Yanğinla mübarizə

1. Yanğından mühafizə

2. Mövzular
İş yerində yanğın təhlükəsizliyi tələbləri
Yanğın üçbucağı
Yanar maddələrin sinifləri
Yanğının təhlükəli faktorları
Sprinkler və Drinçer yanğınsöndürmə sistemləri
Daşınan odsöndürənlər və yanğınsöndürmə
ləvazimatları
 Oda davamlı paltarlar
Sıxılmış hava nəfəs aparatının istifadə qaydalarını
bilməlidir.

3. Hər bir işçi bilməlidir!
1. Yanğının qarşısının alınmasını, söndürülməsini və təlimlərin
aparılmasını (ayda 1 dəfə)
2. Təxliyə planı (işarələr)
3. Yanar maddələrin siniflərini
4. Yanğının təhlükəli faktorlarını
5. Daşınan odsöndürənlərin və yanğınsöndürən vasitələrin istifadəsini
bilməlidir.

4. Yanğın zamanı fəaliyyət ardıcıllığı
1. Həyəcan siqnalı verilməlidir.
2. Yanğından mühafizəyə 101-112-ə zəng etməlidir.
3. Yanan sahəni (yeri) söndürməyə cəhd göstərməlidir.
4. İnsanların təxliyəsini və maddi dəyərlərin qorunmasını təmin
etməlidir.
Yanğın
düyməsi
101-112

5. Rəhbərlik bunları etməlidir!
1. İnsanların xilas edilməsini təşkil
etməlidir.
2. Qaz və elektrik enerjisinin verilməsini
dayandırmalıdır.
3. Bütün işləri dayandırmalıdır.
4. Yanğınsöndürmənin rəhbərini
müəssisənin texnoloji və konstruktiv
xüsusiyyətləri ilə məlumatlandırmalıdır.
Təxliyə işarələri
çıxış
Ehtiyat
çıxış

6. 70 %
30 %
Yanğının baş vermə səbəbləri
İnsanların səhvi
səbəbindənTəbii fəlakətlər

7. Alışma
mənbəyi
Oksigen
16-%
Yanğın
üçbucağı
Yanar
maddə
İş yerlərində yanğınla mübarizə
Yanğın – maddi ziyan vuran,
insanlara və dövlətə zərər
yetirən nəzarətsiz yanmadır.
Yanmanın baş verməsi üçün-3
amil olmalıdır.

9. Yanar maddələrin sinifləri
Yanar maddələr effektiv yanğınsöndürmə üsullarından
asılı olaraq aşağıdakı siniflərə bölünür:

10. “A” sinfi – bərk materialların yanmasıdır ki, bu da su
və su qarışıqları ilə söndürülür. Bu materiallara taxta
materiallar, parçalar, kağızlar, rezin və s. daxildir.

11. “B” sinfi – Neft məhsullarının yanmasıdır. Neft
məhsulları yandıqda köpüklə söndürməlidir.

12. “C” sinfi – yanğınlarına yanar qazlar daxildir.
Yanar qazlar kimyəvi tərkibli toz ilə söndürülür.

13. “D” sinfi – yanğınları metal tozlarının yanması ilə əmələ
gələn yanğınlardır. (natrium, kalium, manqan və s.) Bu
yanğınlar xüsusi tərkibli toz ilə söndürülür.

14. “E” sinfi – gərginlik altında olan elektrik avadanlıqlarının
yanmasıdır. Elektrik keçirməyən maddələrlə söndürmək
lazımdır. (məs. Kimyəvi tərkibli toz və karbon qazı -1000v
qədər).

15. Alov
İnsanda dəri
örtüyünün və
tənəffüs yollarının
yanması halı
mümkündür.
İstilik
İsti havanın
mütəmadi təsiri
orqanizmin
qurumasına,
taqətdən
düşməsinə səbəb
olur.
Tüstü
İnsanın tənəffus
orqanlarını
qıcıqlandırır və
görmə qabiliyyətini
çox zəiflədir.
Yanğının təhlükəli faktorları

16. Zəhərli qazlar
CO-Dəm qazı
CO2-Karbon
qazı

17. Avto Yanğın siqnalizasiya bildiriciləri.
1. İstiliyin təsirindən .
2. İşığın təsirindən.
3. Tüstünün təsirindən.
İstilik bildiricisi Alov, işıq bildiricisi
Tüstü bildiricisi

18. Sprinkler yanğınsöndürmə sistemi
Sprinkler- yanğınsöndürmə sistemi kiçik həcmli yanğınların baş
verməsi zamanı ilkin mərhələdə su səpələyiciləri vasitəsilə
söndürülür. Su səpələyici başlıqlarındakı qoruyucu qıfıllar
yanğından ayrılan istiliyin təsirindən əriyərək sistemi işə salır.

19. Drençer yanğınsöndürmə sistemləri
Drençer yanğınsöndürmə sistemlərində sprinkler sistemindən
fərqli olaraq istilik kilidləri olmur. Bu sistemin işləməsi yanğın
siqnalizasiyasının işə düşməsi nəticəsində mümkündür.

20. Yanğınsöndürmə şitləri
101-112
Örtük

22. Odsöndürənlərin rəngləri
Qırmızı - sulu
odsöndürən
Sarı - köpüklü
odsöndürən
Mavi - tozlu odsöndürən
Qara - karbonlu
odsöndürən

23. Odsöndürən maddələr
Su
Yanğını su ilə söndürmək üçün uzunluğu 20 m və 10 m -lik yanğınsöndürən
şlanqlardan istifadə olunur.
Şlanq xətti 1 və 2 qat yığılır.

24. Yanğın lülələri ilə iş 3 vəziyyətdə yerinə yetirilir
1. Ayaq üstə 2. Oturaq vəziyyətdə 3. Uzanmış vəziyyətdə

25. Yanğınsöndürmədə istifadə olunan sular
1. Nəm su
2. Yapışqanlı su
3. Sürüşkən su

26. Odsöndürənlərdən istifadə zamanı təhlükəsizlik qaydaları
Əlcəksiz karbonlu
odsöndürənlərdən istifadə
etmək olmaz.
Neft məhsullarının
söndürülməsi zamanı
yanğın mənbəyini
köpüklə tədricən tam
örtmək lazımdır.

27. Odsöndürənlərdən istifadə zamanı təhlükəsizlik qaydaları.
Neft tərkibli məhsulların
söndürülməsi zamanı köpük
şırnağıni yuxarıdan aşağıya
tuşlamaq olmaz.
Köpük şırnağıni yanğın
mənbəyinin bir küncünə
istiqamətləndirərək onu tədricən
söndürmək lazımdır.

28. Odsöndürənlərdən istifadə
Qadağandır!
oTozlu odsöndürənlərdən istifadə zamani 1000 v-dan
artıq gərginlik altında olan avadanlıqların
söndürülməsi.
oTozun istifadəsi zamanı sıradan çıxa bilən
avadanlıqların söndürülməsi zamanı tozlu
odsöndürənlərdən istifadə.
oİstismar tələblərinə cavab verməyən
odsöndürənlərdən istifadə.
oYanğın sahəsi 1 kv/m –dən çox olan yanğınlar zamanı
daşınan odsöndürənlərdən istifadə.

29. Odsöndürənlərdən istifadə zamanı təhlükəsizlik
qaydaları
Gərginlik altında olan
avadanlıqların söndürülməsi
zamanı odsöndürəni 1 m dən
aralı saxlamaq lazımdır.
Yanğını açıq göyərtədə
külək əsən tərəfdən
söndürmək lazımdır.

30. Odsöndürən maddələr
Karbon qazı
Karbon qazı çıxışda -72° dərəcə, balonda təzyiq
58 atm. olur.
Karbon qazı elektrik keçirmir, yükləri korlamır,
metalları karroziyaya uğratmır, həm səthi, həm
də həcmi yanğınsöndürmədə istifadə olunur.

31. Yanğınsöndürən maddələr
Karbon qazı
Karbon qazı ilə dolmuş bölməni 2 saatdan tez
açmaq olmaz.
Bölmədən karbon qazını tam çıxarmaq üçün oranı
30 dəqiqə havalandırmaq lazımdır.

32. İri həcmli daşınan odsöndürənlər.
Tozlu. Köpüklü.

33. Həcmi kimyəvi yanğınsöndürmə sistemi

34. Yanğına davamlı geyimlər
Oda davamlı paltar-8000C temperaturda 5
dəq dözümlüdür.
 İstiliyə davamlı paltar-2000C
temperaturda 15 dəq dözümlüdür.

35. Sıxılmış haha nəfəs aparatının hissələri
1. asma sistem
2. iki ədəd ventil
3. reduktor
4. yüksək təzyiqli şlanq
5. maska
6. nəfəs avtomatı
7. səs siqnalı
8. manometr
9. kəmərlər

36. Texniki xarakteristikası
1. Balonun sınaq təzyiqi - 240 atmosfer
2. Balonun işçi təzyiqi - 200 atmosfer. Nəfəs
alma- 50 dəqiqə.
3. Balonun min. təz-160 atmosfer.Nəfəs alma 30
dəq.
4. Çıxış təzyiqi-60 atmosfer.Nəfəs alma 12 dəq.
5. Aparatın çəkisi–19,5 kq.

37. Ədəbiyyat:
Azərbaycan Respublikasının Y.T.H. Qanunu
Neft-qaz və neft-kimya sənayesində yanğın təhlükəsizlik
qaydaları, Bakı 2011
Şurin E.T Y.T-1984