1. เศรษฐกิจ
พอเพียง
การพัฒนา
ยังยืน
่
@ copyright เสรี พงศ์พิศ

2. “สู้ ด้วยยุทธศาสตร์
รบด้ วยปัญญา
ชนะด้ วยความรู้ ”
( สุรชาติ บารุ งสุ ข : ซุนหวู่ )

3. 3 มิติของการพัฒนายังยืน
่
รอด หลุดพ้นจากวงจรอุบาทว์ ปัญหาหนีสิน
้
(หนี)
้ ทางตันของชีวต (survived)
ิ
พอเพียง เข้ มแข็งด้ วยระบบเศรษฐกิจท้ องถิ่นที่
(ระบบ) พึงตนเอง (sufficient)
่
ยังยืน
่ มั่นคง ยืนหยัดได้ ในโลกาภิวตน์
ั
(เครือข่ าย) โลกแห่ งการแข่ งขัน (sustainable)

4. ผลผลิต ปัจจัย คุณภาพชีวตเลวลง
ิ
ตกตา ผลิต
่ ขาด
แพง ทุน กู้ในระบบ
หนีเ้ พิมพูน
่
กู้นอกระบบ
บัตรเครดิต
หนี ้ วัวพันหลัก
มือถือ
ผ่ อนส่ งเป็ นปี ๆ
ค่ าใช้ จ่าย ขายตรง
ค่ าใช้ จ่าย ประจา ซื้อกิน ซื้อใช้
ลงทุน จ่ ายคืน ฟุ่ มเฟื อย สั งคมบ้ าบริโภค
การผลิต เงินกู้
ความต้ องการ ความจาเป็ น

5. พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคมกัน
ุ้
เศรษฐกิจ
พอเพียง
คน ความรู ้ ระบบ

6. เศรษฐกิจพอเพียง – เกิดได้ ด้วย...
๑. ปัญญา -มีหลักคิด หลักการ และเป้ าหมายที่ GDH
ไม่ ใช่ GDP - คิดได้ ตัดสิ นใจได้ เลือกได้
๒. ความกล้าหาญ - ใจกล้า ใจสู้ ใจถึง จึงจะทาได้ เพราะ
ต้ องทวนกระแส ไม่ ไปตามกระแส
- คิดนอกกรอบ เป็ นตัวของตัวเอง
๓. ความเพียรทน “ความเพียรอันบริสุทธ์ ทาให้ เกิดสิ่ ง
อัศจรรย์ ทาให้ รอดได้ ” - พระมหาชนก

7. ธนาคารข้ าว ธนาคารควาย
ปลูกพืช
ร้ านค้ าชุมชน แปรรูปอาหาร กล้ วยฉาบ
สมุนไพร แชมพู เลียงหมู
้ เลียงปลา
้
เลียงไก่
้
กลุ่มออมทรัพย์ เลียงกุ้ง
้ OTOP
กองทุนต่ าง ๆ กองทุนหมู่บ้าน ๑ ล้ านบาท

8. บ้ านนาหิน อาเภอนาน้ อย จังหวัดน่ าน
้
ตัวอย่ างการพึงตนเองระดับชุ มชน
่
เลียงปลา
้
เกษตร
สมุนไพร อินทรีย์
อาหารสั ตว์ ไก่ พนบ้ าน
ื้ ปั้นหม้ อ
หมู
พันธุ์ไม้ เลียงโค
้
ผักปลอดสาร ทอผ้ ากีมือ
่ โรงสี เล็ก
ทาอิฐ กระบือ
เพาะเห็ด โรงสี มอหมุน
ื
แชมพู
สบู่ หัตถกรรม ร้ านค้ า ออมทรัพย์ ปุ๋ ยชีวภาพ
นายาล้ างจาน
้

9. ข้าว โรงสี ปลายข้าว/รา
เหล้า ขนม แกลบ อ้อย/มัน อาหารสัตว์
ปลาร้า ปันอิฐ/หม้อ
้ แก๊สชีวภาพ ไก่ หมู
น้าปลา ปลา ปุยชีวภาพ
๋ เขียงหมู
ผงนัว ของใช้ ผัก ไม้ผล สมุนไพร
ยาสมุนไพร ผักผลไม้แปรรูป น้าผลไม้/ไวน์ พันธุไม้
์

10. สุขภาพ สมุนไพร ยาสมุนไพร
อาหาร นวด อบ สปา ครีม แชมพู
ข้าวซ้อมมือ ไก่นา ปลาแม่น้า น้าผลไม้ ไวน์ สุรา
น้าดื่ม ขนม การท่องเที่ยว หัตถกรรม
ของใช้ชีวภาพ โฮม-ลองสเตย์ ผ้า ของที่ระลึก เลี้ยงสัตว์
ผัก ผลไม้ อาหารแปรรูป ทานา ทาสวน ปุยชีวภาพ
๋

11. นักเรี ยน จักสาน แกะสลัก ผ้า ไหม หม้อ ดินเผา มีด พร้า จอบเสี ยม
ข้อมูลจากโรงเรี ยน ของใช้ เสื่ อ กระเป๋ า งานฝี มือ สิ่ งประดิษฐ
ประวัติศาสตร์ ในบ้าน หัตถกรรม
ท้องถิ่น ตุกตา ฯลฯ
๊
ท้องถิ่น การแสดงพื้นบ้าน ของที่ระลึก
สบู่ แชมพู มัคคุเทศก์ ข้าวซ้อมมือ
ผลิตภัณฑ์ ข้าว ขนม นมข้าว
ของใช้ ขนมท้องถิ่น
จากผึ้ง การท่องเที่ยว
พันธุ์ไม้
สมุนไพร สาโท เหล้ากลัน
่
การนวด สุขภาพ อาหาร เครื่องดื่ม ไวน์
การอบ สปา
ผัก ผลไม้พ้นบ้าน อาหารพื้นบ้าน น้ าสมุนไพร น้ าผลไม้
ื
ไก่นา ปลาแม่น้ า หมูกระโดน/สมุนไพร
ชา กาแฟโบราณ
อาหารแปรรู ป กะปิ น้ าปลา ปลาร้า ปลาแห้ง ผลไม้แปรรู ป

12. ระดับ และ เศรษฐกิจชุมชน ลักษณะ
ขั้นตอนการ พึงตนเอง
่
พัฒนา ก้ าวหน้ า การจัดการ
พอเพียง
-ปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ - เกษตรผสมผสาน
- พืชสัตว์เศรษฐกิจ ลดรายจ่าย เพิ่ม
ครอบ สมุนไพรไว้กินใช้เอง
- อุตสาหกรรมในครัวเรื อน - รายได้ ออม
ครัว -หมักน้ าปลากินเอง นวด สมุนไพร ดูแลสุ ขภาพ - ดูแลสุ ขภาพ แผน
-ทายาสระผมใช้เอง ท่องเที่ยว โฮมสเตย์ ชีวิต
-โรงงานน้ าปลา - โรงงานแปรรู ปยาง แป้ งขนมจีน ระบบวิสาหกิจชุมชน
ชุมชน -โรงสี ขาวชุมชน
้ - โรงสี ขาวชาวนา ข้าวอินทรี ย ์
้ ระบบออม-ทุน ระบบ
- โรงงานอาหารสัตว์ ปุ๋ ยชีวภาพ
และ -โรงงานปุ๋ ยชีวภาพ - ท่องเที่ยวนิเวศ โฮม-ลองสเตย์ สวัสดิการ ระบบ
-โรงงานอาหารสัตว์ สุ ขภาพชุมชน ระบบ
เครือข่ าย - กลุ่มออมทรัพย์
- นวดสมุนไพรผลิตภัณฑ์สุขภาพ -
สิ่ งแวดล้อม
ธนาคารชุมชน (ระดับเครื อข่าย)
ข้ อมูล - ความรู้ - แผนแม่ บทชุมชน

13. สบู่ น้ ายาล้างจาน ขนม ระบบ โรงสี ขาว กลุ่มซื้อน้ ายาง
้
ร้านค้าชุมชน ตลาดนัดชุมชน วิสาหกิจชุ มชน น้ าสมุนไพร เครื่ องแกง
สถาบันการเงินชุมชน กลุ่มคนทานา
ออมทรัพย์ กองทุนอาชีพ
ระบบเกษตร
ระบบทุน “ระเบิดจากข้ างใน”
กองทุนสวัสดิการ เลี้ยงวัว แพะ หมู ไก่
ธนาคารหมู่บาน
้ โรงงานปุ๋ ยชีวภาพ
โครงการแก้หนี้แก้จน ทานบ - คลองธรรมชาติ
การพัฒนายังยืน
่
ระบบสุ ขภาพ ย่ อมเกิดมาจากข้ างใน ระบบสิ่ งแวดล้ อม
ผักปลอดสาร อาหารสุ ขภาพ และพลังงาน
โครงการร่ วม สปสช./อบต. น้ าหมักชีวภาพ ธนาคารขยะ เตาไร้ควัน
การออกกาลังกาย พลังแสงอาทิตย์แปรรู ปอาหาร เตาชีวมวล

14. “เมือความฝันสิ้นสุดลง คนก็เริ่มค้ นหา
่
ความจริงกันใหม่ ”
“เพือก้าวพ้นนิยายของการพัฒนา เราจะต้ อง
่
มีระบบเศรษฐกิจท้ องถินที่พงตนเอง”
่ ึ่
อมาตยา เซน
(รางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ ชาวอินเดีย)

15. “ชุมชนจะเข้ มแข็งได้ ต้ องเข้ มแข็งทาง
ความคิด วันนีสังคมถูกกระแสทีสร้ างความ
้ ่
อ่ อนแอโถมใส่ ทุกวัน ปัญหาทีต้องแก้ คือ
่
ความอ่อนแอทางความคิดของผู้คนในชุมชน
ซึ่งเป็ นงานใหญ่ นี่คอยุทธศาสตร์ ของเรา
ื
ไม่ ใช่ กจกรรม กิจกรรมเป็ นเพียงเครื่องมือ”
ิ
(ผูใหญ่โชคชัย ลิ้มประดิษฐ์ บ้านหนองกลางดง สามร้อยยอด ประจวบคีรีขนธ์)
้ ั

16. “ผมไม่ เชื่อว่ าคนข้ างนอกจะไปสร้ างความเข้ มแข็ง
ให้ ชุมชนได้ ชุมชนต้ องสร้ างเองเหมือนผลึกทีมน ่ ั
ต้ องเกิดตรงนั้น แล้ วก็โตขึนโดยธรรมชาติ
้
ต้ องยอมรับว่ า ผู้นาทางการซึ่งมีอทธิพลต่ อการนา
ิ
ชุมชนหลายคนยังขาดวิธีคด ขาดความชัดเจน
ิ
กลายเป็ นเครื่องมือของอานาจรัฐ สั่ งให้ ทาก็ทา
ทาเพือละลายงบประมาณ เงินหมดก็เลิก”
่
(ผูใหญ่โชคชัย ลิ้มประดิษฐ์ บ้านหนองกลางดง สามร้อยยอด ประจวบคีรีขนธ์)
้ ั

17. “สั งคมเกษตรต้ องการดินเพือทานา
่
สั งคมอุตสาหกรรมต้ องการเงินเพือซื้อ ่
อยู่ซื้อกิน สั งคมวันนีต้องการความรู้
้
คนไม่ มความรู้ อยู่ไม่ ได้ อยู่ได้ กถูกเขา
ี ็
เอาเปรียบ หลอก โกง และครอบงาง่ าย”
( เสรี พงศ์พิศ )

18. “คนมีความร้ ู
เปลียนทะเลทรายให้ เป็ นป่ า
่
คนไม่ มความรู้
ี
เปลียนป่ าให้ เป็ นทะเลทราย”
่
( เสรี พงศ์พิศ )

19. ่
การพึงตนเอง

20. “การรวมตัวกันต่ อเนื่องเป็ นตัวชี้วดความเข้ มแข็ง
ั
ของชุมชน ทาให้ มนใจว่ าเราแก้ ปัญหาในหมู่บ้าน
ั่
ได้ ทีเ่ กินกาลังค่ อยบอกข้ างนอกมาช่ วย พูดง่ ายๆ
ทาตอบอยู่ทหนองกลางดง ไม่ ได้ อยู่ทแหล่ ง
ี่ ี่
งบประมาณ เงินเป็ นเรื่องเล็ก แต่ ความรู้ สึกมันใจ
่
ของคนในชุมชนเป็ นเรื่องใหญ่ กว่ า”
(ผูใหญ่โชคชัย ลิ้มประดิษฐ์ บ้านหนองกลางดง สามร้อยยอด ประจวบคีรีขนธ์)
้ ั

21. “สังคมไทยอ่อนแอทางปัญญา มีความรู ้นอย ้
ใช้ระบบอานาจเป็ นใหญ่เนื่องจากขาดความรู ้ เช่น
ระบบราชการ คือ ตัวแทนขององค์กรเชิงอานาจ
มีแต่เน้นกฎหมาย ระเบียบ การสังการและ
่
การควบคุม ซึ่งถือว่าเป็ นการแก้ปัญหาที่ไม่ตรงจุด
เพราะสังคมไทยปัจจุบนมีปัญหาที่ซบซ้อน
ั ั
และยากต่อการแก้ไขมากขึ้น”
(ศาสตราจารย์นายแพทย์ประเวศ วะสี ๒๕ พ.ย. ๔๕)

22. ทุนทางปัญญา
“ปัจจัยที่ทาให้องค์กรต่างๆ ประสบความสาเร็จส่วนใหญ่จะขึนอยู่กบ้ ั
คุณภาพของบุคลากรเป็ นสาคัญ รวมตลอดถึงภาพลักษณ์ และชื่อเสียงของ
องค์กร ซึ่งมีลกษณะเป็ นสินทรัพย์ที่จบต้องไม่ได้ แต่มีมลค่ามากกว่า
ั ั ู
สินทรัพย์ประเภทที่มองเห็นได้เสียอีก (เช่น ที่ดิน สิ่งปลูกสร้าง เครื่องจักร
ฯลฯ) สินทรัพย์ที่จบต้องไม่ได้เหล่านี้ คือ ทุนทางปัญญา (intellectual
ั
capital) เพราะสิ่งที่ ทาให้องค์กรประสบความสาเร็จในยุคนี้ ล้วนแล้วแต่
เกิดขึนจากภูมิปัญญาของบุคลากรหรือเกิดจากทุนมนุษย์ (human
้
capital) จากการศึกษาวิจยของนักวิชาการต่างประเทศพบว่ามูลค่าของ
ั
องค์กรมากกว่าร้อยละ 85 มาจากสินทรัพย์ที่จบต้องไม่ได้ภายในองค์กร
ั
คือทุนทางปัญญานันเองที่ผลักดันให้ก้าวไปสู่ความสาเร็จมากที่สด”
่ ุ
ผูจดการออนไลน์ 24 กันยายน 2546
้ั

23. ยุทธศาสตร์ การพัฒนา
ตาบลไม้เรี ยง อ. ฉวาง จ. นครศรี ธรรมราช
๑. ยุทธศาสตร์การเรี ยนรู ้
๒. ยุทธศาสตร์การพึ่งตนเอง
๓. ยุทธศาสตร์การพัฒนาทรัพยากร
๔. ยุทธศาสตร์การพัฒนาสุขภาพและการพัฒนาจิตใจ
๕. ยุทธศาสตร์การพัฒนาประสิ ทธิภาพขององค์กรในชุมชน

24. ขุมทรัพย์ ในชุมชน
๑. ทุนทรัพยากร ดิน นา ป่ า พืช ผัก สมุนไพร จุลนทรีย์
้ ิ
สั ตว์ แมลง แร่ ธาตุ ทรัพยากรธรรมชาติ
๒. ทุนทางปัญญา ความรู้ภูมปัญญาในการทามาหากิน ปัจจัยสี่
ิ
กฎเกณฑ์ การอยู่ร่วมกับสรรพสิ่ ง “เวลา ที่ ผี
ขวัญ”ศาสตร์ และศิลปะแห่ งการดาเนินชีวต ิ
๓. ทุนทางสังคม กฎเกณฑ์ ทางสั งคม จารีตประเพณี วิถีปฏิบติ ั
ในชุมชน ความเป็ นพีเ่ ป็ นน้ อง ความไว้ ใจกัน
ช่ วยเหลือเกือกูลกัน
้

25. การทาแผนแม่ บทชุมชน
Xเขียนโครงการ ทาแผนชีวต แผนยุทธศาสตร์
ิ
X ทาสามวันเสร็จ วิธีการและเป้ าหมายเป็ นอันเดียวกัน
กระบวนการเรียนรู้ของชุมชน
Xทาโดยผู้นาไม่กคนี่
ชุมชนร่ วมแรงร่ วมใจ ร่ วมคิดร่ วมทา
Xเป้าหมายทีง่ บฯ เป้ าหมาย คือ การพึงตนเอง
่

26. แผนแม่บทชุมชน คือ แผนพัฒนาเศรษฐกิจสังคมของชุมชน
ที่ชมชนร่วมกันพัฒนาขึนมาโดยกระบวนการเรียนรู้ที่ทาให้
ุ ้
เข้าใจศักยภาพที่เป็ น “ทุน” ที่แท้จริงของตนเอง และพบ
แนวทางในการพัฒนาทุนดังกล่าวไปสู่การพึ่งตนเอง
(กระบวนการเรียนรู้นี้ มูลนิธิหมู่บานเรียกว่า “การทาประชาพิจย” หรือ “การทา
้ ั
ประชาพิจยและพัฒนา” หรือ PR&D : People Research and Development)
ั
หัวใจของการทาประชาพิจย คือการสร้างกระบวนการเรียนรู้
ั
ให้กบคนในชุมชน เพื่อให้ชมชนหลุดพ้นจากวิธีคิดแบบพึ่งพา
ั ุ
และรอความช่วยเหลือจากรัฐหรือภายนอก

27. หลักประชาพิจย (PR&D)
ั
ก. รูจกตัวเอง รูจกโลก
้ั ้ั
ข. รูจกรากเหง้า และเอกลักษ์
้ั
่
ค. รูจกศักยภาพ ทุน สิงแวดล้อม สุขภาพ
้ั
ง. รูรายรับ รายจ่าย หนี้สน และปั ญหา
้ ิ
่
จ. เรียนรูจากตัวอย่าง และความสาเร็จของชุมชนอืน
้
ฉ. วิเคราะห์ขอมูล ค้นหาทางเลือกใหม่ ความต้องการแท้จริง
้
ช. ร่างแผนแม่บท และประชาพิจารณ์

28. ผลของการทาแผนแม่ บทชุมชน (1)
๏ หลุดพ้นจากวิธีคิดแบบพึ่งพา มาพึ่งตนเอง เป็ นตัวของตัวเอง
๏ หลุดพ้นจากวัฒนธรรมอุปถัมภ์เข้าสู่วฒนธรรมข้อมูล ความรู้
ั
๏ หลุดพ้นจากวัฒนธรรมการเรี ยนรู้แบบรับ มาเรี ยนรู้แบบรุ ก
สื บค้น สารวจ วิจย แสวงหา พัฒนาองค์ความรู้ใหม่ดวยตนเอง
ั ้
๏ หลุดพ้นจากวิธีคิดและวิธีจดการแบบแยกส่ วน มาคิดแบบ
ั
เชื่อมโยง หรื อบูรณาการ และจัดการแบบผนึกพลัง (synergy)
ก่อให้เกิดผลไม่เพียงบวก แต่ทวีคูณ

29. ผลของการทาแผนแม่ บทชุมชน (2)
๏ ชุมชนเกิดความเชื่อมันในตนเอง ภูมิใจในรากเหง้า วัฒนธรรม
่
ค้นพบ “ทุน” และศักยภาพที่แท้จริ งของตนเอง จนกล้า “ลงทุน”
โดยไม่ตองรอรัฐช่วย ถ้าช่วยก็ถือว่า “ต่อยอด-สมทบ”
้
๏ เกิดวงจรชีวตใหม่ของชุมชน จัดการชีวตของตนเองเป็ นระบบ
ิ ิ
ตัดสิ นใจได้เองว่า จะกิน จะอยู่ จะทาอะไร อย่างไร
๏ เกิดระบบเศรษฐกิจชุมชนที่สร้างหลักประกัน ความมันคง และ
่
ระบบสวัสดิการให้ครอบครัว วันนี้และวันหน้ายามแก่เฒ่า

30. “เรื่องแผนแม่ บทชุมชน เรื่องข้ อมูลชุมชน
เป็ นเรื่องของการฝึ กคนให้ คด
ิ
ก็จะเกิดจิตสานึกอันจะนาไปสู่ การเปลียน
่
พฤติกรรม ก็สามารถแก้ วกฤติของตนเองได้
ิ
นั่นคือความมันใจในผลของการดาเนิน
่
วิถการพึงพาตนเอง”
ี ่
(ผูใหญ่โชคชัย ลิ้มประดิษฐ์ บ้านหนองกลางดง สามร้อยยอด ประจวบคีรีขนธ์)
้ ั

31. ธุรกิจ
พัฒนา
ผลิตภัณฑ์
ชุ มชน
เครือข่ าย
พอเพียง
ครอบครัว พึงตัวเอง
่

32. ชุมชนเข้มแข็งและพึ่งตนเอง
• เป็ นชุมชนเรียนรู้ (learning community)
• ตัดสินใจได้อย่างเป็ นอิสระ
• จัดการ “ทุน”ของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• มีธรรมาภิบาลในการจัดการองค์กรชุมชน และมี
เครือข่ายกับชุมชนอื่นแบบช่วยเหลือเกื้อกูลกัน

33. ๓ ขั้นบันไดส่ ู ความสาเร็จ
๑. ปรับวิธีคด (ปรับกระบวนทัศน์ )
ิ
๒. จัดระเบียบชีวต (เลิก ลด ทดแทน)
ิ
๓. จัดระบบเศรษฐกิจชุมชน -
ทาวิสาหกิจชุมชน

34. ประเภทของวิสาหกิจชุมชน
๑. วิสาหกิจชุมชนพืนฐาน
้ ตลาดท้องถิ่น
ปัจจัย ๔ และ ปัจจัย ๕ (ข้าว อาหาร สมุนไพร ของใช้ ปุ๋ ย)
ผลิตปัจจัยพื้นฐานไว้กินไว้ใช้
๒. วิสาหกิจชุมชนก้ าวหน้ า ตลาดทัวไป
่
สูตรเด็ด เคล็ดลับ เอกลักษณ์เฉพาะถิ่น
สาหรับตลาดกลางและบน พัฒนาคุณภาพทุกขั้นตอน

35. A โอทอป
จาหน่ ายในท้ องถิน
่
B
บริโภคใน
C ครัวเรือน ชุมชน

36. ครอบครัว
ผลผลิตชุมชน ตลาดพอเพียง ชุมชน
เครือข่ าย
ตลาดผูกพัน องค์ กรรัฐ
ภาคเอกชน
ประชาสั งคม
ต่ างประเทศ
ผลิตภัณฑ์ พเิ ศษ
โอทอป ตลาดบริโภค ทั่วไป

38. เรียนรู้ คือ หัวใจ
เป้ าหมาย คือ การพึงตนเอง
่
ของดีต้องร่ วมพัฒนา ปัญหาต้ องร่ วมแก้ ไข
รวยจินตนาการ รวยนาใจ
้

39. การเรียนรูของชุมชนได้ผลเพราะ
้
 สนุก ่
(เรียนเรืองใกล้ตว วิธีธรรมชาติ)
ั
 ได้ความรูจริง
้ (ได้ปฏิบติ ทดลองด้วยตนเอง)
ั
 ่
ได้เพือน (เครือข่ายจากชุมชนถึงระดับชาติ)
 ได้กน ได้ใช้
ิ (ทาเป็ น)
 ได้ขาย ได้เงิน (จัดการเป็ น)

40.  ได้ความคิด ่
(คิดเป็ น คิดได้ พึงพาตนเองได้)
 ่
ได้วิธีการเรียนรู ้ (รูจกสร้างความรูมือหนึง)
้ั ้
 ได้แรงบันดาลใจ (เป็ นพลังทางปั ญญา)
“กะลาที่ควาอยู่ ฝนตกทังคืนก็ไม่ได้นา” (ว.วชิรเมธี)
่ ้ ้

41. ๑. เลิกเอาโครงการเป็ นตัวตั้ง - สร้างระบบ
๒. ลดการทาโครงสร้างพื้นฐาน - เพิ่มการพัฒนาคน
๓. เลิกฝึ กอบรมแบบเดิมๆ – ทาแผน ๔ แผน
๔. ไม่ทาแต่แผนงบประมาณ - ทายุทธศาสตร์พฒนา
ั

42. การเรี ยนรู้สู่การทายุทธศาสตร์การพัฒนาฯ
๑. เรี ยนรู ้จกตัวเอง
ั
๒. เรี ยนรู ้ทุนท้องถิ่น
๓. เรี ยนรู ้สถานภาพของตนเอง
๔. เกิดแผนชีวต แผนแม่บทชุมชน
ิ

43. โครงการแก้หนีแก้ จน เริ่มต้ นชีวตใหม่
้ ิ
ตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง
๑. แผนชีวต
ิ
๒. แผนการเงิน
๓. แผนอาชีพ
๔. แผนสุ ขภาพ

44. ยุทธศาสตร์เกษตรกรรมยังยืน
่
๑. หนึ่งไร่ -สามไร่ -ห้าไร่ : รอด/พอเพียง/มันคง
่
๒. หนึ่งไร่ ได้หนึ่งเกวียน
๓. ปลูกผักสมุนไพรได้สุขภาพดี

45. ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชน
๑. ร้อยละ 10 + 10
๒. ตลาดชุมชน
๓. วิสาหกิจชุมชน
๔. กองทุนประกันพืชผล

46. ยุทธศาสตร์การเรี ยนรู ้
๑. แก้หนี้แก้จนเริ่ มต้นชีวตใหม่ฯ
ิ
๒. ต้นกล้าอาชีพ
๓. มหาวิทยาลัยชีวต - ทุนวิจยและพัฒนาชุมชน
ิ ั

47. เปลี่ยนความกลัวให้เป็ นความรู้
เปลี่ยนความกังวลให้เป็ นความเข้าใจ
เปลี่ยนความต้องการให้เป็ นความตั้งใจ
เปลี่ยนความปรารถนาให้เป็ นความมุ่งมัน
่
เพือเปลี่ยนความฝันให้เป็ นความจริ ง
่

48. เสรี พงศ์ พศ 081-823-8084
ิ
www: phongphit.com
Email: seri137@hotmail.com
089-204-3754
www.lifethailand.net

49. ด.ต.เชาวฤทธิ์ สุ คนธา

51. สวนครัวหลังบ้ าน ด.ต. เชาวฤทธิ์ สุ คนธา

52. ครอบครัวของ ด.ต. เชาวฤทธิ์ สุ คนธา

53. จรัญ เทพพิทกษ์
ั

54. คุณจรัญ เทพพิทกษ์ และภรรยา
ั

55. ทีนาของคุณจรัญ เทพพิทกษ์
่ ั

56. ผู้ใหญ่ สมพร ปิ งเมือง

57. ผู้ใหญ่ สมพร ปิ งเมือง

58. คุณเจริญ ดีนุ

59. คุณอนงค์ พรรณ จันทร์ แดง

60. คุณอนงค์ พรรณ จันทร์ แดง และสามี

62. ลุงประยงค์ รณรงค์

64. คุณสิ นธพ อินทรัตน์
นายก อบต. ท่ าข้ าม

68. ลุงทองเหมาะ
แจ่ มแจ้ ง

69. มาร์ ติน
วีเลอร์