Ortalama stok ne kadar olmalı ?

1. “Ortalama” Stok Nasıl Bulunur? –
DDMRP de sıkça sorulan soru
Chad Smith, Partner, Demand Driven Institute
Doğru yapılandırılmış bir tamponda, eldeki (on-hand) ortalama stok neden kırmızı bölgenin
tamamıyla yeşil bölgenin yarısının toplamı kadar olur ?
Kritik DDMRP Noktaları:
Kullanılabilir (available) stok seviyesi yeşil bölgeden sarı bölgeye girince satın alma siparişi verilir.
Kullanılabilir stok üç bileşenle hesaplanır:
1. Açık satın almalar
2. Eldeki stok
3. Bugün dahil gecikmiş siparişler ve gelecekteki seçkin siparişler (Qualified Spikes)
Kullanılabilir Stok Hesabı
Açık satın almalar + eldeki stok – bugüne
kadarki gecikmiş siparişler ve gelecekteki
seçkin siparişler.
DDMRP nin planlama dünyasına getirdiği
yeniliklerden biri de “kullanılabilir stok”
kavramıdır. Eldeki ortalama stok seviyesini
nasıl bulduğumuzu anlamak için,
kullanılabilir stok hesabındaki bileşenlerin
birlikte nasıl davrandığını incelemeliyiz.
Kullanılabilir stok hesabı sarı bölgede
(yellow zone) çıktığında, kullanılabilir stok
seviyesini tekrar yeşil bölgenin (green zone) üst sınırına kadar getirebilmek üzere satın alma
siparişi önerilir. Yeşil bölge adedini ortalama günlük tüketime (Average Daily Usage-ADU)
böldüğümüzde ortalama satın alma sipariş sıklığını buluruz.
Yukarıdaki örnekte kullanılabilir stok 205 adettir. Kullanılabilir stoku bulmak için 120 adet açık
satın almalar ile 120 adet eldeki stoku toplarız ve bunlardan bu örnekte bilinen 35 adet siparişi
düşeriz. Kullanılabilir stok sarı bölge içindedir, dolayısıyla tekrar yeşil bölgenin üst sınırına
yükseltebilmek üzere yeşil üst sınırı olan 340 adetten kullanılabilir stok olan 205 adedi eksilterek
135 adetlik satın alma siparişi öneririz.
Çoğu zaman tamponlamak üzere seçilen malzemelerde kullanılabilir stok bileşenlerinin her üçü
de(açık satın almalar, eldeki stok, siparişler) bulunur. Bu da kullanılabilir stok seviyesi sarı
bölgeye düştüğünde eldeki stokun kullanılabilir stoktan az olduğu anlamına gelir. Peki ne kadar
az ? Açık satın almalarla eldeki stok birbirini tamamlar, dolayısıyla iyi yapılandırılmış bir
tamponda daha fazla açık satın alma olacağından doğal olarak eldeki stok azalır. Yeşil bölge
büyüklüğünün ortalama satın alma sipariş sıklığını belirlediğini hatırlayalım. Eşzamanlı İdame
Akış Süresinin (ASR Leaad Time)1 tamamına yetecek büyüklükteki sarı bölgeye nazaran daha
1 Eşzamanlı İdame Süresi (ASR Lead Time) ürün ağacındaki korumasız en uzun zincirin toplam süresidir. Eşzamanlı
İdame Süresi zincirleri tamponlanmış malzemelerde son bulur. Daha fazla bilgi için lütfen Chapter 23 in Orlicky’s
All content © copyright 2012 Demand Driven Institute, all rights reserved
Top of Green = 340
Top of Yellow = 280
Top of Red = 100
Open
Supply
On-hand Demand Available
Stock
Recommended
Supply Qty
120 120 35 205 135
135
Available Stock
On-Hand

2. küçük yeşil bölgeyle, ürünün akış süresi zarfında daha sık satın alma yaparız. Bu da eldeki stoku
düşürür ve tamponu açık satın almaları kapsayacak şekilde tedarik zinciri boyunca geriye doğru
uzatır. Açık satın almaları tamponun içine doğru devam eden bir yürüyen merdiven olarak
düşünebilirsiniz, böylece hala kullanılabilir stok hesabına dahil kalırlar.
Eğer eldeki stok, kullanılabilir stoktan fazlaysa bu çok büyük ölçekli seçkin siparişler olduğunun
veya planlama faktörü (Planned Adjustment Factor-PAF) yardımıyla bilerek malzemenin
tüketilmekte olduğunun işareti sayılabilir (açık satın alma yok, sadece eldeki stoktan gelecek
siparişler eksiltiliyor).
Eğer eldeki stok ve kullanılabilir stok eşitse, açık satın alma VE seçkin sipariş yoktur. Eğer bu bir
süredir devam ediyorsa tamponlanan malzemenin hareket etmediğini gösterir. Bu durumda ya
hareket etmeme sebebi araştırılmalı ya da tamponlamaya ne kadar ihtiyacı olduğu
sorgulanmalıdır.
Ortalama Eldeki Stok Hesabı
Eldeki ortalama stok seviyesini nasıl bulduğumuzu
anlamak için, kullanılabilir stok hesabındaki bileşenlerin
birlikte nasıl davrandığını incelemeliyiz.
60
Example
Örnek: Ortalama günlük tüketimi 10 adet ve akış süresi
18 gün olan bir malzememiz olsun. Yeşil bölgeyi akış
süresi zarfındaki tüketimin %30 u kadar yapalım.
180
Kırmızı bölgenin tamamını 100 adet kabul edelim. Bu
durumda sarı bölge 10 adet X 18 gün = 180 adettir.
Yeşil bölge de 180 adet X %30 = 60 adet olacaktır.
Satın alma siparişlerimiz ortalamada yeşil bölge (60) /
ortalama günlük tüketim (10) = 6 günde bir verilecektir.
Demek ki kullanılabilir stok seviyesi yeşil bölgedeyken,
100
tipik olarak herhangi bir anda, sarı bölge (180) / yeşil
bölge (60) = 3 adet açık satın alma siparişimiz
olacaktır. Açık satın alma siparişi sayısı 3 adetten fazla
olamaz çünkü olursa ortalama tüketimle kullanılabilir stok seviyesi yeşil bölgenin üst sınırını aşar
veya eldeki stok tükenecek kadar azalır (Aşağıdaki zaman çizelgesini inceleyiniz).
DAY 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Supply
Order
60 60 60
Günlük planı tamamladığımız ve sistemin önerdiği satın almaları kabul ettiğimizi düşünelim, bu
durumda her biri en az 60 adet büyüklüğünde olan 3 satın alma siparişimiz olacaktır. Bu
durumda kullanılabilir stok seviyesi yeşildeyken en az 180 adetlik açık satın almamız var
demektir. Böylece eldeki stok 160 adede düşürülür. Önümüzde hala 6 günlük talep dönemi var,
ortalama tüketimin değişmediğini düşünürsek bir sonraki satın alma girişine kadar 100 adetlik
stok seviyesine ineriz, 60 adetlik bu girişle birlikte eldeki stok yeniden 160 adetlik başlangıç
değerine ulaşır. Yani mükemmel ortalama dünyasında eldeki stok 100 ila 160 adet aralığında ve
ortalama 130 adet olarak gerçekleşir. Kırmızı (100) + yeşilin yarısı (60/2=30) = 130.
Material Requirements Planning 3/E (Ptak and Smith, McGraw-Hill, 2011) kitabına bakınız.
All content © copyright 2012 Demand Driven Institute, all rights reserved
Top of Green = 340
Top of Yellow = 280
Top of Red = 100
ADU = 10
Lead Time = 18 days

3. 18 Day Lead Time
160 ►
DDAAYY 11 22 33 44 55 66 77 88 99 1100 1111 1122 1133 1144 1155 1166 1177 1188
130 ►
100 ►
Average On-Hand Inventory Range
= Daily Demand
= Supply Order Receipt
Görüldüğü gibi, iyi yapılandırılmış bir tamponda, kullanılabilir stok seviyesi yeşildeyken eldeki
ortalama stok seviyesi kırmızının tamamı ve yeşilin yarısı kadardır.
Lütfen aşağıdaki DDMRP makalelerini gözden geçiriniz!
Lean Finds a Friend in DDMRP
Standing On the Shoulders Of A Giant
New Rules for the 21st Century Supply Chain
Replenishment Buffers vs. Safety Stock
The State of DDMRP
Join the DDMRP Linkedin Group!
Praise for the new Orlicky’s Material Requirements
Planning (Ptak and Smith, McGraw-Hill, 2011)
“It is in short the best book in this subject area
that I have ever seen.”
“Carol and Chad: as one of the original MRPers, I
applaud you and thank you for your work, and for
advancing, with this book, our science more than any
other has done in many years.” Bob Reary
All content © copyright 2012 Demand Driven Institute, all rights reserved
John G. Schleier Jr.
“This is a very useful and
brilliant book. Ptak and Smith
have resolved the core problems
of MRP systems.”
Eli Berniker PhD
“This comprehensive text will, in
my opinion, become THE new
standard for anyone who wants
to get ahead in manufacturing.”
William M Hewitt
www.demanddriveninstitute.com