ეროვნული ბიბლიოთეკის საქმიანობის ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულება სოციალურ-საგანმანათლებლო აქტიურობას უკავშირდება. ამ ასპექტით ბიბლიოთეკის საცავებში დაცული მასალების სისტემატიზაცია, მათი ხელახალი გააზრება და ამ მასალის მკითხველამდე წვდომის უზრუნველყოფა ბიბლიოთეკის მუშაობის ერთ-ერთი მთავარი მიმართულებაა. პრეზენტაცია „პირველი რესპუბლიკის მეოთხე ხელისუფლება" სწორედ ამ მიზანს ემსახურება. პრეზენტაციაზე წარმოდგენილი მასალა უტყუარი დადასტურებაა ჩვენი დამოუკიდებელი სახელმწიფოს დემოკრატიული ხასიათისა, რომელიც პრესის მხრიდან ხელისუფლების კრიტიკის თავისუფლებით გამოიხატება. აქ წარმოდგენილი მასალა ცხადყოფს, როგორ ერთნაირად განურჩევლად ამხელს თავისუფალი პრესა ყველა იერარქიის ხელისუფალს და რომ ძალაუფლების არცერთი შტო და არცერთი რანგი არ არის დაზღვეული „მეოთხე ხელისუფლების" სუსხიანი კრიტიკისაგან - გაშარჟებულია ხელისუფლებისათვის დამახასიათებელი ბიუროკრატიზმი, ფორმალიზმი და კორუმპირებულობა. გაშარჟებულია ხელისუფლების ყველა შტო: საკანონმდებლო ორგანო - დამფუძნებელი კრება, უფრო ზუსტად მისი უმოქმედობა; აღმასრულებელი ხელისუფლება - მისი ყველა რგოლი და საშინაო პოლიტიკის სხვადასხვა მიმართულებები; კორუმპირებული სასამართლო ხელისუფლება. გაშარჟებულია უმოქმედო ადგილობრივი ხელისუფლება, სხვადასხვა ქალაქების - თბილისის, ქუთაისის, ფოთის, ოზურგეთის და სხვ. თვითმმართველობები. გაშარჟებულია ხელისუფლების განათლების, ჯანდაცვის, ეკონომიკური და ფინანსური პოლიტიკა. დაბოლოს, ამ მასალების გაცნობის შემდეგ ჩვენ შეგვიძლია დამსახურებულად ვიამაყოთ პირველი რესპუბლიკის დემოკრატიული იმიჯით.

1. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა
ქართველოლოგიის განყოფილება
დარეჯან ხვედელიძე
2017 წელი
პირველი რესპუბლიკის
მეოთხე ხელისუფლება

2. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. № 14

4. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №17

6. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №27,

7. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №16

8. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №26

10. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №11

11. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №11

12. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №11

13. ოზურგეთი
" ავთანდილ ჩამოიარა ჩვენი ბაზარი მტვრიანი,
ქუჩები აყროლებული, ნაგვიან, ბინძურიანი,
მუნ სამიკიტნო დუქნები მხრჩოლავი გაზებიანი.
ღრუტუნა ღორთა ლაშქარი წამურულ დინგებიანი,
ვერც ძაღლი მოჰკლა, ვერც კატა, ვერცა ვირები
რქიანი,
ვერც პროტოკოლი დასწერა მცირედი ჯარიმიანი,
ცხვირ ახვეული დაბრუნდა შინისკენ ბარაქიანი"

14. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №12

15. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №27, მაისის 26

16. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №12

17. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №12

18. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №24

20. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №5

21. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №11

22. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №13
გარე კახეთი
"ივრის თემის მილიციის უფროსს ბოროტი ენები
აბრალებდენ, თითქოს მას მიეთვისებიოს ხბოიანი
ძროხა, სახაზინო ცხენი და ჩამორთმეული პური.
სამაგიეროთ, როგორც შეეფერება ბოროტი ენების
ნაყოფს, საქმე ჩაფუჩეჩების კომისიას გადაეცა"

24. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №8

25. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №19
კასასთან
მოლარე: სად აგზავნი ამ ტომრით ფქვილს?
ვაჭარი: გომში , ან სურამში, ბატონო.
მოლარე: როგორ?.. თუ გომში გინდა, გომის ბილეთი უნდა
აიღო და თუ სურამში, –სურამისა.
ვაჭარი: მე, ბატონო, ხაშურში მინდა, იქა ვცხოვრობ,
მაგრამ... იქ ბიკენტი კანდელაკისა მეშინია. უმჯობესია
სურამში გამიგზავნეთ და იქიდან ხაშურში ზურგით
ჩამოვიტან, დაკარგვას ასე მირჩევნია, შენი ჭირიმე...

26. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №22

27. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1920 წ. №22

28. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1919წ. №1

29. ჟურნალი „ეშმაკის მათრახი“. 1919 წ. №6