1. เรื่องโรคหัวใจและหลอดเลือด
จัดทำำโดย
นำงสำวสุภำพร ชินโพธิ์คลัง

2. โรคหัว ใจโต (enlarged-heart)
หัวใจโต (enlarged heart)หมำยถึง ขนำดของหัวใจที่
ตรวจพบว่ำโตขึ้น โดยเป็นผลที่เกิดขึ้นตำมมำเนื่องจำกโร
คอื่นๆ หลำยชนิด ขนำดหัวใจที่โตกว่ำปกตินั้น อำจแบ่งเป็น
2 ชนิดใหญ่ๆ คือ หัวใจโตจำกกล้ำมเนื้อที่หนำตัวกว่ำปกติ
เช่น ในกรณีควำมดันโลหิตสูง หรือลิ้นหัวใจตีบ ก็ทำำให้
กล้ำมเนื้อหัวใจหนำขึ้นได้ อีกประกำรหนึ่งคือ ขนำดของ
หัวใจโตขึ้นเพรำะกล้ำมเนื้อหัวใจบีบตัวไม่ดี มีเลือดคั่งค้ำงใน

3. เอนไซม์ กับ ระบบหัว ใจ และ หลอดเลือ ด
ระบบหัว ใจและหลอดเลือ ด
โรคหัวใจเป็นโรคที่พบบ่อยโดยเฉพำะโรคหัวใจที่
เกิดกับหลอดเลือดทีไปเลี้ยงหัวใจ นอกจำกนั้นยังเกิด
่
โรคหัวใจที่ กล้ำมเนือหัวใจ ลิ้นหัวใจ เยือหุมหัวใจ
้ ่ ้
สำำหรับประเทศไทยอัตรำกำรเกิดโรคหัวใจเพิมขึ้นอย่ำง
่
มำกและอัตรำกำรตำยเพิ่มขึ้นเป็นอันดับต้นๆของประเทศ

4. โรคหัว ใจและหลอดเลือ ด
โรคหัวใจและหลอดเลือด หรือ โรคระบบไหลเวียนเลือดหมำยถึง
กลุมโรคที่มีพยำธิสภำพใดๆก็ตำมต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดทั่ว
่
ร่ำงกำย ทั้งหลอดเลือดดำำและหลอดเลือดแดง รวมทั้งหลอดนำ้ำเหลือง
ต่ำง ๆ เพื่อง่ำยต่อกำรดำำเนินกำรทำงสถิติ และดูแนวโน้มของโรคกลุ่ม
โรคหัวใจหลอดเลือดที่เป็นปัญหำสำธำรณสุขจึงได้แบ่งออกเป็นกลุ่ม
ใหญ่ ๆ ตำมลำำดับควำมสำำคัญ เป็น 3 กลุ่ม สำำคัญเรียงตำมลำำดับ
สำำหรับในประเทศไทย ดังนี้
กลุมที่ 1 โรคควำมดันโลหิตสูง และโรคหลอดเลือดในสมองหรือที่เรียก
่
ในภำษำชำวบ้ำนว่ำ "อัมพำต"

5. โรคหัว ใจขำดเลือ ด
โรคหัวใจขำดเลือด คือ ภำวะทีเลือดไปเลี้ยงกล้ำมเนื้อ
่
หัวใจลดลงหรือหยุดชะงัก อันเนื่อง จำกมีกำรตีบหรืออุดตันใน
หลอดเลือดแดง (Coronary Artery) แล้วใช้ชีวิตอย่ำงไรจึงเสี่ยงต่อ
กำรเป็นโรคหัวใจขำดเลือด เรำก็ต้องมำสำำรวจตัวเองก่อนว่ำเรำ
มีปัจจัยเสี่ยงที่จะเกิดโรคหัวใจขำดเลือดมำกแค่ไหน โดยอำจ
เกิดจำกพฤติกรรมกำรดำำเนินชีวิตของตัวเรำเองหรืออำจเป็น
ปัจจัยอื่นที่เรำไม่สำมำรถควบคุมได้ เช่น อำยุ เพศ กรรมพันธุ์
เป็นต้น

6. สัญ ญำณเตือ น...โรคหัว ใจขำดเลือ ด
หลำยคนคงสัยสัยว่ำอำกำรเจ็บหน้ำอก หลังจำกออกกำำลังกำย
หรือยกของหนักหนักแต่นั่งพักแล้วก็หำย ใช่สัญญำณเตือนอันตรำย
หรือไม่ เรำลองมำเช็คอำกำรอำกำรที่สำำคัญ ของภำวะหัวใจขำดเลือด
กันดีกว่ำ
1. เจ็บหรือแน่นบริเวณกลำงหน้ำอก คล้ำยมีอะไรมำทับ บีบเค้นที่
ยอดอก หำยใจไม่ออก
2. อำจมีอำกำรเจ็บร้ำวไปที่คอ กรำม แขนซ้ำยด้ำนใน
3. หำยใจลำำบำก เหนื่อยง่ำย โดยในเฉพำะเวลำออกกำำลังกำย
4.ใจสั่น เหงื่อออกมำก
5.หน้ำมืด เวียนศีรษะ

7. อำกำรของโรคหัว ใจขำดเลือ ด
- เหนื่อยเวลำออกกำำลังกำย
- ใจสั่น หัวใจเต้นผิดปกติ
- เจ็บหน้ำอก แน่นหน้ำอก
- ขำเท้ำบวม
- ปลำยมือปลำยเท้ำเขียว ซึ่งเหมือนอำกำรเตือนของ
อำกำรรุนแรงที่จะตำมมำ
- เป็นลมหมดสติ

8. ปัจ จัย เสี่ย งที่ส ่ง ผลต่อ กำรเกิด โรคหัว ใจและหลอด
เลือ ด เพศชำย คือ กำรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ กำรสูบบุหรี่
ควำมดันโลหิตสูง ดัชนีมวลกำยสูง คอเลสเตอรอลสูง บริโภค
ผักและผลไม้น้อย ขำดกำรออกกำำลังกำย ส่วนผู้หญิงคือ
ควำมดันโลหิตสูง ดัชนีมวลกำยสูง คอเลสเตอรอลสูง ขำดกำร
ออกกำำลังกำย สูบบุหรี่ และบริโภคผัก ผลไม้น้อย

9. ส่วนกำรตำยในระยะหลังคือ สัปดำห์ที่ 2 – 4 เกิดจำก myocardial
ischemia, acute myocardial infarction จำก aneurysmrupture หรือ thrombosis
พบประมำณร้อยละ 20-30 ถ้ำไม่ได้รับกำรรักษำโรคแทรกซ้อน ที่
หัวใจ และหลอดเลือด ได้แก่ เกิดกล้ำมเนื้อหัวใจอักเสบ ลิ้นหัวใจ
อักเสบ ทำำให้ลิ้นหัวใจรั่ว และหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงกล้ำมเนื้อ
หัวใจ (Coronary Artery) อักเสบเกิดเป็นหลอดเลือดแดงโป่งพอง
(Aneurysm) ซึ่งอำจเกิดที่หลอดเลือดเส้นเดียว ตำำแหน่งเดียว หรือเกิด
หลำยเส้นเลือด และหลำยตำำแหน่งก็ได้ โดยพบควำมผิดปกติดัง
กล่ำวได้ในช่วง 10-28 วันของโรค
ในผู้ป่วยที่ไม่พบโรคแทรกซ้อนของหลอดเลือดหัวใจจะมี
Complete recovery ในเด็กส่วนใหญ่ที่มีโรคแทรกซ้อนทำงหัวใจมักจะ
สบำยดีไม่มีอำกำร จำกกำรรวบรวมในญี่ปุ่นพบว่ำ 1-2 % ของผู้

10. โรคหัว ใจขำดเลือ ดและอัม พฤกษ์ อัม พำต
สำเหตุเกิดจำกกำรรับประทำนอำหำรและรูปแบบ
กำรดำำเนินชีวิตรวมถึง
กำรสูบบุหรี่ ขำดกำรออกกำำลังกำย และนำ้ำหนักเกิน มีผล
ต่อกำรเกิดโรคเบำหวำน
ควำมดันโลหิตสูง และภำวะไขมันในเลือดสูง ซึ่งทำำให้
ควำมเสี่ยงของกำรเกิดโรคหัวใจขำดเลือด และอัมพฤกษ์

11. สถำนกำรณ์ข องโรคหัว ใจและหลอดเลือ ด
จำกรำยงำนของกระทรวงสำธำรณสุข พบว่ำ ใน พ.ศ.
๒๕๔๖ อัตรำกำรป่วยจำกโรคหัวใจเท่ำกับ ๓๙๗ คน ต่อ
ประชำกร ๑๐๐,๐๐๐ คน และมีอัตรำกำรตำยเท่ำกับ ๒๗.๗
คน ต่อประชำกร ๑๐๐,๐๐๐ คน ถือเป็นอันดับ ๔ รองจำก
โรคเอดส์ โรคมะเร็ง และอุบัติเหตุ ตำมลำำดับ

12. กำรมีเ พศสัม พัน ธ์อ ย่ำ งปลอดภัย ในผูป ่ว ย
้
โรคหัว ใจ
ผู้ป่วยที่ทำำกำรขยำยหลอดเลือดหัวใจด้วย
บอลลูน หรือผู้ป่วยที่ได้รับกำรผ่ำตัดหัวใจแล้ว
2 สัปดำห์ ถ้ำสภำพร่ำงกำยทั่วไปปกติดี และผู้
ป่วยสำมำรถทำำกิจวัตรประจำำวันได้ สำมำรถ

13. กำรทำำ ให้ห ัว ใจไม่ท ำำ งำนมำกเกิน ไป ขณะมีเ พศสัม พัน ธ์
ควรปฏิบ ัต ิด ัง นี้
มีเพศสัมพันธ์กับคู่ครองคนเดิม เพรำะเมื่อเปลียนผู้ร่สมมีเพศ
่
สัมพันธ์พบว่ำกำรเต้นของหัวใจ ค่ำควำมดันโลหิตจะเพิมขึ้น รวมทั้ง
่
พบว่ำอัตรำกำรตำยที่เกิดขึ้นขณะมีเพศสัมพันธ์ ส่วนใหญ่เกิดใน
กรณีที่ไม่ได้มีเพศสัมพันธ์กับคู่เดิม
ท่ำที่ใช้ในกำรมีเพศสัมพันธ์ ควรเริ่มต้นแบบค่อยเป็นค่อยไป มีกำร
เล้ำโลมก่อนทุกครั้ง ไม่ควรเป็นท่ำทำงที่ผำด กำรใช้ปำกไม่เป็น
อันตรำยต่อผู้ป่วย ควรหลีกเลี่ยงกำรมีเพศสัมพันธ์ทำงทวำรหนัก
เวลำที่ดีที่สุดของกำรมีเพศสัมพันธ์ ได้แก่ ช่วงเช้ำหลังตื่นนอน หรือ
ช่วงบ่ำยหลังจำกที่ได้นอนพักสักครู่

14. สิ่ง ที่ค วรหลีก เลีย ง
่
- กำรมีเพศสัมพันธ์ทันทีหลังรับประทำนมื้อหนัก
- มีภำวะเครียดทำงร่ำงกำย หรือจิตใจ หรือมึนเมำจำกกำร
ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
- อำกำศร้อนและหนำวเกิน

15. อำกำรผิด ปกติท ี่อ ำจเกิด ขึ้น
. อำกำรผิดปกติที่เกิดขึ้นขณะมีเพศสัมพันธ์ ควร
ปรึกษำแพทย์ เพรำะอำจสำมำรถใช้ยำเพื่อป้องกัน หรือ
รักษำอำกำรที่เกิดขึ้นได้ คือ กำรที่หัวใจเต้นแรงและเร็ว
ผิดปกติที่คงอยู่หลังมีเพศสัมพันธ์แล้ว 10 – 15 นำที
อำกำรเวียนศีรษะ มึนงง หรือเหนื่อยผิดปกติ จังหวะกำร
เต้นของหัวใจผิดปกติ หรือมีอำกำรเจ็บหน้ำอกกำรออก
กำำลังกำย เพื่อฟื้นฟูสมรรถภำพของร่ำงกำยให้ดีขึ้น จะ