1. ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην αρχαιότητα, βότανα λέγανε όλα τα φαρμακευτικά φυτά που κατά την
μάσηση παρουσίαζαν πικράδα, γλυκάδα η και αρωματική γεύση. Τις ιδιότητες
αυτές, οι πρώτοι άνθρωποι τις απέδιδαν σε μαγικές ικανότητες που είχαν την
δύναμη, όταν εισέλθουν στον οργανισμό ενός πάσχοντος, να τον ανακουφίσουν
η και να τον θεραπεύουν από οποιαδήποτε αρρώστια. Η ονομασία αυτή
διατηρήθηκε και μέχρι σήμερα, ώστε σ’ ολόκληρη σχεδόν την χώρα να τα λένε
«Μαγικά Βότανα» Βότανα επίσης θεώρει ο λαός κάθε φυτό στο οποίο από
πρόληψη αποδίδονται μαγικές δυνάμεις, όπως λ.χ. το Βοτάνι της Αγάπης, το
Βοτάνι για το μάτι. Στα αρχεία των διαφορών φαρμακευτικών εγκυκλοπαιδειών
πολλοί βοτανοσυλλέκτες προσπάθησαν να περιβάλουν τη συλλογή των βοτάνων
με μυστήρια καθώς και με μέσα και συνήθειες γεμάτες από μία αποπνικτική
μαγεία, γιατί, κατ’ αυτόν τον τρόπο έπαιζε ρόλο και ο δόλος, γι’ αυτό και
απομάκρυναν με πειστικότητα κάθε ακατατόπιστον από την πραγματικότητα
και του ανέπνεαν με την έγνοια και τον φόβο.

2. Λεβάντα: Βοηθάει στην επούλωση τραυμάτων, για τη θεραπεία
διαφόρων νευρασθενειών, συμβάλει στον κατευνασμό του στρες και
του άγχους, προσφέρει βαθιά χαλάρωση και καταπολεμά την αϋπνία. Είναι
αποτελεσματική στους μυϊκούς πόνους, στη θεραπεία των ψειρών στο
κεφάλι. Είναι ιδανική για τους πονοκεφάλους, για την κατάθλιψη και την
κούραση, τονώνει και ανακουφίζει τον οργανισμό όταν υποφέρει από
αδυναμία και υπερβολική κούραση.
Ναστουρτιο: Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κυρίως για την
αποτοξίνωση του οργανισμού καθώς και για την αντιμετώπιση προβλημάτων
του αναπνευστικού.
Παπαρούνα: Η παπαρούνα έχει ιδιότητες κατευναστικές και εφιδρωτικές, γι’
αυτό και χρησιμοποιήθηκε από παλιά ως φαρμακευτικό φυτό.
Ρόκα: Εκτός από υπέροχη στις σαλάτες, η ρόκα, φημολογείται ότι είναι
ισχυρό αφροδισιακό!
Τούγια: Είναι φυτό διουρητικό, εμμηναγωγό, αντισπασμωδικό σε μικρές
δόσεις, αλλά σε μεγάλες δόσεις επιδρά σαν δηλητήριο.
Τσουκνίδα: Το αφέψημα από φύλα τσουκνίδας συνίσταται ως διουρητικό και
καθαρτικό. Πολύ αναζωογονητική, διαθέτει ιδιότητες κατά της κόπωσης και
του άγχους. Το κατάπλασμα από πολτοποιημένα φύλλα τσουκνίδας
χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των τραυμάτων.

4. Μέντα:
Η μέντα βοηθά την πέψη, συμβάλλοντας στην πρόληψη της κράμπας στην
κοιλιακή χώρα. Ανακουφίζει ακόμα από τις κράμπες στη μήτρα και ως εκ
τούτου μπορεί να βοηθήσει στον ακανόνιστο κύκλο της περιόδου.
Δεντρολίβανο:
Το δεντρολίβανο είναι θερμαντικό και διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος προς
τον εγκέφαλο και βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Είναι χρήσιμο για τους
νευρικούς πονοκεφάλους και τις ημικρανίες. Ενισχύει την ανάπτυξη της
τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής.
Μπετόνικα:
Κύριες χρήσεις της είναι, η καταπολέμηση πονοκεφάλων,την νευραλγία, ηπατικές
παθήσεις, αμυχές, μώλωπες.
Ματζουράνα:
ανήκει στην τάξη λαμιώδη και στην οικογένεια χειλανθή. Φυτό ποώδες με πολλές
παραφυάδες, με φύλλα μικρά και μυρωδάτα, συγγενικό της ρίγανης. Οι ιδιότητες
της μαντζουράνας είναι ίδιες με αυτές του θυμαριού και της μέντας.

5. Μαστίχα:
Από την αρχαιότητα ήταν ήδη γνωστές οι ευεργετικές ιδιότητες της μαστίχας και
του μαστιχέλαιου για την υγεία. Έρευνες δείχνουν πως η μαστίχα
έχει αντισηπτική και αντιφλεγμονώδη δράση
Αγκινάρα:
Βιταμίνες Α, C και του συμπλέγματος Β, ασβέστιο, φώσφορο. Καθαρίζει το αίμα
και μειώνει τη χοληστερίνη, τονώνει την καρδιά, ωφελεί τα νεφρά, το συκώτι
και βοηθά στην αντιμετώπιση των ρευματισμών και της παχυσαρκίας.
Γκέο:
τονωτικό, επουλωτικό, αντισηπτικό, κατά των διαταραχών του πεπτικού και των
αιμοροίδων. Βοηθά την καλή λειτουργία του ήπατος και της χολής και
αντιμετωπίζει προβλήματα δυσεντερίας.
Τίλια:
διουρητικό, ήπιο στυπτικό, αποχρεμπτικό, ηρεμεί τα νεύρα, κατεβάζει την υψηλή
πίεση του αίματος, αυξάνει την εφίδρωση, ελευθερώνει τους σπασμούς και
βελτιώνει την πέψη. Δρα θετικά σε προβλήματα υπέρτασης,
αρτηριοσκλήρυνσης, καρδιακές και πεπτικές ανωμαλίες που συνοδεύονται με
ανησυχία, ουρικές φλεγμονές, γρίπη, αναπνευστική καταρροή, ημικρανία,
νευρική υπερένταση και πονοκέφαλους.

6. Κάνναβη
Η Κάνναβη χρησιμοποιείται θεραπευτικός όπως: με τα φρέσκα φύλλα του
παρασκευάζονται καταπλάσματα κατά των πριξημάτων. Το <<τσάι>> των σπόρων
χρησιμοποιείται κατά της γονόροιας, το γαλάκτωμα του για τον κατευνασμό του
ερεθισμού της κύστεως. Επίσης η Κάνναβη βοηθά στην Πρόληψη του καρκίνου,
στην Δίαιτα και τον Διαβήτη.
Ζαφορά (Σαφράν)
Προστατεύει την καρδιά από καρδιαγγειακές ασθένειες. Ενισχύει τη διανοητική
λειτουργία και την πνευματική διαύγεια, ενώ συμβάλλει στη μείωση της
χοληστερίνης Βοηθάει επίσης στην πέψη, καθαρίζει το συκώτι και την σπλήνα. . Το
σαφράν βοηθάει και στις διαταραχές τις περιόδου. Το σαφράν είναι από τα πιο
ακριβά βότανα γιατί έχει γνώστες αντιοξειδωτικές, αντιθρομβωτικές και
αντικαρκινικές ιδιότητες και είναι πολύ δύσκολο στην καλλιέργεια του.
Κανέλα
Η κανέλα μπορεί να αυξήσει το μεταβολισμό της γλυκόζης, ρυθμίζοντας καλύτερα
το “ζάχαρο” του αίματος, γιατί διεγείρει την έκκριση ινσουλίνης σε αρκετά μεγάλο
βαθμό, όταν όμως προσλαμβάνεται σε μεγάλες ποσότητες, Αυξάνει τη ροή του
αίματος προς τον εγκέφαλο ενισχύοντας τη μνήμη και υποβοηθά τη λειτουργία της
πέψης

7. Φουμάρια
Το βότανο δρα ως διουρητικό, υπακτικό και εξομαλυντικό. Είναι πικρό
τονωτικό, το οποίο δρα στους εσωτερικούς λείους μυς, αυξάνοντας την
περισταλτικότητα των εντέρων, τη διούρηση και την έκκριση της χολής,
δρώντας παράλληλα ως αντιφλεγμονώδες και ελαφρώς ηρεμιστικό.
Βοηθά στον μεταβολισμό τους πληθωρισμούς και παχύσαρκους και
βελτιώνει την στομαχοεντερική λειτουργία
Ντατούρα
Είναι αντινευραλγική και αντισπασμωδική, του «ιδιότροπου» βήχα και του
άσθματος. Είναι κατά των ενοχλήσεων «Πάρκινσον» και με
υποκαπνισμούς κατά του άσθματος.
•

8. Μελισσόχορτο:
Θεωρείται ιδανικός φίλος της καρδιάς με σημαντικές ηρεμιστικές ιδιότητες. Ένα
φλιτζάνι αρκεί για να διώξει την ένταση, το άγχος και την νευρικότητα.
Θεωρείται επίσης άριστο ρόφημα για εκείνους που μελετούν σκληρά και μετά
από μακριά περίοδο πνευματικής και σωματικής κούρασης. Τα φύλλα του και
το πυκνό αφέψημα του φυτού έχει αντισταμινική δράση και ανακουφίζουν από
τα τσιμπήματα των εντόμων. Επίσης βοηθά στην επούλωση μικρών πληγών .
Ευκάλυπτος:
Ένα από τα πιο ισχυρά αντισηπτικά για τις μολύνσεις του αναπνευστικού
συστήματος. Είναι γνωστό ως ευκαλυπτέλαιο και χρησιμοποιείται σε σπρέι
καταρροής. Για το κρυολόγημα, την καταρροή και την βρογχίτιδα, συνιστώνται
εισπνοές ατμού από βρεγμένα φύλλα ευκαλύπτου.
Βαλεριάνα:
Η ρίζα αυτού του φυτού χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις άγχους, κατάθλιψης,
κατά της επιληψίας, της υστερίας και σε καταστάσεις νευρικών σπασμών.
Ακόμη μπορεί να φανεί αποτελεσματικό σε περιπτώσεις ακαμψίας και
νευραλγίας. Με το αφέψημά της γίνονται μπάνια κατά των σπασμών των
νεογέννητων βρεφών. Ξερή ρίζα του φυτού με έμβρεγμα σε κρύο νερό είναι
εξαίρετο υπνωτικό.

9. Σμύδα ή Μπετούλα:
Άριστες διουρητικές, αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις του, που το
καθιστούν ιδανικό για περιπτώσεις ουρολοίμωξης, κυστίτιδας και άλλες παθήσεις
του ουροποιητικού συστήματος αλλά και για περιπτώσεις οιδημάτων και
κατακράτησης υγρών, ενώ παλαιότερα υπήρξε αποτελεσματικό φάρμακο για την
ελονοσία. Βοηθά επίσης στην αποβολή του ουρικού οξέος και την αποτοξίνωση του
οργανισμού με ενδείξεις όπως νεφρολιθίαση και σημαντικές λιποδιαλυτικές και
τονωτικές ιδιότητες.
Πικροδάφνη:
Όλα τα μέρη του φυτού αυτού είναι δηλητηριώδη. Στην τοξική της ιδιότητα,
αποδίδεται και η θεραπευτική της δράση στις περιπτώσεις ψώρας και παθήσεων
του τριχωτού μέρους του κεφαλιού.
Κίτρο:
Ο σπόρος του είναι αντιφάρμακο και σε δάγκωμα σκορπιού να το πίνουν και σε
άλλα δαγκώματα δηλητηριωδών θηρίων. Μπορεί επίσης να φανεί χρήσιμο ως
βακτηριοκτόνο, αντισηπτικό, τονωτικό, διουρητικό, αλλά και αντιφλεγμονώδες.
Είναι αποτελεσματικό κατά των μολυσματικών ασθενειών, της Αναιμίας, την
υπέρτασης, αλλά ακόμη καταπολεμά και τους ρευματισμούς, την δυσπεψία, τον
τυμπανισμό, και δερματικές ασθένειες όπως ο έρπης…!

10. Λυκίσκος ή Ζυθοβότανο:
Χρησιμοποιείται κυρίως για να δώσει γεύση και σταθερότητα στη μπύρα, σε
αφεψήματα και στη βοτανοθεραπεία.
Φασκόμηλο:
Το φασκόμηλο είναι ένα βότανο προικισμένο με πολλές θεραπευτικές ουσίες και
ιδιότητες, ιδιαιτέρως χρήσιμες στην ιατρική, όπως αντιβακτηριδιακές,
αντισηπτικές, καρδιοτονωτικές, σπασμολυτικές και αντιδιαβητικές. Η δε δράση
του κατά του διαβήτη έκανε ορισμένους να δηλώσουν ότι, το φασκόμηλο είναι
το φάρμακο για όλες τις ασθένειες. Ως αφέψημα είναι ιδανικό για τη θεραπεία
της φαρυγγίτιδας, της ουλίτιδας, καθώς και των άφτρων, αλλά και διαφόρων
τραυματισμών του στόματος. Επίσης, τονώνει το νευρικό σύστημα, αυξάνει τη
μνήμη και ενεργοποιεί την κυκλοφορία του αίματος.
Δαφνοκερασιά:
Τα παρασκευάσματά της είναι αντισπασμωδικά, αναισθητικά, κατά των νευρικών
σπασμών των μυών και της κράμπας του στομάχου. Επίσης, έχει δράση κατά
των εμετών, του νευρικού βήχα, του άσθματος, του κοκκύτη, του βρογχίτη, της
πνευμονίας και είναι ρυθμιστική των παλμών της καρδιάς. Θεωρείται και ως
φυτό κατά του Καρκίνου και κατά της οξείας πνευμονίας. Εξωτερικώς με
καταπλάσματα είναι καταπραϋντικό των πόνων από καψίματα και πληγές
καρκινικές.

11. Πράσινο Τσάι:
Υο πράσινο τσάι έχει διεγερτικές, πεπτικές, διουρητικές και αντιτοξικές ιδιότητες.
Προστατέυει από την αθηροσκλήρωση, έχει αντιτοξική δράση στο ήπαρ και είναι
ισχυρό αντιοξειδωτικό. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην προστασία του
γαστρεντερικού συστήματος. Το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού προστατεύει από
την ανάπτυξη καρκινικών όγκων. Επίσης, δρα αποτελεσματικά στην προστασία του
δέρματος, μειώνει τα συνολικά επίπεδα χοληστερόλης στον ορό του αίματος χωρίς
να αλλοιώνει τη χοληστερόλη, μπορεί να προστατεύει από καρδιαγγειακές
παθήσεις και έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

12. Δίκταμο:
Το δίκταμο έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται
για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος,
καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και
συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και
καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές
διαταραχές, πονόδοντους και αποστήμ ατα.
Καλέντουλα:
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα άνθη του φυτού. Τα άνθη της
καλέντουλας έχουν θεωρηθεί ευεργετικά για τη μείωση των φλεγμονών, τη
γρήγορη αποθεραπεία πληγών και τις αντισηπτικές τους δυνατότητες.Έχουν
χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσουν ποικίλες δερματικές ασθένειες και είναι
αποτελεσματικά ενάντια στα δερματικά έλκη. Πολλοί γιατροί πιστεύουν ότι η
Καλέντουλα είναι ένα σημαντικό φάρμακο σε περιπτώσεις μη εγχειρήσιμου
καρκίνου.
Υπερικό:
Σήμερα στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες χρησιμοποιείται υπό μορφή χαπιών για
την αντιμετώπιση της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης (γι' αυτό αποκαλείται
και "εναλλακτικό Prozac"). Χρησιμοποιείται, επίσης, ως αντισπασμωδικό και για
την καταπολέμηση της αϋπνίας.

13. Θυμάρι:
Το θυμάρι περιέχει αιθέριο έλαιο σε ποσοστό 1-2%. To κύριο συστατικό του
αιθέριου έλαιου του θυμαριού κατά 20-54% είναι η θυμόλη ή, αλλιώς, καμφορά
του θυμαριού, έχει δε χρήσεις στην αρωματοποιία και στην οδοντιατρική. Η
θυμόλη έχει αντισηπτική δράση και αποτελεί το κυρίως συστατικό πολλών
εμπορικών σκευασμάτων για την πλύση του στόματος, όπως η Listerine. Πριν την
έλευση των σύγχρονων αντιβιοτικών, το αιθέριο έλαιο θυμαριού χρησίμευε για την
επάλειψη των γαζών. Η θυμόλη έχει αποδειχτεί επίσης αποτελεσματική στην
καταπολέμηση των μυκητων που συχνά μολύνουν τα νύχια των ποδιών. Αποτελεί
επίσης ενεργό συστατικό σε κάποια φυτικά σκευάσματα χωρίς οινόπνευμα, για την
απολύμανση των χεριών.

14. ΤΙΛΙΟ (ΦΛΑΜΟΥΡΙ):
Για αϋπνία, ημικρανίες, βήχα. Ηρεμιστικό, θερμαντικό, διουρητικό, κατά της
υπερτασης, αρτηριοσκλήρυνσης και εμπύρετου κρυολογήματος (γρίπη). Το
φλαμούρι είναι γνωστό σαν χαλαρωτικό ίαμα για χρήση στη νευρική
ένταση. Έχει τη φήμη ότι πραλαμβάνει την αρτηριοσκλήρυνση και την
υπέρταση. Η χαλαρωτική του δράση, σε συνδυασμό με τη γενική του
επίδραση στο κυκλοφοριακό, το κάνει χρήσιμο σε μερικές μορφές
ημικρανίας. Προκαλεί εφίδρωση, γεγονός που εξηγεί την αξία του σε
περιπτώσεις εμπύρετων κρυολογημάτων και τη γρίπη.
Γλυκάνισος:
Το γλυκάνισο που το βρίσκουμε σε κέικ και ψωμιά και ξεφουσκώνει το έντερο
αλλά και το στομάχι από δυσπεψία και αέρια, είναι ένα μικρούλικο
μονοετές φυτό αλλά με θαυματουργές ιδιότητες. Οι Ρωμαίοι με τα
πλουσιοπάροχα γεύματα που έτρωγαν πολλές φορές την ημέρα, έτρωγαν
μετά από αυτά γλυκάνισο σαν σπόρους ή μέσα σε κέικ για την
βαρυστομαχιά.Με σπόρους γλυκάνισου αρωματίζουν επίσης και το ούζο,
διάφορα λικέρ, σούπες, σαλάτες, χορτόπιτες. Με το αιθέριο έλαιό του
αρωματίζουν σαπούνια πολυτελείας και οδοντόπαστες. Θαυματουργό
λοιπόν το γλυκάνισο.

15. Γλυκόριζα, η αντιφλεγμονώδη:
Ο Θεόφραστος, τον 3ο πχ αιώνα, παρήγγειλε και δοκίμασε την δράση
διαφόρων ριζών, ανάμεσά τους και η γλυκύρριζα, που βρήκε πως ήταν
κατάλληλη για θεραπείες άσθματος και κατά του ξηρού
βήχα. Παρουσιάζει οιστρογονική δράση, δράση κορτιζόλης
(αντιφλεγμονώδες), αντιαλλεργική, αντιβακτηριακή, είναι
αποτελεσματική κατά των ιών, των τριχομονάδων, χολαιρετικό,
αποχρεμπτικό, αντιβηχικό. Πρέπει να θυμηθούμε ότι η γλυκύρριζα
περιέχει πολλά συστατικά, ιδιαίτερα φλαβονοειδή, για να αιτιολογήσουμε
ένα τόσο πλούσιο φαρμακολογικό προφίλ.
Πασιφλώρα:
Τα φύλλα έχουν θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται ως βότανα
γιατί έχουν ηρεμιστικές ιδιότητες, μειώνουν την αυπνία και την
δυσεντερία. Οι καρποί χρησιμοποιούνται για τη μείωση της αρτηριακής
πίεσης, τον έλεγχο των σπασμών και τη θεραπεία του άσθματος.