Deze presentatie over vitaminen past goed in het leerplan biologie voor het secundair onderwijs bij de richtingen die twee uur per week biologie krijgen. Ook voor diegenen die gewoon iets meer wil weten over vitaminen in het algemeen kan deze presentatie nuttig zijn.

1. Vitaminen
1

2. 1. Inleiding
• Vitaminen = goed voor lichaam
• Maar waarom zo gezond?
• We kennen allemaal vitamine C
 maar er bestaat ook A, B, D, E, en K.
2

3. 2. Wat zijn vitaminen?
• Vitaminen
= organische stoffen die nodig zijn in kleine
hoeveelheden voor onderhoud en groei
MAAR die niet kunnen gemaakt worden door het
menselijk lichaam
 leveren energie en verwijderen afval
 werken samen met andere stoffen in het lichaam
3

4. • Organismen
 kunnen geen of in onvoldoende mate vit. aanmaken
 uit voeding halen!
• Naam: vitamine
 ‘vitale amines’
vitaal = essentieel voor de werking
van lichaam
amine = bepaalde chemische structuur
4
Casimir Funk
(1884-1967)

5. 3. Indeling van de vitaminen
• Vitaminen  2 hoofdgroepen:
1) Vet oplosbare = A, D, E, K
- kunnen opgeslagen worden
- er is wat reserve
2) Water oplosbare = B en C
- tamelijk snel uitgescheiden via urine
- regelmatige aanvoer noodzakelijk
5

6. 4. Betekenis van vitaminen
Functies en bronnen vitaminen
• Veel verschillende vitaminen bekend
 van aantal functie goed gekend
6

7. 7
• Opdracht: Werk per 2
Bekijk het filmpje en vul onderstaande tabel aan.
http://www.gezondheid.be/tv/index.cfm?fuseaction=main&tv=1&vid_id=96

Vitamine Functie Bron

8. 8
• Oplossing: 
Vitamine Functie Bron
Helpt vechten tegen
infecties
Lever, vis en
zuivelproducten
Stevige botten Zonlicht en vette
vissoorten
Stevige spieren Plantaardige olie, granen,
noten, groenten en fruit
Helpt bij bloedstolling Lichaam zelf, spinazie,
broccoli en oliën
(complex)
Goede werking
zenuwstelsel en
spijsvertering
Vlees, noten, granen,
yoghurt en groene
groenten
Beschermt tegen
kankerverwekkende
stoffen
Fruit en groente

9. Gebrek aan vitaminen
• Ziekte gevolg van tekort aan voedingsstof
 deficiëntieziekte of gebrekziekte
• Bij vitaminen twee soorten gebrekziekten
- Vitamine onvoldoende aanwezig = hypovitaminose
- Ontbreken van vitamine = avitaminose
• Bijna onmogelijk functie bepaalde vit. los te zien van andere
vitaminen en van functioneren van lichaam zelf
9

10. Opdracht
Lees de tekst in je cursus en maak daarna per 2 de juiste
combinatie van de vitaminen en gebrekziekte
10

Vitamine Gebrekziekte
1) Vitamine A a) gestoorde spier-en zenuwfuncties,
openbarsten rode bloedcellen,
onvruchtbaarheid
2) Vitamine D b) nachtblindheid, haar-en/of huidproblemen
3) Vitamine E c) vermoeidheid, spijsverteringsproblemen,
beri-beri
4) Vitamine K d) tandvleesbloedingen, slechte wondheling
(scheurbuik)
5) Vitamine B1 e) gestoorde tandvorming, broze, breekbare
botten (rachitis)
6) Vitamine C f) vertraagde bloedstremming

11. Oplossing
11

Vitamine Gebrekziekte
1) Vitamine A a) gestoorde spier-en zenuwfuncties,
openbarsten rode bloedcellen,
onvruchtbaarheid
2) Vitamine D b) nachtblindheid, haar-en/of huidproblemen
3) Vitamine E c) vermoeidheid, spijsverteringsproblemen,
beri-beri
4) Vitamine K d) tandvleesbloedingen, slechte wondheling
(scheurbuik)
5) Vitamine B1 e) gestoorde tandvorming, broze, breekbare
botten (rachitis)
6) Vitamine C f) vertraagde bloedstremming
Vitamine 1 2 3 4 5 6
Gebrekziekte b e a f c d

12. Teveel aan vitaminen
• Teveel aan vitaminen = hypervitaminose
• Nooit via de voeding
 steeds resultaat overdadig gebruik vitaminepreparaten
Voorbeelden:
Vitamine A = hypervitaminose A
- spijsverteringsproblemen
- misselijkheid
- haaruitval
- geboorteafwijkingen
12

13. Vitamine B
B1, B2 en B6
- gevolgen niet gekend
- maakt deel uit van complex
- alle drie in zelfde hoeveelheid opnemen
B3
- roodheid, jeukend gevoel
- bij hoge dosis leverschade
B11
- huiduitslag
13

14. Vitamine C
- vergiftigingsverschijnselen
= misselijkheid, braken en diarree
Vitamine D
- gevaar bij teveel Uv-straling en vitaminepreparaten
- Ca-concentratie in bloed stijgt
- vooral kinderen gevoelig
- Ca-afzettingen op slechte plaatsen
= bloedvaatwanden, hartspier en nieren
14

15. Vitamine E
- geen problemen gekend bij een teveel
- volgens sommige auteurs wel kans op verhoogde
bloeddruk
15

16. Samenvatting
• Vitaminen = organische stoffen die nodig zijn in kleine
hoeveelheden voor onderhoud en groei
MAAR die niet kunnen gemaakt worden door
het menselijk lichaam
• Organismen
 kunnen geen of in onvoldoende mate vit. aanmaken
 uit voeding halen!
• 2 hoofdgroepen: in vet oplosbare & in water oplosbare
A D E K B (complex) en C
16

17. Samenvatting
17
• Ziekte gevolg van tekort aan voedingsstof
 deficiëntieziekte of gebrekziekte
• Hypovitaminose
= Vitamine onvoldoende aanwezig
• Avitaminose
= Ontbreken van vitamine
• Hypervitaminose
= Teveel aan vitamine