ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Цюркізмы ў беларускай мове

Тэорыя і практыка мовы
Цюркізмы

Цюркізмы –
запазычанні з цюркскіх
моваў (у першую чаргу
татарскай і турэцкай)

Назвы бытавых
прадметаў
торба, тытунь, кайданы,
біклага, дыван

Назвы адзення, абутку
халат, армяк, каптан,
каўпак, кабат

Назвы прадуктаў
харчавання
гарбуз, калач, халва,
харч, балык, лаваш

Назвы пабудоваў,
памяшканняў
мячэт, кабак, амбар,
шацёр, шалаш, курган

Эканамічныя
паняткі, вымярэнні
аршын, тавар, чарга,
магарыч, базар

Назвы асобаў
казак, атаман, калека,
басурман, бек, джыгіт

Назвы жывёлаў
бугай, кабан, беркут,
саранча, баран, сабака,
барс, бурундук

Назвы колераў
кары, буры, буланы,
кауры

Геаграфічныя назвы
Туркі, Туркаўская
Слабада, Турэц, Орда,
Баўбасава, Булгары,
Чавусы, Шайбакова

Прозвішчы
Бабаеў, Булгакаў,
Булай, Бушко, Камай,
Карач, Кашкур,
Солтан, Дага,
Талатыннік, Шахновіч

Складавы
сінгарманізм
барабан, саранча, урук

Канцавыя фарманты
-лык і –ча
башлык, ярлык, балык,
шашлык; каланча,
саранча

Доўгая вяроўка з
пятлёй на канцы для
лоўлі жывёлаў

Старадаўняя
верхняя сялянская
вопратка з
саматканага сукна

Казачны асілак,
волат

Некаторыя харчовыя
тавары: цукар, чай,
кава, мука, крупы і
пад.

Хабар,
гасцінчык

Драпежны пушны
звер сямейства
куніцавых з вострай
мордай і доўгай грубай
поўсцю

Моцная бура,
завіруха

Баваўняная
тканіна палатнянага
перапляцення

Прадукт з асобым
чынам заквашанага
малака, звычайна з
фруктовым дадаткамі,
па кансістэнцыі
падобны да смятаны

Травяністая расліна
сямейства
гарбузовых з
ляжачымі сцёбламі і
вялікімі салодкімі
сакаўнымі пладамі

Мінерал,
крышталёвая
кубічная
мадыфікацыя
самароднага чыстага
вугляроду

Кацёл з круглым дном
і шырокім верхам

Пладовае дрэва
сямейства ружавых, а
таксама падобны да
яблыка плод гэтага
дрэва, цвёрды і даўкі
на смак

Мяшэчак для тытуню,
які зацягваецца
шнурком

Шарсцяны
бязворсавы дыван
ручной работы

Пучок нітак, звязаных
на адным канцы
разам, служыць для
упрыгожвання

Парашок з
дробназярністай
горнай пароды, якім
шліфуюць і чысцяць
металічныя вырабы і
шкло

Прыбытак, выгада ад
якой-кольвечы
гандлёвай аперацыі

Суконны капюшон з
доўгімі канцамі, які
надзяваецца на шапку
ў непагоду

Нізкі ложак з дошак
на козлах; пакаёвая
шырокая лаўка са
спінкай

Манаскі галаўны ўбор
у выглядзе высокай
цыліндрычнай шапкі з
пакрывалам

Расліна з доўгім
мечападобным лісцем
і тоўстым паўзучым
карэнішчам, расце па
берагах вадаёмаў

Recommended