SlideShare a Scribd company logo
Infodag 19 november 2016
Voedingstips na
totale colectomie
WERKING SPIJSVERTERING
EN DE INVLOED VAN DE
OPERATIE
2
3
Voedselbrij vanuit dunne darm = waterdunne
massa van onverteerbare voedselresten
• Onverteerbare voedselresten
-> darmbacteriën -> productie vitamine K
• Absorptie van water en nutriënten zoals
vitamine K, elektrolyten: natrium en kalium en
korte keten vetzuren
• Tijdelijke opslag in endeldarm -> ontlasting 4
Functie dikke darm
• Vocht wordt niet onttrokken
5
Invloed operatie
6
Ongeveer 7 tot 9 liter vocht door
de dunne darm
* 5-7 liter = speeksel en
spijsverteringssappen
* 2 liter = voedsel
Ongeveer 1,5 liter vocht+
onverteerbare resten naar dikke
darm
+- 3 uur
4-6 uur
16-20 uur
• Vocht wordt niet onttrokken
• Verminderde opname van zout: natrium
• Nutriënten: Kalium en vitamine K worden ook in
de dunne darm opgenomen
• Verminderde opslagcapaciteit
– Afhankelijk van type operatie varieert aantal keer
stoelgang gemiddeld van 3-4x
(bij ileorectale- anastomose)
tot 4-6x (bij pouch anastomose)
• Verminderde functie kringspier
7
Invloed operatie
• Aantal keer stoelgang na herstelperiode: heel
individueel
• Algemeen darmfunctie: gemiddeld 24-72 uur na
chirurgie
• Postoperatief herstel: 7-10 dagen
• 1-3 (tot 6) maand: verbetering resorptie vocht
en voeding
• Tot 2 jaar : hypertrofie (toename) darmvlokken
Het kan voorkomen dat klachten nooit volledig
verdwijnen 8
Evolutie na operatie
• Gespecialiseerd kinesist, op voorschrift ifv
terugbetaling 9
Bekkenbodem-therapie
- Fecale
incontinentie ↓
- Frequentie ↓
- Verbetering
lediging
• Houding bij defecatie!
10
Bekkenbodem-therapie
ALGEMENE
VOEDINGSRICHTLIJNEN
11
• Geen specifiek dieet
– Tenzij u voordien een dieet diende te volgen zoals
diabetes, arm aan verzadigde vetten…
– Nooit zoutarm dieet (natriumbeperkt) zonder overleg
met behandelende arts
• Zelf ontdekken welke voedingsmiddelen wel of
niet goed verdragen worden
• Individueel: iedereen kan anders
reageren op voedingsmiddelen
• Blijven experimenteren
12
Algemene richtlijnen
• Eet langzaam en neem de tijd om rustig uw
maaltijd te nuttigen.
• Kauw goed
– Indien nodig: voeding fijnsnijden
• Eet gezond en gevarieerd
– Meerdere kleine maaltijden over de dag: dunne
darm kan gemakkelijker nuttige stoffen opnemen
– Regelmatige tussenpozen en zo veel mogelijk vaste
tijdstippen
– Lichte maaltijd ‘s avonds -> nachtrust
• Neem voldoende lichaamsbeweging
– Vocht en zouten extra aanvullen! 13
SPECIFIEKE
AANDACHTSPUNTEN: VOCHT
EN ZOUT
14
• Drink voldoende: minstens 2 liter
(=ongeveer 12-15 glazen)
• Vermijd te drinken terwijl u eet.
Drink bij voorkeur tussen de maaltijden door.
– Uitzondering: Indien nog deel van rectum aanwezig:
vaste voeding met vocht combineren
• Gebruik liever geen rietje -> inslikken van lucht
15
Aandachtspunten vocht
• Water geniet de voorkeur
• Varieer in verschillende soorten water:
verschillende mineralen
 Magnesiumrijke watersoorten zoals Hépar® en
Contrex® verhogen de darmperistaltiek
• Voeg eventueel smaakje toe: munt, fruit…
 Grenadine =suikerrijk
Light-grenadine 0% : bepaalde zoetstoffen
kunnen laxerend werken (vooral suikeralcoholen)
16
Aandachtspunten vocht
Lichte koffie, thee, bouillon of niet -
gashoudende frisdranken zijn mogelijke
alternatieven
 Vermijd te koude of te hete dranken
Koolzuurhoudende dranken verhogen
gasvorming en een opgeblazen gevoel
Veel cafeïne versterkt het samentrekken van de
darm (vb. sterke koffie, energiedranken…) en
werkt vochtafdrijvend
Bepaalde soorten kruidenthee bevatten
laxerende kruiden zoals Senna, aloë,
wegedoorn, paardenbloem… 17
Aandachtspunten vocht
Kies eventueel voor zoutrijk water zoals Vichy®,
Badoit®… (echter koolzuurgas laten
ontsnappen)
Isotone dranken worden eerder in het bloed
opgenomen (max. 8 g koolhydraten/100 ml)
» Voorbeelden:
18
Aandachtspunten vocht
• Te mijden kort na operatie
• Tolerantie zeer individueel verschillend
• Algemene regel: ‘overdaad schaadt’
Maximum 1 consumptie per dag
Niet op nuchtere maag, beter tijdens maaltijd
in kleine hoeveelheden 19
Wat met alcoholische
dranken?
• Zoutrijke (natriumrijke) voeding
– Afhankelijk van diurese
20
Aandachtspunten zout
Producten met veel zout en
weinig calorieën (energie)
Producten met veel zout en veel
calorieën (energie)
Keukenzout
Aromat®
Curry- of tomatenketchup
Gerookte vleeswaren zoals Ardeense
ham, filet de Sax, filet d’anvers…
Rauwe ham
20+30+(Smeer)kaas
Bouillon
Groenten-en tomatensap, voeg
eventueel selderijzout toe
…
Rookworst
(Ontbijt)spek
Salami, cervelaatworst
Haring
48+ smeerkaas
Chips en zoutjes
Bouillon
Kant-en klare soep: ‘pakjessoep’
…
• Bijzondere situaties: extra aanvulling (vb. ORS)
– Warm weer/overvloedig transpireren
– Koorts
– Diarree
– Braken
• Tekort vocht?
– Donkere urine, weinig urine, dorst , sufheid,
hoofdpijn, vermoeid, droge huid…
• Tekort zout?
– Hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid, duizeligheid… 21
Aandachtspunten (2)
22
Kleur urine
SPECIFIEKE
AANDACHTSPUNTEN OVERIGE
VOEDINGSGROEPEN
23
24
BROOD, AARDAPPELEN,
GRAANPRODUCTEN EN
AFGELEIDEN
25
• Vezelrijke/zetmeelrijke voeding: indikking
stoelgang en vertraagt passage
• Fijne voedingsvezels worden veelal beter
verdragen dan grove voedingsvezels:
Vb. Bruin brood, fijn volkorenbrood, crackers,
volkoren beschuit, havermout, (volkoren)
deegwaren en rijst
• Aardappelen, pasta en rijst goed gaarkoken
26
• Vezelpreparaten: indien gebruik -> opbouwen
Best oplosbare voedingsvezels
Psylium/vlozaad of metamucil®
*Betere clustering: aan eind van
de maaltijd in te nemen
*Branderig gevoel bij anus minder
27
Voedingsvezels
GROENTEN EN FRUIT
NOTEN
28
• Variatie : verschillende soorten
vitaminen/mineralen
• Gekookte groenten worden doorgaans beter
verdragen dan grove rauwe groenten
• Maximaal 3 stukken (rijp!) fruit per dag
 Fruit in blik, op eigen sap – gekookt fruit
 Fruit schillen, pit verwijderen
 Vruchtensap
 Gedroogd fruit
 Citrusvruchten
• Noten worden algemeen minder goed verteerd29
30
Groenten 
Aspergepunten
31
Groenten 
MELK-EN MELKPRODUCTEN,
SOJAVERRIJKTE
VERVANGPRODUCTEN
32
 Soms overgevoeligheid lactose (= melksuiker)
– Gasvorming
– Opgeblazen gevoel
– Diarree
-> Niet standaard uitsluiten, individueel
-> Calciumverrijkte sojadrink goed alternatief,
lactose-arme melk en afgeleiden
 Yoghurt algemeen beter verdragen
 Platte kaas, harde kaas, smeerkaas…
 Gegiste kazen, schimmelkazen
33
VLEES, VIS, EIEREN EN
VERVANGPRODUCTEN
34
• Algemeen goed verdragen
• Variatie: verse vlees- en vissoorten genieten de
voorkeur tegenover bereidingen
35
36
37

SMEER-EN
BEREIDINGSVETTEN
38
5 g per snede brood
1 eetlepel bereidingsvet per persoon
• Variatie: kies voor olie en/of margarine met
goede vetzuursamenstelling
– 1/3 verzadigd vet; 2/3 onverzadigd vet
• Matig gebruik van gefrituurde bereidingen en
sauzen
VERZADIGD = VERKEERD
ONVERZADIGD = OKÉ
VARIA
40
Tuinkruiden zoals dille, kervel, koriander,
peterselie, laurierblad…
Sterke specerijen en kruiden: look, azijn,
mosterd, pikante curry, rode pepers, paprika,
pili-pili, cayennepeper, piment, tabasco…
Chips obv sterke kruiden
Kauwgom: lucht happen + laxerende werking
41
Kruiden en specerijen
BIJZONDERE
OMSTANDIGHEDEN
42
• Diarree (>2 dagen), braken, hevig zweten,
koorts, warm weer -> extra vocht-en
zoutverlies
• Extra waakzaam zijn!
43
Toegenomen zout-en
vochtverlies
• Mengeling van water, zout, glucose en
elektrolyten
– Zelf bereiden: 200 ml water (geschikt voor
zuigelingenvoeding) + 4 g glucose of 8 g suiker +
mespunt zout.
– Kant en klaar (apotheek); enkele voorbeelden:
44
Oral Rehydratation Salt
(ORS)
BUITENLAND
45
• Tropische en subtropische landen  hogere
temperatuur, andere hygiënische
omstandigheden  extra gevaar voor diarree
Enkele tips:
• Maak geen gebruik van…
– Ongekookt leidingwater
– Ijs of ijsblokjes
– Rauw of niet goed gaar bereid vlees, gevogelte, vis
– Rauwe groenten
– Ongeschild fruit 46
Buitenland
• Schuif bij maaltijdbuffetten zo vroeg mogelijk
aan (hoe langer voedsel opgewarmd blijft ,hoe
meer kans op contaminatie)
• Hotdogs, hapjes van kraampjes, producten van
de grill worden niet altijd goed doorbakken en
worden best vermeden
• Wees extra voorzichtig met schepijs/softijs. Kies
liever voorverpakt ijs,
• Neem ORS, zoutzakjes of bouillontabletten mee
en los op in gekookt water of mineraalwater. 47
Buitenland (2)
48
• Sarah Van Holder
t. 056 63 39 63
Sarah.vanholder@azgroeninge.be
• AZ Groeninge, Kortrijk
Dienst oncodiëtetiek
t. 056 63 39 60
dieetbureau.algemeen@azgroeninge.be
49
Contactgegevens

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
Christy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
Vit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
MindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Voedingsadviezen colectomie fap en lynch

  • 1. Infodag 19 november 2016 Voedingstips na totale colectomie
  • 2. WERKING SPIJSVERTERING EN DE INVLOED VAN DE OPERATIE 2
  • 3. 3
  • 4. Voedselbrij vanuit dunne darm = waterdunne massa van onverteerbare voedselresten • Onverteerbare voedselresten -> darmbacteriën -> productie vitamine K • Absorptie van water en nutriënten zoals vitamine K, elektrolyten: natrium en kalium en korte keten vetzuren • Tijdelijke opslag in endeldarm -> ontlasting 4 Functie dikke darm
  • 5. • Vocht wordt niet onttrokken 5 Invloed operatie
  • 6. 6 Ongeveer 7 tot 9 liter vocht door de dunne darm * 5-7 liter = speeksel en spijsverteringssappen * 2 liter = voedsel Ongeveer 1,5 liter vocht+ onverteerbare resten naar dikke darm +- 3 uur 4-6 uur 16-20 uur
  • 7. • Vocht wordt niet onttrokken • Verminderde opname van zout: natrium • Nutriënten: Kalium en vitamine K worden ook in de dunne darm opgenomen • Verminderde opslagcapaciteit – Afhankelijk van type operatie varieert aantal keer stoelgang gemiddeld van 3-4x (bij ileorectale- anastomose) tot 4-6x (bij pouch anastomose) • Verminderde functie kringspier 7 Invloed operatie
  • 8. • Aantal keer stoelgang na herstelperiode: heel individueel • Algemeen darmfunctie: gemiddeld 24-72 uur na chirurgie • Postoperatief herstel: 7-10 dagen • 1-3 (tot 6) maand: verbetering resorptie vocht en voeding • Tot 2 jaar : hypertrofie (toename) darmvlokken Het kan voorkomen dat klachten nooit volledig verdwijnen 8 Evolutie na operatie
  • 9. • Gespecialiseerd kinesist, op voorschrift ifv terugbetaling 9 Bekkenbodem-therapie - Fecale incontinentie ↓ - Frequentie ↓ - Verbetering lediging
  • 10. • Houding bij defecatie! 10 Bekkenbodem-therapie
  • 12. • Geen specifiek dieet – Tenzij u voordien een dieet diende te volgen zoals diabetes, arm aan verzadigde vetten… – Nooit zoutarm dieet (natriumbeperkt) zonder overleg met behandelende arts • Zelf ontdekken welke voedingsmiddelen wel of niet goed verdragen worden • Individueel: iedereen kan anders reageren op voedingsmiddelen • Blijven experimenteren 12 Algemene richtlijnen
  • 13. • Eet langzaam en neem de tijd om rustig uw maaltijd te nuttigen. • Kauw goed – Indien nodig: voeding fijnsnijden • Eet gezond en gevarieerd – Meerdere kleine maaltijden over de dag: dunne darm kan gemakkelijker nuttige stoffen opnemen – Regelmatige tussenpozen en zo veel mogelijk vaste tijdstippen – Lichte maaltijd ‘s avonds -> nachtrust • Neem voldoende lichaamsbeweging – Vocht en zouten extra aanvullen! 13
  • 15. • Drink voldoende: minstens 2 liter (=ongeveer 12-15 glazen) • Vermijd te drinken terwijl u eet. Drink bij voorkeur tussen de maaltijden door. – Uitzondering: Indien nog deel van rectum aanwezig: vaste voeding met vocht combineren • Gebruik liever geen rietje -> inslikken van lucht 15 Aandachtspunten vocht
  • 16. • Water geniet de voorkeur • Varieer in verschillende soorten water: verschillende mineralen  Magnesiumrijke watersoorten zoals Hépar® en Contrex® verhogen de darmperistaltiek • Voeg eventueel smaakje toe: munt, fruit…  Grenadine =suikerrijk Light-grenadine 0% : bepaalde zoetstoffen kunnen laxerend werken (vooral suikeralcoholen) 16 Aandachtspunten vocht
  • 17. Lichte koffie, thee, bouillon of niet - gashoudende frisdranken zijn mogelijke alternatieven  Vermijd te koude of te hete dranken Koolzuurhoudende dranken verhogen gasvorming en een opgeblazen gevoel Veel cafeïne versterkt het samentrekken van de darm (vb. sterke koffie, energiedranken…) en werkt vochtafdrijvend Bepaalde soorten kruidenthee bevatten laxerende kruiden zoals Senna, aloë, wegedoorn, paardenbloem… 17 Aandachtspunten vocht
  • 18. Kies eventueel voor zoutrijk water zoals Vichy®, Badoit®… (echter koolzuurgas laten ontsnappen) Isotone dranken worden eerder in het bloed opgenomen (max. 8 g koolhydraten/100 ml) » Voorbeelden: 18 Aandachtspunten vocht
  • 19. • Te mijden kort na operatie • Tolerantie zeer individueel verschillend • Algemene regel: ‘overdaad schaadt’ Maximum 1 consumptie per dag Niet op nuchtere maag, beter tijdens maaltijd in kleine hoeveelheden 19 Wat met alcoholische dranken?
  • 20. • Zoutrijke (natriumrijke) voeding – Afhankelijk van diurese 20 Aandachtspunten zout Producten met veel zout en weinig calorieën (energie) Producten met veel zout en veel calorieën (energie) Keukenzout Aromat® Curry- of tomatenketchup Gerookte vleeswaren zoals Ardeense ham, filet de Sax, filet d’anvers… Rauwe ham 20+30+(Smeer)kaas Bouillon Groenten-en tomatensap, voeg eventueel selderijzout toe … Rookworst (Ontbijt)spek Salami, cervelaatworst Haring 48+ smeerkaas Chips en zoutjes Bouillon Kant-en klare soep: ‘pakjessoep’ …
  • 21. • Bijzondere situaties: extra aanvulling (vb. ORS) – Warm weer/overvloedig transpireren – Koorts – Diarree – Braken • Tekort vocht? – Donkere urine, weinig urine, dorst , sufheid, hoofdpijn, vermoeid, droge huid… • Tekort zout? – Hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid, duizeligheid… 21 Aandachtspunten (2)
  • 24. 24
  • 26. • Vezelrijke/zetmeelrijke voeding: indikking stoelgang en vertraagt passage • Fijne voedingsvezels worden veelal beter verdragen dan grove voedingsvezels: Vb. Bruin brood, fijn volkorenbrood, crackers, volkoren beschuit, havermout, (volkoren) deegwaren en rijst • Aardappelen, pasta en rijst goed gaarkoken 26
  • 27. • Vezelpreparaten: indien gebruik -> opbouwen Best oplosbare voedingsvezels Psylium/vlozaad of metamucil® *Betere clustering: aan eind van de maaltijd in te nemen *Branderig gevoel bij anus minder 27 Voedingsvezels
  • 29. • Variatie : verschillende soorten vitaminen/mineralen • Gekookte groenten worden doorgaans beter verdragen dan grove rauwe groenten • Maximaal 3 stukken (rijp!) fruit per dag  Fruit in blik, op eigen sap – gekookt fruit  Fruit schillen, pit verwijderen  Vruchtensap  Gedroogd fruit  Citrusvruchten • Noten worden algemeen minder goed verteerd29
  • 33.  Soms overgevoeligheid lactose (= melksuiker) – Gasvorming – Opgeblazen gevoel – Diarree -> Niet standaard uitsluiten, individueel -> Calciumverrijkte sojadrink goed alternatief, lactose-arme melk en afgeleiden  Yoghurt algemeen beter verdragen  Platte kaas, harde kaas, smeerkaas…  Gegiste kazen, schimmelkazen 33
  • 34. VLEES, VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCTEN 34
  • 35. • Algemeen goed verdragen • Variatie: verse vlees- en vissoorten genieten de voorkeur tegenover bereidingen 35
  • 36. 36
  • 39. 5 g per snede brood 1 eetlepel bereidingsvet per persoon • Variatie: kies voor olie en/of margarine met goede vetzuursamenstelling – 1/3 verzadigd vet; 2/3 onverzadigd vet • Matig gebruik van gefrituurde bereidingen en sauzen VERZADIGD = VERKEERD ONVERZADIGD = OKÉ
  • 41. Tuinkruiden zoals dille, kervel, koriander, peterselie, laurierblad… Sterke specerijen en kruiden: look, azijn, mosterd, pikante curry, rode pepers, paprika, pili-pili, cayennepeper, piment, tabasco… Chips obv sterke kruiden Kauwgom: lucht happen + laxerende werking 41 Kruiden en specerijen
  • 43. • Diarree (>2 dagen), braken, hevig zweten, koorts, warm weer -> extra vocht-en zoutverlies • Extra waakzaam zijn! 43 Toegenomen zout-en vochtverlies
  • 44. • Mengeling van water, zout, glucose en elektrolyten – Zelf bereiden: 200 ml water (geschikt voor zuigelingenvoeding) + 4 g glucose of 8 g suiker + mespunt zout. – Kant en klaar (apotheek); enkele voorbeelden: 44 Oral Rehydratation Salt (ORS)
  • 46. • Tropische en subtropische landen  hogere temperatuur, andere hygiënische omstandigheden  extra gevaar voor diarree Enkele tips: • Maak geen gebruik van… – Ongekookt leidingwater – Ijs of ijsblokjes – Rauw of niet goed gaar bereid vlees, gevogelte, vis – Rauwe groenten – Ongeschild fruit 46 Buitenland
  • 47. • Schuif bij maaltijdbuffetten zo vroeg mogelijk aan (hoe langer voedsel opgewarmd blijft ,hoe meer kans op contaminatie) • Hotdogs, hapjes van kraampjes, producten van de grill worden niet altijd goed doorbakken en worden best vermeden • Wees extra voorzichtig met schepijs/softijs. Kies liever voorverpakt ijs, • Neem ORS, zoutzakjes of bouillontabletten mee en los op in gekookt water of mineraalwater. 47 Buitenland (2)
  • 48. 48
  • 49. • Sarah Van Holder t. 056 63 39 63 Sarah.vanholder@azgroeninge.be • AZ Groeninge, Kortrijk Dienst oncodiëtetiek t. 056 63 39 60 dieetbureau.algemeen@azgroeninge.be 49 Contactgegevens