Từng bay trên những sa mạc, biển cả, đô thị, xuyên biên giới các quốc gia, vùng lãnh thổ, cha đẻ của Hoàng tử bé tiếp tục truyền trao nguồn cảm hứng du hành cùng những chiêm niệm về nhân sinh trong tập sách nhỏ này. Tinh thần tự do, lòng ái quốc, tình bạn, giá trị con người và cả những khuyết tật của văn minh, những biên giới văn hóa được ông trải ra trên các đoản văn đầy thi tính và giàu triết lý. “Tuyệt đối phải nói với con người”, cuộc đối thoại của Saint-Exupéry với từng người bạn đồng hành của ông – chính là mỗi độc giả cuốn sách này – luôn nhiều nhiệt khí thiêng liêng, vượt lên mọi tranh chấp lý luận. Đây là một cuốn sách mở.

4. THƯ GỬI MỘT CON TIN
Dịch từ nguyên bản tiếng Pháp LETTRE À UN OTAGE
của Antoine de Saint-Exupéry
Xuất bản theo thỏa thuận chuyển giao bản quyền dịch
với dịch giả Bửu Ý.
Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ. Mọi hình thức sử dụng, sao
chụp, in ấn dưới dạng sách in hoặc sách điện tử mà không có sự
cho phép bằng văn bản của công ty Phanbook và dịch giả đều là
vi phạm pháp luật và vi phạm đến quyền sở hữu tác giả tác phẩm
theo Luật Sở hữu trí tuệ và Công ước quốc tế Berne.

5. THƯ GỬI MỘT CON TIN 5
Tháng Mười hai 1940 khi đi ngang qua
xứ Bồ Đào Nha1
để sang Hoa Kỳ, thành phố
Lisbonne hiện ra với tôi như một thứ thiên
đàng trong sáng và buồn bã. Lúc bấy giờ ở đây
người ta nói nhiều đến sự xâm lăng gần kề,
và xứ Bồ bám víu vào ảo tưởng hạnh phúc.
Lisbonne,thànhphốđãdựngtòanhàtriểnlãm
1. Thời gian này Bồ Đào Nha trung lập nhưng có cảm tình với
phe Đồng Minh. Một số người Pháp tị nạn di cư sang đây. Tác
giả ghé qua đây để sau đó đi Mỹ.
I
BỒ ĐÀO NHA
VÀ THỦ ĐÔ LISBONNE 1940

6. 6 ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY
xinh xắn nhất thế giới, đã mỉm nụ cười nhợt
nhạt, giống như nụ cười của các bà mẹ không
được tin tức gì của đứa con đi đánh giặc mà cố
gắng làm sống con bằng lòng tin tưởng: “Con
tôi còn sống, tôi cười đây này…”. Lisbonne
cũng như thế: “Các người hãy nhìn đây, tôi
hạnh phúc và thanh bình biết bao nhiêu, tôi
lại được đèn sáng trưng…”. Toàn khối lục địa
đè nặng lên xứ Bồ như trái núi hoang, trái núi
nặng những bộ lạc ăn thịt; thành Lisbonne lễ
lạc thách đố Âu châu: “Lẽ nào họ lấy tôi làm
bia trong khi tôi để bao nhiêu chăm chút cố
đừng che giấu mình mảy may! Trong khi tôi
dễ bị thương tích thế này!”.
Lisbonne với nụ cười buồn
Thành phố ở quê tôi ban đêm màu tro.
Từ đấy tôi đã mất thói quen với mọi thứ hào
quang, và thủ đô sáng rực này gây cho tôi một
sự khó ở mơ hồ. Nếu ngoại ô chung quanh tối

7. THƯ GỬI MỘT CON TIN 7
sẩm, thì bao nhiêu kim cương của một cửa
tiệm thắp sáng quá thu hút lũ gian phi. Người
ta cảm thấy chúng vãng lai. Tôi cảm thấy đêm
Âu châu dung dưỡng những đoàn oanh tạc cơ
lang thang đè nặng Lisbonne, tưởng chừng từ
xa chúng đánh hơi được kho tàng ấy.
Nhưng Bồ đâu dè cơn ngon miệng của
con ác thú. Nó không chịu tin ở điềm dữ. Xứ
Bồ nói đến nghệ thuật với niềm tin tưởng
tuyệt vọng. Lẽ nào người ta can đảm đè bẹp
nó trong buổi nó phụng sự nghệ thuật? Trước
đó nó đã cho ra tất cả kỳ quan của nó? Lẽ nào
người ta can đảm đè bẹp nó trong kỳ quan
của nó? Nó trưng vĩ nhân của nó. Vì không
quân đội, không đại bác, để chống lại mớ sắt
của quân xâm lăng, nó dựng lên tất cả quân
canh bằng đá: thi sĩ, người khai khẩn, người
chinh phục. Tất cả dĩ vãng của Bồ, vì không
quân đội và đại bác, đã chắn lối. Lẽ nào người
ta can đảm đè bẹp nó trong gia tài một dĩ
vãng hùng vĩ?

8. 8 ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRY
Cứ thế hàng đêm tôi tư lự lang thang qua
bao thành công của cuộc triển lãm nghệ thuật
tột điểm mà ở đó tất cả đều tiệm cận sự hoàn
hảo, cho chí âm nhạc thật thâm trầm chọn lọc
rất tinh tế, chạy nhẹ lướt lên các khu vườn,
như ca khúc bình dị của vòi nước, không nổi
bật. Lẽ nào người ta sẽ hủy diệt cái nghệ thuật
kỳ diệu ấy của nhịp điệu trong cõi đời?
Và tôi tìm thấy, bên dưới nụ cười của nó,
Lisbonne buồn bã hơn những thành phố đã
tắt lịm của tôi.
Hãy làm sống người chết
Tôi có quen, chắc bạn có quen, những gia
đình hơi dị kỳ còn giữ lại ở bàn ăn chỗ ngồi
của một người đã chết. Họ phủ nhận điều vô
phương cứu vãn. Nhưng tôi thấy sự thách đố
kia như không an ủi được gì. Phải làm người
chết ra người chết. Có thế người chết họ mới

9. THƯ GỬI MỘT CON TIN 9
tìm thấy lại trong vai trò người chết một hình
thức hiện diện khác. Thế mà mấy gia đình kia
treo sự trở về của người chết. Làm người chết
thành kẻ khiếm diện đời đời, người khách đến
chậm suốt đời. Lấy tang chế đánh đổi sự chờ
đợi không có nội dung. Và những gia đình kia
với tôi như đắm vào một sự khó ở liên miên
ngột ngạt hơn là sự phiền muộn. Phi công
Guillaumet1
, người bạn cuối cùng tôi mất đi
và đã bị hạ trong khi công tác hàng không
bưu chính, phải! Tôi đã bằng lòng chịu tang.
Guillaumet nào đổi khác. Anh chẳng bao giờ
hiện diện nữa, nhưng chẳng bao giờ vắng mặt
nữa. Tôi thôi để phần ăn cho anh ở bàn, cái
bẫy vô dụng, và tôi đã biến anh thành người
bạn chết thật sự.
Nhưng xứ Bồ cố tin vào hạnh phúc, để
dành cho hạnh phúc phần ăn và đèn và nhạc.
Người ta chơi bắt hạnh phúc ở Lisbonne, bắt
Thượng đế xót lòng tin theo.
1. Bạn thiết của Saint-Exupéry.