Η εκπαιδευτική αξιοποίηση των ιστολογίων (blog) στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ)

1. ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΑΝΟΗΚΣΟ ΠΑΝΔΠΗ΢ΣΖΜΗΟ
΢ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗ΢ΣΗΚΧΝ ΢ΠΟΤΓΧΝ
ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΢ΠΟΤΓΧΝ
ΔΚΠΑΗΓΔΤ΢Ζ ΔΝΖΛΗΚΧΝ
ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ
Ζ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΑΞΗΟΠΟΗΖ΢Ζ ΣΧΝ Η΢ΣΟΛΟΓΗΧΝ ΢ΣΑ ΢ΥΟΛΔΗΑ
ΓΔΤΣΔΡΖ΢ ΔΤΚΑΗΡΗΑ΢
ΚΑΨΝΣΑΣΕΖ΢ ΚΧΝ΢ΣΑΝΣΗΝΟ΢
ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ΢: ΜΟΤΕΑΚΖ΢ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ΢
ΠΑΣΡΑ 2012

2. ΠΗΝΑΚΑ΢ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ
ΔΤΥΑΡΗ΢ΣΗΔ΢ .............................................................................................................. 6
ΠΔΡΗΛΖΦΖ ................................................................................................................... 7
ABSTRACT ................................................................................................................... 8
ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ .................................................................................................................... 9
ΠΡΧΣΟ ΜΔΡΟ΢
1ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Σο web 2.0
1.1 Σν web 2.0 ............................................................................................................. 13
1.2 web 1.0 θαη web 2.0 ............................................................................................... 15
1.3 Δθαξκνγέο θαη εξγαιεία ηνπ web 2.0 .................................................................... 20
1.3.1 Κνηλσληθά δίθηπα ........................................................................................... 20
1.3.2 wiki ................................................................................................................. 23
1.3.3 RSS ................................................................................................................. 24
1.3.4 Tag .................................................................................................................. 25
1.3.5 Podcast ............................................................................................................ 26
2ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Σο ιζηολόγιο
2.1 Σν ηζηνιφγην-blog .................................................................................................. 27
2.2 Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ελφο ηζηνινγίνπ .......................................................... 27
2.3 Ζ κπινγθφζθαηξα .................................................................................................. 29
2.4 Σα είδε ησλ ηζηνινγίσλ ......................................................................................... 31
2.5 Οη δεκηνπξγνί ησλ ηζηνινγίσλ-blogger ................................................................. 33
2.6 Οη ρξήζεηο ησλ ηζηνινγίσλ .................................................................................... 35
3ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Δκπαίδεςζη ενηλίκυν
3.1 Γηα Βίνπ Μάζεζε .................................................................................................. 39
3.2 Δθπαίδεπζε ελειίθσλ ............................................................................................ 40
2

3. 3.3 Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ελήιηθσλ εθπαηδεπνκέλσλ .............................................. 42
3.4 Ζ κάζεζε ησλ ελήιηθσλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη ην blogging .................................. 43
3.5 Ο εθπαηδεπηήο ελειίθσλ ........................................................................................ 44
3.5.1 Μνληέια κάζεζεο ελειίθσλ θαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηή ............................. 46
3.5.2 Σν web 2.0 θαη ν εθπαηδεπηήο ελειίθσλ ........................................................ 49
3.5.3 Σα ΢ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο θαη ν εθπαηδεπηήο ελειίθσλ ....................... 52
4ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Θευπίερ μάθηζηρ & εκπαιδεςηική αξιοποίηζη ηυν ιζηολογίυν
4.1 Ηζηνιφγηα θαη ζεσξίεο κάζεζεο ............................................................................. 56
4.1.1 Δπνηθνδνκεηηζκφο θαη ηζηνιφγηα ................................................................... 56
4.1.2 Κνηλσληθφο Δπνηθνδνκεηηζκφο θαη ηζηνιφγηα ............................................... 58
4.1.3 Κνλεθηηβηζκφο θαη ηζηνιφγηα.......................................................................... 59
4.2 Ζ εθπαηδεπηηθή αμηνπνίεζε ησλ ηζηνινγίσλ ......................................................... 61
4.2.1 Δθαξκνγέο ζηελ πξσηνβάζκηα θαη δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε .................... 62
4.2.2 Δθαξκνγέο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε...................................................... 64
4.2.3 Δθπαηδεπηηθά ηζηνιφγηα θαη θίλεηξα ζπκκεηνρήο .......................................... 65
4.2.4 ΢πλνπηηθνί πίλαθεο απνηειεζκάησλ εξεπλψλ ................................................ 68
ΓΔΤΣΔΡΟ ΜΔΡΟ΢
5ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Μεθοδολογία ηηρ έπεςναρ
5.1 Κξηηήξηα επηινγήο ηνπ ζέκαηνο ............................................................................. 73
5.2 ΢θνπφο θαη ζηφρνη ηεο έξεπλαο .............................................................................. 75
5.3 Σα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα ..................................................................................... 76
5.4 Δξεπλεηηθή κέζνδνο............................................................................................... 76
5.5 Σερληθέο ζπιινγήο δεδνκέλσλ .............................................................................. 79
5.6 Γείγκα ηεο έξεπλαο ................................................................................................ 88
5.7 Γηαδηθαζίεο ζπιινγήο δεδνκέλσλ ......................................................................... 90
5.8 Σερληθή επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ ......................................................................... 93
5.9 Αμηνπηζηία θαη εγθπξφηεηα .................................................................................... 95
3

4. 6ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Ανάλςζη ηυν δεδομένυν
6.1 Σν πξνθίι ησλ εθπαηδεπηψλ .................................................................................. 98
6.2 Αλάιπζε ζπλεληεχμεσλ ....................................................................................... 101
6.2.1 Πξψην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Σξφπνο ρξήζεο ησλ ηζηνινγίσλ ................... 101
6.2.2 Γεχηεξν Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Δκπφδηα...................................................... 107
6.2.3 Σξίην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Κίλεηξα ζπκκεηνρήο ...................................... 114
6.2.4 Σέηαξην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Γλψζεηο εθπαηδεπνκέλσλ........................... 118
6.2.5 Πέκπην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Αιιειεπίδξαζε εθπαηδεπνκέλσλ ............... 120
6.2.6 Έθην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Δπαγγεικαηηθή αλάπηπμε ............................... 124
6.3 Αλάιπζε πεξηερνκέλνπ ηζηνινγίσλ ..................................................................... 129
6.3.1 Σξφπνο ρξήζεο ησλ ηζηνινγίσλ .................................................................... 129
6.3.2 Γλψζεηο θαη αιιειεπίδξαζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ....................................... 130
6.4 Αλάιπζε εξσηεκαηνινγίνπ ................................................................................. 135
6.4.1 Σν εθπαηδεπηηθφ πξνθίι ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη νη ζηάζεηο ηνπο ............. 138
6.4.2 Γλψζεηο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ ....................................................................... 141
6.4.3 Κίλεηξα ζπκκεηνρήο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ .................................................. 142
6.4.4 Δκπφδηα πνπ αληηκεηψπηζαλ νη εθπαηδεπφκελνη ........................................... 146
7ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - ΢ςμπεπάζμαηα
7.1 Πξψην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Σξφπνο ρξήζεο ηζηνινγίνπ ................................. 153
7.2 Γεχηεξν Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Δκπφδηα............................................................. 157
7.3 Σξίην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Κίλεηξα ζπκκεηνρήο ............................................. 159
7.4 Σέηαξην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Γλψζεηο εθπαηδεπνκέλσλ ................................. 161
7.5 Πέκπην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Αιιειεπίδξαζε.................................................. 163
7.6 Έθην Δξεπλεηηθφ Δξψηεκα: Δπαγγεικαηηθή αλάπηπμε ...................................... 164
8ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Πποηάζειρ
8ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Πξνηάζεηο ..................................................................................... 167
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΔ΢ ΑΝΑΦΟΡΔ΢ ........................................................................ 168
4

5. ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ
1ν ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - Απνκαγλεηνθσλήζεηο ζπλεληεχμεσλ........................................ 189
΢πλέληεπμε Νν 1 (Δ1) ............................................................................................ 189
΢πλέληεπμε Νν 2 (Δ2) ............................................................................................ 199
΢πλέληεπμε Νν 3 (Δ3) ............................................................................................ 212
΢πλέληεπμε Νν 4 (Δ4) ............................................................................................ 233
΢πλέληεπμε Νν 5 (Δ5) ............................................................................................ 248
2ν ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - Δπηκνξθσηηθφ πιηθφ .................................................................. 259
Γεκηνπξγία θαη ξπζκίζεηο ηζηνινγίνπ ................................................................... 259
Οδεγίεο αλάξηεζεο ζην ηζηνιφγην ......................................................................... 271
Δηζαγσγηθέο έλλνηεο θαη πιαίζην εθαξκνγήο ησλ ηζηνινγίσλ ζηελ εθπαίδεπζε .. 286
5

6. ΔΤΥΑΡΗ΢ΣΗΔ΢
Δπραξηζηψ ζεξκά ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ θ.Μνπδάθε Υαξάιακπν γηα
ηελ θαζνδήγεζε, ηηο ζπκβνπιέο θαη θπξίσο γηα ηελ εκςχρσζε πνπ κνπ πξνζέθεξε
θαζ‟ φιε ηελ πξνζπάζεηα εθπφλεζεο ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο, απφ ηνλ
εξεπλεηηθφ
ζρεδηαζκφ
έσο
ηελ
παξνπζίαζή
ηεο.
Δπίζεο
επραξηζηψ
ζπλεπηβιέπνληα θαζεγεηή θ.Υιαπάλε Γεψξγην-Δξξίθν γηα ηηο
ην
ιεπηνκεξείο
παξαηεξήζεηο θαη πξνηάζεηο ηνπ. Πνιιέο επραξηζηίεο νθείισ θαη ζηνπο εθπαηδεπηέο
πνπ πξνζπκνπνηήζεθαλ λα αθηεξψζνπλ ηνλ πνιχηηκν ρξφλν ηνπο γηα λα
ζπκκεηάζρνπλ ζηελ έξεπλα. Υσξίο ηε δηθή ηνπο αληαπφθξηζε ε εξγαζία απηή δελ ζα
κπνξνχζε λα πινπνηεζεί.
Δπραξηζηψ ηδηαίηεξα ηε θίιε θαη ζπλάδειθν Γξίλε Νεθηαξία γηα ηελ
πνιχηηκε θαη ζπλερή ππνζηήξημή ηεο ζε φιεο ηηο θάζεηο ηεο ζπγγξαθήο ηεο παξνχζαο
κειέηεο. Ζ ζπκβνιή ηεο ζηελ νινθιήξσζε ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο ήηαλ
αλεθηίκεηε. Δπηπιένλ επραξηζηψ ηνπο θίινπο κνπ πνπ ήηαλ δίπια κνπ θαη κε
ζηήξημαλ θαηά ηε δηάξθεηα ζπγγξαθήο ηεο εξγαζίαο θαη ηδηαίηεξα ηελ Αβξακίδνπ
Γέζπνηλα θαη ηνλ ΢θίηζν Γεψξγην γηα ηηο επηζηεκνληθέο ζπκβνπιέο ηνπο. Σέινο,
επραξηζηψ ηελ νηθνγέλεηά κνπ γηα ηελ ππνκνλή θαη ηελ αλνρή πνπ έδεημαλ απέλαληί
κνπ, απφ ηελ αξρή κέρξη θαη ην ηέινο ησλ ζπνπδψλ κνπ ζην ΔΑΠ.
6

7. ΠΔΡΗΛΖΦΖ
Ζ παξνχζα εξγαζία δηεξεπλά ηε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ησλ ηζηνινγίσλ ζε
ηκήκαηα εθπαίδεπζεο ελειίθσλ ησλ ΢ρνιείσλ Γεχηεξεο Δπθαηξίαο. ΢ηελ έξεπλα
έιαβαλ κέξνο πέληε εθπαηδεπηέο θαη 93 εθπαηδεπφκελνη απφ δηάθνξα ΢ΓΔ. Οη
εθπαηδεπηέο,
νη
νπνίνη
δηδάζθνπλ
Αγγιηθφ,
Κνηλσληθφ
θαη
Πιεξνθνξηθφ
Γξακκαηηζκφ, θαηαζθεχαζαλ ζπλνιηθά νθηψ ηζηνιφγηα θαη ηα ρξεζηκνπνίεζαλ ζηε
δηδαζθαιία ηνπο επί δχν κήλεο. Ζ ζπιινγή δεδνκέλσλ πεξηειάκβαλε ζπλεληεχμεηο
απφ ηνπο εθπαηδεπηέο, αλάιπζε πεξηερνκέλνπ ησλ ηζηνινγίσλ θαη εξσηεκαηνιφγηα
απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο. Γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηφζν
ε πνηνηηθή φζν θαη ε πνζνηηθή πξνζέγγηζε. Σα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο έδεημαλ
φηη νη εθπαηδεπηέο ελειίθσλ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα ηζηνιφγηα ζηελ ηάμε ή
εμ απνζηάζεσο, γηα ηελ αλάξηεζε πξφζζεηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ή πιηθνχ
αθφξκεζεο πξηλ ηε δηεμαγσγή ζπδήηεζεο, αθφκα θαη σο πιαηθφξκα ειεθηξνληθήο
εθπαίδεπζεο. Σα ΢ΓΔ, κε ην πξσηνπφξν πξφγξακκα πνπ εθαξκφδνπλ, πξνζθέξνπλ
έλα θαηάιιειν πεξηβάιινλ γηα ηελ απξφζθνπηε εηζαγσγή ησλ ηζηνινγίσλ ζηελ
εθπαίδεπζε. Οη ελήιηθνη εθπαηδεπφκελνη ησλ ΢ΓΔ, παξφηη αληηκεησπίδνπλ αξθεηά
πξνβιήκαηα πνπ επεξεάδνπλ ηελ εθπαηδεπηηθή ηνπο ζπκπεξηθνξά, είλαη ζεηηθνί ζηελ
αμηνπνίεζε ησλ ηζηνινγίσλ ζην κάζεκα επεηδή ηνπο αξέζεη λα αζρνινχληαη κε ηελ
ηερλνινγία. Οη εθπαηδεπηέο φκσο ζα πξέπεη λα εθκεηαιιεπηνχλ πιήξσο ηηο
δηαδξαζηηθέο δπλαηφηεηεο ησλ ηζηνινγίσλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ αηνκηθά ή
νκαδνζπλεξγαηηθά
ηζηνιφγηα
κέζα
απφ
ηα
νπνία
νη
εθπαηδεπφκελνη
ζα
αιιειεπηδξάζνπλ, ζα αληαιιάμνπλ απφςεηο θαη ζα νηθνδνκήζνπλ λέεο γλψζεηο.
Πξνθεηκέλνπ, ινηπφλ, λα εληαρζνχλ ηα ηζηνιφγηα κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ζηελ
εθπαίδεπζε ελειίθσλ, νη εθπαηδεπηέο ζα πξέπεη λα επηκνξθσζνχλ. Λακβάλνληαο
ππφςε ηε ζεηηθή δηάζεζε ησλ εθπαηδεπηψλ γηα επηκφξθσζε, νη αξκφδηνη θνξείο
νθείινπλ λα νξγαλψζνπλ επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα πνπ ζα πεξηιακβάλνπλ
παξαδείγκαηα εθαξκνγψλ ηεο αμηνπνίεζεο ησλ ηζηνινγίσλ γηα θάζε γξακκαηηζκφ
μερσξηζηά, ψζηε λα ππάξμεη άκεζε εθαξκνγή.
Λέξειρ κλειδιά: web 2.0 εθαξκνγέο, ηζηνιφγην, εθπαηδεπηηθή αμηνπνίεζε, ΢ρνιεία
Γεχηεξεο Δπθαηξίαο
7

8. ABSTRACT
This paper explores the possibility of utilisation of blogs in adult education
classes of Second Chance Schools. Five educators and 93 learners from various SCS
participated in the survey. The educators, who teach English, Social and Information
Literacy, constructed a total of eight blogs and used them in their teaching for two
months. The collection of data included interviews with educators, content analysis of
the blogs and questionnaires from learners. Both a qualitative and a quantitative
approach were used for the analysis of the data. The findings of the survey showed
that educators of adults can use blogs in the classroom or from a distance, for posting
additional educational material or prompting material before conducting a discussion,
even as an e-learning platform. SCS, with the pioneering programme they implement,
provide a suitable environment for the unimpeded introduction of blogs in education.
Adult learners of SCS, although they face several problems which affect their
educational behaviour, are positive towards the utilisation of blogs in class because
they like to deal with technology. However, educators should take full advantage of
the interactive features of blogs and create personal or collaborative blogs through
which learners will interact, exchange views and build new knowledge. Therefore, in
order for the blogs to be incorporated in the best way possible in adult education,
educators of adults should be trained. Given the positive attitude of educators towards
training, official bodies should organize training sessions which will include
implementation examples of the utilisation of blogs for each individual literacy, so
that there can be immediate implementation.
Keywords: web 2.0 applications, blog, educational ulilisation, second chance schools
8

9. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ
Σν ζρνιείν σο θνηλσληθφο ζεζκφο είλαη αλάγθε λα εμειίζζεηαη ζπλερψο θαη
λα ελαξκνλίδεηαη κε ηα εθάζηνηε θνηλσληθά δεδνκέλα, ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο
ζχγρξνλεο καζεζηαθέο αλάγθεο ησλ καζεηψλ ηνπ. Ζ αλάπηπμε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ
πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) θαη ε επηξξνή πνπ αζθνχλ ζηνλ ηνκέα ηεο
εθπαίδεπζεο είλαη δεηήκαηα πνπ απαζρνινχλ έληνλα ηε δηεζλή επηζηεκνληθή θαη
εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα. Ζ εηζαγσγή θαη ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε
απνηειεί πιένλ θνηλσληθή αλαγθαηφηεηα θαζψο έρνπλ εηζρσξήζεη ζε φινπο ηνπο
ηνκείο ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο (Μίρνο, 2009) θαη ηδηαίηεξα απηέο πνπ
απνθαινχληαη "web 2.0 εθαξκνγέο" φπσο ην facebook, ην ηζηνιφγην, ην wiki θ.ά..
Σν ηζηνιφγην, σο κία απφ ηηο βαζηθφηεξεο εθαξκνγέο ηνπ web 2.0, είλαη
ηδηαίηεξα πξνζθηιέο ζηνπο ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ θαη κπνξεί λα απνηειέζεη έλα
απνηειεζκαηηθφ δηδαθηηθφ εξγαιείν ζηε δηάζεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Μέζσ απηνχ
πξνσζείηαη ηφζν ε αηνκηθή κάζεζε φζν θαη ε θνηλσληθή, δεδνκέλνπ φηη νη καζεηέο
έρνπλ ηε δπλαηφηεηα ηεο απηνέθθξαζεο κέζσ ηεο ζπγγξαθήο θεηκέλσλ πνπ
δεκνζηεχνληαη ζην πξνζσπηθφ ηνπο ηζηνιφγην. Παξάιιεια, κπνξνχλ λα ζρνιηάδνπλ
ηα θείκελα άιισλ παηδηψλ, πξνζθέξνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν αλαηξνθνδφηεζε ζην
γξαπηφ ηνπο ιφγν θαη αλάπηπμε φρη κφλν ησλ γλσζηηθψλ αιιά θαη ησλ
κεηαγλσζηηθψλ δεμηνηήησλ ησλ παηδηψλ (Παπιίδνπ, 2009). Δπίζεο, ε ζπκκεηνρή ζ‟
έλα ηζηνιφγην θαιιηεξγεί ηελ θξηηηθή θαη αλαιπηηθή ζθέςε θαη πξνσζεί ηε
δεκηνπξγηθή θαη ζπλεξγαηηθή κάζεζε κέζσ ησλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ πνπ
πξνζθέξεη, ελψ πξνάγεη θαη ηνλ ςεθηαθφ εγγξακκαηηζκφ.
Ζ κάζεζε είλαη κηα δηαδηθαζία κεηαζρεκαηηζκνχ ησλ εκπεηξηψλ ζε γλψζεηο,
δεμηφηεηεο θαη ζηάζεηο (Jarvis, 2004α), θαη σο ηέηνηα δελ πξέπεη λα αθήλεη
αλαμηνπνίεηεο ηηο θεθηεκέλεο γλψζεηο θαη ηηο εκπεηξίεο πνπ έρνπλ βηψζεη νη καζεηέο.
΢χκθσλα κε ηε ζεσξία ηνπ επνηθνδνκεηηζκνχ, ν εθπαηδεπηήο νθείιεη λα ηηο
αμηνπνηήζεη θαηάιιεια πξνθεηκέλνπ λα επέιζεη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηνπο θαη λα
νηθνδνκεζεί ε λέα γλψζε. Μάιηζηα νη γλψζεηο θαη νη εκπεηξίεο απνθηνχλ κεγαιχηεξε
βαξχηεηα φηαλ αληηθείκελα ηεο εθπαίδεπζεο είλαη νη ελήιηθεο θαζψο απηνί είλαη
θνξείο ζεκαληηθψλ γλψζεσλ θαη εκπεηξηψλ ζηηο νπνίεο έρνπλ επελδχζεη
ζπλαηζζεκαηηθά θαη επηζπκνχλ λα ηηο αλαδείμνπλ. Δπνκέλσο, ε εμνηθείσζε ησλ
ελήιηθσλ εθπαηδεπνκέλσλ κε ηηο web 2.0 εθαξκνγέο δελ πξέπεη λα παξαβιεθζεί αιιά
9

10. λα απνηειέζεη ηε βάζε γηα ηελ παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ γλψζεψλ ηνπο κε ζθνπφ
ηελ ππνβνήζεζε ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο.
΋κσο ε αμηνπνίεζε ησλ web 2.0 εθαξκνγψλ ζηελ εθπαίδεπζε εμαξηάηαη ζε
κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ εθπαηδεπηή. ΋πσο έρεη δηαπηζησζεί ζηελ ηππηθή εθπαίδεπζε, ε
δηδαζθαιία πνπ πξαγκαηνπνηνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κέζα ζηελ ηάμε ζρεηίδεηαη κε ηηο
αληηιήςεηο ηνπο (Λεκνλίδεο, 2003) θαη γηα λα επηηχρνπλ νη αιιαγέο ζην αλαιπηηθφ
πξφγξακκα ελφο ζρνιείνπ ζα πξέπεη λα αιιάμνπλ νη ζηάζεηο, νη αμίεο, νη δπλαηφηεηεο
θαη νη ζηφρνη ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Cohen & Manion, 1994). Γειαδή, ε εηζαγσγή
θαηλνηφκσλ εθαξκνγψλ ζε θάπνηα πιεπξά ηνπ θαζηεξσκέλνπ πξνγξάκκαηνο ηνπ
ζρνιείνπ, εμαξηάηαη απφ ηηο πεπνηζήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηηο λέεο
ηερλνινγίεο θαη ηελ εθπαηδεπηηθή ηνπο αμηνπνίεζε.
΢ην πεδίν ηεο εθπαίδεπζεο ελειίθσλ, βάζεη ηεο βηβιηνγξαθίαο πνπ έρεη
κειεηεζεί, παξαηεξείηαη φηη ππάξρεη έιιεηκκα ζηε δηεξεχλεζε ηεο αμηνπνίεζεο ησλ
ηζηνινγίσλ θαη γεληθφηεξα ησλ web 2.0 εθαξκνγψλ, ζε ηκήκαηα ελήιηθσλ
εθπαηδεπνκέλσλ. Οη πεξηζζφηεξεο ζρεηηθέο έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη, αθνξνχλ ζηελ
εθαξκνγή ησλ ηζηνινγίσλ ζε ζρνιηθέο ηάμεηο (Armstrong & Retterer, 2008·Drexler,
Dawson & Ferdig, 2007·Richardson, 2005·Γνχια & Φεζάθεο, 2010) ή ζε ηκήκαηα
θνηηεηψλ Παλεπηζηεκίσλ (Coutinho, 2007·Deng & Yuen, 2011·Dickey, 2004·Du &
Wagner, 2005·Wopereis, Sloep & Poortman, 2010·Yang, 2009 θ.ά.), ελψ νξηζκέλεο
απφ απηέο δηεξεπλνχλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ηζηνινγίσλ θαη σο εξγαιείσλ
παξνρήο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο ζε θνηηεηέο. Σν θελφ απηφ πξνηίζεηαη λα
θαιχςεη ε παξνχζα έξεπλα, ε νπνία εζηηάδεη ζε ακηγή ηκήκαηα εθπαίδεπζεο
ελειίθσλ, φπνπ ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία πξαγκαηνπνηείηαη ζχκθσλα κε ηηο αξρέο
ηεο εθπαίδεπζεο ελειίθσλ.
Ζ παξνχζα έξεπλα δηεξεπλά ηε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ησλ ηζηνινγίσλ ζε
ηκήκαηα εθπαίδεπζεο ελειίθσλ ησλ ΢ρνιείσλ Γεχηεξεο Δπθαηξίαο. Δπηκέξνπο
ζηφρνη ηεο έξεπλαο είλαη ε θαηαγξαθή ηνπ ηξφπνπ πνπ επέιεμαλ νη εθπαηδεπηέο λα
εληάμνπλ ηα ηζηνιφγηα ζηε δηδαζθαιία ηνπο θαη ηα εκπφδηα πνπ αληηκεηψπηζαλ, ε
δηεξεχλεζε ησλ θηλήηξσλ ζπκκεηνρήο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη ηεο επίδξαζεο ηεο
ρξήζεο ησλ ηζηνινγίσλ ζηε βειηίσζε ησλ γλψζεψλ ηνπο θαζψο θαη ηεο
αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. Δπηπξφζζεηνο ζηφρνο ηεο έξεπλαο
είλαη λα δηεξεπλεζνχλ νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηψλ ζρεηηθά κε ηε ζπκβνιή ηεο
ρξήζεο ησλ ηζηνινγίσλ ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο αλάπηπμε.
10

11. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο έξεπλαο αθνξά ηφζν ζηνπο εθπαηδεπηέο ελειίθσλ φζν θαη
ζηνπο ζρεδηαζηέο πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο εθπαηδεπηψλ ελειίθσλ. Ζ θαηαγξαθή
ησλ απφςεσλ θαη ησλ εκπεηξηψλ ησλ εθπαηδεπηψλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα
απνηεινχλ αμηφινγεο πεξηπηψζεηο παξαδεηγκαηηζκνχ γηα φινπο ηνπο εθπαηδεπηέο
ελειίθσλ πνπ ζέινπλ λα πεηξακαηηζηνχλ κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηζηνινγίσλ ζηε
δηδαζθαιία ηνπο, ελψ παξάιιεια ιεηηνπξγνχλ σο πεγή ζπκβνπιεπηηθήο θαη
πιεξνθφξεζεο γηα ηελ απνθπγή αδηέμνδσλ θαηαζηάζεσλ. Μειεηψληαο ην ζεσξεηηθφ
κέξνο ηεο έξεπλαο κπνξνχλ λα θαηαλνήζνπλ ηε δπλακηθή ησλ ηζηνινγίσλ θαη λα
βνεζεζνχλ ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ πνπ ζα ζέζνπλ, ιακβάλνληαο φκσο ππφςε ηα
ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο αλάγθεο ησλ δηθψλ ηνπο εθπαηδεπνκέλσλ. Δπηπιένλ,
ηα απνηειέζκαηά ηεο κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ καθξνπξφζεζκα απφ απηνχο πνπ
ζρεδηάδνπλ πξνγξάκκαηα εθπαίδεπζεο θαη επηκφξθσζεο εθπαηδεπηψλ ελειίθσλ θαη
πξνσζνχλ ηελ έληαμε ησλ web 2.0 εθαξκνγψλ ζηελ εθπαίδεπζε. Ζ παξαπάλσ
δηαδηθαζία ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα λα δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ
θαιχηεξν θαη πην νινθιεξσκέλν ζρεδηαζκφ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ.
Ζ παξνχζα εξγαζία δνκείηαη ζε δχν κέξε, ην θαζέλα εθ ησλ νπνίσλ
δηαθξίλεηαη ζε επηκέξνπο θεθάιαηα. ΢πγθεθξηκέλα, ην πξψην κέξνο απνηειεί ην
ζεσξεηηθφ πιαίζην ηεο έξεπλαο θαη ρσξίδεηαη ζε ηέζζεξα θεθάιαηα. ΢ην πξψην
θεθάιαην γίλεηαη γεληθή αλαθνξά ζην web 2.0 θαη παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη
εθαξκνγέο ηνπ. ΢ην δεχηεξν θεθάιαην πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά ην ηζηνιφγην, ε
θαηαζθεπή θαη νη αξρηθέο ξπζκίζεηο ηνπ, νη αλαξηήζεηο, ηα είδε ησλ ηζηνινγίσλ θαη
νη ρξήζηεο ηνπο. Σν ηξίην θεθάιαην αθνξά ζηελ εθπαίδεπζε ελειίθσλ, ηα
ραξαθηεξηζηηθά ησλ ελήιηθσλ εθπαηδεπφκελσλ θαη ην ξφιν ηνπ εθπαηδεπηή ελειίθσλ
ζηα ΢ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο, ελψ παξνπζηάδνληαη θαη νη ζρέζεηο εθπαηδεπηψλ
θαη εθπαηδεπνκέλσλ κε ην blogging θαη ην web 2.0 γεληθφηεξα. ΢ην ηέηαξην θεθάιαην
επηρεηξείηαη κηα ζχλδεζε ησλ ηζηνινγίσλ κε ηηο ζχγρξνλεο ζεσξίεο κάζεζεο θαη
παξνπζηάδνληαη νη δπλαηφηεηεο εθπαηδεπηηθήο αμηνπνίεζεο ησλ ηζηνινγίσλ κέζα απφ
έξεπλεο πνπ έρνπλ δηεμαρζεί.
Σν δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο θαηαιακβάλεη ε εκπεηξηθή έξεπλα θαη
ρσξίδεηαη επίζεο ζε ηέζζεξα θεθάιαηα. Σν πέκπην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηε
κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο, δειαδή ηε κέζνδν πνπ επηιέρηεθε, ηα εξγαιεία ζπιινγήο
δεδνκέλσλ, ην δείγκα ηεο έξεπλαο θαη ηελ πεξηγξαθή ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο.
Σν έθην θεθάιαην απνηειείηαη απφ ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ζπιιέρηεθαλ
θαη πεξηιακβάλεη ηελ πνηνηηθή πξνζέγγηζε ησλ ζπλεληεχμεσλ ησλ εθπαηδεπηψλ κε
11

12. παξάζεζε απηνχζησλ απνζπαζκάησλ, ηελ αλάιπζε πεξηερνκέλνπ ησλ ηζηνινγίσλ θαη
ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ. ΢ην έβδνκν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη
ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ εμάγνληαη απφ ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ θαη ζην φγδνν
θεθάιαην παξαηίζεληαη νξηζκέλεο πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ δηεξεχλεζε.
12

13. ΠΡΧΣΟ ΜΔΡΟ΢
1ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Σο web 2.0
1.1 Σο web 2.0
Σα ηειεπηαία ρξφληα πνιχο ιφγνο γίλεηαη γηα ην web 2.0 ρσξίο λα είλαη
ηδηαίηεξα μεθάζαξν ηη ζεκαίλεη ή ζε ηη δηαθέξεη απφ ην web 1.0. ΢πκβαηηθά, ν φξνο
web 2.0 ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηε λέα "έθδνζε" ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ,
ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ απμεκέλε δπλαηφηεηα πνπ παξέρεηαη ζηνπο ρξήζηεο
ηνπ δηαδηθηχνπ λα ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγή ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δηαθηλνχληαη
κέζα απφ απηφ. Σαπηφρξνλα, ππνδειψλεη κηα δπλακηθή δηαδηθηπαθή πιαηθφξκα
ζηελ νπνία κπνξνχλ λα αιιειεπηδξνχλ ρξήζηεο ρσξίο εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο ζε
ζέκαηα ππνινγηζηψλ θαη δηθηχσλ (Βαγγειάηνο, Φψζθνινο & Κνκλελφο, 2010).
Μνινλφηη, ν φξνο ππαηλίζζεηαη κηα λέα "έθδνζε" ηνπ δηαδηθηχνπ, ζηελ
πξαγκαηηθφηεηα δελ αλαθέξεηαη ζε θάπνηα αλαβάζκηζε ησλ ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ
ηνπ, αιιά ζηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ πνπ νη πξνγξακκαηηζηέο θαη νη ρξήζηεο
ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ηζηνζειίδεο (Wikipedia, 2011).
Δπεηδή ην web 2.0 δελ νξηνζεηείηαη ζαθψο ρξνληθά ή ηερλνινγηθά, είλαη
αξθεηά δχζθνιν λα πξνζδηνξηζηεί. Χο φξνο έγηλε επξέσο γλσζηφο απφ ηνλ Dale
Dougherty, αληηπξφεδξν ηεο εηαηξείαο O'Reilly, ν νπνίνο ηνλ αλέιπζε ζηελ εηζήγεζή
ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξψηνπ ζπλεδξίνπ γηα ην web 2.0 πνπ δηνξγάλσζαλ νη
εηαηξείεο O'Reilly θαη MediaLive ην 2004. Δλάκηζε ρξφλν κεηά, ν φξνο είρε
θαζηεξσζεί ήδε θαη ζηε κεραλή αλαδήηεζεο ηεο Google εκθαληδφηαλ κε 9,5
εθαηνκκχξηα αλαθνξέο (O'Reilly, 2005).
Ζ θηινζνθία ηνπ εζηηάδεηαη ζηελ ηδέα φηη νη άλζξσπνη πνπ έρνπλ πξφζβαζε
ζην δηαδίθηπν θαη ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ παγθφζκην ηζηφ, δελ ζα πξέπεη λα απνδέρνληαη
παζεηηθά ηελ πιεξνθνξία πνπ ηνπο παξέρεηαη αιιά ζα πξέπεη λα ζπλεηζθέξνπλ
ελεξγά, ηφζν ζηελ παξαγσγή ηεο φζν θαη ζην δηακνηξαζκφ ηεο, βνεζψληαο ζηελ
πξνζαξκνγή ησλ κέζσλ επηθνηλσλίαο θαη ηεο ηερλνινγίαο ζηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο
(Krasne, 2005). Απφδεημε ηεο επηηπρεκέλεο εθαξκνγήο απηήο ηεο θηινζνθίαο
απνηειεί ην γεγνλφο φηη ζηηο κέξεο καο ν παγθφζκηνο ηζηφο έρεη θαηαζηεί ε
13

14. κεγαιχηεξε πεγή πιεξνθνξηψλ. Καη ε επηηπρία απηή ζπλερίδεηαη, θαζψο θάζε ρξφλν
πξνζηίζεληαη ζηνλ παγθφζκην ηζηφ πεξίπνπ 2 εθαηνκκχξηα terabyte θαηλνχξηα
δεδνκέλα (Υαηδερξήζηνπ, 2009).
Ο εηζεγεηήο ηνπ φξνπ νξακαηίζηεθε ηνλ "λέν" παγθφζκην ηζηφ σο κηα
πιαηθφξκα, φπνπ νη εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ δελ ζα ζρεδηάδνληαη πιένλ γηα λα
ιεηηνπξγήζνπλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα, αιιά ζα βαζίδνληαη
ζηνλ παγθφζκην ηζηφ θαη ζα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζε νπνηνλδήπνηε ππνινγηζηή
ρσξίο πεξηνξηζκνχο. Παξάιιεια, νη εθαξκνγέο δελ ζα είλαη πηα ζηαηηθέο αιιά
δπλακηθέο, ελψ ε επζχλε γηα ην πεξηερφκελν θαη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο δελ ζα
αλήθεη απνθιεηζηηθά ζηνλ ζρεδηαζηή. ΢πλππεχζπλνη ζα ζεσξνχληαη θαη νη ίδηνη νη
ρξήζηεο,
εθφζνλ
ζα
έρνπλ
ζπλεηζθέξεη
ζηε
ζπλνιηθή
πινπνίεζή
ηνπο.
Υξεζηκνπνηψληαο εξγαιεία απινχ πξνγξακκαηηζκνχ, ζα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο
ρξήζηεο λα πξνγξακκαηίδνπλ ρσξίο λα έρνπλ απαξαίηεηα εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο
πξνγξακκαηηζκνχ. Έηζη, κέζσ ηεο πιαηθφξκαο ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ νη ρξήζηεο ζα
γίλνπλ κέιε κηαο δεκνθξαηηθήο θνηλφηεηαο φπνπ ζα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά θαη ζα
θαζνξίδνπλ ηελ παξαγσγή θαη ην δηακνηξαζκφ ησλ πιεξνθνξηψλ. Οη πιεξνθνξίεο
θαη ηα πξνγξάκκαηα ζα δηαθηλνχληαη ειεχζεξα θαη δελ ζα ρξεηάδεηαη πιένλ λα
αζρνιείηαη θαλείο κε ην αλ έρεη ηελ ηειεπηαία έθδνζε ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ
ρξεζηκνπνηεί, κηαο θαη νη αλαβαζκίζεηο ζα ηνπ πξνσζνχληαη απηφκαηα.
(Κσζηνπνχινπ, 2011).
Με ιίγα ιφγηα ζα ιέγακε φηη «ν φξνο Web 2.0 εθθξάδεη ηελ αιιαγή ζηνλ
ηξφπν κε ηνλ νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη πιένλ ην δηαδίθηπν. Γελ απνηειεί θάπνην λέν
ηερλνινγηθφ πξφηππν, αιιά αλαθέξεηαη ζηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ σο κηα πιαηθφξκα
εθαξκνγψλ, φπνπ ε ζπκκεηνρή ησλ ρξεζηψλ ζηελ αλάπηπμε θαη δηαρείξηζε ηνπ
πεξηερνκέλνπ, αιιάδεη ηε θχζε θαη ηελ αμία ηεο πιεξνθνξίαο» (Γειεδίλα &
Φηεξγηψηε, 2008).
΋κσο, κέρξη ζήκεξα ν φξνο "web 2.0" ζηεξείηαη ελφο αθξηβνχο θαη θνηλά
απνδεθηνχ νξηζκνχ, δηαησλίδνληαο ηε ζπδήηεζε γχξσ απφ ην αλ ζπληζηά απιά έλα
δηαθεκηζηηθφ ηέρλαζκα ή φρη. ΢ηνπο δηάθνξνπο νξηζκνχο πνπ έρνπλ εηπσζεί θαηά
θαηξνχο νη ιέμεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη νη: "αιιαγή", "θαηλνηνκία",
"δηαδξαζηηθφηεηα",
"αιιειεπίδξαζε",
"ζπκκεηνρή",
"επηθνηλσλία",
"δεκηνπξγηθφηεηα", "δηακνηξαζκφο" θαη "ζπλεξγαζία", πξνζδίδνληαο ζηνλ φξν "web
2.0" έλα ζπλδπαζκφ πξσηφηππσλ ηδεψλ, ν νπνίνο ζθηαγξαθεί κηα γεληά εθαξκνγψλ
14

15. εζηηαζκέλσλ ζηελ πιήξε αμηνπνίεζε ηεο δηαζχλδεζεο πνπ πξνζθέξεη ν παγθφζκηνο
ηζηφο (Ullrich et al., 2008).
1.2 web 1.0 και web 2.0
Δίλαη γεγνλφο φηη web 1.0 δελ ππήξμε πνηέ. ΢αλ φξνο απνηειεί έλα
λενινγηζκφ πνπ ζθνπφ έρεη λα ραξαθηεξίζεη ηελ επνρή πξηλ ην 2004 θαη λα δψζεη
έκθαζε ζηε λέα επνρή πνπ επαγγειίδεηαη ην web 2.0. ΋κσο, επεηδή απνπζηάδεη
θάπνηα αιιαγή ζηελ ηερλνινγία, ε νπνία ζα κπνξνχζε λα ιεηηνπξγήζεη σο νξφζεκν,
είλαη ζρεδφλ αδχλαην λα δηαθξηζνχλ πνηεο εθαξκνγέο θαη πνηεο ηζηνζειίδεο είλαη
web 1.0 θαη πνηεο είλαη web 2.0. Γη‟ απηφ, γηα ηελ θαηάηαμή ηνπο ιακβάλεηαη ππφςε
σο δηαρσξηζηηθφο παξάγνληαο ε θαηλνηνκία.
Έηζη, νη ηζηνζειίδεο πνπ απνζθνπνχλ ζηε δεκηνπξγηθφηεηα θαη ηε
δηαδξαζηηθφηεηα κπνξνχλ λα νξηζηνχλ σο web 2.0. Οη ηζηνζειίδεο πνπ είλαη κφλν
γηα αλάγλσζε θαη έρνπλ κηθξφ βαζκφ ή θαη θαζφινπ αιιειεπίδξαζε κε ηνπο
ρξήζηεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο web 1.0. Δπνκέλσο, ελψ ζην web 1.0 νη
ρξήζηεο ήηαλ παζεηηθνί απνδέθηεο πιεξνθνξηψλ, ηηο νπνίεο κεηέδηδαλ ιηγνζηνί
δεκηνπξγνί ηζηνζειίδσλ, ζην web 2.0 φινη νη ρξήζηεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα
παξάγνπλ πιεξνθνξίεο θαη λα ζπκβάιινπλ ζηε δηάδνζή ηνπο.
Δπίζεο, ζηελ επνρή ηνπ web 1.0 νη ηαρχηεηεο κεηάδνζεο ησλ δεδνκέλσλ
ήηαλ ζεκαληηθά κηθξφηεξεο απφ ηηο ηξέρνπζεο. Ο δηακνηξαζκφο ησλ αξρείσλ ήηαλ
κηα επίπνλε θαη εμαηξεηηθά ρξνλνβφξα δηαδηθαζία, ελψ ε πιεηνςεθία ησλ
πξνγξακκάησλ ήηαλ επί πιεξσκή. Αληίζεηα, ζηελ επνρή ηνπ web 2.0 νη κεγάιεο
ηαρχηεηεο κεηάδνζεο ησλ δεδνκέλσλ επέηξεςαλ ηε γξήγνξε αληαιιαγή αξρείσλ θαη
ζπλέβαιιαλ ζηελ άκεζε επηθνηλσλία ησλ ρξεζηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ, νη νπνίνη
επηδεηθλχνπλ
ηδηαίηεξε
πξνηίκεζε
ζηε
δσξεάλ
δηαθίλεζε
πξνγξακκάησλ
(Κσζηνπνχινπ, 2011).
Οη παξαπάλσ δηαθνξέο ησλ δχν "γεληψλ" αιιά θαη νξηζκέλεο αθφκα,
παξαηίζεληαη ζηνλ παξαθάησ Πίλαθα 1:
Πίνακαρ 1: Γηαθνξέο κεηαμχ web 1.0 θαη web 2.0
Σο web 1.0 αθοπούζε
Σο web 2.0 αθοπά
ηελ dial-up ζχλδεζε
ηελ επξπδσληθφηεηα
15

16. ηελ αλάγλσζε
ηε ζπγγξαθή
ηηο εηαηξείεο
ηηο θνηλφηεηεο
ην client-server
ην peer to peer
ηελ HTML
ηελ XML
ηηο αξρηθέο ζειίδεο
ηα ηζηνιφγηα
ηηο δηαιέμεηο
ηηο ζπδεηήζεηο
ην ζηαηηθφ δίθηπν
ην θνηλσληθφ δίθηπν
ηε δηαθήκηζε ζε banner
ηε δηαθήκηζε απφ ζηφκα ζε ζηφκα
ηηο ππεξεζίεο πνπ πσινχληαη κέζσ ηνπ web
ηηο ππεξεζίεο web
ηα πξνγξάκκαηα επί πιεξσκή
ην ειεχζεξν ινγηζκηθφ
Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξψηνπ ζπλεδξίνπ γηα ην web 2.0 ν Tim O‟Reilly θαη
ζηειέρε ηεο MediaLive International θαηέζεζαλ κε παξαδείγκαηα ηηο απφςεηο ηνπο
γηα ηε κεηάβαζε απφ ην web 1.0 ζην web 2.0 (O'Reilly, 2005).
Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ δηαθνξψλ ηνπο, παξαθάησ αλαιχνληαη
νξηζκέλεο ραξαθηεξηζηηθέο εθαξκνγέο πνπ θπξηαξρνχζαλ ζηελ αγνξά ηνπ
δηαδηθηχνπ ηελ επνρή ηνπ web 1.0, κε ηηο αληίζηνηρεο εθαξκνγέο πνπ ζεσξνχληαη φηη
αλήθνπλ ζην web 2.0:

DoubleClick θαη Adsense: Ζ εηαηξεία DoubleClick ηελ επνρή ηνπ web 1.0
αληηκεηψπηδε ηνλ παγθφζκην ηζηφ σο κηα ζηαηηθή ππεξεζία γηα δεκνζηεχζεηο.
16

17. Απεπζπλφηαλ ζε εηαηξείεο πνπ ήζειαλ λα δηαθεκηζηνχλ θαη ζχλαπηε καδί
ηνπο ζπκβφιαηα. ΢ηε ζπλέρεηα θαηαρσξνχζε ηηο δηαθεκίζεηο ζε δεκνθηιείο
ηζηνζειίδεο, ζηνρεχνληαο ζηελ πξφζβαζε ζε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξν
αξηζκφ ρξεζηψλ. Ζ αζηνρία απηήο ηεο πνιηηηθήο είλαη φηη ην πεξηερφκελν ησλ
δηαθεκίζεσλ δελ ήηαλ αληίζηνηρν ησλ ελδηαθεξφλησλ ησλ ρξεζηψλ πνπ
επηζθέπηνληαλ ηηο ηζηνζειίδεο. Ζ AdSense ηεο Google, εθκεηαιιεπφκελε ηελ
χπαξμε πνιιψλ κηθξψλ ηζηνζειίδσλ ζην δηαδίθηπν, παξέρεη ηε δπλαηφηεηα
ζηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο λα θεξδίζνπλ ρξήκαηα, πξνζζέηνληαο ζηηο δηθέο ηνπο
ηζηνζειίδεο δηαθεκίζεηο πνπ ζα ηνπο παξέρεη ε Google θαη νη νπνίεο ζα είλαη
ζπλαθείο κε ην πεξηερφκελν ησλ ελ ιφγσ ηζηνζειίδσλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε
δηαθήκηζε πξνβάιιεηαη άκεζα ζην θαηάιιειν θνηλφ.

Ofoto θαη Flickr: Με ηελ Ofoto νη ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ κπνξνχζαλ λα
αλεβάζνπλ ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο, λα κνηξαζηνχλ ηα άικπνπκ ηνπο κε θίινπο
θαη λα αγνξάζνπλ εθηππσκέλεο φζεο απφ απηέο επηζπκνχζαλ. Σν Flickr είλαη
κηα ππεξεζία ηεο Yahoo, ζηελ νπνία νη ρξήζηεο έρνπλ φιεο ηηο δπλαηφηεηεο
πνπ είραλ κε ηελ Ofoto θαη επηπιένλ, κπνξνχλ λα επεμεξγαζηνχλ ηηο
θσηνγξαθίεο ηνπο θαη λα ηηο επηζεκάλνπλ κε εηηθέηεο. Ζ κεγάιε επηηπρία ηνπ
Flickr νθείιεηαη ζην φηη ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο απφ ηνπο δεκηνπξγνχο ησλ
ηζηνινγίσλ σο ρψξνο απνζήθεπζεο ησλ θσηνγξαθηψλ πνπ πξνβάινπλ ζηα
ηζηνιφγηά ηνπο, θαζψο θαη ζην φηη ηα έμππλα θηλεηά ηειέθσλα (smart phones)
πνπ έρνπλ ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Windows Phone 7 θαη Android, φπσο θαη ην
iPhone, έρνπλ ελζσκαηψζεη ζηηο εθαξκνγέο ηνπο ην Flickr.

Akamai θαη BitTorrent: Ζ Akamai πινπνηνχζε έλα ζπγθεληξσηηθφ αιιά
αζθαιέο ζχζηεκα κεηάδνζεο αξρείσλ. Πξνζέθεξε ζηνπο πειάηεο ηεο ηνλ
απαξαίηεην ρψξν απνζήθεπζεο θαη ηελ θαηάιιειε πιαηθφξκα γηα ηε
κεηαθνξά ησλ αξρείσλ ηνπο ζηνπο δηθνχο ηνπο πειάηεο. Αληίζεηα, ην
BitTorrent, ην νπνίν ζηεξίδεηαη ζην νκψλπκν πξσηφθνιιν, είλαη κηα peer-topeer εθαξκνγή γηα ην δηακνηξαζκφ ησλ αξρείσλ. ΢χκθσλα κε απηφ ην
πξφηππν, φινη νη ππνινγηζηέο πνπ κεηέρνπλ ζην δηακνηξαζκφ ησλ αξρείσλ
είλαη ηαπηφρξνλα θαη απνζηνιείο θαη παξαιήπηεο δεδνκέλσλ. Ζ εθαξκνγή
παίδεη ην ξφιν ηνπ "δηακεζνιαβεηή" ησλ ρξεζηψλ πνπ ζέινπλ λα θαηεβάζνπλ
ή λα κνηξαζηνχλ θάπνηα αξρεία. Έηζη, ε ηαρχηεηα θαηεβάζκαηνο ελφο αξρείνπ
εμαξηάηαη θάζε ζηηγκή απφ ηνλ αξηζκφ ησλ ζπλδεδεκέλσλ ρξεζηψλ πνπ έρνπλ
ήδε θαηεβάζεη ην ζπγθεθξηκέλν αξρείν θαη εμαθνινπζνχλ λα ην κνηξάδνληαη
17

18. κε ηνπο ππφινηπνπο ρξήζηεο. Σν κνληέιν ηνπ BitTorrent είλαη εμαηξεηηθά
απνθεληξσηηθφ θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ θαηαδεηθλχεη κηα βαζηθή αξρή ηνπ web
2.0: "κηα ππεξεζία γίλεηαη απηφκαηα θαιχηεξε φζν πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη ηε
ρξεζηκνπνηνχλ" (O'Reilly, 2005).

mp3.com θαη Napster: Σν mp3.com ήηαλ έλαο δηαδηθηπαθφο ηφπνο πνπ έδσζε
βήκα ζε φζνπο θαιιηηέρλεο δελ ζπλεξγάδνληαλ κε θάπνηα δηζθνγξαθηθή
εηαηξεία θαη ήζειαλ λα πξνβάινπλ ηε κνπζηθή ηνπο. Ζ πνιηηηθή ηνπ ήηαλ λα
αληακείβεη ρξεκαηηθά ηνπο θαιιηηέρλεο αλάινγα κε ηε δήηεζε ησλ
ηξαγνπδηψλ ηνπο. Ζ εηαηξεία ην 2001 άξρηζε λα πνπιάεη "εηθνληθά CD"
κνπζηθήο. Απηά ήηαλ αξρεία mp3 ηα νπνία βξίζθνληαλ απνζεθεπκέλα ζε
θάπνην server ηεο εηαηξείαο θαη νη αγνξαζηέο ηνπο κπνξνχζαλ λα ηα
αλαπαξάγνπλ νπνπδήπνηε θη αλ βξίζθνληαλ, αξθεί λα είραλ πξφζβαζε ζην
δηαδίθηπν. ΢ε αληίζεζε κε ην πξνζσπνθεληξηθφ κνληέιν ηνπ mp3.com, ην
Napster ήηαλ κηα πιαηθφξκα πνπ κέρξη πξηλ ιίγα ρξφληα πινπνηνχζε ην
κνληέιν peer-to-peer κε ζθνπφ ην δηακνηξαζκφ mp3 αξρείσλ κνπζηθήο. Οη
ρξήζηεο θη εδψ, φπσο θαη ζηελ εθαξκνγή BitTorrent, ιάκβαλαλ θαη
ηαπηφρξνλα ηξνθνδνηνχζαλ ηελ "θνηλφηεηα" ηνπ Napster κε ηα ηξαγνχδηα
πνπ αγαπνχζαλ.

Britannica Online θαη Wikipedia: Ζ δηαδηθηπαθή έθδνζε ηεο παγθνζκίσο
γλσζηήο εγθπθινπαίδεηαο Britannica ην 2005 πεξηειάκβαλε πεξηζζφηεξα απφ
118.000 άξζξα, 23.000 βηβιηνγξαθίεο θαη ίζν αξηζκφ ραξηψλ. Πξνζέθεξε
επίζεο έλα ιεμηθφ, κηα έθδνζε γηα καζεηέο θαη κηα ζπλνπηηθή έθδνζε ηεο
εγθπθινπαίδεηαο. Ζ αλαδήηεζε ιεκκάησλ ήηαλ δσξεάλ αιιά νη κε
εγγεγξακκέλνη ρξήζηεο κπνξνχζαλ λα δνπλ κφλν ιίγεο γξακκέο απφ ην
θείκελν (Community College Library Consortium, 2005). Απφ ηελ άιιε, ε
ειεθηξνληθή, ειεχζεξε θαη δσξεάλ εγθπθινπαίδεηα wikipedia απνηειεί ην
νγθσδέζηεξν ζπιινγηθφ έξγν ιφγνπ παγθνζκίσο. Ζ wikipedia δίλεη ηε
δπλαηφηεηα ζε φινπο ηνπο ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ λα γξάςνπλ, λα
δηνξζψζνπλ ή λα ζπκπιεξψζνπλ ηα ήδε θαηαρσξεκέλα ιήκκαηα, γεγνλφο
πνπ ηελ θαζηζηά απνιχησο ελεκεξσκέλε. Ζ εθαξκνγή δηαηίζεηαη ζε 270
γιψζζεο θαη πεξηέρεη πεξηζζφηεξα απφ 3,8 εθαηνκκχξηα άξζξα γξακκέλα
ζηελ αγγιηθή γιψζζα, ελψ ζηα ειιεληθά πξνζεγγίδεη ηα 66.500 άξζξα
(Γηακαληή, 2011).
18

19. ΋ζα απφ ηα πξναλαθεξφκελα πξνγξάκκαηα ηεο γεληάο ηνπ web 1.0 ππάξρνπλ
αθφκα, έρνπλ αθνινπζήζεη ηηο εμειίμεηο ζην ρψξν ηεο ηερλνινγίαο θαη έρνπλ
βειηηψζεη ηηο ππεξεζίεο ηνπο, κε απνηέιεζκα λα κε δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ ηηο
αληίζηνηρεο εθαξκνγέο ηνπ web 2.0 κε ηηο νπνίεο έγηλε ε ζχγθξηζε. Γηα παξάδεηγκα, ε
Akamai παξέρεη θη απηή ππεξεζία peer-to-peer, ελψ ε DoubleClick, ε νπνία
εμαγνξάζηεθε απφ ηελ Google ην 2007, ζπιιέγεη κέζσ ησλ cookies πιεξνθνξίεο γηα
ηηο πξνηηκήζεηο ησλ ρξεζηψλ, γηα λα πξνβάιεη θη απηή ζηνρεπκέλα ηηο δηθέο ηεο
δηαθεκίζεηο. Ζ εγθπθινπαίδεηα Britannica Online ην 2009 έδσζε ηε δπλαηφηεηα
ζηνπο ρξήζηεο ηεο λα θαηαρσξνχλ ιήκκαηα, ηα νπνία δεκνζηεχνληαη θαηφπηλ
εγθξίζεσο απφ ηελ επηζηεκνληθή νκάδα ηεο Britannica. Μφλν ε Napster δελ είρε
αλάινγε πνξεία, θαζψο απφ λσξίο θαηεγνξήζεθε γηα παξαβίαζε δηθαησκάησλ
πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο θαη ηεο επηβιήζεθαλ κεγάια ρξεκαηηθά πξφζηηκα, γεγνλφο
πνπ ηελ αλάγθαζε λα αλαζηείιεη ηε ιεηηνπξγία ηεο ην 2001. Ζ κεηαηξνπή ηεο ζε
ζπλδξνκεηηθή ππεξεζία δελ ήηαλ αξθεηή γηα λα ζψζεη ηελ επηρείξεζε, πνπ ηειηθά,
έπεηηα απφ αξθεηέο κεηαπσιήζεηο, εμαγνξάζηεθε απφ ηε Rhapsody ην 2011, νπφηε
θαη έπαςε λα ιεηηνπξγεί.
Απφ ηα παξαπάλσ, εχινγα εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ην web 2.0 είλαη
πεξηζζφηεξν έλαο ζπλδπαζκφο πξσηφηππσλ ηδεψλ πνπ ζθηαγξαθνχλ ηηο ζχγρξνλεο
ηάζεηο ηεο ηερλνινγίαο. Ζ επηηπρία ησλ web 2.0 εθαξκνγψλ νθείιεηαη ζε κεγάιν
βαζκφ ζην γεγνλφο φηη ρξεζηκνπνίεζαλ θαη εθκεηαιιεχηεθαλ ηε ζπιινγηθή
λνεκνζχλε ησλ ρξεζηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ (O'Reilly, 2005). Μέζα απφ ηηο εθαξκνγέο
ηνπ web 2.0 νη απινί ρξήζηεο κπνξνχλ λα επηδείμνπλ θαη λα αλαδείμνπλ ηηο
ηθαλφηεηέο ηνπο. Τπάξρεη πιένλ αξθεηφο ρψξνο γηα ειεχζεξε αγνξά θαη ειεχζεξε
έθθξαζε. ΋πνηνο δξαζηεξηνπνηείηαη ζην web 2.0 γλσξίδεη φηη νθείιεη λα δψζεη ζηνπο
επηζθέπηεο ηνπ δχλακε θαη εμνπζία πάλσ ζην πιηθφ ηνπ. Καηαλνεί φηη δελ κπνξεί λα
ηνπο απνθιείζεη ή λα ηνπο θαθνκεηαρεηξηζηεί. Μέζα απφ απηή ηε δηαδηθαζία ην πιηθφ
ηνπ ζα βειηησζεί θαη ζα κπνξέζεη λα πεξάζεη ζε έλα κεγαιχηεξν αθξναηήξην. Ζ
πνξεία ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ ζηε λέα ηνπ εθδνρή θαίλεηαη φηη νδεγεί ζε έλα πνιχ πην
δεκνθξαηηθφ ηνπίν.
19

20. 1.3 Δθαπμογέρ και επγαλεία ηος web 2.0
Ζ πξφζβαζε ζηηο web 2.0 ππεξεζίεο θαηέζηε κηα εχθνιε δηαδηθαζία ράξε
ζηελ ηερλνινγία ηνπ Asynchronous JavaScript and XML (Ajax), πνπ εθαξκφδεηαη
ζηνπο θπιινκεηξεηέο (browsers) ησλ ρξεζηψλ. Ο πξνγξακκαηηζκφο ζην Ajax γίλεηαη
κε javascript θαη ηελ αμηνπνίεζε ηεο XHTML ή XML, ησλ CSS, ηνπ DOM θαη ηνπ
αληηθεηκέλνπ XMLHttpRequest. Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ κηαο ηζηνζειίδαο πνπ
ρξεζηκνπνηεί Ajax είλαη ε άκεζε ελεκέξσζή ηεο κε λέν πεξηερφκελν ρσξίο λα
ρξεηάδεηαη λα μαλαθνξησζεί εμ νινθιήξνπ. Έηζη, γηα παξάδεηγκα, κεηά ηελ
θαηαρψξεζε ησλ ζηνηρείσλ θαη ησλ επηινγψλ καο ζε κηα ηζηνζειίδα αεξνπνξηθήο
εηαηξείαο, παηψληαο ην θνπκπί ηεο ππνβνιήο δελ ζα θνξησζεί εθ λένπ ε ηζηνζειίδα
θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ πηήζεσλ ζα πξνβιεζνχλ πνιχ πην γξήγνξα.
Δθηφο απφ ην Ajax, νη ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο web 2.0
εθαξκνγέο είλαη ηα Flash, JavaScript Object Notation (JSON), Simple Object Access
Protocol (SOAP) θαη Representational State Transfer (REST). ΋ιεο απηέο νη
ηερλνινγίεο θαζηζηνχλ ηδηαίηεξα πνιχπινθεο ηηο εθαξκνγέο απφ ηελ πιεπξά ηνπ
πξνγξακκαηηζηή, πνιχ πην απιέο φκσο απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε.
Οη ζεκαληηθφηεξεο εθαξκνγέο ηνπ web 2.0 πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζχγρξνλεο
ηερλνινγίεο είλαη ηα θνηλσληθά δίθηπα, νη ππεξεζίεο δηακνηξαζκνχ πνιπκέζσλ, ηα
ηζηνιφγηα, ηα wiki, ην podcasting, νη ππεξεζίεο ζήκαλζεο πεξηερνκέλνπ θ.ά..
Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη επηγξακκαηηθά νη θπξηφηεξεο απφ απηέο.
1.3.1 Κοινυνικά δίκηςα
Σα
ςεθηαθά
θνηλσληθά
δίθηπα
εληάζζνληαη ζηηο λέεο δπλαηφηεηεο πνπ
παξέρεη ην web 2.0. Απνηεινχλ ίζσο ηελ
πιένλ καδηθή εθαξκνγή ηεο λέαο ηδέαο
ζηελ νπνία καο εηζάγεη ην web 2.0 θαη
έρνπλ ηχρεη επξείαο απνδνρήο ζηηο κέξεο
καο ζε φια ηα θνηλσληθά ζηξψκαηα
αλεμαξηήησο ηεο ειηθίαο.
20

21. Σα θνηλσληθά δίθηπα είλαη δηαδηθηπαθέο ππεξεζίεο πνπ επηηξέπνπλ ζηνπο
ρξήζηεο λα δεκηνπξγήζνπλ έλα δεκφζην πξνθίι, φπνπ ζα παξέρνπλ πξνζσπηθέο
πιεξνθνξίεο, ζα πεξηγξάθνπλ ηα ελδηαθέξνληά ηνπο θαη ζα αλαξηνχλ κηα
θσηνγξαθία-πξνθίι. Δπηπιένλ, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ζπλδεζνχλ κε άιινπο
ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ απηψλ, δεκηνπξγψληαο έηζη κηα ιίζηα επαθψλ. Ζ πξφζβαζε
ζηα πξνθίι κεηαμχ ησλ ζπλδεδεκέλσλ ρξεζηψλ ζπλήζσο είλαη ειεχζεξε θαη
ακθφηεξνη κπνξνχλ λα παξαθνινπζνχλ ηνπο ζπλδέζκνπο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ
δεκνζηεχνπλ.
Μπνξνχλ
φκσο
λα
απαγνξεχζνπλ
ηελ
πξνβνιή
νξηζκέλσλ
πιεξνθνξηψλ, εθαξκφδνληαο ηελ πνιηηηθή απνξξήηνπ πνπ επηζπκνχλ.
Μεηαμχ
ησλ
δεκνθηιέζηεξσλ
ππεξεζηψλ
θνηλσληθήο
δηθηχσζεο
ζπγθαηαιέγνληαη ην Facebook, ην MySpace, ην hi5, ην YouTube θαη ην twitter. Οη
ρξήζηεο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ππεξεζίεο απηέο γηα λα δηαηεξνχλ επαθή κε θίινπο, λα
αλεβάδνπλ απεξηφξηζην αξηζκφ θσηνγξαθηψλ, λα δεκνζηεχνπλ ζπλδέζκνπο θαη
βίληεν θαη λα καζαίλνπλ πεξηζζφηεξα γηα ηα άηνκα πνπ γλσξίδνπλ. ΢ηέιλνπλ κεηαμχ
ηνπο κελχκαηα ζε άκεζν ρξφλν (chat) ή αζχγρξνλα, ππνθαζηζηψληαο ην email.
Υξεζηκνπνηνχλ ηηο εηηθέηεο (tags) γηα λα επηζεκάλνπλ πξφζσπα ζε θσηνγξαθίεο πνπ
αλεβάδνπλ θαη ζρνιηάδνπλ ηηο αλαξηήζεηο θαη ηνπο ζπλδέζκνπο.
΢ην twitter ε επηθνηλσλία επηηπγράλεηαη κε ηελ απνζηνιή ζχληνκσλ
κελπκάησλ, κέρξη 140 ραξαθηήξσλ, απφ έλαλ ρξήζηε ζε φινπο ηνπο ζπλδεδεκέλνπο
κε απηφλ ρξήζηεο (followers). Έηζη, φζνη έρνπλ απνθαζίζεη λα "αθνινπζήζνπλ"
θάπνηνλ επψλπκν ρξήζηε, καζαίλνπλ ηα λέα ηνπ είηε κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηεο
εθαξκνγήο είηε κέζσ θηλεηνχ ηειεθψλνπ.
Σν YouTube απφ ηελ άιιε, είλαη κηα ππεξεζία δηακνηξαζκνχ αξρείσλ βίληεν
θαη ε επηθνηλσλία ησλ ρξεζηψλ ηνπ πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ηηο αλαξηήζεηο ησλ
βίληεν γηα ηα νπνία δέρνληαη ζρφιηα θαη απαληάλε. ΋πσο ζε φιεο ηηο ππεξεζίεο
θνηλσληθήο δηθηχσζεο, έηζη θη εδψ ν ρξήζηεο δεκηνπξγεί πξνθίι κε πξνζσπηθέο
πιεξνθνξίεο θαη ελδηαθέξνληα θαη "αθνινπζείηαη" απφ άιινπο ρξήζηεο, νη νπνίνη
ελεκεξψλνληαη θάζε θνξά πνπ ππάξρεη κηα λέα αλάξηεζε. Αλάινγεο κε ην YouTube
ππεξεζίεο, πνπ εζηηάδνληαη θπξίσο ζην δηακνηξαζκφ αξρείσλ εηθφλαο, είλαη ην Flickr
θαη ην Picasa.
Σν δεκνθηιέζηεξν φκσο social network ζηελ Διιάδα είλαη ην Facebook, ζην
νπνίν νη ρξήζηεο ζπλδένληαη κέζσ "θηιίαο", είηε απηή αληαπνθξίλεηαη ζηελ
πξαγκαηηθή έλλνηα ηνπ φξνπ είηε φρη. Γειαδή, νη ρξήζηεο κπνξεί λα είλαη θίινη θαη
ζηε ζπλέρεηα λα ζπλδεζνχλ ζην Facebook ή λα είλαη κφλν "εηθνληθνί θίινη" θαη λα κε
21

22. γλσξίδνληαη εμ επαθήο. Σν γεγνλφο φηη νη ρξήζηεο ησλ θνηλσληθψλ δηθηχσλ
επηθνηλσλνχλ κε θάπνηνπο πνπ δελ γλσξίδνπλ πξαγκαηηθά, ειινρεχεη νξηζκέλνπο
θηλδχλνπο, ηδηαίηεξα γηα άηνκα λεαξήο ειηθίαο. Ζ απάηε θαη ε απνπιάλεζε είλαη
κεξηθνί απφ απηνχο ηνπο θηλδχλνπο. ΢ηελ εηήζηα έξεπλά ηεο ε εηαηξεία Consumer
Reports πξνζδηφξηζε φηη απφ ηα 20 εθαηνκκχξηα αλειίθσλ πνπ δηαηεξνχζαλ
ινγαξηαζκφ ζην Facebook ην 2010, ηα 7,5 εθαηνκκχξηα είραλ ειηθία κηθξφηεξε ησλ
13 εηψλ (Protalinski, 2011).
Σν πξφβιεκα ηεο αζθάιεηαο ζπληεξείηαη θαη ίζσο εληζρχεηαη, επεηδή νη
ρξήζηεο δελ ηεξνχλ ηηο εζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ επηθνηλσλία ησλ κειψλ κηαο
εηθνληθήο θνηλφηεηαο. Γελ είλαη ζπάλην κάιηζηα, θάπνηνη λεαξνί ρξήζηεο λα πέθηνπλ
ζχκαηα δηαδηθηπαθνχ εθθνβηζκνχ (cyber-bullying), δειαδή λα ηνπο αζθείηαη
ςπρνινγηθή θαη ιεθηηθή βία κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο θνηλσληθήο δηθηχσζεο. ΢ηηο
πεξηπηψζεηο απηέο ζεσξείηαη ζεκαληηθή ε ζπκβνιή ηεο νηθνγέλεηαο θαη ησλ
εθπαηδεπηηθψλ, νη νπνίνη νθείινπλ λα ππνζηεξίμνπλ ηα "ζχκαηα" θαη λα ηνπο
ελεκεξψζνπλ γηα ηνπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο θαηάζηαζεο.
Παξά ηα πξνβιήκαηα αζθαιείαο, ην Facebook ζπληζηά έλα πνιχ δπλαηφ
εξγαιείν επηθνηλσλίαο. Σν γεγνλφο απηφ εθκεηαιιεχνληαη πνιινί επαγγεικαηίεο,
αθνχ πνιιέο εηαηξείεο δηαηεξνχλ πξνθίι θαη αλαπηχζζνπλ ζπλερή επηθνηλσλία κε
ηνπο πειάηεο ηνπο. Αξθεηέο επηρεηξήζεηο πξηλ πξνζιάβνπλ θάπνηνλ ππάιιειν, εθηφο
απφ ηα βηνγξαθηθά ειέγρνπλ θαη ηα "ςεθηαθά βηνγξαθηθά" ησλ ππνςήθησλ
ππαιιήισλ ηνπο, φπσο ην πξνθίι ηνπο ζην Facebook, ηελ παξνπζία ηνπο ζην twitter,
ηα απνηειέζκαηα πνπ βγάδεη ην Google γηα ην φλνκά ηνπο, ηελ χπαξμε πξνζσπηθήο ή
επαγγεικαηηθήο ηζηνζειίδαο ή ηζηνινγίνπ θ.ά.
Ζ ηδηαίηεξε βαξχηεηα πνπ δίλεηαη ζηελ ηήξεζε ελφο "θαινχ" ςεθηαθνχ
πξνθίι επηβεβαηψλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη ην έηνο 2009, ην 45% ησλ εξγνδνηψλ ζε
παγθφζκηα θιίκαθα θαηέθπγαλ ζηηο ηζηνζειίδεο θνηλσληθήο δηθηχσζεο γηα λα
ειέγμνπλ ην πξνθίι ησλ αηηνχλησλ εξγαζία, ελψ ην 35% απ‟ απηνχο δήισζαλ φηη
απηά πνπ είδαλ ηνπο αλάγθαζαλ λα κελ πξνρσξήζνπλ ζε πξφζιεςε. Απηφ ζπκβαίλεη
επεηδή ζηελ επνρή καο ε αληίιεςε πνπ επηθξαηεί είλαη φηη «ε θαθή ειεθηξνληθή θήκε
ελφο εξγαδφκελνπ βιάπηεη ζπλνιηθά ηε θήκε ηεο επηρείξεζεο» (΢ηπιηάδεο & Ρίδνπ,
2010).
22

23. 1.3.2 wiki
Σα wiki είλαη έλα ζχλνιν δηαδηθηπαθψλ ηφπσλ φπνπ νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα
πξνζζέζνπλ ή λα επεμεξγαζηνχλ ην πεξηερφκελφ ηνπο. Ζ δεκηνπξγία θαη ε
επεμεξγαζία ησλ ηζηνδειίδσλ δελ γίλεηαη έκκεζα, αιιάδνληαο δειαδή ηνλ θψδηθα,
αιιά άκεζα κέζσ ελφο θπιινκεηξεηή. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ρξήζηεο δελ ρξεηάδεηαη
λα έρνπλ ηδηαίηεξεο ηερληθέο γλψζεηο γηα λα ρξεζηκνπνηήζνπλ έλα wiki. Ζ
επεμεξγαζία γίλεηαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν θαη ηα απνηειέζκαηα εκθαλίδνληαη
ακέζσο. ΢ηα wiki ππάξρεη παξαθνινχζεζε ηνπ ηζηνξηθνχ δεκηνπξγίαο θαη
επεμεξγαζίαο ηνπ αλαξηεκέλνπ πιηθνχ απφ ηνπο ρξήζηεο. Έηζη, κηα ζειίδα κπνξεί
αλά πάζα ζηηγκή λα επαλέιζεη ζε νπνηαδήπνηε απφ ηηο πξνεγνχκελεο θαηαζηάζεηο
ηεο. Δπηπιένλ, δηαηίζεηαη εηδηθφο ρψξνο γηα ηε ζπκκεηνρή ησλ ρξεζηψλ ζε ζπδήηεζε
πξνθεηκέλνπ λα επηιχζνπλ ηηο δηαθσλίεο πνπ πηζαλψο λα πξνθχςνπλ θαηά ηε
ζπλεξγαηηθή ζπγγξαθή άξζξσλ.
Δπηγξακκαηηθά, φπσο αλαθέξνπλ θαη νη Μαπξνκκαηάθε & ΢ηδεξνπνχινπ
(2009) «Σα wiki είλαη έλα ζχλνιν δηαζπλδεδεκέλσλ ηζηνζειίδσλ πνπ δεκηνπξγείηαη,
επεμεξγάδεηαη θαη επεθηείλεηαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ρξήζηεο, δηαηεξψληαο παξάιιεια
ην ηζηνξηθφ ηνπ. Δίλαη έλαο ρψξνο επηθνηλσλίαο, ζπλεξγαζίαο, αληαιιαγήο,
δηακνηξαζκνχ θαη θαηαζθεπήο γλψζεο».
23

24. Σα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά πξνζδίδνπλ ζηα wiki κηα ζεκαληηθή
δπλαηφηεηα γηα αμηνπνίεζή ηνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Πξνζθέξνληαη
ηδηαίηεξα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ζηελ ηάμε. Οκαδηθά ζρέδηα
δξάζεο κε πνηθίιε ζεκαηνινγία κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ κέζσ ηεο ζπλεξγαηηθήο
δεκηνπξγίαο, ελεκέξσζεο θαη ζπληήξεζεο ελφο wiki.
Σν πην γλσζηφ παξάδεηγκα wiki είλαη ε wikipedia, ε ειεχζεξε ειεθηξνληθή
εγθπθινπαίδεηα, ε νπνία ηξνπνπνηείηαη θαη παξαθνινπζείηαη απφ ηα κέιε ηεο online
θνηλφηεηαο. Ο θάζε ρξήζηεο κπνξεί λα πξνζζέζεη έλα ιήκκα ή λα ηξνπνπνηήζεη έλα
ήδε ππάξρνλ, λα πξνζζέζεη θσηνγξαθίεο θαη ζπλδέζκνπο αθφκα θαη ζε ζειίδεο πνπ
δελ ππάξρνπλ, κηαο θαη απηέο δεκηνπξγνχληαη απηφκαηα κεηά ηελ θαηαζθεπή ηνπ
ζπλδέζκνπ (Freedman, 2006).
1.3.3 RSS
Αλ ζε έλα φρη θαη ηφζν καθξηλφ
παξειζφλ ε πιεξνθνξία ήηαλ δπζεχξεηε θαη ην
δήηεκα ήηαλ λα έρεη θαλείο πξφζβαζε ζ‟ απηήλ,
ζε έλα πην θνληηλφ ε θπζηθή απφζηαζε απφ ηηο
πιεξνθνξίεο
γελλήζεθε
εθκεδελίζηεθε.
έλα
λέν
πξφβιεκα,
Χζηφζν,
απηφ
ηεο
δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ εμαηξεηηθά κεγάιε πνζφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ
δηαθηλνχληαη ζην δηαδίθηπν "βνκβαξδίδνπλ" ζπλερψο ηνπο ρξήζηεο, νη νπνίνη ζα
πξέπεη λα έρνπλ απηνέιεγρν θαη απμεκέλε θξηηηθή ηθαλφηεηα, γηα λα θαηαθέξνπλ λα
πξνζπειάζνπλ θαη λα απνκνλψζνπλ ηελ πιεξνθνξία πνπ αλαδεηνχλ.
Σν RSS (Really Simple Syndication) απνηειεί θαηλνηφκα εθαξκνγή, πνπ δίλεη
ζην ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμεη ηηο πεγέο πιεξνθφξεζήο ηνπ. Πνιιέο
ηζηνζειίδεο θαη θπξίσο ηζηνιφγηα δηαζέηνπλ ηελ επηινγή παξαθνινχζεζεο ησλ
αλαθνηλψζεψλ ηνπο κέζσ RSS feeds. Δπηιέγνληαο ην εηθνλίδην ηνπ RSS πνπ ππάξρεη
ζε έλα ηζηνιφγην, ν ρξήζηεο πξνζζέηεη ην ηζηνιφγην απηφ ζε κηα ζπιινγή κε ηνπο
"ηξνθνδφηεο" ησλ πιεξνθνξηψλ ηνπ, ηνπο νπνίνπο θαη παξαθνινπζεί κέζσ ελφο RSS
αλαγλψζηε ή κέζσ δπλακηθψλ ζειηδνδεηθηψλ.
Σψξα πιένλ ν ρξήζηεο δελ ρξεηάδεηαη λα επηζθέπηεηαη ηηο αγαπεκέλεο ηνπ
ηζηνζειίδεο θαη ηζηνιφγηα γηα λα ειέγμεη αλ αλαξηήζεθε θάπνην λέν άξζξνπιεξνθνξία, αιιά νη ίδηεο νη ηζηνζειίδεο θαη ηα ηζηνιφγηα ελεκεξψλνπλ ηνλ ρξήζηε
24

25. κέζσ ηνπ RSS feed γηα ηπρφλ λέεο αλαξηήζεηο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νπζηαζηηθά ηα
RSS αιιάδνπλ ηε θνξά κεηάδνζεο ηεο πιεξνθνξίαο.
1.3.4 Tag
Σα tag (εηηθέηεο) είλαη ιέμεηο-θιεηδηά πνπ
απνδίδνληαη ζε θνκκάηηα πιεξνθνξίαο φπσο
άξζξα, εηθφλεο, βίληεν θιπ πνπ είλαη αλαξηεκέλα
ζην
δηαδίθηπν.
αληηπξνζσπεπηηθά
΢πλήζσο
ηνπ
ηα
tag
πεξηερνκέλνπ
είλαη
ηεο
πιεξνθνξίαο θαη ηελ πεξηγξάθνπλ. ΋κσο, επεηδή
ε δηαδηθαζία ηνπ
tagging είλαη
απνιχησο
ειεχζεξε θαη επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα
δεκηνπξγήζνπλ ζπλδέζεηο δεδνκέλσλ φπνπ απηνί επηζπκνχλ, δελ ιείπνπλ νη
πεξηπηψζεηο χπαξμεο άζρεησλ λνεκαηηθά ζπλδέζκσλ.
Σν tagging είλαη πνιχ δηαδεδνκέλν ζε εθαξκνγέο πνπ πξνζθέξνπλ ηε
δπλαηφηεηα αλάξηεζεο εηθφλσλ ζην δηαδίθηπν, φπσο είλαη ην Flickr ή ην Facebook.
Οη ρξήζηεο ησλ εθαξκνγψλ απηψλ απνδίδνπλ ζηηο θσηνγξαθίεο ηνπο κία ή
πεξηζζφηεξεο ιέμεηο-θιεηδηά (tag) δεκηνπξγψληαο έλα πιέγκα εηθφλσλ γχξσ απφ
απηέο ηηο ιέμεηο. Έηζη, φηαλ θάπνηνο ρξήζηεο αλαδεηήζεη θσηνγξαθίεο εηζάγνληαο
κηα ιέμε-θιεηδί, ζα ιάβεη σο απνηέιεζκα φιεο ηηο θσηνγξαθίεο πνπ έρνπλ ζπλδεζεί
κε ην ζπγθεθξηκέλν tag.
Δπνκέλσο, κέζσ ησλ tag νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα βξίζθνπλ γξήγνξα ηηο
πιεξνθνξίεο πνπ ηνπο ελδηαθέξνπλ, αλεμάξηεηα απφ ην ρξφλν δεκνζίεπζεο ή ηελ
θαηεγνξία ηνπο. ΋ζα πεξηζζφηεξα tag έρεη κηα πιεξνθνξία, ηφζν πην πηζαλφ είλαη λα
εκθαληζηεί ζηηο αλαδεηήζεηο ησλ ρξεζηψλ, ελψ νη πιεξνθνξίεο πνπ δελ έρνπλ tag
είλαη πνιχ δχζθνιν λα εληνπηζηνχλ.
Σα tag ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο θαη ζηα blog, θαζψο είλαη πην δπλακηθά θαη
επέιηθηα απφ ηελ θιαζηθή κέζνδν ηαμηλφκεζεο ζε θαηεγνξίεο. Μπνξνχλ λα
πεξηγξάςνπλ κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηηο νπνίεο θαιχπηεη έλα
άξζξν, ζπκβάιινληαο έηζη ζηε δηαζχλδεζε θαη ηαμηλφκεζε ηνπ πνηθίινπ πιηθνχ πνπ
ζπλήζσο πεξηέρεη έλα blog.
Σν πιέγκα ησλ δηαζπλδεδεκέλσλ άξζξσλ είλαη πξνζπειάζηκν απφ ηελ
θεληξηθή ζειίδα ηνπ blog, φπνπ φια ηα tag πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί εκθαλίδνληαη
25

26. κε ηε κνξθή ιίζηαο ή ελφο ζχλλεθνπ (tag cloud). Ο ρξήζηεο επηιέγνληαο έλα απφ ηα
tag ζα κεηαβεί ζε κηα ζειίδα ζηελ νπνία πξνβάιινληαη κφλν νη αλαξηήζεηο πνπ έρνπλ
ζπλδεζεί κε απηήλ ηελ εηηθέηα. Οη εηηθέηεο ζην tag cloud παξνπζηάδνληαη αιθαβεηηθά
ή θαηά ζπρλφηεηα θαη ην κέγεζνο ηεο γξακκαηνζεηξάο ηνπο είλαη αλάινγν ηνπ
αξηζκνχ ησλ ζπλδέζεσλ πνπ έρνπλ ζε αλαξηήζεηο.
1.3.5 Podcast
Ο φξνο "podcast" ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηα αξρεία ήρνπ θαη
βίληεν πνπ παξέρνληαη κέζσ δηαδηθηχνπ κε ηε ρξήζε RSS ή Atom feeds θαη κπνξνχλ
λα αλαπαξαρζνχλ ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κε θάπνην media player (π.ρ. iTunes)
ή ζε θάπνηα άιιε ζπζθεπή φπσο είλαη ην iPod θαη ην θηλεηφ ηειέθσλν. Οξηζκέλνη
πξνηηκνχλ λα αλαθέξνληαη ζηα podcast κφλν φηαλ πξφθεηηαη γηα αξρεία ήρνπ θαη λα
ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ φξν "vodcast", φηαλ πξφθεηηαη γηα αξρεία βίληεν. Σα podcast
ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζηα ηζηνιφγηα, φπνπ ν δεκηνπξγφο ηνπ ηζηνινγίνπ αλαξηά
έλα ερνγξαθεκέλν κήλπκα ζε κνξθή mp3 θαη ην νπνίν κεηαδίδεηαη ζηνπο
εγγεγξακκέλνπο ρξήζηεο κέζσ ελφο RSS feed. Οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα ην αθνχζνπλ
νπνηεδήπνηε θαη νπνπδήπνηε επηζπκνχλ, αξθεί λα έρνπλ ηελ απαξαίηεηε πξφζβαζε
θαη ην θαηάιιειν πξφγξακκα ή ζπζθεπή αλαπαξαγσγήο.
26

27. 2ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ - Σο ιζηολόγιο
2.1 Σο ιζηολόγιο-blog
Ζ ιέμε "ηζηνιφγην" απνηειεί κεηάθξαζε ηνπ αγγιηθνχ φξνπ "web-log", ν
νπνίνο αλαθέξεηαη ζηελ ςεθηαθή κνξθή ελφο αξρείνπ θαηαγξαθήο (log file), δειαδή
ελφο εκεξνινγίνπ. Ο επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελνο φξνο "blog" πξνέξρεηαη απφ ηε
ζπληνκεπκέλε κνξθή θαη έλσζε ησλ ιέμεσλ "web-log". Ο θάηνρνο ελφο ηζηνινγίνπ
απνθαιείηαη blogger (Cameron, 2011).
Σα πξψηα ηζηνιφγηα θαηαζθεπάζηεθαλ ην 1997 σο ιίζηεο ζπλδέζκσλ θαη
κφιηο ην 1999 εκθαλίζηεθαλ νη πξψηεο εηαηξείεο πνπ παξείραλ ζηνπο ρξήζηεο ηε
δπλαηφηεηα λα θαηαζθεπάζνπλ ηζηνιφγηα. Αξρηθά απνηέιεζαλ δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο
ζηνπο νπνίνπο νη κπεκέλνη ζηελ ηερλνινγία ρξήζηεο κνηξάδνληαλ πξνζσπηθέο
ζθέςεηο θαη απφςεηο ζρεηηθά κε ην δηαδίθηπν (Reid, 2011). Τηνζεηψληαο κία
ιεηηνπξγία αλάινγε ησλ forum, νη αλαγλψζηεο ησλ θεηκέλσλ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα
ζρνιηάζνπλ ηηο δεκνζηεχζεηο θαη λα θαηαζέζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε. ΢χληνκα ε
ρξήζε ηνπο επεθηάζεθε θαη ζε άιινπο ηνκείο, θαζψο ε ξαγδαία αχμεζε ηνπ πιήζνπο
ησλ ηζηνινγίσλ ζην δηαδίθηπν θαη ε επξεία ρξήζε ηνπο απφ κεγάιν αξηζκφ blogger
ζπλέβαιε ζηε δηάδνζε θαη αμηνπνίεζή ηνπο ζε δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ηελ αληαιιαγή
γλψζεσλ, ηελ εθπαίδεπζε θαη ηε δεκνζηνγξαθία.
2.2 Γημιοςπγία και λειηοςπγία ενόρ ιζηολογίος
Σν ηζηνιφγην είλαη κηα ηζηνζειίδα πνπ θαηαζθεπάδεηαη εχθνια, κέζσ
δηαδηθηχνπ, ρσξίο λα απαηηνχληαη γλψζεηο πξνγξακκαηηζκνχ. Ο θαζέλαο κπνξεί
ειεχζεξα λα δεκηνπξγήζεη έλα ηζηνιφγην ζε κία απφ ηηο ππεξεζίεο παξνρήο
ηζηνινγίσλ, αξθεί λα αθνινπζήζεη πξνζεθηηθά ηηο αλαιπηηθέο νδεγίεο ηνπ εηδηθνχ
"νδεγνχ" ησλ εθαξκνγψλ θαη λα πξνβεί ζε νξηζκέλεο βαζηθέο ξπζκίζεηο (επηινγή
ηίηινπ, δηεχζπλζεο θαη πξφηππνπ δηάηαμεο ηζηνινγίνπ). ΢ηηο κέξεο καο ππάξρνπλ
27

28. πνιιέο ηέηνηεο ππεξεζίεο πνπ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο λα
δεκηνπξγήζνπλ έλα blog, επί πιεξσκή ή θαη δσξεάλ. Οη πην δεκνθηιείο δσξεάλ
ππεξεζίεο
είλαη
νη:
www.blogger.com,
www.wordpress.com,
multiply.com,
www.tumblr.com, www.weebly.com, θ.ά. ΢ην ρψξν ηεο ειιεληθήο εθπαηδεπηηθήο
θνηλφηεηαο, ην Παλειιήλην ΢ρνιηθφ Γίθηπν (Π΢Γ) δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε φια ηα
κέιε ηνπ, ζρνιεία, εθπαηδεπηηθνχο θαη καζεηέο, λα απνθηήζνπλ έλα πξνζσπηθφ
ηζηνιφγην, θάλνληαο ρξήζε ησλ πξνζσπηθψλ θσδηθψλ πνπ έρνπλ ζην Π΢Γ.
Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ θαηαζθεπή θαη ηε κεηέπεηηα ελεκέξσζε θάζε
ηζηνινγίνπ είλαη ε πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν.
Έλα ηππηθφ ηζηνιφγην πεξηιακβάλεη έλαλ ηίηιν θαη ηηο αλαξηήζεηο ηνπ
δηαρεηξηζηή, ελψ ζηελ πιεπξηθή ζηήιε ππάξρνπλ δηάθνξεο κηθξνεθαξκνγέο
(gadget/widget), φπσο ην πξνθίι ηνπ δηαρεηξηζηή, εκεξνιφγην, ιίζηα κε ζπλδέζκνπο,
ξνέο RSS, ιίζηα εηηθεηψλ θιπ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα ηξνπνπνηεζνχλ κέζα απφ ηνλ
πίλαθα ειέγρνπ ηνπ ηζηνινγίνπ θαη λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο πξνζσπηθέο επηινγέο ηνπ
δηαρεηξηζηή. Ζ βαζηθφηεξε, ίζσο, επηινγή πνπ θαιείηαη λα θάλεη ν δηαρεηξηζηήο είλαη
ν πξνζδηνξηζκφο ηεο ρξήζεο ηνπ ηζηνινγίνπ σο "αλνηρηή" πξνο ην θνηλφ ηζηνζειίδα ή
σο "θιεηζηή" πιαηθφξκα. Δμ νξηζκνχ έλα θαηλνχξην ηζηνιφγην είλαη "αλνηρηφ" θαη
γηα λα κεηαηξαπεί ζε "θιεηζηφ" ζα πξέπεη λα γίλνπλ δχν θαίξηεο ξπζκίζεηο, ε
αθαίξεζε ηνπ ηζηνινγίνπ απφ ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο θαη ε δεκηνπξγία
εμνπζηνδνηεκέλσλ ρξεζηψλ. Μέζσ ηεο πξψηεο ξχζκηζεο ην ηζηνιφγην δελ
εληνπίδεηαη απφ ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο θαη θαζίζηαηαη πξνζβάζηκν κφλν κέζσ
πιεθηξνιφγεζεο ηνπ αθξηβνχο url ηνπ, απνθιείνληαο έηζη ηελ ηπραία πξφζβαζε
ρξεζηψλ
ηνπ
δηαδηθηχνπ.
Ζ
δεχηεξε
ξχζκηζε
αθνξά
ζηελ
πξνζζήθε
εμνπζηνδνηεκέλσλ κειψλ σο "αλαγλψζηεο" ηνπ ηζηνινγίνπ, νη νπνίνη ζα είλαη θαη νη
κνλαδηθνί πνπ ζα κπνξνχλ λα ην πξνζπειάζνπλ, επηηπγράλνληαο θαη‟ απηφλ ηνλ
ηξφπν ηνλ απφιπην πεξηνξηζκφ ηεο ρξήζεο ηνπ ηζηνινγίνπ ζηα εμνπζηνδνηεκέλα
κέιε ηνπ.
Οη αλαξηήζεηο (post), ην βαζηθφ ιεηηνπξγηθφ ζηνηρείν ελφο ηζηνινγίνπ,
πξνβάιινληαη ηαμηλνκεκέλεο θαηά ρξνλνινγηθή ζεηξά, απφ ηε λεφηεξε ζηελ
παιαηφηεξε, πξνο δηεπθφιπλζε ησλ ηαθηηθψλ αλαγλσζηψλ, νη νπνίνη κπνξνχλ εχθνια
λα δηαπηζηψζνπλ ηηο λέεο δεκνζηεχζεηο, εληνπίδνληαο απιά θάπνηα αλάξηεζε πνπ
είδαλ ζηελ ηειεπηαία ηνπο επίζθεςε (Klamma, Cao & Spaniol, 2007). Γηα λα θάλεη
θαλείο κηα αλάξηεζε ζα πξέπεη λα έρεη δηθαηψκαηα ππνβνιήο αλαξηήζεσλ
(ζπληάθηεο/author) ζην blog, δηαθνξεηηθά ζπλήζσο πεξηνξίδεηαη ζην ζρνιηαζκφ.
28

29. Καηά ηε δεκνζίεπζε κηαο αλάξηεζεο δεκηνπξγείηαη έλα κνλαδηθφ url (ην permalink),
πνπ αλαθέξεηαη απνθιεηζηηθά ζηε ζπγθεθξηκέλε αλάξηεζε. Ζ πιεθηξνιφγεζε ηνπ
permalink ζηε γξακκή δηεπζχλζεσλ ηνπ θπιινκεηξεηή (browser) νδεγεί απεπζείαο
ζηελ αλάξηεζε, ε νπνία πξνβάιιεηαη κε ηα ζρεηηθά ζρφιηα πνπ θαηέζεζαλ νη
αλαγλψζηεο (Chenlo & Losada, 2010).
Μηα αλάξηεζε απνηειείηαη απφ ηνλ ηίηιν ηεο, ην θπξίσο ζψκα, ηελ
εκεξνκελία θαη ψξα αλάξηεζεο, ην φλνκα ζπληάθηε, ηηο εηηθέηεο θαη ηνλ αξηζκφ ησλ
ζρνιίσλ πνπ δέρηεθε (Duffy & Bruns, 2006). ΢ην θπξίσο ζψκα ηεο αλάξηεζεο
κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ:

απιφ θείκελν

εηθφλα απνζεθεπκέλε ζηνλ ππνινγηζηή ή απφ ην δηαδίθηπν

βίληεν απνζεθεπκέλν ζηνλ ππνινγηζηή

ππεξζχλδεζκνο
Οξηζκέλεο ππεξεζίεο ηζηνινγίσλ, φπσο ην Π΢Γ θαη ην Wordpress, δίλνπλ ηε
δπλαηφηεηα αλάξηεζεο αξρείσλ θεηκέλνπ (doc, docx, odt, pdf), πηλάθσλ ηνπ excel
(xls, xlsx), παξνπζηάζεσλ (ppt, pptx, pps, ppsx) θαη ήρνπ (mp3, m4a, wav, ogg),
απεπζείαο απφ ηνλ ππνινγηζηή, ηα νπνία δεκνζηεχνληαη ζε κνξθή ππεξζπλδέζκνπ
ζην θπξίσο ζψκα ηεο αλάξηεζεο.
Σα παξαπάλσ αξρεία θεηκέλνπ, πηλάθσλ θαη παξνπζηάζεσλ κπνξνχλ επίζεο
λα ελζσκαησζνχλ (embed) ζην ηζηνιφγην θαη λα δηαβάδνληαη κέζσ ελφο έλζεηνπ
παξαζχξνπ, αθνχ πξψηα απνζεθεπηνχλ ζε έλαλ εμππεξεηεηή θηινμελίαο αξρείσλ
(host server) ζην δηαδίθηπν. Έηζη, ράξε ζηε δηαδηθαζία ηεο ελζσκάησζεο
πξαγκαηνπνηείηαη ε δηαζχλδεζε ηνπ ηζηνινγίνπ κε κηα άιιε web 2.0 εθαξκνγή κε
ζθνπφ ην δηακνηξαζκφ αξρείσλ (file sharing). Αθφκα, ην ηζηνιφγην κπνξεί λα
ζπλδεζεί θαη κε άιιεο web 2.0 εθαξκνγέο φπσο ην Youtube, απφ ην νπνίν ζα αληιεί
βίληεν γηα αλαδεκνζίεπζε. Ζ δηαδηθαζία είλαη απιή θαη εχθνιε, θαζψο ε
πξναλαθεξζείζα ππεξεζία δηαζέηεη εηδηθή επηινγή Απνζηνιήο/Δλζσκάησζεο ησλ
βίληεν ζε άιιεο web 2.0 εθαξκνγέο.
2.3 Ζ μπλογκόζθαιπα
Ζ εχθνιε δεκηνπξγία, ην πιήζνο ησλ δηαζέζηκσλ ξπζκίζεσλ, ε δπλαηφηεηα
δεκνζίεπζεο πνηθίισλ κνξθψλ πιεξνθνξίαο θαη θπξίσο ν ζρνιηαζκφο ησλ
29

30. δεκνζηεχζεσλ απφ πνιιαπινχο ρξήζηεο, ζπλέβαιαλ ζηε δηάδνζε ησλ ηζηνινγίσλ,
ελζάξξπλαλ ηελ επηθνηλσλία ζην δηαδίθηπν θαη νδήγεζαλ ζηε δεκηνπξγία θνηλνηήησλ
πνπ
κνηξάδνληαη
δηαζπλδεδεκέλσλ
παξφκνηνπο
πξνβιεκαηηζκνχο.
θνηλνηήησλ
απνθαιείηαη
Σν
ζχλνιν
"κπινγθφζθαηξα"
απηψλ
ησλ
(blogosphere)
(Βξαηζάιε, 2008).
Ζ ζπκκεηνρή ζε νκάδεο blogging δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα
εληαρζνχλ ζε κηα δηαδηθηπαθή θνηλφηεηα θαη λα θνηλσληθνπνηεζνχλ αθνινπζψληαο
ηνπο ηππηθνχο θαη εζηθνχο θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο, ρσξίο σζηφζν λα
πεξηνξίδεηαη ε ειεπζεξία ηνπο, εθφζνλ νη ίδηνη νξίδνπλ ηε ζπρλφηεηα θαη ην
πεξηερφκελν ησλ αλαξηήζεσλ θαη ησλ ζρνιίσλ πνπ ζα δεκνζηεχζνπλ, ην ξφιν ηνπο
ζηελ νκάδα, ηηο ζρέζεηο ηνπο κε ηα ππφινηπα κέιε, ηε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπο ζηελ
θνηλφηεηα, θιπ. ΋πσο παξαηήξεζαλ νη Βηβίηζνπ θ.ζπλ. (2007), ζε κηα θνηλφηεηα δελ
ζπκκεηέρνπλ φια ηα κέιε ηεο ζηνλ ίδην βαζκφ, θαζψο νη δηαθνξεηηθνί ξφινη πνπ
πηνζεηνχλ δηακνξθψλνπλ αλάινγα θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπο: «νη εθπαηδεπηηθνί [πνπ
ζπκκεηείραλ ζην πξφγξακκα] έδξαζαλ σο "νκάδα", δειαδή ελφο ζπλφινπ αλζξψπσλ
πνπ ζπλεξγάδνληαη γηα έλαλ θνηλφ ζηφρν, κε θαζνξηζκέλνπο φκσο ξφινπο εμαξρήο,
πξάγκα πνπ νδεγεί ζε άληζε θαηαλνκή ηεο ζπκκεηνρήο».
Ζ White (2006) θαηεγνξηνπνηεί ηηο θνηλφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζην
δηαδίθηπν κέζσ ηζηνινγίσλ ζε ηξία είδε, επηζεκαίλνληαο φηη εθεί φπνπ ππάξρεη
επηθάιπςε ησλ εηδψλ δεκηνπξγνχληαη πβξηδηθνί ηχπνη θνηλνηήησλ.
Πποζυποκενηπική κοινόηηηα

πινπνηείηαη γχξσ απφ έλα ηζηνιφγην

επίθεληξν ηεο θνηλφηεηαο είλαη ν ηδηνθηήηεο ηνπ/νη ηδηνθηήηεο ηνπ

ηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαξηνχλ ζρφιηα
Θεμαηική κοινόηηηα

δίθηπν δηαζπλδεδεκέλσλ ηζηνινγίσλ κε θνηλφ ζέκα

επίθεληξν ηεο θνηλφηεηαο είλαη ην θνηλφ ζέκα

ηα ηζηνιφγηα ζπλδένληαη κε ππεξζπλδέζκνπο ζε ιίζηεο blogroll θαη
αλαξηήζεηο, κε tag, κε RSS, κε trackback θαη κε ζρφιηα

θάζε κέινο ηεο θνηλφηεηαο έρεη ηε δηθή ηνπ ηαπηφηεηα

κεγάινο αξηζκφο ρξεζηψλ, κε-κειψλ, δηαβάδεη ηα ηζηνιφγηα ηεο θνηλφηεηαο
Οπιοθεηημένη κοινόηηηα
30

31. 
πινπνηείηαη ζε κηα πιαηθφξκα ε νπνία πεξηέρεη πνηθηιία εξγαιείσλ,
ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ηζηνινγίσλ

ππάξρεη θεληξηθφο έιεγρνο απφ ην δηαρεηξηζηή ηεο πιαηθφξκαο

ε πξφζβαζε πεξηνξίδεηαη ζηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο
Ζ αλάπηπμε ησλ πξνζσπνθεληξηθψλ θαη ησλ ζεκαηηθψλ θνηλνηήησλ πνπ
αλαθέξεη ε White ζπληειείηαη ζηαδηαθά, κέζα απφ ηελ ηαθηηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ
blogging θαη ηε ζπλερή πξνζέιθπζε λέσλ κειψλ. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ε
δηαδηθηπαθή θνηλφηεηα απνθηά ζπλνρή, ηα κέιε ηεο ζπλεηδεηνπνηνχλ φηη αλήθνπλ ζε
κία νκάδα, απνδέρνληαη ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο θαη επηδεηθλχνπλ νκνηνγελή
ζπκπεξηθνξά, ε νπνία θαιιηεξγείηαη θαη εδξαηψλεηαη κέζα απφ δπλακηθέο ζρέζεηο
αιιειεπίδξαζεο θαη αιιειεμάξηεζεο (Γηψηζα, 2010).
Οη παξαπάλσ λφξκεο πξνζδίδνπλ κηα ηδηαίηεξε ηαπηφηεηα ζηελ εθάζηνηε
θνηλφηεηα θαη ηελ θαζηζηνχλ κνλαδηθή ζηε κπινγθφζθαηξα. Σαπηφρξνλα, απνδίδνπλ
ζηα κέιε ηεο ηε δηαδηθηπαθή/εηθνληθή ηαπηφηεηά ηνπο, ε νπνία απνηειεί θαη κηα
κνξθή θνηλσληθήο ηαπηφηεηαο (Pluempavarn & Panteli, 2007). ΢ηε δηακφξθσζε ηεο
εηθνληθήο ηαπηφηεηαο ελφο blogger ζπκβάιινπλ επίζεο παξάγνληεο φπσο ε
απνθάιπςε ησλ αιεζηλψλ πξνζσπηθψλ ηνπ ζηνηρείσλ, ε έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ
ζηηο αλαξηήζεηο θεηκέλσλ ή ζρνιίσλ, ε έθθξαζε ηεο ζεμνπαιηθήο ηνπ ηαπηφηεηαο, ην
χθνο θαζψο θαη ηα ζέκαηα πνπ δηαπξαγκαηεχεηαη ζην ηζηνιφγηφ ηνπ (Huffaker &
Calvert, 2005). Ζ εηθνληθή ηαπηφηεηα ηνπ ρξήζηε είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή γηα ηελ
θνηλσληθή ηνπ δσή, θαζψο, φπσο επηζεκαίλεηαη, ε αιιειεπίδξαζε κε άιινπο blogger
θαη ηδηαίηεξα ε ηαχηηζε ηεο εηθνληθήο ηνπ ηαπηφηεηαο κε ηελ αληίζηνηρε ηαπηφηεηα
ηεο θνηλφηεηαο, εληζρχνπλ ην ππνθεηκεληθφ αίζζεκα επεκεξίαο θαη βειηηψλνπλ ηελ
πνηφηεηα δσήο ηνπ ζπλνιηθά (Moon, Li, Jo & Sanders, 2006).
2.4 Σα είδη ηυν ιζηολογίυν
Ζ επξεία θαη πνηθίιε ρξήζε ησλ ηζηνινγίσλ παγθνζκίσο απφ κεγάιν αξηζκφ
ρξεζηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ ζπληέιεζε ζηε δηακφξθσζε δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ
ηζηνινγίσλ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο εμαξηάηαη απφ ην πεξηερφκελν ησλ
αλαξηήζεσλ, ην ζθνπφ θαηαζθεπήο ηνπο, ην θνηλφ ζην νπνίν απεπζχλνληαη θ.ά.,
31