2. Բոտուլիզմ ծանր տոքսիկոինֆեկցիոն
հիվանդություն, որը բնութագրվում
է նյարդային
համակարգի վրա բոտուլոտոքսինների ազդեց
ության հետևանքով հարթ և միջաձիգ-զոլավոր
մկանների պարեզներով և պարալիչով։
Հիվանդության արդիականությունը
պայմանավորված է նրանով, որ այն տալիս է
ինչպես սպորադիկ(եզակի), այնպես էլ
խմբային հիվանդացություն, բավականին
բարձր մահացության ցուցանիշով(մոտ 30-
40%)։Բոտուլիզմի տիպիկ բարդություններն
են ասպիրացիոն թոքաբորբը, երկրորդային
ինֆեկցիաները՝ կապված բուժման ինվազիվ
մեթոդների հետ(ինտուբացիա, թոքերի
արհեստական շնչառություն, միզապարկի
կաթետերիզացիա)։
3. Թունավորումը տեղի է ունենում անորակ
սննդամթերքից կամ սխալ պատրաստված
պահածոներից։ Բոտուլիզմի հարուցիչը խիստ
անաէրոբ է, առաջացնում է սպորներ և արտադրում
է ուժեղ արտաթույն (էկզոտոքսին)։ Թունավորումը
զարգանում է մանրէային թույնի ներծծման
հետևանքով։ Եթե սննդամթերքը միայն սպորներ է
պարունակում, ապա հիվանդության աշտանիշները
հայտնվում են այն դեպքում, երբ նրանք վերածվում
են ցուպիկների, որոնք թույներ են արտադրում։
Տոքսինները ջերմակայուն չեն և տաքացնելիս արագ
քայքայվում են։ Սպորները եռացման
պայմաններում կենսունակ են մինչև 5 ժամ։
Տարբերում են բոտուլիզմի ցուպիկների
իմունաբանական 6 տիպ։
4. Ախտորոշում
Ախտորոշումը հիմնվում է կլինիկական պատկերի, համաճարակաբանական տվյալների և
լաբորատոր տվյալների վրա։
Լաբորատոր ախտորոշումն իրականացվում է հիվանդներից վերցված նյութում (արյուն,
փսխման զանգվածներ, ստամոքսի լվացման ջրեր, արտաթորանքներ), ինչպես նաև
կասկածելի սննդամթերքում բոտուլոտոքսինի և հարուցչի անջատմամբ։ Արյունը վերցվում է
երակից 8-10մլ ծավալով մինչև բուժական շիճուկի
ներմուծումը։ Բոտուլոքսինը հայտնաբերվում է չեզոքացման ռեակցիայի (կենսաբանական
փորձ մկների վրա), հիվանդության հարուցիչը՝ հատուկ միջավայրերի վրա ( լեպսին-պեպտոն,
Կիտ-Տարոցցի միջավայրեր, Խոտտինգերի բուլյոն)՝ ցանքսի եղանակով։
Տարբերակիչ ախտորոշում
Բոտուլիզմը պետք է տարբերակել այլ ծագման սննդային
տոքսիկոինֆեկցիաներից, բելադոննայով, ատրոպինով և սնկային
թունավորումներից, դիֆթերիայից, պոլիոմիելիտից և ԿՆՀ-ի զանազան հիվանդություններից։
5. Բուժում
Հիվանդները և բոտուլիզմի կասկածով անձինք ենթակա են պարտադիր
հոսպիտալացման ինֆեկցիոն հիվանդանոցում: Բուժումը պետք է լինի
անհետաձգելի, իսկ հիվանդի հսկողությունն անընդհատ` ապահովելով
բարդությունների կանխարգելումը և անհապաղ շնչառական
վերակենդանացման անհրաժեշտությունը: Բոլոր հիվանդներին
անցկացվում է ստամոքսի լվացում և սիֆոնային բարձր հոգնա
նատրիումի հիգրոկարբոնատի 5% լուծույթով, մոտ 10 լիտր ծավալով:
Սկզբում ներմաշկային ներարկում են 0,1մլ 1:100 նոսրացված շիճուկ:
Ալերգիկ ռեակցիայի բացակայության և բացասական ներմաշկային
փորձի դեպքում` պապուլայի տրամագիծը չի գերազանցում 0,9 սմ: Եթե
կարմրածությունը սահմանափակ է, ապա 20 րոպե հետո
ենթամաշկային ներարկում են 0,1 մլ չնոսրացված հակաբոտուլինային
շիճուկ: Եվս 30 րոպե անց ռեակցիայի բացակայության դեպքում
ներարկում են շիճուկի ամբողջ բուժական դեղաչափը:
