Um eldfjallið Snæfellsjökul

1. Snæfellsjökul l Ívar Sigurbergsson

2. Snæfellsjökull Snæfellsjökull er e.t.v. eitt af frægustu fjöllum heimsins og til er það að fólk víðsvega úr heiminum kannist við jökulinn án þess að vita nokkuð um landið sjálft. Frægð sína á hann m.a. franska rithöfundinum Jules Verne (1828-1905) að þakka, en bók hans Leyndardómur Snæfellsjökuls fjallar að stórum hluta um jökulinn.

3. Snæfellskjökull Snæfellsjökull nær upp í 1446 m hæð og er áttundi hæsti jökull landsins. Ef Snæfellsjökull nær upp í 1446 m og turn Hallgrímskirkju er 74,5 m hvað er þá Snæfellsjökull mörgum sinnum hærri en turn Hallgrímskirkju?

4. Snæfellskjökull Snæfellsjökull hvílir á keilulaga eldfjalli, sem hefur ekki gosið síðustu 1 800 árin. Gosin í Snæfellsjökli eru talin hafa verið bæði sprengigos og hraungos, eins og glögglega má sjá í hlíðum fjallsins.

5. Hvað er sprengigos? Í sprengigosum verður rosaleg orkulosun á skömmum tíma og viðbragðstíminn sem við höfum til að gera nauðsynlegar varúðarráðstafanir getur verið mjög lítill. Sprengigos einkennast af mikilli gosgufu og gosmöl. Ágætt samanburðardæmi úr daglega lífinu er þegar tappi er tekinn af gosflösku .

6. Hvað er hraungos? í hraungosum kemur nær eingöngu upp hraun. Það fer svo eftir efnasamsetningu kvikunnar hversu þunn- eða seigfljótandi hún er. Í flestum tilfellum er þó um að ræða blönduð gos þar sem gosefnin eru bæði gjóska og hraun.

7. Snæfellskjökull Megineldstöðin Snæfellsjökull ber öll merki þess að vera virk. Hún hefur gosið nokkrum sinnum á síðustu 10.000 árum og er ein af um það bil 30 virkum megineldstöðvum á Íslandi.

8. Hvað er megineldstöð? Megineldstöðvar má skilgreina með eftirfarandi eiginleikum: Þar gýs aftur og aftur, í rótum þeirra er kvikuhólf, þar myndast margvíslegar bergtegundir – þar eru iðulega háhitasvæði.

9. Megineldstöðvar Dæmigerðar megineldstöðvar utan rekbeltanna eru Snæfellsjökull, Eyjafjallajökull og Öræfajökull, en í rekbeltunum Askja og Krafla.

10. Megineldstöðvar Háhitasvæðin á Reykjanesskaga eru dæmi um megineldstöðvar á frumstigi: Reykjanes, Svartsengi, Krýsuvík og Brennisteinsfjöll, Hengill er þróaðri því þar finnast mismunandi bergtegundir.

11. Hvað eru miklar líkur á því að Snæfellsjökull gjósi? Það eru næstum 100% líkur á því að Snæfellsjökull gjósi. Megineldstöð Snæfellsjökul hefur gosið nokkrum sinnum á síðustu 10.000 árum . Um núverandi ástand eldstöðvarinnar er það helst að segja, að aldrei hefur mælst jarðskjálfti með upptök í nágrenni hennar. Hún hefur því sofið vært á síðustu áratugum.

12. Hvað eru miklar líkur á því að Snæfellsjökull gjósi? Enginn getur þó fullyrt neitt um það hversu lengi sá svefn muni standa. Afstaða eldstöðvarinnar til byggðar á Snæfellsnesi og við Faxaflóa ásamt þeim vísbendingum sem þekktar eru um fyrri virkni í eldstöðinni gefa þó tilefni til að taka því með fullri alvöru ef vart verður vaxandi ókyrrðar á þessu svæði.

13. Sögur og þjóðsögur tengdar Snæfellsjökli “ Leyndardómar Snæfellsjökuls”, sem var þýdd á íslensku , fyrsta vísindaskáldsaga Jules Verne sem gefin var út árið 1864. Kristnihald undir Jökli eftir Halldór Kiljan Laxnes.

14. Bárðarhellir

15. Bárðarsaga - Hlusta >>>