Εργασία στη Ιστορία

1. ΣΟΛΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ
Ο Σόλων (639-559 π.Χ.) ήταν σημαντικός Αθηναίος νομοθέτης, φιλόσοφος, ποιητής, ιατρός
και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.
Ανήκε σε πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια που απέδιδε την καταγωγή της στη γενιά
του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόδρου. Διδάχθηκε την ιατρική τέχνη από τον Κρητικό
Επιμενίδη, από το Σκύθα Τοξάριο και το Δελφικό Μαντείο του Απόλλωνα. Την εμπιστοσύνη
του λαού την κέρδισε πρώτα με το ποιητικό του έργο. Στα ποιήματά του διαπίστωνε ότι η
κακοδαιμονία της πόλης και οι φιλονικίες οφείλονταν στον αγώνα των τάξεων, καθόσον οι
Αθηναίοι πολίτες έχαναν την ελευθερία τους εξαιτίας χρεών και υποσχόταν τη θεραπεία του
κακού. Γι' αυτό οι Αθηναίοι τον επέλεξαν ως νομοθέτη, για να αποκαταστήσει την ειρήνη με τη
μεταβολή των θεσμών.
Νομοθέτης
Εξαιτίας της μακροχρόνιας εξέγερσης των πολιτών ενάντια στους ευγενείς, ο Σόλων κλήθηκε το 594/593
π.Χ. να νομοθετήσει και εξοπλίστηκε με έκτακτες εξουσίες (εξελέγη άρχων από το δήμο της Αθήνας). Οι νόμοι
που θέσπισε δημοσιεύτηκαν το 592/591 π.Χ. Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά και δραστικά.
Βασίζονταν στην αρχή της ανισότητας και όχι της ισότητας, επιδίωκαν να αποτρέψουν την εμφύλια διαμάχη και
τη διάλυση της Αθήνας και παράλληλα διατηρούσαν τη συμμετοχή των κοινωνικών τάξεων στην άσκηση της
εξουσίας. Καθόρισε τα αξιώματα που μπορούσε κάποιος να ασκεί, με κριτήριο τη τάξη που ανήκε και στην οποία
κατατασσόταν με βάση το εισόδημά του. Εξαλείφθηκαν οι νόμοι που εμπόδιζαν αυτούς που πτώχευαν από κάποιο
επάγγελμα να ανέλθουν σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, να γίνουν πολίτες και να αναλάβουν αξιώματα. Επιδίωξη
του Σόλωνα ήταν να καταστούν όλοι οι πολίτες συνυπεύθυνοι για την τήρηση των νόμων και την καταστολή
παρανομιών. Ιδανικό του ήταν η ευνομία.
Νομοθετικό Έργο
1. Θέσπισε την περίφημη σεισάχθεια (από το σείω που σημαίνει αφαιρώ και το άχθος που σημαίνει βάρος), που
περιλάμβανε:
α. Κατάργηση χρεών ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο,
β. Απελευθέρωση όσων Αθηναίων είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην Αθήνα και επιστροφή στην πόλη όσων
είχαν πουληθεί στο εξωτερικό.
γ. Κατάργηση δανεισμού με εγγύηση την προσωπική ελευθερία του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς
του.
δ. Αμνηστεία σε αδικήματα που επέφεραν στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.
2. Πολιτικό Σώμα
α. Διατήρησε τα 4 υφιστάμενα τέλη (τάξεις) που ρύθμιζαν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών και
βασίζονταν ως τότε αποκλειστικά στο ύψος του αγροτικού εισοδήματος. Η υψηλότερη τάξη ήταν οι
πεντακοσιομέδιμνοι επειδή είχαν εισόδημα 500 μεδίμνων. Ακολουθούσαν οι τριακοσιομέδιμνοι (με εισόδημα 300
μέδιμνα) ή ιππείς (επειδή είχαν την οικονομική δυνατότητα να διατηρούν ένα άλογο). Οι διακοσιομέδιμνοι (με
εισόδημα 200 μέδιμνα) ονομάζονταν ζευγίτες. Οι θήτες (με εισόδημα κάτω από 200 μέδιμνα ετησίως) είχαν
δικαίωμα ψήφου, αλλά δεν τους επιτρεπόταν να αναλάβουν κανένα δημόσιο αξίωμα.
β. Για την κατάταξη των πολιτών στις τάξεις θέσπισε τον συνυπολογισμό και των εισοδημάτων που προέρχονταν
από επαγγελματικές ή εμπορικές δραστηριότητες.
γ. Έδωσε δικαίωμα στους θήτες να συμμετέχουν στην εκκλησία του δήμου και τους παραχώρησε το δικαίωμα του
εκλέγειν, αλλά όχι του εκλέγεσθαι.
Με αυτές τις μεταρρυθμίσεις λογίζονταν ως πολίτες, όλοι οι ενήλικες άνδρες που κατοικούσαν στην Αττική και
ήταν απόγονοι κατοίκων της Αττικής, παρά το γεγονός ότι δεν θεσπίστηκε ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων
για όλους τους πολίτες.

2. 3. Λαϊκή Κυριαρχία
α. Μετέφερε στην εκκλησία του δήμου την αρμοδιότητα εκλογής των αρχόντων, που είχε ως τότε ο Άρειος Πάγος
και θέσπισε τη διαδικασία της κλήρωσης για την εκλογή τους. Ο δήμος εξέλεγε ένα αριθμό υποψήφιων αρχόντων
από το τέλος των πεντακοσιομεδίμνων και στη συνέχεια γινόταν κλήρωση για την ανάδειξη ενός από αυτούς.
β. Ίδρυσε ένα νέο βουλευτικό σώμα, τη βουλή των τετρακοσίων. Η βουλή των τετρακοσίων ήταν πιο δημοκρατική
σε σχέση με το αριστοκρατικό σώμα του Αρείου Πάγου, στο οποίο συμμετείχαν μόνο πεντακοσιομέδιμνοι που
είχαν θητεύσει ως άρχοντες (και είχαν εκλεγεί από τον ίδιο τον Άρειο Πάγο σύμφωνα με τη διαδικασία που ίσχυε
πριν τις μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα). Η βουλή είχε 400 εκλεγμένα μέλη, που προέρχονταν και από τα τέλη των
ιππέων και των ζευγιτών, η θητεία κάθε βουλευτή ήταν ετήσια και οι 4 φυλές της Αθήνας αντιπροσωπεύονταν
ισότιμα (100 βουλευτές η καθεμιά).
4. Δικαστήρια
α. Έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη και όχι μόνο στον παθόντα, να καταγγέλλει στον Άρειο Πάγο με
εισαγγελία (αγωγή) οποιονδήποτε, ακόμα και άρχοντα και να εμφανίζεται ως κατήγορος.
β. Ίδρυσε την Ηλιαία, ένα λαϊκό δικαστήριο με πολλά μέλη, ως αντίβαρο του Αρείου Πάγου σε θέματα απονομής
δικαιοσύνης. Στην Ηλιαία μπορούσε να προσφύγει οποιοσδήποτε εναντίον δικαστικής απόφασης αρχόντων. Το
όνομά της προέρχεται από το ουσιαστικό «ηλία=αλία», που σημαίνει «εκκλησία, σύναξη».
5. Άλλα νομοθετήματα
α. Απαγόρευσε την εξαγωγή γεωργικών προϊόντων πλην του λαδιού.
β. Ρυθμίσε τις ιδιωτικές σχέσεις (κανόνες υδροληψίας, ελάχιστες αποστάσεις κτιρίων κλπ) και θέσπισε μέτρα
προστασίας της οικογένειας και του γάμου.
γ. Υποχρέωσε τους γονείς να διδάσκουν στα παιδιά τους κάποια τέχνη και απάλλαξε τα παιδιά από τη φροντίδα
των ηλικιωμένων γονέων τους, αν αυτοί δεν είχαν ανταποκριθεί στην παραπάνω υποχρέωση.
Αυτοεξορία
Για να αποφύγει τις μεταβολές της νομοθεσίας του και για να μην αναμειχθεί στην εφαρμογή της,
αυτοεξορίστηκε για 10 χρόνια. Κατά τη διάρκεια των 10 χρόνων της αυτοεξορίας του επισκέφθηκε και το βασιλιά
των Σάρδεων Κροίσο, που τον ρώτησε αν γνώριζε κανέναν άνθρωπο πιο ευτυχισμένο από αυτόν. Ο Σόλων του
ανέφερε 3 περιπτώσεις ευτυχισμένων ανθρώπων και τον συμβούλεψε με το γνωστό: "Μηδένα προ του τέλους
μακάριζε" ( = μη μακαρίζεις κανέναν, πριν το τέλος του). Όταν ξαναγύρισε στην Αθήνα, τη βρήκε σε πολύ καλή
κατάσταση χάρη στα δικά του νομοθετικά μέτρα και πέθανε ευτυχισμένος σε βαθιά γεράματα.
Επίλογος
Ο Σόλων ρύθμισε πάνω σε νέες βάσεις το δημόσιο, ιδιωτικό και ποινικό δίκαιο. Η νομοθεσία του απέκτησε
φήμη, επέδρασε θετικά στην εξέλιξη του δικαίου και στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτειακή εξέλιξη
της Αθήνας και αποτέλεσε το θεμέλιο πάνω στο οποίο εδραιώθηκε η αθηναϊκή δημοκρατία. Δίκαια ο Σόλων
θεωρείται ο πατέρας του αστικού δικαίου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠ. Α3
5Ο
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΑΝΘΗΣ
ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ :
AΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ