1. μ Θεβ Βηγθόηζθη
Γίκαη ζεμακηηθό κα ζομίζμομε όηη ε ενγαζία ημο Vygotsky δεμμζηεύζεθε πνηκ
από ημ ζάκαηό ημο ημ 1934 θαη έγηκε γκςζηή ζημοξ ακαγκώζηεξ ζηε δύζε
μόκμ ημ 1962 με ημ πνώημ μεηαθναζμέκμ βηβιίμ ημο γηα ηε Σθέρε θαη ηε
Γιώζζα
Ανγόηενα , πνμξ ημ ηέιμξ ηεξ δεθαεηίαξ ημο 1970 , μη ηδέεξ ημο
γηα ηεκ ακάπηολε παηδηώκ
άνπηζακ επίζεξ κα μεηαθνάδμκηαη θαη κα θοθιμθμνμύκ
ΜVygotsky είπε πμιιά θαη αλημζεμείςηα . Ωζηόζμ ζήμενα επηιέγς
ηεκ εζηίαζε ζε ηέζζενηξ μόκμζεμακηηθέξ πηοπέξ ένγμο ημο
Ννώηε : Μ νόιμξ ημο εκειίθμο ζηεκ ακάπηολε ηςκ
παηδηώκ
Μ Vygotsky ηόκηζε ημ νόιμ ημο εκειίθμο: γμκέαξ, δάζθαιμξ ή ηθακόξ
ζοκμμήιεθμξ
ζεςνώκηαξ ημκ θνίζημμ ζηεκ δηακμεηηθή ελέιηλε ημο παηδημύ
Ιηιώκηαξ γηα αοηό μ Vygotsky (1978) έδςζε έκακ θαζμνηζμό
γηα ημ πώξ ζοκηειείηαη ε μάζεζε , πνεζημμπμηώκηαξ ημκ όνμ
ΔΩΚΕ ΓΝΖΗΓΖΙΓΚΕΣ ΑΚΑΝΤΥΛΕΣ
( ZPD zone of proximal development ) ε μπμία μνίδεηαη ςξ ελήξ :
Τμ ZPD είκαη ε απόζηαζε μεηαλύ ηεξ πναγμαηηθήξ ακάπηολεξ
όπςξ θαζμνίδεηαη από ηεκ ακελάνηεηε επίιοζε πνμβιήμαημξ θαη
ημ επίπεδμ πηζακήξ ακάπηολεξ όπςξ θαζμνίδεηαη μέζς ηεξ
επίιοζεξ πνμβιήμαημξ θάης από θαζμδήγεζε ή ζε ζοκενγαζία με
ημοξ ηθακόηενμοξ ζομμαζεηέξ
Ιηα από ηηξ δοζθμιίεξ εκόξ ηέημημο μνηζμμύ είκαη όηη πηζακώξ μ ζπμοδαζηήξ
ζα έπεη έκα δηαθμνεηηθό ZPD ζε θάζε ζεμαηηθή πενημπή: επηζηήμε,
μαζεμαηηθά, ηζημνία. . Tμ ZPD ζα είκαη πμιύ δηαθμνεηηθό γηα θάζε παηδί ζε
αοηέξ ηηξ δηαθμνεηηθέξ πενημπέξ (Newmann, Griffin, Cole )
Γκημύημηξ ημ θιεηδί γηα ηεκ μάζεζε ηςκ παηδηώκ είκαη ε θαζμδήγεζε ημο
εκειίθμο.
Δεύηενε: Ε δηαθμνά μεηαλύ ηεξ πναγμαηηθήξ
θαη ηεξ εκ δοκάμεη ακάπηολεξ

2. εκ δοκάμεη ακάπηολε
Ιε αοηήκ ηεκ δεύηενε πηοπή, δίκεηαη έμθαζε ζηεκ
Αοηό ζεμαίκεη όηη όκηςξ οθίζηαηαη μηα κέα ζπέζε μεηαλύ
ηεξ ακάπηολεξ θαη ηεξ μάζεζεξ.
Σηεκ εθπαίδεοζε ζε πμιιέξ πενηζηάζεηξ ε αοζόνμεηε ακάπηολε
ζπεηίδεηαη ζοκήζςξ με ηε βαζηθή μαξ θνμκηίδα.
Θόγμο πάνηκ, με ηεκ ηδηαίηενε ζεμαζία πμο απμδίδεηαη
πνόζθαηα ζε ελεηάζεηξ θαη ηεζη μ Kozulin (1990) ηόκηζε όηη γηα ημκ
Vygotsky,
ε ροπμιμγηθή ακάπηολε δεκ πνμεγείηαη ηεξ δηδαζθαιίαξ αιιά ελανηάηαη
από αοηήκ θαη ζοκέπηζε ιέγμκηαξ :
το ZPD αντλεί τις ψυχολογικές εκείνες λειτουργίες οι οποίες βρίσκονται
στη διαδικασία της ανάπτυξης και οι οποίες είναι πιθανό να αγνοηθούν
εάν η εστίαση γίνεται αποκλειστικά στην απόδοση των παιδιών
Ιε άιια ιόγηα, πνέπεη κα ελεηάζμομε πόζμ ηα μεμμκςμέκα παηδηά μπμνμύκ κα
απμδώζμοκ ζημ ζπμιείμ με ηε βμήζεηα ημο δαζθάιμο μέζα από ηεκ πεηζανπία
ημοξ. Αιιά, είκαη γεγμκόξ όηη ε μοζηαζηηθή ακάπηολε ζπεηίδεηαη με ημ «ηη
είκαη ημ ζπμιείμ» . Δειαδή ημ κα μδεγμύκηαη ηα παηδηά από ηεκ ανπηθή
θαηάζηαζε ηεξ γκώζεξ ημοξ ζε θαηκμύνηα γκώζε - αοηή πμο μη δάζθαιμη, ημ
ζπμιείμ θαη ημ πνόγναμμα ζπμοδώκ ζεςνμύκ ςξ ζεμακηηθή γηα ηε μάζεζε . Μ
Wood, μ Bruner θαη μ Ross (1976) πενηγνάθμοκ ημ ηη ζομβαίκεη ζημ ZPD ςξ
θάηη πμο πενηιαμβάκεη έκα είδμξ «δηαδηθαζίαξ ζθαιςζηάξ» αιιά ιίγα λέμομε
γη αοηό, ηδηαίηενα ζηηξ εηδηθέξ πενημπέξ, όπςξ ηεκ επηζηήμε θαη ηα
μαζεμαηηθά όπμο ε απμθηώμεκε γκώζε δεκ είκαη δηαηζζεηηθή .
Φνεηαδόμαζηε πενηζζόηενε ένεοκα γηα κα δεμημονγήζμομε γέθονεξ ή
ζθαιςζηέξ γη αοηά ηα δοζπνόζηηα γκςζηηθά ακηηθείμεκα . Ηαηαιήλαμε ζε αοηό
ημ ζομπέναζμα μεηά από μηα μειέηε (1996) ηςκ «οιηθώκ ζθαιςζηάξ» ζηηξ
θοζηθέξ επηζηήμεξ, ζημ ηεπκμιμγηθό ζπέδημ θαη ζηα μαζεμαηηθά, όπμο
απμδείπζεθε όηη είκαη ζπεδόκ αδύκαημ . Τμ δείγμα ήηακ με παηδηά 9 θαη 11
εηώκ. "Δεδμμέκμο όηη ηόζμ μεγάιε πμζόηεηα ζπμιηθήξ γκώζεξ είκαη
εηδηθεομέκε ( θαη είκαη ακαγθαίμ κα είκαη ) ζα οπάνπεη πάκηα αζάθεηα γηα ηεκ
θαηάζηαζε δηδαζθαιίαξ – μάζεζεξ.
Μη δάζθαιμη πνεηάδεηαη κα πηζηέρμοκ όηη ηα παηδηά μπμνμύκ κα μάζμοκ ηηξ
δύζθμιεξ θαη ζύκζεηεξ ηδέεξ. Ηαη αοηό είκαη ε μοζία ημο ζπμιείμο. Αιιά
πνέπεη κα είκαη ηθακμπμηεμέκμη όηη ζοπκά μη μαζεηέξ μπμνμύκ μόκμ κα θάκμοκ
αοηό ημ έκα βήμα ή ιίγα βήμαηα μέζα ζημ πνόκμ . Βήμα πνμξ βήμα μ δηδάζθςκ
θαη μ μαζεηήξ οπενπεδμύκ ηα εμπόδηα ζηεκ πμνεία γηα ηεκ εηδηθεομέκε αοηή
γκώζε.
Ε θνμκηίδα γηα ηεκ θμηκή δναζηενηόηεηα ηεξ οπενπήδεζεξ ηςκ εμπμδίςκ
είκαη θνίζημε πνμθεημέκμο κα μεηςζεί θαη μ βαζμόξ ηεξ αβεβαηόηεηαξ πμο
ακηημεηςπίδμοκ μη μαζεηέξ

3. Τνίηε : Μη θμηκςκηθέξ νίδεξ ηεξ
πμιηηηζμηθήξ ακάπηολεξ
Μ Vygotsky ( 1981) απμδίδεη ηδηαίηενε βανύηεηα ζημκ νόιμ ηςκ
θμηκςκηθώκ δηενγαζηώκ θαηά ηεκ ακάπηολε ημο παηδημύ όηακ ιέεη όηη «Ε
μπμηαδήπμηε ιεηημονγία ζηεκ πμιηηηζηηθή ακάπηολε παηδηώκ" θάκεη ηεκ
εμθάκηζή ηεξ ζε δύμ επίπεδα. . Ννώηα εμθακίδεηαη ζημ θμηκςκηθό επίπεδμ θη
έπεηηα ζημ ροπμιμγηθό . Ννώηα εμθακίδεηαη μεηαλύ ηςκ ακζνώπςκ ςξ μία
δηά - ροπμιμγηθή θαηεγμνία θαη έπεηηα μέζα ζημ παηδί ςξ εκδμ-ροπμιμγηθε
θαηεγμνία».
Ηαηά ζοκέπεηα μ Vygotsky ημκίδεη ηε ζεμαζία ζηεκ θμηκςκηθά
θαηαζθεοαζμέκε γκώζε - ε πμιηηηζμηθή θαη θμηκςκηθή θιενμκμμηά μαξ - πμο
πενκά από μηα γεκεά ζε μηακ άιιε, με ημοξ δαζθάιμοξ με ημ ζπμιείμ θαζώξ
επίζεξ με ημοξ γμκείξ θαη με ηεκ μηθμγέκεηα.
Τέηανηε: Μ νόιμξ ηεξ γιώζζαξ:
Γηα ημκ Vygotsky ε γιώζζα ζεςνείηαη ζεμακηηθό ενγαιείμ, πμο πνεζημεύεη -
ιεηημονγεί - ςξ μεζάδςκ ακάμεζα ζηηξ αοζόνμεηςκ κμεμαηηθέξ ζοιιήρεηξ θαη
ζηηξ ορειόηενεξ δηακμεηηθέξ ιεηημονγίεξ. Ε μεγάιε δύκαμε ηεξ γιώζζαξ ζα
μεηαζπεμαηίζεη ηηξ ζημηπεηώδεηξ δηακμεηηθέξ ιεηημονγίεξ ζε ορειόηενεξ κμεηηθέξ
ιεηημονγίεξ . Σύμθςκα με Vygotsky, ε γιώζζα μεζμιαβεί ζημ κα γεκκεζμύκ αοηέξ μη
ορειμύ επηπέδμο κμεηηθέξ ιεηημονγίεξ ηε γέκεζε ηςκ ίδηςκ ηεκ ορειόηενςκ
δηακμεηηθώκ ιεηημονγηώκ μη ίδημη. Ιαξ ιέεη (1981) όηη ε γιώζζα έπεη ζεμαζία θαη
ςξ ροπμιμγηθό ενγαιείμ επεηδή ζομβάιιεη ζημ αιιάλεη πμημηηθά ημ πώξ
ζθεθηόμαζηε. "Τμ ροπμιμγηθό ενγαιείμ αιιάδεη ελμιμθιήνμο ηε ζοκμιηθή νμή
θαη ηε δμμή ηςκ δηακμεηηθώκ ιεηημονγηώκ"
Piaget και Vygotsky
Ο Vygotsky αμτικαθιστά ή συμπληρώμει τομ Piaget;
a. o Piaget μαξ ιέεη γηα ηε γκώζε πμο απμθηάηαη από ημ παηδί μέζα από
ηηξ δηθέξ ημο δναζηενηόηεηεξ ( αοζόνμεηε γκώζε)
β. μ Vygotsky μαξ ιέεη γηα ηε γκώζε πμο απμθηά ημ παηδί με ηε βμήζεηα
ηςκ Άιιςκ θαη μέζα από θμηκςκηθέξ πναθηηθέξ
Ηαη μη δύμ αοηέξ μμνθέξ γκώζεξ είκαη ακαγθαίεξ γηα ηε ιεηημονγία
ηςκ ακζνώπςκ θαη οπό αοηή ηεκ έκκμηα μ Piaget θη μ Vygotsky

4. αιιειμζομπιενώκμκηαη. Γθεί πμο δηαθένμοκ είκαη ζηε ζπέζε μεηαλύ
ηςκ δύμ μμνθώκ ,
ζημκ νόιμ ηςκ εκειίθςκ θαη ηςκ δαζθάιςκ θαη ζημκ νόιμ ηεξ γιώζζαξ
Ννώημκ, ζημ ένγμ ημο Piaget, μ νόιμξ ηςκ άιιςκ ζηεκ ακάπηολε ημο
παηδημύ ιαμβάκεηαη οπόρε μόκμ οπό ηεκ εονεία έκκμηα. Θεςνεί ηεκ πανμοζία
ηςκ Άιιςκ θνίζημε θαηά ηεκ απμ-θεκηνςηηθή «δηαδνμμή» ημο παηδημύ από
ημκ ανπηθό εγςθεκηνηζμό ζε μηα πημ θμηκςκηθή ζεώνεζε μέζα από ηεκ
αιιειεπίδναζε με ημοξ Άιιμοξ. Σημκ βαζηθό όμςξ αημμηζηηθό
θμκζηνμοθηηβηζμό δεκ απμδίδεηαη έκαξ ηθακμπμηεηηθόξ νόιμξ ζημκ δηδάζθμκηα
ζημκ γμκέα θαη ζημκ ζομμαζεηή θαη αοηό έπεη κμμμηειεηαθά μδεγήζεη ζημ κα
απμδίδεηαη ηδηαίηενε πνμζμπή ζημκ Vygotsky θαη ζηηξ ηδέεξ ημο γηα ημκ νόιμ
ηςκ δαζθάιςκ θαη ηςκ εκειίθςκ ζηε μάζεζε. Αοηό εθθνάδεηαη με έμθαζε ζηε
δηάθνηζε ακάμεζα ζηεκ actual ζηάζμε ακάπηολεξ ημο παηδημύ θαη ζημ εκ
δοκάμεη ζηάζμε ακάπηολεξ ηεκ μπμία μπμνεί κα πνμζεγγίζεη με ηε βμήζεηα
ηςκ Άιιςκ ε μπμία είκαη ε μοζηαζηηθή πανμοζία ημο εκειίθμο θαη μ νόιμξ ημο
δαζθάιμο
Δεύηενμκ. Γηα ηεκ μνγάκςζε ηεξ γιώζζαξ μ Vygotsky πνεζημμπμηεί
πάκηα ημ πιαίζημ. Γλάιιμο, ε γιώζζα είκαη απαναίηεηε ζηεκ αθαηνεηηθή ζθέρε
θαηά ηεκ μηθμδόμεζε ηςκ εκκμηώκ θαη θαηά ηεκ ακάπηολε ηεξ ζοιιμγηζηηθήξ
θαη ημο ζθέπηεζζαη. Μ Vygotsky δηαθενύζζεη όηη θαηά ηε δηαδηθαζία ηεξ
θμηκςκηθμπμίεζεξ ημο αηόμμο έκα ζεμακηηθό μένμξ ζοκηειείηαη μέζς ηεξ
απόθηεζεξ ηεξ γιώζζαξ. Γηα ημκ Piaget μ δνόμμξ πνμξ ηε γκώζε εμπενηέπεη
ηόζμ ιεηημονγηθέξ - πεηνςκαθηηθέξ όζμ θαη απεηθμκηζηηθέξ πιεονέξ.
Δοζηοπώξ, όμςξ, ε απεηθμκηζηηθή πιεονά , ε μπμία θαιύπηεη όπη μόκμ ηε
ιήρε, θαη ηε μίμεζε, αιιά θαη ηεκ απεηθόκηζε θαη ηε εηθόκα θαη ηε γιώζζα,
ζύμθςκα με αοηόκ, παίδεη μόκμ δεοηενεύμκηα νόιμ ζηεκ θαηακόεζε. Ηαη ε
απεηθμκηζηηθή δοκαηόηεηα ηεξ γιώζζαξ είκαη απιώξ έκα αθόμε ζημηπείμ θαη
γηα ημκ Piaget έπεη έκα πμιύ μηθνό νόιμ. Ιόκμ πνμξ ημ ηέιμξ ηεξ δςήξ ημο
ηεξ έδςζε πενηζζόηενε ζεμαζία. Αιιά γηα ημκ Piaget, ε γιώζζα είκαη μηα
θνίζημε ζοκηζηώζα γηα ημκ ηοπηθό αθενεμέκμ ζοιιμγηζμό δηόηη ε αθαηνεηηθή
ζθέρε είκαη πενίπμο πνμηάζεηξ γηα ημκ πναγμαηηθό Ηόζμμ θαη γηα ημκ με
πναγμαηηθό Ηόζμμ.
Συνεχίζεται με Jerome Bruner