Konuşur ya daokurken cümle içindeki bazı sözcükleri diğer sözcüklerden daha baskılı daha şiddetli bir ses tonuyla söyleriz. Aynı şekilde bir sözcüğü söylerken de hece lerden birini diğerlerinden daha baskılı söyleriz. İşte bu baskılı söylemeye vurgu denir.
3.
Konuşur veya okurkensesimizin hep aynı şiddette olmadığını aşağıdaki cümle ve sözcükler üzerinde deneyerek görünüz. Bugün okula arkadaşım geldi. ............................................... Bar dak , gel di , ya kın , ka pı , An ka ra ......................................................
4.
Buna göre vurgu," cümle vurgusu " ve " sözcük vurgusu " olmak üzere ikiye ayrılır.
Aşağıdaki sözcüklerde vurguluhecelerin altını çiziniz. Geldi, çalışacak, otursak, güzel, sarı, duvar Çok heceli sözcüklerde vurgu, genellikle sonda olur . Bursa Bolu Yozgat Sivas İzmit İzmir Sinop İki heceli yer adlarında vurgu ilk hecede olur. Kayseri Antalya Malatya Çanakkale Giresun Ankara. İkiden fazla heceli yer adlarında vurgu sondan başa doğru en güçlü hecede olur.
Aşağıdaki sözcüklerin vurguluhecelerini belirledikten sonra karşılarındaki ekleri getirerek yeniden okuyunuz. Kapı – cı (kapıcı), otur- sa (otursa), koşacak- tı (koşacaktı) Nasıl bir değişiklik oldu?
9.
"-me,-mi, -im,-sin,-dir,-iz,-siniz “eklerinde ve " ile,ise,idi,imiş,iken “ sözcüklerinin ek biçimlerinde de aynı durumun olup olmadığını bu ekleri değişik sözcüklere getirerek deneyiniz.
Aşağıdakicümlelerde önemle belirtilen durumu karşılarına yazınız. Hangi sözcüklerin daha şiddetli okunduğunu belirtiniz. Ben bugün köye gidiyorum . Önemle belirtilen; .................................................. Ben köye bugün gidiyorum . Önemle belirtilen; .................................................. Bugün köye ben gidiyorum . Önemle belirtilen; ................................................. O halde cümle vurgusu, cümlede, bir sözcüğün ............................................................................ söylenmesidir.
13.
" Ben bugünköye gidiyorum ." Bu cümlenin öğelerini bulunuz ve vurgulu sözcüğün cümlenin neresinde yer aldığını belirtiniz. .......................................................................