ẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC PHÂN MÔN VẼ TRANH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN TIẾN, HUYỆN VĂN GIANG, TỈNH HƢNG YÊN_10401012092019

1. BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƢỜNGĐẠIHỌCSƢPHẠMNGHỆTHUẬTTW
NGUYỄNTHỊHIỆN
DẠYHỌCTÍCHHỢPTRONGDẠYHỌCPHÂNMÔN
VẼTRANHỞTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞTÂNTIẾN,
HUYỆNVĂNGIANG,TỈNHHƢNGYÊN
LUẬNVĂNTHẠCSĨ
LÝLUẬNVÀPHƢƠNGPHÁPDẠYHỌCMÔNMỸTHUẬT
Khóa1(2015-2017)
HàNội,2017

2. BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƢỜNGĐẠIHỌCSƢPHẠMNGHỆTHUẬTTRUNGƢƠNG
NGUYỄNTHỊHIỆN
DẠYHỌCTÍCHHỢPTRONGDẠYHỌCPHÂNMÔN
VẼTRANHỞTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞTÂNTIẾN,
HUYỆNVĂNGIANG,TỈNHHƢNGYÊN
LUẬNVĂNTHẠCSĨ
Chuyênngành:LýluậnvàPhƣơngphápdạyhọcộmnMỹthuật
Mãsố:60140111
Ngƣờihƣớngdẫnkhoahọc:PGS.TS.ĐinhGiaLê
HàNội,2017

3. LỜICAMĐOAN
Tôixincamđoanđềtài“Dạyhọctíchhợptrongdạyhọcphânmônvẽ
tranhởtrườngTrunghọccơsởTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHưng
Yên”làcôngtrìnhnghiêncứucủariêngtôi.Đềtàinàyngƣờiviếtchƣacông
bốởbấtkỳđâuvàkhôngtrùnglặpvớibấtcứđềtàinàođãđƣợccôngbố.
Mộtsốthôngtinliênquan,sốliệuvàtríchdẫnđềuđƣợcghirõtạiphầntài
liệuthamkhảovàphụlụctrongluậnvăn.
Tôixinchịutráchnhiệmvớilờicamđoannày.
HàNội,ngày10tháng3năm2018
Tácgiảluậnvăn
Đãký
NguyễnThịHiện

4. DANHMỤCCÁCCHỮVIẾTTẮT
GD&ĐT:Giáodụcvàđàotạo
GV:Giáoviên
HS:Họcsinh
PPDH:Phƣơngphápdạyhọc
PPDHTH:Phƣơngphápdạyhọctíchhợp
THCS:Trunghọccơsở

5. DANHMỤCẢNG
Bảng1.1:ĐộingũgiáoviênTrƣờngTHCSTânTiến...................................30
Bảng2.1:Kếtquảbàivẽtronggiờthựcnghiệm............................................64
Bảng2.2:KếtquảkhảosátđầuvàocủacáclớpTNvàĐC...........................64
Bảng2.3:XếploạikếtquảđầuvàocủacáclớpTNvàcáclớpĐC...............65
Bảng2.4:Kếtquảbàivẽtronggiờthựcnghiệm............................................65
Bảng2.5:KếtquảđánhgiáđầuracủacáclớpTNvàĐC.............................66
Bảng2.6:XếploạikếtquảđầuracủacáclớpTNvàĐC..............................66
Bảng2.7:HứngthúcủahọcsinhtrongquátrìnhhọctậpphânmônVẽtranh.....67
Bảng2.8:MứcđộhiểubàisauquátrìnhhọctậpcủaHS...............................67

6. MỤCLỤC
MỞĐẦU...........................................................................................................1
Chƣơng1.CƠSỞLÍLUẬNVÀTHỰCTRẠNGDẠYHỌCTÍCHHỢP
TRONGMÔNVẼTRANHỞTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞTÂNTIẾN,
HUYỆNVĂNGIANG,TỈNHHƢNGYÊN.....................................................10
1.1.CơsởlíluậnvềDHTHtrongDHtrongvẽtranhởbậcTHCS...............10
1.1.1.Cáckháiniệmcôngcụcủađềtài..........................................................10
1.1.2.Phƣơngphápdạyhoctíchhợptrongdạyhọcphânmônvẽtranh........23
1.1.3.ĐặcđiểmcủahọcsinhtrƣờngTrunghọccơsở...................................24
1.1.4.CácyếutốảnhhƣởngđếnDHTHtrongDHphânmônmỹthuật........27
1.2.ThựctrạngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCSTân
Tiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.........................................................29
1.2.1.VàinétkháiquátvềtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,
tỉnhHƣngYên.................................................................................................29
1.2.2.ThựctrạngvậndụngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờng
THCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.......................................31
1.2.3.Đánhgiávềnhữngƣuđiểmvàhạnchếcủaphƣơngphápdạyhọc
trongphânmônvẽtranh....................................................................................35
Tiểukết............................................................................................................36
Chƣơng2.QUITRÌNHVẬNDỤNGPHƢƠNGPHÁPDẠYHỌC
TÍCHHỢPTRONGPHÂNMÔNVẼTRANHỞTRƢỜNGTRUNG
HỌCCƠSỞTÂNTIẾN,HUYỆNVĂNGIANG,TỈNHHƢNGYÊN.......37
2.1.Nhữngyếutốảnhhƣởngđếnhoạtđộngdạyhọctíchhợptrongdạy
họcphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCSTânTiến..........................................37
2.1.1.Yếutốchủquan....................................................................................37
2.1.2.Yếutốkháchquan.................................................................................38

7. 2.2.Cácnguyêntắcxâydựngquitrìnhvậndụngphƣơngphápdạyhọctích
hợptrongdạyhọcphânmônvẽtranhởtrƣờngTrunghọccơsởTânTiến,
huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên...................................................................40
2.2.1.Nguyêntắcđảmbảotínhđồngbộ........................................................40
2.2.2.Nguyêntắcđảmbảotínhvừasức.........................................................41
2.2.3.Nguyêntắcđảmbảotínhthựctiễn.......................................................42
2.2.4.Nguyêntắcđảmbảotínhthốngnhất....................................................43
2.2.5.Nguyêntắcđảmbảotínhkếthừa..........................................................44
2.3.Mộtsốnhómbiệnphápcụthểtrongviệctriểnkhaiphƣơngphápdạy
họctíchhợpvàophânmônvẽtranh...............................................................45
2.4.Quitrìnhvậndụngphƣơngphápdạyhọctíchhợptrongphânmôn
vẽtranh...........................................................................................................50
2.5.Thựcnghiệmquitrìnhvậndụngphƣơngphápdạyhọctíchhợptrong
dạyhọcphânmônvẽtranhởTrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,
tỉnhHƣngYên.................................................................................................61
2.5.1.Kháiquátchungvềquátrìnhthựcnghiệm...........................................61
2.5.2.Kếtquảthựcnghiệm.............................................................................64
Tiểukết............................................................................................................69
KẾTLUẬN.....................................................................................................70
TÀILIỆUTHAMKHẢO...............................................................................72
PHỤLỤC........................................................................................................75

8. 1
MỞĐẦU
1.Lýdochọnđềtài
Sựpháttriểnnhanhchóngcủakhoahọc,kỹthuật,côngnghệđãlàm
chokhốilƣợngtrithứccủaloàingƣờităngnhanhchóngvàđặtrayêucầucao
hơnđốivớimôhìnhnhâncáchconngƣờitrongthờiđạimới.Từđâynảysinh
ramẫuthuẫngiữayêucầuvềnộidunghọcvấnphổthôngsâu-rộngvớikhả
năngtiếpthukhốilƣợngtrithứccủangƣờihọc.Vàmâuthuẫngiữachức
năngcủangƣờigiáoviênlàtổchức,điềukhiểnngƣờihọcnắmvững,hình
thànhkỹnăngởtừngmônhọcriêngrẽvớiyêucầucủaxãhộiđòihỏingƣời
họcphảibiếtthuthập,chọnlọc.xửlýthôngtinliênquanđếnnhiềulĩnhvực
khácnhauvàvậndụngvàothựctiễncuộcsống.
Dạyhọctheohƣớngtíchhợplàmộtxuthếtrongdạyhọchiệnđạicủa
nhiềunƣớcpháttriểnnhằmgiảiquyếttriệtđểhaimâuthuẫnnêutrên.Quan
điểmtiếpcậntíchhợpchophépxemxétcácsựvậthiệntƣợngmộtcáchtổng
thể,tiếtkiệmthờigianhọctậpvàtránhđƣợcnhữngbiểuhiệncôlập,táchrời
từngphƣơngdiệnkiếnthức,đồngthờicònpháttriểnởngƣờihọctƣduybiện
chứng,khảnăngthônghiểuvàvậndụngkiếnthứcmộtcáchlinhhoạt.Dạyhọc
tíchhợpgiúpngƣờihọckếthợptrithứccủacácmônhọc,phânmôncụthểtrong
chƣơngtrìnhhọctậptheonhiềucáchkhácnhauvìthếviệcnắmkiếnthứcsẽsâu
sắc,hệthốngvàbềnvữnghơn.Dạyhọctíchhợplàxuhƣớngmớitrongđổi
mớinộidungchƣơngtrìnhgiáodụcphổthôngViệtNamhiệnnaynhằmmở
rộngvốnhọcvấnphổthôngchongƣờihọcđồngthờigiảmtải,tạotínhchủ
độngtíchcựcchohọcsinhtrongquátrìnhhọctậpvớinhữngvấnđềđịnh
hƣớngnhậnthứctheochủđề.
Xuhƣớngpháttriểnchƣơngtrìnhsáchgiáokhoaphổthôngsaunăm
2015làgiảmtảimộtsốmônhọcbắtbuộc,tăngsốmônhọctựchọn,tích
hợpnộidungcácmônhọcxãhộivàmônhọctựnhiên.ĐốivớibậcTrung
họccơsở(THCS),chƣơngtrìnhđƣợcpháttriểntheohƣớngtíchhợpliên

9. 2
mônvàxuyênmôn.Đểđảmbảochoxuhƣớngcảicáchnêutrênthành
công,cầnquantâmđúngmứcđếnviệcvậndụngphƣơngphápdạyhọctích
hợptrongquátrìnhdạyhọccácmônhọc,gópphầnnângcaohiệuquảcủa
việcđổimớiPPDHvànângcaochấtlƣợngdạyhọccácmônhọctrongnhà
trƣờng.
TrongcáctrƣờngTHCS,mônMỹthuậtnóichungvàphânmônvẽ
tranhnóiriêngchiếmvịtríkháquantrọngtronghoạtđộngdạyhọcởtrƣờng
THCS.Nócónhiệmvụgiáodụcchohọcsinhthịhiếuthẩmmỹ–mộttrong
nhữngyếutốcầnthiếtgiúpcácemhìnhthànhvàpháttriểnmộtnhâncách
toàndiệnđểtrởthànhnhữngconngƣờicủathờiđạimới.Thôngquađó,
nănglựcquansát,khảnăngtƣdunghìnhtƣợng,tínhsángtạocủacácem
đƣợcpháttriển.Cácembiếtcảmnhậncáiđẹpvàhơnthếnữalàtạoracái
đẹpkhôngchỉchobảnthânmàcònchomọingƣờixungquanh.
ThựctiễndạyhọcphânmônvẽtranhởTHCSTânTiến,huyệnVăn
Giang,tỉnhHƣngYênchothấy,trongnhữngnămqua,GVđãtiếnhànhcác
biệnphápđổimớiPPDH,bêncạnhmộtsốkếtquảđãđạtđƣợcnhƣtừngbƣớc
pháthuytínhtíchcựchọctậpvànângcaokếtquảhọctậpmônhọccủaHS;
việcsửdụngcácPPDHmônhọccòntồntạinhữnghạnchế,nhấtlàchƣavận
dụnghiệuquảphƣơngphápdạyhọctíchhợpvàoquátrìnhdạyhọc,chínhvì
vậy,chấtlƣợngdạyhọcchƣađápứngđƣợcmộtcáchtoàndiệncácmụctiêu
dạyhọcmônhọcđãđềra.Nghiêncứuvậndụngphƣơngphápdạyhọctích
hợptrongquátrìnhdạyhọclàvấnđềcóýnghĩakhoahọcvàthựctiễn.Xuất
pháttừnhữnglídonêutrên,chúngtôichọnđềtài“Dạyhọctíchhợp
trongdạyhọcphânmônvẽtranhởtrườngTrunghọccơsởTânTiến,
huyệnVănGiang,tỉnhHưngYên”đểtiếnhànhnghiêncứu.
2.Lịchsửnghiêncứu
Tƣtƣởng“tíchhợp”tronggiáodụcđƣợcthểhiệnởviệcxâydựng
chƣơngtrìnhdạyhọcvàđƣợchiểulàsựkếthợpmộtcáchhữucơ,cóhệ

10. 3
thốngcáckiếnthứctrongmộtmônhọchoặcgiữacácmônhọcthànhmộtnội
dungthốngnhất.
Trênthếgiới,tƣtƣởngtíchhợpgiáodụcxuấthiệntừnhữngnăm60
củathếkỷXXvàđãđƣợcápdụngrộngrãi.CácnhànghiêncứunhƣX.
Roegiers[26],DonaldP.Cauchak,PaulD.Eggen[10],…đƣaranhữngquan
điểmkhácnhauvềdạyhọctíchhợp.TheoX.Roegiers,“tíchhợplàsựhình
thànhởhọcsinhnhữngnănglựccụthểcódựtínhtrƣớcnhữngđiềukiệncần
thiếttrongquátrìnhhọctập,nhằmphụcvụchoquátrìnhhọctậpsaunàycủa
họcsinhhoặchoànhậpHSvàocuộcsốnglaođộng”[26].DonaldP.Cauchak
cũngđịnhnghĩa:“Tíchhợp”làcáchtƣduytrongđócácmốiliênkếtđƣợc
tìmkiếm,dovậy,tíchhợplàmchoviệchọcchânchínhxảyra.Đốivớimôn
học,cáctácgiảtrênđềra4quanđiểmtíchhợplà:đơnmôn,đamôn,liên
mônvàxuyênmôn.
Vềsauđểdễthuậntiệnchocácgiáoviêntrongviệctiếnhànhdạyhọc
cácmônhọc,DrakevàBurn(2004)đãđềxuấtcácđịnhhƣớnggiáodụctích
hợpbaogồm:
-Tíchhợpđamôn(MultidisciplinaryIntegration)
-Tíchhợpliênmôn(InterdisciplinaryIntegration)
-Tíchhợpxuyênmôn(TransdisciplinaryIntegration)
Ởmứcđộcaocóthểtíchhợpcácmônvậtlí,hóahọc,sinhhọcthành
mônkhoahọctựnhiên,hoặctíchhợpcácmônlịchsử,vănhọc,địalí,mỹ
thuậtthànhmônkhoahọcxãhộinhânvăn.Nhữngmôntíchhợpnàylàmôn
mớichứkhôngphảichỉlàviệcghépcácmônriêngrẽvớinhau,khôngcósự
táchrời,độclậpgiữacáclĩnhvựctrongmộtmôntíchhợp.Ởmứcđộvừa,các
môngầnnhauđƣợcghéptrongmộtmônchungnhƣngvẫngiữvịtríđộclập
vàchỉtíchhợpởcácphầntrùngnhaubởinhƣchúngtabiết,mỗimônđềucó
đốitƣợngriêngcủamình.
ỞViệtNam,từnhữngnăm1987,việcnghiêncứuvàxâydựngchƣơng
trìnhcủacácmônhọctheohƣớngtíchhợpđãđƣợccácnhànghiêncứunhƣ

11. 4
TrầnBáHoành,NghiêmĐìnhVỹ,...chúý.Theonhữngnhànghiêncứunày,
“tíchhợp”chínhlàlồngghépcácnộidungcủacácmônkhác(hơnnữalànội
dungthựctiễn)vàoviệcdạyhọccácmônhọc.Vàonhữngnăm90củathếkỷ
XX,việcđƣanộidung(củanhiềumônhọc)vàoxâydựngmôntựnhiên-xã
hộitheoquanđiểmtíchhợpđãđƣợcthựchiệnvàđãđƣợcthiếtkếđƣavào
dạyhọctừlớp1đếnlớp5.Chƣơngtrìnhởcấptrunghọcchủyếuthựchiện
tíchhợpởmứcthấp,chƣađặtnặngvấnđềdạyhọctíchhợpởtrunghọc.Mặc
dùcòngặpphảinhiềukhókhăntrƣớcmắt,tuyvậy,ngàycàngcónhiềunội
dungGDđƣợctíchhợpvàonộidungmộtsốmônhọcởtrunghọc(dânsố,
môitrƣờng,phòngchốngHIV/AIDS,chốngcáctệnạnxãhội,giáodụcpháp
luật,antoàngiaothông...)bằngphƣơngthứclồngghép.Việcdạyhọccácnội
dungnàybƣớcđầuđãlàmchoGVcómộtsốkinhnghiệmthựctiễnvềtích
hợp,họcsinhthêmhứngthúvớibàihọcmàgiáoviêngiảngdạy,tạođiều
kiệnthuậnlợichoviệcthựchiệndạyhọctíchhợptrongchƣơngtrìnhvàsách
giáokhoamớisau2015.
Thựctiễntrongnhữngthậpniên90chođếnnay,việcdạyhọccủa
chúngtavẫnmangtính“hànlâm,lýthuyết”.Đặcđiểmcơbảnđólàchútrọng
việctruyềnthụhệthốngtrithứckhoahọcđãđƣợcquyđịnhtrongchƣơng
trìnhnhƣngchƣachútrọngđầyđủđếnchủthểngƣờihọccũngnhƣđếnkhả
năngứngdụngtrithứcđãhọctrongnhữngtìnhhuốngthựctiễn.Mụctiêudạy
họctrongchƣơngtrìnhđƣợcđƣaramộtcáchchungchungvàđạikháilƣợc,
khôngchitiết;việcquảnlýgiáodụchọcsinhchỉgiớihạntrongphầnnội
dungdạyhọcmàquênđiviệcứngdungnhữngcáiđãhọccủangƣờihọcvào
thựctiễn.Vớiquanđiểmnhƣtrên,hệquảtấtyếusẽđếnđólàtrithứccủa
ngƣờihọcsẽnhanhchóngbịlạchậuvìnộidungdạyhọcđƣợcquyđịnhmột
cáchchitiếtvàcứngnhắctrongchƣơngtrình;nộidungkiếmtrađánhgiáhọc
sinhchỉdừnglạiởviệctáihiệnkiếnthứcmàkhôngđịnhhƣớngvàokhảnăng
vậndụngtrithứctrongtìnhhuốngthựctiễnvìvậysảnphẩmđàotạolànhững

12. 5
conngƣờimangtínhthụđộng,hạnchếkhảnăngsángtạovànăngđộng,sản
phẩmcủagiáodụckhôngđápứngđƣợcyêucầungàycàngcaocủaxãhộivà
thịtrƣờnglaođộng.Đặcbiệt,trongnhữngnămgầnđây,vớisựpháttriển
nhƣvũbãocủalƣợngkiếnthứcmớidokhoahọc–côngnghệ,sựbùngnổ
thôngtinmanglại,đồngthờilàdoyêucầucầngiảiquyếtcáctìnhhuống
trongcuộcsốngdoxãhộiđặtra,vấnđề“tíchhợp”trongdạyhọcđƣợcđặtlên
hàngđầuvàđƣợcxemlàmộtđịnhhƣớngmangtínhđộtphátđểđổimớicăn
bảnvàtoàndiệnvềnộidungvàphƣơngphápgiáodục.
Năm2007,cáctácgiảNguyễnQuốcToản-HoàngKimTiếnđãhoàn
thànhcuốnGiáotrìnhphươngphápdạy–họcMỹthuật[31]đƣợcNxbĐại
họcsƣphạmpháthành.Cuốnsáchgồm4họcphần.Họcphầnmộtđềcậpđến
mộtsốvấnđềchungvềdạyhọcmỹthuậtởTHCS,trongđóđềcậpđếnthực
trangdạy–họcmỹthuậtởtrƣờngTHCS,mụctiêu,nộidungchƣơngtrìnhvà
phƣơngpháp.Họcphầnhai,nhómtácgiảđãbànluậnnhữngđặcđiểmcác
phânmônvànhữngphƣơngphápthƣờngvậndụngtrongdạy–họccácphân
mônnày,cụthểhơnlàđềcậpđếnkỹnăngthựchànhsƣphạmnhƣ:thiếtkế
bàidạy,đánhgiákếtquảhọctậpcủahọcsinh,thựchànhthiếtkếbàidạyvà
giảngtập,hƣớngdẫnhoạtđộngngoạikhóa.Tronghọcphầnba,nhữngvấnđề
chungliênquanđếnsựhìnhthànhvàpháttriểnngônngữtạohìnhcủatrẻem
đƣợcđềcậpvàlàmrõhơnnhữngcôngviệcliênquanđếncôngtácdạyhọc
mỹthuậtởnhàtrƣờngnhƣchuẩnbịđồdùngdạyhọc,viếtsángkiếnkinh
nghiệm,...Nộidungcủahọcphầnbốntiếptụcđềcậpđếnthựchànhsƣphạm,
nghiêncứukhoahọc(nộidungnàyliênquannhiềuđếnsinhviênngànhmỹ
thuậtởtrƣờngsƣphạm).
Năm2008,tácgiảNgôBáCôngbiênsoạncuốnGiáotrìnhMỹthuật
cơbản[9],NxbĐạihọcSƣphạmấnbản.Cuốngiáotrìnhnàygồm2phần.
Phần1đềcậpđếnnhữngvấnđềcơbảnvềmỹthuậtnhƣ:cơsởtạohình,vẽ
hìnhhọa,vẽtrangtrí,vẽtranh,chữmỹthuật,...Phần2bànvềtạohìnhxé–

13. 6
cắtdánvànặncơbản.Nộidungcủacuốnsáchtậptrungvàoviệcnghiêncứu
nhữngvấnđềchungcủamỹthuật,giúpchogiáoviêndạymỹthuậtcóđƣợc
nhữngkiếnthứctổngthể,cơbảnvềmỹthuậtvàkhảnăngthựchànhmỹ
thuật.Cáchtrìnhbàyđanxengiữalíthuyếtvàthựchành,đồngthờicóhình
minhhọanhằmgiúpchongƣờihọccócơsởvàlàmnềntảngbanđầuthực
hiệnđƣợcyêucầucủabàihọc.
Năm2012,tácgiảNguyễnThuTuấnbảovệthànhcôngđềtàiluậnán
Tiếnsĩ“Dạyhọcmỹthuậtởtrườngtrunghọccơsởdựavàophươngtiệnđa
chứcnăngnhằmpháthuytínhsángtạocủahọcsinh”[32].Đâylàluậnán
tiếnsĩGiáodụchọc(mãsố:62.14.01.01)tạiTrƣờngđạihọcSƣphạmHà
Nội.Trongcôngtrìnhnày,tácgiảđãtrìnhbàycơsởlýluận,thựctiễncùng
cácbiệnphápvàphƣơngphápthựcnghiệmdạyhọcmỹthuậtởtrƣờngTHCS
dựavàophƣơngtiệnđathứcnhằmpháthuytínhsángtạocủahọcsinh.Kết
quảnghiêncứucủaluậnánđềcậpđếnmộtsốluậnđiểmsau:
-DạyhọcmỹthuậtởtrƣờngTHCSdựavàophƣơngtiệnđachứcnăng
làmộttrongnhữngcáchthứcnhằmpháthuycaođộtínhtíchcựchọctậpvà
sángtạocủahọcsinh,gópphầnnângcaohiệuquảdạyvàhọcmônMỹthuật
ởtrƣờngTHCShiệnnay.
-Phƣơngphápdạyhọccónhiềuchứcnăngsƣphạm,tùytheomụcđích
sửdụng,nộidunghọctập,cũngnhƣkhảnăngkhaitháccủagiáoviênvàhọc
sinh.Đặcđiểmnàytạothuậnlợichoviệcpháthuytínhsángtạocủahọcsinh
tronghọctập.
-Tínhsángtạocủahọcsinhcầnđƣợcnhậndiệnvàđánhgiátheo
nhữngtiêuchícụthể,thíchhợpvớitrìnhđộhọctậpvàđặcđiểmlứatuổicủa
họcsinhTHCS.
-Dạyhọcmỹthuậtdựatheophƣơngtiệnđachứcnăngcókhảnăng
truyềntảinộidungphongphú,tạođƣợcmôitrƣờnghọctậpcởimở,thân
thiện,giàucảmxúcvàtrảinghiệm,tạochohọcsinhniềmsaymê,hứngthú

14. 7
sángtạotrongkhivẽ,làmtăngcơhội,giaotiếp,chiasẻ,hợptácvàtựthể
hiệnmình.
Trongluậnánnày,domụcđíchnghiêncứunêntácgiảchủyếuđềcập
đếntínhtíchcực,nhữngƣuđiểmcủaphƣơngtiệndạyhọcđachứcnăngtrong
mônMỹthuậtởbậcTHCS.
Liênquanđếnmốiliênhệgiữakhoahọcvànghệthuật,tácgiảLeonard
ShlainbiênsoạncuốnNghệthuật&Vậtlí[27],NxbTrithứcxuấtbảnnăm
2015.Trongcuốnsáchnày,tácgiảđãđƣaranhữngcáinhìntƣơngđồngvề
khônggian,thờigianvàánhsánggiữahailĩnhvựcnày.Theođó,mặcdù
nghệthuậtthểhiệnthếgiớinhìnthấyđƣợc,cònvậtlígiảithíchsựvậnhành
khôngnhìnthấyđƣợccủathếgiớiđó,nhƣngtácgiảđãchỉramốitƣơngquan
nhấtđịnh,hƣớngđếnnhữngaithiênvềnghệthuậtmuốnhiểuthêmvềvậtlí
hiệnđạivànhữngnhàkhoahọcvậtlícóđƣợcmộtcáikhunggiátrịđểthƣởng
thứcnghệthuật.Đâyđƣợcxemlànhữnggợiýtrongnghiêncứuliênquanđến
việcdạyhọctíchhợptrongphânmônvẽtranhởmônMỹthuậtbậcTHCS.
Nhƣvậy,cóthểnhậnđịnhrằngviệcdạyhọctíchhợptrongmônMỹ
thuậtởbậcTHCSnóichungvàtrongphânmônvẽchƣacónghiêncứucụ
thể,nhấtlàtrongbốicảnhdạyhọctíchhợplàmộtxuthếtronggiáodục
hiệnđại.
3.Mụcđíchvànhiệmvụnghiêncứu
3.1.Mụcđichnghiêncứu
NghiêncứucơsởlíluậnvàthựctiễnvềDHTHtrongDHphânmônvẽ
tranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.Từđóxây
dựngquitrìnhvậndụngPPDHTHnhằmgópphầnnângcaohiệuquả,chất
lƣợngtrongdạyhọcphânmônvẽtranhcủanhàtrƣờng.
3.2.Nhiệmvụnghiêncứu
-HệthốnghóacơsởlíluậnvàthựctiễnvềDHTHtrongDHmônvẽ
tranhởtrƣờngTHCS.

15. 8
-NghiêncứuthựctrạngDHTHtrongDHmônvẽtranhởtrƣờngTHCS
TânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
-XâydựngquytrìnhvậndụngPPDHTHtrongdạyhọcmônvẽtranhở
trƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
-ThựcnghiệmquytrìnhvậndụngPPDHTHtrongdạyhọcmônvẽ
tranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
4.Đốitƣợngvàphạmvinghiêncứu
4.1.Đốitượngnghiêncứu
DHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyện
VănGiang,tỉnhHƣngYên.
4.2.Phạmvinghiêncứu
Khônggiannghiêncứu:trƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,
tỉnhHƣngYên.
Thờigiannghiêncứu:nămhọc2016–2017.
5.Phƣơngphápnghiêncứu
Nghiêncứu,tổnghợp,hệthốnghóacáctàiliệuliênquanđếnDHTHtrong
DHphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCS.
-Phƣơngphápquansát:
Tiếnhànhquansát:dựgiờ,chủđộngquan,DHTHtrongDHphânmônvẽ
tranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
-Phƣơngphápphỏngvấnsâu:
ChúngtôitraođổicùngvớiGVvàHSnhằmtìmhiểuthựctrạngDHTH
trongDHphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnh
HƣngYên..
-Phƣơngphápthựcnghiệmsƣphạm
ThựcnghiệmquivậndụngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhở
trƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.đểxemxéttínhkhả
thivàhiệuquảcủaquitrìnhđãxâydựng.

16. 9
Sửdụngthốngkêtoánhọc,xửlýsốliệubằngphầnmềmSPSSđểxử
lýsốliệuvềthựctrạngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờngTHCS
TânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
6.Nhữngđónggópcủaluậnvăn
XâydựngkhunglíluậnvềDHTHtrongDHphânmônvẽtranhở
trƣờngTHCS.
TrìnhbàythựctrạngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờng
THCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
ĐềxuấtquitrìnhvậndụngPPDHTHtrongdạyhọcphânmônvẽtranh
ởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
7.Cấutrúccủaluậnvăn
NgoàiphầnMởđầu,Kếtluận,TàiliệuthamkhảovàPhụlục,luậnvăn
gồmcó2chƣơng:
Chƣơng1:CơsởlíluậnvàthựctrạngDHTHtrongDHphânmônvẽ
tranhởtrƣờngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên.
Chƣơng2:QuitrìnhDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrƣờng
THCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYênvàthựcnghiệm.

17. 10
Chƣơng1
CƠSỞLÍLUẬNVÀTHỰCTRẠNGDẠYHỌCTÍCHHỢP
TRONGMÔNVẼTRANHỞTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞTÂNTIẾN,
HUYỆNVĂNGIANG,TỈNHHƢNGYÊN
1.1.CơsởlíluậnvềDHTHtrongDHtrongvẽtranhởbậcTHCS
1.1.1.Cáckháiniệmcôngcụcủađềtài
1.1.1.1.MônMỹthuật,phânmônvẽtranhởtrườngTrunghọccơsở
MnMỹthuậtởtrƣờngTrunghọccơsở
Têngọimônhọc
Trƣớckia,mônMTởtrƣờngTHCSViệtNamcótêngọilàHọa,làVẽ.
Thờiđó,mônhọcnàychỉlàmônhọcthêmtrênlớp(đƣợcmọingƣờihiểu
ngầmlàmônphụ).Từnăm1980đếnnaygọilàmônMT”[33].
Mụctiêu
MônMTtrongtrƣờngTHCSkhôngđàotạohọasĩhaynhữngngƣời
chuyênnghiệpvềmĩthuật,nhằmgiáodụcthẩmmĩchohọcsinhlàchủyêu;
tạođiềukiệnchocácemtiếpxúc,làmquen,thƣởngthứcnghệthuậtthịgiác
vàtừđótậptạoracáiđẹpvàohọctập,sinhhoạttrongcuộcsốngthƣờng
ngày,tạodựngmôitrƣờngthẩmmĩchoxãhội.
MônMTởtrƣờngTHCSnhằmnângcaohơnnănglựcquansát,khảnăng
tƣduyhìnhtƣợngsángtạo;tạođiềukiệnđẻchocácemhọctootacácmônhọc
kháctrongchƣơngtrìnhgiáodụcphổthôngTHCS,đồngthờitạođiềukiệncho
mộtsốHSyêuthíchvàcónăngkhiếupháttriểntrongtƣơnglai.
Vịtrí
DạyMTởtrƣờngphổthônglàdạychohọcsinhnhậnracáiđẹp,tậptạora
cáiđẹpvàvậndụngnhữnghiểubiếtcủamìnhvềcáiđẹpvàohọctập,vàosinh
hoạthằngngày,vàchocôngviệcmaisau-đóchínhlàgiáodụcthẩmmĩ,làmột
trongnhữngyếutốcầnthiếtgiúpcácemhìnhthànhvàpháttriểnmộtnhâncách
toàndiệnđểtrởthànhnhữngconngƣờicủathờiđạimới.Vìthế,từxƣađếnnay,

18. 11
trênthếgiới,cáctrƣờnghọcđềudạyMT,ngƣờitacoinólàmônhọcphổthông,
mônhọcbắtbuộcvớitấtcảhọcsinh.
MTlàmônhọcchínhthứctrongchƣơngtrìnhvàkếhoạchdạyhọcở
THCS.Nóđộclậpvàbìnhđẳngvớicácmônhọckhác.
Giáodụcthẩmmĩtrongnhàtrƣờnglànhiệmvụchủyếu,làmộtyêucầu
quantrọng,giúphọcsinhcảmnhậnđƣợcnhữngđiềutốt,nhữngcáiđẹpxung
quanhmình,tạođiềukiệnchocácemđƣợctiếpxúc,làmquenvớicáiđẹp,
thƣởngthứccáiđẹpvàhànhđộngtheocáiđẹp;từđó,cácemcóýthứcvàtạora
đƣợccáiđẹpgópphầntôđiểmchocuộcsống,gópphầntạodựnmôitrƣờng
thẩmmĩtốtchoxãhội.
MônMTchiếmvịtríkháquantrọngtronghoạtđộngdạyhọcởtrƣờng
THCS.Đâylàmônhọccónhiệmvụgiáodụcchohọcsinhthịhiếuthẩmmĩ-
mộttrongnhữngyếutốcầnthiếtgiúpcácemhìnhthànhvàpháttriểnmộtnhân
cáchtoàndiệnđểtrởthànhnhữngconngƣờicủathờiđạimới.Thôngquađó,
nănglựcquansát,khảnăngtƣduyhìnhtƣợng,tínhsángtạocủacácemđƣợc
pháttriển.Cácembiếtcảmnhậncáiđẹpvàhơnthếnữalàtạoracáiđẹpkhông
chỉchobảnthânmàcònchomọingƣờixungquanh.
Vaitrò
MTlàmộtmônhọcmàhầuhếtcácemhọcsinhrấthứngthú,saymê,đặc
biệtlàvớicácemcómộtchútnăngkhiếuhộihọa.
MônMTởtrƣờngTHCScókhảnăngliênkết,tíchhợpvớicácmônhọc
khácnhƣLịchsử,Địalí,Ngữvăn,Âmnhạc,Giáodụccôngdân...tạochonhận
thứccủahọcsinhphongphúvàsâusắchơntrongtiếpthubàihọc.Ngoàira,
mônMTcòncótácdụngbổtrợchocácmônhọckhác,vídụ:nhƣnônTiếng
Việt,mônToán,mônThểdục...
Nhƣvậy,cóthểnóirằng,Nhàtrƣờnglàmôitrƣờnggiáodụcthẩmmĩcó
hiệuquảnhất.Đínhhƣớngthẩmmĩtrongnhàtrƣờngcótínhchấtcơbản,chính
thốngvàcótínhgiáodụcrõnét.

19. 12
Nhiệmvụ
GiáodụcthẩmmĩchoHSthôngquangônngữtạohình;tạođiềukiệnđể
choHStiếpxúcvớivănhóathịgiác,làmquenvớicáiđẹpvềbốcục,hình
tƣợng,đƣờngnét,màusắc...vàsựđadạng,phongphúvềcáccáchthểhiện.
-CungcấpchoHSmộtsốkiếnthứccơbản,phổthôngvềmĩthuật,giúp
cácemcóthểgiảiquyếtcácmụctiêucủabàihọctrongchƣơngtrìnhtheo
nhậnthứcvàcảmnhậnriêngcủabảnthân.
-Giúphọcsinhnhậnthứcsâusắchơnvẻđẹpvàgiátrịnghệthuậtcủacác
côngtrình,tácphẩmmĩthuậttôngquacácbàihọctrongphânmônTTMT.HS
hiểubiếtsơlƣợcvềlịchsửmĩthuậtViệtNamvàlịchsửmĩthuậtthếgiớiqua
mộtsốtácphẩmtiêubiểu.TừđóHSýthứchơntrongviệctiếpthuvàkếthừa
bảnsắcvănhóađặcsắccủadântộccũngnhƣtinhhoasángtạotrongnghệthuật
củacácnềnvănhóathếgiới.
-GiúpHSpháthuynănglựcquansát,sángtạotronghọctập.MônMTcó
tínhliênthôngtíchhợpđƣợcnhiềuvớicácmônhọckhác.Dođó,họcMTcũng
tạođiềukiệnchoHSsuynghĩ,liêntƣởng,sángtạođểcónhiềucáchthểhiện
khácnhauchohọcsinhcácmônhọckhácnhautrongchƣơngtrìnhTHCS.
-Vềmụctiêuhƣớngnghiệp,tuymônMTởtrƣờngTHCStạođiềukiệncho
mộtsốhọcyêuthíchnghệthuật,cónănglựcsángtạo,phấnđấuđểđịnhhƣớng
nghềnghiệptrongtƣơnglai.Cácemcóthểtiếptụchọctập,nângcaohơnnữa
nănglựcthôngquacáchìnhthứchọctậpkhácnhauđểcóthểvàohọccácngành
năngkhiếunhƣMT,Kiếntrúc,Thiếtkếthờitrang.[6]
Nộidungchươngtrình
ChƣơngtrìnhmônMTtheonguyêntắcđồngtâm,xoắnốckếthợpvới
tuyếntính,gồm4phânmôn:Vẽtheomẫu,Vẽtrangtrí,Vẽtranh,Thƣờng
thứcMT.Bàihọctrongcácphânmôncótínhthựchànhđƣợcxâydựngcó
tínhcơbản,đơngiản,phổthôngtheođặcthùmônhọcvàgắnvớithựctiễn
cuộcsốngđểhọcsinhdễtiếpthu.Yêucầucủacácphânmônlà:

20. 13
Vẽtheomâu:Hiểukháiniệmvàphƣơngpháp,cácbƣớctiếnhànhbàivẽ
ởmứccơbản,phổthông.Rènluyệnócquansát,khảnăngphântíchnhậnxét
đểvẽhình;gợiđậmnhạtmộtmàuhoặcnhiềumàu.Vẽtheomẫutạocơsở
thuậnlợichoVẽtrangtrí,vẽtranh.
Vẽtrangtrí:Hiểukháiniệmvàđặcđiểm,cácbƣớctiếnhànhbàivẽ
trangtrícơbảnvàứngdụngởmứcđộđơngiản.Bồidƣỡngnănglựcthẩm
mĩ,sángtạothôngquangônngữtạohìnhnhƣbốcục,đƣờngnét,hìnhmảng
vàmàusắcđểtạosảnphẩmtrangtrí.
Vẽtranh:Hiểucáclựachọnnộidung,hìnhảnh,cácbƣớctiếnhànhbài
vẽ.Pháttriểnkhảnăngtƣduytƣởngtƣợng,giảiquyếttƣơngquanhìnhmảng,
đậmnhạt;pháthuytínhsángtạovàcáchnhìn,cáchcảm,cáchthểhiệnriêng
trongbàivẽtranh.
ThƣờngthứcMT:Giáodụcthẩmmĩthôngquacáccôngtrình,sản
phẩm,tácphẩmmĩthuậttiêubiểu.Nângcaonănglựcphântíchtácphẩm
thôngquabiểuhiệncủangônngữtạohình,trauđòithêmkiếnthứcđểvận
dụngvàocácbàicủamônMT.
Cấutrúcchươngtrình
Làmônhọcđƣợccấutạochínhthứctrongchƣơngtrìnhgiáodụcphổ
thông,bìnhđẳngvớimônhọckhác.ChƣơngtrìnhmônMTcócấutrúcnhƣsau:
VớicácmônhọccónhiềuyếutốthựchànhnhƣVẽtheomâu,Vẽtrang
trí,Vẽtranhđềucócấutrúcđồngtâmcópháttriển-lƣợngkiếnthức,kĩnăng
đƣợcnângdầntừthấpđếncao,từđơngiảnđếnphứctạp.
Lƣợngkiếnthứckĩnăngcũngtuânthủtheocấutrúctrênởmỗiphân
môn.Đâycũnglàhìnhthứcgiúphọcsinhdễdànghơntrongquátrìnhhọc
tập.Nhƣợcđiểmlàkiếnthức,kĩnăngcủacácphânmônđôikhibịtáchbạch,
hạnchếsựtƣơnghỗ,chiasẻlẫnnhautrongchƣơngtrình.
Ởtừngphânmôn,hệthốngbàihọcđƣợcthiếtkếtheotrụcdọctừthấp
đếncaovớilƣợngkiếnthức,kĩnăngtƣơngứng.Songởmỗilớphọc,cấphọc

21. 14
hệthốngbàiđƣợccấutrúctheotrụcngang,đanxen,khaithácvàhỗtrợ
nhau.CáchvậnhànhcấutrụcnàycàngtạnêntínhkhoahọccủaMtvàđáp
ứngnhucầutìmhiểucủaHS.Tuyvậycáchsắpxếpnàycũngtạonênnhững
bấtcậptrongtiếpnhậnnhữngkiếnthức,kĩnăngcủaHSvìquỹthờigianhạn
chế,ítbộclộđƣợcsángtạo.
Ởmỗiphânmônthựchànhđềuđƣợcxácđịnhmụctiêu(hoặcmứcđộ
cầnđạt),mụcđích,yêucầuvànhữngnộidungcơbảngiúpchoviệcxácđịnh
chuẩnkiếnthức,kĩnăngchungcủaphânmôn,mỗichủđềđƣợcthuậnlợi.
Chuẩnbịkiễnthức,kĩnănglàyêucầucầnphảiđạtđƣợcchomỗinộidung
họctập.
PhânmnVẽtranh
Cùngvớiphânmônvẽtrangtrí,vẽtheomẫuvàthƣờngthứcmỹthuật
thìphânmônvẽtranglànhữngphânmônchínhtrongnộidunggiáodụcmỹ
thuậtởbậcTHCS.Nộidungcủaphânmônvẽtranhởbậchọcnàychủyếulà
vậndụngcáckiếnthứcvềđƣờngnét,màusắc,bốcụcởcáclớptrƣớcđểvẽ
theođềtàinhƣtĩnhvật,phongcảnh,lễhội,ngàynhàgiáo,lựclƣợngvũ
trang,antoàngiaothông,...Chínhđiềunàylàcơsởchoviệctổchứcdạyhọc
tíchhợpởphânmônnàycóhiệuquả.VídụnhƣkhidạyvềmônĐịalýcóthể
tíchhợpvớiphânmônvẽtheotranhtrongchủđềliênquanđếnđặcđiểm,
điềukiệntựnhiêncủavùngmiền.HaytrongmônLịchsửkhitíchhợpvới
phânmônvẽtranhsẽgiúphọcsinhghinhớ,phảnánhsựkiệnlịchsửqua
trítƣởngtƣợng,sựliêntƣởngcủabảnthân,giúpchochấtlƣợng,sựhấp
dẫncủamônhọcđƣợccảithiệnđángkể.
1.1.1.2.Phươngphápdạyhọc,phươngphápdạyhọcmônmỹthuậtởbậc
Trunghọccơsở
Phƣơngphápdạyhọc
Dạyhọclàmộtlĩnhvựchoạtđộngđặctrƣng,bởicảchủthểvàđối
tƣợngcủahoạtđộngđềulàconngƣời.Hoạtđộngdạyhọclàquátrìnhgiảng

22. 15
dạycủangƣờithầy(giáoviên)vàhọctậpcủangƣờihọc(họcsinh)–quá
trìnhxửlý,chuyểngiaothôngtin,địnhhƣớngcủagiáoviênvàthunhận,xử
lýthôngtin,ứngdụng,pháttriểncủahọcsinh.Quátrìnhđónhấtthiếtphải
đƣợcthựchiệnthôngquacácphƣơngphápđặcthùgọilàphƣơngphápdạy
học.Nhƣvậy,bảnchấtcủaquátrìnhdạyhọcchínhlàviệcsửdụnghệthống
phƣơngphápgiảngdạyvàphƣơngpháphọctậpnhằmthựchiệnmụcđích,
yêucầuđặtravềtrangbị,cungcấpvàtiếpthu,lĩnhhội(chiếmlĩnh),ứng
dụngkiếnthức,kỹnăngcủagiáoviênvàhọcsinh.Đểđạthiệuquảcaotrong
quátrìnhđó,phảixuấtpháttừphƣơngphápdạycủagiáoviênvìphƣơng
phápdạyquyếtđịnhvàtácđộngđếnphƣơngpháphọccủahọcsinh.
Trênthựctếcórấtnhiềuđịnhnghĩakhácnhauvềphƣơngphápdạyhọc.
ChẳnghạnnhƣLu.K.Babanxki:“Phươngphápdạyhọclàcáchthứctươngtác
giữathầyvàtrònhằmgiảiquyếtcácnhiệmvụgiáodưỡng,giáodụcvàphát
triểntrongquátrìnhdạyhọc”[1;tr.46],vàtheoV.K.Diachenco:“Phương
phápdạyhọclàcấutrúctổchứccủaquátrìnhdạyhọc”.CòntheotácgiảPhan
ThịHồngVinh:“Phươngphápdạyhọclàcáchthứchoạtđộngphốihợpthống
nhấtcủagiáoviênvàhọcsinhtrongquátrìnhdạyhọcđượctiếnhànhdướivai
tròchủđạocủagiáoviênnhằmthựchiệntốiưumụctiêuvàcácnhiệmvụdạy
học”.
Mộtsốnhàgiáodụchọckhácquanniệm:Phƣơngphápdạyhọclàtổ
hợpnhữngthaotácđƣợcsắpxếptheomộttrìnhtựhợplý,hợpvớiquyluật
kháchquanmàchủthểtácđộnglênđốitƣợngnhằmtìmhiểuvàcảibiếnnó.
Khiđịnhnghĩavềphƣơngphápdạyhọc,cáctácgiảđãxéttrênnhiềumặt
khácnhaucủaquátrìnhdạyhọc,cótácgiảchútrọngtớicáchthứctƣơngtác
giữagiáoviênvàhọcsinh,cótácgiảlạixétvềmặtđiềukhiểnhọc…
TuynhiêncáctácgiảđềuchỉrarằngPPDHcónhữngdấuhiệuđặctrƣngsau:
+PPDHphảnánhsựvậnđộngcủanộidunghọcvấnđãđƣợcnhàtrƣờng
quyđịnh;

23. 16
+PPDHphảnánhsựvậnđộngcủaquátrìnhnhậnthứccủaHSnhằmđạt
đƣợcmụcđíchđềra;
+PPDHphảnánhcáchthứctraođổithôngtingiữathầyvàtrò;
+PPDHphảnánhcáchthứcđiềukhiểnnhậnthức,kíchthíchvàxâydựng
độngcơ,tổchứchoạtđộngnhậnthứckiểmtra,đánhgiákếtquảhoạtđộng.
Nóichung,khiđịnhnghĩavềPPDH,tuycáctácgiảđềcậptớinhiềumặt
củaQTDHnhƣngsựtƣơngtácgiữathầyvàtròđƣợcnhiềutácgiảquantâm
vàđisâunghiêncứunhất.HiệncónhiềucáchhiểukhácnhauvềPPDHxét
trênmặttƣơngtácgiữathầyvàtrònhƣngtựuchunglại,chúngthuộcmột
trongbacáchhiểusau:
+PPDHlàcáchthứchoạtđộngcủangƣờiGVđểtruyềnthụkiếnthức,
rènluyệnkỹnăngvàgiáodụchọcsinhtheomụcđíchcủanhàtrƣờng.
+PPDHlàsựkếthợpcácbiệnphápvàphƣơngtiệnlàmviệccủaGVvà
HStrongquátrìnhdạyhọcnhằmđạttớimụcđíchcủagiáoviên.
+PPDHlàcáchthứchƣớngdẫnvàchủđạocủaGVnhằmtổchứchoạt
độngnhậnthứcvàhoạtđộngthựchànhcủaHS,dẫntớiviệcHSdễdànglĩnh
hộivữngchắcnộidunghọcvấn,hìnhthànhthếgiớiquanvàpháttriểnnăng
lựcnhậnthức.
CáchhiểuthứnhấtphảnánhquanniệmcũvềvaitròcủangƣờiGVtrong
QTDH:GVlànhânvậttrungtâmgiữvaitròchủđạo,hoạtđộngtíchcực,còn
HSthìthụđộngthựchiệnvàtiếpthu,lĩnhhộikiếnthứcdogiáoviêntruyềnđạt.
QuanniệmnàydẫntớichỗcoicácPPDHđềulàphƣơngphápcủaGV.
Cáchhiểuthứhaidunghoàhơn,coiPPDHlàmộtsựphốihợpcủahai
hoạtđộngdạyvàhọc.Nhiệmvụtruyềnđạttrithứccủathầycũngquantrọng
nhƣviệclĩnhhộitrithứccủatrò.
CáchhiểuthứbalàcáchtiếpcậnDHtíchcực,nhấnmạnhvaitròcủa
ngƣờihọctrongquátrìnhhọctậpvàGVđƣợccoilàngƣờihỗtrợhƣớngdẫn.
Ngƣờihọctựxâydựngviệchọctậpcủamình,cònnhiệmvụcủangƣờidạylà

24. 17
tạomôitrƣờnghọctậpthuậnlợi,thƣờngxuyênkhuyếnkhíchtƣduy.Cầncó
sựcânbằnggiữanộidungtruyềnđạtvànộidungtựhọccủangƣờihọc.
PhƣơngphápdạyhọcmnMỹthuật
TheotácgiảNguyễnThuTuấn“phƣơngphápdạyhọcMỹthuậtlàcách
thứchoạtđộngcủagiáoviêntrongviệcchỉđạo,tổchứccáchoạtđộnghọc
tậpnhằmgiúphọcsinhchủđộngđạtđƣợccácmụctiêudạyhọc.Kháiniệm
nàyquanniệmtổchứccáchoạtđộnghọctậptựlựccủahọcsinhlàconđƣờng
hiệuquảnhấtđểđạtmụctiêudạyhọcMT,chứcnăngcơbảncủagiáoviên
MTlàchỉđạo,tổchứccáchoạtđộngấyđểgiúphọcsinhchruđộngchiếm
lĩnhnộidunghọctập”[33].
MônMỹthuậtởTHCSkhôngnhằmđàotạocácemhọcsinhtrởthành
họasĩhayngƣờilàmnghệthuậtchuyênnghiệpmànhằmgiáodụcthịhiếu
thẩmmỹchocácem,tạođiềukiệnchohọcsinhtiếpxúclàmquenvàthƣởng
thứccáiđẹp,tậptạoracáiđẹp,biếtvậndụngcáiđẹpvàotrongcuộcsống
hằngngàygópphầnnângcaochấtlƣợnggiáodụctoàndiệnchohọcsinh.
Theomụctiêunày,việctìmhiểuđặctrƣngngônngữtạohìnhởhọcsinh
THCSsẽgiúpchogiáoviêngiảngdạyđánhgiámộtcáchtíchcựcđúngđắn,
gâyhứngthúchocảngƣờihọcvàngƣờidạy,tìmrađƣợcphƣơngpháp,cách
thứcgiảngdạyphùhợpđốitƣợng.Tuynhiêndạynhƣthếnào?dạythậttốt
haybìnhthƣờngcònphụthuộcýthứchọctậpcủamỗichúngta.Vàquan
trọnglàngƣờigiáoviênphảiluônluônbiếtđặtvịtrícủamìnhvàothựctrạng
giáodụccủađịaphƣơngđểcónhiềugiảiphápphùhợpnhấtđểđạtđƣợckết
quảnhƣmongmuốn.
Nhƣngtùytheotừngtrìnhđộnhậnthứcvànăngkhiếucủatừngem,
từngđộtuổikhácnhaumàgiáoviênbiếtquátrìnhnhậnthứcdiễnraởtừng
em.Vậykhôngthểtácđộngđếnquátrìnhnhậnthứccủacáccánhânbằng
mộtbiệnphápnhƣnhau.Cóhọcsinhtaphảitácđộngtừtừ,cóhọcsinhphải
vừatrựctiếpvàvừagiántiếpởnhiềuphíamớinắmbắtđƣợc.Cóhọcsinhchỉ

25. 18
cầntácđộngítlâuđãnắmbắtngayđƣợcnộidungbàihọc.Nếunhƣkhôngcó
sựgợimởgâyhứngthúcủagiáoviênthìhọcsinhkhôngcósựhamthíchtìm
tòihọctập.
Trongphânmônvẽtranh,việchƣớngdẫncáchvẽtranhtheođềtàiđều
theoquytrìnhchung,đólàphácthảomảngchính,mảngphụtrênmặttrang
giấy,sauđódựavàocácmảngđểvẽhình,cuốicùnglàvẽmàu,đólàcách
nhìn,cáchlàmviệckhoahọc.Trênthựctế,đasốhọcsinhbỏquakhâuphác
mảngchínhphụmàvẽhìnhngay,nhấtlàđốitƣợnghọcsinhnhỏ(lớp6,7)vì
nétvẽcácemcònvụngvềvàvẽtheomảngthìlàmộtviệclàmkhóđốivới
đốitƣợnghọcsinhnày,nhƣngđếnlớp8,9thìcầnyêucầuhọcsinhlàmquen
cáchvẽhìnhtrongmảngđãđịnh.Saukhikhaithácđềtàiđãchọnchohọc
sinhnhữnghìnhtƣợngchủyếu,giáoviêngợiývàhƣớngdẫncácemcáchvẽ
vớinhữngbƣớcchủyếusau:
Mộtlà,chọnnộidungchủđềđịnhvẽvàvẽpháchìnhmảng(phầnnày
họcsinhđãchọnnộidungđềtàichomìnhtrongphầntìmchọnnộidungđề
tàimàgiáoviênđãgợiýởhoạtđộngtrên).
Hailà,vẽhìnhchínhtotrƣớcvàokhoảnggiữacủatranggiấy,cókích
thƣớcvừaphải,cânđốivớikhungtranh(tờgiấyvẽ),sauđóvẽmảngphụ,
nhânvậtphụ(nếuphùhợptrongđềtàicủanộidungbàihọc).
Balà,hƣớngdẫncácemchúýđếncáchìnhdáng,thếđộngtĩnhcủa
hìnhảnhngƣời,hìnhảnhcácconvậtnhƣ(đi,đứng,chạy,nhảy)hìnhnhà,cây
(đứng,ngả,nghiêng)
Bốnlà,gợiýchohọcsinhvẽmàutheoýthích,khôngnhấtthiếtphảivẽ
màuthực,miễnsaochophùhợpvớinộidungđềtài.
Nămlà,lƣuýhọcsinhtrongviệcsắpxếpmàusắctrongtranhnhƣ:
tranhvẽcómàuđậm,màunhạtvàmàutƣơisánghayrựcrỡtheonộidung
tranh.Khôngnênvẽmàuquáloèloẹt,hạnchếvẽmàutốixỉn,vàđặtcácmàu
rờirạc,khôngcóliênkết,nhắclại.

26. 19
1.1.1.3.Dạyhọctíchhợp
Tíchhợp
TheotừđiểnTiếngViệt:“Tíchhợplàsựkếthợpnhữnghoạtđộng,
chươngtrìnhhoặccácthànhphầnkhácnhauthànhmộtkhốichứcnăng.Tích
hợpcónghĩalàsựthốngnhất,sựhòahợp,sựkếthợp”.
TheotừđiểnGiáodụchọc:“Tíchhợplàhànhđộngliênkếtcácđối
tượngnghiêncứu,giảngdạy,họctậpcủacùngmộtlĩnhvựchoặcvàilĩnhvực
khácnhautrongcùngmộtkếhoạchdạyhọc”.
Tíchhợp(tiếngAnh,tiếngPháp,tiếngĐức:Integration)cónguồngốc
từtiếngLatinh:Integrationvớinghĩaxáclậpcáichung,cáitoànthể,cái
thốngnhấttrêncơsởnhữngbộphậnriênglẽ.
Tíchhợpcóhaitínhchấtcơbản,liênhệmậtthiếtvớinhauvàquyđịnh
lẫnnhau,đólàtínhliênkếtvàtínhtoànvẹn.Tínhliênkếtcóthểtạoramột
thựcthểtoànvẹn,tínhtoànvẹndựatrênsựthốngnhấtnộitạicácthànhphần
liênkếtchứkhôngphảisựsắpđặtcácthànhphầnbêncạnhnhau.Khôngthể
gọilàtíchhợpnếucáctrithức,kĩnăngkhôngcósựliênkết,phốihợpvới
nhautronglĩnhhộinộidunghoặcgiảiquyếtmộtvấnđềtìnhhuống.
Nóingắngọn,tíchhợplàmộthoạtđộngmàởđócầnphảikếthợp,liên
hệ,huyđộngcácyếutố,nộidunggầnvàgiốngnhau,cóliênquanvớinhau
củanhiềulĩnhvựcđểgiảiquyết,làmsángtỏvấnđềvàcùngmộtlúcđạtđƣợc
nhiềumụctiêukhácnhau.
Dạyhọc
Chođếnnayđãcónhiềutácgiảđƣarakháiniệmdạyhọctrongcáccông
trìnhnghiêncứucủamình,chúngtacóthểkểđếnmộtsốkháiniệmtiêubiểu
sau:
TheotácgiảĐặngThànhHƣng:
Dạyhọctheoquanđiểmhiệnđạilàquátrìnhvàkếtquảcủasự
tíchlũy,táisảnxuấtvàpháttriểngiátrị,kinhnghiệmxãhộiđã

27. 20
chọnlọc,ởtừngcánhânvàthếhệngƣờihọcnhằmthựchiện
chứcnăngpháttriểncánhânvàpháttriểncộngđồngtrongkhuôn
khổđiềuchỉnhcủathểchếchínhtrị,kinhtế,vănhóa,đạođức,
phápluậtcủaquốcgia[16].
TheotácgiảTrầnThịTuyếtOanhvàcộngsự:
Dạyhọclàquátrìnhtácđộngqualạigiữangƣờidạyvàngƣờihọc
nhằmgiúpchongƣờihọclĩnhhộinhữngtrithứckhoahọc,kĩnăng
hoạtđộngnhậnthứcvàthựctiễn,pháttriểncácnănglựchoạtđộng
sángtạo,trêncơsởđóhìnhthànhthếgiớiquanvàcácphẩmchất
nhâncáchcủangƣờihọctheomụcđíchgiáodục[25].
TheotácgiảPhạmViếtVƣợng:“Dạyhọclàquátrìnhhoạtđộngcủa
haichủthể,trongđódướisựtổchức,hướngdẫnvàđiềukhiểncủagiáoviên,
họcsinhnhậnthứclạinềnvănminhnhânloạivàrènluyệnhìnhthànhkỹ
nănghoạtđộng”[37].
Nhƣvậy,dạyhọckhôngđơngiảnlàtruyềnđạtvàlĩnhhộitrithức,kĩ
năng,chuẩnmựctháiđộmàđólàxửlí,tổchứclại,nângcấp,mởrộngvà
cuốicùnglàpháttriểnkinhnghiệmxãhộiởcánhânđểtạonêngiátrịmới
hơn,caohơn,hữuíchhơn,hiệuquảhơnởchínhhọ.Quahoạtđộngvàgiao
tiếpxãhội,họmangnhữnggiátrịmớiđóđónggópvàoxãhộivàlàmphong
phú,pháttriểnkinhnghiệmxãhộiởthếhệtiếpsau.Nhờquiluậtnàymàxã
hộiloàingƣờipháttriểnliêntục,thếhệsauvềnguyêntắcpháttriểncaohơn
thếhệtrƣớc.
Mụcđíchchungnhấtvàlítƣởngcủadạyhọclàpháttriểnconngƣờihài
hòavềcácmặtthểchất(sinhhọc,baogồmthểlực,thểhìnhvàthểnăng),tâm
trí(trítuệ,tìnhcảm,nhucầu,ýchí,tâmvậnđộng)vàxãhội(nănglựcthực
tiễn,kĩnăngsống,giátrịsống,hànhvicôngdân)thôngquacáchoạtđộng
giáodụckhoahọc,giáodụcngônngữ,giáodụcthểchất,giáodụcthẩmmĩ,
giáodụccôngnghệ,giáodụccôngdân,giáodụctoánhọcvànănglựclogic.

28. 21
Nộidungtổngquátcủadạyhọclàcáchoạtđộngcóchứcnănghuấn
luyện,đàotạo,lãnhđạovàquảnlíquátrìnhhọctập,rènluyệncủangƣờihọc
đểhọpháttriểncácthànhphầnthựcthểcủacánhân(tâmhồnvàthểxác),các
chứcnăngcơbảnvànềntảngcủacánhânđểsốngvàtồntại(nhậnthức,biểu
đạtxúccảmvàtháiđộ,vậnđộngthểchấtvàvậnđộngtâmlí),cácphƣơng
thứcvàkinhnghiệmhànhvicầnthiếtđểsốngantoàn,hạnhphúcvàthành
công(ngônngữ,đạođức,nghệthuật,kĩthuật,sinhhoạt,logic,khoahọc,giao
tiếp,thíchứng,taynghề…).
Phƣơngthứccơbảnnhấtcủadạyhọclàquátrìnhdạyhọc-đólàquá
trìnhxãhộihóacánhânbằngcáccôngcụvậtchấtvàtinhthầncụthể,đƣợc
hoạchđịnhchặtchẽvềnhiềumặt,đƣợctiếnhànhcóhệthống,cónguyêntắc,
cóphƣơngphápvàphƣơngtiệnnhấtđịnh.Quátrìnhdạyhọcbaogồmcác
hoạtđộngxửlíkinhnghiệmvàgiátrịcủaloàingƣờitừhìnhtháixãhộithành
hìnhtháicánhân,từtrừutƣợngcủacáichungthànhcụthểởtừngngƣời,từ
kháchquanvớimỗingƣờithànhchủquanởtừngngƣời.
Từnhữngquanniệmnêutrên,chúngtôichorằng:“Dạyhọclàquátrìnhtổ
chức,điềukhiểnvàhướngdẫncủangườidạynhằmgiúpchongườihọctích
cực,chủđộng,sángtạonắmvữnghệthốngkiếnthức,hìnhthànhhệthốngkĩ
năngvàtháiđộtíchcựctheomụctiêucủagiáodụcvàđàotạođãxácđịnh”.
Dạyhọctíchhợp
Dạyhọctíchhợplàmộtquanniệmdạyhọcnhằmhìnhthànhởhọcsinh
nhữngnănglựcgiảiquyếthiệuquảcáctìnhhuốngthựctiễndựatrênsựhuy
độngnộidung,kiếnthức,kĩnăngthuộcnhiềulĩnhvựckhácnhau.Điềuđó
cũngcónghĩalàđảmbảođểmỗihọcsinhbiếtcáchvậndụngkiếnthứchọc
đƣợctrongnhàtrƣờngvàocáchoàncảnhmớilạ,khókhăn,bấtngờ,quađó
trởthànhmộtngƣờicôngdâncótráchnhiệm,mộtngƣờilaođộngcónăng
lực.Dạyhọctíchhợpđòihỏiviệchọctậptrongnhàtrƣờngphảiđƣợcgắnvới
cáctìnhhuốngcủacuộcsốngmàsaunàyhọcsinhcóthểđốimặtvìthếnótrở

29. 22
nêncóýnghĩađốivớicácem.Vớicáchhiểunhƣvậy,dạyhọctíchhợpphải
đƣợcthểhiệnởcảnộidungchƣơngtrình,phƣơngphápdạyhọc,phƣơng
phápkiểmtrađánhgiá,hìnhthứctổchứcdạyhọc.
Nhƣvậy,thựchiệndạyhọctíchhợpsẽpháthuytốiđasựtrƣởngthành
vàpháttriểncánhânmỗihọcsinh,giúpcácemthànhcôngtrongvaitròcủa
ngƣờichủgiađình,ngƣờicôngdân,ngƣờilaođộngtƣơnglai.
Dạyhọctíchhợplàđịnhhƣớngvềnộidungvàphƣơngphápdạyhọc,
trongđógiáoviêntổchức,hƣớngdẫnđểhọcsinhbiếthuyđộngtổnghợp
kiếnthức,kĩnăngthuộcnhiềulĩnhvựckhácnhaunhằmgiảiquyếtcácnhiệm
vụhọctập,thôngquađóhìnhthànhnhữngkiếnthức,kĩnăngmới,pháttriển
đƣợcnhữngnănglựccầnthiết,nhấtlànănglựcgiảiquyếtvấnđềtronghọc
tậpvàtrongthựctiễncuộcsống.
Dạyhọctíchhợpcónhiềuýnghĩa,cụthể:
Thứnhất,domọisựvật,hiệntƣợngtrongtựnhiênvàxãhộiđềuítnhiều
cómốiliênhệvớinhau.Nhiềusựvật,hiệntƣợngcónhữngđiểmtƣơngđồng
vàcùngmộtnguồncội…Đểnhậnbiếtvàgiảiquyếtcácsựvật,hiệntƣợng
ấy,cầnhuyđộngtổnghợpcáckiếnthứcvàkĩnăngtừnhiềulĩnhvựckhác
nhau.Khôngphảingẫunhiênmàhiệnnayđangngàycàngxuấthiệncácmôn
khoahọc“liênngành”.
Thứhai,trongquátrìnhpháttriểncủakhoahọcvàgiáodục,nhiềukiến
thức,kĩnăngchƣahoặcchƣacầnthiếttrởthànhmộtmônhọctrongnhà
trƣờng,nhƣnglạirấtcầntrangbịchoHSđểhọcóthểđốimặtvớinhững
tháchthứccủacuộcsống.Dođócầntíchhợpgiáodụccáckiếnthứcvàkĩ
năngđóthôngquacácmônhọc.
Thứba,dotíchhợpmàcáckiếnthứcgầnnhau,liênquanvớinhausẽ
đƣợcnhậpvàocùngmộtmônhọcnênsốđầumônhọcsẽgiảmbớt,tránh
đƣợcsựtrùnglặpkhôngcầnthiếtvềnộidunggiữacácmônhọcnhằmgiảm
tảichohọcsinh.

30. 23
Thứtƣ,khingƣờigiáoviênkếthợptốtphƣơngphápdạyhọctíchhợp,
sửdụngcáchiệntƣợngtrongthựctiễncuộcsống,ngoàigiúphọcsinhchủ
động,tíchcựcsaymêhọctậpcònlồngghépđƣợccácnộidungkhácnhau
nhƣ:bảovệmôitrƣờng,chămsócvàbảovệsứckhỏeconngƣờithôngqua
cáckiếnthứcthựctiễnđó.Từđógiáodụcvàđàotạothếhệtrẻpháttriểntoàn
diệnvềmọimặt.
1.1.2.Phươngphápdạyhoctíchhợptrongdạyhọcphânmônvẽtranh
ỞViệtNam,Chiếnlƣợcpháttriểngiáodục2011-2020hƣớngtớimục
tiêupháttriểnnănglựckhôngchỉdựavàotínhhệthống,logiccủakhoahọc
tƣơngứngkhixácđịnhnộidunghọctậpmàcòngắnvớicáctìnhhuốngthực
tiễn,chúýđếnkhảnănghọctậpvànhucầu,phongcáchhọccủamỗicánhân
họcsinh.Cácyêucầunàyđòihỏichƣơngtrìnhcầnđƣợcpháttriểntheođịnh
hƣớngtíchhợpnhằmtạođiềukiệnchongƣờihọcliêntụchuyđộngkiến
thức,kĩnăngthuộcnhiềulĩnhvựcmônhọcvàhoạtđộnggiáodụckhácnhau
đểthựchiệncácnhiệmvụhọctập.Quađó,cácnănglựcchungcơbảncũng
nhƣnănglựcchuyênbiệtcủangƣờihọcđƣợcpháttriển.Vềlýluận,phƣơng
phápdạyhọcsẽphụthuộcvàonộidung,hayhiểurằngnộidungnàothìsẽcó
phƣơngphápđó.Theođó,phƣơngántíchhợptrongphânmônmỹthuậtsẽ
baogồm:
-TăngcƣờngtíchhợpphânmônmỹthuậtvớinhữngmônNgữvăn;
Giáodụccôngdân;Lịchsử;Địalývàlồngghépcácvấnđềnhƣmôitrƣờng,
biếnđổikhíhậu,kĩnăngsống,dânsố,sứckhỏesinhsản,…
-Nộidungtíchhợptheohƣớngdiễnđạthiểubiết,kiếnthứccủahọcsinh
vềmônhọcquangônngữtạohình(đƣờngnét,màusắc,hìnhkhối),cụthể
trongnhữngchuyênđềphùhợpvớinộidungcủabàihọc.
Nhƣvậy,việctíchhợpnhữngmônhọcnàydựkiếnsẽđƣợcxâydựng
theomôhình:cơbảnđảmbảotínhlogichệthốngcủacácphânmôn,nộidung
chƣơngcácphânmônđƣợcsắpxếpsaochocósựhỗtrợlẫnnhautránhtrùng

31. 24
lắp;đồngthờihệthốngcácchủđềliênkếtgiữacácphânmônsẽđƣợcphát
triểntạođiềukiệnchocáckiếnthức,kĩnăng,nănglựcchungđƣợcrènluyện.
Phầnthểhiệnnộidungmônhọctíchhợp,họcsinhthểhiệnởnhàquahình
thứctìmhiểubàihoặcbằnghìnhthứclàmviệcnhóm.VídụtrongmônNgữ
vănthìphầntíchhợpphânmônmỹthuậtsẽtậptrungởnộidungvănhọc,
theocáchthứcthểhiệnmộtcảnhtrongcâutruyệnhayvẽtheochủđềcủacâu
chuyệnđó.TrongmônLịchsử,việctíchhợpdạyhọcphânmônmỹthuậtsẽ
bámtheonhữngchủđềcủabàihọc,thậmchíhọclịchsửquanhữngbức
tranh.Cólẽ,đâycũngđƣợcxemlàmộtphƣơngánhiệuquảthayđổisựhứng
thúcủahọcsinhđốivớimônhọc,thayvìchỉghinhớdữliệulịchsửqua
nhữngconsố.TrongmônGiáodụccôngdân,nhữngtìnhhuốngtrongcuộc
sốngnhƣkỹnăngsốngvớingƣờithântronggiađình,nhàtrƣờngvàngoàixã
hộisẽđƣợctruyềntảithôngquanhữngbứctranhminhhọa,haysẽlànhững
chủđềđểhọcsinhvẽsẽhiệuquảhơnnhiềusovớicáchdạythầyđọc,thầy
giảngvàtròghinhớ.
Nhƣvậy,phƣơngphápdạyhọctíchhợptrongdạyhọcphânmônvẽ
tranhsẽlàsựhộitụcủaphƣơngphápdạyhọcchuyênngànhtíchhợpvới
phƣơngphápdạyhọcphânmônvẽtranh.VídụnhƣkếthợpgiữamônNgữ
vănvàphânmônvẽtranhthìgiáoviêncũngphảihƣớngdẫnhọcsinhxây
dựnghìnhtƣợngnhânvậtquanhữngbàivănvàthểhiệnnhânvậtđóqua
ngônngữtạohình.
1.1.3.ĐặcđiểmcủahọcsinhtrườngTrunghọccơsở
1.1.3.1.ĐặcđiểmsinhlýcủahọcsinhTrunghọccơsở
Đâylàlứatuổipháttriểnmạnhmẽnhƣngkhôngđồngđềuvềmặtcơ
thể.Trungbìnhmộtnămcácemcaolênđƣợc5,6cm.Cácemnữởđộtuổi
12,13phátriểnchiềucaonhanhhơncácemnamcùngđộtuổinhữngđếnđộ
tuổi15,16tuổithìcácemnamcósựpháttriểnnhanhhơn,vƣợtcácemnữ.
Trọnglƣợngcơthểmỗinămtăngtừ2,4đến6kg.Ởgiaiđoạnnày,sựphát

32. 25
triểnhệxƣơngnhƣcácxƣơngtay,xƣơngchânrấtnhanh,nhƣngxƣơngngón
tay,ngónchânlạipháttriểnchậm.Vìvậyởlứatuổinàycácemkhôngmập
béo,màcao,gâythiếucânđối,cácemcólongngóngvụngvề,khôngkhéo
léokhilàmviệc,thiếuthậntrọnghaylàmđổvỡ,…Nhiềuhọcsinhởbậc
THCScóbiểuhiệntâmlýkhóchịu.Điềunàyđƣợclýgiảibởituyếnnộitiết
bắtđầuhoạtđộngmạnh,thƣờngdẫnđếnrốiloạnhoạtđộnghệthầnkinh.Do
đódễxúcđộng,dễbựctựctức.Vìthếcácemthƣờngcónhữngphảnứnggay
gắt,mạnhmẽvànhữngcơnxúcđộng.Nhiềukhókhăntrởngạiởlứatuổinày
chínhlàcácemchƣabiếtđánhgiá,chƣabiếtkìmhãmvàhƣớngdẫnbản
năng,hammuốncủamìnhmộtcáchđúngđắn,chƣabiếtkiểmtratìnhcảmvà
hànhvi,chƣabiếtxâydựngmốiquanhệđúngđắngiữangƣờibạnkhácgiới.
1.1.3.2.ĐặcđiểmtâmlýcủahọcsinhTrunghọccơsở
HọcsinhTHCScókhảnăngphântích,tổnghợpphứctạphơnkhitri
giáccácsựvật,hiệntƣợng.Khốilƣợngtrigiáctănglên,trigiáctrởnêncókế
hoạch,cótrìnhtựvàhoànthiệnhơn.Ởlứatuổinàytrínhớthayđổivềchất.
Trínhớdầndầnmangtínhchấtcủanhữngquátrìnhđƣợcđiềukhiển,điều
chỉnhvàcótổchức.
HọcsinhTHCScónhiềutiếnbộtrongviệcghinhớtàiliệutrừutƣợng,
từngữ,cácembắtđầubiếtsửdụngnhữngphƣơngphápđặcbiệtđểghinhớ
vànhớlại.Khighinhớcácemđãbiếttiếnhànhcácthaotácnhƣsosánh,hệ
thốnghoá,phânloại.Tốcđộghinhớvàkhốilƣợngtàiliệuđƣợcghinhớtăng
lên.Ghinhớmáymócngàycàngnhƣờngchỗchoghinhớlogic,ghinhớý
nghĩa.Hiệuquảcủatrínhớtrởnêntốthơn,cácemkhôngmuốnthuộclòng
màmuốntáihiệnbằnglờinóicủamình.Cùngvớiđó,sựpháttriểnchúýcủa
họcsinhTHCSdiễnrarấtphứctạp,vừacóchúýchủđịnhbềnvững,vừacó
sựchúýkhôngbềnvững.Ởlứatuổinàytínhlựachọnchúýphụthuộcrất
nhiềuvàotínhchấtcủađốitƣợnghọctậpvàmứcđộhứngthúcủacácemvới
đốitƣợngđó.Vìthếtronggiờhọcnàythìcácemkhôngtậptrungchúý,

33. 26
nhƣnggiờhọckhácthìlạilàmviệcrấtnghiêmtúc,tậptrungchúýcaođộ.
HọcsinhTHCScónhucầumởrộngquanhệvớingƣờilớnvàmongmuốn
ngƣờilớnquanhệvớinómộtcáchbìnhđẳng,khôngmuốnngƣờilớncoinó
nhƣtrẻconmàphảitôntrọngnhâncách,phẩmgiá,tintƣởngvàmởrộngtính
độclậpcủacácem.Tínhđộclậpvàquyềnbìnhđẳngtrongquanhệcủacác
emvớingƣờilớnlàvấnđềphứctạpvàgaygắtnhấttrongsựgiaotiếpcủacác
emvớingƣờilớnvàtrongsựgiáodụccácemởlứatuổinày.HọcsinhTHCS
bắtđầuxuấthiệnsựquantâmđếnbảnthân,đếnnhữngphẩmchấtnhâncách
củamình,cácemcóbiểuhiệnnhucầutựđánhgiá,nhucầusosánhmìnhvới
ngƣờikhác.Cácembắtđầuxemxétmình,vạchchomìnhmộtnhâncách
tƣơnglai,muốnhiểubiếtmặtmạnh,mặtyếutrongnhâncáchcủamình.Sự
bắtđầuhìnhthànhvàpháttriểntựýthứcđãgâynhiềuấntƣợngsâusắcđến
toànbộđờisốngtâmlýcủalứatuổinày,đếnhoạtđộnghọctập,đếnsựhình
thànhquanhệqualạivớimọingƣời.Sựtựýthứccủalứatuổinàyđƣợcbắt
đầutừsựnhậnthứchànhvicủamình,từnhữnghànhviriênglẻ,đếntoànbộ
hànhvivàcuốicùnglànhậnthứcvềnhữngphẩmchấtđạođức,tínhcáchvà
khảnăngcủamình.
Đặcđiểmquantrọngvềtựýthứccủalứatuổinàylàmâuthuẩngiữanhu
cầutìmhiểubảnthânvớikỹnăngchƣađầyđủđểphântíchđúngđắnsựbiểu
lộcủanhâncách.Ýnghĩaquyếtđịnhđểpháttriểntựýthứcởlứatuổihọc
sinhTHCSlàcuộcsốngtậpthểcủacácem,nơimànhiềumốiquanhệgiátrị
đúngđắn,mốiquanhệnàysẽhìnhthànhởcácemlòngtựtinvàsựtựđánh
giácủamình.
Nhƣvậytrêncơsởpháttriểntựýthứcvàtháiđộnhậnthứcthựctế,trên
cơsởyêucầungàycàngcaođốivớichúng,vịtrímớimẻcủacácemtrong
tậpthể,đãlàmnẩysinhkhátvọngtựtudƣỡngnhằmmụcđíchpháttriểncho
bảnthannhữngnéttínhcáchtốt,khắcphụcnhữngnéttínhcáchlạchậu,
nhữngkhuyếtđiểm,sailầmcủamình.

34. 27
1.1.4.CácyếutốảnhhưởngđếnDHTHtrongDHphânmônmỹthuật
1.1.4.1.Yếutốkháchquan
Trongbốicảnhhiệnnay,trƣớcsựpháttriểnnhanhchóngcủacuộccách
mạngthôngtinlầnthứ4đãtácđộngđếnnhiềumặt,đặcbiệttrongviệctiếp
nhậnthôngtincủangƣờidânnóichungvàhọcsinhnóiriêng.Chỉvớimột
thiếtbịthôngminhnhƣđiệnthoạidiđộng,máytínhbảng,…chúngtacóthể
kếtnốivớihệthốngthôngtinquốctế(Internet),vàởđócórấtnhiềuthôngtin
ởnhiềulĩnhvực.Khôngnhữngthế,nhiềuchƣơngtrìnhtruyềnhìnhchuyên
biệt,báochí,khônggianmạngcũnglànhữngkênhcungcấpvôsốthôngtin.
Cùngvớiđó,quátrìnhgiaothƣơng,giaolƣuvănhóasâurộngcũngđã
đƣađếnchongƣờidânnhiềusựlựachọn,vớinhữngloạihìnhđadạngvà
phongphúhơntrƣớc.Nhữngđiềunàytácđộngmạnhmẽđếnquátrìnhdạyvà
họctrongnhàtrƣờngbởigiờđây,giáoviênkhôngđơnthuầnchỉlàngƣời
cungcấpkiếnthứcmàphảilàngƣờihƣớngdẫncáchthứcđểhọcsinhtựmình
tìmhiểuvàlĩnhhộithôngtinmộtcáchchủđộng.Phƣơngphápgiảngdạy
theohìnhthứcthaogiảngtruyềnthốngxƣakhôngcònpháthuytrong
điềukiệnvậnđộngcủaxãhộinhƣhiệnnay,khôngcòntạosựhứngthú
đốivớingƣờihọc.Bảnthânngƣờigiáoviêncũngrấtkhócóthểnắmbắt
đƣợctấtthảynhữngkiếnthứctronglĩnhvựcchuyênmôncủamìnhbởi
cóquánhiềuthayđổi,cáchtiếpcận,phƣơngphápmớiđƣợcbiếtđếnso
vớitrƣớckia.
1.1.4.2.Yếutốchủquan
Sựthayđổinhanhchóngcủaxãhộitrênnhiềuphƣơngdiệncũngtác
độngkhôngnhỏđếnnhậnthứcvàthóiquenhọctậpcủahọcsinh,sovớitrƣớc
đây.Tấtcảnhữngthayđổiđólàđiềukiệnrấtquantrọnglàmchohoạtđộng
nhậnthứcvànhâncáchcủahọcsinhTHCScósựthayđổivềchấtsovớicác
lứatuổitrƣớc.
-ĐờisốngcủahọcsinhTHCStrongxãhội

35. 28
Ởlứatuổinày,cácemđãđƣợcxãhộithừanhậnnhƣmộtthànhviêntích
cực,đƣợcgiaomộtsốcôngviệcnhấtđịnhtrênnhiềulĩnhvựckhácnhaunhƣ:
tuyêntuyềncổđộng,giữtrậttựđƣờngphố,giúpđỡgiađìnhthƣơngbinh,
thamgiachămsócgiasúc,…Ởlứatuổinàycácemthíchlàmcôngtácxãhội
bởicácemchorằngcôngtácxãhộilàviệclàmđƣợcthừanhậnvàcóýnghĩa
lớnlao;lứatuổinàycácemthíchlàmnhữngcôngviệcmangtínhtậpthể,
nhữngcôngviệccóliênquanđếnnhiềungƣờivàđƣợcnhiềungƣờicùng
thamgia.Dothamgiacôngtácxãhội,màquanhệcủahọcsinhTHCSđƣợc
mởrộng,cácemđƣợctiếpxúcvớinhiềungƣời,nhiềuvấnđềcủaxãhội,do
đótầmhiểubiếtđƣợcmởrộng,kinhnghiệmcuộcsốngphongphúlên,nhân
cáchcủacácemđƣợchìnhthànhvàpháttriển.
Dođƣợctiếpxúcvớinhiềukênhthôngtin(cóthểđúngcũngnhƣchƣa
đúng)nênnhậnthứccủahọcsinhtronggiaiđoạnnàychƣacóđƣợc“bộlọc”
đúng,dođócónhiềumâuthuẫnkhitiếpnhậnthôngtintrênlớp(cósựkhác
biệtsovớithôngtintiếpnhậnởnhữngkênhkhác).
TháiđộđốivớihọctậpcủahọcsinhTHCScũngrấtkhácnhau.Tấtcả
cácemđềuýthứcđƣợctầmquantrọngvàsựcầnthiếtcủahọctập,nhƣng
tháiđộsựbiểuhiệnrấtkhácnhau,đƣợcthểhiệnnhƣsau:
-Trongtháiđộhọctập:từtháiđộrấttíchcực,cótráchnhiệm,đếnthái
độlƣờibiếng,thơơthiếutráchnhiệmtronghọctập.
-Trongsựhiểubiếtchung:từmứcđộpháttriểncaovàsựhamhiểubiết
nhiềulĩnhvựctrithứckhácnhauởmộtsốem,nhƣngởmộtsốemkhácthì
mứcđộpháttriểnrấtyếu,tầmhiểubiếtrấthạnchế.
-Trongphƣơngthứclĩnhhộitàiliệuhọctập:từchỗcókỹnănghọctập
độclập,cónhiềucáchhọcđếnmứchoàntoànchƣacókỹnănghọctậpđộc
lập,chỉbiếthọcthuộclòngtừngbài,từngcâu,từngchữ.
-Tronghứngthúhọctập:từhứngthúbiểuhiệnrõrệtđốivớimộtlĩnh
vựctrithứcnàođóvàcónhữngviệclàmcónộidungchođếnmứcđộhoàn
toànkhôngcóhứngthúnhậnthức,choviệchọchoàntoàngòép,bắtbuộc.

36. 29
1.2.ThựctrạngDHTHtrongDHphânmnvẽtranhởtrƣờngTHCS
TânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHƣngYên
1.2.1.VàinétkháiquátvềtrườngTHCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnh
HưngYên
1.2.1.1.Cơsởvậtchất
TrƣờngTHCSTânTiếntiềnthânlàTrƣờngPhóĐứcChínhđặttạithôn
ĐaNgƣuđƣợcthànhlậpvàonăm1962.Nhàtrƣờngđƣợcsựquantâmsâu
sắc,sựchỉđạotrựctiếpcủaPhòngGiáodục-ĐàotạohuyệnVănGiang.
Khuônviênnhàtrƣờngcódiệntích6.737,5m2
:Bìnhquân10,08m2
/1học
sinh.Năm2011,nhàtrƣờngđƣợccôngnhậnđạtchuẩnquốcgia.Trƣờnglà
mộtkhuriêngbiệtcóđủtƣờngràobaoquanh,cócổngtrƣờngvàbiểntrƣờng.
Cáckhuvựclớphọc,phònghiệubộđƣợcbốtríhợplí,luônsạchsẽ.Hiện
nay,nhàtrƣờngcócơsởvậtchấtkhangtrang,đápứngtốtđiềukiệndạyvà
họctạiđịaphƣơng,cụthểlà:
Khuphònghọc,phòngbộmôn:
-Trƣờngcóđủphònghọccho18lớphọc2ca,lớphọcthoángmát,đủ
ánhsáng,đủbànghế,bảngchốnglóađúngquycáchhiệnhành.
-Cóphòngytếtrƣờnghọcđảmbảotheoquyđịnh.
-Cóđủphòngthínghiệm,phòngthựchành:Lí,Hóa,Sinh,phòngTinhọc.
Khuphụcvụhọctập:
-Cóthƣviệnđúngtheotiêuchuẩnquyđịnhvềtổchứcvàhoạtđộngcủa
thƣviện,chútrọngpháttriểnnguồntƣliệuđiệntửgồm:tàiliệu,sáchgiáo
khoa,giáoán,câuhỏi,bàitập,đềkiểmtra,đềthi;cậpnhậtthôngtinvềgiáo
dục,…đápứngyêucầuthamkhảocủagiáoviênvàhọcsinh.
-Cóphòngtruyềnthống,khuluyệntậpthểdục,thểthao,phòngCông
đoàn,Đoànthanhniên,Độithiếuniên.
Khuvănphòng:
CóphòngHiệutrƣởng,Phóhiệutrƣởng,phònghọp,kho,phòng
thƣờngtrực.

37. 30
Khusânchơi:Diệntích1747m2
cónềnbêtôngphụcvụchocáchoạt
độngtậpthể,cócâyxanhbóngmát.
Khuvệsinh:Cókhuvệsinhcủagiáoviên,khuvệsinhcủacủahọcsinh
đảmbảosạchsẽkhôngônhiễmmôitrƣờng.Trƣờngcó3máylọcnƣớcđảm
bảodùngnƣớcsạch,hệthốngthoátnƣớcbốtríkhoahọc,sửdụngcóhiệu
quả,hợpvệsinh.
Nhàtrƣờngcũngđƣợctrangbịhệthốngcôngnghệthôngtinkếtnối
Internet,đápứngyêucầuquảnlývàdạyhọc.
1.2.1.2.Độingũgiáoviên
Nhàtrƣờngcóđộingũgiáoviêngồm45ngƣời,cótrìnhđộchuyênmôn
vữngvàngởtấtcảcácmônhọc,cụthểlà:
Bảng1.1:ĐộingũgiáoviênTrườngTHCSTânTiến
TTMnhọcSốlƣợng
1Toán9
2Lý2
3Hóa2
4Sinh3
5Văn6
6Sử2
7Địa2
8Giáodụccôngdân1
9TiếngAnh3
10Tinhọc1
11Thểdục3
12Mỹthuật1
13Âmnhạc1
14Côngnghệ1

38. 31
1.2.1.3.Họcsinhnhàtrường
Nămhọc2016–2017,tổngsốhọcsinhtoàntrƣờnglà679ngƣời.
Trongđókhối6có169họcsinh.Khối7có190họcsinh.Khối8có162học
sinh.Khối9có158họcsinh.ĐasốhọcsinhnhàtrƣờngTânTiếnlàconem
củangƣờidânở9thônvà3ấp:ĐaNgƣu,ĐaPhúc,KimNgƣu,PhƣợngTrì,
NhânNội,VĩnhLộc,HòaBìnhHạ,HòaBìnhThƣợng,BáKhê,ẤpBáKhê,
ẤpĐaPhúc,ẤpKimNgƣu.TrƣờngTHCSTânTiếnđƣợcđặttrênđịabàn
thônVĩnhLộc,bêncạnhviệcsảnxuấtnôngnghiệplàchủyếuthìnhândân
trongxãcònthamgiavàocácngànhnghềkhácnhƣ:dịchvụ,làmmay,...
1.2.2.ThựctrạngvậndụngDHTHtrongDHphânmônvẽtranhởtrường
THCSTânTiến,huyệnVănGiang,tỉnhHưngYên
1.2.2.1.ThựctrạngDHphânmônvẽtranhởtrườngTHCSTânTiến,huyệnVăn
Giang,tỉnhHưngYên
Hiệnnay,chƣơngtrìnhmỹthuậtTHCScócácphânmônvẽtrangtrí,
vẽtranh,vẽtheomẫuvàthƣờngthứcmỹthuật.Trongđó,thờilƣợngdành
chophầnlíthuyếtphânmônvẽtranhvàokhoảngtừ15đến20phút/tiết(mỗi
tiếtcó45phút)nênthờigianthựchànhchỉcònkhoảng20–25phút.Hoạt
độngcủagiáoviênvàhọcsinhđãđƣợcxâydựngcụthểtrongkếhoạchgiảng
dạy.Trongnhữngnămdạymỹthuậtởtrƣờng,chúngtôiđãchủđộng,vận
dụngkhátốtnhữngphƣơngphápdạyhọcchuyênngànhvàtíchcựcnênđã
đạthiệuquảtrongcáctiếtdạy.
Nhữngnămgầnđây,việctăngcƣờnggiảngdạyứngdụngCNTTtrong
nghànhGDDTởtấtcảcáccấphọc,bậchọctheoxuhƣớngsửdụngCNTT
nhƣlàmộtcôngcụhỗtrợđắclựcnhấtchođổimớiphƣơngphápgiảngdạy,
họctậpởtấtcảcácmônhọcđòihỏingƣờigiáoviêncầnphảicókiếnthức
chuyênsâuvềcôngnghệthôngtin,biếtsửdụngthànhthạocácphƣơngtiện
dạyhọchiệnđại.Dođó,việchỗtrợviệcsoạngiáoánđiệntử,trongđótích
hợphìnhảnhminhhọatừnhữngnguồnkhácnhaucũnggiúpchobàihọctrở

39. 32
nênsinhđộng.Điềunàygiúphọcsinhkhảnăngquansátđƣợccảithiện
đángkể.
Cùngvớiđó,nhàtrƣờngcũngtạođiềukiệnmuasắmđồdùnghọctập
đạtchuẩn,gópphầnđángkểtrongnhữnghoạtđộngdạy–họcphânmônvẽ
tranh.Nhữngđồdùngdạyhọcnhƣtranh,ảnh,tậpvựngtranhcủacủahọasĩ
trongnƣớc,quốctếlàgiáocụtrựcquancầnthiết,giúpchohọcsinhcủanhà
trƣờngdùkhôngthuậnlợivềcơsởvậtchất,môitrƣờngxãhội,...nhƣởcác
thànhphốlớnvẫncócơhộiđƣợctiếpcậnvớinhữngtácphẩmhộihọa.
Chínhnhữngyếutốthuậnlợinàyđãgópphầnquantrọngnângcao
nhậnthứccủahọcsinhvềýnghĩacủaphânmônvẽtranh,đólàthúcđẩykhả
năngtƣduythẩmmỹtronglĩnhvựctạohình,khảnăngsửdụngmàusắc,
hìnhthểmộtcáchsinhđộngtheomỗilứatuổi.EmNguyễnThịThanhL.
chobiết:“trong4phânmônmỹthuậtởbậcTHCS,emthíchnhấtmônvẽ
bởinókhôngquácầnchauchuốt,cẩnthậnnhƣbàivẽtheomẫu,haycầukì,
tỉmỉnhƣtrongvẽtrangtrí.Vớiphânmônvẽtranh,emđƣợcthỏasứcliên
tƣởng,tạohìnhtheotrítƣởngtƣợngcủamình”[phỏngvấnngày23tháng12
năm2016].EmNguyễnThịDạH.cũngchobiết:“mônvẽtạonênhứngthú
chobảnthân,khácnhữngmôntronglĩnhvựckhoahọc,mônvẽgiúpem
biếnnhữngƣớcmơcủamìnhthànhhiệnthựcquanhữngbàivẽ.Kểcả
nhữngbàivẽtheochủđềthìbảnthânemcũngđƣợcthểhiệntheocáchriêng
củamình,dođóemrấthàohứngvớimônhọcnày”[phỏngvấnngày23
tháng12năm2016].
Tuynhiên,cũngkhôngítbạnởTrƣờngTHCSTânTiếnchobiếtbản
thânmìnhkhônghàohứngvớimônhọcnày.EmPhạmHữuV.:“emthích
phânmônThƣờngthứcmỹthuậthơn,mônhọcnàyemcòncóthểtìmhiểu
quasách,báo,Internetchứmônvẽthìemkhôngbiếtbắtđầuthếnào,khiđặt
bútvẽemcứthấythếnàoí”[phỏngvấnngày23tháng12năm2016].Bạn
NguyễnVănL.nói“nhìncácbạnvẽemcũngthíchlắmnhƣngkhicầmbút

40. 33
lênthìrấtngại,chỉsợvẽsai,vẽrabịcácbạncƣời”[phỏngvấnngày23tháng
12năm2016].
Cóthểnhậnthấyrằng,khôngphảihọcsinhnàocũngyêuthíchmôn
họcnàyvàcũngkhôngphảithíchvẽsẽcóthểvẽđƣợc.Đâythựcsựlàmột
vấnđềmàkhôngphảichỉhọcsinhTrƣờngTHCSTânTiếngặpphải.Chúng
tôichiasẻvấnđềnàyvớiđồngnghiệp,côNguyễnThịTh.,giáoviênmỹ
thuật,chobiết:họcsinhbêntrƣờngtôicũngcónhiềuemđếngiờmỹthuật,
nhấtlàgiờvẽlàlạilàmviệcriêng,bàivẽcóchủđềnhƣngquaysangvẽlung
tung,nhiềunhấtlàvẽsiêunhânvàtheokiểuhoạthọa.Tôiđãđộngviênnhiều
lầnnhƣngđếntiếtsauđâulạivàođấy”[phỏngvấnngày12tháng01năm
2017].
Mộtsốgiáoviênmỹthuậtlạichorằng:“đểhọcsinhkhônghứngthú
vớimônhọcthìmộtphầndogiáoviênsửdụngchƣađúngphƣơngpháp,chƣa
biếtkhơigợikhảnăngcủahọcsinhđúngcách”[phỏngvấnngày12tháng01
năm2017].TrongthựctếdạyhọcmỹthuậtởTrƣờngTHCSTânTiến,chúng
tôiđãtiếnhànhtheođúngquitrìnhtrongdạyhọcphânmônvẽnhƣ:
Mộtlà,chuẩnbịtranh,ảnh,tàiliệuminhhọachochủđềlàmgiáocụ
trựcquan,giúphọcsinhthuậntiệnchoviệcquansát,liêntƣởngđếnchủđề
cầnthểhiện.
Hailà,giaochohọcsinhchủđộngtìmhiểuvềchủđề,tìmýtƣởng
bằngcáchquansátnhữngsựvật,hiệntƣợngcóliênquanđếnchủđề.
Balà,hƣớngdẫnchohọcsinhcáchxâydựngchủđề,đặthìnhchính–
phụ,haysửdụngmàusắcsaochotạonênhòasắcphùhợpvớichủđề.
Bốnlà,trongquátrìnhhọcsinhthựchiện,chúngtôibaoquátchung,
đƣaralờigợiýchotừnghọcsinhđểbàithựchànhcóthểhoànthànhtheo
từngtìnhhuốngcụthể.
Nămlà,khinhậnxét,đánhgiá,chúngtôihạnchếchêmàchủyếukhen
đểđộngviênhọcsinhthựchiệntốthơnphầnthựchànhcủamình.

41. http://bit.ly/KhoTaiLieuAZ