1. ประเทศไทยจะไปทางไหนกน
เขยนโดย ไพศาล พชมงคล
เมอรอยกวาปกอน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระผเปนบดาแหงการปฏรปประเทศไทยไดทรงช'แนวทางพฒนาประเทศไทยไวโดย
(
สอดคลองกบความเปนจรงของประเทศไทยวา จะเดนหนทางเกษตรธรรมชาตไมได เพราะจะท0าใหยากจน ขาดแคลน และลาหลง ในขณะเด'ยวกน กจะเดนหน
ทางอตสาหกรรมไมได เพราะประเทศไทยไมม'ป3จจยการผลต ทน เทคโนโลย' และตลาด โดยทรงช'(วาทศทางพฒนาประเทศไทยจะตองเปนประเทศเกษตร
อตสาหกรรม หรออตสาหกรรมท'แปรรปผลตผลเกษตรกรรม และอตสาหกรรมบรการ การทองเท'ยว เปนผลใหสยามยคน(นเจรญรงเรองและมงคง
แนวทางดงกลาวถกเลกลมไปนบแตม'การใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท' 1 เปนตนมา วนเวลาผานไปรวม 50 ป ของการใชแผนน'(
เปนผลใหประเทศไทยล0าบากยากจน สงคมไทยเสอมสลาย
ดงน(นสรอญญาจ8งไดเข'ยนบทความชดน'(ขน โดยม'ความมงหมายท'จะสบสานพระบรมราโชบายของลนเกลาฯ รชกาลท' 5 ท'ทรงช'ทศน0าทางพฒนา
8( (
ประเทศไทยไวแลว เพอฟ;<นคนความเจรญรงเรองและความมงคงข8(นมาใหมอ'กคร(งหน8ง.
บทนา
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท' 8 ไดใชมาคร8งทางแลว และนบแตใชแผนพฒนาฯ ฉบบท' 1 มาถ8งป3จจบน กเปนเวลาเกอบ 40 ป
แลว ขณะน'(อยในชวงเวลาของการจดท0าแผนพฒนาฯ ฉบบท' 9 ซ8งจะเปนแมบทใหแกรฐบาลน0าไปบรหารบานเมองตอไป ดงน(นจ8งเปนชวงเวลาท'เหมาะสมแก
การออกความคดความเหนวาเราจะพฒนา ประเทศ ไปทางไหนกน
เกอบ 40 ปท'ม'การใชแผนพฒนาฯ ความเปล'ยนแปลงใหญกคอ ไดเปล'ยนทศทางพฒนาประเทศท'เดนมาแตประวตศาสตร>ของชาตไทย จากหนทาง
เกษตรกรรมเปนหนทางอตสาหกรรม
ประเทศชาตไดทมเทงบประมาณ สรรพก0าลงท(งปวง ท(งภาครฐและภาคเอกชน รวมท(งไดม'การตรากฎหมายมากมาย เพอสงเสรมการเดนหนทาง
อตสาหกรรม โดยทอดท(งภาคการเกษตรไวขางหลง เกษตรกรกวา 20 ลานคนของประเทศล0าบากยากจน ขาดแคลน และลาหลง กลายเปนคนยากจน ยากไร
ส(นเน(อประดาตว
ทรพยากรธรรมชาตทวท(งประเทศถกท0าลายลงอยางยอยยบ มลภาวะท'เปนพษครอบง0าทวท(งประเทศ และกระจายไปยงภมภาคดวย กอบรรยากาศ
แหงอนตรายในการด0ารงช'วตปกตของมนษย>รนแรงข8(นทกวน โรคภยไขเจบท'ไมเคยเกด ไมเคยปรากฏกเกดและปรากฏข8(น สงคมไทยท'อบอนถกท0าลายลงอยาง
ยบเยน กลายเปนสงคมท'เหนแกตว นยมสวนเกน บาบน รนแรง และเคร'ยดจด การเอารดเอาเปร'ยบและการท0าลายลาง รวมท(งการแพรขยายของยาเสพตดได
ครอบง0าสงคมไทยไวอยางหนาแนน
จากประเทศท'ไมเคยเปนหน'(ตางประเทศกกลายเปนประเทศท'ม'หน'(สนลนพน ตว ท(งหน'(สนของรฐและเอกชน เอกราชอธปไตยของชาตท'บรรพชน
พทกษ>รกษาไวใหคนรนเราทานกถกย8ดครอง ครอบง0าโดยตางชาตอยางแยบยล ความเปนชาตไทยก0าลงถกท0าลายอยางล8กล(0าและเง'ยบกรบ ท(งวฒนธรรม สงคม

2. และเศรษฐกจ ขณะน'(จะเหลอความเปนไทยหรอของไทยอยสกเทาใด
หากเปนเชนน'(ตอไปไทยกจะไมเหลอความเปนไทยในทกทาง น'คอผลพวงท'แทของการเดนหลงทาง ค0าแกตวใด ๆ และค0าอธบายใด ๆ แมแกตวได
และอธบายไดแตกไมสามารถลบลางความจรงท'เปนอยใน ป3จจบน และไมสามารถลบลางบทสรปวาน'คอผลของการเดนหลงทาง
การกาวใหพนจากหวงเหวแหงหายนะจ8งม'แตตองเปล'ยนทศทางของประเทศเส'ย ใหม ทศทางใหญของประเทศกคอการเดนหนทางเกษตร
อตสาหกรรม และอตสาหกรรมบรการ ม'แตเดนหนทางน'(เทาน(นจ8งจะสามารถกอบกประเทศชาตไดอยางแทจรง
ผเข'ยนไดเสนอความคดเหนในเรองน'( มไดมงหมายใหเปนขอเสนอท'ตายตว หากมงหวงเพ'ยงใหเปนประกายแหงความคดหน8งท'จะม'สวนตอการ
สะกดให เพอนไทยท(งผองไดต(งสต หนมามองถ8งหนทางท'ผานมา แลวหาขอสรปเพอการเดนหนทางท'ถกตองตอไป
นายไพศาล พชมงคล
1 มกราคม 2543
ส0านกกฎหมายธรรมนต
ช(น 4 อาคารนายเลศทาวเวอร> ถนนวทย กรงเทพฯ
โทร. 02-267 8960-7

3. วสยทศน 2560
บทความเรองน'(เปนเรองสบเนองหรอเก'ยวเนองดวยบทความเรอง วสยทศน 500 ซ8งลงต'พมพ>ในหนงสอพมพ>แนวหนา ฉบบวนท' 17 มถนายน
2540 ไปแลว
และยงไดเก'ยวเนองดวยเรอง วสย ทศนของนกวชาการฝ#ายทหารท$ได%รบการแต(งต)งจากกระทรวงกลาโหมแล%วมา ประช*มกนกาหนดวสยทศนของ
ประเทศไทยในอก 30 ป,ข%างหน%า คอประมาณว(าเป.นป, 2570 เสรจแลวไดจดพมพ>เปนเลมน0าเสนอตอรฐบาล วสยทศนของนกวชาการฝ#ายทหารดงกล(าวน)
โดยรวมก/คอมองว(า ประเทศไทยในอก 30 ป,ข%างหน%าน)จะยงคงเป.นประเทศเกษตรอ*ตสาหกรรม
นอกจากน'(ยงคงเก'ยวดวยการประชมสมมนาของส0านกงานคณะกรรมการพฒนา เศรษฐกจและสงคมแหงชาต เมอตนเดอนมถนายน ศกน'( ท'จงหวด
กาญจนบร' เพอระดมความคดเหนเก'ยวกบทศทางของประเทศไทยในอ'ก 20 ปขางหนา คอป 2560 โดยไดระดมนกคดท(งหลายและบรรดาทานผม'ชอเส'ยง
ในสงคมไทยไปประชม ปร8กษาหารอกนแตดเหมอนวายงไมไดขอยต
ท$ ขาดเสยมได%ก/ต%องเก$ยวด%วยรฐบาล ซ3$งนกอ*ตสาหกรรมระดบแกนนาในพรรคชาตพฒนากาลงผลกดนประเทศไทยให%ร*ด หน%าไปยงหนทาง
อ*ตสาหกรรมอย(างไม(ลมห6ลมตา
ประเทศไทยจะไปทางไหนกน
ค0าถามท'วา ประเทศไทยจะไปทางไหนกน น'(ก0าลงกลายเปนค0าถามท'ทาทายตอภมป3ญญาของรฐบาลและของประชาชาตไทยท(งมวล
แตดเหมอนวาถ8งวนน'(รฐบาลกด' หนวยงานของรฐบาลกด' ยงไมสามารถหาค0าตอบท'ชดเจนไดวา ประเทศไทยจะไปทางไหนกน
ชาวตางประเทศท'สนใจเศรษฐกจไทยบางคนเคยกลาววา ผน0าของรฐบาลไทยบางสมยท'เปนคนตกยคเพอฝ3นท'จะท0าใหสงคมไทยและประเทศ ไทย
เปนประเทศเกษตรกรรมเหมอนดงท'เคยเปนมาในประวตศาสตร> ในขณะท'ผน0าของรฐบาลไทยบางสมยกลบเปนคนจ0าพวกขอทานท'เพอฝ3นอยางสราง
ศนย>การคา โดยท'ไมไดดตวเองวาม'หรอไมม'อะไร
น'เปนเวรกรรมของประเทศไทยและของประชาชนชาวไทยท'นกการเมองไทย รฐบาลไทย และหนวยงานของรฐบาลไทยไมไดใหความส0าคญแก
การก0าหนดทศทางของประเทศ และการตรวจสอบถ8งมาตรการท(งหลายท'รองรบกบการก0าหนดทศทางของประเทศใหสอด คลองสนบสนนซ8งกนและกน
ยงคงมการกระทาแบบเถรส(องบาตร คอ ทาตาม ๆ กนไป ตามท$ได%ทา ๆ กนมา โดยไม(ร6%เหต* ไม(ร6%ผล และไม(ร6%ถ3งสถานการณท$เปล$ยนแปลงไป
และดวยเหตน'(เอง ประเทศไทยอนยงใหญในสวรรณภมแตอด'ต จ8งตองตกเปนประเทศท'ม'หน'(สนรงรง และกลบลาหลงกวาแทบทกประเทศใน
ภมภาคน'(ไปเส'ยแลว
เพอตอบค0าถามท'วา ประเทศไทยจะไปทางไหนกน และเพอเปนประกายหน8งแหงความคดอานในการก0าหนดทศทางของประเทศไทยใน อนาคต
ของผสนใจในอนาคตของประเทศท(งหลายไดพจารณากน จ8งขอแสดงความเหนในเรองน'(

4. การท'จะมองวา ประเทศไทยจะไปทางไหนกน น(นกควรท'จะไดหวนยอนดอด'ตของประเทศไทยเส'ยกอนเพราะอด'ตน(นคอสะพาน ท'ทอดผานมาถ8ง
ป3จจบน และสะพานจากป3จจบนน(นยอมทอดสอนาคต
ต)งแต(ย*คส*โขทยเร$อยลงมาจนถ3งสมยกร*งศรอย*ธยา เอาตรงจ*ดรชสมยสมเด/จพระเอกาทศรถ ประเทศไทยของเราในย*คน)เป.นประเทศเกษตรกรรม
ล%วน ไมม'ภาคอตสาหกรรม ไมม'ภาคบรการ และไมม'การน0าเขา-สงออก ไมม'ระบบเงนตราท'แนนอน
ภาคเกษตรกรรมของยคน'(เปนเกษตรกรรมแบบท0ามาหากนเทาน(น คอ ปลกขาวกนแตพอกน เหลอกนบางเลก ๆ นอย ๆ กน0าไปแลกเปล'ยนกบพชผล
หรออาหารอยางอนจากตลาด ซ8งอยในวงแคบ ๆ ภาษ'อากรตาง ๆ ท'เส'ยใหแกรฐบาลกยงไมเปนช(นเปนอน ท'เกบกนอยบางกเกบกนเปนพชผล
ยามศ3ก สงครามก/ใช%ระบบเกณฑ คอ เกณฑท)งคน สตวเล)ยง และเคร$องใช%ไม%สอย ตลอดจนอาหาร เพราะเป.นหน%าท$ของคนไทยท*กคนท$ต%องรบใช%
ชาตบ%านเมอง ซ3$งต%องอ*ทศท*กอย(างท)งทรพยสนและชวตของตนเอง
สงคมไทยในแบบน'(แมวาอตคดขาดแคลน แตกเปนสงคมท'อบอน ม'น(0าใจไมตร' เก(อกลกน เปนสงคมท'คนตางถนมาแลวไมอดขาว ไมไรท'ซก
หวนอน
ในช(วงรชสมยของสมเด/จพระเอกาทศรถเร$อยมาจนถ3งต%นรตนโกสนทร จบเอาท$รชสมยของรชกาลท$ 3 ประเทศไทยก/ยงคงเป.นประเทศ
เกษตรกรรมอย6(น$นเอง
ในชวงปลายรชสมยสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยน(น ปรากฏวากรมหมนเจษฎาบดนทร>ทรงท0ากจการคากบตางประเทศท'เปนล0าเปนสน ข8นเปน
(
คร(งแรก ทรงต(งกองเรอพาณชย>สวนพระองค>ข8(นเปนคร(งแรก โดยม'พระบรมวงศานวงศ>ท'สนทชดเช(อบางพระองค>เขารวมหนดวย
กองเรอพาณชย>ดงกลาวเปนเรอส0าเภา แตงส0าเภาออกไปคาขายยงประเทศจ'นเปนหลก ซ8งคางายขายคลอง เพราะจ'นในยคน(นไวใจประเทศไทยยง
กวาไวใจฝรง
แตไหนแตไรมาจ'นถอ วาฝรงเปนพวกนอกร'ต เปนพวกตางศาสนา เปนพวกตางส' จ'นจ8งไมไววางใจ ดงน(นฝรงชาตใดจะมาท0าการคาขายดวยกตองกระท0าหยาบ
ชาตอพระเยซเจา ซ8งฝรงหลายชาตท0าไมได ท0าใหการคาขายของฝรงชาตตาง ๆ กบจ'นม'อปสรรค
ผดกบประเทศไทยซ8งม'มตรไมตร'อนด'กบจ'นมาต(งแตสมยสโขทย ม'การไปมาหาสกนเปนระยะ ๆ เมอม'การผลดเปล'ยนแผนดนกนแตละคร(งกม'การ
สงทตไปเจรญสมพนธ ไมตร'กบพระเจากรงจ'นเรอยมา
เมอทตไทยไปถ8งเมองจ'นและเขาเฝCาฮองเตแตละคร(งกตองอาศยลาม จะเปนเพราะการแปลภาษาไมตรงกบเจตนา หรอเพราะลามเอาใจแตพระเจา
กรงจ'นกเปนได จ8งท0าใหการท'ราชทตไทยไปเจรญสมพนธไมตร'กบพระเจากรงจ'นน(นกลายเปน วาประเทศไทยไปจ(มกองยอมเปนประเทศราชของจ'น
และดเหมอนวาพระเจากรงจ'นกจะพอใจกบสมพนธไมตร'แบบท'วาน'( ดงน(นเมอม'การผลดเปล'ยนแผนดนจ8งมกท'จะพระราชทานตราประจ0าพระองค>
หรอท'เร'ยกวา โลโต แกพระเจาแผนดนของไทยและพระราชทานสมญญานามลงทาย อานเปนภาษาแตจEววา เส'ยม ลอ อFอง ทางฝGายไทยเองกดเหมอนวาไม
ตดใจในความเขาใจผดท'วาน'(
ดงน)นจนจ3งไว%ใจไทย และไทยก/ไดรบผลประโยชนกบการค%าขายกบจนเร$อยมา เรอสาเภาท$ไทยส(งไปค%าขายจ3งได%รบอภสทธ<จากทางการจนหลาย

5. ประการ เช(น การเข%าท(า ความสะดวกในการใช%ท(าเรอ ความสะดวกในการเข%าเมอง ความสะดวกในการค%าขาย และการผ(อนปรนในการจดเก/บภาษ
กรมหมนเจษฎาบดนทร>ทรงเขาใจถ8งความไดเปร'ยบทางการคาดงกลาว และทรงไดใชความไดเปร'ยบในการคาน'(กบจ'นอยางเตมท'
คร(นกรมหมนเจษฎาบดนทร>ทรงเสวยราชย>เปนรชกาลท' 3 แหงกรงรตนโกสนทร>กม'เส'ยงครหาวาทรงท0าการคาเปนการสวนพระองค> ดงน(นเพอม
ใหเกดความครหาจ8งม'พระบรมราชโองการใหโอนกจการคาตาง ประเทศสวนพระองค>น(นเปนของแผนดน ข8(นตอส0านกงานพระคลงขางท'
การค%าขายต(างประเทศระหว(างรฐต(อรฐหรอท$เรยกว(า G to G ในสมยป=จจ*บนจ3งเป.นอนได%เร$มต%นอย(างเป.นล$าเป.นสนในสมยรชกาลท$ 3
น$นเอง
ประเทศไทยไดอาศยความไดเปร'ยบและสมพนธ>อนด'กบจ'น ท0าการคากบจ'นอยางกวางขวาง ความไดเปร'ยบและอภสทธดงกลาวน'(เปนท'เลาขาน
H
ระบอไปยงฝรงชาต ตางๆ
ดงน(นบางประเทศท'ตองการคาขายกบจ'นแตไมไดรบความสะดวกจ8งตองมาท0าการคาขายผานประเทศไทย
ไทยจ3งกลายเป.นศ6นยกลางการค%าระหว(างพวกฝร$งกบจนสายหน3$ง และเป.นศ6นยกลางการค%าแห(งส*วรรณภ6มอกสายหน3$ง
ความเปนศนย>กลางทางการคาของไทยจ8งเกดข8(นต(งแตในรชสมยรชกาลท' 3 และเพราะความเปนศนย>กลางการคาน'เอง วฒนธรรมทางตะวนตกและ
ตะวนออกจ8งหลงไหลมาผสมผสานกนในดนแดนสยามประเทศ น'(
ความร*(งเรองทางการค%าได%สร%างผลกาไรให%แก(ประเทศไทยอย(างมหาศาล จนกล(าวกนวาประเทศไทยในสมยรชกาลท$ 3 ม$งค$งจนเงนล%นพระคลง
หลวง
เมอมาถ8งตอนน'(จงพอสรปไดวา ประเทศไทยในรชกาลท' 3 น(น แมยงคงเปนประเทศเกษตรกรรม แตกไดยกฐานะกลายเปนศนย>กลางทางการคา
8
ระหวางฝรงกบจ'นสายหน8ง และระหวางประเทศในสวรรณภมอ'กสายหน8ง เปนแตวาชวงน'(ยงไมม'ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการอยางอนเทาน(น
คร(นถ8งสมยรชกาลท' 4 ประเทศไทยกไดเผชญกบยคแหงการลาอาณานคมของตะวนตก จ8งท0าใหการคาชะงกไป ป3ญหาใหญท'ประเทศตองเผชญก
คอการเอาตวรอดจากการลาอาณานคมของตะวนตก
เหต*การณสาคญในรชกาลน)ทเ$ ป.นผลให%มการเปล$ยนแปลงใหญ(ในรชกาลต(อมาก/คอ การท$ไทยได%เข%าทาสญญาเบาร$งกบองกฤษ
สญญาเบาร$งน)มเน)อหาสาคญ 3 ประการคอ
ประการแรก ประเทศไทยตองยกเลกการผกขาดทางการคา ท'ส0าคญกคอ การผกขาดการคาขาว เพราะกอนหนาน'(ตางชาตไมสามารถซ(อขาวได
โดยตรงจากประชาชน เนองจากม'กฎหมายใหราษฎรไทยตองขายขาวใหแกส0านกงานพระคลงขางท'เทา น(น และราคาท'ขายกตองเปนไปตามท'พระคลงขางท'
ก0าหนด
ประการท$สอง ประเทศไทยจะก'ดกนทางการคาอยางอนไมได การสงสนคาเขา-ออก จะตองคดอตราภาษ'ในอตราท'แนนอน

6. ประการท$สาม ถาม'ป3ญหาพพาทระหวางคนไทยกบคนในบงคบขององกฤษ กจะตองข8(นศาลพเศษท'ม'ลกขนและตลาการเปนคนในบงคบองกฤษ
ขอต(งขอสงเกตไวตรงน'(กอนวา หลกการส0าคญ 3 ประการดงกลาวน'(ในสญญาเบารงกคอหลกการใหญ 3 ประการของ WTO ในป3จจบนนนเอง
ตอมาในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว สญญาเบารงกไดแสดงฤทธHเดชและอานภาพอยางเตมท' ในประวตศาสตร>ท'ผานมา
ลวนแตประณามสญญาเบารงวาเปนสญญาทาสท'บ'บ บงคบประเทศไทย แตในวนน'(จะขอเสนอใหมองสญญาเบารงในอ'กแงมมหน8งคอในแงมมของการ
เปล'ยนแปลงประเทศไทยไปสทศทางใหม และเปนทศทางของการวางรากฐานใหแกการพฒนาภาคตาง ๆ อยางสมดลในภายหลง
ความเปล$ยนแปลงท$สาคญมดงต(อไปน)
ประการแรก เพราะเหตท'ประเทศไทยตองยกเลกการผกขาดคาขาว จ8งท0าใหพวกฝรงสามารถซ(อขาวไดจากราษฎรโดยตรง ดงน(นจ8งเกดธรกจการคา
ขาวข8(นเปนคร(งแรก พดงายๆ กคอม'พอคาขาวเกดข8(น และเพราะเหตท'ยกเลกการผกขาดขาวน'(เอง จ8งท0าใหขาวม'ราคาสงข8(น และเมอขาวม'ราคาสงข8(น จ8งท0าให
ราษฎรไทยหนมาปลกขาวกนอยางขนานใหญ เร'ยกวาแยงกนปลกขาวจนพ(นท'เพาะปลกไมเพ'ยงพอ ม'การขยายพ(นท'ปลกขาวไปยงทกภาคของประเทศ และ
เพราะเหตท'ม'การบกเบกพ(นท'ปลกขาวน'เอง แรงงานจ8งขาดแคลน น0าไปสการเลกทาสอนเปนการเปล'ยนแปลงใหญทางสงคมไทย
แรงงานทาสไดเคลอนยายสภาคเกษตรทวท(งประเทศ ม'การระดมขดคลองและขยายพ(นท'ปลกขาวอยางกวางขวาง จนแรงงานทาสท'เคลอนยายสภาค
เกษตรใหมกไมเพ'ยงพอ น0าไปสการยกเลกไพร ดานหน8งเพอน0าเอาแรงงานไพรไปสภาคการผลต แตในอ'กดานหน8งน(นไดกลายเปนรากฐานใหแกการปฏรป
การปกครอง เพราะการเลกไพรกคอการลดขมก0าลงของพวกขนศ8กท(งหลายนนเอง
รวมความกคอวาประเทศไทยไดผลกดนประชากรในภาคผบรโภคไปสการผลตคร(ง ใหญท'สดในประวตศาสตร> ม'ผลท0าใหรายไดประชาชาตและ
รายไดของประชาชนม'ข8(นเปนคร(งแรก และเพมมากข8(นเรอย ๆ
ประการท$สอง เมอปลกขาวมากเขากยอมม'ผม'ป3ญญามองเหนวาแทนท'จะสงออกขาวเปลอก กควรสงออกเปนขาวสาร ซ8งจะม'มลคาเพมมากข8(น ดง
น(นอตสาหกรรมการเกษตรจ8งไดเกดข8(นเปนคร(งแรก ดวยการน0าเขาเครองจกรจากตางประเทศ มาต(งเปนโรงส'แปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร ซ8งท0าใหขาวได
ราคามากข8(น ท0ารายไดใหแกประเทศเพมมากข8(นอ'ก
นอกจากน(นเมอบกเบกพ(นท'ท0านามากข8(น กจ0าตองตดไมซ8งยงคงเปนปGาดงดบโดยทวไป การตดไมดวยแรงคนเปนไปดวยความยากล0าบากและลาชา
ประกอบกบบรษทขององกฤษซ8งม'ความถนดในการซ(อทรพยากรจากปGาไมในประเทศ ตาง ๆ อยแลว ม'ความตองการไมสกจ0านวนมาก ประโยชน>ท(งสองจ8งสม
กน ดงน(นจ8งเกดอตสาหกรรมโรงเลอยข8(นอยางกวางขวางในทกภาคของประเทศ ดานหน8งเปนการบกเบกพ(นท'ในการปลกขาว ดานหน8งเปนการบกเบกกจการ
คาไม และน0าไปสการใหสมปทานเหมองแรตดตามมา
ความรงเรองทางการคาดงกลาวจ8งท0าใหไทยไดเปร'ยบดลการคาจ0านวนมหาศาล เพราะม'สนคาสงออกจ0านวนมาก แตสนคาน0าเขากม'เพ'ยงแพรพรรณ
เครองจกรและเครองกอสราง ซ8งยงไมมากเทาใดนก เพราะเหตท'ไดเปร'ยบทางการคามากเทาน'(เอง เงนบาทของไทยจ8งม'ความเขมแขง และดเหมอนวาจะแขง
ท'สดในประวตศาสตร>เส'ยดวย คอเงน 1 บาท ม'คาเทากบเงน 2 ปอนด>
ประการท$สาม เกดการพฒนาประเทศคร(งใหญท'สด โดยเฉพาะในดานคมนาคมและการขนสง ถนน ทางรถไฟ และการขนสงทางน(0า ไดรบการ

7. สรางสรรค>อยางขนานใหญท'สด อนเปนการวางรากฐานใหแกภาคบรการในอนาคต กจการโรงแรมแหงแรกไดกอต(งข8(นในรชกาลน'( แมกจการธนาคารแหงแรก
กไดรบการจดต(งข8(น
ประการท$ส$ เกดการปรบปรงการบรหารและบทกฎหมายคร(งใหญท'สดเพอใหเปนแบบสมย ใหม เพราะพระบรมวงศานวงศ>จ0านวนมากไดถกสงไป
รบการศ8กษาเลาเร'ยนในแทบทกแขนง โดยเฉพาะดานกฎหมายและการปกครองส0าหรบทางการเงนของประเทศไดก0าหนดใหหอ รษฎากรพพฒน>ท0าหนาท'เปน
หนวยงานหลกในการจดเกบภาษ' ในการออกตEวสญญาใชเงน และธนบตร รวมถ8งการรกษาการเงนของแผนดน
จ3งอาจสร*ปได%ว(า ในย*คของรชกาลท$ 5 ประเทศไทยมความร*(งเรองทางภาคเกษตรอย(างส6งส*ด และเป.นการเร$มมภาคอ*ตสาหกรรม ภาคบรการ และ
การบรหารการเงนการคลงแบบสมยใหม(
คร(นส(นแผนดนของรชกาลท' 5 มาจนถ8งตนรชกาลท' 9 ประเทศไทยกกาวเขาสยคท'ตองเผชญกบวกฤต ภายในประเทศม'ความขดแยงทางความคด
และการปกครอง ม'การเปล'ยนแปลงระบบการปกครองจากระบบสมบรณาญาสทธราชย>มาเปนระบอบ ประชาธปไตย ภายนอกประเทศม'สงครามโลกคร(งท' 1
และ 2 และยงม'สงครามในภมภาคอ'กหลายสงคราม จ8งท0าใหประเทศไทยตองตกอยในภาวะเศรษฐกจขาลงเปนระยะเวลาคอนขางยาวนาน
หลงจอมพลสฤษดH ธนะรชต> ย8ดอ0านาจการปกครองแลวไดจดต(งสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตข8(นเพอ ท0าหนาท'ในการก0าหนดทศทางและ
แผนในการพฒนาประเทศ นบเปนการเรมตนใหมของการก0าหนดทศทางของประเทศใหม
นบต(งแตป พ.ศ. 2504 เปนตนมา ประเทศไทยกไดม'แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต อนเปนการก0าหนดทศทางของประเทศใหมจากท'
เปนมาแตเดม
ช$วระยะเวลา 35 ป,ต)งแต(แผนพฒนาฯ ฉบบท$ 1 ถ3งแผนพฒนาฯ ฉบบท$ 7 ซ3$งส)นส*ดลงเม$อป, 2539 ประเทศไยได%ถ6กกาหนดทศทางใหม(ให%เป.น
ประเทศอ*ตสาหกรรม
เน(อหาสาระส0าคญของแผนพฒนาฯ ท(ง 7 ฉบบดงกลาว เมอไดก0าหนดทศทางใหประเทศไทยเปนประเทศอตสาหกรรมแลว กไดก0าหนดแผนยอย
และมาตรการตาง ๆ เพอรองรบตอการเปนประเทศอตสาหกรรมอยางทวดาน ท'ส0าคญม'ดงตอไปน'(
ประการแรก ไดม'การจดต(งองค>กรของรฐหลายรปแบบ หลายหนวยงาน เพอสนบสนนจนเจอเก(อกลตอภาคอตสาหกรรม ท0าใหประเทศไทยม'หนวย
งานและขาราชการจ0านวนมากท'สนบสนนและรองรบภาค อตสาหกรรม จนอาจกลาวไดวากลไกรฐท(งปวงไดถกจดวางข8(นเพอสนบสนนความเปน ประเทศ
อตสาหกรรม
ประการท$สอง ระบบกฎหมายและสทธพเศษตาง ๆ ไดถกก0าหนดใหเก(อกลสนบสนนภาคอตสาหกรรมอยางเตมท' และเพอใหกจการอตสาหกรรม
ขยายตวไปสามารถแขงขนกบนานาประเทศได จ8งม'การใหสทธพเศษทางภาษ'อากรแกภาคอตสาหกรรมอยางมากมาย ต(งแตไมตองเส'ยภาษ'เงนได และภาษ'
พเศษตาง ๆ ไปจนถ8งการต(งก0าแพงภาษ'ก'ดกนคแขงจากตางชาต รวมท(งการจดต(งกองทนข8(นจนเจอภาคอตสาหกรรมหลายกองทน
ประการท$สาม ไดม'การลงทนในภาคอตสาหกรรมอยางขนานใหญ ท(งดานท'ดน เงนทน เทคโนโลย' และก0าลงคน จนแทบจะกลาวไดวาทรพยากร
ท(งหลายท(งปวงไดถกทมเทใหแกกจการภาค อตสาหกรรม ทรพยากรธรรมชาตท(งภาคพ(นดน ทะเล และอากาศไดถกใชไปเพอการอตสาหกรรม โดยมไดค0าน8ง

8. ถ8งผลท'จะเกดข8(นในอนาคต
35 ป, แห(งการเดนหนทางท$ประเทศไทยเป.นประเทศอ*ตสาหกรรมเป.นระยะเวลาอนยาวนาน และมข%อม6ลอนอ*ดมสมบ6รณ รวมท)งมข%อเท/จจรงอน
ประจกษชดท$จะแสดงได%แล%วว(า ผลของการเดนหนทาอ*ตสาหกรรมน)นเป.นประการใด
ผลพวงของการเดนหนทางอตสาหกรรมของประเทศท'ส0าคญม'ดงตอไปน'(
ประการแรก ทรพยากรธรรมชาตของประเทศไดถกคกคามจากอตสาหกรรมอยางทวดาน ผนดน ทะเล และแผนฟCาถกท0าลายอยางยอยยบ กอใหเกด
มลภาวะท'เปนพษโดยทวไป สงผลใหฝนฟCาไมตกตองตามฤดกาล เกดความวปรตแปรปรวนแหงดนฟCาอากาศและภยธรรมชาตจนราวกบวาประเทศไทยตก อย
ในอาเพศท'จะเกดวบตในบานเมองฉะน(น
ประการท$สอง ประชากรในภาคเกษตรถกทอดท(งอยขางหลงและลมละลายอยางระเนระนาด เกษตรกรซ(อของทกอยางโดยผขายเปนผก0าหนดราคา
แตตองขายผลตผลของตนท(งหมดใหแกผซ(อ โดยฝGายผซ(อเปนผก0าหนดราคา ความขาดทนจากกลไกการผลตและความวบตแหงธรรมชาต ไดท0าใหเกษตรกร
ตองขายท'ขายทางสายหน8งออกไปขายแรงงานในเมองหลวงและเมอง ใหญ สายหน8งเดนหนาบกปGาจบจองบกเบกท'ดนใหม กลายเปนป3ญหาพพาทระหวางรฐ
กบราษฎรในทกวนน'( สวนสายท'สามคอคนแกกบเดกท'ไมม'ทางไปไหน ตองจบเจาอยกบถนเดมซ8งแรนแคน ขณะน'(ประชากร 30 ลานคนในภาคเกษตรลวน
ลมละลายโดยถวนหนากน
ประการท$สาม เพอท0าใหตนทนในการผลตต0าลง นอกจากยกเวนภาษ'และใหอภสทธมากหลาย กตองท0าใหคาแรงต0าดวย เปนผลใหแรงงานกวา 10
H
ลานคนท'เคลอนยายมาจากภาคเกษตรสภาคอตสาหกรรมม'รายไดต0าอยางยง เพ'ยงพอกนไปวนหน8ง ๆ เทาน(น คณภาพช'วตในการท0างานลวนต0ากวามาตรฐาน
และกลายเปนคนไรคา หนกเขาแรงงานจ0านวนมากไดตดยาเสพตด และกอเกดป3ญหาสงคมลกลามไปทว เพ'ยงเพอท'จะก0าหนดคาแรงใหต0าลง สวสดการและ
การพฒนาแรงงานจ8งถกละเลย 35 ปผานไปแรงงานไทยยงคงเปนแรงงานไรฝมอ ไรเทคโนโลย'อยางส(นเชง กลายเปนเพ'ยงทาสตดโรงงานท'เปนภาระแก
สงคมในวนหน8งขางหนา
ประการท$ส$ เพราะเหตท'ประเทศไทยน(นหาไดม'รากฐานอตสาหกรรมแตอยางใด ดงน(นวตถดบเกอบท(งหมดจ8งตองน0าเขาจากตางประเทศ
เครองจกรท(งหมดจะตองน0าเขาจากตางประเทศ เทคโนโลย'และการบรหารท(งหมดจะตองน0าเขาจากตางประเทศ ดงน(นรายไดจากการสงออกภาคอตสาหกรรม
เตบโตข8(นเพ'ยงใด กม'รายจายจากการน0าเขาวตถดบ เครองจกร เทคโนโลย' และทนจากตางประเทศมากข8(นเพ'ยงน(น 35 ปท'ผานมาจ8งท0าใหประเทศไทยม'หน'(
สนตางประเทศถ8งประมาณ 6 ลานลานบาท ประเทศขาดดลการคาเพมข8(นทกป ถาพดแบบชาวบานกคอคาขายขาดทนนนเอง การขาดดลบญช'เดนสะพดกเพม
ข8(น และผลท'เกดข8นในป3จจบนกคอประเทศก0าลงจะลมละลาย ความไดเปร'ยบดานแรงงานของประเทศไทยไดหมดไปแลว ในป3จจยการผลตท'ส0าคญ 10
(
ประการน(น ประเทศไทยไดเปร'ยบประเทศอนเพ'ยง 3 ประการเทาน(น นอกน(นไมสามารถสชาตอนไดเลย ซ8งเปนเครองบงช'(วาหนทางอตสาหกรรมไดมาถ8ง
ทางตนแลว
สถานการณ>ท'เปนจรงของการเดนหนทางอตสาหกรรมของประเทศไทยไดเปJดเผยเคา ลางใหเหนมาเปนล0าดบ โดยเฉพาะอยางยงกคอ ผลท'ท0าให
ประเทศชาตก0าลงไปสหนทางลมละลาย ประชาชนยากไร ยากจน ทรพยากรถกท0าลายสญส(น มลภาวะเปนพษ และป3ญหาสงคมท'หนกหนวง
ความเปนจรงดงกลาวน'(ไดสรางความตนตระหนกใหแกหนวยงานท'เก'ยวของ มากหลาย ดงน(นในปลายแผนพฒนาฯ ฉบบท' 7 ซ8งเปนชวงของการ
จดท0าแผนพฒนาฯ ฉบบท' 8 จ8งม'การระดมความคดเหนคร(งใหญของบรรดานกคดและผน0าทางความคดในสงคม ไทย ซ8งม'ขอสรปเกอบชดเจน 2 ประการ คอ

9. ประการแรก เหนวาการเดนหนทางอตสาหกรรมน(นไดกอใหเกดป3ญหากบประเทศและประชาชน ไทยสดคณานบ ท(งน'(อาจจะเนองดวยความ
เกรงใจภาคอตสาหกรรมกเปนได จ8งไมกลายนยนวาการเดนหนทางอตสาหกรรมผดพลาดและถ8งทางตนแลว
ประการท$สอง เหนวาการพฒนาท(งปวงจะตองเปนไปเพอคน และตองถอเอาคนเปนศนย>กลางของการพฒนา
ด%วยข%อสร*ปท$ว(าน) จ3งทาให%การพฒนาฯ ฉบบท$ 8 ได%ปรบทศทางของประเทศเสยใหม( จากการเดนหนทางอ*ตสาหกรรมมาเป.นยนอย6(กบท$ โดยถอ
เอาคนเป.นศ6นยกลางของการพฒนาท)งปวง น$คอปรชญาของแผนพฒนาฯ ฉบบท$ 8
เมอมาถ8งวนน'( แผนพฒนาฯ ฉบบท' 8 ไดถกทาทายอยางรวดเรวกวา เมอถอเอาคนเปนศนย>กลางแลว ประเทศไทยจะไปทางไหนกน เพราะการหยด
อยกบท'โดยไมกลาประณามวาการเดนหนทางอตสาหกรรมผดพลาด น(น ยงท0าใหแรงเหว'ยงของการเดนหนทางอตสาหกรรมท'เดนมา 35 ปแลว ผลกดน
ประเทศไทยไปยงทศทางอตสาหกรรมตอไปอ'ก
การแสดงทาท'หลายคร(งของนายกร ทพพะรงส' แหงพรรคชาตพฒนา ไดแสดงใหเหนอยางชดเจนวายงคงทมพลงและผลกดนอยางเตมท'ในการผลก
ใหประเทศไทยเดนไปตามหนทางอตสาหกรรมดงท'เปนมาแตอด'ต
ประวตศาสตร>ของประเทศไทยและผลพวงท'ชดเจนของการเดนหนทางอตสาหกรรม 35 ป ไดใหบทเร'ยนและขอสรปแกเรา ดงน'(
ประการแรก ประเทศไทยยงคงม'ประชากรในภาคเกษตรอ'ก 30 ลานคน ซ8งยงคงล0าบาก ยากจนและลาหลง
ประการท$สอง การเดนหนทางอตสาหกรรมของประเทศไทยม'อนาคตท'ประเทศไทยจะตองลมละลายและประชาชนชาวไทยจะตองตกเปนทาสทาง
เศรษฐกจของตางชาต
โดยสร*ปก/คอ ประเทศไทยไม(สามารถอย6(ในภาคเกษตรได%อกต(อไป และในขณะเดยวกนก/ไม(สามารถเดนหนทางอ*ตสาหกรรมได%อกต(อไป
น'คอความเขาใจพ(นฐานท'สดท'ประชาชาตไทยท(งมวลควรตองร'บท0าความเขา ใจ เราเร'ยกรองใหพรรคการเมอง นกธรกจ ขาราชการ และผสนใจใน
ประเทศชาตท(งปวงใหหนมาพนจพจารณาเรองน'(อยางจรงจง
ก/เม$อเราอย6(ในภาคเกษตรไม(ได% และขณะเดยวกนก/จะเดนหนทางอ*ตสาหกรรมไม(ได%เช(นน)แล%ว ทางออกของเราอย6(ตรงไหนกนเล(า
ขอเชญดความเปนจรงของครอบครวหน8ง ซ8งเปนครอบครวยากจนในชนบทไทย เปนครอบครวท'ม'บตร 3 คน ความจรงของครอบครวน'(อาจจะให
แงคดบางประการแกเรา
บ*ตรคนแรก จบการศ8กษา ป.4 พอแมใหท0านาอยกบบาน ในพ(นท'นา 22 ไร ปหน8งส(นไปแลว ม'ขาวเหลออยเพ'ยงไมก'ถง ซ8งหมายความวาผลการ
ท0างานของบตรคนน'(เพ'ยงพอม'พอกนเทาน(น
บ*ตรคนท$สอง จบการศ8กษา ม.2 ทนสภาพแรนแคนในชนบทไมได ตองไปท0างานในกรงเทพฯ อยในโรงงานทอผา ไดคาแรงวนละ 150 บาท
แตละเดอนสามารถสงเงนชวยเหลอพอแมไดเดอนละ 300 บาท ปหน8งส(นไปแลว บตรคนน'(กไมม'อะไรเหลอ

10. บ*ตรคนท$สาม จบการศ8กษา ป.3 ทนสภาพแรนแคนในชนบทไมได ตองไปเปนบรกรประจ0าโรงแรมแหงหน8งในกรงเทพฯ ไดคาแรงเพ'ยงวนละ
80 บาทเทาน(น แตม'รายไดจากทปของแขก ปรากฏวาทกเดอนบตรคนน'(สามารถสงเงนใหแกพอแมไดเดอนละ 2,000 บาท และยงม'เงนเหลออ'ก 60,000
บาท
ความจรงของครอบครวน)ได%บอกว(าบ*ตรท$อย6(ในภาคบรการ สามารถทารายได%มากท$ส*ด
ความจรงอ'กจ0านวนมากท'เรายงไขวเขวหรอมองขามไป เชน
(1) กจการโรงแรมของไทย เปนกจการโรงแรมท'เลศท'สดในโลกมาเปนเวลาชานานแลว
(2) ความม'อธยาศยและน(0าใจไมตร'ของคนไทยข8(นชอลอชาท'สดในโลก จนขณะน'(ปรากฏวาในพระราชวงของพระราชาธบด'หลายประเทศใชบร
กรท'เปนคนไทย และโรงแรมอนเลศหรหลายแหงในโลกใชบรกรไทย แมบานไทยเดนทางไปท0างานในหลายประเทศทวโลก
(3) ประเทศไทยเปนแหงอารยธรรม วฒนธรรม และศลปะท'ข8(นชอลอชามากท'สดแหงหน8งของโลก สถานท'ตาง ๆ ของประเทศไทยลวนนารนรมย>
ไมแพชาตใดในภมภาคน'(หรอในโลก
(4) คนไทยม'ความสามารถพเศษหลายอยาง อนเปนท'ตองการของชาวโลก เชน แพทย> พยาบาล การนวดแผนโบราณ การประดษฐ>อญมณ' ชางฝมอ
สถาปนก วศวกร และงานภาคบรการนานาชนด
(5) ประเทศไทยม'แหลงบนเทงเรงรมย>และอ0านวยความสข จนไดชอวาเปนมหาอ0านาจทางบนเทงเรงรมย>ของโลก
แต(ทว(าเราไม(เคยให%ความเอาใจใส(ด6แลสนบสน*นภาคอ*ตสาหกรรมบรการของเราเลย มหนาซ)าอ*ตสาหกรรมบรการของไทยยงถ6กเหยยบย$าซ)าเตม
อย(างหนกหน(วง
ในขณะท'เราใหสทธภาษ'อากรแกภาคอตสาหกรรมจ0านวนมาก แตภาคอตสาหกรรมบรการกลบเส'ยภาษ'ในอตราสงสดและอยางเตมท'
ในขณะท'เรายกฐานะภาคอตสาหกรรมเปนภาคอภสทธH แตอตสาหกรรมภาคบรการกลบถกร'ดนาทาเรนทกหนทกแหง ทกกจการ
ในขณะท'เราสงเสรมความร ความเขาใจในภาคอตสาหกรรม แตเราเหย'ยบย0าท0าลายภมป3ญญาในภาคบรการทวประเทศ
ในขณะท'เราม'องค>กรของรฐจ0านวนมากเพอเก(อหนนอตสาหกรรม แตองค>กรของรฐอ'กหลายแหงกบงคบควบคมและขจดภาคบรการของประเทศ
แม%กระทากนถ3งเพยงน)แล%ว ยงปรากฏว(ารายได%ในภาคบรการของประเทศไทยท$ยอมรบกนในระบบมจานวนถ3ง 2 แสนล%านบาทต(อป, ในขณะท$ว(า
กนว(ารายได%ของภาคบรการนอกระบบยงมอกกว(า 2 แสนล%านบาทต(อป,
รวมความวาอยางนอยในแตละป ประเทศม'รายไดจากภาคบรการถ8ง 4 แสนลานบาท
ในขณะท'ภาคอตสาหกรรมม'ยอดรายไดจากการสงออกโดยรวมประมาณ 1 ลาน 5 แสนลานบาท แตเมอหกตนทนอนเปนรายจายออกเส'ยประมาณ
รอยละ 90 แลวเทากบวาในแตละปภาคอตสาหกรรมท0ารายไดใหแกประเทศสทธเพ'ยง 1 แสน 5 หมนลานบาทเทาน(น
น%อยกว(ารายได%จากภาคบรการถ3ง 2 แสน 5 หม$นล%านบาท

11. ด%วยเหต*น)จงเป.นการสมควรท$จะได%ร(วมกนคดพจารณา กาหนดทศทางใหม(ของประเทศไทยให%เป.นอ*ตสาหกรรมบรการ และน$คอทางออกท$ร*(งโรจน
3
ของประเทศไทย
ถ%า หากจะกาหนดให%ประเทศไทยเป.นประเทศอ*ตสาหกรรมบรการแล%ว ควรจะพจารณาถ3งมาตรการต(าง ๆ ท$สอดคล%องรองรบกนเหมอนกบท$เราเคย
ทากบภาคอ*ตสาหกรรม ท$สาคญมดงต(อไปน)
ประการแรก รฐบาลจะตองต(งหนวยงานข8(นเพอสงเสรมสนบสนนภาคบรการอยางเตมท' ท0านองเด'ยวกบการต(งส0านกงานสงเสรมการลงทนหรอ
นคมอตสาหกรรมแหงประเทศ ไทย ท(งควรตองปรบปรงกลไกของรฐใหเก(อหนนตอภาคบรการอยางเตมท'
ประการท'สอง ท0าใหประเทศไทยเปนศนย>กลางการทองเท'ยวของโลก สงเสรมการพฒนาธรกจโรงแรม สงเสรมการสรางสถานท'ทองเท'ยวและ
แหลงบนเทงเรมรมย> ท0าใหประเทศไทยกลายเปนประเทศปลอดภาษ' กลาวโดยงายกคอ ยกฮองกงมาไวท'ประเทศไทย เพอการน'(ตองยกเลกภาษ'ทกชนดท'เปน
อปสรรคตอภาคบรการเพราะวารฐ สามารถจดเกบภาษ'จากความเตบโตจากภาคบรการไดมากกวาสวนท'ขาดไป
ประการท$สาม ปรบปรงระบบการศ8กษาใหคนไทยสามารถใชภาษาท'สองได ซ8งอาจะเปนภาษาองกฤษ ภาษาจ'น หรอภาษาญ'ปGน เพอใหสามารถ
ตดตอกบชาวตางชาตไดอยางสะดวก
ประการท$ส$ ฟ;<นฟธรกจบรการตาง ๆ ท'ถกท0าลายไปแลวใหฟ;<นคนช'พใหม สนบสนนธรกจบรการท'ม'อยแลวใหม'คณภาพท'สงข8(น
เราจะยอมรบหรอไม(ก/ตามท แต(ความจรงในวนน)ก/คอรายได%จากภาคบรการป,ละ 4 แสนล%านบาท คอรายได%ท$ค)าจ*นฐานะของประเทศไทยและ
ประชาชนไทยในป=จจ*บนน)
เรามารวมกนศ8กษาคนควาและก0าหนดทศทางใหมของประเทศกนเถด.

12. WTO สญญาเบาร$งแห(งศตวรรษใหม(
ส$งท$เรยกว(า WTO กาลงเป.นส$งท$ฮตมากท$ส*ดในย*คป=จจ*บน ใครต(อใครท$เก$ยวข%องในวงการเศรษฐกจการค%า หากไม(พ6ดถ3ง WTO แล%วด6ออก
จะเชยเต/มท
ความจรง WTO น(นหากจะพดใหเขาใจอยางงายๆ แบบไทย ๆ กพอจะกลาวไดวา WTO ก/คอพระพรหมทางเศรษฐกจการค%าในศตวรรษจาก
น)ไป
WTO น(นม'หลกการคลายคล8งกบสญญาเบารง ดงน(นในการท0าความรจกกบ WTO และผลกระทบท'จะเกดข8(นกนาท'จะลองทบทวนหลกการ
ส0าคญของสญญาเบารงเส'ย กอน กจะเกดความเขาใจไดงายข8(น
เรองราวของสญญาเบารงและความเปล'ยนแปลงขนานใหญของประเทศไทยเกดข8(นในสมยรชกาลท' 5
พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงเปนมหาราชท'ยงใหญแหงภมภาค น'( พระองค>ทานทรงรเรมการปฏรปและการสรางสรรค>ประเทศ
อยางขนานใหญ ท0าใหประเทศไทยในยคน(นม'ความเจรญรงเรองในระดบสงสด
เศรษฐกจไทยม'ความแขงแกรงและไดดลการคาตางประเทศเปนสวนใหญ คาเงนบาทในขณะน(นแขงท'สดในประวตศาสตร> ถาเท'ยบกบเงนปอนด>
แลว เงนไทย 1 บาท สามารถแลกเงนปอนด>ไดถ8ง 2 ปอนด>
ในขณะท'ป3จจบนน'(ตองใชเงนไทยถ8งประมาณ 42 บาท จ8งจะแลกได 1 ปอนด>
การพฒนาสรางสรรค>ในยคสมยน(น ดานหน8งเปนเพราะพระปร'ชาสามารถและพระป3ญญาทศน>อนยาวไกลของพระองค>ทาน แตอ'กดานหน8งเปน
เพราะแรงกดดนจากการคกคามของนกลาอาณานคมจากตางชาต
ท'ส0าคญกคอ ประเทศองกฤษและฝรงเศส และไทยเราตองเส'ยดนแดนถ8ง 1 ใน 3 ใหแก 2 ชาตน'( ถ8งขนาดท'พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอย
หว ทรงกนแสงดวยความเศราพระราชหฤทย และกงวลในพระราชหฤทยวาแผนดนไทยท'พระบรรมหากษตรยาธราชเจาไดทรง สรางและรกษาไว จะสญส(นไป
ในยคสมยของพระองค>
แตไมวาดวยเหตใดกตาม ผลท'แทจรงกปรากฏวาประเทศไทยในยคสมยของพระองค>ทานไดพฒนากาวหนา ถ8งข'ดสด หากจะเท'ยบกบประเทศใน
ภมภาคน'(ท(งหมดในยคน(น
รากฐานของ ความเปล'ยนแปลงท'ส0าคญกคอ การท'ไทยถกบงคบใหท0าสญญาเบารง ซ8งนบเปนการเปล'ยนแปลงทางเศรษฐกจการคาคร(งใหญสดนบต(งแตต(งกรง
รตนโกสนทร>
เน(อหาสาระของสญญาเบารงม' 3 ประการ คอ
ประการแรก ยกเลกการผกขาดซ(อขาวของส0านกงานพระคลงขางท' และยกเลกการผกขาดสงออกขาวของส0านกงานพระคลงขางท' ใหเปนไปโดย
เสร'

13. กอนหนาน'(ชาวนาจะผลตขาวเพอการบรโภคเปนสวนใหญ เพราะถาม'ผลผลตกจะตองขายใหแกส0านกงานพระคลงขางท'ในราคาท'ส0านก งานพระ
คลงขางท'ก0าหนด ซ8งเปนราคาท'ต0าไมคมกบการลงทน เปนผลใหการผลตขาวม'จ0านวนจ0ากด ไมสามารถเปนสนคาหลกในการสงออกของประเทศ และเปนตน
เหตท'ท0าใหประเทศไมม'รายไดเพ'ยงพอตอการพฒนา
ส0าหรบการสงออกขาว ส0านกงานพระคลงขางท'กเปนผผกขาด ดงน(นเมอตางชาตประสงค>จะซ(อขาวกจะตองซ(อจากส0านกงานพระคลงขาง ท' ใน
สมยรชกาลท' 3 ไดม'การแตงส0าเภาสนคาโดยเฉพาะขาวออกไปขายยงตางประเทศ เชน จ'น เปนจ0านวนมากท0ารายไดใหแกประเทศจนเงนลนพระคลง คร(นมา
ถ8งยคลาอาณานคม ตางชาตเหนวาการท'ตนตองซ(อสนคาออกในลกษณะถกผกขาดเชนน'( ท0าใหม'ก0าไรนอยลงกวาท'ควรจะเปน และไมไดรบความสะดวก ดงน(น
จ8งม'ขอก0าหนดใหประเทศไทยตองยกเลกการผกขาดซ(อขาวและการสงออก ขาว ตลอดจนสนคาอน ๆ ท0าใหตางชาตสามารถตดตอซ(อสนคาจากผผลตได
โดยตรง
ขาวและสนคาอนๆ จ8งกลายเปนสนคาสงออกโดยตรงแกตางชาตนบแตน(นมา
การยกเลกการผกขาดคาขาว และยกเลกการผกขาดสงออกขาว ท0าใหขาวกลายเปนสนคาออกท'ท0ารายไดใหประเทศมากท'สด และท0าใหราคาขาว
ภายในประเทศสงข8(น จงใจใหชาวนาผลตขาวเพมมากข8(น ม'การขยายพ(นท'ปลกขาวอยางกวางขวาง จนพ(นท'ลมต0าไมเพ'ยงพอ และตองขยายพ(นท'ปลกขาวข8(นสท'
ดอน เชน การขยายพ(นท'ปลกขาวแถบทงรงสต และพ(นท'ทวไปในพ(นท'ภาคกลาง
เม$อมการขยายพ)นท$ปล6กข%าวมากข3)นก/จาเป.นต%องข*ดคลองชลประทาน เพ$อให%มน)าเพยงพอต(อการหล(อเล)ยงการทานา เป.นผลให%ย*คสมยของรชกาลท$
5 เป.นย*คสมยของการข*ดค6คลองท$วประเทศ
การขดคคลองสมยน(นเปนประโยชน>รวมกนท(งของประเทศและของราษฎร จ8งไดรบการสนบสนนอยางกวางขวาง ท0าใหการเกณฑ>แรงงานทาส
และไพรรวมท(งแรงงานตางชาตเปนไปอยางกวางขวาง และไดผล
ไมตองเส'ยเวลาเวนคน ท0าใหเกดขอพพาทในเรองต'ราคาเหมอนท'เปนอยในป3จจบน และเนองจากเปนการเกณฑ>แรงงาน จ8งไมม'การทจรตคอร>รปชน
จ8งท0าใหคคลองชลประทานท'ขดข8(นไดความยาว ไดขนาด ไดความแขงแรง เปนไปดงพระราชประสงค>ทกประการ
ตางกนอยางลบลบกบสมยป3จจบน ท'ต(งงบประมาณกอสรางถนนระยะทาง 3 กโลเมตร เปนเงน 6,900,000 บาท แตพอเอาเขาจรงเงนจ0านวน
ดงกลาวกลบสรางถนนไดเพ'ยง 1 กโลเมตรเศษเทาน(น แมพระเจาจะรองเร'ยนกนสกเพ'ยงไหนกไมม'ใครฟ3ง ใครสนใจจะลองถามขอเทจจรงจากชาวบานในตาง
จงหวดดเอาเอง กจะรชดถ8งความจรงดงกลาว
เมอม'การขดคลองชลประทานกวางขวางเชน น'( ท0าใหน(0าทาเพอการเกษตรอดมสมบรณ>กวาทกสมยท'ผานมา การสญจรทางน(0ากเปนไปอยางทวถ8ง สรางความ
ชนอกอมใจใหแกอาณาประชาราษฎร>โดยถวนหนากน
เมอน(0าทาบรบรณ>ข8(น การท0านากยงไดผล ราษฎรไดหนมาท0านาปลกขาวกนเปนการใหญ เพราะปลกแลวไดราคาด' พระเจาอยหวทรงใชปฏบตการท'
เปนจรงใหการศ8กษาแกราษฎรวา การใชความขยนหมนเพ'ยร การประกอบสมมาอาช'วะบนผนแผนดนอนอดมแหงสยามประเทศน(นจะท0าใหม'รายได เพมข8(น
ไมจ0าตองอาศยกรมสงเสรมการเกษตร หรอกรมวชาการเกษตร หรอกรมเศรษฐกจการเกษตรแตประการใดเลย และเมอมองเปร'ยบเท'ยบกนแลวกจะ

14. เหนไดวาราษฎรในสมยน(นเชอถอพระ เจาอยหวมากกวาท'ราษฎรในสมยน'(เชอถอกระทรวงเกษตรฯ เพราะความจรงไดเกดข8(นหลายคร(งหลายคราวา ถาขนหลง
เชอปลกพชตามค0าแนะน0าแลว จะท0าใหพชเกษตรชนดน(นราคาตกต0าขาดทนโดยถวนหนากน
เมอราษฎรระดมกนประกอบอาช'พท0านาอยางกวางขวางเชนน'( จ8งท0าใหขาดแคลนแรงงาน เกดสภาพท'เร'ยกรองตองการแรงงานจ0านวนมาก
เพอระดมแรงงานมาพฒนาฯ สรางสรรค>เศรษฐกจผลตขาวเปนสนคาสงออก ประกอบท(งการพฒนาของประเทศท'เปJดประเทศคบคากบประเทศ
ตะวนตก ท0าใหการม'ทาสและไพรกลายเปนเรองปGาเถอนท'มนษย>กดข'ขมเหงมนษย> ดวยกนเอง จ0าจะตองม'การเลกทาสเส'ย พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจา
อยหวจ8งก0าหนดพระบรมราโชบายใหเลกทาส และเมอเลกทาสแลวทาสเหลาน(นกไมกลายเปนคนตกงาน ม'ท'ท0ากนเปนหลกเปนแหลง ม'รายไดเปนเน(อเปนตว
ไมเหมอนกบรฐบาลหนาโงบางสมยท'ท0าใหคนซ8งม'อาช'พท0ากนอยด' ๆ ใหกลายเปนคนตกงาน มาเรรอนจรจดอยในกรงเทพมหานคร กลายเปนป3ญหาสงคมอย
ในทกวนน'(
ถ8งเลกทาสแลวก0าลงในการผลตขาวในการสงออกกยงไมเพ'ยงพอกบความตองการ จ8งม'พระบรมราชโองการใหเลกไพร ดานหน8งกเพอสลายการ
ซองสมก0าลงของบรรดาขนนางขนศ8กท(งหลาย แตอ'กดานหน8งกคอการยายแรงงานของไพรไปใชในการผลต แทนท'จะเปนกลมคนท'คอยแตเฝCาแหแหนรบใช
เจานายจนกลายเปนนกบรโภค
พระเจาอยหวทรงลดจ0านวนนกบรโภคของประเทศลงและยายพลงบของนกบรโภค เหลาน'(ไปอยในภาคการผลต ท0าใหประชากรของชาตโดยสวน
รวมกลายเปนประชากรท'ท0าการผลต กลายเปนประชากรท'ม'คณประโยชน>ในการสรางสรรค>รายไดใหแกครอบครว สงคม และชาต
เมอประเทศม'รายไดมากกวารายจายจ0านวนมากมายกวาทกประเทศใดในภมภาคน'( สยามประเทศจ8งรงเรองเฟ;Lองฟ แมกระทงประเทศญ'ปGนในรช
สมยเมจ รวมท(งประเทศจ'นยงตองสงคนมาดงาน
การไดดลการคา การท'คาเงนแขงในรชสมยของพระพทธเจาหลวงน(น เปนเพราะประเทศม'รายไดมากกวารายจาย ไมไดอยท'การท0าโรดโชว>หรอการ
เปJดประชมสมมนา หรอการจางสอมวลชนใหเข'ยนขาวสนบสนนแตประการใดเลย
ผลจากการเลกผกขาดการสงออกในยคน(น จ8งท0าใหสนคาไทยโดยเฉพาะขาวแพรหลายไปในยโรปและอ'กหลายประเทศ
เปนเรองท'นาคดวา การยกเลกการผกขาดในการสงออกกบการผกขาดในการสงออกน(นอยางไหนจะม'ผล ตอการท0าใหสนคาภาคเกษตรของ
ประเทศไทยม'ราคาสงกวากน และอยางไหนจะเปนประโยชน>แกเกษตรกรมากกวากน
ป3จจบนน'(สนคาภาคเกษตรส0าคญหลายชนด แมไมเร'ยกวาถกผกขาดในการสงออก แตความจรงกคอการสงออกจะกระท0าไดภายใตระบบโควตา คอ
กระทรวงพาณชย>ก0าหนดโควตาในการสงออกแตละป โดยม'เหตผลวาเพอใหสนคาภาคเกษตรน(นม'ราคาสง แตผลท'แทจรงไดกลบกลายเปนวาราคาท'ด' เปน
ราคาท'ด'เฉพาะแตพอคา โดยท'เกษตรกรกลบล0าบากยากจนยงข8(น ฐานะของพวกเขาถอยหลงกลบไปสยคของพระพทธเจาหลวงอ'กคร(งหน8ง
ประการท$สอง เปล'ยนแปลงอตราภาษ'สงออกหรอน0าเขา ท'จดเกบโดยถอเอาปากระวางเรอเปนเกณฑ> ดงท'เร'ยกกนวาภาษ'ปากเรอ ซ8งเร'ยกกนใน
ป3จจบนวาภาษ'ศลกากร ท'จดเกบในอตรา 100 ชก 3 ถ8งอตรา 100 ชก 10 โดยไมม'กฎเกณฑ>แนนอน ใหเปนการจดเกบภาษ'ท'ถอฐานจากมลคาในการสง
ออกหรอน0าเขาเปนเกณฑ>

15. การเปล'ยนแปลงอตราภาษ'ศลกากรดงกลาว เปนผลตอการปรบปรงและปฏรประบบภาษ'ของประเทศคร(งใหญ ซ'งแตเดมมาเปนการใหสมปทาน
ผกขาดในการจดเกบภาษ'ดงท'เร'ยกกนโดย ทวไปวา นายอากรบอนเบ'(ย คอรฐใหสมปทานแกบคคลใดบคคลหน8งไปท0าหนาท'ในการจดเกบภาษ' ซ8งโดยมากกจะ
ไดแกผม'อทธพลในยคสมยน(น ไมวาจะเปนอทธพลในทางการเมองหรอในทางการเงนกตามท'
การท'ผม'อ0านาจจดเกบภาษ'เปนผม'อทธพลในทางเศรษฐกจและการเงนน'( ไมไดเกดข8นเฉพาะแตในประเทศไทยเทาน(น หากเกดข8(นในทกประเทศไม
(
วาจะเปนประเทศท'พฒนาแลวหรอดอยพฒนากตาม และไมวาอยในยคประวตศาสตร>สบมาจนถ8งป3จจบน และจะตอไปในอนาคตกตามท' ดงน(นถาจะหาตวผม'
อทธพลแลวไมตองไปหาท'ไหน และใหไปหาจากผท'ท0าหนาท'เกบภาษ'กจะพบ
ขนนางบางคนถออ0านาจจดเกบภาษ'โดยไมจายคาสมปทานใหหลวงกม' เชน กรณ'ของมณฑลป3กษ>ใตรฐบาลไมสามารถจดเกบภาษ'ไดเลยแมแตบาท
เด'ยว เพราะอ0านาจในการจดเกบภาษ'ของมณฑลป3กษ>ใตเปนของสมเดจพระยาบรมมหาศร' สรยวงศ> ผส0าเรจราชการแผนดนในสมยน(น จ8งไมม'ใครกลาแตะตอง
พระเจาอยหวเองกคงอ8ดอดพระราชหฤทยไมนอย จะเปนเพราะม'พระราชประสงค>ทดสอบหรออยางไรกไมทราบได ปรากฏวาชวงเวลาหน8งทรงม'
พระราชด0ารกบสมเดจเจาพระยาบรมมหาศร'สรยวงศ> เก'ยวดวยเรองน'(วาไมทรงตดใจ แตทรงขอใหสมเดจเจาพระยาบรมมหาศร' สรยวงศ>ชวยสรางพระต0าหนกท'
ยอดเขาแหงหน8งในจงหวดเพชรบร'
สมเดจพระยาบรมมหาศร'สรยวงศ>กรบพระราชกระแส แลวเกณฑ>ไพรทวท(งมณฑลป3กษ>ใตมาระดมงานกอสรางพระต0าหนกท'จงหวด เพชรบร' จน
แลวเสรจภายใน 3 เดอน ท(ง ๆ ท'ปกตควรจะแลวเสรจใน 2-3 ป นบเปนการแสดงพลงอ0านาจคร(งยงใหญของสมเดจพระยาบรมมหาศร'สรยวงศ> เปนผลให
พระเจาอยหวไมม'พระราชด0ารสถ8งเรองน'(อ'กเลย จนกระทงทรงม'พระราชอ0านาจเตมเปLยม
อทาหรณ>ตรงน'(ชใหเหนวาผใดกตามถาคมก0าลงทหารและคมก0าลงทาง เศรษฐกจไวในมอแลว กยอมฮ8กเหมในอ0านาจน(น กระทงไมหวนเกรงพระ
'(
ราชอ0านาจดวยซ(0าไป อทาหรณ>น'(ม'ปรากฏการณ>ใหเหนในชวงใกลท'นกธรกจใหญในวงการโทรคมนาคม ซ8งเปนผทรงอ0านาจทางการเงนยงใหญของประเทศได
กาวเขาสอ0านาจรฐ กลายเปนผท'ม'อ0านาจรฐและอ0านาจเงนอยางเตมเปLยม แตทวาโชครายท'ด0าเนนแตมคทางการเมองพลาดพล(ง จนตองสญเส'ยอ0านาจทางการ
เมองไป
บทเร'ยนน'(นาจะเปนบทเร'ยนใหแกนกธรกจอ'กหลายคนท'ครองความยงใหญทาง ธรกจอยแลว มงหวงท'จะครองอ0านาจทางการเมองควบคกนไป ให
ตระหนกวาการม'ฐานะท(งสองพรอมในเวลาเด'ยวกน เปนเรองท'สรางความหวาดวตกใหแกผคน และยอมจะตองถกตอตานท0าลายจากคนหมมากอยางไมตอง
สงสย
การปฏรปทางภาษ'อากรในยคสมยน(น พระเจาอยหวซ8งถอวาเปนหวหนารฐบาลทรงวาจางบรรดาท'ปร8กษาจากหลาย ชาตเขามาท0าการศ8กษา วาง
รากฐานและถวายความคดเหน ซ8งนบเปนประโยชน>ยง และเปนรากฐานทางภาษ'อากรของไทยต(งแตบดน(นมา
ประการท$สาม ก0าหนดขอตกลงสทธสภาพนอกอาณาเขต ใหบรรดาคด'พพาทท'เกดข8(นระหวางคนในบงคบองกฤษกบคนไทยตองข8(นศาล พเศษซ8งม'
ผพพากษาเปนคนในบงคบองกฤษ ซ8งวากนวาน'คอการท0าใหประเทศไทยสญเส'ยเอกราชในทางศาล จ8งเปนภารกจของรฐบาลในพระเจาอยหวในสมยน(นท'จะ
ตองหาทางปลดแอกการ สญเส'ยเอกราชดงกลาว
แตถาจะมองถ8งเหตผลและความจ0าเปนจากอ'กดานหน8งกจะพบวา ระบบศาลไทยในยคน(นยงคงใชกฎหมายตราสามดวง ซ8งกรด'กนอยแลววา

16. กฎหมายน'(ไดท0าข8(นเปน 3 ฉบบ ฉบบหน8งไวท'ศาลหลวง สวนอ'ก 2 ฉบบเกบไวในพระบรมมหาราชวงและขางพระท' และเมอมองถ8งยคสมยท'การพมพ>ยงไม
กาวหนากวางขวางเหมอนกบยคเสร' สอมวลชนในป3จจบนแลว กพอจะคาดไดวาขอมลเก'ยวกบบทกฎหมายคงไมไดแพรหลายเหมอนกบป3จจบน น'( คนร
กฎหมายกคงม'ไมมากนก และท'วารกจะรอยางถกตองครบถวนกยอมเปนท'สงสย
โดยเฉพาะระบบวธ'พจารณาความในสมยน(น หากจะมองจากป3จจยยอนไปแลวกเหนไดวาเปนระบบวธ'พจารณาความท'โหด เห'(ยมทารณ ม'การตอก
เลบ บ'บขมบ ตลอดจนด0าน(0า ลยไฟ เพอพสจน>ความผดหรอความบรสทธH นอกจากน(นบทลงโทษเก'ยวกบความรบผดกขยายกวางขวางเกนความไปถ8งผท' ไมได
กระท0าความผดอ'กดวย ซ8งคนไทยทกคนจะจ0าค0าท'วาตดหวเจดชวโคตรได ซ8งแสดงวาความผดบางประเภทน(นแมไมไดท0ากอาจตองรบผดในการกระท0าของคน
อน และถาความผดน(นม'ลกษณะรนแรง เชน กบฎ กอาจจะตองถกลงโทษตดหวถ8งเจดชวโคตร ซ8งขดกบหลกกฎหมายท'ไดพฒนาแลวในยโรปในยคน(น เพราะ
ถอหลกวากฎหมายตองใชใหตรงกบกรณ'ท'เกดข8(น คนจะตองรบผดกตอเมอไดกระท0าในสงท'กฎหมายบญญตวาผด และจะตองรบโทษกเฉพาะโทษท'บญญตไว
เฉพาะตามกฎหมาย
ดวยเหตท'ความรทางกฎหมายและวชากฎหมายมไดแพรหลาย จ8งท0าใหการใชอ0านาจตลาการในยคน(นเปนไปตามอ0าเภอใจอยางกวางขวาง
ดงน(นถามองโดยยตธรรมจะวาการสญเส'ยเอกราชทางศาลเปนการขมเหงของมหา อ0านาจกไมผด แตถาจะมองวาเปนความจ0าเปนในการคมครอง
สทธมนษยชนไมใหถกตดสนตาม อ0าเภอใจกไมผดอ'ก
จะแปลกกตรงท'แมยคสมยจะผานพนไปนานกวาศตวรรษแลว แตซากเดนความคดในการใชอ0านาจตลาการตามอ0าเภอใจกยงแฝงฝ3งซ8มล8กอยในจต
ใจของผคนบางหมบางเหลา แทนท'จะม'ความส0าน8กวาคนท(งหลายมาศาลดวยหวงในความยตธรรมของศาลเปนท' ต(ง หมายเอาบารม'ศาลเปนท'พ8งในการขจดป3ด
เปGาความทกข>รอนช'(ขาดขอพพาทให ยตไปโดยเรวและเท'ยงธรรม กลบเหลงระเรงในอ0านาจใชศาสตราท'เปนกฎหมายตามอ0าเภอใจ บางกใชเพอแสวงหา
ประโยชน>สวนตน จนกระบวนการยตธรรมไทยเศราหมองเหมอนพระจนทร>ขางแรมในขณะน'(
บทเร'ยนในแม ก.กา ของเจาพระยาศร'สนทรโวหารท'เคยม'ผลงความเหนวาเปนค0าพยากรณ>กรงรตน โกสนทร>ไดวาไวตอนหน8งเก'ยวกบกระบวนการ
ยตธรรมวา
คด'ท'ม'ค คอ ไก หม เจาสภา ใครเอาขาวปลามา เจาสภากวาด'
ท'แพแกเปนชนะ ไมถอพระประเวณ' ข'(ฉอกไดด' ใครดาต'ม'อาญา
อยาไดสงสยเลยวาเหตใดแบบเร'ยนส0าหรบเดกนกเร'ยนสมยกอนม'ความล8กซ8ง สละสลวยไดถ8งขนาดน'( กเพราะวาในสมยน(นเสนาบด'จะตองเปนนก
(
ปราชญ>ราชบณฑต เปนผท'ไดรบความไววางพระราชหฤทยในผลงานอนปรากฏแลว ไมเหมอนกบสมยน'(ทใครม'ป3ญญาซ(อเส'ยงได ชวยเหลอสมครพรรคพวก
'
ใหไดเขามาเปนผแทนมากกม'โอกาสเปนเสนาบด' เพราะระบบเปนดงน'(การไดคนมาเปนเสนาบด'ของชาตจ8งลมพดลมเพเส'ยเตม ประดา และน'กคอเหตผลท'
ท0าใหระบบการศ8กษาของไทยต0าตอยดอยคาลงทกวน
เมอถ8งวนน'(เดกนกเร'ยนจบช(น ม.6 แลว จะอานบทเร'ยนแม ก.กา ในมลบทบรรพกจไดสกก'คน
บทเร'ยนดงกลาวน'(ใชส0าหรบสอนเดกนกเร'ยน แตชางตรงกบเหตการณ>ท'เปนไปในยคสมยป3จจบนอยางนามหศจรรย> จ8งเกดกระแสการเร'ยกรอง
ตองการใหปฏรปศาลยตธรรมอยางกวางขวางทว ท(งประเทศ