Παρουσίαση του γεωπόνου Π. Παπαδόπουλου, στα πλαίσια της εκδήλωσης του Αγροοικολογικού Δικτύου Ελλάδος (Agroecology Greece), στην Agrotica 2018, 04 Φεβρουαρίου 2018.

2. Ομιλίες:
1. Αγροοικολογία και αειφόρα συστήματα παραγωγής τροφίμων
Β. Γκισάκης, Δρ. γεωπόνος-ερευνητής
2. Η σημασία της Αγροτικής Βιοποικιλότητας
Χ. Βακάλη, Δρ. γεωπόνος-βιοκαλλιεργήτρια
3. Η βιολογική γεωργία ως κομμάτι του Αγροοικολογικού παραδείγματος
Π. Παπαδόπουλος, γεωπόνος,
4. Μελέτη περιπτώσεων εφαρμογής αγροοικολογικών πρακτικών διαχείρισης
Κ. Παπάζογλου, γεωπόνος

3. Η βιολογική γεωργία ως κομμάτι του Αγροοικολογικού παραδείγματος
Αγροοικολογία:
για τη μετάβαση προς μια πραγματικά βιώσιμη γεωργία
Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Γεωπόνος MSc, Φυτικής Παραγωγής, ΓΠΑ
Σύμβουλος Αγροτικών Μονάδων και Επιχειρήσεων Τροφίμων
Τεχνικός Σύμβουλος Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων
Διαπιστευμένος Εκπαιδευτής ενηλίκων

4. Η βιώσιμη γεωργία
παράγει υγιεινή και ασφαλή
τροφή,
εξασφαλίζει το παρόν και το
μέλλον της γεωργίας και της
τροφής μας
και προστατεύει το έδαφος, το
νερό, το κλίμα και τη
βιοποικιλότητα του πλανήτη.
Είναι λύση εφικτή με πολλαπλά
οφέλη για μας και τις επόμενες
γενιές …
Sustainable means meeting the needs of the present
without compromising the ability of future
generations to meet their own needs.
Φωτο: Γιώργος Βεηκωντής (βιολογικό αγρόκτημα Μέλλου Γ.

5. ORGANIC 3.0 for Truly Sustainable Farming & Consumption
Εξέλιξη βιολογικής γεωργίας IFOAM

6. Παραδοσιακή Γεωργία
• μικρός κλήρος
• ποικιλία καλλιεργουμένων ειδών
• εναλλαγή και συγκαλλιέργεια ειδών
• ιθαγενείς ποικιλίες (συνήθως ξηρικές)
• χειρωνακτικές εργασίες, οργανική λίπανση
• χαμηλές εισροές ενέργειας
• ο παραγωγός είναι ο κύριος καταναλωτής

7. Περίοδος Αισιοδοξίας (1946-1962)
- Ανάπτυξη συνθετικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, λιπασμάτων κ.α.
- Εντατικοποίηση γεωργικής παραγωγής / μονοκαλλιέργεια
Διάφορες τεχνολογίες όπως
εντομοκτόνα, φυτοκτόνα, και
λιπάσματα,
καθώς και νέες ποικιλίες
καλλιεργειών υψηλής
απόδοσης χρησιμοποιήθηκαν
μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο
Πόλεμο για να αυξήσουν
σημαντικά την παγκόσμια
παραγωγής τροφής.

9. Albert Howard
Rudolf Steiner Masanobu Fukuoka
Rachel Louise Carson,
(IFOAM)
ORGANIC 1.0 – PIONEERS
FROM AROUND THE
WORLD

10. Σύγχρονη Γεωργία
 μεγάλος κλήρος
 μονοκαλλιέργειες από υβρίδια που απαιτούν άρδευση
 εργασίες από μηχανήματα, συνθετικά λιπάσματα
 συνθετικά χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα
 ο κύριος καταναλωτής είναι ο αστικός πληθυσμός

11. Διατροφικά Σκάνδαλα
– Τρελές αγελάδες
– Διοξίνες
– Ορμόνες
– Υπολείμματα γεωργικών
φαρμάκων
– Νιτρικά σε φυλλώδη λαχανικά
– Γενετικά τροποποιημένα
τρόφιμα (μεταλλαγμένα )
κλπ….
Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις
στα Αγρο-οικοσυστήματα
• Εξάντληση υδάτινων
πόρων – υπεράντληση
• Νιτρορύπανση
• Υποβάθμιση
γονιμότητας εδαφών
ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΜΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

13. (IFOAM) ORGANIC 2.0 –
NORMING AND PERFORMING

15. 15

16. 16
Αγορά βιολογικών προϊόντων

17. Αγορά βιολογικών προϊόντων
Πηγή : Fibl & Ifoam 2017
Source: FiBL-AMI surveys 2006-2016 and OrganicDataNetwork surveys 2013-2015

20. ΚΑΝΟΝIΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 834/2007 για τη βιολογική παραγωγή και
την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων
Άρθρο 4 Γενικές αρχές
Η βιολογική παραγωγή βασίζεται στις ακόλουθες αρχές:
α) κατάλληλος σχεδιασμός και διαχείριση των βιολογικών διεργασιών βάσει
οικολογικών συστημάτων που χρησιμοποιούν φυσικούς πόρους στο εσωτερικό
του συστήματος ….
β) περιορισμός της χρήσης εξωτερικών υλικών.
Όταν τα εξωτερικά υλικά είναι απαραίτητα …
γ) αυστηρός περιορισμός της χρήσης συνθετικών χημικών υλικών στις
εξαιρετικές περιπτώσεις ….
δ) όπου συντρέχει περίπτωση, προσαρμογή, στο πλαίσιο του παρόντος
κανονισμού, των κανόνων της βιολογικής παραγωγής λαμβάνοντας υπόψη την
υγειονομική κατάσταση, τις περιφερειακές κλιματικές διαφορές και τις τοπικές
συνθήκες, τα στάδια ανάπτυξης και τις ειδικές κτηνοτροφικές πρακτικές

21. Οι αρχές της IFOAM (Παγκόσμια Ομοσπονδία οργανώσεων Βιολογικής Γεωργίας)
αποτελούν τη βάση με την οποία η βιολογική γεωργία αναπτύσσεται.
Εκφράζουν τη συνεισφορά που μπορεί να έχει η βιολογική γεωργία στον κόσμο
και ένα όραμα για τη βελτίωση συνολικά της γεωργίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η βιολογική γεωργία στηρίζεται σε τέσσερεις βασικές αρχές.
1. Η Αρχή της Υγείας
… η υγεία των ατόμων και των κοινωνιών δεν μπορεί να διαχωριστεί από
την υγεία του οικοσυστήματος – τα υγιή εδάφη παράγουν υγιείς
καλλιέργειες που προωθούν την υγεία των ζώων και των ανθρώπων.
2. Η Αρχή της Οικολογίας
Η Βιολογική Γεωργία πρέπει να βασίζεται στα οικολογικά συστήματα και
τους βιολογικούς κύκλους, με τους οποίους πρέπει να συνεργαστούμε, να
τους μιμηθούμε και να συμβάλλουμε στη διατήρηση τους.
… παραγωγή πρέπει να βασίζεται σε οικολογικές διαδικασίες και την
ανακύκλωση. …Οι εισροές θα πρέπει να μειωθούν με την
επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την αποτελεσματική διαχείριση
των υλικών και της ενέργειας…
Βιολογική Γεωργία -- IFOAM Norms 1
(IFOAM 2014)

22. Οι αρχές της IFOAM (Παγκόσμια Ομοσπονδία οργανώσεων Βιολογικής Γεωργίας)
αποτελούν τη βάση με την οποία η βιολογική γεωργία αναπτύσσεται.
Εκφράζουν τη συνεισφορά που μπορεί να έχει η βιολογική γεωργία στον κόσμο
και ένα όραμα για τη βελτίωση συνολικά της γεωργίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η βιολογική γεωργία στηρίζεται σε τέσσερεις βασικές αρχές.
3. Η Αρχή της Ισονομίας
Η Βιολογική Γεωργία πρέπει να βασίζεται στις σχέσεις που διασφαλίζουν
δικαιοσύνη όσον αφορά το κοινό περιβάλλον και τις ευκαιρίες στη ζωή.
Η ισονομία χαρακτηρίζεται από ισότητα, σεβασμό, δικαιοσύνη στην
διαχείριση του κοινού κόσμου, τόσο μεταξύ των ανθρώπων όσο και στις
σχέσεις τους με τα άλλα έμβια όντα.
4. Η Αρχή της Φροντίδας
Η βιολογική γεωργία πρέπει να ασκείται προληπτικά και με υπεύθυνο
τρόπο για την προστασία της υγείας και της ευημερίας των σημερινών και
των μελλοντικών γενεών και του περιβάλλοντος.
Η αρχή αυτή, δηλώνει ότι η πρόληψη και η υπευθυνότητα είναι οι βασικές
έννοιες όσον αφορά τη διαχείριση, την ανάπτυξη και τεχνολογικές επιλογές
στη βιολογική γεωργία.
Βιολογική Γεωργία -- IFOAM Norms 2
(IFOAM 2014)

25. Αγροοικολογία
Γεωργία Διατήρησης, η Γεωργία Χαμηλών

26. Ο Ευρωπαϊκός κανονισμός 834/2007 εστιάζει κυρίως στον σχεδιασμό και την
διαχείριση των βιολογικών διεργασιών με βάση τα οικολογικά συστήματα ,
περιορισμούς στην χρήση εξωτερικών εισροών και των χημικών εισροών.
Οι αρχές της IFOAM principles είναι πολύ ευρείες και πιο ολοκληρωμένες και
περιλαμβάνουν ένα ολιστικό και συστηματικό όραμα της βιωσιμότητας.
Η Αγροοικολογική προσέγγιση έχει ένα καθορισμένο σύνολο αρχών για την
οικολογική διαχείριση των αγρο-διατροφικών συστημάτων, το οποίο
περιλαμβάνει επίσης ορισμένες κοινωνικοοικονομικές αρχές.
Αγροοικολογία και βιολογική γεωργία

27. Τα πρότυπα της πιστοποίησης βιολογικής γεωργίας θέτουν τις ελάχιστες
απαιτήσεις και όχι υψηλό στόχο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε εφαρμογή μεθόδων που πληρούν τα
πρότυπα / κανονισμούς , αλλά ούτε εφαρμόζουν τις αρχές της βιολογικής
γεωργίας, ούτε βοηθούν την πρόοδο προς την αληθινή βιωσιμότητα.
(π.χ. εισροές για καλλιέργειες, φάρμακα για ζώα, ανακύκλωση των θρεπτικών
ουσιών, χρήση συνθετικών εισροών σε επεξεργασία των τροφίμων / ίνες /
εκχυλίσματα, κοινωνικές απαιτήσεις, δικαιοσύνη στο εμπόριο).
ORGANIC 2.0 – NORMING
AND PERFORMING

28. Το εφαρμοζόμενο σύστημα πιστοποίησης, τα λεπτομερή πρότυπα και η σχετική
γραφειοκρατία που παράγουν, επιβάλει πολλές φορές εμπόδια στην πρόσβαση
και επιβάρυνση στους αγρότες και την αλυσίδα διακίνησης των βιολογικών
προιόντων.
Το σύστημα πιστοποίησης δεν μπορεί να αποφύγει πλήρως την απάτη, ειδικά σε
μεγαλύτερες αλυσίδες.
ORGANIC 2.0 – NORMING
AND PERFORMING

29. Ορισμένοι τομείς υψηλής προτεραιότητας, όπως π.χ. κοινωνικές απαιτήσεις ή η
δικαιοσύνη στις εμπορικές συναλλαγές , δεν ρυθμίζονται άμεσα στα
περισσότερα πρότυπα & συστήματα πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων και
δεν μπορούν να διεκδικηθούν, αν και υπάρχουν πολλοί αγρότες και επιχειρήσεις
που τους μπορούν να τα εφαρμόσουν.
ORGANIC 2.0 – NORMING
AND PERFORMING

30. Προσέγγιση της αντικατάστασης των εισροών
Αγροοικολογική προσέγγιση
Πολυλειτουργικό Μοντέλο
Κυρίως μικρού μεγέθους αγροκτήματα
Ποικιλομορφία και διαφοροποίηση των
καλλιεργητικών πρακτικών
Ισχυρός δεσμός με την τοπική κοινωνία
Μικρές αλυσίδες τροφοδοσίας
Εξειδικευμένο Μοντέλο
Μεσαίες έως μεγάλου μεγέθους
αγροκτήματα
Βασικές καλλιεργητικές πρακτικές
Χαλαρός δεσμός με την τοπική
κοινωνία
Μεγάλες αλυσίδες τροφοδοσίας
(supermarkets – εξαγωγές)

31. www.ifoam.bio/organic3zero

32. www.ifoam.bio/organic3zero