Użytki ekologiczne Poznania – stan, sytuacja prawna, projekt przywrócenia, powiększenia i powołania nowych - Grzegorz Gołębniak (Stowarzyszenie My-Poznaniacy, Klub Przyrodników Koło Poznańskie).
Zaprezentowana na Komisji Dialogu Obywatelskiego przy Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania w dniu 11.03.2015
13 Produkcja rolnicza w gospodarstwie agroturystycznym
Uzytki ekologiczne poznania - stan, sytuacja, plan dzialania - Grzegorz Gołębniak
1. Użytki ekologiczne Poznania – stan,
sytuacja prawna, projekt przywrócenia,
powiększenia i powołania nowych
Grzegorz Gołębniak
Stowarzyszenie My-Poznaniacy
Klub Przyrodników Koło Poznańskie
2. Co to jest użytek ekologiczny?
Użytki ekologiczne to – wg definicji
ustawowej - “zasługujące na ochronę pozostałości
ekosystemów mających znaczenie dla zachowania
różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki
wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i
krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty
nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie
skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków
roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca
rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.”
3. Użytki ekologiczne w Poznaniu
• Uchwała z 10.05.1994 r. powołująca 26
użytków ekologicznych na terenie miasta
Poznania.
• Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju
1999, 2008
4. Studium z 1999r.
Za niezbędne uznaje się: utworzenie następujących użytków ekologicznych
wzbogacających sieć ECONETU:
• - „Łęgi Północne” przy Nowej Wsi Górnej,
• - „Oczko Umultowskie”, na płn. od ul.Widłakowej,
• - „Trzcinowisko” w rejonie nowych terenów UAM,
• - „Zbiornik śródleśny” w rejonie nowych terenów UAM,
• - „Stary Różany Młyn” w rejonie Różanego Potoku,
• - „Strumień Północny” w rejonie Nowej Wsi Dolnej,
• - „Stawki" - stawiki i wyrobiska żwirowe we wsi Morasko,
• - „Stawki śródpolne” na polach wsi Morasko,
• - „Olsy Naramowickie” przy ul. Naramowickiej w Umultowie,
• - „Stawek Lewandowskiego” przy ul. Lewandowskiego we wsi Morasko,
• - „Bagniska Umultowskie” w Umultowie,
• - „Staw Śródpolny” przy ul. Huby Moraskie,
• - „Łęgi Olszowe Hub Moraskich” (I i II),
• - „Staw Nadwarciański” przy ul. Nadwarciańskiej,
• - „Dębowy Jar” nad brzegiem Warty w rejonie Umultowa,
• - „Bobrowe Łęgi” nad Wartą w rejonie Radojewa,
• - „Murawy Napiaskowe” na terasie zalewowej Nowej Wsi,
• - „Dolina Różanego Potoku” przy ujściu Różanego Potoku,
• - „Północny Staw Różanego Młyna” przy ujściu Różanego Potoku,
• - „Murawy Napiaskowe Różanego Młyna” na terasie zalewowej w Różanym Młynie,
• - „Łęgi i Ugory” przy wysypisku odpadów komunalnych miasta Poznania (fragment),
• - „Fort IA” (ochrona stanowisk nietoperzy),
• - „Fort IIA” (ochrona stanowisk nietoperzy),
• - „Fort II” (ochrona stanowisk nietoperzy),
• - „Dolina Krzyżanki”.
Tereny wszystkich istniejących i projektowanych użytków ekologicznych są wyłączone z
zabudowy.
5. Studium z 2008 r.
„Na skutek nowelizacji ustawy z dnia 16 października
1991 roku o ochronie przyrody i braku w przepisach
przejściowych (ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o
zmianie ustawy o ochronie przyrody - Dz. U. z 2001 r. Nr
3, poz. 21) zapisu utrzymującego w mocy akty prawne
powołujące użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo –
krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne; zgodnie ze
stanowiskiem i interpretacja prawną Ministerstwa
Środowiska ww. formy ochrony przyrody utraciły moc
obowiązującą. W związku z powyższym obecnie w
granicach miasta jako formy ochrony przyrody
występują: dwa rezerwaty, 4 użytki ekologiczne
powołane w planach miejscowych oraz drzewa i aleje
pomnikowe.”
6. Zmiana prawa
Art. 4 otrzymuje brzmienie:
Art.4. Cele ochrony przyrody są realizowane przez:
1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w
polityce ekologicznej państwa, programach ochrony
środowiska i zrównoważonego rozwoju przyjmowanych
przez organy jednostek samorządu
terytorialnego, strategiach rozwoju województw,
wojewódzkich i miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego, studiach
uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego
gmin.
7.12.2000 r. – ustawa o zmianie ustawy o
ochronie przyrody:
7. Zmiana prawa – cd.
W sierpniu 2001 r. Departament Leśnictwa, Ochrony
Przyrody i Krajobrazu Departamentu Legislacyjno-
Prawnego wyraził opinię, że zmiana upoważnienia
ustawowego przy tworzeniu niektórych form ochrony
przyrody (stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i
zespoły krajobrazowe), "wynikająca z Ustawy z 7.12.2000r.
o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. Nr.3, poz.
21) oraz brak w przepisach przejściowych zapisu
utrzymującego w mocy akty prawne tworzące
przedmiotowe formy ochrony przyrody spowodował iż z
dniem 2 sierpnia 2001 r. na podstawie art. 11 ww.
ustawy straciły one moc obowiązującą”.
8. Obecnie mamy 7 użytków ekologicznych w
Poznaniu:
4. Strzeszyn z 18 grudnia 2012 r.
2 i 3. „Bogdanka I” i „Bogdanka II” z 20 grudnia 2011 r.
1. Traszki Ratajskie powołany uchwałą 12 lipca 2011 r.
5 i 6. „Dębina I” i „Dębina II” z 10 grudnia 2013 r.
„Użytki ekologiczne stanowią 0,4% pow. miasta (115,9
ha). Powierzchnia użytków powołanych i objętych
ochroną prawną na gruntach miejskich wynosi 78,2 ha co
stanowi 0,3%”
Studium, 2008 r.
7. „Darzybór” z 4 listopada 2014 r.
9. I Utworzenie użytków ekologicznych:
a) byłe użytki powołane w 1994 r. (uchwała RM Poznania z
dnia 10 maja 1994 r.)
b) obszary szczególnie cenne przyrodniczo (OSCP)
określone w Studium z 1999 r. i 2008 r.
Od razu na obszarach, które znajdują się na gruntach
należących do miasta lub Skarbu Państwa.
10. II Utworzenie użytków ekologicznych w
dłuższej perspektywie czasowej
Przygotowanie mapy miejsc cennych przyrodniczo, na których
znajdują się gatunki chronione lub zagrożone wyginięciem
oraz ich siedliska - miejsca wskazane w ustawie jako
zasługujące na ochronę obszarową w formie użytków
ekologicznych (zadanie: Klub Przyrodników Koło Poznańskie i
My-Poznaniacy).
1. Konsultacje społeczne na terenie proponowanych użytków
ekologicznych i miejsc cennych przyrodniczo znajdujących się na
gruntach prywatnych - dla właścicieli gruntów, Rad Osiedli,
mieszkańców oraz przyrodników (Klub Przyrodników, PTOP
"Salamandra", Koła Naukowe UP, UAM, OTOP).
11. II Utworzenie użytków ekologicznych w
dłuższej perspektywie czasowej – c. d.
2. Konsultacje społeczne na terenie byłych użytków
ekologicznych z 1994 r. dla Rad Osiedli, mieszkańców i
przyrodników. (np. Świątnica).
3. W miejscach gdzie nie będzie można przekonać właścicieli
gruntów do objęcia najcenniejszych przyrodniczo terenów
ochroną najlepszym rozwiązaniem byłoby uchwalenie mpzp z
zapisami, które umożliwią właściwe zachowanie elementów
środowiska przyrodniczego – zadanie dla MPU i WOŚ.
4. Wydanie publikacji dla mieszkańców i turystów oraz
materiałów edukacyjnych dla szkół (przewodniki, mapy,
prezentacje, plakaty).
5. Ochrona w terenie – ścieżki edukacyjne, szlak turysty –
przyrodnika, społeczni opiekunowie użytków ekologicznych
(koła w szkołach podstawowych, gimnazjach).