More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Transplanti i veshkes
- 1. UNIVERSITETI“HASAN PRISHTINA” FAKULTETI I MJEKËSISË DREJTIMI:Mjekësi e Përgjithshme LËNDA:ETIKË MJEKËSORE TEMA:TRANSPLANTI I VESHKËS Profesori: Punuar nga: Prof.Asoc.Dr.Naser Ramadani Elma Iljazi Prof.Asoc.Dr.Sefedin Muçaj
- 2. Përmbajtja • Ç’është transplanti,arsyet e transplantit? • Procedura • Dhuruesit e organeve • Veshkët-ndërtimi dhe funksioni • Transplanti renal • Transplanti i parë i veshkave • Përparësitë dhe ndërlikimet • Përballimi dhe mbështetja • Trafikimi i organeve(veshkës) • Çështjet etike • Referencat
- 3. Ç’është transplanti,arsyet e transplantit • Transplanti i organeve është procedurë kirurgjikale mjekësore në të cilën një organ hiqet nga trupi i një individi dhe vendoset në trupin e një individi tjetër. • Arsyet e transplantit: o raste dëmtimi o raste dështimi o mungesa e organit
- 4. Procedura • Mjeku fillimisht vlerëson nëse pacienti ka të drejtë mjekësore për transplant. • Nëse ka atëherë mjeku e referon pacientin për në një qendër lokale transplantimi ku pacienti vlerësohet për nga shëndeti,gjendja mendore si dhe mbështetja sociale. • Nëse të gjitha këto vlerësohen duhet të gjendet organi donatorë.
- 5. Dhuruesit e organeve • Nga aspekti etiko-juridik ekzistojnë dy lloje të dhuruesve të organeve: Nga kufomat Nga personat e gjallë • Nga kufomat-e drejta në pronë i takon vetë personit i cili për së gjalli i ka falur organet e veta ose nuk ka kundërshtuar në pyetjen e bërë nga personeli mjekësorë.
- 6. • Nga personat e gjallë-duhet të plotësohen 4 kushte: 1. Pëlqimi i dhuruesit(vendim i vullnetshëm). 2. Pëlqimi i marrësit(pëlqim me shkrim). 3. Arsyeja e transplantit(nuk guxon të rrezikojë jetën e pacientit). 4. Rreziku i transplantit dhe suksesit për mbajtjen e tij.
- 7. Veshkët-ndërtimi dhe funksioni • Ndërtimi-janë organe çift të vendosura në të dy anët e shtyllës kurrizore,menjëherë poshtë kafazit të krahërorit.Në brendi të secilës ndodhen rreth një milion nefrone që e bejnë të mundur filtrimin e gjakut. • Funksioni-rregullojnë balancën e ujit në trup dhe përbërësve të tjerë kimik në gjak si:Na,K,P dhe Ca.Eleminojnë toksinat nga trupi jonë.Prodhojnë disa hormone dhe marrin pjesë në prodhimin e formës aktive të vitaminës D.
- 9. Tranplanti renal • Është një procedurë kirurgjikale me anën e së cilës zhvendoset veshka funksionale nga dhuruesi tek marrësi(tek pacientët me sëmundje kronike në stad të përparuar). • Ka dy lloj donatorësh: Dhuruesit e gjallë o Me lidhje gjenetike o Pa lidhje gjenetike
- 10. o Me lidhje emotive o Persona të panjohur Dhuruesit kadaverik: o Me rrahje zemre o Pa rrahje zemre
- 11. Transplanti i parë renal • U krye më 23 dhjetor të vitit 1954 në spitalin Peter Bent Brigham në Botson nga Dr. Joseph Murray. U krye midis dy binjakëve homozigot 24 vjeçarë.
- 13. Përparësitë dhe ndërlikimet • Përparësitë-transplanti renal është trajtimi më i mirë i mundshëm(i preferuar) për pacientët me sëmundje kronike renale sepse shton jo vetëm cilësinë e jetës duke shkëputur pacientin nga aparati i dializës por shton edhe jetëgjatësinë. • Ndërlikimet-rreziqet janë si gjatë ndërhyrjes kirurgjikale por edhe pas saj si: infeksionet,hemoragjinë dhe dëmtimet e organeve përreth.
- 14. Përballimi dhe mbështetja • Bashkimi në një grup mbështetës për marrësit e transplantit. • Ndarja e përvojave tuaja në mediat sociale. • Gjetja e shërbimeve rehabilituese. • Vendosja e qëllimeve dhe pritjeve realiste • Edukimi i vetes.
- 15. Trafikimi i organeve(veshkës) • Tregëtia e veshkave në tregun e zi është një problem në rritje.Organizata Botërore e Shëndetësisë vlerëson se trafikimi i organeve përbën 5% deri në 10% të të gjitha transplanteve të veshkave në të gjithë botën. • Çdo vit rreth 6% të pacientëve vdesin duke pritur të përputhen me një dhurues.Duke pasë parasyshë këto statistika të zymta disa thonë se shtija e veshkave duhet të legalizohet.
- 16. • Por për shumë njerëz koncepti i një tregu të legalizuar për organet njerëzore është i kundërt. • Shitja e një organi shkelë dinjitetin e qenies njerëzore,eleminon kriterin e bamirësisë së vërtetë dhe promovon një sistem tregu ku përfitojnë vetëm ata që mund të paguajnë.
- 17. Çështjet etike • Qëllimi kryesorë është të maksimizohet numri i tranplanteve të suksesshme bazuar në nevojën mjekësore dhe në suksesin e mundshëm të transplantit ku suksesi matet nga vitet e jetës pas transplantit. • Përputhshmëria e donatorit dhe akceptorit përcaktohet pas një sërë testesh për grupin e gjakut dhe sistemin gjenetik.
- 18. • Dhurues mundë të jetë edhe një person i vdekur pasi të jetë konstatuar vdekja cerebrale e tij. • Heqja e tranplantit në dhurues të gjallë bëhet pasi të jetë marrë miratimi me shkrim gjithmonë pasi i’u është shpjeguar plotësishtë rrziku dhe pasojat që mundë të ndodhin.
- 19. • Përderisa shpëtimi i jetës është nevojë që mbartë peshë më të madhe se sa ruajtja e integritetit të trupit ose kufomës dhe përderisa lëndimi i trupit të dhuruesit është më pak i ligë se sa lënia e pacientit për të vdekur,procedura e dhurimit dhe transplantimit të organeve lejohet.