~
programl i<;in gerekli yatmm tutannm yUzde 2'si kadar teminat verir. Denizlerde bu oran
yuzde 1 olarak uygulamr. Teminatm taahhtit edilen i~ programmm YllIlk ger<;ekle~en
miktarma kar~lhk gelen klsml petrol hakkl sahibine iade edilir. Bu teminata ili~kin usul ve
esaslar yonetmelikle duzenlenir.
(4) Teminatlar, ruhsat verili~i veya sure uzatIml kesinle~mesinden itibaren otuz gtin
i<;erisinde Genel Mudurltige verilir. Aksi halde ruhsat iptal edilir.
(5) Petrol bulgusu tespit edilememi~ veya geleneksel olmayan yontemlerin
uygulanacagl alanlarda teminat ahmp almmamasl, almacak ise u<;uncu flkradaki oranlan
ge<;memek uzere teminatm oramm belirlemeye Bakanlrk yetkilidir.

i~letme ruhsatI
MADDE 8- (1) Arama faaliyeti kapsammda ke~ifyapllmasl halinde, ruhsat sfuesince
arama ve uretim yapllmasl ile uretilen petrolun satrlmasl i<;in i~letme ruhsatI duzenlenir.
i~letme ruhsatI arama ruhsatmm verildigi tarihte ge<;erli olan ~artlan ihtiva eder.
(2) i;;letme ruhsatI ahmnasl i<;in yonetmelik htiktimlerine uygun olarak Genel
Mudurltige ba~vurulur. i~letme ruhsatmdan arta kalan alana ait arama ruhsatI, sfuesinin
sonuna kadar devam eder.
(3) i~letme ruhsatI, yonetmelige gore almacak i~ ve mali yatmm programl dikkate
almarak yurtirluge girdigi tarihten itibaren ba~vuru sahibinin talebine gore yirmi YII i<;in
verilir. Mucbir sebepler dl~mda programa uygun olarak uretime ba~lamnasl ve faaliyette
bulunulmasl esastlr. Aksi takdirde 24 tincu maddede ongortilen idari yaptmmlar uygulamr.
i~letme ruhsatI suresi, uzatlm talebine ekli olarak verilen uretim programmm uygun gorulmesi
halinde, onar Ylh ge<;memek uzere iki defa uzatrlabilir.
(4) i~letme hakkl suresi sona eren sahalar, i~letme ruhsatI verilmek uzere, Bakan
onaYlyla muzayedeye <;lkanlabilir. i~letme ruhsatl evvelce muzayedeye <;lkanlml~ bulunan bir
i~letme ruhsatmm tamaml veya bir klsml yine Bakan onaYlyla muzayededen kaldmlabilir.
(5) Muzayede kararl kaldmlmadlk<;a, muzayedeye <;lkanlan bir saha i<;in arama ve
i~letme ruhsatI verilmez. Bir sahanm muzayedeye <;lkanlmasl, en fazla teklifte bulunana
verilmesi veya herhangi bir teklifin kabul edilmesini gerektirmez. Muzayedenin usul ve
esaslan yonetmelikle dtizenlenir.
(6) i~letme ruhsatl sahibine talebi halinde fuettigi petrolti, nakletmek uzere boru hattI
in~a izni veri Ie bilir.
(7) Uretim sahalan klsmen veya tamamen aym petrollu arazi ic;inde bulunan
i~letmeciler petrol i~lemlerini birle~tirebilir.

DORDUNCU BOLUM
Devlet Hissesi ile Yiizey ve Su Haldan

Devlet hissesi
MADDE 9- (1) Bir araYlcl veya i~letmeci urettigi petroltin sekizde birini Devlet
hissesi olarak odemekle yukumltidur.
(2) Gravitesi 21.5 API'dan daha du~uk olan ham petrolden her bir 0.1 API gravite
farkl ic;in Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasl doviz alr~ kuru tizerinden hesaplanan be;;
ABD cent kar~llrgl Turk Lirasl daha az Devlet hissesi ahmr. Bu gravite ve Devlet hissesinden
indirim miktanm her be~ yrlda bir belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
(3) Arama veya i~letme ruhsatlarl ile ilgili olarak yapllan petrol i~lemlerinde kullamlan
petrolden Devlet hissesi ahmnaz.

5

(4) Petrol sahalannda uretilen karbondioksit gazl, fuetim artmna yonteminde
kullamlabilir.
(5) Yeraltl deposu olarak kullamlacak petrol rezervuarlan, fiilen veya hesaben
bo~altllmadan ve Genel MudurlUglin uygun goru~u almmadan yeraltl deposu olarak
kullanllamaz. Yeraltl depolamasl iyin uygun gorUlen saha bir i~letmecinin uhdesinde ise 0
i~letmeciye oncelik tammr. Depolama iyin gerekli oldugu belirlenen sahada uretilmeyecek
petrol den Devlet hissesi almmaz. Bu petrol ancak Gene1 MudurlUglin izni almarak ve Devlet
hissesi odenerek uretile bilir.
(6) Depolama ve diger enerji faaliyetleri ile petrol uretim faaliyetlerinin teknik olarak
bir arada yapllmasmm mumkun oldugu sahalar hem petrol uretim faaliyetine hem de
depolama ve diger enerji faaliyetlerine konu olabilir. Faaliyetlerin bir arada yapllmasmm
mUmkun olmadlgl durumlarda varsa kazanllml~ haklar dikkate almarak oncelik Bakanhk
tarafmdan belirlenir.
(7) Petrol ureticisinin odeyecegi Devlet hissesi, bir petrol birimi uzerinden uretilen
ham petrolde varil ba~ma 4112/2003 tarihli ve 5015 saYlh Petrol Piyasasl Kanununun 10 uncu
maddesinde duzenlenen yerli ham petrolun piyasa fiyatl, dogal gazda ise dagltlm ~irketlerine
veya serbest tUketicilere yapllan satI~ fiyatl uzerinden hesaplanlr.
(8) Devlet hissesi, uretimin yaplldlgl ayl takip eden aym yirminci gunu ak~amma
kadar Gene1 Mudurluge beyan edilerek tahakkuk ettirilir ve aym sonuna kadar ilgilinin ge1ir
veya kurumlar vergisi yonunden bagh oldugu vergi dairesine odenir. Devlet hissesinin beyan
edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, maddi delillere veya kanuni olyulere
dayamlarak tespit olunan farklar uzerinden Devlet hissesi tarh edilir. Tarh edilen Devlet
hissesi yUzde 100 fazlaslyla ahmr. Ancak ilgili tarafmdan eksik beyan edilen Devlet
hissesinin beyan edilmesi gereken tarihi takip eden iki ay iyerisinde kendiliginden beyan
edilmesi durumunda Devlet hissesi yuzde 50 fazlaslyla tarh edilir. Suresinde beyan edilmeyen
veya eksik beyan edilen ve Genel Mudurlugun tespiti ya da ilgilinin kendiliginden beyam
uzerine artmlarak tarh edilen Devlet hissesi ilgilisine teblig edilir ve teblig edildigi tarihten
itibaren bir ay iyerisinde odenir. Suresinde beyan edilmeyen Devlet hissesine beyan edilmesi
gereken son gunden tahakkuk ettirildigi tarihe kadar geyen sfue iyin 211711953 tarihli ve 6183
saYlh Amme Alacaklannm Tahsil UsulU Hakkmda Kanunun 51 inci maddesine gore
hesaplanacak gecikrne zamml oranmda faiz uygulamr. Suresinde odenmeyen Devlet hissesi
Genel MUdfulugun bildirimi uzerine ilgili vergi dairelerince 6183 saYlh Kanun hUkumlerine
gore takip ve tahsil edilir. Devlet hissesine ili~kin beyan, tarh, tahakkuk, odeme ile tarhiyata
dair usul ve esaslar yonetmelikle duzenlenir.
(9) 8 inci maddenin yedinci flkrasma gore petrol i~lemini birle~tiren i~letmeciler, tek
bir Devlet hissesi odeyebilirler.
(10) Devlet hissesi, Bakanhgm talebi uzerine ayni olarak da odenebilir. Buna ili~kin
usul ve esaslar yonetme1ikle duzenlenir.

Yiizey ve su haklan
MADDE 10- (1) Petrol hakkl sahibi; arama veya i~letme ruhsatmda veya civannda
petrol i~lemi iyin gerekli arazinin kullanma hakkml, arazi ozel mUlkiyet konusu ise anla~ma,
anla~mazhk durumunda kamula~tmna yoluyla, arazi Hazineye ait veya Devletin hUklim ve
tasarrufu altmda ise Maliye Bakanhgmdan bede1i kar~lhgmda kiralamak, irtifak hakkl tesis
etmek veya kullanma izni almak ve ruhsatma kaydedilmek suretiyle elde edebilir. Anla~maya
dayanan kullanma hakkl uy Ylldan fazla surdugu takdirde ozel mUlkiyet konusu arazinin
kamula~tmlmasl, arazi sahibi veya petrol hakkl sahibi tarafmdan istenebilir.
(2) Kamu yaran niteligindeki kamula~tlrma karan, talep uzerine Bakanhkya verilir.
i~lemler 411111983 tarihli ve 2942 saYlh Kamula~tIrma Kanunu huklimleri yeryevesinde
yaplhr. Aym Kanunun 27 nci maddesi hUklimlerine gore acele kamula~tIrma yapllabilir.

6

Kamula~tmlan arazinin miilkiyeti Hazineye, kullanma hakkl kamula~tIrma bede!ini odeyen
petrol hakkl sahibine ait olur. Bu durumda, Maliye Bakanhgl tarafmdan petrol hakkl sahibi
lehine bedelsiz olarak ve ruhsat siiresi kadar irtifak hakkl tesis edilir. Bu madde hiikiimleri
<;en;;evesinde elde edilen kullanma haklan arama ve i~letme ruhsatmm par<;asl olarak ruhsat
siiresince devam eder. Arama ve i~letme ruhsatl iptal edilirse kamula~tlfma bede!i iade
edilmez.
(3) AraYlcl veya i~letmeci, arama veya i~letme ruhsatI i<;indeki ve civanndaki arazide,
iizerindeki kullanma hakkml almak ve diger kanunlarm hiikiimlerine uyma ~artlarl ile sondaj
dahil <;e~itli yontemlerle su aramak ve bulunan sulan kullanmak, mevcut sularm kendi
i~lemleri i<;in gerekli miktarml, ba~kalanmn bu su iizerindeki haklanna tecaviiz etmeden,
kullanmak hakkma sahiptir.
(4) Faaliyet sahibi petrol arama ve <;lkarma faaliyetleri slrasmda yiizey, yeraltl, klYl ve
deniz sulanmn miktar ve kalite olarak korunmasl i<;in her tiirlii etiit, inceleme, ara~tlrma
projesini yapmak, gerekli tedbirleri almak ve uygulamakla miikelleftir.
(5) 31/811956 tarihli ve 6831 saYlh Orman Kanununa gore orman sayIlan yerlerdeki ve
milli parklardaki ruhsat ve izin alanlannda, ilgili mevzuata gore izin almak ve bedelleri
odenmek suretiyle petrol arama ve i~letme faaliyetleri yapllabilir.
(6) AraYlcl veya i~letmecinin petrol hakkl sahibi oldugu arama veya i~letme ruhsatmm
bir ba~ka arama veya i~letme ruhsatl ile kom~u oldugu durumlarda, kendi ruhsatI ile kom~u
ruhsat arasmdaki slmr <;izgisine hangi mesafeden itibaren petrol i~lemi yapabilecegine ili~kin
usul ve esaslar yonetmelikle diizenlenir.

BE~iNCi BOLUM
Terk, Sahaya ilave, Tesislerin Kaldlnlmasl ve Devredilmesi

Terk, sahaya ilave, tesislerin kaldlnlmasl ve devredilmesi
MADDE 11- (1) Petrol hakkl sahibi, ara~tlrma izni ve arama ruhsatIm en az bir ay
onceden, i~letme ruhsatml ise en az ii<; ay onceden Gene! Miidiirliige ba~vurarak ve varsa saha
ile ilgili kamu kurum veya kurulu~unu haberdar ederek klsmen veya tamamen terk edebilir.
Arama veya i~letme ruhsatmdan dogan haklar, terk edilen klSlm i<;in ba~vuru tarihinde sona
erer. Ancak ruhsatm tamaml i<;in taahhiit ettigi i~ ve mali yatmm programl terk edilmeyen
klSlmda aynen uygulamr. Petrol hakkl sahibinin, bu tarihe kadar olan yiikiimliiliikleri yerine
getirilmi~se, sorumluluklarl sona erer.
(2) Genel Miidiirliik, ba~vuru halinde bu Kanun <;er<;evesinde arama ve i~letme
ruhsatlarma ilaveler yapabilir. Bu durumda, mevcut programa ilave olarak yeni bir i~
programl istenir.
(3) Arama ruhsatlannm ve ekonomik olarak iiretimi sona eren i~letme ruhsatlannm
kullanma hakkmm sona ermesinden itibaren altI ay i<;inde petrol hakkl sahibi tarafmdan
araziden kaldmlmayan herhangi bir ta~mlr veya ta~mmazm miilkiyeti, arazi sahibine intikal
eder. Arazi sahibinin arazi iizerindeki herhangi bir maim devrini kabul etmemesi halinde
22 nci maddenin ii<;iincii ve dordiincii flkralanndaki hiikiimler uygulamr.
(4) Uretimi devam eden ancak kullanma hakkl sona eren i~letme ruhsatmm yeni
i~letmeciye devri halinde, arazide bulunan yiizey tesislerinin devri hususu kullanma hakkmm
sona ermesinden ii<; ay once devreden ve devralan arasmda yapIlan anla~mayla belirlenir.
Anla~ma saglanamamasl durumunda ruhsatta bulunan kullamlabilir tUm yeraltl ve yeriistii
tesisleri ruhsat siiresinin biti~ tarihinden itibaren hi<;bir yiikiimliiliik getirmemek kaydlyla
Bakanhga bedelsiz olarak devredilir. Devre ili~kin usul ve esaslar yonetmelikle diizenlenir.

7

ALTINCI BOLUM
Vergilendirme, ithalat ve ihracat He Transferler

Vergilendirme
MADDE 12- (1) Petrol hakkI sahiplerinin, safi kazan<;lan uzerinden odemekle
yiikumlU bulunduklan vergiler ve hissedarlan adma yapmalan gereken gelir vergileri kesintisi
toplaml yuzde 40 oramm ge<;emez.
(2) Dar mukellefiyet esasmda vergilendirilen kurumlara bu Kanun hUkumleri uyannca
petrol arama faaliyetleri i<;in yapllan serbest meslek kazancl odemelerinden 13/6/2006 tarihli
ve 5520 saYlh Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin birinci flkrasmm (b) bendi
uyarmca yuzde 5'i oranmda tevkifat yaplhr.
(3) Bu Kanunda yazlh petrol i~lemleri ile birlikte genel hukumlere bagh diger
faaliyetlerde bulunan petrol hakkI sahiplerinin petrol i~lemlerine ait faaliyetleri, diger
faaliyetlerinden ayn olarak muhasebe kaYltlannda izlenir ve vergilendirilir. Esas faaliyetleri
bu Kanuna gore petrol i~lemi olan iki veya daha fazla petrol hakkl sahibi, aralarmda bir
ortakhk olu~tunnu~ olsa bile ayn ayn vergiye tabi olurlar.
(4) 5520 saYlh Kanunun 3 Uncu maddesinin u<;uncu flkrasmm (a) bendinde yer alan
parantez i<;i hukum, petrol i~leminden elde edilen gelir ve kazan<;lara uygulanmaz.
(5) Devlet hissesi hari<; olmak iizere, petrol hakkl sahibinin, petrol i~lemi i<;in yapml~
oldugu yatmmlara tekabUl eden sermayesi kar~lhgmda uretimden elde edecegi gelirler, dar
mukellefiyet esasmda vergilendirilen yabancl kurumlar i<;in sermayenin cari kur uzerinden
geri ahnmasma kadar, tam mukellefiyet esasmda vergilendirilen yerli kurumlar i<;in ise
yapllan yatmm maliyeti itfa yoluyla gidere donu~tUrUlene kadar 213 saYlh Kanun
hUkiimlerine gore itfa payl olarak addolunurlar. Petrol hakkI sahiplerinin mUlga 7/311954
tarihli ve 6326 saYlh Petrol Kanununa gore ge<;mi~ ylliarda yabancl para cinsinden ithal etmi~
oldugu fakat halen transferi ger<;ekle~memi~ sermayesinden arta kalan miktarlar i<;in de bu
kural uygulanlf.
(6) Bakanhk<;a onaylanan arama giderleri, sondaj fer'i giderleri ve Ulke ekonomisi
yonunden verimli olmayan kuyulann a<;llma ve terk giderlerinin aktifle~tirilmesi ihtiyaridir.
Bu kapsamda petrol hakkl sahibi tarafmdan yapllan arama giderleri, sondaj fer'i giderleri ve
fuetim baklmmdan ekonomik olmayan kuyularm a<;llma ve terk giderleri dl~mdaki ekonomik
degerin mali yeti ile bu ekonomik degerin e!de edilmesi ve uzerindeki tesisatm kurulmasma ait
masraflar petrol hakkl sahibinin tercihi dogrultusunda gider yazllarak veya aktifle~tirilerek
amortisman yolu ile itfa olunur. Sermaye hesabma almarak aktifle~tirilen bu giderler i<;in
uygulanacak amortisman oranlarl 213 saYlh Kanunun 316 nCl maddesi hUkmune klyasla her
petrollu arazi i<;in ayn ayn olmak uzere, rezerv durumu da dikkate almarak Bakanhk ve
Maliye Bakanhgmca mti~tereken tespit edilir. Ancak, petrollti arazinin, petrol tiretiminden
ba~ka bir amaca tahsis edilmi~ bulunan klsmmm maliyet ve kIymeti ile petrol i~leminin sona
erdigi tarihte bu petrollu arazinin petrol hakkl sahibi baklmmdan haiz oldugu bakiye deger
amortisman oramndan indirilir.

ithalat ve ihracat
MADDE 13- (1) Petrol hakkl sahibinin bizzat veya bir temsilci veya Gene!
MudurlUk<;e kabul edilmi~ bir miiteahhidi vasltaslyla kendi adma, Turkiye'deki petrol i~lemi
i<;in idari faaliyetleri ile bina tesislerinin ve te<;hizatlannm in~asl, kurulmasl ve i~letmesine ait
malzemeler hari<;, petrol i~lemlerinde kullamlacak ve Genel Mudurluk<;e onaylanan
malzemeyi, ekipmam, akaryakItl, kara, deniz ve hava nakil vasltalanm ithal etmesi ya da
yurti<;inden teslim almasl, gumruk vergisinden, yapllan i~lemler har<;lardan, duzenlenen
kagltlar damga vergisinden mustesnadu. Ancak, Bakanlar Kurulu, ithal edilen malzemelerle
klyasl kabil nitelikte ve miktarda Tfukiye'de uretimi bulunan maddelerin isimlerini i<;eren bir

8

liste olu~turarak, bu listede gtimriik vergisinden istisna tutularak ithal edilmekte olan
maddelerden hangilerinin gtimrtik vergisine ve diger ithal vergisi ve resimlerine tabi
tutulacagllll tayin ve tespit edebilir. Listeler Resmi Gazetede yaYlmlandlgl tarihte ytirtirltige
girer. Ancak, listenin yaYlmlandlgl tarihten once Genel Mtidtirltige verilmi~ dileke,:eler ile
ithali istenilen maddeler, listenin ytirtirltige girdigi tarihten itibaren bir Yll ie,:inde ithal
edildikleri takdirde, istisnadan faydalanlrlar. Bu kapsamda edinilen sondaj kuleleri ve
ekipmanlan, petrol hakkI sahibinin mtiracaah ve Bakanhglll izni ile bu Kanun kapsaml
dl~lllda kalan jeotermal faaliyetlerinde kullamlabilir.
(2) Petrol hakkl sahiplerinin petrol i~lemlerinde kullanmak tizere Genel Mtidtirltike,:e
ithalah uygun bulunan malzemeleri ile ilgili olarak Ttirk Standartlan Enstittistintin uygunluk
degerlendirmesi aranmaz.
(3) Yukandaki istisnalara konu malzemenin petrol hakkl sahibinden petrol i~leminde
kullanllmak tizere ba~ka bir petrol hakkl sahibine Genel Mtidtirltigtin izni ile devri halinde
istisna devam eder. Soz konusu malzemeler petrol i~lemi saYllmayan bir faaliyet yolu ile
Ttirkiye dahilinde kullamlmak veya satllmak tizere devredildigi takdirde, devir tarihinde
ytirtirltikte bulunan ithalde ve dahilde allllan vergi, resim ve hare,:lann ttimtine tabi tutulur.
Ekonomik omrti bir Ylldan az olan sarf malzemeleri harie,: olmak tizere, diger malzeme1erin
devri, devir ve ihrae,: slrasllldaki klymet tespit kararllldaki kIymeti tizerinden yaplhr.
(4) Gtimrtik ve diger ithal vergi ve resimlerinden istisna olarak ithal edilmi~ olan
malzeme, Ttirkiye'ye giri~ tarihinden itibaren on YIlllll doldurdugunda, ithal eden veya
devralan petrol hakkl sahibi soz konusu malzeme tizerinde gtimrtik ve diger ithal vergi ve
resimlerinden istisna olarak her ttirlti tasarrufhakkllla sahiptir.
(5) Petrol i~lemi ie,:in ithal edilen malzeme Genel Mtidtirltigtin izni ile ihrae,: edilebilir.

Transferler
MADDE 14- (1) Petrol i~lemlerinde kullanllmak tizere ithal edilmi~ malzeme, nakdi
fonlar ve diger ekonomik klymetlerin tescil i~lemleri Genel Mtidtirltike,:e yaplhr. Petrol hakkl
sahibi, Gene1 Mtidtirltige ba~vurarak, Odenmesi gereken fakat hentiz Odenmemi~ bulunan her
ttirlti vergi, resim, hare,: ve Devlet hissesinin Odenmesi ie,:in gereken tutan harie,:, nakdi fonlarla
buna ili~kin haklanm ve sermaye mevcutlan esaSllla dahil diger iktisadi klymetleri nakden
veya aynen, vergiden muaf olarak harice transfer edebilir.
(2) Petrol hakkl sahibi, sermayesine mahsuben her zaman transfer talebinde
bulunabilir. Sermayesinin transferi tamamlandlktan sonra, transfer edilebilecek net
klymetlerini ise cari Yll ie,:erisinde tie,:er ayhk donemler sonunda transfer edebilir. Mahsup
i~lemleri ie,:in kurumlar vergisi beyannamesinin verili~ini takiben transfer beyannamesini
venr.
(3) Petrol hakkl sahibi ihray ettigi petrolden sagladlgl d6vizi yurtdl~lllda muhafaza
edebilir. Bu doviz tutarl, Ttirkiye'ye ithal edilmi~ sennaye ile bunu a~an net klymetlerin
transferinden mahsup edilir.
(4) Petrol hakkl sahibinin petrol i~lemi haricinde elde ettigi gelirlerin sermayesine
dahil edilmesi, transfer talebi ve bu kapsamda yurtdl~llla e,:lkaracagl dovizin tahsisine ili~kin
usul ve esaslar yonetmelikle dtizenlenir.

9

YEDiNCi BOLUM
YabanCI Personel <;::ah~tInlmasI, Miicbir Sebepler ve Diger Kurumlardan
Ahnacak izinler

YabanCI personel<;ah~tInlmasI
MADDE 15- (1) Petrol hakkI sahibi, petrol i~lemi iyin gereken yabancI personeli,
Bakanlrgm uygun gorii~iine istinaden iyi~leri Bakanlrgmca diizenlenecek yalr~ma amaylr
ikamet tezkeresi ile ozel kanunlarda belirlenen hiikiimler saklr kalmak ve yabancl ile i~verenin
diger kanunlardan dogan yiikiimliiliiklerini yerine getirmeleri kaydlyla, 27/2/2003 tarihli ve
4817 saYllr Yabancllann <;alr~ma izinleri Hakkmda Kanun hiikiimlerine baglr olmakslZln en
fazla altl ay siire ile yalr~tlrabilir. <;alr~ma siiresinin altl aydan fazla olmasl halinde 4817 saYllr
Kanun hiikiimlerine gore izin alrmr.

Miicbir sebepler
MADDE 16- (1) Dogal afetler veya sava~ hali, petrol i~lemine etkileri oranmda petrol
hakkl sahibinin hak ve sorumluluklanm e~it siirede erteler.

Diger kurumlardan ahnacak izinler
MADDE 17- (1) Genel Miidiirliige yapllan bir ba~vuru, diger bir kamu kurum ve
kurulu~unun yetki alanma giren bir hususu iyeriyor ise ba~vuru hakkmda karar almmadan
once ilgili kamu kurum ve kurulu~unun izni alrmr. ilgili kamu kurum ve kurulu~lan, bu
talepleri oncelikle ve ivedilikle inceleyerek otuz giin iyinde sonuylandmr.

SEKiziNCi BOLUM
Tebligat, KaYltlar, Raporiar, Bildirimler, izleme ve Denetim, itiraz ve Dava A<;ma

Tebligat
MAD DE 18- (1) Bu Kanuna gore hak talep eden ki~iler, Tiirkiye'de adres gostermeye
mecburdur. Adres gostermeyenlere ara~tlrma izni, arama ve i~letme ruhsatl verilmez.
(2) Ara~tmcl, araYlcl, i~letmeci; ara~tlrma izni, arama ve i~letme ruhsatlm elde ettigi
tarihten itibaren otuz giin iyinde Tiirkiye'de yerle~ik bir temsilci veya mii~terek temsilciyi ve
bunlann yerle~im yerlerini, temsilci ve yerle~im yeri degi~ikliklerini otuz giin iyinde Genel
Miidiirliige bildirmeye mecburdur. Bu hususlar petrol siciline kaydedilerek tescil edilir. Petrol
siciline tescil edilmi~ adreste yerle~ik temsilciye ve/veya mii~terek temsilciye yapllan tebligat
petrol hakkl sahibine yapllml~ saYllrr. Tebligatlar, 11/211959 tarihli ve 7201 saYllr Tebligat
Kanununa gore yapllrr.

KayItlar, raporlar, bildirimler, izleme ve denetim
MADDE 19- (1) Petrol hakkl sahibi, petrol i~lemi ile ilgi1i her tiirlii kaYlt, hesap, bilgi,
beIge ve numune1eri yonetmelik1e belirlenen siire, ~eki1 ve nitelikte Genel Miidiirliige
vermekle yiikiimliidiir.
(2) Bakanlrk petrol i~lemini kendi personeli eliyle veya gerektiginde diger kamu
kurum ve kuru1u~larmm personeli eliyle denetime tabi tutar. Petrol hakkl sahibi, bu flkra
geregince yetkilerini kullandlklan snada gorevlilere yardlm etmekle yiikiimliidiir. Bu konu ile
ilgili usul ve esaslar yonetmelikle diizenlenir.
(3) AraYlcl tespit ettigi bir petrol bulgusundan ve ke~iften Genel Miidiirliigii haberdar
etmeye mecburdur. ihbann zamam ve ~ekli yonetmelikle diizenlenir.
(4) Arama ruhsatl sahasmda ayllan sondaj kuyulanna ili~kin bilgi ve veriler ile
jeofizik, detay jeolojik ve laboratuvar bilgi ve verileri ruhsat siiresinin sonunda, i~letme
ruhsatl sahasmda ayllan sondaj kuyulanna ili~kin bilgi ve veriler ruhsatm yiiriirliik tarihinden

10

itibaren be;;inci Ylhn sonunda, ara;;tlrma izni kapsammda elde edilen bilgiler ise sekizinci
yllm sonunda aylk hale gelir. 213 say1l1 Kanundaki oze1 hiikiimler sakhdlr. Genel mahiyetteki
teknik, mali ve jeolojik bilgiler, kuyu yerleri, sondaj kesitleri, muhafaza borulan kaYltlan ve
genel iiretim ve satl;; rakamlan su saYllmaz.
(5) Dordiincii flkraya gore aylk hale gelen petrol i;;lemlerine ili;;kin bilgi ve verilerin
yurtiyi ve yurtdl;;mda pazarlanmasl ve satl;;l i;;lemi Gene1 Miidiirliikye geryekle;;tirilir. Buna
ili;;kin usul ve esaslar yonetmelikle diizenlenir.
(6) Gene1 Miidiirliik petrol i;;leminden elde edilen verilerin muhafaza edilmesine,
ilgililere sunulmasma, tamtlm ve pazarlanmasma ili;;kin konularda ihtiyay duydugu hizmet
ahmml yapar. Bu amayla petrol verilerinin pazarlanmasmdan elde edilecek gelirler, genel
biityeye gelir kaydedilmek iizere Bakanhk merkez muhasebe birimi hesabma yatmhr.

itiraz ve dava a~ma
MADDE 20- (1) Bu Kanun hiikiimlerine gore almml;; veya almacak olan tiim haklarda
ba;;vuru veya hak sahipleri arasmda ylkacak ihtilaflara ili;;kin itirazlar Bakanhk tarafmdan
sonuylandmhr.
(2) Bakanhk tarafmdan alman ba;;vuru, ara;;tmna izni, arama ruhsatl ve i;;letme
ruhsatmdan dogan haklara tesir eden kararlara kar;;l ayllacak davalar ilk derece mahkemesi
olarak Dam;;tayda goriiliir.

DOKUZUNCU BOLtJM
TescH ve ilan

TescH ve Han
MADDE 21- (1) Genel Miidiirliik petrol sicili tutar ve petrol siciline yonetmelik
hiikiimleri yeryevesinde a;;agldaki hususlar kaydedilir.
a) Ara;;tmna izni, arama ruhsatl ve i;;letme ruhsatl almak iyin bu Kanuna uygun olarak
yapllan tiim ba;;vurular.
b) Ara;;tlrma izni, arama ruhsatl ve i;;letme ruhsatl verili;;i ve bunlardaki degi;;iklikler,
bunlann ve ara;;tmna izinlerinin her ne ;;ekilde olursa olsun sona eri;;leri.
c) Arama ruhsatl, i;;letme ruhsatl ve bunlardan dogan petrol haklarl iizerinde tesis
edilecek haklar ve arama ruhsatl veya i;;letme ruhsatmda mii;;tereken petrol hakkl sahibi olan
;;irketlerin aralannda yapacaklan ve Genel Miidiirliik tarafmdan da onaylanan bir anla;;maya
gore tayin edilen operatOr.
y) Arama ruhsatl, i;;letme ruhsatl ve bunlardan dogan petrol haklarmm veya bunlar
iizerindeki haklann devri ve biitUn bunlar iizerine konulacak ;;artlar ve klSltlar.
d) Yonetmelikle petrol siciline kaydedilecegi gosterilen diger hususlar.
(2) Birinci flkranm (c) ve (y) bentlerindeki hususlann kabul ve tescil talepleri, Gene1
Miidiirliik tarafmdan oncelikle degerlendirilir ve ba$VUfU tarihinden itibaren altml;; giin iyinde
karara baglanlr. Petrol siciline kaydedilmesi gereken hususlar hakkmda diger kanunlann sicile
ve tescile ait hiikiimleri uygulanmaz. Petrol hakkl sahibi olmak iyin yapllacak ba;;vurularm
usulii ba;;vuruya eklenecek belge1erin nite1ik ve kapsaml, petrol sicilinin ne ;;ekilde tutulacagl,
tadil ve terkin edilecegi gibi hususlar yonetmelikle diizenlenir. Yonetmelige uygun olmayan
ba;;vuru, rapor ve belgeler sahibine herhangi bir hak saglamaz.
(3) Bolgelerin tayin ve tadilleri, aylk sahalarm tespit, tadil ve kapanmalan, ara;;t1rma
izni kararlan hari y ba;;vurular hakkmda verilen kararlar, bir arama veya i;;letme ruhsatmm
verildigi, tadil veya devri, sona erdigi, arama ve i;;letme ruhsatlan iizerinde tesis olunan diger
haklar ve klSltlar ile mevzuata gore ilam gereken diger hususlar Genel Miidiirliik tarafmdan
Resmi Gazetede ilan edilir. Resmi Gazetede ilan tebligat mahiyetindedir; ancak bu Kanunun

11

veya yonetmeligin 6zel tebligatl gerektiren htiktimleri sakhdlr. Petrol hakkl ile ilgili
kesinle~en kararlarm onbe~ gtin iyinde Resmi Gazetede ilan edilmesi zorunludur.
(4) Resmi Gazetede ilan edilen herhangi bir hususun yaylm tarihi, bu ilanda aksine
htiktim bulunmadlkya, yiirtirltik tarihi olarak kabul edilir. Kendilerine 6zel tebligat
yapllmaml~ ki~iler iyin arama veya i~letme ruhsatlarmm ba~langIY, uzatma, tadil, devir ve
sona erme tarihleri de bu husustaki kararlann yaylm tarihleridir.
(5) Arama ve i~letme ruhsatlan ve bunlardan dogan petrol haklarl ve bu petrol
haklanmn arama veya i~letme ruhsatmm herhangi bir paryasma kar~lhk gelenleri, petrol
siciline kaydedilmekle birlikte, ta~lnmazlar tizerinde yapllabilecek satl~, rehin ve benzeri
sozle~melere, bu Kanunda ongoriilen ~artlar yeryevesinde konu olabilirler.
(6) Petrol hakkmm kullamlmasml gerektiren ve bu Kanun yeryevesinde tescil edilmi~
bulunan bir hakkm sahibi, kendi hakkl oranmda petrol hakkl sahibinin hak ve
ytikiirnlUliikleriyle sorumlu olur. Arama veya i~letme ruhsatl veya bunlardan dogan petrol
haklanndan herhangi birinin hissedarlan, hisseleri oranmda bu Kanunun verdigi hak ve
ytiktimliiliiklere sahip olur.
(7) Haciz ve ihtiyati tedbirler hariy olmak tizere birinci flkranm (c) ve (y) bentlerindeki
haklar ve ~artlar, Genel Mtidtirltikye kabul edilip petrol siciline kaydedilmedikye Genel
MtidtirlUge ve tiyUncti ki~ilere kar~l htiktim ifade etmez.
(8) Be~inci ve altmcl flkralardaki htikumlerin uygulanacagl petrol haklan ve altmcl
flkrada belirtilen hak sahiplerinin, hissedarlan veya temsilcilerinden birinin sorumluluklanm
yerine getirmemesinin diger hak sahipleri ve hissedarlar hakkmda olu~turacagl sonuylara ait
htiktimler yonetmelikle dtizenlenir.
(9) Genel Mtidfultikye tescil edilmi~ bir petrol hakkl sahibinin sermayesinde kontrolUn
degi~imine yol ayabilecek her tiirlti hisse devir i~lemleri Bakanhgm on iznine tabidir. Buna
ili~kin usul ve esaslar yonetmelikle dtizenlenir.

ONUNCU BoLi'rM
Yasaklar, Ozel Hiikiimler, idari Para Cezalan ve idari Tedbirler

Yasaklar ve ozel hiikiimler
MADDE 22- (1) Bu Kanuna gore ara~tlfma izni, arama ruhsatl ve i~letme ruhsatl
ahnmadan hiybir petrol i~lemi yapllamaz.
(2) Ba~ka bir kanuna gore ahnml~ herhangi bir hak, bu hakkm sahibine bir petrol
i~lemi yapma hakklm vermez.
(3) Petrol i~lemi sona ermi~ bulunan petrol hakkl sahibi araziyi eski haline getirmekle
ytikiirnlUdtir. Bu ytikiirnltilUge ili~kin usul ve esaslar yonetmelikle dtizenlenir.
(4) Petrol hakkl sahibi, tizerinde i§lem yaptlgl arazinin maliki veya zilyedi bulunan
ki~iye, araziye, 0 yerdeki tesislere verdigi zaran ve bu ki~inin mahrum kaldlgl tirtin bedelini
veya i~letme kazancml Odemekle mtikelleftir.
(5) Bu Kanundaki esaslara uygun olmak ~artlyla, sermaye §irketlerine veya yabancl
devletler mevzuatma gore sermaye ~irketi niteliginde bulunan ozel hukuk tiizel ki~ilerine
ara~tlrma izni, arama ruhsatl ve i~letme ruhsatl verilir.
(6) Bu Kanuna gore verilmi~ bir hak ba~ka bir kanuna gore girilmesi veya bulunulmasl
yasak olan bir yere girme veya 0 yerde bulunma hakklm vermez.
(7) Petrol hakkl sahibi, petrol i~lemi esnasmda dogrudan veya dolayh olarak tehlikeli
fiil olu~turamaz, olu~masma izin veremez. Petrol hakkl sahibi ruhsatl dahilinde yore halkmm
ya~amml zora sokmayacak, dogaya ve yevreye zarar vermeyecek ve bunlan tehlikeye
atmayacak ~ekilde petrol i~lemi iyin gerekli tesis ve ekipmam kurar.
(8) Petrol hakkl ahnmasmdan once, petrol i~lemleri esnasmda dogabilecek zarar ve
ziyam kar~llamak tizere teminat verilmesi zorunludur. Teminat miktarlan hektar ba~ma;

12

ara~l1rma izinleri i9in ara~l1rma izin harcmm onbinde be~i, arama ruhsatlan i9in arama ruhsat
harcmm binde biri, i~letme ruhsatlarl i9in i~letme ruhsat harcmm binde be~idir. Bu oram
yuzde 50 oranmda artlrmaya veya eksiltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Petrol hakkl sahibi
teminal1m, yeni belirlenen tutarlara iki ay i9inde tamamlar.
(9) Bir petrol i~lemini tehdit eden ~artlar olu~tugunda, petrol hakkl sahibi Genel
Mudfuliigu ve etkilenebilecek diger petrol hakkl sahiplerini derhal haberdar eder ve tehdidin
mahiyeti ile bunu onlemek uzere almmakta olan tedbirleri bildirir. Genel Mudfuliik almml~ ve
almacak olan tedbirleri yetersiz gordugu takdirde, petrol hakkl sahibinden ilave tedbirler
almasml isteyebilir.
(10) Petrol hakkl sahibi olacak ozel hukuk tuzel ki~ileri 131112011 tarihli ve 6102
saYlh Turk Ticaret Kanunu hUkumlerine tabidir. Turkiye'de petrol hakkl sahibi olacak ve
yabanci devletler mevzuatma gore sermaye ~irketi niteliginde bulunan ozel hukuk tUze1
ki~ileri, Turk parasmm klymetini koruma hakkmdaki mevzuata gore Turkiye'deki faaliyetleri
baklmmdan Turkiye'de yerle~ik saYlhrlar.
(II) Hudutlarda, askeri yasak bOlgelerde, tarihi yerlerde ve yerle~im yerlerine hangi
mesafede petrol i~lemi yapllabilecegi hususu yonetmelikle belirlenir.
(12) DIke petrol arz guvenligi a9lSlndan ihtiya9 duyulan hallere mlinhaslr olmak uzere
yurti9inde uretilen petroliin tamammm veya bir klsmmm SOlS say1l1 Kanunun 10 uncu
maddesinde duzenlenen piyasa fiyatl uzerinden rafinerilerce satln almmasma karar venneye
Bakanlar Kurulu yetkilidir.

idari para cezalan
MADDE 23- (I) Bu Kanuna gore yasaklanan fiiller, daha agu bir cezaYI
gerektinnedigi takdirde, bu madde hukumlerine gore idari para cezaSI ile cezalandmhr. Bu
Kanuna gore idari para cezalannm veya idari yaptmmlarm uygulanmasl, bu Kanunun diger
huklimlerinin uygulanmasma engel olu~turmaz. Bu Kanuna gore verilen ceza ve almacak
tedbirler diger kanunlar geregi yapllacak i~lemleri engellemez.
(2) Bu Kanuna gore;
a) Tehlikeli fiil nedeniyle onemli ve tamiri mumkun olmayan bir hasar veya zarar
verenler be~yuz bin Turk Lirasl,
b) Petrol i~lemi esnasmda tehlikeli fiil yapanlar u9yuzelli bin Turk Lirasl, verilen sfue
igerisinde onlem almayanlar gegen her bir gun i9in elli bin Turk Lirasl,
c) Arama ruhsatl veya i~letme ruhsatl almakslZln petrol i~lemi yapanlar ikiyuzelli bin
Turk Lirasl,
9) Ara~tlfma izni ve arama ruhsatl almadan ara~tlrma yapanlar yliz bin Tfuk Lirasl,
d) Verilen bir hakkm kullamlmasml veya kanunu uygulamakla gorevli olanlarm
gorevlerini yapmasml engelleyenler elli bin Turk Lirasl,
e) Yapllan ba~vurularda gergek dl~l beyanda bulunanlar elli bin Turk Lirasl,
f) Verilmesi gereken bilgi ve belgeleri bir takvim ylll i9inde iki defa zamamnda
gondenneyenler veya eksik gonderenler on bin Tfuk Lirasl, bu durumun bir takvim Yill i9inde
ikiden fazla tekrarl halinde ise her tekrar i9in on bin Turk Lirasl,
idari para cezaSI ile cezalandmhrlar.
(3) Bu Kanuna gore verilen idari para cezalan tebliginden itibaren bir ay igerisinde
odenir.
(4) Genel MUdurluk tarafmdan verilen idari para cezalarma kar~l otuz gun i9inde idare
mahkemelerinde dava a911abilir.

13

idari tedbirler
MADDE 24- (1) Arama ve i~letme ruhsatl almadan petrol i~lemi yapllmasl sonueunda
elde edilen gelire ve petro1e el konularak miilkiyeti 30/3/2005 tarihli ve 5326 saylll
Kabahatler Kanunu ile 5015 saylh Kanun hukumlerine gore kamuya geyirilir.
(2) Genel Mudurluk, petrol i~leminde veya bu i~lem ile ilgili olarak tehlikeli fiil
yaplldlgml belirler ise petrolUn satl~l ve tehlikeli fiilin onlenmesi iyin yapllaeak yah~malar
hariy, petrol i~lemi durdurulur. Tehlikeli fiilin onlenmesi iyin Genel MudurlUgOO vereeegi
sfue iyinde, tehlikeli fiil onlenmez ise Genel MudfulUk masrafl petrol hakkl sahibine ait
olmak uzere, tehlikeli fiili onleyiei tedbirleri ahr, has an tamir ve tazmin ettirir. Bu amayla
oncelikle 22 nei maddenin sekizinei flkrasmda yer alan teminat kullanlhr. Teminatm
kullanllan klsml iki ay iyinde petrol hakkl sahibine tamamlattmhr. Teminat miktan iki ay
iyerisinde tamamlanmadlgl takdirde, her geyen ay iyin eksik bedel uzerinden yuzde 10
oranmda artmm yapllarak tamamlattmhr. Bir yllm sonunda teminatm tamamlanmamasl
halinde petrol hakkl sahibinin ara~tlrma izni, arama ruhsatl veya i~letme ruhsatl iptal edilir.
(3) Petrol hakkl sahibi bu Kanuna, yonetmeliklere, ara~tlrma izni, arama ruhsatl veya
i~letme ruhsatmda yazlh ~artlardan herhangi birine uymadlgl takdirde kendisine ~artlara
uymasl ihtar edilir. ihtara uymamasl durumunda doksan goo sonunda petrol hakkmm iptal
edilecegi bildirilir. Doksan gOOlUk sfuenin bitiminde petrol hakkl sahibinin ~artlara
uyabilmesi iyin ek sfueye ihtiyay oldugu Genel Mudurlukye tespit edilir ise altml~ gOOu
geymemek uzere ek sure verilir. Bu sure sonunda ~artlara uymazsa sahip oldugu izin veya
ruhsatl iptal edilir.
(4) 9 uneu maddenin birinei flkrasmda belirtilen Devlet hissesinin bir Yll iyerisinde ust
uste iki, toplamda uy defa ilgili vergi dairesine Odenmediginin tespiti halinde arama veya
i~letme ruhsatl iptal edilir.
(5) A~aglda belirtilen durumlarda;
a) Arama veya i~letme ruhsatl sahibi, uzerinde i~lem yaptlgl arazinin maliki veya
zilyedi bulunan ~ahsa, araziye verdigi zaran ve bu ~ahsm yoksun kaldlgl urun bedelini veya
i~letme kazanelm odemezse,
b) Ara~tmna izni, arama ruhsatl ve i~letme ruhsatl sahibi, bu Kanuna veya ba~ka bir
kanuna gore girilmesi veya bulunulmasl yasak bir yere girerse,
c) Bir petrol i~lemini tehdit eden ~artlar olu~tugunda, petrol hakkl sahibi Genel
MudurlUgu ve etkilenebileeek diger petrol hakkl sahiplerini derhal haberdar etmez ve tehdidin
mahiyeti ile bunu onlemek uzere ahnmakta olan tedbirleri bildirmezse,
fiilin niteligine gore; doksan gun sure verilerek petrol i~lemlerinin geyiei bir sfue iyin
durdurulabileeegini veya dogrudan izin ve ruhsatmm iptal edileeegi petrol hakkl sahibine
bildirilir. Bu ihbara ragmen doksan gOOIUk surenin bitiminde petrol hakkl sahibi geregini
yapmazsa, Genel Mudurluk petrol i~lemini doksan giinden az yuzseksen gunden yok olmamak
uzere geyiei olarak durdurabileeegi gibi petrol hakkml dogrudan dogruya iptal edebilir.
(6) Bu Kanunda belirtilen muebir sebepler dl~mda, 7 nei maddenin dorduneu flkrasl
geregince verilen teminattan, taahhtit edilen i~ programmm Yllhk geryekle~tirilmeyen
miktanna kar~lhk gelen yatmm tutanmn top lam yatmm tutan oranmdaki klsml irat
kaydedilir. Taahhtit edilen i~ programmm iki yll ust uste hiy geryekle~tirilmemesi durumunda
verilen teminat irat kaydedilir ve ruhsat iptal edilir.
(7) Muebir sebepler dl~mda, bir i~letme ruhsatmda bir Yll iyerisinde hiy tiretime
ba~lamlmamasl veya ba~laml~ bir uretimin dunnasl halinde Genel MudurlUkye yuzseksen gun
iyerisinde programma uygun olarak uretime ba~lanmasl istenir. Bu sure sonunda Genel
MUdurlukye kabul edilebileeek bir gerekye sunulamamasl halinde i~letmeeiye yUzseksen gun
sure verilir. Bu sure sonunda fuetime ba~lanmazsa ruhsat iptal edilir.

14

(8) Ara~tlrma izni, arama ruhsatl veya i~letme ruhsatl iptal kararlan, Bakan tarafmdan
verilir. iptal tarihinde petrol hakkl sahibinin iptale konu olan izin veya ruhsattaki haklarl sona
erer.

ONBiRiNCi BOLUM
<;e~itli Hiikiimler

Yonetmelik
MADDE 25- (1) Bu Kanunun uygulanmasma ili~kin usul ve esaslar Bakanlrk
tarafmdan <;lkanlan yonetmeliklerle duzenlenir.

Te~vikler
MADDE 26- (1) Petrol hakkl sahipleri, sosyo-ekonomik geli~mi~lik slralamasma
gore, endeks degeri eksi olan iller ile kalklnmada oncelikli yoreler kapsammdaki diger illere
yaptlklarl yatmmlan i<;in bu yorelere uygulanan te~viklerden yararlandmlrr.

Degi~tirilen ve yiiriirliikten kaldmlan hiikiimler
MAD DE 27- (1) 19/411926 tarihli ve 815 saYllr Turkiye Sahillerinde Nakliyatl
Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Kara Sulan Dahilinde icraYl San'at ve Ticaret Hakkmda
Kanunun;
a) 3 uncu maddesinin birinci flkrasma a~agIdaki cumle eklenmi~tir.
"Ancak, petrol hakkl sahibi yabancllar da Turk kara sulan dahilinde petrol arama ve uretim
faaliyetlerini icra edebilirler."
b) 4 lincu maddesinin birinci fIkrasma "ecnebi tahlisiye gemilerinin" ibaresinden soma
gelmek uzere "ve petrol arama ve fuetim faaliyetlerinde kullamlan deniz vasltalannm" ibaresi
eklenmi~tir.
(2) 7/3/1954 tarihli ve 6326 saYIlr Petrol Kanunu yfufulUkten kaldlfllml~trr. Diger
mevzuatta 6326 saYllr Kanuna yapllml~ olan atlflar bu Kanuna yapllml~ saYllrr.
(3) 11711964 tarihli ve 488 saYllr Damga Vergisi Kanununa ekli (2) saYllr Tablonun
"IV -Ticari ve medeni i~lerle ilgili kagltlar" ba~hklr bOlUmune a~agldaki fIkra eklenmi~tir.
"42. Turk Petrol Kanunu kapsammda petrol hakkl sahiplerinin petrol arama ve uretim
faaliyetlerine ili~kin olarak duzenlenen sozle~meler."
(4) 18/4/2001 tarihli ve 4646 saYllr Dogal Gaz Piyasasl Kanununun 4 uncu maddesinin
dorduncu flkrasmm (b) bendinin dordlincu paragrafmdan soma gelmek uzere a~agldaki
paragraf eklenmi~tir.
"Do gal gaz fuetimi yap an petrol hakkl sahibi yerli ve yabancl ~irketler ile yabancl
~irketlerin Tiirkiye'deki ~ubelerine, iirettikleri dogal gazl; toptan satr~ ~irketlerine, ihracat<;l
~irketlere, dagltlm ~irketlerine veya serbest tUketicilere pazarlamak ve ihra<; etmek iizere,
depolama ko~ulu aranmakslzm, toptan satr~ lisansl verilir."
(5) 6/612002 tarihli ve 4760 saYlh Ozel Tuketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin
birinci fIkrasmm (3) numaralr bendine a~agldaki alt bent eklenmi~tir.
"c) (II) saYllr listedeki 8701.20, 87.04, 87.05 ve 87.09 G.TJ.P. numaralannda yer alan
mallann, munhaslran petrol arama faaliyetinde kullamlmak uzere ilk iktisabl,"

15

ONiKiNCi BOLUM
Ge'tici ve Son Hiikiimler

KazaDllml~ haklar
GE<;::ici MADDE 1- (1) Bu Kanunun yliriirliige girdigi tarihten once ahrum~ arama
ve i~letme ruhsatlanna ili~kin hak ve yiikiimlUliikler ruhsat siiresi sonuna kadar, Tiirkiye
Petrolleri Anonim Ortakhgllllll sahip oldugu mevcut i~letme ruhsatlanndaki hak ve
yiikiimliiliikler ise iiretim sonuna kadar devam eder.
(2) Bu Kanunun yiiriirliige girmesinden itibaren bir Yll iyerisinde talepte bulunulmasl
halinde, mevcut arama ruhsatlannlll sllllrlannlll intibakl bu Kanun hiikiimlerine tabi olarak
yaplhr ve hak sahibine yeni bir arama ruhsatl verilir. Bunlara ili~kin usul ve esaslar
yonetmelikle diizenlenir.
(3) Petrol hakkl sahiplerinin kendi petroliinii ta~lmak iizere mUlga 6326 saYlh Kanun
kapsamlllda alml~ oldugu boru hath belgeIeri i~letme ruhsatlarllllll eki haline getirilir.
(4) Bu Kanunun yaylml tarihinden itibaren bir Yll siire ile arama ruhsah ba~vurusu
allllmaz.

Sonu'tlandmlamayan i~Iemler
GE<;::ici MADDE 2- (1) Bu Kanunun yiiriirliige girdigi tarihten once ba~laml~ olan
ve mUlga 6326 saYlh Kanun kapsamlllda allllan bir beIge ile ilgili olarak ba~latllml~ veya
yaplml devam eden projeler tamamlanlllcaya kadar ithalat, ihracat ve kamula~tlIma haklannlll
yiiriirliigii devam eder.

Diizenleyici i~Iemler
GE<;::ici MADDE 3- (1) Bu Kanunun 25 inci maddesinde beIirtilen yonetmelikler altl
ay iyerisinde yiiriirliiliige konulur. Bu yonetmelikler yiiriirlUliige konuluncaya kadar mevcut
diizenlemelerin bu Kanuna aykm olmayan hiikiimlerinin uygulanmasllla devam olunur.

Egitim miikellefiyeti
GE<;::ici MADDE 4- (1) Bu Kanunun yiiriirliige girdigi tarihten once Genel
Miidiirliikye tespit edilmi~ egitim miikellefiyetleri, i~letmeciler tarafllldan mUlga 6326 saYlh
Kanun ve ilgili diger mevzuat hiikiimlerine gore be~ Yll iyerisinde yerine getirilir. Bu siireyi
uzatmaya Bakanhk yetkilidir.

Y iiriirIiik
MADDE 28- (1) Bu Kanun yaylml tarihinde yiiriirliige girer.

16

GENEL GEREK<;E

Cumhuriyetimizin kurulmasmdan sonra Dunyada ve ozellikle Ortadoguda onemli
hidrokarbon rezervlerinin ke~fedilmesiyle birlikte, cografik yakmhgi nedeniyle Ulkemiz de
petrol potansiyeli bakImmdan uiusiararasl yatmmcilarm dikkatini yekmi~ ve 1954 Yllmda
petrol faaliyetleri ile ilgili ilk defa geni~ ve kapsamh bir kanuni duzenleme yapilarak 6326
saylli Petrol Kanunu yururlUge konulmu~tur. Bu Kanun petrolUn aranmaSI, uretimi, iletimi
rafinajl, depoianmasl toptan satl~1 ile ilgili hususlan kapsamaktadu. Her ne kadar 1954
YIhndan beri ye~itli tarihlerde Ulkemizde uygulanan ekonomik politikalara ve ihtiyaylara gore
Kanunda bazi degi~iklikler yapIlml~ ise de, aradan geyen surede yok saYlda degi~ik mevzuatm
duzenlenmesi ile Petrol Kanunu iyerisindeki biryok husus bu mevzuatlarla yeli~ir hale
gelmi~tir. Bugun itibarlyia piyasa faaliyetleri kapsamma giren rafineri, iletim, depolama ve
pazarlama faaliyetlerinin Petrol Kanunu kapsammdan yIkml~ olmasl, diger mevzuatla
Kanunun uyumunun sagiamasl ve yakla~lk 58 ylldir hedeflenen seviyeye gelememi~ olan
petrol arama ve uretim faaliyetlerinin arttmimasl iyin yeni bir petrol kanunu hazirlanmasl
ihtiyaci ortaya YIkml~tlr.
Olkemizde bugline kadar 5040 adet ruhsat ba~vurusu yapIlml~, bunlardan 3190 adedi
bir ba~ka ifade ile yuzde 63'u 229 yerli yabanci ~irket tarafmdan yah~llml~tlr. Bu ~irketlerin
yUzde 77'sini yabanci yatmmcllar yuzde 33'unu ise yerli yatmmcllar olu~turmu~tur. 2011 YIh
sonu itibarlyia verilen ruhsatlarm yakla~lk yuzde 30'unda 1700 adet arama kuyusu ayllarak
petrol ve dogal gaz aranml~tlr. Bunun sonucunda 118 adet ham petrol, 51 adet dogal gaz
sahasl olmak uzere 169 adet uretim sahasl ke~fedilmi~tir. Arama kuyularmdaki ke~if isabet
oram yakla~lk yuzde 10 olup yatmmcilar aylSlndan Ulkemiz riski yUksek Ulkeler slmfmda
degerlendirilmektedir. Ke~fedilen rezerv miktan baklmmdan ise ham petrolde yerinde rezerv
miktan 1 milyar ton olup 2011 YIh sonu itibanyla bunun 183,2 milyon tonu, bir ba~ka ifade
ile yuzde 18'inin uretilebilir oldugu hesapianmaktadir. Dogal gazda ise rezerv rakamianmiz
yok denecek kadar azdIr. Halen 2,4 mil yon ton olan YIlhk ham petrol uretimimizin 30 milyon
ton olan YIlhk tUketimimize katklSl yUzde 8'dir. GunlUk ham petrol uretimi yapan kuyu saylSl
ortalama 1000 civarmda olup kuyu ba~ma yapilan gunlUk uretim ise ortalama 45 varil
seviyesindedir. Ortalama fuetim derinligi minimum 1500 metre ile 3000 metre arasmda
degi~en fuetim kuyularlmlzdaki gunluk fuetim verimi ise minimum 1 varil ile maksimum 700
varil arasmda degi~mektedir.
GorUlecegi uzere bugune kadar elde ettigimiz sondaj ve uretim rakamiarl sahip
oldugumuz petrol potansiyelinin varhgi hakkmda henuz negatif veya pozitif yonde kesin bir
fikir verebilecek nitelikte degildir.
ate yandan arama yatmmlarmdaki maliyetlere bakacak olursak karalarda on
ara~tlrmalar dahil 2500-3000 metre derinlikte bir kuyunun maliyetinin 3-5 milyon ABD
Dolan, denizlerde ise su derinligine bagh olarak 10 ila 200 mil yon ABD Dolarl seviyesinde
geryekle~tigi dikkate almdlgmda arama ve fuetim yatmmlannm ozellikle son zamanlarda
potansiye1i daha fazla olan denizlerimizde daha kapsamh ve uzun vade Ii olarak te~vik
edilmesinin gerekliligi ortaya YIkmaktadlr.
6326 saYlh Petrol Kanunu kapsammda edinilen sonuylar ve tecrubeler; Dunyadaki
benzerlerine uygun olacak ~ekilde, yerli ve yabanci sermayenin petrol arama ve fuetim
faaliyetlerine daha fazla katIhmml saglamak iyin; i~lemlerin sadele~mesi, maliyetinin
azaltllmasl, yatmm indirimi ve vergi istisnasl, yabanci yatmmcilar iyin sermaye ve kar
transferi kolayhklan gibi te~vik unsuriarim iyeren, ruhsat ba~vuru a~amasmi ve degerlendirme
surecini, hak sahiplerinin hak ve yUkumlUluklerini gunun ko~ullarma ve objektif kriterlere
gore duzenleyen yeni bir kanun yapilmasl geregi ortaya Ylkarml~tlr.

17

Bu kapsamda Tasanda, ruhsat ba~vuru ve degerlendirilmesinin yerli ve yabancl
yatmmcllar i<;in rekabet<;i, ~effaf, gilvenli ve istikrarh bir ortam i<;erisinde yapllmasml ve
yatmmlann hlZh, silrekli ve etkili bir ~ekilde silrdilriilerek iilkemiz petrol kaynaklarmm bir an
once ekonomiye kazandmlmasml saglamak amaclyla;
- Tilrkiye'nin kara ve deniz olmak ilzere 2 petrol bOlgesine aynlmasl,
- Petrol aramalan i<;in sondaj oncesi jeolojik ve jeofizik data ahml ve bu datal arm
yatmmcllara pazarlanmasma imkiin verecek ~ekilde uzman ki~i ve kurulu~larca on
ara~l1rmalar yapllmasl,
- Aym ba~vuru alanma ba~ka ba~vurulann da rekabet<;i ve ~effaf bir ~ekilde
yapllmasma imkiin vermek ilzere 90 giln silre verilmesi,
- Her bir arama ruhsatmm taahhilt edilen i~ ve yatmm programl kar~lhgmda verilmesi,
- Arama ruhsatl ba~vurulannda daha objektifve i:il<;iilebilir kriterlerin belirlenmesi,
- Arama ruhsatmm verili~i ve silre uzal1mlannda taahhilt edilen i~ ve yatmm
programmm tutanmn yilzde 2'sinin teminat olarak verilmesi,
- Petrol potansiyeli yilksek olan ve Genel Mildilrlilk<;e belirlenecek ruhsatslz alanlarm
a<;lk artlrma usulil ile arama ruhsal1 olarak verilmesi,
- Arama ruhsatlanmn bilyilkliigilniln ve ~eklinin cografi grid sistemi ile uyumlu herkes
tarafmdan kolayca ula~Ilabilen belirli i:il<;ekte ilretilmi~ pafta sisteminde be1irlenmesi,
- Arama ruhsatlannm kanuni silre1erinin karalarda 5, denizlerde 8 Yll olarak
belirlenmesi,
- En az 1 arama kuyusunun a<;llmasmm taahhilt edilmesi kar~lhgmda ruhsat silrelerinin
uzal1lmasl,
- Devlet hissesinde hesaplanmasl karma~lk olan kuyuba~l fiyatl yerine herkes
tarafmdan bilinebilen; ham petrolde piyasa fiyal1, dogal gazda ise toptan satl~ fiyatmm esas
ahnmasl,
- Uretim ve pazarlama gil<;lilgil olan aglr graviteli ham petrol ilretiminin te~vik
edilmesi,
- Ozellikle dogal gaz i<;in stratejik oneme haiz olan yeraltl depolama faaliyetlerine
ili~kin uygulamada ya~anan tereddiltleri giderecek dilzenleme yapllmasl,
- Kullanma hakkl sona eren i~letme ruhsallanndaki ilretimin devamhhglm saglamak
ve Hazinenin gelir kaybml onlemek ilzere ilretim sahasmda kurulu tesis ve malzemenin
miilkiyetinin yeni i~letmeciye verilmesi,
- Kanunun amaClm ger<;ekle~tirmek ilzere daha caydmcl cezai ve idari yaptmmlar
uygulanmasl,
- Piyasa ve vergi kanunlarmda yapllan degi~ikliklerle sektoriln te~vik edilmesi,
- Kazanllml~ haklarm korunmasl,
- Mevcut ruhsat durumunun Kanunda belirlenen ~ekil ve esaslara klsa silrede
uydurularak faaliyetlerin hlzlandmlmaSl ve yeni yatmmcllar i<;in bo~ alanlar yaral1lmasl
amaclyla ge<;i~in te~vik edilmesi,
- Ya~anan slkml1lan da dikkate alarak yabancl yatmmcllar i<;in sermaye ve kar
transferlerinde kolayhklar saglanmasl,
- Yatmm indirimi ve vergi muafiyetleri getirilmesi,
- Petrol i~lemi i<;in gerekli persone1, ekipman ve malzemelerin yurti<;i ve yurtdl~mdan
temini ile ilgili kolayhklar getirilmesi,
ongoriilmil~tilr .

18

MADDE GEREK<;ELERi

MADDE 1- Madde ile, Anayasadaki diizenlemeye paralel olarak petrol
kaynaklanmlzm Devletin hiikiim ve tasarrufunda oldugu vurgulanml~tlr.

MADDE 2- Madde ile, Kanunun amaCl ve kapsaml belirlenmi~tir.

MADDE 3- Madde ile, Kanun metninde yer verilen bazl terim ve kavramlarm
aC;lklamasma yer verilmi~tir. Bu suretle terimlerin uygulamada gosterdikleri anlamlardan
farkh yorumlanmamasl amac;lanml~tlr.

MADDE 4- Madde ile, mevcut uygulamaya gore 18 petrol bi.ilgesine aynlml~ olan
iilkemizde, karasulan ic;inde yapllan aramalara, karadaki hiikiimlerin uygulanmasl,
denizlerdeki yatmm ve operasyonlan siirec; yoniinden olumsuz yonde etkilemektedir. Bu
konuda bugiine kadarki uygulamalarda goriilen aksakhklar da gozoniine almarak kara ve
deniz bolgelerini aYlIan smlr klYl C;izgisi olarak belirlenmi~ ve Tiirkiye arazisinin kara ve
deniz bolgeleri olarak 2 petrol bolgesine aynlmasl benimsenmi~tir. Bunun yanl Slfa petrol
aramaclhgl yoniinden ozellik arz etmesi nedeniyle kapah alanlarda petrol i~lemi yapllabilmesi
ic;in kapah alanm aramalara aC;llmasl, aramaya aC;lk olan ve iizerinde bir hak bulunmayan
alanm tekrar kapatllmasl, karasularl dl~mdaki denizlerde slmrlan uluslararasl hukuka uygun
bic;imde belirlenmi~ klta sahanhgl ve miinhaSlf ekonomik bi.ilgelerde verilecek ruhsatlar ve
ara~tlrma izni ic;in Kanunda belirlenmi~ siirelerden ve haklardan az olmamak iizere; ara~tlrma
izni, arama ve i~letme ruhsatl verilmesi, devri ve sfue uzatlml hususlannda Bakanlar
Kurulunun yetkili klhnmasl amac;lanml~tlr.
Aynca askeri yasak ve giivenlik bi.ilgelerinin ozelligi nedeniyle bu alanlann petrol
aramasma aC;llmadan once ilgili kamu kurum ve kurulu~larmm gorii~iiniin ahnmasl hususu
ongoriilmii~tiir.

MADDE 5- Madde ile, arama ruhsatlan da dahil slmrlarl belirlenmi~ alanlarda
petrol varhgma yonelik arama sondajl haric; ara~tlIma yapllabilmesine ve bu ara~tlrmalardan
toplanan verilerin ticari amac;h olarak ilgi duyan yatmmcllara yurtic;inde ve yurtdl~mda
dogrudan izin sahibi tarafmdan pazarlamasma olanak saglanml~tlr. Ara~tlrma izinlerinden bir
defaya mahsus olmak iizere, hektar ba~ma almacak iicret ve bu iicrete ili~kin artl~ usulU
belirlenmi~tir. Boylece, ara~tlrma izni kapsammda yapllacak detay jeolojik ve jeofizik etiitler
ile aranmaml~ veya az aranml~ alanlann yatmmcllar tarafmdan degerlendirilerek daha klsa
siirede sonuca ula~llacak yatmm kararlanm vermelerine yardlmcl olunmasl amac;lanml~tlr.
Madde kapsammda soz konusu c;ah~malar neticesinde elde edilecek verilerin
ara~tlrmacllarca Genel Miidfuliige verilecegi ve bu verilerin gizli tutulma siireleri
belirlenmi~tir .
Aynca, verilecek ara~tlrma izni ile ilgili olarak b~vuru sahibi ile Genel Miidiirliik
arasmda ara~tlrma izni kapsammda yer almasl gereken hususlarm yonetmelikte diizenlenecegi
ongoriilmii~tiir .

MADDE 6- Madde ile, arama ruhsatmm araYlclya sagladlgl haklar ile getirdigi
yiikiimliiliikler diizenlenmi~ olup, petrol hakkl sahibinin arama faaliyetlerini arama ruhsatmda
yapabilecegi gibi ~uhsat alanmdaki faaliyetinin kapsamlyla ilgili olarak ruhsat alam dl~mda da
bu faaliyetlerini ba~kalarmm hakklm engellememek kaydlyla yapabilmesine olanak
saglanml~tlr. Aynca, arama faaliyetleri sonucunda petrollii olarak tamamlanan arama ve tespit
kuyulanndan i~letme ruhsatl almmcaya kadar bu arama ruhsatmm yiiriirlUgii siiresince soz

19

konusu kuyulardan iiretim yapabilmesine ve petrollti sahanlll yer altllldaki btiytikltigtintin
ortaya e;lkanlmasl faaliyetlerine imkan verilmi~tir.
Aynca arama ruhsatlanmn azami ve asgari btiytikltiklerini tarifleyen, evrensel
standartlara uygun, cografik grid sisteminin bir pare;asr olan pafta esaSllla gore ruhsat
verilmesi ongortilerek ruhsat slmrlannlll pafta srmrlarllla gore belirlenmesini esas alan
dtizenleme getirilmi~tir. Boylece arama ruhsatlarllllll degi~ik geometrik ~ekilde ve e;ok sayrda
kenar ve ko~elerden olu~masl yerine, e~it bloklar ~eklinde, ruhsatlar araslllda herhangi bir
bo~luk olu~turmayacak ve kullamcllar tarafllldan da kolay bir ~ekilde anla~llacak ~effaf bir
ruhsatlandlrma sistemi getirilmesi saglanml~trr.
Maddede ruhsatlann ilk verili~indeki kanuni stireleri ve sonraslllda yaprlabilecek stire
uzatrmlarl ile bu uzatlmlarlll ~artlan belirlenmi~tir.
Aynca maddenin son fikraslllda daha once stiresi bitmi~ ruhsatlar kapsamlllda
yapllml~ olan her ttirlti petrol i~leminden elde edilen ve Genel Mtidtirltigtin uhdesinde
bulunan, bir ba~ka ifadeyle "ae;lk ar~iv" olarak bilinen verilere dayamlarak aramaya ae;rk
alanlarda, Genel Mtidtirltike;e petrol bulunmasr ihtimali olan alanlarlll tespit edilmesi halinde,
bu alanlarlll yatmmcIlara ae;lk artlrma ile ruhsatlandmlmasl amae;lanml~tu.

MADDE 7- Madde ile, gere;ek ve ttizel ki~ilere petrol hakkllllll verilmesinde
degerlendirilecek objektif kriterler araslllda, ba~vuranlann mali yeterliliklerinin yam Slra,
taahhtit ettikleri i~ ve yatmm programllllll onemli bir krstas olarak gozontine allllacagl,
bOylece ruhsat spektilasyonlanmn ontine gee;ilerek ciddi yatmmcllann sektOrde faaliyet
gostermelerine flrsat verilmesi amae;lanmr~trr. Petrol aramalanna ae;lk bir sahaya yaprlan ilk
arama ruhsatl ba~vurusunu mtiteakip aym alana yurtie;inden ve yurtdl~llldan diger
yatmmcllann da ba~vuru yapabilmesine imkan vermek tizere doksan gtin stire verilmesi, bu
siirede yapIlacak btittin ba~vurulann gizli tutularak yatmmcllar araslllda rekabet olu~turulmasl
amae;lanml~trr.
Mevcut uygulamada edinilen tecrtibelerden hareketle, aym ba~vuru alamyla klsmen
e;akl~an ve yatmmcIlar tarafllldan verilen i~ programlannlll birebir kar~lla~tmimasllllll
mtimktin olamadlgr ba~vurularla doksan gtinltik stirenin sonunda aym alana yapllacak
ba~vurulann degerlendirmeye ahnmamasl ongortilmti~ttir.
Aynca Kanunun en onemli yenilike;i unsurlarllldan birisini olu~turan ruhsatlll ilk
verili~inde ve daha sonra yapllacak stire uzatimlarlllda, ruhsatta taahhtit edilecek i~
programllllll kar~lhgl olan mali yatmm tutanmn belirli bir oranllllll idareye teminat olarak
verilmesi, taahhtit edilen bu e;ah~ma programlmn gere;ekle~mesi durumuna gore yapllan
yatmm tutanmn esas ahnmaslyla belirlenecek teminat tutannlll yatmmclya iade edilmesi, hie;
arama yapllmaml~ veya daha az arama yaprlml~ alanlarda arama faaliyetlerinin te~vik
edilmesi gereken kara ve deniz alanlarlllda ve geleneksel olmayan arama yontemlerinde
allllacak yatmm teminatllllll ahmp ahnmamasl, allllacak ise orammn belirlenmesinde Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanhgllllll yetkili krhnmasl hususlarl dtizenlenmi~tir.

MADDE 8- Madde ile, i~letme ruhsatllllll arama ruhsatlllda yapllacak ve Genel
Mtidtirltike;e tescil edilecek bir ke~if sonucu verilmesi amae;lanml~ olup verilecek i~letme
ruhsatllllll ke~fedilen belirli bir petrollti arazi ile slllirlandmiacagl, i~letme ruhsatr alabilmek
ie;in yonetmelik htiktimlerine gore ba~vurulacagr belirtilmi~tir. Aynca i~letme ruhsatllllll
verilmesinden sonra varsa arta kalan sahanlll kanuni stiresinin sonuna kadar arama ruhsatl
olarak aym ~artlarla devam edecegi belirtilerek i~letmecinin sahip oldugu petrollu arazinin
civannda arama yatmmlanmn surekliliginin saglanmasl ve bu alanlarda da olabilecek petrol
potansiyelinin degerlendirilmesine flrsat verilmesi amae;lanml~tlr.
Maddede usul ve esaslan yonetmelikle duzenlenecek i~ ve yatmm programl dikkate
allllarak i~letme ruhsatllllll yinni yrlhk sure ie;in verilecegi, bu surenin sonunda ekonomik

20

uretimin devam edecegine ili~kin verilen fuetim programmm uygun bulunmasl halinde, iki
defa onar yrlhk surelerle uzatrlacagl hususlan duzenlenmi~tir.
Aynca; uzerinde hak sahipligi bulunmayan bir sahamn i~letme ruhsatma konu
olabilmesi muzayede ile mumkun klhnml~tlr. Bu maddede i~letme ruhsatI sahiplerine urettigi
petrolii nakletmesi ic;in boru hattl izni verilmesi ile sahipleri farkh birbirine kom~u uretim
sahalanmn birle~tirilmesine ili~kin duzenleme de yapllml~tlr.

MADDE 9- Madde ile, petrol hakkl sahibinin urettigi petrolden Kanunda tammlanan
birim bazmda Devlet hissesi adl altmda yUzde 12,5 oranmda bir pay alrnmasl amac;lanml~tIr.
Devlet hissesinin hesaplanmasmda ham petrolde 5015 saYlh Kanunda yerli ham petrol ic;in
duzenlemesi yapllan piyasa fiyatI, dogal gazda ise uretici tarafmdan dagltlm ~irketlerine ve
serbest ruketicilere yapllan satl~ fiyatI esas ahnml~tIr.
Aynca madde kapsammda bir te~vik unsuru olarak du~uk graviteli ham petrol
uretimini te~vik amaclyla duzenleme yapllml~ ve fuetilen petrolden hangi durumlarda Devlet
hissesi almmayacagl belirtilmi~tir.
Ulkemizde son zamanlarda artan dogal gaz ruketiminin arz guvenligini saglamak
amaclyla fuetim sahalanmn yeraltl depolama sahasl olarak kullamlmasmda ureticilere oncelik
verilmesi, uretim sahalanndaki yerinde kalan ve uretilmeyen petrol ve dogal gazdan Devlet
hissesinin hangi ko~ullarda almacagma, uretim sahalarmda in~a edilmek uzere piyasa
mevzuatlarma gore yeraltl dogal gaz depolama veya enerji uretim santralleri lisans ba~vurularl
yaplldlgmda bunlardan hangisine oncelik verileceginin belirlenmesi konusunda Bakanhga
yetki veren duzenleme yapllml~tIr.
Aynca, petrol sahalarmda fuetilecek karbondioksitin, uretim artlrma projelerinde
petrol hakkl sahipleri tarafmdan kullamlabilmesi imkam getirilmi~tir.

MADDE 10- Madde ile, petrol hakkl sahibinin petrol i~lemi ic;in kendisine gerekli
olan ozel miilkiyete, Devlete veya Hazineye ait bir arazinin kullanma hakkml nasll elde
edebilecegine ili~kin usul ve esaslar duzenlenmi~tir.
Aym madde kapsammda arama ve i~letme ruhsatmm kapsadlgl arazi uzerinde petrol
i~lemleri ic;in gerekli olabilecek suyun aranmaSI ve kullamlmasma ili~kin petrol hakkl
sahibinin haklan ile birbiriyle smm olan petrol hakkl sahiplerinin kom~uluk ili~kilerine dair
hiikumlerin yonetmelikle duzenlenecegi ongoriilmu~tur.

MADDE 11- Madde ile, petrol hakkl sahibinin ara~tIrma izni, arama ve i~letme
ruhsatlm terk etme usulii duzenlenmi~tir.
Petrol hakkl sahibinin arama ruhsatmda ve ekonomik olarak uretimin tamamen sona
erdigi i~letme ruhsatmda hakkmm sona ermesinden itibaren altl ay sonunda varsa araziden
kaldlrmadlgl ta~mlr veya ta~lnmazm miilkiyetinin arazinin sahibine intikal edecegi
duzenlenmi~tir. Arazi sahibinin bunu kabul etmemesi durunrunda yapllacak i~lemler de aynca
belirtilmi~tir .
Uretimi ekonomik ~ekilde devam eden, ancak kullanma hakkl sona eren bir i~letme
ruhsatml yeni bir i~letmecinin devralmasl durumunda, uretim sahalarmdaki petrol uretiminin
ve Hazine gelirinin devamhhglm saglamak amaclyla, arazideki yeraltl ve yerusru tesislerinin
yeni i~letmeciye devri; bunun mumkun olamadlgl durumlarda ise bu tesislerin ekonomik bir
~ekilde degerlendirebilmesi ic;in Bakanhga bedelsiz verilmesine ili~kin diizenleme yapllml~tlr.

MADDE 12- Madde ile, petrol hakkl sahiplerinin safi kazanc;lan uzerinden
odemekle mukellef bulunduklan vergiler ve hissedarlan adma yapmalan gereken gelir
vergileri kesintisi toplammm yuzde 40 oranml geC;emeyecegi duzenlenmi~tir.

21

Aynca, petrol hakkl sahiplerinin petrol i~lemleri yalllnda diger faaliyetlerde de
bulunmasl durumunda, petrol i~lemlerine ili~kin faaliyetleri iyin ayn kaYlt ve muhasebe, ayn
beyanname diizenleyerek vergilendirilecekleri, aralannda bir ortakhk olu~tursalar bile ayn
ayn vergiye tabi olacaklan duzenlenmi~tir. Yabancl ~irketlerin ithal etmi~ olduklarl
sermayelerini, getirdikleri doviz cinsinden, ancak transfer tarihindeki kur uzerinden transfer
edinceye kadar elde ettikleri gelirlerini Devlet hissesi hariy kurumlar ve gelir vergilerinden
istisna edebilecekleri, 5520 saYlh Kurumlar Vergisi Kanunu geregince kurum kazancmm
tespitinde miikellefler tarafmdan hasllattan indirilebilecek giderlerden ba~ka, petrol hakkl
sahiplerinin hangi indirimleri yapacagl, masraflann amortisman yolu ile itfa olunacagl, hangi
giderlerin aktifle~tirilmesinin petrol hakkl sahibinin tercihine blrakllacagl hususlan
diizenlenmi~tir.

MADDE 13- Madde ile, yiiksek maliyetli ileri teknolojik yatmm gerektiren petrol
~irketlerinin petrol i~lemlerinde kullanmaya zorunlu olduklan ve Genel Mudurliikye uygun
bulunan, malzemeyi, ekipmanl, akaryakltl, kara, deniz ve hava vasitalarllll gumrUk ve diger
ithal vergi ve resimlerinden, dahilde alman her tiirlii vergi, resim ve harytan muaf olarak ithal
edebilmeleri kolayhgl getirilmi~tir. dte yandan iilkemizde yerli petrol arama ve iiretim
endustrisinin geli~imine bagh olarak bu kapsamda ithal edilen malzemelerden yurtiyinde
uretilenlerin kullalllimasmi one ylkannak amaclyla Bakanlar Kuruluna malzemelerin
kapsamllll belirleme yetkisi verilmi~tir.
Petrol arama fuetim sektoriinde ulkemizin ihtiyay duyacagl kule kapasitesinin
artmlmasl ve faaliyetlerin kesintisiz surdiiriilebilirligi iyin enerjinin ba~ka bir segmenti olan
ve benzer teknolojiyi kullanan jeotennal sektOrliniin geli~imine ve ihtiyaylarma katkl
saglamak ve petrol sektoriindeki atll makine kapasitesinin degerlendinnek amaclyla petrol
hakkl sahiplerinin ithal ettikleri malzemelerden sadece sondaj kuleleri ve bunlarm
tamamlaYlcl unsuru sayllabilecek ekipmanlarmm Bakanhk izniyle jeotermal sektOriinde de
kullanllabilmesi ongoriilmu~tur.

MADDE 14- Madde ile, kapsammda yabancl sermayeli ~irketlerin, arama yatmmlarl
19m ithal ettikleri tescil edilmi~ sermayelerinin yurtdl~ma transferinde uygulanan kur
garantisi, 1996 Yllmda SaYl~tay tarafmdan verilen karar iizerine durdurulmu~tur. Bu konuda
sektOr iyerisinde bazl tereddutler hasll oldugundan gerekli duzenleme yapllml~tlr. Bu
duzenlemeye gore yabancl ~irketlerin ithal etmi~ olduklan sermayelerini, Devlet hissesi hariy
kurunllar ve gelir vergisinden muaf tutularak getirdikleri doviz cinsinden ve transfer
tarihindeki kur iizerinden yurtdl~ma transfer etmelerine imkan verilmi~tir. Bu kapsamda varsa
heniiz transferi geryekle~memi~ sermayenin transferinin yapllabilmesi de diizenlenmi~tir.

MADDE 15- Madde ile, sektOrde yah~tmlacak yabancl personel iyin ~irketlere
kolayhk saglamak iizere diizenleme yapllml~tlf.

MADDE 16- Madde ile, ~irketin petrol i~lemlerini geryekle~tinnesinde kar~l kar~lya
kalacagl do gal afetler ve sava~ halinde de hak ve yiikiimliilUklerinin bu durumun devaml
suresince korunmasl veya asklya ahnmasl amaylanml~tlr.

MADDE 17- Madde ile, Kanunun amacmm klsa siirede geryekle~tirilebilmesi iyin
petrol i~lemleriyle ilgisi olabilecek konularda kamu kurunl ve kurulu~lanllln yetki alanma
giren hususlann oncelikle ve ivedilikle sonuylandmlmasl amaylanml~tlr.

bunlann yerle~im yerlerini ve bunlarda meydana gelebilecek degi~iklikleri bildirmelerine
ili~kin yiikiimlUlUkleri ile bu yiikiimliiliiklerini yerine getinne siireleri belirlenerek, idarenin
petrol hakkl sahibine yapacagl her tiirlii tebligat ve duyurulanmn petrol hakkl sahibinin
kanuni temsilcisi araclhglyla zamamnda yerine ula~masl ama<;lanml~tlr.

MADDE 19- Madde ile, petrol hakkl sahibinin yapacagl faaliyetlere ili~kin tUm
hesap ve kaYltlan tutmaya, beIge ve numuneleri saklamaya mecbur oldugu hususu
diizenlenmi~tir. Bakanhk personeli veya ihtiya<; halinde uzmanhk gerektiren diger konularda
ilgili kamu kurum ve kurulu~lanndan gorevlendirilecek personel ile petrol i~lemini kanunun
koydugu hiikiimlere, verilen hakklll niteligine ve varsa koyulan ozel ~artlara uygun yaplhp
yapllmadlgllll her safhada denetlemeye, izlemeye ve tecriibeler edinmeye yetkili klhnml~tlr.
Petrol hakkl sahiplerinin, gorevlilere yapacaklan denetimler esnaslllda gerekli kolayhgl
saglayacaklan hususu belirtilmi~tir.
Aym madde kapsamlllda petrol i~lemlerinden elde edilecek her tiirlii veri, numune,
bilgi ve belgelerin sektOriin ve talep edenlerin istifadesine sunulabilmesi i<;in bu verilerin a<;lk
hale gelmesine ili~kin siire<;ler belirlenmi~tir. Genel MiidiirlUgiin bu verileri yurti<;inde ve
yurtdl~lllda Kanunun amaCllla uygun ~ekilde tanltlml ve pazarlayabilmesi, yatmmcllara
endiistrinin gereklerine uygun hizmetleri sunabilmesi i<;in gerekli diizenlemeler yapllml~tlr.
Boylece iilkemizin petrol potansiyelinin ekonomiye kazandmlabilmesi i<;in arama faaliyetleri
yapmak iizere iilkemize gelecek yabancl sennayeli yatmmcllara, yerli yatmmcllara ve
ara~tlnna ve geli~tinne yapacak ara~tmcllara ilk elden dogru ~ekilde bilgi ula~tmlmasl
ama<;lanml~tlr.

MADDE 20- Madde ile, Kanun hiikiimlerine gore ahnml~ ve allllacak tiim haklarda
ba~vuru sahibi veya hak sahipleri araslllda <;lkabilecek anla~mazhklann itiraz iizerine
oncelikle Bakanhk tarafllldan sonu<;landmlacagl diizenlenmi~tir. Aynca, Bakanhk tarafllldan
allllan ba~vuru, ara~tlrma izni, arama ruhsatl ve i~letme ruhsatllldan dogan haklara tesir eden
kararlara kar~l a<;llacak davalann ilk derece mahkemesi olarak Dam~tayda goriilecegi
diizenlenmi~tir .

MADDE 21- Madde ile, Genel Miidiirliigiin ruhsat ve izinlerle ilgili ba~vuru
esnaslllda ve sonraslllda petrol haklan ile ilgili petrol sicili tutacagl ve bu petrol siciline
nelerin kaydedilecegi hususlan diizenlenmi~tir. Ara~tlnna izni, arama ve i~letme ruhsatl ve
bunlardan dogan petrol haklanmn veya bunlar iizerindeki haklann devri ve biitiin bunlar
iizerine konulacak ~artlar ve klSltlann, Genel Miidiirliik<;e oncelikle degerlendirilecegi ve
altml~ giin i<;inde sonu<;landmlacagl, petrol hakkl sahibi olabilmek i<;in yapllacak ba~vurularlll
usul ve esaslan, ba~vuruya eklenecek belgeler ve bu belgelerin nitelik ve kapsaml, kaYltlara
ili~kin diizeltmeler belirtilerek, bu hususlara ili~kin usul ve esaslann yonetmelikle
diizenlenecegi ongoriilmii~tiir.
Yine aym maddede arama ve i~letme ruhsatlan ve bunlardan dogan petrol haklannlll,
bu haklarlll arama veya i~letme sahasllllll herhangi bir par<;asllla kar~lhk gelenlerinin, petrol
siciline kaydedilmekle birlikte, ta~lnmazlar iizerinde yapllabilecek satl~, rehin ve benzeri
akitlere konu olabilecegi, petrol hakkllllll kullamimasllll icap ettiren ve usuliine uygun olarak
petrol siciline tescil edilmi~ bulunan hakklll sahibinin, kendi haklarllllll kapsaml nispetinde
petrol hakkl sahibinin haklarllla da sahip, aym zamanda onun yiikiimliiliikleri ile sorumlu
olacagl hususlanna yer verilmi~tir.
Aynca, bOlgelerin ve a<;lk sahalann tespitini ve degi~ikliklerini, petrol hakkl sahipligi
ile ilgili kararlarlll ilamm, mii~terek faaliyetlerde operatOrliik anla~masl tescilini zorunlu kllan
diizenlemeler yapllml~tlr.

23

Ote yandan, ~irketin sermayesinin kontroliinii etkileyen ancak Kanuna gore
yapllmasl gereken tescil i~lemine tabi kllmamayan bir petrol hakkmm ve ozellikle i~letme
ruhsatlannm yurtiyi ve yurtdl~mdaki hisse devir i~lemlerinin Bakanhgm on iznine tabi olmasl
ve bu uygulamaya ili~kin hususlann yonetmelikle diizenlenmesi ongoriilmii~tiir.

MADDE 22- Maddede petrol i~lemlerinin ancak Kanun kapsammdaki lzm ve
ruhsatlann almarak yapIlabilecegi, kimlere petrol hakkl verilebilecegi, petrol hakkl sahibinin
petrol i~leminin her a~amasmda araziyi eski haline getirmesi zorunlulugu yanmda, arazinin
sahibine, varsa arazi iizerindeki tesislere ve iiriine verdigi zararl tazmin etmesi amaylanml~tlr.
Aynca madde kapsammda, faaliyetler esnasmda halkm ya~amml, dogaYI ve yevreyi
etkileyebilecek tehlikeli bir fiilin onlenmesine ili~kin tedbirler ile ortaya ylkabilecek zarar ve
ziyan iyin kullanIlmak iizere petrol hakkl sahibinin petrol hakkml elde etmesinden once Genel
Miidiirliige verecegi teminat tutarlanna ve bu tutarlann belirlenmesinde esas almacak
gostergeye, teminatlarm giincel seviyede korunabilmesi ve teminatlann tutannm Bakanlar
Kurulu tarafmda yeniden belirlenebilecegine ili~kin diizenleme yapllml~llr.
Maddenin son flkrasmda yabanci sermayeli ~irketlerinin, Tiirk Ticaret Kanununa tabi
klhnmakla birlikte Tiirkiye'deki faaliyetleri baklmmdan iilkemizde yerle~ik saYllmalan
ongoriilmii~ ve bunlann petrol hakkl sahibi olmasmdan sonra Tiirkiye'de ~ube tescillerini
yapIlabilmesindeki biirokratik siireyler azallllarak iilkemizde yatmm yapmalarl daha cazip
hale getirilmi~tir.

MADDE 23- Madde ile, Kanunda belirtilen yasaklar ile izin ve ruhsatlarda yazlh
kaYlt ve ~artlara uymayanlar ile petrol i~lemi esnasmda ortaya ylkacak tehlikeli fiiller
nedeniyle uygulanacak para cezalan caydmclhgl saglamak amaclyla giiniimiiz ko~ullanna
gore diizenlenmi~tir.

MADDE 24- Madde ile, petrol hakkl sahiplerinin Kanundaki yiikiimliiliiklerini
siiresinde yerine getirmemesi veya klsmen yerine getirmesi, bu riayetsizligin devam etmesi,
kendilerine uygulanan idari para cezalannm da sonuysuz kalmasl durumlannda Kanundaki
yiikiimliiliiklerine ve/veya haklan ile ilgili koyulan ~artlara uymalan iyin ihtar mekanizmalan
dahil, haklann iptaline kadar varan bir idari yaptmm uygulanmasl amaylanml~llr.

MADDE 25- Madde ile, Kanunun uygulanmasma ili~kin usul ve esaslann Bakanhk
tarafmdan ylkarllan yonetmeliklerle diizenlenecegi ongoriilmektedir.

MADDE 26- Madde ile, iilkemizde hiikiimetler tarafmdan kalklnmada oncelikli
yorelerdeki yatmmlara verilen te~vik ve desteklerden bu yorelere yatmm yapan petrol hakkl
sahiplerinin de faydalandmlmasl amaylanml~llr.

MADDE 27- Madde ile, bazl kanunlarda yapllan degi~iklikler ile yiiriirliikten
kaldmlan hiikiimlere yer verilmi~tir.

GE<;::ici MADDE 1- Madde ile mevzuata gore ahnml~ mevcut arama ve i~letme
ruhsatlarmdaki kazanllml~ haklarm korunmasl amaylanml~tlr. Flkraya aynca miilga 6326
saYlh Kanunda Tiirkiye Petrolleri Anonim Ortakhgma verilmi~ olan mevcut sahalarla ilgili
iiretim haklannm sahalardaki iiretimin sonuna kadar elinde kalmasl amaylanarak ilave
yapllml~tlr.
Miilga 6326 saYlh Kanundaki bi:ilgesel sondaj yiikiimliiliigii diizenlemesi, biryok
yatmmclYI aym bi:ilgede sahip oldugu diger ruhsatlarmda arama yapmakslZln en fazla bir
veya birkay ruhsatmda altl ayda bir sondaj aymaya zorlamaktadlr. Bu durumda, Tiirkiye'dek~N'~~_"
",(ip'""<--" "~..

I·"'·.··;,
.,.;, .'-
--")"

~ N~

toplam ruhsatlann ancak iiyte birinde arama faaliyeti yapllabildigi uygulamada gorUlmektedir.
Bu nedenle, mevcut yatmmcllann talebi halinde verecekleri yeni i~ programlan ile ciddi
arama yapacaklarl yeni ruhsatlanm belirlemelerine fmat verilerek, bu ruhsatlann bu Kanunun
hiikiimlerine tabi olmak iizere kendilerine yeniden verilebilmesi amaylanml~tlr. Boylece,
petrol potansiyeli oldugu bilinen Giineydogu Anadolu ve Trakya bolgelerinde ba~vuruya aylk
ruhsat alanlan olu~turulmasl, mevcut ruhsatlannda en klsa siirede bu Kanuna uyarlanabilmesi
hedeflenmi~tir.
Aynca madde kapsammda mUlga 6326 saYlh Kanuna gore ahnml~ iiretim
sahalanndaki boru hatlanmn i~letme ruhsatma eklenmesi hususlan diizenlenmi~tir.
Maddenin son flkrasmda ise ilgili yonetmeligin hazulanmasl ve Kanunun ongordiigii
diger hazlrhklarm yapllarak uygulamada bir sarun ya~anmamaSl iyin bir yll siire ile yeni
arama ruhsatl ba~vurusunun ahnmayacagl diizenlenmi~tir.

GE<;ici MADDE 2- Bu Kanunun yiiriirliige girdigi tarihte ba~laml~ olan ve mUlga
6326 say1l1 Kanun kapsammda alman bir belge ile ilgili olarak, yaplml devam eden projeler
tamamlanmcaya kadar ithalat, ihracat ve kamula~tlrma haklannm yiiriirliigiiniin devam
edecegi diizenlenmektedir.

GE<;ici MADDE 3- Bu Kanunun yaylml tarihinden itibaren, yeni yonetmelik ve
diger mevzuat yiiriirliige girinceye kadar, Petrol Tiiziigiiniin, Genel Miidiirliik tarafmdan
ylkanlml~ olan tamim ve genelgelerin bu Kanuna aykm olmayan hiikiimlerinin Genel
Miidiirliikye uygulanmasma devam edilecegi belirtilmektedir.

GE<;ici MADDE 4- Bu diizenleme ile Ulkemizde yabancl personel yah~tlran
i~letmecilere mUlga 6326 Say1l1 Petrol Kanununda ve Petrol Tiiziigiindeki hiikiimler
dogrultusunda getirilen Tiirk vatanda~lanm yurtiyinde ve yurtdl~mda egitme yiikiimlUliigii
kapsammda Genel Miidiirliikye tespit edilmi~ ancak bu yiikiimlUliiklerini heniiz yerine
getirmemi~ olan i~letmecilerin egitim miikellefiyetlerini yerine getirmeleri amaylanml~tlr.

MADDE 28- Yiiriirliik maddesidir.

MADDE 29- Yiiriitme maddesidir.

25

'" •
T.e.
BA~BAKANLIK
KANUNLAR VE KARARLAR
GENEL MUDURLUGU

Yiiriitme
MADDE 29- (1) Bu Kanun hiikumlerini Bakanlar Kurulu yiiriitiir.

Eki

RECEP TA YYip ERDOGA
BASBAKAN

ff·~~~
B.BOZDAG;::::;r 7

o EBAGI$
Avrupa Birligi Bakanl

Yeni Petrol Tasarısı Hakkında Ne Düşünüyorsun?

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

More from Ali Osman Öncel

More from Ali Osman Öncel (20)

Yeni Petrol Tasarısı Hakkında Ne Düşünüyorsun?