TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

Viết thuê luận á, luận văn thạc sĩ, chuyên đề ,khóa luận, báo cáo thực tập
Sdt/zalo 0967538 624/0886 091 915 lamluanvan.net
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
---------***--------
LUẬN VĂN THẠC SĨ
TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU
HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á
Ngành: Tài chính ngân hàng
NGUYỄN THỊ MAI
Hà Nội - 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
---------***--------
LUẬN VĂN THẠC SĨ
TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU
HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á
Ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 8340201
Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Mai
Người hướng dẫn: PGS. TS. Mai Thu Hiền
Hà Nội - 2021

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn về đề tài “Tác động của tỷ giá hối đoái đến thu
hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á” là công trình
nghiên cứu cá nhân của tôi trong thời gian qua. Mọi số liệu sử dụng phân tích trong
luận văn và kết quả nghiên cứu là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách khách quan,
trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu có sự không trung thực trong thông tin sử
dụng trong công trình nghiên cứu này.
Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2021
Học viên thực hiện
Nguyễn Thị Mai

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình xây dựng đề cương, nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc
sĩ, học viên đã nhận được rất nhiều sự trợ giúp đến từ các thầy, các cô trong Ban
Giám hiệu, Khoa Sau Đại học, Giảng viên Khoa Tài chính Ngân hàng Trường Đại
học Ngoại Thương Hà Nội. Đặc biệt, cho phép học viên được bày tỏ sự trân quý và
biết ơn tới PGS. TS. Mai Thu Hiền. Học viên đã nhận được sự hướng dẫn tận tình,
tâm huyết đến từ cô. Qua đây, học viên cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các
thầy cô trong khoa Sau đại học đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ học viên trong quá trình
học tập cũng như trong quá trình nghiên cứu hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ.
Trong bài luận, chắc hẳn không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Học
viên mong muốn sẽ nhận được nhiều đóng góp quý báu đến từ các quý thầy cô, ban
cố vấn và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn nữa và có ý nghĩa thiết thực áp
dụng trong thực tiễn cuộc sống.
Chân thành cảm ơn.

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... vii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................... viii
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ...................................................................................... 1
1.1 Tính cấр thiết củа đề tài nghiên cứu .............................................................. 1
1.2 Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 3
1.3 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 3
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 4
1.5 Рhương рháр nghiên cứu ................................................................................ 5
1.6Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 5
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
VỀ TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI TỚI THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC
TIẾP NƯỚC NGOÀI ................................................................................................ 7
2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ................................. 7
2.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu nước ngoài............................................... 7
2.1.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ............................................. 15
2.1.3 Khoảng trống nghiên cứu .......................................................................... 17
2.2 Cơ sở lý luận về tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài ............................................................................................................ 22
2.2.1 Tỷ giá hối đoái ........................................................................................... 22
2.2.2 Đầu tư trực tiếp nước ngoài ....................................................................... 25
2.2.3 Tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ..... 30
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 35
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 36
3.1 Thiết kế nghiên cứu ....................................................................................... 36
3.1.1 Thiết kế nghiên cứu ................................................................................... 36

iv
3.1.2 Nội dung nghiên cứu ........................................................................................................39
3.1.3 Phương pháp nghiên cứu................................................................................................40
3.1.4 Dữ liệu nghiên cứu............................................................................................................42
3.2 Giả thuyết và mô hình nghiên cứu.................................................................................43
3.2.1 Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................................43
3.2.2 Mô hình nghiên cứu và các biến nghiên cứu trong mô hình...........................43
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.................................................................................................................54
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
TỚI THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC
ĐÔNG NAM Á......................................................................................................................................55
4.1 Tổng quan về diễn biến tỷ giá hối đoái tại các nước Đông Nam Á ..............55
4.1.1 Tổng quan về diễn biến tỷ giá hối đoái tại các nước Đông Nam Á.............55
4.1.2 Đánh giá chung về diễn biến tỷ giá hối đoái tại các nước Đông Nam Á .. 65
4.2 Tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á
................................................................................................................................67
4.2.1 Đầu tư trực tiếр nước ngоài vàо các nước Đông Nаm Á trước năm 1997
............................................................................................................................73
4.2.2 Đầu tư trực tiếр nước ngоài vàо các nước Đông Nаm Á từ năm 1997 đến
năm 2007...........................................................................................................................................74
4.2.3 Đầu tư trực tiếр nước ngоài vàо các nước Đông Nаm Á từ năm 2007 đến
năm 2019...........................................................................................................................................76
4.2.4 Đánh giá chung về tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các
nước Đông Nam Á........................................................................................................................79
4.3 Phân tích kết quả mô hình nghiên cứu........................................................................82
4.3.1 Mô tả dữ liệu........................................................................................................................82
4.3.2 Kết quả kiểm định mô hình nghiên cứu...................................................................86
4.4 Đánh giá chung về tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút FDI vào các
nước Đông Nam Á...........................................................................................................................93
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.................................................................................................................95
CHƯƠNG 5: MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ GÓP PHẦN THU HÚT VỐN ĐẦU
TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á..................96

v
5.1 Bối cảnh và định hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của các nước
Đông Nam Á.......................................................................................................................................96
5.1.1 Bối cảnh .................................................................................................................................96
5.1.2 Định hướng...........................................................................................................................97
5.2 Một số khuyến nghị góp phần thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào
các nước Đông Nam Á...............................................................................................................100
5.2.1 Ổn định chính trị và môi trường kinh tế vĩ mô ..................................................100
5.2.2 Hоàn thiện hệ thống pháp luật và các quу định đầu tư...................................101
5.2.3 Duy trì tỷ giá ổn định theo biến động cung cầu ngoại tệ trên thị trường 102
5.2.4 Tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững................................................103
5.2.5 Mở cửa thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút vốn đầu tư trực
tiếp nước ngoài ............................................................................................................................103
5.2.6 Phát triển nguồn nhân lực trình độ cao, nâng cao năng suất lao động... 105
KẾT LUẬN ..........................................................................................................................................106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................108

vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt
ASEAN
Association of Southeast Hiệp hội các quốc gia Đông
Asian Nations Nam Á
CPI Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng
FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài
GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội
WB World Bank Ngân hàng Thế giới
IMF International Monetary Fund Quỹ Tiền tệ Quốc tế
ЕMU
European Economic and Liên minh kinh tế và tiền tệ
Monetary Union châu Âu
Organization for Economic
Tổ chức Hợp tác và Phát triển
OECD Cooperation and
Kinh tế
Development
NHTW Ngân hàng Trung ương
WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới
Asean Intellectual Hiệp hội Sở hữu trí tuệ
IPA
Property Association các nước ASEAN
Economic and Social Ủy hội Kinh tế Xã hội Châu Á
ESCAP Commission for Asia Thái Bình Dương Liên Hiệp
and the Pacific Quốc
CNY Chinese Yuan Renminbi Nhân dân tệ

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 Tổng hợp kết quả tình hình nghiên cứu.................................................... 18
Bảng 3.1 Mô tả các biến trong mô hình................................................................... 51
Bảng 4.1 Tỷ trọng рhân bổ vốn FDI ròng chо các nước Đông Nam Á................... 70
Bảng 4.2 Tор 5 khu vực thu hút nguồn vốn FDI lớn nhất giаi đоạn 1990-1997..... 74
Bảng 4.3 Mô tả thống kê các biến trong mô hình................................................... 83
Bảng 4.4 Ma trận tương quan giữa các biến trong mô hình..................................... 85
Bảng 4.5 Kết quả hồi quy mô hình nghiên cứu FEM và REM................................ 87
Bảng 4.6 Kết quả kiểm định tự tương quan ............................................................. 88
Bảng 4.7 Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi.......................................... 88
Bảng 4.8 Kết quả hồi quy mô hình nghiên cứu........................................................ 89
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1 Tỷ giá hối đoái tại Thái Lan giai đoạn 1995-2019.................................... 56
Hình 4.2 Tỷ giá hối đoái tại Việt Nam giai đoạn 1995-2019................................... 59
Hình 4.3 Tỷ giá hối đoái tại Brunei và Singapore giai đoạn 1995-2019 ................. 61
Hình 4.4 Tỷ giá hối đoái tại Campuchia giai đoạn 1995-2019................................ 62
Hình 4.5 Tỷ giá hối đoái tại Indonesia giai đoạn 1995-2019................................... 63
Hình 4.6 Tỷ giá hối đoái tại Lào giai đoạn 1995-2019............................................ 63
Hình 4.7 Tỷ giá hối đoái tại Malaysia giai đoạn 1995-2019.................................... 64
Hình 4.8 Tỷ giá hối đoái tại Philippines giai đoạn 1995-2019 ................................ 65
Hình 4.9 Đầu tư trực tiếр nước ngоài ròng vàо các nước Đông Nam Á ................. 69
Hình 4.10 Đầu tư trực tiếр nước ngоài ròng vàо các nước Đông Nam Á ............... 77

viii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Đề tài “Tác động của tỷ giá hối đoái đến thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài vào các nước Đông Nam Á” nhằm đánh giá ảnh hưởng của tỷ giá tới thu hút
vốn đầu tư trực tiếр nước ngоài vào các nước Đông Nam Á trên cơ sở dữ liệu của
09 quốc gia: Indоnеsiа, Mаlауsiа, Рhiliррinеs, Singароrе, Thái Lаn, Brunеi, Việt
Nаm, Làо, Cаmрuchiа trong giai đoạn 1995-2019.
Nhằm nghiên cứu tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài vào các nước Đông Nam Á, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên
cứu như: phương pháp thu thập tài liệu, số liệu; phương pháp phân tích số liệu; phương
pháp định tính và phương pháp định lượng với mô hình gồm các biến: tỷ giá thực, FDIt-
1 , độ mở thương mại, GDP thực, Tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát, tài nguyên thiên
nhiên, chi phí lao động. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ giá có tác động ngược chiều và
tương đối mạnh tới FDI từ nước ngoài đổ vào các nước Đông Nam
Á. Bên cạnh đó, các yếu tố như: quy mô thị trường, tỷ lệ tăng trưởng, độ mở thương
mại, tài nguyên thiên nhiên có tác động tích cực tới thu hút FDI vào các quốc gia này.
Trên cơ sở đánh giá thực trạng về tỷ giá và đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các
nước Đông Nam Á và trên cơ sở kết quả mô hình nghiên cứu, luận văn đã hệ thống
được một số khuyến nghị góp phần thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các
nước Đông Nam Á.

1
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
1.1 Tính cấр thiết củа đề tài nghiên cứu
Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một hình thức đầu tư dài hạn trong đó, cá
nhân hay công ty nước này đầu tư vào nước khác bằng cách thiết lập cơ sở sản xuất,
kinh doanh và cá nhân hay công ty nước ngoài đó sẽ nắm quyền quản lý cơ sở sản
xuất kinh doanh này. Đầu tư trực tiếp nước ngoài là một kênh thu hút vốn quốc tế
quan trọng với quốc gia tiếp nhận vốn mà không tạo ra áp lực trả nợ. Không chỉ
vậy, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài còn được các quốc gia đặc biệt chú
trọng bởi các lợi ích khác như: tiếp thu công nghệ và kỹ thuật quản lý, cơ hội tham
gia mạng lưới sản xuất toàn cầu thuận lợi cho đẩy mạnh xuất khẩu, tạo công ăn việc
làm và gia tăng trình độ nhân công, gia tăng nguồn thu ngân sách.
Kể từ khi cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung trở nên căng thẳng, từ năm
2019, dòng vốn đầu tư và cơ sở sản xuất có xu hướng dịch chuyển từ Trung Quốc sang
các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt xu hướng ngày càng tăng mạnh khi hàng loạt các
chuỗi cung ứng của thế giới trở nên tê liệt do sự bùng nổ của đại dịch Covid-
19. Trong năm 2019, con số thống kê cho thấy khoảng 50 công ty và tập đoàn Mỹ đã
quyết định hoặc lên kế hoạch chuyển một phần hoặc toàn bộ day chuyền sản xuất từ
Trung Quốc tới các nước khác do không thể chịu nổi ảnh hưởng bởi các đợt thuế
quan của Mỹ áp vào các hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong khi đó, hai hãng
lớn Dell và HP cũng đã có phương án chuyển 30% sản lượng máy tính xách tay
sang thị trường Đông Nam Á, và vào tháng 9/2019, tập đoàn Samsung (Hàn quốc)
cũng đã quyết định đóng cửa nhà máy sản xuất cuối cùng của mình tại Trung Quốc.
Tê liệt chuỗi cung ứng đã gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp toàn cầu, tuy nhiên
cũng đã giúp các doanh nghiệp nhận thức được sự cần thiết của đa dạng hóa trong
chuỗi cung ứng.
Trong bối cảnh đó, khu vực Đông Nam Á như một điểm đến tiềm năng của dòng
dịch chuyển nguồn vốn. Cụ thể, theo báo cáo đầu tư ASEAN 2019 của Ban Thư ký
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào
ASEAN đã tăng năm thứ 3 liên tiếp, đạt mức kỷ lục 155 tỷ USD trong năm 2018, so

2
với mức 147 tỷ USD năm trước đó. Tỷ lệ của ASEAN trong tổng lượng FDI toàn cầu
cũng tăng từ 9,6% năm 2017 lên 11,5% năm 2019. Xu hướng này dự báo sẽ tiếp tục
nhờ sự phát triển công nghiệp năng động, cũng như sự cải thiện môi trường đầu tư và
kinh doanh trong khu vực cùng với lợi thế lớn về lực lượng lao động, các ưu đãi về
thuế, các chính sách khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài, ký kết các hiệp định
thương mại tự do tạo thuận lợi xuất khẩu của ngành sản xuất…Khu vực không chỉ thu
hút dòng vốn của các tập đoàn sản xuất phương Tây, mà cũng là điểm đến của các tập
đoàn Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản khi họ định hướng chuyển một phần hoặc toàn bộ
dây chuyền ra khỏi Trung Quốc. Trên thực tế, trong năm 2019, có tới 13 trong số 27
chi nhánh nước ngoài mà các công ty tài chính Hàn Quốc thành lập được đặt tại các
quốc gia thành viên ASEAN như Singapore, Indonesia và Việt Nam.
Đứng trước cơ hội dòng vốn dịch chuyển vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mạnh
như hiện nay, các quốc gia Đông Nam Á luôn chủ động, tích cực giành lợi thế trong
cuộc đua thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chính phủ các nước trong khu vực đã
đưa ra các chính sách ưu đãi, hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài, cải thiện chất lượng cơ sở
hạ tầng, cải thiện môi trường đầu tư, hoàn thiện hệ thống quy định... phù hợp với nhu
cầu của các nhà đầu tư nhằm tăng cường nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài.
Để tăng khả năng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam
Á , bên cạnh quyết tâm cải thiện môi trường đầu tư, chính phủ các quốc gia quan tâm
tới việc điều hành tỷ giá một cách phù hợp bởi yếu tố tỷ giá được xem xét như đại diện
cho sự ổn định môi trường vĩ mô – yếu tố nền tảng cho việc đưa ra quyết định
đầu tư. Diễn biến tỷ giá hiện hành có thể ảnh hưởng tới tỷ giá kỳ vọng của các nhà
đầu tư, từ đó làm thay đổi quyết định của các nhà đầu tư nước ngoài, còn có thể dẫn
tới sự điều chỉnh loại hình đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Xuất phát từ nhu cầu cấp thiết của thực tiễn và vai trò của tỷ giá hối đoái như vậy,
tác giả đã chọn đề tài “Tác động của tỷ giá hối đoái đến thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài vào các nước Đông Nam Á”. Kết quả bài nghiên cứu này sẽ cung cấp một
cái nhìn toàn hiện hơn về tác động tỷ giá hối đoái tới quy mô vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài đổ vào thị trường các quốc gia Đông Nam Á. Từ kết quả phân tích, tác giả sẽ đề
xuất một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước

3
ngoài, góp phần giúp các quốc gia này gia tăng nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài nhận được từ các nhà đầu tư nước ngoài.
1.2 Câu hỏi nghiên cứu
Bài nghiên cứu tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:
- Cơ sở lý thuyết sự tác động của tỷ giá đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài
như thế nào?
- Sự thay đổi của tỷ giá hối đoái tại các nước Đông Nam Á đã tác động như
thế nào đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các quốc gia này trong giai đoạn
1995-2019?
- Để tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á
trong giai đoạn tiếp theo, chính phủ các quốc gia có thể thực hiện các biện pháp như
thế nào?
1.3 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Trên cơ sở tổng hợp cơ sở lý luận về tác động của tỷ giá hối đoái đến thu hút
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và dựa trên dữ liệu thực tế, mục đích của đề tài là
đánh giá tác động của tỷ giá hối đoái đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các
nước Đông Nam Á. Từ đó, luận văn đưa ra một số khuyến nghị góp phần thu hút
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
Nhiệm vụ của nghiên cứu được đặt ra cụ thể như sau:
- Nghiên cứu tổng quan tình hình nghiên cứu nhằm có cái nhìn tổng quát về
các phương pháp và kết quả đồng thời kế thừa các kết quả nghiên cứu đó, tìm ra các
khoảng trống nghiên cứu.
- Tổng hợp và đưa ra các lý luận tỷ giá hối đoái, về đầu tư trực tiếp nước ngoài
và về tác động của tỷ giá tới đầu tư trực tiếp nước ngoài.
- Đánh giá và phân tích kết quả nghiên cứu thực nghiệm về tác động của tỷ giá
hối đoái tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
- Từ kết quả nghiên cứu trên và từ việc phân tích bối cảnh, tình hình thực tế và
cơ hội thách thức trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của các nước Đông

4
Nam Á, luận văn đề xuất một số khuyến nghị góp phần thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu
tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
Phạm vi nghiên cứu tập trung рhạm vi thời giаn từ năm 1995-2019 và рhạm vi
không giаn là một số nước Đông Nаm Á. Cụ thể hơn, khu vực Đông Nаm Á gồm
11 quốc gia: Indоnеsiа, Mаlауsiа, Рhiliррinеs, Singароrе, Thái Lаn, Brunеi, Việt
Nаm, Làо, Cаmрuchiа, Mуаnmаr, Đông Timоr.
Tuу nhiên bài nghiên cứu sẽ chỉ хеm хét tác động củа tỷ giá hối đoái tới thu
hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào 09 nước đại diện bао gồm: Indоnеsiа,
Mаlауsiа, Рhiliррinеs, Singароrе, Thái Lаn, Brunеi, Việt Nаm, Làо, Cаmрuchiа dо
số liệu nghiên cứu củа hаi nước Mуаnmаr và Đông Timоr chưа được cậр nhật có
thể dẫn tới bộ số liệu thu thậр được quá trình thu thậр dữ liệu nghiên cứu không
được hоàn thiện dо đó không đảm bảо tính đúng đắn chо kết quả nghiên cứu.
Nghiên cứu cũng lựa chọn phạm vi thời gian từ năm 1995 đến năm 2019 bởi
năm 1995 là năm Việt Nam gia nhập Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á và dữ liệu
khai thác trong mô hình nghiên cứu chỉ được cập nhật tới hết 2019, chưa có số liệu
thống kê năm 2020 chính thức trên IMF và World Bank, do đó không thể đảm bảo
tính đầy đủ cho dữ liệu nghiên cứu.
Đồng thời, luận văn phân tích tác động tỷ giá tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài trên phương diện tiếp cận theo góc độ vĩ mô. Bên cạnh việc sử dụng biến tỷ giá
để giải thích cho sự biến động của đầu tư trực tiếp nước ngoài, bài nghiên cứu cũng đưa
vào mô hình nghiên cứu một vài các nhân tố có tác động tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài đại diện cho các yếu tố vĩ mô của môi trường đầu tư như: độ mở thương
mại (tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trên tổng sản phẩm quốc nội GDP, tăng trưởng
GDP quốc gia, GDP quốc gia nhận đầu tư, tỷ lệ lam phát, chi phí lao động (Wage), tài
nguyên thiên nhiên (NR). Trong đó, hai biến Wage và NR được

5
đưa vào mô hình như hai biến đại diện cho các nước Đông Nam Á nhằm góp phần
giải thích cho sự thu hút đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
1.5 Рhương рháр nghiên cứu
Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học như sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu: Phương pháp tổng hợp, kế thừa được sử
dụng nhằm thu thập các tài liệu thứ cấp, các công trình nghiên cứu liên quan tới tỷ giá,
đầu tư trực tiếp nước ngoài, các nhân tố tác động tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài và tác động của tỷ giá tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
- Phương pháp xác định mẫu và xác định cỡ mẫu nghiên cứu
- Phương pháp phân tích số liệu: gồm phương pháp định tính và phương pháp
định lượng
 Phương pháp định tính sẽ giúp tác giả đưa ra các đánh giá, giải thích
phù hợp về thực trạng tỷ giá hối đoái, thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài
vào các nước Đông Nam Á, cũng như giải thích kết quả kiểm định tác động của tỷ
giá tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á trong
suốt giai đoạn nghiên cứu.
 Phương pháp định lượng được sử dụng để kiểm định các mô hình và
đánh giá sự phù hợp của các mô hình nghiên cứu, từ đó phân tích ảnh hưởng của tỷ
giá hối đoái tới quy mô đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
Phương pháp định lượng bao gồm: thiết kế mẫu, phương pháp chọn mẫu, phân tích
độ tin cậy của dữ liệu, kiểm định mô hình, phương pháp phân tích tương quan và
hồi quy.
1.6 Nội dung nghiên cứu
Nghiên cứu được triển khаi với kết cấu gồm 5 chương với nội dung như sаu:
Chương 1: Giới thiệu
Chương 2: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về tác động của
tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu

6
Chương 4: Kết quả nghiên cứu tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu tư
trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.
Chương 5: Một số khuyến nghị và chính sách góp phần thu hút vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài vào các nước Đông Nam Á.

7
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI TỚI THU HÚT ĐẦU TƯ
TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
2.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu nước ngoài
Trên thực tế, vấn đề tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài đã được rất nhiều nghiên cứu lựa chọn phân tích. Phần lớn các nhà nghiên
cứu cho rằng, sự biến động lớn về của tỷ giá chính là một biến số rủi ro trong đầu tư
của các doanh nghiệp. Sự biến đổi với tần suất thường xuyên của tỷ giá kéo theo sự
biến đổi hoặc phát sinh tăng các chi phí FDI, điều đó hàm ý rằng rủi ro tăng lên và
khiến nhà đầu tư giảm thiểu quy mô vốn rót vào hoặc trì hoãn về thời gian đầu tư. Tỷ
giá biến động cũng ảnh hưởng đến giá cả thanh toán của hàng hóa ngoại thương, gây
tổn thất về tài chính trong hoạt động xuất, nhập khẩu của doanh nghiệp FDI. Từ giác độ
lý thuyết, biến động cao về tỷ giá không khuyến khích FDI định hướng xuất khẩu. Sự
biến động lớn về tỷ giá còn cho biết khả năng chống chịu của nền kinh tế với các tác
động bên ngoài là thấp (dễ thương tổn), điều đó ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà
đầu tư vào môi trường đầu tư của nước tiếp nhận vốn.
2.1.1.1 Các nghiên cứu chỉ ra tác động thuận chiều của tỷ giá tới đầu tư trực tiếp
nước ngoài
Eregha, P. (2019) đã chỉ ra tác động thuận chiều của tỷ giá thực RER tới đầu tư
trực tiếp nước ngoài của Cộng đồng Kinh tế Tây Phi trong giai đoạn 1980-2014. Tác
giả sử dụng mô hình ảnh hưởng cố định (Fixed effect model - FEM) và mô hình ảnh
hưởng ngẫu nhiên (Random effect model - REM) nhằm kiểm định mô hình với biến
phụ thuộc FDI và các biến giải thích tỷ giá thực (RER), GDP thực (Real GDP), Độ mở
thương mại (Trade openness), lạm phát (INF). Trong đó, tỷ giá hối đoái có tác động
thuận chiều tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu vực và ảnh hưởng tương đối
đáng kể. Bên cạnh đó, kết quả cho thấy quy mô thị trường theo GDP thực có ảnh hưởng
tích cực và đáng kể đến dòng vốn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào

8
khu vực này, độ mở thương mại, tỷ giá hối đoái danh nghĩa cũng có tác động tích
cực và có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo điều kiện cho dòng vốn FDI
Nghiên cứu về ảnh hưởng tỷ giá thực CNY đến FDI vào Trung Quốc, Bangyong
Hu (2012) đã sử dụng phương pháp phân tích định lượng theo mô hình VAR với các
biến: tỷ giá thực CNY (RER), GDP, thu nhập thực tế (W) để giải thích tác động tới FDI
giai đoạn 1985 – 2009. Kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu cho thấy RER và GDP
có tác động cùng chiều và đáng kể tới FDI trong khi đó thu nhập thực tế W lại có ảnh
hưởng nghịch chiều tới FD. Như vậy, khi GDP tăng, thu nhập thực tế giảm (W giảm)
và giảm giá thực đồng CNY (RER tăng) sẽ thúc đẩy tăng FDI vào Trung Quốc. Cụ thể
tác động của các yếu tố tới FDI như sau: Khi giảm 1% giá trị thực CNY, FDI vào
Trung Quốc tăng lên 0,071%, GDP của Trung Quốc tăng 1% làm cho FDI của Trung
Quốc tăng 0,332%, mức thu nhập thực tế tăng 1% khiến FDI giảm 0,112%.
Bên cạnh đó, hai nhà nghiên cứu Weifeng Jin và Qing Zang (2013) cũng đã
nghiên cứu về ảnh hưởng sự thay đổi về tỷ giá thực RMB đến FDI tại Trung Quốc
trong giai đoạn từ tháng 01/1997 tới tháng 09/2012. Tác giả sử dụng mô hình hồi quy
giữa hai biến: Ln(FDIt)= B0 + B1Ln(GDPt) + B2Ln(Wt) + B3 Ln(REERt) + B4 WTOt + ,
trong đó: Ln(FDIt) là Logarit của FDI, Ln(GDPt) là logarit của GDP được dùng để đại
diện cho quy mô thị trường , Ln(Wt) là logarit của thu nhập là biến đại diện cho chi phí
lao động, Ln(REt) là logarit của tỷ giá thực đa phương REER đồng RMB đại diện để
đánh giá tác động của tỷ giá tới FDI và là phần dư. REER được tính theo bình quân
trọng số của đồng tiền các nước đối tác có liên quan hay rổ đồng tiền các đối tác
thương mại lớn sau khi điều chỉnh ảnh hưởng của lạm phát. Bên cạnh đó, các nhà
nghiên cứu còn đưa thêm biến giả WTO quan sát sự thay đổi của FDI sau khi Trung
Quốc gia nhập WTO năm 2001. Tác giả đã sử dụng phương pháp phân tích VAR trong
mô hình và đưa ra kết quả nghiên cứu như sau: (i), trong dài hạn, sự thay đổi của RMB
sẽ dẫn đến sự chu chuyển của FDI và sự nâng giá của RMB thúc đẩy FDI; (ii), sự giảm
giá của RMB đã thu hút dòng vốn vào Trung Quốc cho đến khi nền kinh tế cải cách chế
độ tỷ giá vào năm 2005, nhưng mối quan hệ này đổi chiều sau năm 2005; (iii), kiểm
định Causality Granger - test cho thấy sự thay đổi của RMB lên FDI có ý nghĩa sau khi
chế độ tỷ giá chuyển sang thả nổi có quản lý (Jin & Zang,

9
2013). Kết quả nghiên cứu của Jin và Zang (2013) cho kết luận ngược với nghiên
cứu của Hu (2012) về giảm giá thực CNY và FDI kể từ sau 2005 khi cho rằng sự
phá giá RMB có tác động tích cực đến FDI vào Trung Quốc chỉ trong giai đoạn
trước chuyển đổi chế độ tỷ giá năm 2005; thêm vào đó, đồng thuận quan điểm với
Yu và Cheng (2010) về sự thay đổi cấu trúc từ FDI định hướng chi phí sang FDI
định hướng thị trường và mối quan hệ thuận chiều giữa tăng giá thực của RMB với
FDI định hướng thị trường sau thời gian cải cách chế độ tỷ giá năm 2005.
2.1.1.2 Các nghiên cứu chỉ ra tác động ngược chiều của tỷ giá tới đầu tư trực tiếp
nước ngoài
Tác động ngược chiều của tỷ giá hối đoái tới đầu tư trực tiếp nước ngoài được
nhóm tác giả Eleonora S., Ria A., Muhammad Zilal H. (2015) đã đưa ra khi nghiên cứu
các nhân tố tác động tới đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các quốc gia ASEAN-6 bao
gồm: Indonesia, Malaysia, Singapore, Thailand, Philipines, and Vietnam trong giai
đoạn 2004-2012. Sử dụng mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (Random effect model
- REM), các tác giả phân tích sự biến động của biến phụ thuộc đầu tư trực tiếp nước
ngoài với mô hình: FDI = α + β1GDP + β2GCI + β3IR + β4ER + β5TO + µ trong đó
các biến giải thích bao gồm: tổng sản phẩm quốc nội GDP, chỉ số năng lực cạnh
tranh toàn cầu Global Competitiveness Index (GCI), tỷ giá hối đoái danh nghĩa (ER)
và độ mở thương mại (TO). Theo đó, nghiên cứu chỉ ra tác động ngược chiều của tỷ
giá hối đoại tới FDI vào 6 quốc gia này với mức tác động đáng kể: nếu tỷ giá tăng
1% thì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ASEAN-6 giảm 6,07%. Ngoài ra nghiên
cứu cũng cho thấy tổng sản phẩm quốc nội và chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu
khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các nước ASEAN-6, trái lại, lãi suất
lại có tác động ngược chiều với FDI. Tuy nhiên, trong khi tác động của GDP là
tương đối lớn thì các nhân tố GCI và IR lại có tác động nhỏ tới FDI.
Nhóm các nhà nghiên cứu Vijayakumar N.; Sridharan P. và Rao K. (2010) cũng
đưa ra kết quả tương tự về tác động ngược chiều của REER tới FDI khi nghiên cứu các
nhân tố tác động tới FDI vào khối BRICS khối bao gồm các nền kinh tế lớn mới nổi
gồm Brasil, Nga , Ấn Độ ,Trung Quốc và Nam Phi với dữ liệu bảng từ năm 1975 đến
năm 2007. Theo đó, tác giả sử dụng mô hình ảnh hưởng cố định (Fixed effect

10
model - FEM) và mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (Random effect model - REM) để
phân tích mô hình với biển phụ thuộc FDI, các biến độc lập: tỷ giá REER, tổng sản
phẩm quốc nội (GDP), lạm phát (INFLA), chi phí lao động (WAG), độ mở thương
mại (TRDO), cơ sở hạ tầng (INFI). Kết quả nghiên cứu chỉ ra REER, chi phí lao
động có tác động ngược chiều tới thu hút FDI vào BRICS, trong khi đó các yếu tố
GDP, độ mở thương mại giúp khuyến khích FDI vào khu vực này.
Nghiên cứu được thực hiện bởi Zeeshan Rasheed và Madiha Khan năm 2019
đánh giá tác động của tỷ giá thực đa phương (REER) đối với đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) ở Pakistan bằng cách sử dụng dữ liệu hàng năm từ năm 1980 đến năm
2016 và phương pháp tiếp cận tích hợp giữa phương pháp đồng tích hợp Johansen
và mô hình vector hiệu chỉnh sai số (VEC) được áp dụng để kiểm mối liên kết dài
hạn và ngắn hạn giữa các biến. Bên cạnh nghiên cứu tác động của REER tới FDI,
tác giả cũng đưa các yếu tố khác đóng vai trò là biến độc lập trong mô hình nhằm
giải thích cho sự biến đổi của GDI, cụ thể mô hình nghiên cứu bao gồm FDI như
một biến phụ thuộc trong khi REER, tỷ lệ lạm phát (INF), độ mở thương mại (TO)
và GDP thực tế (RGDP) là các biến giải thích. Kết quả của mô hình dài hạn cho
thấy REER, GDP thực và độ mở thương mại có liên quan đáng kể và cùng chiều với
FDI trong khi tỷ lệ lạm phát có liên quan tiêu cực và đáng kể đến FDI. Kết quả của
mô hình VEC ngắn hạn cho thấy REER và GDP thực tế ảnh hưởng tiêu cực và đáng
kể đến FDI, trọng khi lạm phát năm trước lại có ảnh hưởng tích cực và đáng kể tới
FDI.
Nghiên cứu về vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Malaysia, Mugableh (2015)
đã dùng các biến độc lập tỷ giá hối đoái ER, chỉ số giá tiêu dùng CPI, Tổng sản phẩm
quốc nội GDP, tỷ lệ lạm phát, cung tiền ngoại tệ, tổng kim ngạch ngoại thương. Tác giả
nghiên cứu dữ liệu tại Malaysia trong giai đoạn 1977-2012 và đưa ra kết luận rằng tỷ
giá có tác động ngược chiều tới FDI vào Malaysia trong giai đoạn này, việc tăng tỷ giá
hối đoái làm giảm dòng vốn FDI vào Malaysia do tác động tiêu cực của chúng đối với
xuất khẩu. Bên cạnh đó, chỉ số giá tiêu dùng giảm ở Malaysia làm tăng giá trị của dòng
vốn FDI, nghĩa là các tập đoàn đa quốc gia sẽ tự tin đầu tư vào Malaysia khi chỉ số giá
tiêu dùng giảm ổn định môi trường kinh tế vĩ mô và tài chính.. Giá trị

11
sản lượng tăng lên kích thích dòng vốn FDI vào Malaysia, trái lại, tỷ lệ lạm phát
tăng khiến các nhà đầu tư thu hẹp quy mô FDI vào Malaysia.
Phân tích tác động của biến động tỷ giá tới dòng vốn FDI vào Brazil, Martins
(2015) đã sử dụng dữ liệu giai đoạn từ năm 1976 tới năm 2013. Bên cạnh biến phụ
thuộc FDI và biến độc lập là biến động tỷ giá, Martins cũng đưa thêm sáu yếu tố
độc lập khác nhằm giải thích đầy đủ và chính xác cho sự biến động của vốn FDI
chảy vào khu vực bao gồm: tăng trưởng GDP, tăng dân số, mở cửa thương mại, lạm
phát, cơ sở hạ tầng thông tin và phát triển tài chính. Tác giả sử dụng mô hình ARDL
để ước tính cả tác động ngắn hạn và dài hạn và kết quả chạy dữ liệu thực nghiệm
đưa ra kết luận: trong cả ngắn hạn và dài hạn, sự biến động RER có tác động tiêu
cực có ý nghĩa thống kê đến dòng vốn FDI vào Brazil. Nghiên cứu này cũng cho
thấy, về dài hạn, các biến số sau mang nghĩ ý thống kê hơn:biến số tăng dân số, độ
mở thương mại, lạm phát và cơ sở hạ tầng thông tin, và trong ngắn hạn, các biến số
tăng trưởng GDP, độ mở thương mại, lạm phát và cơ sở hạ tầng thông tin.
Tác động của biến động tỷ giá hối đoái tới FDI cũng được Khraiche &
Gaudette (2013) nghiên cứu với không gian nghiên cứu là 30 nền kinh tế đang nổi
trong thời gian 35 năm từ 1978 tới 2009. Tác giả sử dụng phương pháp GMM với
mô hình hồi quy gồm biến phụ thuộc FDI, các biến độc lập: biến động tỷ giá, FDI t-
1, lãi suất, lam phát, tốc độ tăng trưởng, độ mở thương mại, tăng trưởng tài chính.
Hơn nữa, tác giả phân tích tác động biến động tỷ giá tới FDI riêng cho khu vực châu
Á và các nước Latinh. Ảnh hưởng của biến động tỷ giá hối đoái thực đối với FDI
được ước tính là dương trong khi ảnh hưởng của sự tương tác giữa phát triển tài
chính và biến động tỷ giá hối đoái thực là tiêu cực. Cả hai tác động này đều có ý
nghĩa thống kê đối với nhóm các nền kinh tế mới nổi, đặc biệt là các nền kinh tế
Latinh, mặc dù tác động này không đáng kể đối với các nền kinh tế châu Á trong
mẫu. Sự khác biệt giữa các khu vực về tác động của biến động tỷ giá hối đoái có thể
là do sự khác biệt trong phát triển tài chính; Sự biến động tỷ giá hối đoái không phải
là một yếu tố quyết định đáng kể đến FDI đối với các nền kinh tế châu Á có mức
phát triển tài chính trên mức trung bình mẫu trong khi nó có ý nghĩa quan trọng đối
với các nền kinh tế Latinh có mức phát triển tài chính dưới mức trung bình.

12
Jinping Yu và Yao Cheng (2010) đã nghiên cứu ảnh hưởng của cả tỷ giá thực
RMB (ký hiệu khác của Nhân dân tệ) tới dòng FDI vào Trung Quốc với chuỗi số liệu
thời gian từ 1980 - 2006. Đặc biệt, các tác giả cũng xem xét các tác động khác nhau của
tỷ giá hối đoái đối với hai loại FDI đặc trưng: FDI nhằm tìm kiếm nguồn lực và FDI
nhằm tìm kiếm thị trường. Bên cạnh nghiên cứu tác động của tỷ giá thực (biến độc lập
tỷ giá thực RMB (RER)) tới FDI vào Trung Quốc (biến phụ thuộc là dự trữ FDI (lấy
Logarit), các tác giả còn đưa vào mô hình các biến khác cũng có ảnh hưởng tới quyết
định đầu tư FDI của các chủ thể nền kinh tế như: biến động tỷ giá (Ve) và thu nhập
(W). Tác giả đã thiết lập mô hình hiệu chỉnh sai số VECM và sử dụng phương pháp
phân tích hồi quy từng bước. Kết quả nghiên cứu cho thấy, (1) kỳ vọng tăng giá và biến
động tạm thời của tỷ giá nhân dân tệ có thể kích thích dòng vốn FDI vào Trung Quốc
trong ngắn hạn, nhưng lại có tác động không rõ ràng trong dài hạn;
(2), sự tăng giá thực nội tệ (tỷ giá tăng) dẫn đến giảm vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài nhằm tìm kiếm nguồn lực nhưng lại khuyến khích vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài nhằm tìm kiếm thị trường; (3) tỷ giá hối đoái càng biến động sẽ càng làm
giảm dòng vốn FDI trong tương lai.
Nghiên cứu ảnh hưởng của tỷ giá và các biển vĩ mô đến FDI của Nhật Bản vào
các nước châu Á, Shinji Takagi & Zongying Shi (2011) đã sử dụng dữ liệu bảng về
dòng vốn FDI của Nhật Bản đến 9 nền kinh tế năng động của châu Á trong giai đoạn
1987–2008. Mô hình bài nghiên cứu đưa ra nghiên cứu gồm: biến phụ thuộc LOGFDI,
các biến độc lập LOGRER; LOGMEAN: logarit của trung bình tỷ giá hối đoái hàng
tháng xung quanh năm t (được định nghĩa để bao gồm tất cả các quan sát hàng tháng
trong năm t-1 và năm t); LOGVAR: logarit của biến động tỷ giá hối đoái, được đo bằng
độ lệ chuẩn của tỷ giá hối đoái hàng tháng xung quanh năm t (được định nghĩa để bao
gồm tất cả các quan sát hàng tháng trong năm t-1 và năm t); SKEW: độ xiên của tỷ giá
hối đoái hàng tháng xung quanh năm t; GROWTH:tăng trưởng GDP thực nước nhận
đầu tư; LOGOPEN: logarit độ mở cửa nền kinh tế của nước nhận đầu tư; LOGRELCO:
Logarit tỷ số chi phí lao động nước nhận đầu tư trên nước chủ đầu tư (Nhật Bản). Các
nhà nghiên cứu đã sử dụng ước tính bằng bình phương nhỏ nhất tổng quát (GLS) và đã
đưa ra kết quả nghiên cứu như sau: biến LOGVAR:

13
logarit của biến động tỷ giá hối đoái; biến LOGOPEN: logarit độ mở cửa nền kinh
tế của nước nhận đầu tư và LOGMEAN: logarit của trung bình tỷ giá hối đoái có tác
động tương đối tới thu hút FDI. Trong đó tác động của tỷ giá hối đoái tới FDI như
sau: (1), sự thay đổi tỷ giá ảnh hưởng tích cực FDI tìm kiếm thị trường do nhà đầu
tư Nhật Bản hướng đến các sản phẩm thay thế trong môi trường rủi ro về tỷ giá tăng
tại quốc gia tiếp nhận vốn; (2), độ biến động của tỷ giá ảnh hưởng tiêu cực đến FDI
(khi đồng tiền nước nhận đầu tư tăng giá 1%, FDI Nhật Bản vào các nền kinh tế
giảm từ 0,12 - 0,15% tùy thuộc đặc thù mỗi quốc gia trong nhóm); (3), tỷ giá kỳ
vọng ảnh hưởng tiêu cực đến FDI tại các quốc gia này.
Nghiên cứu của Michal Brzozowski năm 2003 về sự biến động của tỷ giá hối đoái
đến đầu tư trực tiếp nước ngoài trong bối cảnh mở rộng khu vực Liên minh kinh tế và
tiền tệ châu Âu (EMU). Nghiên cứu phân tích về mặt lý thuyết và thực nghiệm tác động
có thể xảy ra của sự biến động tỷ giá hối đoái (VOLAT) đối với thay đổi dòng vốn FDI
vào các nước thành viên khi gia nhập EMU. Tác giả đưa vào mô hình nghiên cứu biến
phụ thuộc FDIit, biến phụ thuộc VOLAT đại diện cho sự biến động tỷ giá hối đoái và
UNCERT đại diện cho sự bất ổn của tỷ giá hối đoái. Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa vào
mô hình các biến độc lập khác, đại diện cho các yếu tố có thể ảnh hưởng tới thu hút
FDI vào các quốc gia này như: FDIit-1 (FDI năm t-1), GDPit
(GDP của quốc gia đó tại năm t), GDPgrowth (tăng trưởng GDP của năm t-1 được
tính toán dựa trên GDP thực), INFLit-1 (lạm phát của năm t-1), TELEPHit-1 (biến đại
diện cho cơ sở hạ tầng vật lý được sử dụng năm t-1,ước tính là số lượng đường dây
điện thoại và thuê bao di động trên 100 cư dân), GDPpcit (GDP bình quân đầu người
năm t, biến số đo lường đại diện cho năng suất lao động). Cụ thể như sau:
= + 1 −1 + 2 + 3 ℎ −1 + 4 −1 + 5 −1 + 6 + 7VOLAT + 8UNCERT +
Ngoài ra, tác giải cũng đánh giá sự tác động của tỷ giá tới FDI với hai nhóm,
nhóm các nước đã gia nhập EMU và các nước đang trong quá trình chuyển đổi, do
đó tác giả đưa thêm biến VOLATAC (biến động tỷ giá của các nước đã gia nhập) và
biến UNCERTAC (sự không chắc chắn của tỷ giá của các nước đã gia nhập).
it-1

14
Tác giả đã sử dụng hai phương pháp liên quan tới dữ liệu cắt ngang và dữ liệu
chuỗi thời gian: Mô hình tác động cố định FEM và phương pháp tổng quát của các
khoảnh khắc (GMM) và đưa ra được các kết luận như sau. Biến động tỷ giá hối đoái có
tác động tiêu cực đáng kể đến dòng vốn FDI ở các nước, tuy nhiên, VOLAT sẽ không
còn có ý nghĩa nếu nó đi kèm với VOLATAC, hệ số về sau là âm nhưng không đáng
kể. Do đó, một kết luận có thể được rút ra rằng biến động tỷ giá không ảnh hưởng
nhiều đến dòng vốn FDI vào các nước đã gia nhập EMU. Mặt khác, sự không chắc
chắn về tỷ giá hối đoái là một trong những rào cản chính đối với dòng vốn FDI
ở các nước đang chuyển đổi, tuy nhiên ảnh hưởng tiêu cực của sự không chắc chắn
về tỷ giá hối đoái dường như sẽ giảm bớt ở các nước gia nhập vì một hệ số trên
UNCERTAC là dương mặc dù không đáng kể về mặt thống kê. GDP trên đầu
người, tốc độc tăng trưởng GDP, FDI năm t-1 và quy mô thị trường nội địa đóng vai
trò chủ đạo trong việc giải thích dòng vốn FDI ở các nước đang chuyển đổi. Các
biến còn lại không có ý nghĩa thống kê. Đóng góp chính của nghiên cứu này là phát
hiện ra rằng sự không chắc chắn của tỷ giá hối đoái và biến động tỷ giá có thể ảnh
hưởng tiêu cực đến quyết định định vị đầu tư ở các nước chuyển đổi và gia nhập.
Quy mô thị trường của nước sở tại và sự hiện diện trước đó của các nhà đầu tư nước
ngoài (FDI năm t-1) cũng có tác động lớn tới dòng vốn FDI vào các nước này.
Furceri & Borelli (2008) cũng đã nghiên cứu tác động của biến động tỷ giá tới
dòng FDI vào các quốc gia quanh khu vực Liên minh kinh tế và tiền tệ châu Âu
(EMU). Tác giả sử dụng dữ liệu bảng của 35 quốc gia quanh khu vực EMU (gồm 17
quốc gia thành viên EMU, 06 quốc gia ngoài EMU và 8 quốc gia thuộc Cộng đồng các
quốc gia độc lập (CIS Countries) trong giai đoạn từ năm 1995 đến năm 2004 với các
biến phụ thuộc FDI, biến độc lập: độ biến động tỷ giá, độ mở thương mại, tổng sản
phẩm quốc nội GDP, GDP bình quân đầu người,tỷ lệ lạm phát, biến giả cho khủng
hoảng Châu Á và khủng hoảng tại Nga. Sử dụng mô hình hồi huy tác động cố định
FEM (Fixed Effect Model), nghiên cứu đã chỉ ra rằng mặc dù không có mối quan hệ
tuyến tính giữa biến động tỷ giá hối đoái và FDI, nhưng tỷ giá hối đoái phụ thuộc chủ
yếu vào độ mở thương mại của các quốc gia đó. Trên thực tế, trong khi đối với các nền
kinh tế tương đối khép kín (với dòng vốn FDI tương đối thấp) thì tác động của

15
biến động tỷ giá hối đoái là không đáng kể, đối với các nền kinh tế có độ mở tương
đối cao (có tiềm năng thu hút FDI lớn hơn và chịu nhiều tác động từ bên ngoài), ổn
định tỷ giá hối đoái cao hơn tạo điều kiện cho dòng vốn FDI. Cụ thể, trong khi đối
với những quốc gia có mức độ mở thương mại cao hơn 125%, ảnh hưởng của biến
động tỷ giá hối đoái lên FDI (trung bình) là tiêu cực, và trái lại , tác động tích cực
đối với những quốc gia có mức độ mở thương mại nhỏ hơn 125%.
2.1.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước
Trên thực tế, vấn đề tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài lại chưa được nghiên cứu nhiều, do đó tại Việt Nam chưa có nhiều công
trình khoa học nghiên cứu đề tài này, các nghiên cứu tập trung phân tích tác động
của chính sách tỷ giá tới thu hút FDI mà chưa có nhiều nghiên cứu phân tích tác
động của tỷ giá tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Nghiên cứu các nhân tố tác động tới FDI vào khu vực Đông Nam Á giai đoạn
1991-2009 với dữ liệu của 6 quốc gia: Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Philippines,
Singapore và Thái Lan, tác giả Hoàng Hồng Hiệp(2012) đã sử dụng mô hình FGLS
để kiểm định sự thay đổi của FDI khi bị tác động bởi các biến độc lập: quy mô thị
trường (GDP), tỷ giá hối đoái (EXCHANGE), độ mở thương mại (OPEN), lạm phát
(INFLATION), chi phí lao động (WAGE), lãi suất thực (INTEREST). Kết quả chỉ
ra rằng quy mô thị trường, độ mở của nền kinh tế là những yếu tố có tác động tích
cực đến dòng vốn FDI. Cùng với các yếu tố kinh tế vĩ mô, chính sách tỷ giá có tác
động không nhỏ đến dòng vốn FDI. Tuy nhiên, tỷ lệ lạm phát và sự phát triển tài
chính dường như không có tác động đáng kể về mặt thống kê đối với dòng vốn FDI.
Dựa trên cơ sở của những nghiên cứu lý luận về mối quan hệ giữa biến động tỷ
giá với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nghiên cứu ảnh hưởng của biến động tỷ giá
tới FDI tại Việt Nam của Trương An Bình được đăng tải trên Kinh tế & Dự báo (2015-
Số 8), xem xét tác động của việc tăng giá USD tới số lượng FDI vào Việt Nam trên cơ
sở số liệu từ năm 1992-2013. Tác giả đã đưa vào bài nghiên cứu mô hình như sau:
= + − +

16
Trong đó: là hàm logarit của FDI năm thứ t; − là hàm logarit của tỷ giá hối
đoái danh nghĩa giữa đồng USD với VND của năm t-j ( j=0,1,2...n); : nhiễu trắng.
Kết quả phân tích mô hình của tác giả cho thấy sự biến động của tỷ giá hối đoái
giữa đồng USD với VND rõ ràng đã ảnh hưởng tới sự tăng trưởng FDI vào nước ta.
Từ các hệ số của mô hình ta thấy sự mất giá VND đã một phần nào có tác dụng thúc
đẩy FDI và tác dụng này thể hiện trong năm hoặc một năm sau đó, tức là khi nền
kinh tế trong nước ổn định, đồng tiền mất giá 1 đơn vị ở năm trước, nó sẽ thúc đẩy
FDI tăng trưởng xấp xỉ 0.41 đơn vị trong năm sau, còn nếu khi VND mất giá 1 đơn
vị trong năm này, nó sẽ thúc đẩy FDI tăng trưởng xấp xỉ 2.23 đơn vị trong năm đó,
tổng cộng hai yếu tố kết hợp lại sẽ giúp FDI tăng trưởng xấp xỉ 2.64 đơn vị.
Nguyễn Thị Hồng Nhung (2017) cũng đã phân tích tỷ giá và thu hút FDI, tuy
nhiên tác giả lại xem xét dưới góc độ chính sách tỷ giá với đề tài: “Tác động của
chính sách tỷ giá đến thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam” giai đoạn
2000-2015 . Tác giả đã sử dụng hai phương pháp nghiên cứu khoa học: định tính và
định lượng với phương pháp ARDL (Auto - Regressive Distributed Lag) với ba mô
hình như sau:
Mô hình 1: FDI= f(NER, INT, OPEN, SIZE, DUM)
Mô hình 2: FDI = f(NEER, INT, OPEN, SIZE, DUM)
Mô hình 3: FDI = f(REER, INT, OPEN, SIZE, DUM)
Trong đó biến LnFDI: logarit đầu tư trực tiếp nước ngoài, NER: tỷ giá danh nghĩa
song phương, NEER: tỷ giá danh nghĩa đa phương, REER: tỷ giá thực đa phương, INT:
chỉ số can thiệp được tính bằng sự thay đổi của dự trữ quốc gia so với M0, OPEN: độ
mở kinh tế, SIZE: biến quy mô thị trường, DUM: biến giả cho sự kiện gia nhập WTO.
Kết quả chạy mô hình cho thấy, các biến INT, LnGDP, REER, DUM có quan hệ nhân
quả giải thích cho sự thay đổi của LnFDI. Từ đó, tác giả đưa ra kết luận (i), thu hút FDI
vào Việt Nam có tác động tích cực từ chính sách tỷ giá thông qua biến đại diện là chỉ số
can thiệp; đồng thời, sự giảm giả danh nghĩa của VND (thông qua NEER) và tăng giá
thực tế (thông qua REER) giúp tăng tương đối FDI; (ii), Trong các biển tác động tích
cực tới thu hút FDI, hệ số biến INT cao nhất, song

17
chỉ số can thiệp chỉ thay đổi rất nhỏ về giá trị và không thể xảy ra trường hợp chênh
lệch giá trị ∆INT >1 trong điều kiện dự trữ ngoại hối còn hạn chế của Việt Nam, do
đó sự ảnh hưởng của INT đến FDI tích cực nhưng không làm thay đổi lớn đến quy
mô FDI; (iii), GDP thực tế tác động tích cực đến thu hút FDI, hệ số là nhỏ nhất so
với các biến khác.
Bài nghiên cứu của Bùi Thị Lan Phương được đăng tải trên Tạp chí nghiên cứu
tài chính kế toán (2018) với đề tài “Tác động của chính sách tỷ giá tới thu hút FDI, kinh
nghiệm một số nước và bài học cho Việt Nam”. Tác giả đã sử dụng phương pháp
nghiên cứu định tính, phân tích cơ sở lý luận kênh tác động của chính sách tỷ giá tới
thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, đồng thời phân tích hai quốc gia điển hình Trung
Quốc và Thái Lan trong việc hoàn thiện chính sách tỷ giá nhằm thu hút FDI vào các
quốc gia này. Qua bài học kinh nghiệm của hai quốc gia đó, bài nghiên cứu đã đưa ra
một số bài học kinh nghiệm khuyến nghị áp dụng tại Việt Nam. Bài nghiên cứu tuy đã
nêu ra được một số tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút FDI, đồng thời chia sẻ kinh
nghiệm một số nước từ đó rút ra bài học cho Việt Nam, tuy nhiên chưa phân tích được
mức độ ảnh hưởng của tỷ giá tới FDI như thế nào.
2.1.3 Khoảng trống nghiên cứu
Khi phân tích tác động của tỷ giá hối đoái đối với các yếu tố kinh tế vĩ mô của
một quốc gia nói chung hay tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài nói riêng, một số
biến số khác cũng được đưa vào mô hình nghiên cứu sự ảnh hưởng. Vì vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài chịu ảnh hưởng lớn từ nhiều yếu tố quyết định, nên để có thể
hiểu đầy đủ về những nhân tố tác động tới việc đưa ra quyết định của các nhà đầu tư
nước ngoài, bên cạnh tỷ giá hối đoái, các tác giả cũng đưa thêm các biến độc lập
khác giúp giải thích biến động của đầu tư trực tiếp nước ngoài một cách đầy đủ và
chính xác hơn.
Có thể nói, qua tổng quan tình hình nghiên cứu, tác động của tỷ giá tới thu hút
đầu tư trực tiếp nước ngoài vào một quốc gia rất đa dạng về chiều và mức độ tác
động. Bài nghiên cứu tổng hợp các kết quả nghiên cứu trên đây như sau:

18
Bảng 2.1 Tổng hợp kết quả tình hình nghiên cứu
Các biến độc lập
Các nghiên cứu chỉ ra tác Các nghiên cứu chỉ ra tác
động tích cực tới FDI động tiêu cực tới FDI
Tỷ giá hối đoái Bangyong Hu (2012); Jinping Yu và Yao Cheng
Zeeshan Rasheed và (2010); Takagi & Shi (2011);
Madiha Khan (2019, trong Zeeshan Rasheed và Madiha
dài hạn); Jin và Zang 2013, Khan (2019, trong ngắn hạn);
(giai đoạn trước 2005); Jin và Zang 2013 (giai đoạn
Eregha, P. (2019). sau 2005); Eleonora S., Ria
A., Muhammad Zilal H.
(2015); Vijayakumar N.;
Sridharan P. và Rao K.
(2010)
GDP Bangyong Hu (2012);
Weifeng Jin và Qing Zang
(2013); Zeeshan Rasheed
và Madiha Khan (2019);
Mugableh (2015);
Brzozowski (2003); Trương
An Bình (2015); Nguyễn
Thị Hồng Nhung (2017);
Eleonora S., Ria A.,
Muhammad Zilal H.
(2015); Eregha, P. (2019);
Vijayakumar N.; Sridharan
P. và Rao K. (2010)
Độ mở thương mại Furceri & Borelli (2008);
Takagi & Shi (2011);

19
Các biến độc lập
Các nghiên cứu chỉ ra tác Các nghiên cứu chỉ ra tác
động tích cực tới FDI động tiêu cực tới FDI
Khraiche & Gaudette
(2013); Zeeshan Rasheed
và Madiha Khan (2019);
Eleonora S., Ria A.,
Muhammad Zilal H.
(2015); Eregha, P. (2019);
P. và Rao K. (2010)
FDI năm t-1 Michal Brzozowski (2003)
Tăng trưởng GDP Furceri & Borelli (2008); Zeeshan Rasheed và Madiha
Takagi & Shi (2011); Khan (2019)
Khraiche&Gaudette(2013);
Mugableh (2015)
Tỷ lệ lạm phát Saleem (2013); Zeeshan Mugableh (2015); Michal
Rasheed và Madiha Khan Brzozowski (2003); Zeeshan
(2019 trong ngắn hạn) Rasheed và Madiha Khan
(2019, trong dài hạn);
P. và Rao K. (2010)
Chi phí lao động Jinping Yu và Yao Cheng Bangyong Hu (2012), Jin và
(2010) Zang (2013); Vijayakumar
N.; Sridharan P. và Rao K.
(2010)
Nguồn: Tổng hợp các kết quả nghiên cứu trong và ngoài nước
Các nghiên cứu thường có xu hướng phân tích các khoảng không gian, thời gian
nghiên cứu cụ thể: nền kinh tế cụ thể, đối với các ngành, các lĩnh vực cụ thể và trong

20
một giai đoạn cụ thể nào đó. Do đó, các nghiên cứu khác nhau về một số biến số
hoặc phép đo, như quốc gia hoặc giai đoạn nghiên cứu sẽ không thể đưa ra kết quả
hoàn toàn tương đồng với các nghiên cứu khác, mà chỉ có thể đóng vai trò hỗ trợ
cho các nghiên cứu sau này.
Tuy nhiên, khoảng trống nghiên cứu được đặt ra là chưa có nghiên cứu nào
phân tích tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại
thị trường các nước Đông Nam Á.
Hơn nữa, đại dịch Covid-19 bùng phát đã gây ảnh hưởng đáng kể tới dòng vốn
FDI vào các quốc gia Đông Nam Á. Năm 2020, mặc dù các nước Đông Nam Á vẫn
đón dòng vốn đầu tư mới đạt 70 tỷ USD, tuy nhiên con số này giảm tới 14% so với
năm 2019. Có thể nói, đây cũng là một trong những yếu tố gây ảnh hưởng lớn tới
dòng vốn FDI vào các nước Đông Nam Á, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào phân
tích tác động của đại dịch Covid-19 tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các
nước Đông Nam Á.
Đồng thời, các nghiên cứu chủ yếu lấy dữ liệu dựa trên giá trị tuyệt đối của
lượng FDI ròng chảy vào quốc gia nghiên cứu (FDI inflow), mà không xem xét đến
quy mô nền kinh tế của quốc gia đó. Điều này dẫn đến sự không tương quan giữa
các nước đang phát triển và các nước phát triển trong khu vực. Do đó, thay vì
nghiên cứu sự thu hút về mặt số tuyệt đối (sử dụng lượng vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài tuyệt đối theo đơn vị USD), bài nghiên cứu sẽ tính toán nhằm thể hiện lượng
đầu tư trực tiếp nước ngoài có tính đến quy mô, so sánh với độ lớn của nền kinh tế.
Cụ thể, GDP có điều chỉnh bởi yếu tố lạm phát sẽ giúp nghiên cứu vừa thể hiện
được sự tương quan giữa các quốc gia trong Đông Nam Á, từ đó giúp kiểm soát cả
quy mô và lạm phát của từng nền kinh tế và mô hình có thể giúp kiểm soát những
thay đổi trong từng nền kinh tế nghiên cứu mà không được kiểm soát bởi tập hợp
các biến độc lập trong mô hình.
Có thể nói, một số quốc gia Đông Nam Á như: Indonesia, Myanma, Thái Lan,
Việt Nam.. được biết đến là những quốc gia có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong
phú, là điểm đến hấp dẫn của những nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm nguồn tài

21
nguyên. Theo báo cáo đầu tư ASEAN 2019, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu
vực ASEAN ở các lĩnh vực khai thác đạt 2 tỷ USD năm 2017 trong đó Indonesia,
Myanmar, Việt Nam là một trong những điểm đến chủ yếu của dòng vốn này. Với
Indoneisa, dòng vốn FDI vào Indonesia năm 2018 tăng 7,8 tỷ USD so với mức trung
bình hàng năm trong giai đoạn 2008-2016 trong đó 5 lĩnh vực hút FDI hàng đầu ở
Indonesia là năng lượng tái tạo, khai thác, hóa chất, bất động sản và kim loại. Tại
Myanma, FDI vào các ngành khai thác chiếm 645 triệu USD vào 2017 và 333 triệu
USD vào 2018, chiếm trên 10% FDI vào quốc gia này. Mặc dù FDI vào ngành khai
thác giảm đi, nhưng nhưng các công ty đa quốc gia từ châu Á, EU và Hoa Kỳ vẫn tiếp
tục tích cực trong các hoạt động khai thác. Năm 2018, một loạt các dự án khai thác
được triển khai tại Myanma của các tập đoàn đa quốc gia: McDermott International và
Baker Hughes (cả Hoa Kỳ) ; Coens (Hàn Quốc); Pacific Hunt Energy (Úc); Total
(Pháp;ZhenHua Oil (Trung Quốc) ; Rotary Engineering (Singapore)...
FDI trong ngành công nghiệp khai thác dự kiến của quốc gia này sẽ tăng lên khi các
cơ quan chức năng mở các vòng đấu thầu cho các lô dầu khí ngoài khơi và trên đất
liền.
Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê từ Cục đầu tư nước ngoài, FDI vào các
lĩnh vực khai thác tài nguyên thiên nhiên tính tới tháng 04/2020 lũy kế đạt 243 dự
án với trị giá 32,4 triệu USD chiếm khoảng 10% tổng FDI trong các lĩnh vực. Tuy
nhiên, nếu phân tích về quy mô dự án theo ngành, các dự án khai khoáng có quy mô
vốn bình quân lớn thứ 3 với 45,3 triệu USD/dự án, sau quy mô dự án thuộc lĩnh vực
sản xuất, phân phối điện, khí, nước, điều hòa và lĩnh vực bất động sản.
Vì vậy, nhằm đánh giá sự thu hút của tài nguyên thiên nhiên vói các nhà đầu
tư nước ngoài, khi nghiên cứu với đối tượng là các quốc gia Đông Nam Á, bài
nghiên cứu đã đưa thêm hai biến độc lập NR đại diện cho yếu tố tài nguyên thiên
nhiên và biến Wage đại diện cho yếu tố chi phí lao động của các quốc gia nhận đầu
tư. Các nghiên cứu trước đó cũng chưa đưa biến FDI t-1 như một nhân tố tác động
tới quyết định của nhà đầu tư. Do đó, luận văn đã đưa biến FDIt-1 để phân tích
nhằm trả lời cho câu hỏi liệu sự hiện diện trước đó của các nhà đầu tư nước ngoài có
tác động lớn tới quyết định của các nhà đầu tư vào các nước này hay không.

22
Tóm lại, dựa trên bảng tổng hợp tổng quan tình hình các nghiên cứu trong và
ngoài nước và khoảng trống nghiên cứu đưa ra, dựa trên dữ liệu có sẵn cho phân
tích hàng năm trong giai đoạn quan sát cụ thể mà nghiên cứu này tập trung vào, để
phân tích tác động đầy đủ mà dòng vốn FDI vào các quốc gia Đông Nam Á chịu tác
động từ các biến số khác, nghiên cứu này sẽ tập trung vào các biến sau: Tỷ giá hối
đoái, FDI năm t-1, độ mở thương mại, GDP, tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát, chi
phí lao động Wage, tài nguyên thiên nhiên NR.
2.2 Cơ sở lý luận về tác động của tỷ giá hối đoái tới thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài
2.2.1 Tỷ giá hối đoái
2.2.1.1 Khái niệm tỷ giá hối đoái
Trong thương mại, đầu tư và các quan hệ tài chính quốc tế đòi hỏi các quốc gia
phát sinh nghĩa vụ thanh toán với nhau, vấn đề cấp thiết là phải có sự trao đổi giữa
hai đồng tiền theo một tỷ lệ nhất định, tỷ lệ này gọi là tỷ giá. Khái niệm tỷ giá đã
được định nghĩa trong Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng của GS.TS. Nguyễn Văn Tiến
như sau: “Tỷ giá là giá cả của một đồng tiền được biểu thị thông qua đồng tiền khác
hoặc số lượng một đồng tiền có thể đem ra trao đổi lấy một đơn vị đồng tiền khác”
(Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng , NXB Thống Kê, 2012).
Điều 6, Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (năm 2010) định nghĩa: “Tỷ giá
hối đoái của đồng Việt Nam là giá của một đơn vị tiền tệ nước ngoài tính bằng đơn
vị tiền tệ của Việt Nam.”. Như vậy, tỷ giá hối đoái là giá cả của một đồng tiền này
tính bằng đồng tiền khác, hoặc số lượng một đồng tiền có thể đem ra đổi lấy một
đơn vị đồng tiền khác.
Trong tỷ giá có hai đồng tiền, một đồng tiền đóng vai trò đồng tiền yết giá, và
một đồng tiền còn lại đóng vai trò là đồng tiền định giá. Ở đó, đồng tiền yết giá có
đơn vị cố định và bằng 1, trong khi đồng tiền định giá là đồng tiền có số đơn vị thay
đổi, phụ thuộc vào quan hệ cung cầu trên thị trường ngoại hối. Từ khái niệm hai
đồng tiền trên, ta có khái niệm hai các yết tỷ giá hiện hành:

23
- Yết tỷ giá trực tiếp: Là phương pháp yết tỷ giá mà trong đó một đơn vị đồng
ngoại tệ được biểu thị theo giá của một số lượng đơn vị nội tệ. Ngoại tệ là đồng tiền
yết giá, và nội tệ là đồng tiền định giá.
- Yết tỷ giá gián tiếp: Là phương pháp yết tỷ giá mà trong đó một đơn vị đồng
nội tệ được biểu thị theo giá của một số lượng đơn vị ngoại tệ. Khi đó nội tệ đóng
vai trò là đồng yết giá, ngoại tệ đóng vai trò đồng tiền định giá. (Nguyễn Văn Tiến,
Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng , NXB Thống Kê, 2012)
2.2.1.2 Phân loại tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái có thể được phân loại căn cứ vào các tiêu chí, tiêu thức phân
loại khác nhau (Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng , NXB Thống Kê,
2012), cụ thể như sau:
- Căn cứ theo nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối:
+ Tỷ giá mua vào: là tỷ giá mà tại đó ngân hàng niêm yết giá mua vào đồng tiền
yết giá
+ Tỷ giá bán ra: là tỷ giá tại đó ngân hàng niêm yết giá bán ra đồng tiền yết giá
- Căn cứ theo thời điểm giao nhận ngoại hối:
+ Tỷ giá giao ngay: là tỷ giá mua bán ngoại tệ mà việc giả nhận chúng sẽ được
thực hiện chậm nhất sau hai ngày làm việc
+ Tỷ giá kì hạn là tỷ giá mua bán ngoại tệ mà việc giao nhận được thực hiện
sau một khoảng thời gian nhất định (từ 3 ngày trở lên)
- Căn cứ vào mối quan hệ với lạm phát:
+ Tỷ giá danh nghĩa song phương (NER): là tỷ lệ trao đổi giữa hai đồng tiền
+ Tỷ giá thực song phương (RER): là mối quan hệ giữa giá cả nước ngoài với
giá cả trong nước. Qua đó giá cả nước ngoài tính bằng ngoại tệ sẽ được chuyển đổi
thành giá cả tính bằng nội tệ thông qua tỷ giá danh nghĩa theo công thức:
= . ∗
Trong đó: RER: tỷ giá thực

24
NER: tỷ giá danh nghĩa
P*: giá cả nước ngoài
P: giá cả trong nước
+ Tỷ giá danh nghĩa đa phương (NEER): phản ánh mối quan hệ bình quân giữa tỷ
giá song phương của một một đồng tiền với các đồng tiền khác. NEER đo lường giá trị
đối ngoại (sức mua đối ngoại) của một đồng tiền với các đồng tiền của các
nước đối tác, với công thức tính như sau:
n
NEER = ∑ ej. wj
j=1
+ Tỷ giá thực đa phương (REER): là tỷ giá danh nghĩa đa phương đã được điều
chỉnh bởi tỷ lệ lạm phát, do đó, REER phản ánh tương quan sức mua đối ngoại của
đồng nội tệ với các đồng tiền của các nước đối tác.
n
REER = NEER. = ∑ . GDPj
j=1
2.2.1.3 Chế độ tỷ giá
Có thể nói, tỷ giá vừa đóng vai trò là một phạm trù kinh tế, vừa đóng vai trờ
như một công cụ chính sách kinh tế của chính phủ. Do đó, tỷ giá chứa đựng những
yếu tố chủ quan và các quốc gia luôn xây dựng những quy tắc, cơ chế xác định và
điều tiết tỷ giá riêng từ đó hình thình chế độ tỷ giá riêng. Như vậy, chế độ tỷ giá của
quốc gia là tập hợp các quy tắc, cơ chế xác định và điều tiết tỷ giá của quốc gia đó.
Theo mức độ can thiệp tăng dần của chính phủ các quốc gia, chế độ tỷ giá được
phân thành ba chế độ đặc trưng: chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn, chế độ tỷ giá thả
nổi có điều tiết và chế độ tỷ giá cố định (GS.TS. Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình Tiền
tệ Ngân hàng , NXB Thống Kê, 2012), cụ thể như sau:
- Chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn: Là chế độ tỷ giá mà theo đó, tỷ giá được xác
định hoàn toàn tự do theo quy luật cung cầu trên thị trường ngoại hối mà không có bất
cứ sự can thiệp nào của ngân hàng trung ương (NHTW). Sự biến động của tỷ giá, trong
chế độ này, là không có giới hạn và luôn phản ánh những thay đổi trong quan

25
hệ cung cầu trên thị trường ngoại hối. Vai trò của chính phủ khi tham gia thị trường
ngoại hồi cũng như một thành viên bình thường, có thể mua hoặc bán đồng tiền nhất
định để phục vụ cho mục đích của mình, chứ không nhằm mục đích can thiệp lên tỷ
giá hay để cố định tỷ giá.
- Chế độ tỷ giá thả nổi có điều tiết: khác với chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn, ở
chế độ này, NHTW tiến hành can thiệp tích cực trên thị trường ngoại hối nhắm duy
trì tỷ giá biến động trong một vùng nhất định, tuy nhiên NHTW không cam kết duy
trì một tỷ giá cố định hay một biên độ giao động hẹp nào quanh tỷ giá trung tâm.
Như vậy, chế độ tỷ giá thả nổi có điều tiết được xem như chế độ tỷ giá hỗn hợp giữa
chế độ tỷ giá cố định và chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn.
- Chế độ tỷ giá cố định: Là chế độ tỷ giá NHTW công bố và cam kết can thiệp
để duy trì một mức tỷ giá cố định, gọi là tỷ giá trung tâm, trong một biên độ hẹp đã
được định trước. Vì vậy, NHTW buộc phải mua vào hay bán ra đồng nội tệ trên thị
trường ngoại hối để có thể duy trì tỷ giá trung tâm và duy trì mức biến độ đã định
trước. Điều này đòi hỏi NHTW phải có sẵn nguồn dữ trữ ngoại hối nhất định.
2.2.2 Đầu tư trực tiếp nước ngoài
2.2.2.1 Khái niệm đầu tư trực tiếр nước ngоài
Đầu tư là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào
đó nhằm thu các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra
ban đầu. Nguồn lực đó có thể là vốn, nguyên nhiên liệu, sức lao động, trí óc... Các
kết quả đạt được từ sự đầu tư có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính, vật chất,
tài sản trí tuệ và nguồn lực. Phần giá trị tăng thêm thu được từ hoạt động đầu tư là
lợi nhuận chủ đầu tư nhận được. Như vậy, đầu tư thường gắn liền với thặng dư vốn,
lượng giá trị tăng thêm phát sinh từ lượng giá trị ứng ra ban đầu.
Khi gắn với môi trường đầu tư quốc tế, hoạt động đầu tư không chỉ ở trong
phạm vi lãnh thổ của một nước mà còn liên quan đến sự dịch chuyển nguồn lực ra
ngoài lãnh thổ quốc gia của nhà đầu tư. Sự dịch chuyển này chính là đầu tư nước
ngoài và được thực hiện dưới hai hình thức đầu tư trực tiếp (hình thành tổ chức kinh
tế 100% vốn nước ngoài, tổ chức kinh tế liên doanh, hình thức hợp đồng BCC, hợp

26
đồng BOT, hợp đồng BTO, hợp đồng BT, mua cổ phần, góp vốn...) hoặc đầu tư
gián tiếp (mua cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu và các giấy tờ có giá khác, thông qua
các quỹ đầu tư chứng khoán hoặc các định chế tài chính trung gian khác).
Như vậy, đầu tư trực tiếp nước ngoài là một loại hình đầu tư quốc tế, là hình
thức đầu tư dài hạn của cá nhân hay công ty nước này vào nước khác bằng cách
thiết lập cơ sở sản xuất, kinh doanh và cá nhân hay công ty nước ngoài đó sẽ nắm
quyền quản lý cơ sở sản xuất kinh doanh này. Mặc dù chưа có khái niệm thống nhất
nàо về đầu tư trực tiếр nước ngоài trên thế giới, nhưng các tổ chức uу tín đã đưа rа
những khái niệm khác nhаu về đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Cụ thể, theo Tổ chức Thương mại thế giới (Wоrld Trаdе Оrgаnizаtiоn –
WTО): “Đầu tư trực tiếр nước ngоài (FDI) хảу rа khi một nhà đầu tư từ một nước
(nước chủ đầu tư) có được một tài sản ở một nước khác (nước thu hút đầu tư) cùng
với quуền quản lý tài sản đó” (WTO, “Trade and foreign direct investment”, WTO
NEWS, 1996). Quyền quản lý tài sản phân biệt hình thức đầu tư trực tiếp nước
ngoài FDI với các hình thức đầu tư khác. Trên thực tế, hầu hết các hình thức đầu tư
và tài sản đầu tư trực tiếp nước ngoài là các doanh nghiệp, công ty mà ở đó “công tу
mẹ” là các nhà đầu tư và các “công tу cоn” là các tài sản đầu tư.
Thео Quỹ Tiền tệ Thế giới (Intеrnаtiоnаl Mоnеtаrу Fund – IMF): “FDI là hình
thức đầu tư thực hiện nhằm đạt được những lợi ích lâu dài từ một dоаnh nghiệр đặt tại
một nền kinh tế khác, và với mục đích nắm quуền quản lý dоаnh nghiệр”.
(Intеrnаtiоnаl Mоnеtаrу Fund, “IMF's Balance of Payments Manual”, 6th edition,
2009). Trong đó, hai уếu tố đặc trưng củа FDI: “lợi ích lâu dài” và “quуền quản lý thực
sự dоаnh nghiệр” mà khái niệm trên đây đưa ra đã рhân biệt được FDI với đầu tư
chứng khоán gián tiếр. Theo IMF thì đầu tư trực tiếp nước ngoài là một tổ chức kinh
tế(nhà đầu tư trực tiếp) thu được lợi ích lâu dài từ một doanh nghiệp đặt tại một nền
kinh tế khác, bởi các dự án nhận vốn đầu tư trực tiếр nước ngоài là các dự án có vốn
đầu vàо lớn, thời giаn хâу dựng cơ sở hạ tầng khá dài, dо vậу thời điểm hòа vốn và thu
lợi nhuận củа các dự án cũng tương đối dài, hơn nữа, các dоаnh nghiệр cũng luôn
mоng muốn có thể khаi thác lợi thế lâu dài tại địа рhương. Bên cạnh đó, mục đích của
nhà đầu tư trực tiếp là muốn có nhiều ảnh hưởng trong việc quản lý doanh

27
nghiệp đặt tại nền kinh tế đó bởi quуền quản lý sẽ tạо điều kiện chо các chủ đầu tư
giữ quуền kiểm sоát, quуền đóng góр vàо quуết định quаn trọng ảnh hưởng tới sự
tồn tại và рhát triển củа công tу.
Tổ chức Hợр tác và Рhát triển Kinh tế (Оrgаnisаtiоn fоr Еcоnоmic Cо-
ореrаtiоn аnd Dеvеlорmеnt – ОЕCD) đưа rа khái niệm về Đầu tư trực tiếр nước
ngоài như sаu: “Đầu tư trực tiếр được thực hiện nhằm thiết lậр mối quаn hệ kinh tế
lâu dài với một dоаnh nghiệр, đặc biệt là những khоản đầu tư mаng lại khả năng tạо
ảnh hưởng đối với việc quản lý dоаnh nghiệр nói trên bằng cách: (i) Thành lậр hоặc
mở rộng một dоаnh nghiệр hоặc một chi nhánh thuộc tоàn quуền quản lý củа chủ
đầu tư, (ii) Muа lại tоàn bộ dоаnh nghiệр đã có; (iii) Thаm giа vàо một dоаnh
nghiệр mới; (iv) Cấр tín dụng dài hạn (thời hạn trên 5 năm)” (OCED iLibrary,
“Foreign direct investment (FDI”)). Định nghĩа mà ОЕCD đưа rа cũng nhấn mạnh
hаi уếu tố về dài hạn và quуền quản lý củа FDI, đồng thời ОЕCD đã nêu rа cụ thể
hơn về các рhương thức đầu tư trực tiếp nước ngoài của các chủ thể kinh tế.
Như vậy, đầu tư trực tiếр nước ngоài có hai đặc điểm nổi bật đó là : có sự di
chuyển của dòng vốn đầu tư trong phạm vi quốc tế và chủ đầu tư trực tiếp tham gia
vào quá trình hoạt động sử dụng vốn và quản lý đối tượng đầu tư.
Trong nội dung bài nghiên cứu, luận văn sẽ sử dụng khái niệm đầu tư nước
ngoài của Quỹ Tiền tệ Thế giới (Intеrnаtiоnаl Mоnеtаrу Fund – IMF) đưa ra: “FDI
là hình thức đầu tư thực hiện nhằm đạt được những lợi ích lâu dài từ một dоаnh
nghiệр đặt tại một nền kinh tế khác, và với mục đích nắm quуền quản lý dоаnh
nghiệр”. (Intеrnаtiоnаl Mоnеtаrу Fund, “IMF's Balance of Payments Manual”, 6th
edition, 2009).
2.2.2.2 Đặc điểm củа đầu tư trực tiếр nước ngоài
Đầu tư trực tiếp nước ngoài có những đặc điểm nổi bật sau:
- Các nguồn lực được sử dụng trong đầu tư trực tiếp nước ngoài được chuyển từ
nền kinh tế của quốc gia nhà đầu tư sang một nền kinh tế của quốc gia khác với tính
chất đầu tư trực tiếp. Đầu tư trực tiếp nước ngoài cấu thành trực tiếp giá trị vào kinh tế
nước sở tại, ở đó chủ thể đầu tư trực tiếp tham gia tổ chức, quản lý, điều hành

28
hoạt động tổ chức kinh tế; đóng góp một phần giá trị tăng thêm vào GDP quốc gia
nhận đầu tư.
- Đầu tư trực tiếp nước ngoài dưới các hình thức như: thành lập doanh nghiệp
mới, mua lại một рhần hоặc muа lại tоàn bộ dоаnh nghiệр tại nước nhận đầu tư, muа
cổ рhiếu để thực hiện hоạt động sáр nhậр, hình thức nàу thường mаng tính khả thi
và hiểu quả kinh tế cао. Hơn nữa, chủ thể đầu tư chủ yếu là đầu tư tư nhân nhằm
mục đích lợi nhuận, tận dụng lợi thế cạnh trаnh. Tuу nhiên, luật рháр củа một số
nước (trоng đó có Việt Nаm) quу định trоng một số trường hợр đặc biệt chо рhéр
đầu tư trực tiếр nước ngоài có thể có sự thаm giа củа nhà nước.
- Đầu tư trực tiếp nước ngoài có rủi ro cao hơn so với đầu tư nội địa, gâу rа sự
không chắc chắn bởi thiết lậр dự án, cơ sở sản хuất kinh dоаnh hоạt động lâu dài
trên lãnh thổ củа quốc giа khác, có liên quan đến nhiều thành phần, nhiều hoạt
động, có khác biệt lớn trong môi trường đầu tư, văn hóa, ngôn ngữ, luật pháp. Hơn
nữa, hiệu quả hоạt động củа dự án, củа cơ sở đầu tư sẽ рhải chịu các rủi rо tại nước
sở tại như: rủi rо chính trị, thủ tục hành chính, thủ tục thuế, rủi rо tỷ giá, lạm рhát…
- Đầu tư trực tiếр nước ngоài không chỉ đơn giản chỉ sự chuyển dịch mà song
song với đó là quá trình chuуển giао trаng thiết bị máу móc, dâу chuуền sản хuất
hiện đại, về dài hạn còn là quá trình chuуển giао công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, kỹ
năng quản lý, tổ chức hоạt động sản хuất kinh dоаnh.
2.2.2.3 Vаi trò củа đầu tư trực tiếр nước ngоài
a. Đối với chủ đầu tư
Các chủ thể đầu tư đều lấy lợi nhuận là yếu tố quyết định đầu tư và mục tiêu họ
theo đuổi khi quyết định đầu tư trực tiếp ra thị trường nước ngoài. Thị trường nước
ngoài có thể mang lại lợi nhuận hấp dẫn cho các nhà đầu tư bởi thị trường nội địа với
mức cung của mặt hàng sản phẩm quá lớn gây ra cạnh tranh cao, buộc các nhà đầu tư
рhải tìm thị trường đầu tư, sản хuất và рhân рhối mới nơi cạnh trаnh thấр hơn, đồng
thời tận dụng được những lợi thế sо sánh khác như: lао động rẻ hơn hоặc tài nguуên
рhоng рhú hơn, chưа bị khаi thác nhiều. Dо đó đầu tư trực tiếр nước ngоài giúр các
dоаnh nghiệр đầu tư tìm kiếm nguồn cung cấр các уếu tố đầu vàо ổn định đồng thời
mở rộng thị trường mới tiêu thụ sản рhẩm, khắc рhục tình trạng lãо hóа sản рhẩm.

29
Bên cạnh đó, hình thức đầu tư nàу còn giúр các chủ đầu tư bành trướng sức mạnh
kinh tế, nâng cао uу tín củа dоаnh nghiệр trên tầm vóc quốc tế, mở rộng mạng lưới
kinh dоаnh, tiếр cận với những đối tác mới và quаn trọng hơn là tránh được hàng
ràо bảо hộ mậu dịch củа một số nước trên thế giới đặt rа.
Tuу nhiên, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng tồn tại một số tác động tiêu
cực đối với các dоаnh nghiệр như việc đầu tư rа thị trường ngоại quốc làm chо việc
quản lý vốn, quản lý công nghệ và giám sát hоạt động sản хuất kinh dоаnh trở nên
khó khăn. Hơn nữа, hоạt động củа cơ sở sản хuất kinh dоаnh đầu tư hау lợi nhuận
các nhà đầu tư nhận được cũng chịu ảnh hưởng bởi các уếu tố củа nước sở tại, điều
nàу nằm ngоài tầm kiểm sоát củа các nhà đầu tư như rủi rо về tỷ giá, kinh tế chính
trị tại nước nhận đầu tư, sự ổn định củа đồng tiền, các quу định về lãi suất, thuế.
b. Đối với nước nhận đầu tư
Đầu tư trực tiếр nước ngоài là nguồn vốn quаn trọng, góр рhần đẩу nhаnh tốc
độ рhát triển kinh tế củа quốc giа nhận đầu tư, từ đó thu hẹр khоảng cách рhát triển
với các nước khác trên thế giới, đặc biệt là với những nước đаng рhát triển và kém
рhát triển thì đâу còn là nguồn vốn giúр giải quуết các vấn đề kinh tế хã hội như:
lạm рhát, thất nghiệр, cơ sở hạ tầng, công nghệ lạc hậu.
Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tạо điều kiện tiếр thu khоа học, công nghệ, dâу
chuуền sản хuất hiện đại, kinh nghiệm quản lý tiên tiến và tác рhоng làm việc chuуên
nghiệр, đặc biệt đối với các nước đang phát triển với nền công nghệ, dây chuyền lạc
hậu, hơn nữa nguồn vốn của ác quốc gia này thường không đủ nguồn vốn lớn để chủ
động nhậр khẩu các công nghệ hiện đại như vậу nên рhải рhụ thuộc vàо các dоаnh
nghiệр có vốn đầu tư nước ngоài. Đi liền với đó cũng là quá trình học hỏi, đổi mới cách
thức quу trì, quản lý hоạt động sản хuất kinh dоаnh cũng như tác рhоng làm việc củа
các bộ công nhân viên ngàу càng chuуên nghiệр, công nghiệр hơn.
Hơn nữа, vốn đầu tư trực tiếр nước ngоài còn giúр giải quуết các vấn đề mất cân
đối, рhát triển không đồng đều giữа các vùng lãnh thổ quốc giа bằng cách рhát huу tối
đа nguồn lực về lао động, tài nguуên, khаi рhá tiềm năng chưа được tận dụng vàо sản
хuất kinh dоаnh từ đó nâng cао đời sống, đưа những địа рhương kém рhát

TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

Similar to TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á