1. Raport przygotowany dla : Grudzień , 2008 Ipsos Polska Sp. z o.o. ● ul. Taśmowa 7 02-677 Warszawa ● tel.: + 48 22 448 77 00/01 © 200 8 Ipsos Wszystkie prawa zastrzeżone STUDENCI PRAWA W POLSCE 2008

5. 1. Wizerunek zawodów prawniczych Strzałkami oznaczone są istotnie statystycznie różnice na poziomie ufności 0.95 pomiędzy pomiarem w 2007 roku a pomiarem w 2008 roku

6. PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCH 1. Które z wymienionych zawodów prawniczych są według Ciebie najbardziej prestiżowe? 2008 N=1139

7. PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCH Zmiana opinia pomiędzy ostatnimi 3 pomiarami 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 1. Które z wymienionych zawodów prawniczych są według Ciebie najbardziej prestiżowe?

8. PRESTIŻ ZAWODÓW PRAWNICZYCH Zmiana opinia pomiędzy ostatnimi 3 pomiarami 1. Które z wymienionych zawodów prawniczych są według Ciebie najbardziej prestiżowe?

9. Zainteresowanie zawodami prawniczymi 3. Które z wymienionych zawodów chciałbyś/łabyś wykonywać w przyszłości? 2008 N=1139

10. Zainteresowanie zawodami prawniczymi 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 3. Które z wymienionych zawodów chciałbyś/łabyś wykonywać w przyszłości?

11. Zainteresowanie zawodami prawniczymi 3. Które z wymienionych zawodów chciałbyś/łabyś wykonywać w przyszłości?

12. Prestiżowe zawody prawnicze i chęć wykonywania zawodu w przyszłości 2007 vs 2008 Prestiż Zainteresowanie zawodem 2007 2008 Wysoki prestiż Duże zainteresowanie Wysoki prestiż Małe zainteresowanie Niższy prestiż Duże zainteresowanie Niższy prestiż Małe zainteresowanie 2007 N=1148, 2008 N=1139

13. 2. Zmiany w zawodach prawniczych

14. Dostęp do zawodów prawniczych 2007 N=1148, 2008 N=1139 4. Czy uważasz, że dalsze zmiany w prawie planowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, otwierające dostęp do wykonywania zawodów prawniczych są potrzebne? Nie mam zdania Są potrzebne Są niepotrzebne Planowane zmiany wymagają dopracowania Planowane zmiany nie wymagają dodatkowych poprawek 64% 16%

15. Zakres zmian dotyczących egzaminów na aplikacje 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 W 2007 roku pytanie zadawane było w innej formie 5. Czy uważasz, że obecne warunki egzaminów na aplikacje prawnicze (adwokacka, radcowska, notarialna, komornicza) powinny się zmienić?

16. Egzamin ustny 6. Czy uznajesz, że jednym z wymogów właściwego przygotowania i sprawdzenia wiedzy prawniczej jest bezpośredni kontakt z egzaminatorem w formie egzaminu ustnego? 2008 N=1139

17. Forma egzaminu na aplikacje 7. Czy uważasz, że jednolity egzamin państwowy I stopnia, umożliwiający dostęp do aplikacji prawniczych (adwokacka, radcowska, notarialna, sądowo-prokuratorska, referendarska, komornicza i legislacyjna) powinien być wprowadzony? Nie mam zdania Zdecydowanie tak Nie, powinien mieć mniejsze 2008 N=1139

18. Doradca Prawny 8a. A czy uważasz, że doradca prawny będzie w świetle nowych przepisów stanowił konkurencje dla adwokatów i radców prawnych? Gwarantowanie właściwego poziomu przygotowania do świadczenia usług prawniczych Konkurencje dla adwokatów i radców prawnych? 8. Czy uważasz, że doradca prawny w świetle nowych przepisów będzie gwarantował właściwy poziom przygotowania do świadczenia usług prawniczych?

19. Zdobywanie wiedzy i doświadczenia w innych zawodach prawniczych jako niezbędne atrybuty do bycia sędzią a 9. Czy dochodzenie do zawodu sędziego powinno odbywać się poprzez zdobywanie wiedzy i doświadczenia w innych zawodach prawniczych adwokata/radcy prawnego/notariusza/prokuratora? 2008 N=1139

20. Tajemnica adwokacka jako fundament prawa do obrony 10. Czy twoim zdaniem tajemnica adwokacka to fundament prawa do obrony? 2008 N=1139

21. System boloński na studiach prawniczych 11. Czy jesteś zwolennikiem systemu bolońskiego na studiach prawniczych? 2008 N=1139

22. 3. Oczekiwania wobec przyszłej pracy

23. Czynniki decydujące o znalezieniu dobrej pracy 19. Co Twoim zdaniem decyduje o znalezieniu dobrej pracy? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

24. Oczekiwane cechy przyszłego pracodawcy TopBox – wartość procentowa odpowiedzi „bardzo ważna (5)” Ważność Ważne Mniej ważne 13. Czym będziesz się kierował/a wybierając pracę po studiach? Oceń wszystkie poniższe cechy pracodawcy korzystając ze skali, na której 1 oznacza, że ta cecha jest dla Ciebie zupełnie nie ważna, zaś 5 – iż jest bardzo ważna. Korzystając z pośrednich wartości możesz stopniować swoją ocenę..

25. Oczekiwane cechy przyszłego pracodawcy Średnie na skali 1-5, gdzie 5 oznacza bardzo ważna, a 1 zupełnie nie ważna 13. Czym będziesz się kierował/a wybierając pracę po studiach? Oceń wszystkie poniższe cechy pracodawcy korzystając ze skali, na której 1 oznacza, że ta cecha jest dla Ciebie zupełnie nie ważna, zaś 5 – iż jest bardzo ważna. Korzystając z pośrednich wartości możesz stopniować swoją ocenę..

26. Oczekiwania finansowe netto wobec pierwszej pracy 16. Jakiego wynagrodzenia (netto) oczekujesz rozpoczynając pracę zaraz po studiach?

27. Osobiste atuty w poszukiwaniu pracy 33. Co uważasz za swój największy atut przy poszukiwaniu pracy? 2008 N=1139

28. Osobiste słabości w poszukiwaniu pracy 2008 N=1139 34. Co uważasz za swoją największą słabość przy poszukiwaniu pracy?

29. Osobiste atuty i słabości w poszukiwaniu pracy ATUTY SŁABOŚCI 33. Co uważasz za swój największy atut przy poszukiwaniu pracy? 34. Co uważasz za swoją największą słabość przy poszukiwaniu pracy? 15% 16% 19% 26% 31% 2008 38% 35% 43% 37% 46% 2008 12% 16% 20% 27% 38% 2007 30% 38% 45% 46% 62% 2007 9% 18% 17% 31% 43% 2006 36% 43% 53% 58% 70% 2006 2005 2005 15% 14% 15% 29% 62% 15% 35% 41% 59% 67% Nieduże umiejętności autoprezentacji Doświadczenie zawodowe Brak solidnej wiedzy teoretycznej Umiejętności autoprezentacji Słaba znajomość języków obcych Znajomość języków obcych Brak odbytych dodatkowych kursów i szkoleń Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi Brak doświadczenia zawodowego Pracowitość i odpowiedzialność

30. Skłonność do zmiany miejsca zamieszkania w celu podjęcia pracy Zdecydowanie tak Ewentualnie Zdecydowanie nie 12. Czy byłbyś/abyś gotowy/a przeprowadzić się do innego miasta, gdyby wymagało tego podjęcie pracy? 2007 N=1148, 2008 N=1139

31. 4. Przygotowania do przyszłej pracy

32. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów? 17. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów? 2008 N=1139

33. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 17. Co zamierzasz robić w ciągu pierwszego roku po zakończeniu studiów?

34. Czy planujesz po zakończeniu studiów kontynuować naukę? 18. Czy planujesz po zakończeniu studiów kontynuować naukę, jeśli tak, to w jakiej formie? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

35. Chęć pracy po studiach w firmie prawniczej (kancelarii prawnej) Czy chcia ł by ś po studiach pracowa ć w firmie prawniczej? Czy w przyszłości planujesz pracować w kancelarii prawnej? 14. Czy w przyszłości planujesz pracować w kancelarii prawnej? 2008 N=1139

36. Czynniki brane pod uwagę przy wyborze kancelarii prawnej w której chciałbym pracować 2006: N=837, 2007: N=815, 2008 N=790 Osoby planujące w przyszłości pracę w kancelarii prawniczej N=790)

37. Znajomość firm (1/2) % ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY 2008 N=1139

38. Znajomość firm (2/2) % ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY 2008 N=1139

39. Znajomość firm ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA, STUDENCI WSKAZYWALI KTÓRE FIRMY ZNAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ LISTY 2008 N=1230 6% 6% 6% 8% 10% 6% 8% 10% 9% 13% 11% 2008 3% 3% 4% 4% 5% 5% 6% 6% 6% 6% 6% 7% 7% 7% 8% 8% 9% 2007 3% 6% 4% 5% 8% 8% 4% 4% 4% 7% 12% 6% 14% 10% 6% 12% 11% 2006 15% 9% 12% 11% 12% 18% 16% 17% 25% 16% 33% 31% 38% 28% 60% 56% 2008 9% 10% 10% 10% 11% 12% 14% 17% 19% 19% 22% 27% 27% 32% 40% 56% 64% 2007 13% 12% 14% 16% 12% 9% 13% 24% 23% 23% 19% 41% 20% 34% 41% 57% 70% 2006 5% Gleis Lutz 14% Dewey & LeBoeuf 5% Miller Canfield 17% CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta 5% Squire Sanders Wiater 22% Linklaters 7% Haarman Hemmeirath 9% Clifford Chance 7% Łaszczuk i Wspólnicy 17% Wierzbowski Eversheds 10% 6% 5% 6% 8% 9% 10% 10% 13% 7% 13% 12% 2005 2005 14% 12% 32% 23% 26% 18% 50% 25% 35% 37% 52% 77% TGC Ordowska Wardyński i Wspólnicy Norton Rose Drzewiecki, Tomaszek& Wspólnicy Noerr Stiefenhoffer Lutz White&Case Beiten Burkhardt Sołtysiński Kawecki& Szlęzak Gide Loyrette Nouel KPMG Polska Salans Chałas i wspólnicy Weil, Gotshal& Menges PricewaterhouseCoopers Magnusson Law Firm Allen&Overy Roedl & Partner Domański Zakrzewski Palinka Chadburne & Parke Baker&McKenzie Lovells Deloitte Hogan&Hartson Ernst & Young Spadek znajomości Wzrost znajomości

40. W której z poniższych firm chciałbyś pracować? Wszystkie wskazania powyżej 10% 22. W której z poniższych firm chciałbyś/łabyś pracować? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

41. Które portale internetowe uważasz za cenne źródła informacji na temat prawniczego rynku pracy? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 20. Które portale internetowe uważasz za cenne źródła informacji na temat prawniczego rynku pracy?

42. 5. Zachowania podczas studiów

43. Materiały pomocne przy nauce do egzaminów 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 24. Z jakich materiałów korzystasz przygotowując się do egzaminu?

44. Czytelnictwo czasopism prawniczych 2008 % wszystkich studentów czytających choć sporadycznie dany tytuł 23. Które czasopisma prawnicze czytujesz?

45. Czytelnictwo czasopism prawniczych PORÓWNANIE MIĘDZY LATAMI Czyta w ogóle (żółte strony) 23. Które czasopisma prawnicze czytujesz? 72% 56% 42% 74% 60% 37% 2006 72% 51% 41% 2007 2005 72% 51% 41% 72% 51% 2007 41% 72% 51% 2008 41% 72% 51% 72% 51% 41% 72% 51% 41% 51% 72% 41% 51% 41% 51% 58% 39% 52%

46. Znajomość języków obcych 2008 94% 60% 27% 16% 15% 27% 6% 2005 93% 50% 28% 16% 11% 21% 3% 2006 % wszystkich studentów 89% 47% 20% 14% 8% 20% 2% 2007 89% 2007 47% 89% 2007 20% 47% 89% 2007 14% 20% 47% 89% 2007 8% 14% 20% 47% 89% 2007 20% 8% 14% 20% 47% 89% 2007 2% 20% 8% 14% 20% 47% 89% 2007 2% 20% 8% 14% 20% 47% 89% 2008 47% 89% 20% 47% 89% 14% 20% 47% 89% 8% 14% 20% 47% 89% 20% 8% 14% 20% 47% 89% 2% 24% 18% 24% 32% 38% 79% 26A. Jakimi językami obcymi się posługujesz ?

47. Znajomość terminologii prawniczej w językach obcych 2008 Studenci znający dany język minimum słabo 3 2,5 1,9 1,2 1,5 1,3 Średnia

48. Których języków obcych uczysz się lub uczyłeś w trakcie studiów? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139 27. Których języków obcych uczysz się lub uczyłeś/aś w trakcie studiów?

49. Udział w zajęciach szkoły prawa obcego Nie brałem udziału, ponieważ nie ma w mieście gdzie studiuję: 7% 4% 6% 11% 6% 28. Czy brałaś/eś udział w zajęciach w ramach którejś ze szkół prawa obcego?

50. Atrakcyjność aplikacji specjalistycznych 92% 2. Proszę powiedzieć do jakiego/jakich egzaminu/ów na wymienione poniżej aplikacje zamierzasz przystąpić? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

51. Obowiązkowe praktyki studenckie (odbyte i przyszłe) Procenty nie sumują się do 100, gdyż student mógł odbywać, lub ma zamiar odbywać praktyki w więcej niż jednym miejscu 29. Gdzie odbywałeś/aś lub odbędziesz obowiązkowe praktyki studenckie? 2006 N=1213, 2007 N=1148, 2008 N=1139

52. Odbyte dobrowolne praktyki studenckie Gdzie odbywałeś dodatkowe praktyki studenckie? (N=547) % studentów, którzy odbywali dobrowolne praktyki: Tak Nie Brak danych Nieznaczny wzrost w stosunku do roku 2007

53. Pośrednictwo ELSA w szukaniu praktyk studenckich Czy szukając praktyk korzystałeś z pośrednictwa ELSA? Tak Nie 2007 (23%) Nie wiem/ Nie pamiętam N=1139

54. Znajomość projektów Elsa Które projekty ELSA znasz? N=1139

55. 6. Dane demograficzne

56. DEMOGRAFIA Rok studiów N=1139

57. DEMOGRAFIA Na jakim drugim kierunku studiujesz? (N=168 studentów) Czy studiujesz równolegle inny kierunek studiów? Tak Nie N=1139

58. DEMOGRAFIA Czy miasto, w którym studiujesz jest Twoim rodzinnym miastem? Z jakiej wielkości miejscowości pochodzisz? (Studenci nie studiujący w swoim rodzinnym mieście N=708) Tak Nie N=1139

59. DEMOGRAFIA PŁEĆ WIEK Mężczyzna Kobieta Średnia: 23 lata N=1139