SlideShare a Scribd company logo
Ο ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ
ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΜΕΣΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Δημήτριος Κτενίδης
Εσωτερικός Ελεγκτής Δήμου Θεσσαλονίκης
Ηλεκτρονική διεύθυνση:d.ktenidis@thessaloniki.gr

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr

1
Ιστορική αναδρομή κρατικής
δημοσιονομικής πολιτικής


9 Μαρτίου 1776: Πρώτη
κυκλοφορία του βιβλίου «Ο
Πλούτος των Εθνών» του
Άνταμ Σμιθ







Ελευθερία του
εμπορίου και των
αγορών και
αποδέσμευσή τους από
τον κρατικό
παρεμβατισμό
Γιατί έγραψε αυτό το
έργο τη συγκεκριμένη
εποχή ο Σμιθ;
Για να ασκήσει δριμεία
κριτική στον
μερκαντιλισμό

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
2
Κρατικός Προϋπολογισμός






Μετά το μεσαίωνα κάποιοι μονάρχες
παραχωρούν στους πολίτες το
δικαίωμα να εγκρίνουν τα έσοδα του
κράτους (φορολογία)
Αγγλία 17ος αιώνας: Ο λαός αποκτάει
το δικαίωμα να εγκρίνει και τις
δαπάνες
Γαλλία: Η έγκριση του
προϋπολογισμού από το κοινοβούλιο
αποτέλεσε πρότυπο για τα
δημοκρατικά Ευρωπαϊκά κράτη
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
3
Κρατικός Προϋπολογισμός




Ελλάδα: Το 1852 ψηφίζεται ο Νόμος
ΣΙΒ’ «Περί Δημόσιου Λογιστικού», ο
οποίος ίσχυσε μέχρι το 1969
Με το ν.δ. 321/1969 κυρώνεται ο
Κώδικας περί Δημόσιου Λογιστικού

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
4
Η παρέμβαση του κράτους στην
οικονομία κατά τον 20ο αιώνα






Σχέδιο Μάρσαλ: Η οικονομική βοήθεια από
τις ΗΠΑ στις Ευρωπαϊκές χώρες μετά το
τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
Στόχοι: Η ανοικοδόμηση των οικονομιών
τους και η αποφυγή της ένταξής τους στο
ανατολικό μπλοκ
Τα ευρωπαϊκά κράτη ακολούθησαν
κεϋνσιανή πολιτική για να οδηγήσουν τις
οικονομίες τους σε γοργούς ρυθμούς
ανάπτυξης
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
5
Κανόνες Δημοσιονομικής
Διαχείρισης (Ν.2362/95 &
Ν.3871/10)







Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής
διαχείρισης
Αρχή της υπευθυνότητας και της
λογοδοσίας
Αρχή της διαφάνειας
Αρχή της ειλικρίνειας

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
6
Κανόνες Δημοσιονομικής
Διαχείρισης (Ν.2362/95 &
Ν.3871/10)
Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής
διαχείρισης
Η Διαχείριση της κρατικής περιουσίας και των
υποχρεώσεων πρέπει να διενεργείται με
σωφροσύνη και με γνώμονα τη
δημοσιονομική βιωσιμότητα
Υποκατηγορίες:
1.
Αρχή της οικονομικότητας
2.
Αρχή της αποδοτικότητας
3.
Αρχή της αποτελεσματικότητας


Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
7
Κανόνες Δημοσιονομικής
Διαχείρισης (Ν.2362/95 &
Ν.3871/10)
Αρχή της υπευθυνότητας και της
λογοδοσίας
Η κυβέρνηση λογοδοτεί στη Βουλή για
τη διαχείριση των δημόσιων
οικονομικών των φορέων της Γενικής
Κυβέρνησης


Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
8
Κανόνες Δημοσιονομικής
Διαχείρισης (Ν.2362/95 &
Ν.3871/10)
Αρχή της διαφάνειας
Όλοι οι φορείς και οι λειτουργοί που
διαχειρίζονται πόρους της Γενικής
Κυβέρνησης οφείλουν να
διασφαλίζουν την έγκαιρη
πληροφόρηση – οικονομικής ή άλλης
φύσεως - σχετικά με τη διαχείριση της
οικονομικής πολιτικής


Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
9
Κανόνες Δημοσιονομικής
Διαχείρισης (Ν.2362/95 &
Ν.3871/10)
Αρχή της Ειλικρίνειας
Κάθε οικονομική και δημοσιονομική
πρόβλεψη πρέπει να στηρίζεται σε
πραγματικά στοιχεία που
αποτυπώνονται σε όλες τις αποφάσεις
που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση


Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
10
Ο παρεμβατικός ρόλος του Κράτους
στην οικονομία






Ποιο τμήμα του κρατικού
προϋπολογισμού φανερώνει την
παρέμβαση του κράτους στην
οικονομία;
Το Πρόγραμμα Δημοσίων
Επενδύσεων
Για ποιο όμως λόγο επενδύει το
κράτος και δεν αφήνει αυτές τις
δραστηριότητες στους ιδιώτες;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
11
Πρόγραμμα Δημοσίων
Επενδύσεων




-

-

Δημόσιες επενδύσεις θεωρούνται όλες οι πάγιες και
άϋλες επενδυτικές δραστηριότητες του Δημοσίου, οι
οποίες στοχεύουν στην αναδιανομή του εθνικού
εισοδήματος προς όφελος του κοινωνικού συνόλου
Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αποτελεί το
σημαντικότερο μέσο άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής της
χώρας και καλείται να συμβάλλει
στην περαιτέρω σύγκλιση των περιφερειών,
στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με στοχευόμενες
δράσεις και παρεμβάσεις για την τόνωση της ενεργού
ζήτησης,
στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης,
στην ενίσχυση της απασχόλησης,
στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής
δικαιοσύνης και
στη στήριξη της ανταγωνιστικότητας
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
12
Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης







Το Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα
κανονιστικό πλαίσιο που
παροτρύνει τα κράτη μέλη να
διατηρούν υγιή δημόσια οικονομικά
Τι εννοούμε με τον όρο «υγιή δημόσια
οικονομικά;»
Προληπτικό σκέλος ΣΣΑ
Διορθωτικό σκέλος ΣΣΑ
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
13
Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης




Προληπτικό σκέλος: απαιτεί από τα κράτη
μέλη να υποβάλλουν κάθε χρόνο
Πρόγραμμα Σταθερότητας (οι χώρες της
ευρωζώνης) ή Σύγκλισης (τα άλλα κράτη
μέλη), μαζί με το Εθνικό Πρόγραμμα
Μεταρρυθμίσεων.
Το πρόγραμμα αυτό καθορίζει τους τρόπους
με τους οποίους κάθε κράτος - μέλος
σκοπεύει να επιτύχει και να διατηρήσει υγιή
δημόσια οικονομικά, μεσοπρόθεσμα.
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
14
Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης


Διορθωτικό σκέλος: διέπει τη διαδικασία
υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ). Αν το
δημοσιονομικό έλλειμμα ενός κράτους
μέλους υπερβεί το όριο του 3% που
προβλέπει η Συνθήκη, το Συμβούλιο θα
εκδώσει συστάσεις για το πώς θα πρέπει να
αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.



Τι είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
15
Κριτήρια υγειών δημόσιων
οικονομικών




Ποσοστό ελλείμματος στο ΑΕΠ έως
3%
Ποσοστό χρέους στο ΑΕΠ έως 60%

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
16
Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ


Να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη, στο
πλαίσιο του διορθωτικού σκέλους του
ΣΣΑ, η στενή σχέση μεταξύ του
χρέους και του ελλείμματος,
κυρίως σε χώρες με υψηλό χρέος

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
17
Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ


Να επιταχυνθεί η διαδικασία
υπερβολικού ελλείμματος και να
καταστεί η επιβολή κυρώσεων στα
κράτη μέλη ημιαυτόματη, δηλαδή να
απαιτείται ειδική πλειοψηφία στο
Συμβούλιο για την απόρριψη
πρότασης της Επιτροπής σχετικά με
την επιβολή κυρώσεων, αλλά όχι και
για την έγκρισή της
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
18
Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ


να βελτιωθούν τα εθνικά
δημοσιονομικά πλαίσια, με
ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα
λογιστικής και στατιστικών, καθώς και
σε μεθόδους προγνώσεων

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
19
Σημεία προβληματισμού για το
ΣΣΑ








Περιορισμένος αριθμός κριτηρίων για
την πραγματοποίηση στόχων ευρέος
φάσματος
Περιορισμός της ευελιξίας στον
προϋπολογισμό
Απουσία επιβράβευσης της καλής
δημοσιονομικής συμπεριφοράς
Ελλιπής και άνιση εφαρμογή των
κυρώσεων
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
20
Εφαρμογή του ΣΣΑ στην
Ελλάδα






Η Ελλάδα με την ένταξη της στην ΟΝΕ δεν
τηρούσε τα κριτήρια του ΣΣΑ
Υποβολή επικαιροποιημένου προγράμματος
σταθερότητας για την περίοδο 2003-2006
Μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στα
δημοσιονομικά μεγέθη που εμφάνιζε η
Ελλάδα και αυτά που προέκυψαν από τους
ελέγχους των οργάνων της ΕΕ (δημιουργική
λογιστική)
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
21
Εφαρμογή του ΣΣΑ στην
Ελλάδα





Νέο επικαιροποιημένο πρόγραμμα
σταθερότητας για την περίοδο 2004-2007
Σημαντική συρρίκνωση της Ελληνικής
οικονομίας κατά την περίοδο 2008-2009
15-1-2010: Υποβολή επικαιροποιημένου
προγράμματος σταθερότητας
Μετά από μια σειρά από συστάσεις του
Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
για αναθεώρηση του προγράμματος και τον
στόχων και δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις,
η Ελλάδα οδηγείται στο Μηχανισμό
Χρηματοδοτικής Συνδρομής (πρώτο
Μνημόνιο)
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
22
Μνημόνιο




Ν.3485/2010 (δημοσιεύτηκε στις 6-52010)
Στόχος, η μείωση του ελλείμματος
από το 13,6% του ΑΕΠ το 2009 σε
ποσοστό κάτω του 3% το 2014

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
23
Μνημόνιο




Έγκριση οικονομικής βοήθειας 110 δις
ευρώ του Eurogroup από κοινού με το
ΔΝΤ
Έγκριση διμερών δανείων της
Ελλάδας με χώρες της ευρωζώνης,
ύψους 80 δις ευρώ

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
24
Χρήσιμοι ηλεκτρονικοί
σύνδεσμοι
Για την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία

Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία www.elstat.gr

Γενική Γραμματεία Επενδύσεων www.ggea.gr

Για το ΣΣΑ και το Μνημόνιο

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
http://ec.europa.eu/europe2020/europe-2020-in-a-nutshell/pri

Διπλωματική εργασία Μ. Βαργεμιτζίδου «Τα κριτήρια
δημοσιονομικής πειθαρχίας κατά το Σύμφωνο
Σταθερότητας και Ανάπτυξης», Αθήνα 2011,
http://invenio.lib.auth.gr/record/126903/files/GRI-2011-6962.p

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
25
Κρατικός προϋπολογισμός



Ν.2362/95 άρθ.1Β & 6, Ν.3871/10
Είναι επομένως ο νόμος στον οποίο
προσδιορίζονται τα δημόσια έσοδα
και καθορίζονται τα όρια των
εξόδων του κράτους, καθώς και οι
πηγές χρηματοδότησης ενός εκάστου
οικονομικού έτους

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
26
Κρατικός προϋπολογισμός






Νόμος που παράγει κανόνες δικαίου;
Ιδιότυπος νόμος
Αποτελεί μια αριθμητική απεικόνιση των
εσόδων και των εξόδων του κράτους.
Επομένως, γίνεται εφαρμογή των ήδη
ισχυόντων κανόνων δικαίου
Νόμος περιορισμένης ισχύος: Η ισχύς του
διαρκεί για ένα ή το πολύ για δύο έτη όπως
προβλέπεται στο άρθρο 76 του Συντάγματος
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
27
Κρατικός προϋπολογισμός
Σύνταγμα 'Άρθρο 79: (Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός
ισολογισμός)
***1. H Bουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδο της ψηφίζει τον
προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Kράτους για τo επόμενο
έτος.
Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης επιμέρους
κονδυλίων του προϋπολογισμού κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου της
παραγράφου 3, οι οποίες εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε
ψηφοφορία, εφόσον οι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο σύνολο
των δαπανών και των εσόδων του Κράτους. Στον Κανονισμό της Βουλής
προβλέπεται η ειδικότερη διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της
εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Kράτους πρέπει να αναγράφονται στον
Δημήτριος Κτενίδης
28
ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό.d.ktenidis@thessaloniki.gr
Κρατικός προϋπολογισμός
**3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται από τον Υπουργό
Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη
Δευτέρα του Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός. Ο
Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις της
επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον
ημέρες πριν αρχίσει το οικονομικό έτος. Ο προϋπολογισμός συζητείται
και ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός,
ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους
όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής.
4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και
των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό
κάθε φορά νόμο.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
29
Κρατικός προϋπολογισμός
5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση
του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην
προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του
προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με
διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού
Συμβουλίου.
6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή
χρήση.
**7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους
κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός
του Κράτους, που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο 98
παράγραφος 1 περίπτωση ε΄ έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από την
Ολομέλεια της Βουλής, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός.
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
30
Στοιχεία της έννοιας του κρατικού
προϋπολογισμού



Πρόβλεψη
Εξουσιοδότηση

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
31
Κρατικός προϋπολογισμός
Πρόβλεψη: Η αριθμητική απεικόνιση των
εσόδων και εξόδων του κράτους για το
επόμενο οικονομικό έτος.
Επιχειρείται επομένως μια εκ των προτέρων
εκτίμηση των δημοσιονομικών μεγεθών με
τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια.
Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα
πρέπει να είναι ίσα με τα έξοδα
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
32
Κρατικός Προϋπολογισμός
Εξουσιοδότηση: Η άδεια που παρέχει η
Βουλή στην κυβέρνηση και ταυτόχρονα η
υποχρέωση της τελευταίας να ενεργήσει
κατάλληλα για την είσπραξη των εσόδων και
την καταβολή των δαπανών του κράτους για
το έτος αναφοράς.
Η εξουσιοδότηση αποτελεί το νομικό στοιχείο
της έννοιας του κρατικού προϋπολογισμού.
Μπορεί να υπάρχει πρόβλεψη χωρίς
εξουσιοδότησηΔημήτριοςαντίστροφο; 33
ή το Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
Αρχές κρατικού
προϋπολογισμού







Αρχή της ετήσιας διάρκειας
Αρχή της ενότητας και της
καθολικότητας
Αρχή της ειδίκευσης του
προϋπολογισμού και της ειδικότητας
των πιστώσεων
Αρχή της ειλικρίνειας και της
ακρίβειας του προϋπολογισμού
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
34
Κρατικός προϋπολογισμός
Αρχή της ετήσιας διάρκειας: Η πρώτη αρχή που καθιερώθηκε
χρονολογικά στα δημοσιονομικά συστήματα των χωρών της Ευρώπης.
Οι δημοσιονομικές πράξεις του προϋπολογισμού αναφέρονται σε ένα
οικονομικό έτος που ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου και τελειώνει την 31η
Δεκεμβρίου του ίδιου έτους
Συνεπώς:
•Η διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού πρέπει να
επαναλαμβάνεται κάθε έτος
•Η εξουσιοδότηση της Βουλής προς την κυβέρνηση ισχύει για ένα
μόνο οικονομικό έτος
•Η κυβέρνηση οφείλει να εκτελέσει την εξουσιοδότηση της Βουλής
εντός του οικονομικού έτους αναφοράς
Τι συμβαίνει με τα έσοδα που έχουν βεβαιωθεί αλλά δεν
εισπράχθηκαν;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
35
Κρατικός προϋπολογισμός
Παρεκκλίσεις από την αρχή του ενιαύσιου:
1. Μη έγκαιρη ψήφιση του προϋπολογισμού: Το Σύνταγμα και ο
Ν.2362/95 δίνουν τη δυνατότητα παράτασης ισχύος του
προϋπολογισμού για 4 επιπλέον μήνες
2. Ανεπάρκεια των πιστώσεων: Όπως προβλέπεται από τον Ν.2362/95,
για περίπτωση κάλυψης επειγουσών δαπανών χρησιμοποιείται είτε η
χορήγηση νέων πιστώσεων από το λογαριασμό του Υπουργείου
Οικονομικών «Αποθεματικό πιστώσεων», είτε η μεταφορά
πιστώσεων από κωδικό που διαθέτει επαρκές χρηματικό ποσό, είτε η
έκδοση προσωρινών χρηματικών ενταλμάτων

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
36
Κρατικός προϋπολογισμός
Αρχής της ενότητας: Όλα τα δημόσια έσοδα και έξοδα εγγράφονται
σε έναν ενιαίο προϋπολογισμό.
Η ενιαία εγγραφή εσόδων και εξόδων παρέχει μια γενική εικόνα της
δημοσιονομικής κατάστασης και συμβάλλει στη χρηστή διαχείριση
του δημόσιου χρήματος
Περιπτώσεις παρεκκλίσεων:
1. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού
2. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων
3. Η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός του προϋπολογισμού
Οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ εντάσσονται στον κρατικό
προϋπολογισμό;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
37
Κρατικός προϋπολογισμός
Αρχή της καθολικότητας: Όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους
πρέπει να εμφανίζονται στο σύνολό τους και χωρίς συμψηφισμούς
μεταξύ τους στο ενιαίο κείμενο του προϋπολογισμού.
Κάθε δημόσια υπηρεσία πρέπει να εμφανίζει στον κρατικό
προϋπολογισμό τα έσοδα και τις δαπάνες με λεπτομέρεια και όχι τη
διαφορά ανάμεσά τους.
Έσοδα που προέρχονται από ορισμένη προέλευση ενδέχεται να
μπορούν να διατεθούν για την κάλυψη συγκεκριμένων μόνο αναγκών
και όχι κάποιων άλλων
Κανένα έσοδο δεν μπορεί να εισπραχθεί και καμία δαπάνη δεν μπορεί
να πραγματοποιηθεί αν δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο κωδικό
αριθμό εσόδου ή εξόδου

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
38
Κρατικός προϋπολογισμός
Αρχή της ειλικρίνειας και της ακρίβειας του προϋπολογισμού:
Κάθε πρόβλεψη εσόδων και εξόδων πρέπει να είναι ειλικρινής και
ακριβής στο μέτρο του εφικτού και να μην υπερεκτιμά ή υποτιμά τα
πραγματικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι προβλέψεις.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
39
Κρατικός προϋπολογισμός
Αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού και της ειδικότητας
των πιστώσεων: Τα δημόσια έσοδα και έξοδα του προϋπολογισμού
ορίζονται και ταξινομούνται με ορισμένη εκ των προτέρων κωδική
κατάταξη.
Πίστωση είναι το ποσό που αναγράφεται στον προϋπολογισμό για την
αντιμετώπιση συγκεκριμένης δαπάνης, όπως αυτή προσδιορίζεται στο
πλέον αναλυτικό επίπεδο
Απαγορεύεται η χρήση πίστωσης για την ικανοποίηση διαφορετικής
ανάγκης από αυτή που αναγράφεται στον προϋπολογισμό.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
40
Κρατικός προϋπολογισμός

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
41
Κατάρτιση κρατικού
προϋπολογισμού

Πως το ΓΛΚ επεξεργάζεται τα προσχέδια των προϋπολογισμών;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
42
Κατάρτιση κρατικού
προϋπολογισμού

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
43
Κατάρτιση κρατικού
προϋπολογισμού


Σύμφωνα με τον Ν.2362/95 όπως
τροποποιήθηκε με τον 3871/10
άρθ.6Δ, ο ετήσιος κρατικός
προϋπολογισμός καταρτίζεται,
εγκρίνεται και εκτελείται σε απόλυτη
συμμόρφωση προς τους
δημοσιονομικούς στόχους και τις
προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου
Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
44
Κατάρτιση κρατικού
προϋπολογισμού
Ν.2362/95 άρθ.6Ε: Για την κατάρτιση
του κρατικού προϋπολογισμού
χρησιμοποιείται η μέθοδος του
καθορισμού εκ των προτέρων
ανώτατων δεσμευτικών ορίων
δαπανών ανά φορέα της Κεντρικής
Διοίκησης.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
45
Κρατικός προϋπολογισμός
Περιλαμβάνει υποχρεωτικά:
1.
Τις προβλέψεις εσόδων και εξόδων
2.
Τα συνολικά όρια δαπανών εκτός από τις
δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου
χρέους
3.
Τα ετήσια ανώτατα όρια δαπανών ανά
φορέα Κεντρικής Διοίκησης και ανά
κατηγορία
4.
Το ύψος του αποθεματικού
5.
Τη χρήση ενδεχόμενου πλεονάσματος
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
46
Κρατικός προϋπολογισμός
Περιλαμβάνει υποχρεωτικά: (συνέχεια)
6.
Το μέγιστο ύψος δανεισμού που μπορεί να
προβεί ο Υπουργός Οικονομικών εκ μέρους
του Δημοσίου με εξουσιοδότηση της
Βουλής
7.
Τη μεταφορά πόρων οποιουδήποτε είδους
8.
Τις εγγυήσεις του Δημοσίου που πρόκειται
να δοθούν κατά τη διάρκεια του έτους
9.
Την κατάσταση του ανεξόφλητου χρέους
10. Το μέγιστο ύψος δανεισμού που ο
Υπουργός Οικονομικών μπορεί να εγκρίνει
για τους λοιπούς φορείς της Γενικής
Κυβέρνησης
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
47
Εκτέλεση δαπανών του κρατικού
προϋπολογισμού
Διατάκτης: Το όργανο του φορέα της
Γενικής Κυβέρνησης που αποφασίζει
την πραγματοποίηση μιας δαπάνης
του προϋπολογισμού, που υπολογίζει
το ακριβές ύψος αυτής σε βάρος της
αντίστοιχης πίστωσης και που
διατάσσει την καταβολή της δαπάνης

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
48
Εκτέλεση δαπανών του κρατικού
προϋπολογισμού






Κύριος διατάκτης: Ο διατάκτης που αναλαμβάνει
υποχρεώσεις σε βάρος των πιστώσεων, οι οποίες
τίθενται στη διάθεσή του απευθείας από τον
προϋπολογισμό του φορέα του
Δευτερεύων διατάκτης: Ο διατάκτης που
αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος πιστώσεων, οι
οποίες τίθενται στη διάθεσή του κατ’εντολή του κύριου
διατάκτη
Υπόλογοι: Τα δημόσια όργανα που είναι αποκλειστικά
αρμόδια να διαχειρίζονται χρήματα του δημοσίου είτε
με τη μορφή πληρωμών και εισπράξεων, είτε με τη
μορφή των εγγραφών και τηρήσεως λογαριασμών

Οι δημόσιοι ταμίες είναι υπόλογοι;
Ο διατάκτης μπορεί να είναι και υπόλογος; (άρθρα 20 &
55 του Ν.2362/95
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
49
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών


Διοικητικό στάδιο

Ανάληψη
υποχρέωση
ς

Έλεγχος
δαπάνης

Εκκαθάρισ
η δαπάνης

Πληρωμ
ή
δαπάνης

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
50
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών




Ανάληψη υποχρέωσης:
Γενεσιουργό γεγονός της δαπάνης. Η
διοικητική πράξη με την οποία
γεννάται ή βεβαιώνεται οικονομική
υποχρέωση του Δημοσίου.
Ποιος εμπλέκεται σε αυτό το στάδιο;
Ο διατάκτης ή ο υπόλογος;

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
51
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών
Έλεγχος δαπάνης: Από τις Υ.Δ.Ε. διενεργείται
έλεγχος νομιμότητας και κανονικότητας των
δαπανών.
 Έλεγχος νομιμότητας: α) να προβλέπεται
από διάταξη τυπικού νόμου ή κανονιστικής
διοικητικής πράξης, β) να υπάρχει σχετική
πίστωση εγγεγραμμένη στον
προϋπολογισμό
 Έλεγχος κανονικότητας: α) να
επισυνάπτονται τα απαραίτητα
δικαιολογητικά, β) η απαίτηση να μην έχει
Δημήτριος Κτενίδης
52
υποπέσει σε παραγραφή d.ktenidis@thessaloniki.gr
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών
Εκκαθάριση δαπάνης: Οι Υ.Δ.Ε.
παραλαμβάνουν τα νόμιμα
δικαιολογητικά από τους διατάκτες,
εκκαθαρίζουν τη δαπάνη και εκδίδουν
τίτλο πληρωμής (χρηματικό ένταλμα ή
άλλο αντίστοιχο παραστατικό)

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
53
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών
Πληρωμή δαπάνης: Ο διατάκτης δίνει
έγγραφη εντολή στον υπόλογο να
πληρώσει μια δαπάνη η οποία έχει
ελεγχθεί και εκκαθαριστεί.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
54
Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών
Δαπάνες που υπόκεινται σε ειδική
διαδικασία πληρωμής:
 Δαπάνες διαρκούς ή περιοδικού
χαρακτήρα
 Προπληρωμές
 Πάγιες προκαταβολές

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
55
Το Ελεγκτικό Συνέδριο
Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό
προληπτικό έλεγχο των δημοσίων
δαπανών. Συγκεκριμένα, ο επίτροπος του
Ελεγκτικού Συνεδρίου ελέγχει τις δαπάνες
για τις οποίες έχει εκδοθεί τακτικό
χρηματικό ένταλμα και οι αρμόδιες Υ.Δ.Ε.
έχουν ασκήσει διοικητικό προληπτικό
έλεγχο.
Ποιες δαπάνες δεν υπόκεινται σε έλεγχο από
το Ελεγκτικό Συνέδριο;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
56
Το Ελεγκτικό Συνέδριο
Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό
κατασταλτικό έλεγχο επί της
διαχείρισης του δημοσίου χρήματος
από τους υπολόγους με βάση τους
δημοσιονομικούς νόμους και τους
κανόνες της χρηστής διαχείρισης.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει το δικαίωμα
να επιβάλλει ποινές;
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
57
Απολογισμός - Ισολογισμός




Απολογισμός είναι ο νόμος στον
οποίο εμφανίζονται τα αποτελέσματα
εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του
Κράτους κάθε οικονομικού έτους
καθώς και οι υπερβάσεις πιστώσεων
που σημειώθηκαν
Ισολογισμός είναι ο νόμος στον
οποίο εμφανίζεται με διαφάνεια και
αξιοπιστία μια σαφής εικόνα της
χρηματοοικονομικής θέσης της
Κεντρικής Διοίκησης d.ktenidis@thessaloniki.gr
Δημήτριος Κτενίδης
58
Χρήσιμες ιστοσελίδες




Για τον κρατικό προϋπολογισμό, τον
ισολογισμό και τον απολογισμό:
Υπουργείο Οικονομικών
www.minfin.gr
Για το Ελεγκτικό Συνέδριο: Ελεγκτικό
Συνέδριο www.elsyn.gr

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
59
ΕΣΠΑ





Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς:
αποτελεί το έγγραφο αναφοράς για τον
προγραμματισμό των Ταμείων της
Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό επίπεδο για
την περίοδο 2007-2013
Ποιος καταρτίζει αυτό το έγγραφο;
Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών
με τη συνεργασία των συναρμόδιων
Υπουργείων, περιφερειών και των λοιπών
οικείων εταίρων, σε διάλογο με την
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
(Ν.3614/2007)
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
60
ΕΣΠΑ


Εξασφαλίζει ότι η συνδρομή από τα
Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές
στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές
για τη συνοχή και προσδιορίζει το
σύνδεσμο μεταξύ των κοινοτικών
προτεραιοτήτων αφενός και του
εθνικού προγράμματος
μεταρρυθμίσεων αφετέρου
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
61
ΕΣΠΑ




Το ΕΣΠΑ αποτελεί το νέο μεγάλο
αναπτυξιακό πρόγραμμα για την περίοδο
2007-2013, το οποίο διαδέχθηκε το Γ’
Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης που αφορούσε
στην περίοδο 2000-2006
Επικεντρώνεται στην προώθηση της
καινοτομίας, της έρευνας, της
επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας της
γνώσης, στην επένδυση στο ανθρώπινο
κεφάλαιο και σε βιώσιμες υποδομές, καθώς
και στην αναβάθμιση της δημόσιας
διοίκησης
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
62
ΕΣΠΑ


Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: έγγραφο το οποίο
καταρτίζεται από τα αρμόδια Υπουργεία, περιφέρειες
και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, υποβάλλεται από
το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και
εγκρίνεται από την Επιτροπή και το οποίο καθορίζει μια
αναπτυξιακή στρατηγική με τη χρήση ενός συνεκτικού
συνόλου προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί με τη
συνδρομή ενός Ταμείου ή, στην περίπτωση του στόχου
"Σύγκλιση" και ειδικότερα για τα Επιχειρησιακά
Προγράμματα "Ενίσχυση της Προσπελασιμότητας" και
"Περιβάλλον -Αειφόρος Ανάπτυξη", με τη συνδρομή
του Ταμείου Συνοχής και του ΕΤΠΑ.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
63
ΕΣΠΑ


Πως υλοποιείται; Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας
για την περίοδο 2007-2013 υλοποιείται μέσω
Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων,
Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και
Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας



Οι φορείς που αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες
διαχείρισης, πιστοποίησης και ελέγχου σύμφωνα με τις
απαιτήσεις του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 και του Καν. (ΕΚ)
1828/2006 προσδιορίζονται στο Ν. 3614/2007
«Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών
παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 20072013»
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
64
ΕΣΠΑ
Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των
ΕΠ

Αρχή πιστοποίησης των επιχειρησιακών
προγραμμάτων του ΕΣΠΑ ορίζεται η ειδική υπηρεσία
Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των κοινοτικών
πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής που
συστάθηκε με την υπ` αριθμ.
43491.ΔΙΟΕ.789/29.12.2000 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1639 Β`)
"Σύσταση ειδικής υπηρεσίας στο Υπουργείο Εθνικής
Οικονομίας με τίτλο Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των
κοινοτικών πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής
(άρθ.13)

Η αρχή πιστοποίησης έχει ως σκοπό την εξασφάλιση
των χρηματοδοτικών ροών από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και
το Ταμείο Συνοχής για τα επιχειρησιακά προγράμματα
του ΕΣΠΑ
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
65
ΕΣΠΑ
Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των
ΕΠ

Αρχή ελέγχου για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα
του ΕΣΠΑ ορίζεται η Επιτροπή Δημοσιονομικού
Ελέγχου (ΕΔΕΛ), η οποία συγκροτείται με απόφαση
του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών και
υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής
Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών
(αρθ.15)


Η ΕΔΕΛ έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της
ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης
και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων του
ΕΣΠΑ
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
66
ΕΣΠΑ
Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ

Εθνική Αρχή Συντονισμού με τις ειδικές υπηρεσίες της
(Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού,
Περιφερειακής Πολιτικής και Δημοσίων Επενδύσεων)
συντονίζει τον προγραμματισμό, την εφαρμογή όλων των ΕΠ
και καθοδηγεί τις ΕΥΔ.

Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (Διαχειριστική Αρχή) εθνική,
περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή δημόσιος ή ιδιωτικός
φορέας που ορίζεται από το κράτος µέλος για τη διαχείριση
του επιχειρησιακού προγράμματος)

Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης κάθε δημόσιος ή
ιδιωτικός φορέας ή υπηρεσία η οποία ενεργεί υπό την
ευθύνη διαχειριστικής αρχής η οποία εκτελεί καθήκοντα για
λογαριασμό μιας τέτοιας αρχής σε σχέση µε δικαιούχους που
υλοποιούν πράξεις. Οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές που
ορίζονται στο Ν.3614/07 νοούνται ως ΕΦΔ.

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
67
Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Εθνική
Αρχή
Συντονισμού

Αρχή
Πιστοποίησης

Συνεργασία
Επαλήθευσ
η
Επίβλεψη
Συντονισμός

Διαχειριστική
Αρχή

Έλεγχο
ς
Επιθεώρηση

Αρχή
Ελέγχου

Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης
Επαλήθευσ
η

Δικαιούχος
Έργο

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
68
ΕΣΠΑ
Ποιοί μπορεί να είναι οι δικαιούχοι;
Οι δικαιούχοι είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί
οργανισμοί, φορείς ή επιχειρήσεις αρμόδιοι
για την έναρξη ή την έναρξη και υλοποίηση
πράξεων. Στα πλαίσια των καθεστώτων
ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 87 της
Συνθήκης, οι δικαιούχοι είναι δημόσιες ή
ιδιωτικές επιχειρήσεις που εκτελούν
μεμονωμένο έργο και λαμβάνουν δημόσια
ενίσχυση.
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
69
Συμβολή του ΕΣΠΑ στην Ελληνική
οικονομία








Συμβολή του ΕΣΠΑ στην αύξηση του
ΑΕΠ: 0,5%-0,6% ετησίως
Ποσό διάθεσης: 5,01 δις. ευρώ για
την ενίσχυση 109.729 δικαιούχων
μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων
Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευτεί 2,84
δις ευρώ
Ποσοστό απορρόφησης ΕΣΠΑ
(Απρίλιος 2013): 56,7%
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
70
ΕΣΠΑ

Χρήσιμες ιστοσελίδες:
 ΕΣΠΑ (2007-2013):
www.espa.gr/el/Pages/Default.aspx
 Συνέντευξη Γ.Γ. Επενδύσεων & ΕΣΠΑ
κ. Γ. Γιαννούση στο CFO AGENDA
(26-06-2013):
www.cfoagenda.gr/default.asp?pid=9&la=

Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
71
Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
72

More Related Content

What's hot

Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄ Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
Χρήστος Χαρμπής
 
Έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
Έθιμα της Μεγάλης ΕβδομάδαςΈθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
Έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
Δήμητρα Τζίνου
 
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
Χρήστος Χαρμπής
 
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης ΧατζησαββίδηςΗ διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
Iliana Kouvatsou
 
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
Χρήστος Χαρμπής
 
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας""Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
katpapaioa
 
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdfΕ΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
zohsschool
 
διώρυγες
διώρυγεςδιώρυγες
διώρυγεςkate68
 
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
Χρήστος Χαρμπής
 
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
Χρήστος Χαρμπής
 
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑPMANGR
 
Τροφές & ενέργεια
Τροφές & ενέργειαΤροφές & ενέργεια
Τροφές & ενέργεια
Γρηγόρης Ζερβός
 
βοηθητικο ρημα εἰμὶ θεωρια
βοηθητικο ρημα εἰμὶ   θεωριαβοηθητικο ρημα εἰμὶ   θεωρια
βοηθητικο ρημα εἰμὶ θεωρια
Eleni Kots
 
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣΠαρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣZeta Tsiga
 
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsxΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
Αφροδίτη Πιπεράρη
 
ομάδα γάλακτος
ομάδα γάλακτοςομάδα γάλακτος
ομάδα γάλακτος
xrysa123
 
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
Χρήστος Χαρμπής
 
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdfΣύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
Dimitra Mylonaki
 
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
vserdaki
 

What's hot (20)

Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄ Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
Ιστορία Ε΄. 2. 9: ΄΄Η αυτοκρατορία χωρίζεται σε ανατολική και δυτική΄΄
 
Ασία
ΑσίαΑσία
Ασία
 
Έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
Έθιμα της Μεγάλης ΕβδομάδαςΈθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
Έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας
 
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
Ιστορία Ε΄ 5.25. ΄΄Το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του΄΄
 
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης ΧατζησαββίδηςΗ διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
Η διατροφή στο Βυζάντιο, Σωκράτης Χατζησαββίδης
 
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
Φυσική Ε΄ 4.3. ΄΄Το ταξίδι της τροφής συνεχίζεται΄΄
 
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας""Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
"Πώς φτιάχνω την περίληψη μιας ιστορίας"
 
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdfΕ΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
Ε΄ Δημοτικού Γλώσσα Β΄ τεύχος.pdf
 
διώρυγες
διώρυγεςδιώρυγες
διώρυγες
 
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 4ης Ενότητας: ΄΄ Τα ζώα που ζουν κοντά μας΄΄
 
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
Ιστορία Ε΄ 5.26. ΄΄Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων ...
 
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
 
Τροφές & ενέργεια
Τροφές & ενέργειαΤροφές & ενέργεια
Τροφές & ενέργεια
 
βοηθητικο ρημα εἰμὶ θεωρια
βοηθητικο ρημα εἰμὶ   θεωριαβοηθητικο ρημα εἰμὶ   θεωρια
βοηθητικο ρημα εἰμὶ θεωρια
 
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣΠαρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Παρευξεινιος ελληνισμος 2,3_ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
 
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsxΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
ΟΙ ΑΔΕΣΠΟΤΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΙΕΠ.ppsx
 
ομάδα γάλακτος
ομάδα γάλακτοςομάδα γάλακτος
ομάδα γάλακτος
 
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
Φυσική Ε΄- Επανάληψη 5ης Ενότητας: ΄΄Θερμότητα΄΄
 
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdfΣύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
Σύνδεση σε σειρά και παράλληλη.pdf
 
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
Ομηρικά Έπη-Οδύσσεια : 4η ενότητα, α 174-360
 

Similar to Tools for government intervention in the economy (Greek)

ΣΕΒ 15-12-2016
ΣΕΒ 15-12-2016ΣΕΒ 15-12-2016
ΣΕΒ 15-12-2016
Panayotis Sofianopoulos
 
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic MailΣυνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
Notis Mitarachi
 
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
NTUA
 
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
ekyklos Κύκλος Ιδεών για τη Εθνική Ανασυγκρότηση
 
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. ΣαμαράΖάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
Notis Mitarachi
 
Weekly 28 06_2018
Weekly 28 06_2018Weekly 28 06_2018
Weekly 28 06_2018
Panayotis Sofianopoulos
 
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
Panayotis Sofianopoulos
 
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙ
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙΠαραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙ
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙNotis Mitarachi
 
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
ΕΥΗ ΚΑΡΟΥΝΙΑ
 
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών 7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
ekyklos Κύκλος Ιδεών για τη Εθνική Ανασυγκρότηση
 
E2189 2020 pro
E2189 2020 proE2189 2020 pro
E2189 2020 pro
Panayotis Sofianopoulos
 
Weekly 11 10_2018
Weekly 11 10_2018Weekly 11 10_2018
Weekly 11 10_2018
Panayotis Sofianopoulos
 
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health ConferenceΔρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
Starttech Ventures
 
Aitiologikh ekthesh
Aitiologikh ekthesh Aitiologikh ekthesh
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
Panayotis Sofianopoulos
 
ΣΕΒ: Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
ΣΕΒ:  Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...ΣΕΒ:  Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
ΣΕΒ: Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
Panayotis Sofianopoulos
 
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥcontra xreos
 

Similar to Tools for government intervention in the economy (Greek) (20)

ΣΕΒ 15-12-2016
ΣΕΒ 15-12-2016ΣΕΒ 15-12-2016
ΣΕΒ 15-12-2016
 
Μετά την κρίση τι; Το όραμα για μία νέα αρχή, Μιράντα Ξαφά
Μετά την κρίση τι; Το όραμα για μία νέα αρχή, Μιράντα ΞαφάΜετά την κρίση τι; Το όραμα για μία νέα αρχή, Μιράντα Ξαφά
Μετά την κρίση τι; Το όραμα για μία νέα αρχή, Μιράντα Ξαφά
 
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic MailΣυνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
Συνέντευξη Νότη Μηταράκη στο Hellenic Mail
 
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
ενημερωτικό δελτίο 01.08.2014
 
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
11.6.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
 
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. ΣαμαράΖάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
Ζάππειο Ι - Σημεία Ομιλίας Α. Σαμαρά
 
Keimena imf
Keimena imfKeimena imf
Keimena imf
 
Weekly 28 06_2018
Weekly 28 06_2018Weekly 28 06_2018
Weekly 28 06_2018
 
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
ΣΕΒ, εβδ. Δελτίο-09.02.17
 
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙ
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙΠαραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙ
Παραρτήματα παρουσίασης Α. Σαμαρά στο Ζάππειο ΙΙ
 
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ
 
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών 7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
7.5.2018, Παρουσίαση Μ. Ξαφά στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών
 
E2189 2020 pro
E2189 2020 proE2189 2020 pro
E2189 2020 pro
 
Το Σταθεροποιητικό Πρόγραμμα της Ελληνικής Οικονομίας. Οι προοπτικές ενός πε...
 Το Σταθεροποιητικό Πρόγραμμα της Ελληνικής Οικονομίας. Οι προοπτικές ενός πε... Το Σταθεροποιητικό Πρόγραμμα της Ελληνικής Οικονομίας. Οι προοπτικές ενός πε...
Το Σταθεροποιητικό Πρόγραμμα της Ελληνικής Οικονομίας. Οι προοπτικές ενός πε...
 
Weekly 11 10_2018
Weekly 11 10_2018Weekly 11 10_2018
Weekly 11 10_2018
 
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health ConferenceΔρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
Δρ. Μιράντα Ξαφά, 9th Pharma & Health Conference
 
Aitiologikh ekthesh
Aitiologikh ekthesh Aitiologikh ekthesh
Aitiologikh ekthesh
 
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
ΣΕΒ, εβδ. 27-07-2017
 
ΣΕΒ: Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
ΣΕΒ:  Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...ΣΕΒ:  Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
ΣΕΒ: Οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα βγάλουν τη χώρα από την κ...
 
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
 

Tools for government intervention in the economy (Greek)

  • 1. Ο ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΣΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Δημήτριος Κτενίδης Εσωτερικός Ελεγκτής Δήμου Θεσσαλονίκης Ηλεκτρονική διεύθυνση:d.ktenidis@thessaloniki.gr Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 1
  • 2. Ιστορική αναδρομή κρατικής δημοσιονομικής πολιτικής  9 Μαρτίου 1776: Πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου «Ο Πλούτος των Εθνών» του Άνταμ Σμιθ    Ελευθερία του εμπορίου και των αγορών και αποδέσμευσή τους από τον κρατικό παρεμβατισμό Γιατί έγραψε αυτό το έργο τη συγκεκριμένη εποχή ο Σμιθ; Για να ασκήσει δριμεία κριτική στον μερκαντιλισμό Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 2
  • 3. Κρατικός Προϋπολογισμός    Μετά το μεσαίωνα κάποιοι μονάρχες παραχωρούν στους πολίτες το δικαίωμα να εγκρίνουν τα έσοδα του κράτους (φορολογία) Αγγλία 17ος αιώνας: Ο λαός αποκτάει το δικαίωμα να εγκρίνει και τις δαπάνες Γαλλία: Η έγκριση του προϋπολογισμού από το κοινοβούλιο αποτέλεσε πρότυπο για τα δημοκρατικά Ευρωπαϊκά κράτη Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 3
  • 4. Κρατικός Προϋπολογισμός   Ελλάδα: Το 1852 ψηφίζεται ο Νόμος ΣΙΒ’ «Περί Δημόσιου Λογιστικού», ο οποίος ίσχυσε μέχρι το 1969 Με το ν.δ. 321/1969 κυρώνεται ο Κώδικας περί Δημόσιου Λογιστικού Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 4
  • 5. Η παρέμβαση του κράτους στην οικονομία κατά τον 20ο αιώνα    Σχέδιο Μάρσαλ: Η οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ στις Ευρωπαϊκές χώρες μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Στόχοι: Η ανοικοδόμηση των οικονομιών τους και η αποφυγή της ένταξής τους στο ανατολικό μπλοκ Τα ευρωπαϊκά κράτη ακολούθησαν κεϋνσιανή πολιτική για να οδηγήσουν τις οικονομίες τους σε γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 5
  • 6. Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10)     Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης Αρχή της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας Αρχή της διαφάνειας Αρχή της ειλικρίνειας Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 6
  • 7. Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10) Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης Η Διαχείριση της κρατικής περιουσίας και των υποχρεώσεων πρέπει να διενεργείται με σωφροσύνη και με γνώμονα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα Υποκατηγορίες: 1. Αρχή της οικονομικότητας 2. Αρχή της αποδοτικότητας 3. Αρχή της αποτελεσματικότητας  Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 7
  • 8. Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10) Αρχή της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας Η κυβέρνηση λογοδοτεί στη Βουλή για τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης  Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 8
  • 9. Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10) Αρχή της διαφάνειας Όλοι οι φορείς και οι λειτουργοί που διαχειρίζονται πόρους της Γενικής Κυβέρνησης οφείλουν να διασφαλίζουν την έγκαιρη πληροφόρηση – οικονομικής ή άλλης φύσεως - σχετικά με τη διαχείριση της οικονομικής πολιτικής  Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 9
  • 10. Κανόνες Δημοσιονομικής Διαχείρισης (Ν.2362/95 & Ν.3871/10) Αρχή της Ειλικρίνειας Κάθε οικονομική και δημοσιονομική πρόβλεψη πρέπει να στηρίζεται σε πραγματικά στοιχεία που αποτυπώνονται σε όλες τις αποφάσεις που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση  Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 10
  • 11. Ο παρεμβατικός ρόλος του Κράτους στην οικονομία    Ποιο τμήμα του κρατικού προϋπολογισμού φανερώνει την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία; Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Για ποιο όμως λόγο επενδύει το κράτος και δεν αφήνει αυτές τις δραστηριότητες στους ιδιώτες; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 11
  • 12. Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων   - - Δημόσιες επενδύσεις θεωρούνται όλες οι πάγιες και άϋλες επενδυτικές δραστηριότητες του Δημοσίου, οι οποίες στοχεύουν στην αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος προς όφελος του κοινωνικού συνόλου Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αποτελεί το σημαντικότερο μέσο άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας και καλείται να συμβάλλει στην περαιτέρω σύγκλιση των περιφερειών, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με στοχευόμενες δράσεις και παρεμβάσεις για την τόνωση της ενεργού ζήτησης, στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, στην ενίσχυση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής δικαιοσύνης και στη στήριξη της ανταγωνιστικότητας Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 12
  • 13. Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης     Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα κανονιστικό πλαίσιο που παροτρύνει τα κράτη μέλη να διατηρούν υγιή δημόσια οικονομικά Τι εννοούμε με τον όρο «υγιή δημόσια οικονομικά;» Προληπτικό σκέλος ΣΣΑ Διορθωτικό σκέλος ΣΣΑ Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 13
  • 14. Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης   Προληπτικό σκέλος: απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν κάθε χρόνο Πρόγραμμα Σταθερότητας (οι χώρες της ευρωζώνης) ή Σύγκλισης (τα άλλα κράτη μέλη), μαζί με το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων. Το πρόγραμμα αυτό καθορίζει τους τρόπους με τους οποίους κάθε κράτος - μέλος σκοπεύει να επιτύχει και να διατηρήσει υγιή δημόσια οικονομικά, μεσοπρόθεσμα. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 14
  • 15. Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης  Διορθωτικό σκέλος: διέπει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ). Αν το δημοσιονομικό έλλειμμα ενός κράτους μέλους υπερβεί το όριο του 3% που προβλέπει η Συνθήκη, το Συμβούλιο θα εκδώσει συστάσεις για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.  Τι είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 15
  • 16. Κριτήρια υγειών δημόσιων οικονομικών   Ποσοστό ελλείμματος στο ΑΕΠ έως 3% Ποσοστό χρέους στο ΑΕΠ έως 60% Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 16
  • 17. Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ  Να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη, στο πλαίσιο του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ, η στενή σχέση μεταξύ του χρέους και του ελλείμματος, κυρίως σε χώρες με υψηλό χρέος Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 17
  • 18. Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ  Να επιταχυνθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και να καταστεί η επιβολή κυρώσεων στα κράτη μέλη ημιαυτόματη, δηλαδή να απαιτείται ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο για την απόρριψη πρότασης της Επιτροπής σχετικά με την επιβολή κυρώσεων, αλλά όχι και για την έγκρισή της Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 18
  • 19. Προτεινόμενες αλλαγές στο ΣΣΑ  να βελτιωθούν τα εθνικά δημοσιονομικά πλαίσια, με ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα λογιστικής και στατιστικών, καθώς και σε μεθόδους προγνώσεων Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 19
  • 20. Σημεία προβληματισμού για το ΣΣΑ     Περιορισμένος αριθμός κριτηρίων για την πραγματοποίηση στόχων ευρέος φάσματος Περιορισμός της ευελιξίας στον προϋπολογισμό Απουσία επιβράβευσης της καλής δημοσιονομικής συμπεριφοράς Ελλιπής και άνιση εφαρμογή των κυρώσεων Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 20
  • 21. Εφαρμογή του ΣΣΑ στην Ελλάδα    Η Ελλάδα με την ένταξη της στην ΟΝΕ δεν τηρούσε τα κριτήρια του ΣΣΑ Υποβολή επικαιροποιημένου προγράμματος σταθερότητας για την περίοδο 2003-2006 Μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στα δημοσιονομικά μεγέθη που εμφάνιζε η Ελλάδα και αυτά που προέκυψαν από τους ελέγχους των οργάνων της ΕΕ (δημιουργική λογιστική) Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 21
  • 22. Εφαρμογή του ΣΣΑ στην Ελλάδα     Νέο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας για την περίοδο 2004-2007 Σημαντική συρρίκνωση της Ελληνικής οικονομίας κατά την περίοδο 2008-2009 15-1-2010: Υποβολή επικαιροποιημένου προγράμματος σταθερότητας Μετά από μια σειρά από συστάσεις του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναθεώρηση του προγράμματος και τον στόχων και δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις, η Ελλάδα οδηγείται στο Μηχανισμό Χρηματοδοτικής Συνδρομής (πρώτο Μνημόνιο) Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 22
  • 23. Μνημόνιο   Ν.3485/2010 (δημοσιεύτηκε στις 6-52010) Στόχος, η μείωση του ελλείμματος από το 13,6% του ΑΕΠ το 2009 σε ποσοστό κάτω του 3% το 2014 Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 23
  • 24. Μνημόνιο   Έγκριση οικονομικής βοήθειας 110 δις ευρώ του Eurogroup από κοινού με το ΔΝΤ Έγκριση διμερών δανείων της Ελλάδας με χώρες της ευρωζώνης, ύψους 80 δις ευρώ Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 24
  • 25. Χρήσιμοι ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι Για την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία  Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία www.elstat.gr  Γενική Γραμματεία Επενδύσεων www.ggea.gr Για το ΣΣΑ και το Μνημόνιο  Ευρωπαϊκή Επιτροπή http://ec.europa.eu/europe2020/europe-2020-in-a-nutshell/pri  Διπλωματική εργασία Μ. Βαργεμιτζίδου «Τα κριτήρια δημοσιονομικής πειθαρχίας κατά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», Αθήνα 2011, http://invenio.lib.auth.gr/record/126903/files/GRI-2011-6962.p Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 25
  • 26. Κρατικός προϋπολογισμός   Ν.2362/95 άρθ.1Β & 6, Ν.3871/10 Είναι επομένως ο νόμος στον οποίο προσδιορίζονται τα δημόσια έσοδα και καθορίζονται τα όρια των εξόδων του κράτους, καθώς και οι πηγές χρηματοδότησης ενός εκάστου οικονομικού έτους Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 26
  • 27. Κρατικός προϋπολογισμός     Νόμος που παράγει κανόνες δικαίου; Ιδιότυπος νόμος Αποτελεί μια αριθμητική απεικόνιση των εσόδων και των εξόδων του κράτους. Επομένως, γίνεται εφαρμογή των ήδη ισχυόντων κανόνων δικαίου Νόμος περιορισμένης ισχύος: Η ισχύς του διαρκεί για ένα ή το πολύ για δύο έτη όπως προβλέπεται στο άρθρο 76 του Συντάγματος Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 27
  • 28. Κρατικός προϋπολογισμός Σύνταγμα 'Άρθρο 79: (Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός ισολογισμός) ***1. H Bουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδο της ψηφίζει τον προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Kράτους για τo επόμενο έτος. Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμού κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου της παραγράφου 3, οι οποίες εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε ψηφοφορία, εφόσον οι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο σύνολο των δαπανών και των εσόδων του Κράτους. Στον Κανονισμό της Βουλής προβλέπεται η ειδικότερη διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. 2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Kράτους πρέπει να αναγράφονται στον Δημήτριος Κτενίδης 28 ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό.d.ktenidis@thessaloniki.gr
  • 29. Κρατικός προϋπολογισμός **3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται από τον Υπουργό Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός. Ο Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις της επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον ημέρες πριν αρχίσει το οικονομικό έτος. Ο προϋπολογισμός συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής. 4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φορά νόμο. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 29
  • 30. Κρατικός προϋπολογισμός 5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. 6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή χρήση. **7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο 98 παράγραφος 1 περίπτωση ε΄ έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 30
  • 31. Στοιχεία της έννοιας του κρατικού προϋπολογισμού   Πρόβλεψη Εξουσιοδότηση Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 31
  • 32. Κρατικός προϋπολογισμός Πρόβλεψη: Η αριθμητική απεικόνιση των εσόδων και εξόδων του κράτους για το επόμενο οικονομικό έτος. Επιχειρείται επομένως μια εκ των προτέρων εκτίμηση των δημοσιονομικών μεγεθών με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα πρέπει να είναι ίσα με τα έξοδα Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 32
  • 33. Κρατικός Προϋπολογισμός Εξουσιοδότηση: Η άδεια που παρέχει η Βουλή στην κυβέρνηση και ταυτόχρονα η υποχρέωση της τελευταίας να ενεργήσει κατάλληλα για την είσπραξη των εσόδων και την καταβολή των δαπανών του κράτους για το έτος αναφοράς. Η εξουσιοδότηση αποτελεί το νομικό στοιχείο της έννοιας του κρατικού προϋπολογισμού. Μπορεί να υπάρχει πρόβλεψη χωρίς εξουσιοδότησηΔημήτριοςαντίστροφο; 33 ή το Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr
  • 34. Αρχές κρατικού προϋπολογισμού     Αρχή της ετήσιας διάρκειας Αρχή της ενότητας και της καθολικότητας Αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού και της ειδικότητας των πιστώσεων Αρχή της ειλικρίνειας και της ακρίβειας του προϋπολογισμού Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 34
  • 35. Κρατικός προϋπολογισμός Αρχή της ετήσιας διάρκειας: Η πρώτη αρχή που καθιερώθηκε χρονολογικά στα δημοσιονομικά συστήματα των χωρών της Ευρώπης. Οι δημοσιονομικές πράξεις του προϋπολογισμού αναφέρονται σε ένα οικονομικό έτος που ξεκινάει την 1η Ιανουαρίου και τελειώνει την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους Συνεπώς: •Η διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε έτος •Η εξουσιοδότηση της Βουλής προς την κυβέρνηση ισχύει για ένα μόνο οικονομικό έτος •Η κυβέρνηση οφείλει να εκτελέσει την εξουσιοδότηση της Βουλής εντός του οικονομικού έτους αναφοράς Τι συμβαίνει με τα έσοδα που έχουν βεβαιωθεί αλλά δεν εισπράχθηκαν; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 35
  • 36. Κρατικός προϋπολογισμός Παρεκκλίσεις από την αρχή του ενιαύσιου: 1. Μη έγκαιρη ψήφιση του προϋπολογισμού: Το Σύνταγμα και ο Ν.2362/95 δίνουν τη δυνατότητα παράτασης ισχύος του προϋπολογισμού για 4 επιπλέον μήνες 2. Ανεπάρκεια των πιστώσεων: Όπως προβλέπεται από τον Ν.2362/95, για περίπτωση κάλυψης επειγουσών δαπανών χρησιμοποιείται είτε η χορήγηση νέων πιστώσεων από το λογαριασμό του Υπουργείου Οικονομικών «Αποθεματικό πιστώσεων», είτε η μεταφορά πιστώσεων από κωδικό που διαθέτει επαρκές χρηματικό ποσό, είτε η έκδοση προσωρινών χρηματικών ενταλμάτων Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 36
  • 37. Κρατικός προϋπολογισμός Αρχής της ενότητας: Όλα τα δημόσια έσοδα και έξοδα εγγράφονται σε έναν ενιαίο προϋπολογισμό. Η ενιαία εγγραφή εσόδων και εξόδων παρέχει μια γενική εικόνα της δημοσιονομικής κατάστασης και συμβάλλει στη χρηστή διαχείριση του δημόσιου χρήματος Περιπτώσεις παρεκκλίσεων: 1. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού 2. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων 3. Η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός του προϋπολογισμού Οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ εντάσσονται στον κρατικό προϋπολογισμό; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 37
  • 38. Κρατικός προϋπολογισμός Αρχή της καθολικότητας: Όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους πρέπει να εμφανίζονται στο σύνολό τους και χωρίς συμψηφισμούς μεταξύ τους στο ενιαίο κείμενο του προϋπολογισμού. Κάθε δημόσια υπηρεσία πρέπει να εμφανίζει στον κρατικό προϋπολογισμό τα έσοδα και τις δαπάνες με λεπτομέρεια και όχι τη διαφορά ανάμεσά τους. Έσοδα που προέρχονται από ορισμένη προέλευση ενδέχεται να μπορούν να διατεθούν για την κάλυψη συγκεκριμένων μόνο αναγκών και όχι κάποιων άλλων Κανένα έσοδο δεν μπορεί να εισπραχθεί και καμία δαπάνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο κωδικό αριθμό εσόδου ή εξόδου Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 38
  • 39. Κρατικός προϋπολογισμός Αρχή της ειλικρίνειας και της ακρίβειας του προϋπολογισμού: Κάθε πρόβλεψη εσόδων και εξόδων πρέπει να είναι ειλικρινής και ακριβής στο μέτρο του εφικτού και να μην υπερεκτιμά ή υποτιμά τα πραγματικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι προβλέψεις. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 39
  • 40. Κρατικός προϋπολογισμός Αρχή της ειδίκευσης του προϋπολογισμού και της ειδικότητας των πιστώσεων: Τα δημόσια έσοδα και έξοδα του προϋπολογισμού ορίζονται και ταξινομούνται με ορισμένη εκ των προτέρων κωδική κατάταξη. Πίστωση είναι το ποσό που αναγράφεται στον προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση συγκεκριμένης δαπάνης, όπως αυτή προσδιορίζεται στο πλέον αναλυτικό επίπεδο Απαγορεύεται η χρήση πίστωσης για την ικανοποίηση διαφορετικής ανάγκης από αυτή που αναγράφεται στον προϋπολογισμό. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 40
  • 42. Κατάρτιση κρατικού προϋπολογισμού Πως το ΓΛΚ επεξεργάζεται τα προσχέδια των προϋπολογισμών; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 42
  • 44. Κατάρτιση κρατικού προϋπολογισμού  Σύμφωνα με τον Ν.2362/95 όπως τροποποιήθηκε με τον 3871/10 άρθ.6Δ, ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός καταρτίζεται, εγκρίνεται και εκτελείται σε απόλυτη συμμόρφωση προς τους δημοσιονομικούς στόχους και τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 44
  • 45. Κατάρτιση κρατικού προϋπολογισμού Ν.2362/95 άρθ.6Ε: Για την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού χρησιμοποιείται η μέθοδος του καθορισμού εκ των προτέρων ανώτατων δεσμευτικών ορίων δαπανών ανά φορέα της Κεντρικής Διοίκησης. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 45
  • 46. Κρατικός προϋπολογισμός Περιλαμβάνει υποχρεωτικά: 1. Τις προβλέψεις εσόδων και εξόδων 2. Τα συνολικά όρια δαπανών εκτός από τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους 3. Τα ετήσια ανώτατα όρια δαπανών ανά φορέα Κεντρικής Διοίκησης και ανά κατηγορία 4. Το ύψος του αποθεματικού 5. Τη χρήση ενδεχόμενου πλεονάσματος Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 46
  • 47. Κρατικός προϋπολογισμός Περιλαμβάνει υποχρεωτικά: (συνέχεια) 6. Το μέγιστο ύψος δανεισμού που μπορεί να προβεί ο Υπουργός Οικονομικών εκ μέρους του Δημοσίου με εξουσιοδότηση της Βουλής 7. Τη μεταφορά πόρων οποιουδήποτε είδους 8. Τις εγγυήσεις του Δημοσίου που πρόκειται να δοθούν κατά τη διάρκεια του έτους 9. Την κατάσταση του ανεξόφλητου χρέους 10. Το μέγιστο ύψος δανεισμού που ο Υπουργός Οικονομικών μπορεί να εγκρίνει για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 47
  • 48. Εκτέλεση δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού Διατάκτης: Το όργανο του φορέα της Γενικής Κυβέρνησης που αποφασίζει την πραγματοποίηση μιας δαπάνης του προϋπολογισμού, που υπολογίζει το ακριβές ύψος αυτής σε βάρος της αντίστοιχης πίστωσης και που διατάσσει την καταβολή της δαπάνης Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 48
  • 49. Εκτέλεση δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού    Κύριος διατάκτης: Ο διατάκτης που αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος των πιστώσεων, οι οποίες τίθενται στη διάθεσή του απευθείας από τον προϋπολογισμό του φορέα του Δευτερεύων διατάκτης: Ο διατάκτης που αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος πιστώσεων, οι οποίες τίθενται στη διάθεσή του κατ’εντολή του κύριου διατάκτη Υπόλογοι: Τα δημόσια όργανα που είναι αποκλειστικά αρμόδια να διαχειρίζονται χρήματα του δημοσίου είτε με τη μορφή πληρωμών και εισπράξεων, είτε με τη μορφή των εγγραφών και τηρήσεως λογαριασμών Οι δημόσιοι ταμίες είναι υπόλογοι; Ο διατάκτης μπορεί να είναι και υπόλογος; (άρθρα 20 & 55 του Ν.2362/95 Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 49
  • 50. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών  Διοικητικό στάδιο Ανάληψη υποχρέωση ς Έλεγχος δαπάνης Εκκαθάρισ η δαπάνης Πληρωμ ή δαπάνης Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 50
  • 51. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών   Ανάληψη υποχρέωσης: Γενεσιουργό γεγονός της δαπάνης. Η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται οικονομική υποχρέωση του Δημοσίου. Ποιος εμπλέκεται σε αυτό το στάδιο; Ο διατάκτης ή ο υπόλογος; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 51
  • 52. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών Έλεγχος δαπάνης: Από τις Υ.Δ.Ε. διενεργείται έλεγχος νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών.  Έλεγχος νομιμότητας: α) να προβλέπεται από διάταξη τυπικού νόμου ή κανονιστικής διοικητικής πράξης, β) να υπάρχει σχετική πίστωση εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό  Έλεγχος κανονικότητας: α) να επισυνάπτονται τα απαραίτητα δικαιολογητικά, β) η απαίτηση να μην έχει Δημήτριος Κτενίδης 52 υποπέσει σε παραγραφή d.ktenidis@thessaloniki.gr
  • 53. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών Εκκαθάριση δαπάνης: Οι Υ.Δ.Ε. παραλαμβάνουν τα νόμιμα δικαιολογητικά από τους διατάκτες, εκκαθαρίζουν τη δαπάνη και εκδίδουν τίτλο πληρωμής (χρηματικό ένταλμα ή άλλο αντίστοιχο παραστατικό) Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 53
  • 54. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών Πληρωμή δαπάνης: Ο διατάκτης δίνει έγγραφη εντολή στον υπόλογο να πληρώσει μια δαπάνη η οποία έχει ελεγχθεί και εκκαθαριστεί. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 54
  • 55. Διαδικασία εκτέλεσης δαπανών Δαπάνες που υπόκεινται σε ειδική διαδικασία πληρωμής:  Δαπάνες διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα  Προπληρωμές  Πάγιες προκαταβολές Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 55
  • 56. Το Ελεγκτικό Συνέδριο Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό προληπτικό έλεγχο των δημοσίων δαπανών. Συγκεκριμένα, ο επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ελέγχει τις δαπάνες για τις οποίες έχει εκδοθεί τακτικό χρηματικό ένταλμα και οι αρμόδιες Υ.Δ.Ε. έχουν ασκήσει διοικητικό προληπτικό έλεγχο. Ποιες δαπάνες δεν υπόκεινται σε έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 56
  • 57. Το Ελεγκτικό Συνέδριο Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί δικαστικό κατασταλτικό έλεγχο επί της διαχείρισης του δημοσίου χρήματος από τους υπολόγους με βάση τους δημοσιονομικούς νόμους και τους κανόνες της χρηστής διαχείρισης. Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει το δικαίωμα να επιβάλλει ποινές; Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 57
  • 58. Απολογισμός - Ισολογισμός   Απολογισμός είναι ο νόμος στον οποίο εμφανίζονται τα αποτελέσματα εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους κάθε οικονομικού έτους καθώς και οι υπερβάσεις πιστώσεων που σημειώθηκαν Ισολογισμός είναι ο νόμος στον οποίο εμφανίζεται με διαφάνεια και αξιοπιστία μια σαφής εικόνα της χρηματοοικονομικής θέσης της Κεντρικής Διοίκησης d.ktenidis@thessaloniki.gr Δημήτριος Κτενίδης 58
  • 59. Χρήσιμες ιστοσελίδες   Για τον κρατικό προϋπολογισμό, τον ισολογισμό και τον απολογισμό: Υπουργείο Οικονομικών www.minfin.gr Για το Ελεγκτικό Συνέδριο: Ελεγκτικό Συνέδριο www.elsyn.gr Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 59
  • 60. ΕΣΠΑ    Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς: αποτελεί το έγγραφο αναφοράς για τον προγραμματισμό των Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό επίπεδο για την περίοδο 2007-2013 Ποιος καταρτίζει αυτό το έγγραφο; Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών με τη συνεργασία των συναρμόδιων Υπουργείων, περιφερειών και των λοιπών οικείων εταίρων, σε διάλογο με την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ν.3614/2007) Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 60
  • 61. ΕΣΠΑ  Εξασφαλίζει ότι η συνδρομή από τα Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη συνοχή και προσδιορίζει το σύνδεσμο μεταξύ των κοινοτικών προτεραιοτήτων αφενός και του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αφετέρου Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 61
  • 62. ΕΣΠΑ   Το ΕΣΠΑ αποτελεί το νέο μεγάλο αναπτυξιακό πρόγραμμα για την περίοδο 2007-2013, το οποίο διαδέχθηκε το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης που αφορούσε στην περίοδο 2000-2006 Επικεντρώνεται στην προώθηση της καινοτομίας, της έρευνας, της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας της γνώσης, στην επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και σε βιώσιμες υποδομές, καθώς και στην αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 62
  • 63. ΕΣΠΑ  Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: έγγραφο το οποίο καταρτίζεται από τα αρμόδια Υπουργεία, περιφέρειες και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, υποβάλλεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και εγκρίνεται από την Επιτροπή και το οποίο καθορίζει μια αναπτυξιακή στρατηγική με τη χρήση ενός συνεκτικού συνόλου προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί με τη συνδρομή ενός Ταμείου ή, στην περίπτωση του στόχου "Σύγκλιση" και ειδικότερα για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα "Ενίσχυση της Προσπελασιμότητας" και "Περιβάλλον -Αειφόρος Ανάπτυξη", με τη συνδρομή του Ταμείου Συνοχής και του ΕΤΠΑ. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 63
  • 64. ΕΣΠΑ  Πως υλοποιείται; Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας για την περίοδο 2007-2013 υλοποιείται μέσω Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας  Οι φορείς που αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες διαχείρισης, πιστοποίησης και ελέγχου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 και του Καν. (ΕΚ) 1828/2006 προσδιορίζονται στο Ν. 3614/2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 20072013» Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 64
  • 65. ΕΣΠΑ Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ  Αρχή πιστοποίησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ ορίζεται η ειδική υπηρεσία Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής που συστάθηκε με την υπ` αριθμ. 43491.ΔΙΟΕ.789/29.12.2000 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1639 Β`) "Σύσταση ειδικής υπηρεσίας στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας με τίτλο Αρχή Πληρωμής του ΚΠΣ, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και του Ταμείου Συνοχής (άρθ.13)  Η αρχή πιστοποίησης έχει ως σκοπό την εξασφάλιση των χρηματοδοτικών ροών από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής για τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 65
  • 66. ΕΣΠΑ Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ  Αρχή ελέγχου για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ ορίζεται η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), η οποία συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών και υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (αρθ.15)  Η ΕΔΕΛ έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 66
  • 67. ΕΣΠΑ Εμπλεκόμενες αρχές στη διαχείριση και στον έλεγχο των ΕΠ  Εθνική Αρχή Συντονισμού με τις ειδικές υπηρεσίες της (Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιφερειακής Πολιτικής και Δημοσίων Επενδύσεων) συντονίζει τον προγραμματισμό, την εφαρμογή όλων των ΕΠ και καθοδηγεί τις ΕΥΔ.  Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (Διαχειριστική Αρχή) εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας που ορίζεται από το κράτος µέλος για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος)  Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας ή υπηρεσία η οποία ενεργεί υπό την ευθύνη διαχειριστικής αρχής η οποία εκτελεί καθήκοντα για λογαριασμό μιας τέτοιας αρχής σε σχέση µε δικαιούχους που υλοποιούν πράξεις. Οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές που ορίζονται στο Ν.3614/07 νοούνται ως ΕΦΔ. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 67
  • 69. ΕΣΠΑ Ποιοί μπορεί να είναι οι δικαιούχοι; Οι δικαιούχοι είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί, φορείς ή επιχειρήσεις αρμόδιοι για την έναρξη ή την έναρξη και υλοποίηση πράξεων. Στα πλαίσια των καθεστώτων ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 87 της Συνθήκης, οι δικαιούχοι είναι δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις που εκτελούν μεμονωμένο έργο και λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση. Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 69
  • 70. Συμβολή του ΕΣΠΑ στην Ελληνική οικονομία     Συμβολή του ΕΣΠΑ στην αύξηση του ΑΕΠ: 0,5%-0,6% ετησίως Ποσό διάθεσης: 5,01 δις. ευρώ για την ενίσχυση 109.729 δικαιούχων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευτεί 2,84 δις ευρώ Ποσοστό απορρόφησης ΕΣΠΑ (Απρίλιος 2013): 56,7% Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 70
  • 71. ΕΣΠΑ Χρήσιμες ιστοσελίδες:  ΕΣΠΑ (2007-2013): www.espa.gr/el/Pages/Default.aspx  Συνέντευξη Γ.Γ. Επενδύσεων & ΕΣΠΑ κ. Γ. Γιαννούση στο CFO AGENDA (26-06-2013): www.cfoagenda.gr/default.asp?pid=9&la= Δημήτριος Κτενίδης d.ktenidis@thessaloniki.gr 71

Editor's Notes

  1. {}