1. 2
ØÓÄÀÐÃÀ ªÐѪËĪªÍ, ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÒªËªª ÃÀÇÐÛÍ ÄÀÐÃÀÀÐ
ÀÆÈËËÀÕ ÕÓÃÀÖÀÀÍÄ 2015 ÎÍÄ ÕÈÉÆ ÕÝÐÝÃƯ¯ËÑÝÍ
ÎÍÖËÎÕ ÀÆËÓÓÄ
1 Àëèâàà àæëûã õèéæ ¿ð ä¿í ãàðãàõàä õóóëü ýðõ ç¿éí
îð÷èí õàìãèéí ÷óõàë ó÷ðààñ تÕÒÃ-ûí ãîë òóëãóóð
áîëñîí “Õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã õàìãààëàõ òóõàé” õóóëèéã
Åâðîïûí õîëáîîíû, “ªðñºë人íèé òóõàé” õóóëèéã ßïîíû,
“Ñóóö ºì÷ëºã÷äèéí õîëáîîíû ýðõ ç¿éí áàéäàë, íèéòèéí
çîðèóëàëòòàé îðîí ñóóöíû áàéøèíãèéí äóíäûí ºì÷ëºëèéí
ýä õºðºíãèéí òóõàé” õóóëèéã ººðèéí îðíû ýðäýìòýä,
òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãóóäûí äýìæëýãòýéãýýð ñàíàà÷ëàí
áîëîâñðóóëñàí.
Õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã õàìãààëàõ àñóóäëààð äýëõèéä
æèøèã áîëæ áóé Åâðîïûí õîëáîîíû õóóëü ýðõ ç¿éã
Ìîíãîëä íýâòð¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð ç¿òãýë ãàðãàí àæèëëàñíû
¿ð ä¿íä Åâðîïûí õîëáîîíû òºñëèéí äýìæëýãòýéãýýð
Õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã õàìãààëàõ òóõàé õóóëèéí øèíý÷èëñýí
íàéðóóëãûí òºñëèéã 14 á¿ëýã 173 ç¿éëòýéãýýð áîëîâñðóóëàí
ÓÈÕ-ä ºðãºí áàðèõàä áýëýí áîëãîâ. Ýíý õóóëü áàòëàãäñàíààð
Ìîíãîë óëñàä õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã äýýäëýí õàìãààëàõ àæèë
áîäèòîîð, ºíäºð ¿ð ä¿íòýéãýýð õýðýãæèõ þì. ѪÕ-íû ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé àñóóäëààð Íèéñëýëèéí
3000 ãàðóé èðãýäèéã õàìðóóëàí ñóäàëãàà àâ÷ ìºí 800-ààä
èðãýäòýé áèå÷ëýí óóëçàæ, ñàíàë õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâñíû ¿íäñýí
äýýð “Ñóóö ºì÷ëºã÷äèéí õîëáîîíû ýðõ ç¿éí áàéäàë, íèéòèéí
çîðèóëàëòòàé îðîí ñóóöíû áàéøèíãèéí äóíäûí ºì÷ëºëèéí ýä
õºðºíãèéí òóõàé” õóóëüä ººð÷ëºëò îðóóëàõ òºñëèéã ñàíàà÷ëàí
áîëîâñðóóëñàí. Õóóëüä çîõèõ ººð÷ëºëò îðñíîîð ѪÕ-òýé
õîëáîîòîé çºð÷èë, ìàðãààí ¿ëýìæ õýìæýýãýýð áóóðàõ íºõöºë
á¿ðäýõ þì. Ò¿¿í÷ëýí ѪÕ-èéí ¿éë àæèëëàãàà, òºëáºð õóðààìæ,
ò¿¿íèé çàðöóóëàëòûã íýýëòòýé, èë òîä, îéëãîìæòîé áîëãîõ ¿¿äíýýñ
“ØÈËÝÍ ÑªÕ” ñàíàà÷ëàãûã ýõë¿¿ëñýí.
1
2
3
2. 3
“Õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã õàìãààëàõ
¿íäýñíèé õºòºëáºð”-èéã áîëîâñðóóëæ
Çàñãèéí ãàçðààð áàòëóóëñàí. Óã
õºòºëáºðèéã õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã
õàìãààëàõ ýðõ ç¿éí òààòàé îð÷èí, á¿òýö
çîõèîí áàéãóóëàëòûí îíîâ÷òîé òîãòîëöîî
á¿ðä¿¿ëýõ, õýðýãëýã÷èéí ýðõèéí òóõàé
ìýäëýã, áîëîâñðîë îëãîõ, õýðýãëýýíèé
ñî¸ë òºëºâø¿¿ëýõ, õýðýãëýã÷èéí ýðõèéã
õàìãààëàõ, ¿¿íä àæ àõóé ýðõëýã÷, îëîí
íèéòèéí îðîëöîîã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð
2016-2020 îíä õýðýãæ¿¿ëýõ þì.
ßïîíû Îëîí óëñûí õàìòûí àæèëëàãààíû
áàéãóóëëàãà (ÆÀÉÊÀ)-ûí 2 òýðáóì
òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð õýðýãæ¿¿ëýõ
“Ìîíãîë Óëñûí øóäàðãà ºðñºë人íèé
îð÷èíã áýõæ¿¿ëýõ íü” òºñëèéí àæëûã
ýõë¿¿ëýâ. Ýíýõ¿¿ òºñëèéã 3 æèëèéí
õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëñíýýð Ìîíãîë óëñàä
øóäàðãà ºðñºë人íèé îð÷èíã áýõæ¿¿ëýõ,
تÕÒÃ-ûí ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ, ø¿¿ã÷
íàðûã ñóðãàõ, õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷íûã îëîí
óëñûí ò¿âøèíä õ¿ðãýõýä òîìîîõîí àõèö
äýâøèë àâ÷ðàõ áîëíî.
Äààòãàëûí íýð á¿õèé êîìïàíèóä
Íèéñëýëèéí Îðîí ñóóö, íèéòèéí
àæ àõóéí óäèðäàõ ãàçàð, ѪÕ-óóäòàé
õàìòðàí õýðýãëýã÷èéí çºâøººðºëã¿é,
áè÷ãýýð õèéñýí ãýðýýã¿éãýýð ñàð á¿ð
1000-1500 òºãðºãèéã äààòãàë íýðýýð
áàéðíû ìºíãºí äýýð øóóä òîîöîí àâ÷
õýðýãëýã÷èéã õîõèðîîæ áàéñíûã òàñëàí
çîãñîîæ êîìïàíè òóñ á¿ðä 8 ñàÿ òºãðºãèéí
òîðãóóëü íîãäóóëæ, çºð÷ëèéã àðèëãóóëñàí
áà õýðýãëýã÷èéí õîõèðëûã áàðàãäóóëàõ,
õóóëü áóñààð àâñàí òºëáºðèéã áóöààí
îëãóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.
Öààøèä õýðýãëýã÷èéí çºâõºí áè÷ãýýð
áàéãóóëñàí ãýðýýíä ¿íäýñëýæ äààòãàëûí
ìºí㺠àâ÷ áàéõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýýä
áàéíà.
Àâòîìàøèí à÷èã÷ àæ àõóéí íýãæ¿¿ä
z áóñäûí òýýâðèéí õýðýãñëèéã 纺æ,
øèëæ¿¿ëýõäýý õýòýðõèé àøãèéí òºëºº
ñýòãýëýýð õàíäàæ æîëîî÷ íü ãàðààä èðñýí
áàéõàä, äîòîð íü õ¿í ñóóæ áàéõàä ìºí
çîðèóëàëòûí çîãñîîë äýýðýýñ à÷èõ çýðýã
4
5
6 7
3. 4
çºð÷ë¿¿äèéã ãàðãàæ, 纺æ øèëæ¿¿ëýõ
ÿâöàä áóñäûí ýä õºðºíãèéã ãýìòýýõ, ýä
ç¿éë àëäàõ çýðãýýð èðãýäèéã õîõèðîîæ
áàéñíûã òàñëàí çîãñîîæ, õîëáîãäîõ
áàéãóóëàãóóäàä ñàíàë, øààðäëàãà
õ¿ðã¿¿ëñíèé ¿ð ä¿íä çºâõºí òºðä òàíãàðàã
ºðãºñºí çàìûí öàãäààãèéí áàéöààã÷èéí
øèéäâýðýýð, ò¿¿íèé õÿíàëò äîð
àâòîìàøèíûã à÷èæ øèëæ¿¿ëäýã áîëãîâ.
Íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà Ý.Áàò-¯¿ë
õóóëèà𠺺ðò îëãîãäîîã¿é ýðõèéã ýäýëæ,
Öàãäààãèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãûí
á¿ðýí ýðõýä õàìààðàõ àñóóäëààð 2013 îíû
À/769 äóãààð çàõèðàìæ ãàðãàæ, “Çàìûí
õºäºë㺺íèé óäèðäëàãûí òºâ” ͪ¯Ã-ò
òýýâðèéí õýðýãñëèéã 纺æ øèëæ¿¿ëýõ
òºëáºðèéí õýìæýýã òîãòîîõ, õóðààí àâàõ
ýðõ îëãîñîí. Óã çºð÷èë ¿éëäýãäñíýýð
“Çàìûí õºäºë㺺íèé óäèðäëàãûí òºâ”
íü 2013-2014 îíä íèéò 9230 òýýâðèéí
õýðýãñëèéã 纺æ øèëæ¿¿ëýõäýý 70,000-
80,000 òºãðºãèéí õóóëü áóñ òºëáºð àâ÷,
èðãýäèéã íèéò 647,710,000 òºãðºãººð
õîõèðîîñíûã òîãòîîæ, Çàõèðãààíû
õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä
ÿëààä áàéíà.
ÍÈÒÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷èä íü
“Çîðèóëàëòûí äóãóé ò¿ãæèã÷ àøèãëàõ
æóðàì” ãýñýí õóóëü áóñ æóðàì áàòëàí
Íèéñëýëèéí çàìûí õºäºë㺺íèé
óäèðäëàãûí òºâ áîëîí àæ àõóéí íýãæ¿¿äýä
òýýâðèéí õýðýãñëèéí äóãóé ò¿ãæèõ ýðõ
îëãîæ 11746 òýýâðèéí õýðýãñëèéí äóãóéã
ò¿ãæèæ íèéò 234,9 ñàÿ òºãðºãèéí îðëîãûã
õóóëü áóñààð òºâëºð¿¿ëýí èðãýäýä
îíö èõ õýìæýýíèé õîõèðîë ó÷ðóóëñàí
áîëîõûã óëñûí áàéöààã÷èéí ä¿ãíýëòýýð
òîãòîîæ, õóóëü áóñ ¿éë àæèëëàãààã
òàñëàí çîãñîîñîí. Õîõèðñîí èðãýäèéí
ýðõèéã õàìãààëàõ çîðèëãîîð “Õóóëü÷
ýìýãòýé÷¿¿äèéí õîëáîî” ÒÁÁ, “Øóäàðãà
òºðèéí òºëºº” ÒÁÁ-óóä áîëîí èðãýäòýé
õàìòðàí Çàõèðãààíû õýðãèéí ø¿¿õýä
õàíäñàíû äàãóó àíõàí øàòíû ø¿¿õýýñ
íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã õàíãàæ ÍÈÒÕ-
ûí òýðã¿¿ëýã÷äèéí áàòàëñàí “Çîðèóëàëòûí
äóãóé ò¿ãæèã÷ àøèãëàõ æóðàì”-ûã èëò
õóóëü áóñ øèéäâýð áîëîõûã õ¿ëýýí
çºâøººðñºí øèéäâýð ãàðñàí. Ø¿¿õèéí
äàðààãèéí øàòàíä õýðãèéã õÿíàí
øèéäâýðëýõ àæèëëàãàà ¿ðãýëæèëæ áàéíà.
8 9
4. 5
Îðîí ñóóöíû àøèãëàëòûí ¿éë
àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà Òýëì¿¿í
îðä ÕÕÊ, Áîãä àñàð ÕÕÊ Áàäàìëàõ
íàð ÕÕÊ, Áàòáàÿí äóëààí ÕÕÊ,
Òóíàìàë ºð㺺 ÕÕÊ, Öîíõëîí ¿éëñ
ÕÕÊ, Àçûí çàâîä ÕÕÊ, Òàóí Êîìôîðò
ÕÕÊ, ÌÎÍÒÑ ÕÕÊ íü íèéò 12234 àéë
ºðõººñ "óçåëèéí öàõèëãààíû çàðäàë",
"óñ äóëààí äàìæóóëàõ òºâèéí çàðäàë",
"íàñîñ òîã", "ÖÒÏ", "ÓÄÄÒ" íýðýýð õóóëü
áóñààð 2600-11000 òºãðºãèéí òºëáºð
àâ÷ áàéñíûã òîãòîîæ õóóëü çºð÷ñºí
êîíòîðóóäûã òîðãîæ, õóóëü áóñ òºëáºð
àâàõûã òàñëàí çîãñîîæ, èðãýäèéí
õîõèðëûã áàðàãäóóëàõ àæèëëàãààã
ÿâóóëæ ýõëýýä áàéíà.
Íèéñëýëèéí 29 ѪÕ-íû ¿éë
àæèëëàãààíä õÿíàëò øàëãàëò õèéæ
çºð÷èë ãàðãàñàí 15 ѪÕ-ä àëáàí
øààðäëàãà õ¿ðã¿¿ëæ çºð÷ëèéã òóõàé á¿ðä
íü àðèëãóóëàõ àðãà õýìæýý àâ÷ àæèëëàñàí.
ѪÕ-äóóä îðøèí ñóóã÷äàäàà òºëáºð
õóðààìæíû çàðöóóëàëòûã èë òîä áîëãîõ,
àñóóäëàà õàìòäàà øèéäâýðëýõ çîðèëãîîð
“Øèëýí ѪՔ òºñëèéã ýõë¿¿ëýâ.
Íèéãìèéí äààòãàëûí ¿íäýñíèé
çºâëºë, Íèéãìèéí äààòãàëûí åðºíõèé
ãàçðààñ íèéãìèéí äààòãàëûí ÷ºëººò
ìºíãºí õºðºíãèéã àðèëæààíû áàíêóóäàä
áàéðøóóëàõ áîëîí àðèëæààíû áàíêóóäààð
íèéãìèéí äààòãàëûí òýòãýâýð, òýòãýìæèéã
äàìæóóëàí îëãîõäîî õóóëüä òóñãàéëàí
ýðõ îëãîãäîîã¿é áàéõàä õîëáîãäîõ õóóëü
òîãòîîìæèéã çºð÷èæ æóðàì áàòàëæ õóóëü
çºð÷ñºí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãààã
øàëãàíòîãòîîæ óëñûíáàéöààã÷èéíä¿ãíýëò,
àëáàí øààðäëàãûã õ¿ðã¿¿ëñýí. ÍįÇ, ÍÄÅÃ
íü óëñûí áàéöààã÷èéí ä¿ãíýëòèéí äàãóó
òîãòîîñîí õóãàöààíä çºð÷ëèéã àðèëãàí
õóóëü çºð÷ñºí ä¿ðýì, æóðìóóäûã ººð÷ëºõ
òºëºâëºãºº ãàðãàí ìºí íýðèéí äàíñíû
òóõàé õóóëüä õîëáîãäîõ ººð÷ëºëò¿¿äèéã
îðóóëàõààð ñàíàë áîëîâñðóóëàí àæèëëàæ
áàéãàà òàëààð õàðèó ìýäýãäñýí áîëíî.
2015 îíû 3 äóãààð ñàðä ÒÑ-1 áóþó
îíãîöíû øàòàõóóí òîíí òóòàìäàà
ÎÕÓ-ä 540$, ÁÍÕÀÓ-ä 760$ ¿íýòýé áàéõàä
“Ìýðãýâàí” ÕÕÊ íü äîòîîäûí çàõ çýýëä
1400$-îîð íèéë¿¿ëæ áàéñíûã òîãòîîæ,
õÿíàëò øàëãàëòûí àæèë õèéñíèé ¿ð ä¿íä
îíãîöíû øàòàõóóíû íèéë¿¿ëýëòèéí ¿íèéã
1.200.000¥ /620$/ áîëãîí áóóðóóëëàà.
“Ñîäìîíãîë ãðóïï” ÕÕÊ, “Ìýðãýâàí”
ÕÕÊ íü äàâàìãàé áàéäëàà õóóëü áóñààð
10 11
12 13
5. 6
àøèãëàñàí ¿íäýñëýëýýð 4 òýðáóì 659 ñàÿ
òºãðºãèéí òîðóóëü íîãäóóëñàí.
Äýëõèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãààñ
2015 îíûã ýð¿¿ë çºâ, çîõèñòîé
õîëëîëòûí æèë áîëãîæ çàðëàñàíòàé
õîëáîãäóóëæ Óëààíáààòàð õîòûí 69
äóíä ñóðãóóëü, 18 àéìãèéí 402 äóíä
ñóðãóóëèàäààñ ñóðàã÷äàä ¿éë÷ëýõ óíäíû
öýâýð óñíû òºõººðºìæèéí ñóäàëãààã
àâ÷ ä¿ãíýëò ãàðãàí 21 àéìàã, íèéñëýë,
ä¿¿ðã¿¿äèéí Çàñàã äàðãà íàðò ñóðàã÷äûã
öýâýð óñààð ¿íýã¿é õàíãàõ àðãà õýìæýý
àâàõ, ñóðãóóëü äýýð ñàõàð, äàâñ, ººõ
òîñíû ºíäºð àãóóëàìæòàé á¿òýýãäýõ¿¿í
áîëîí õèéæ¿¿ëñýí óíäàà õóäàëäààëàõ,
ýíý ÷èãëýëèéí ñóðòàë÷èëãàà ÿâóóëàõûã
çîãñîîõ òàëààð ÷èãëýë ºã÷ õÿíàëò òàâüñàíû
¿ð ä¿íä àëáàí áè÷èã õ¿ðã¿¿ëýí àæèëëàà.
Ýíý àæëûí ¿ð ä¿íä óëñûí õýìæýýíä
åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëèóäàä
óñ öýâýðø¿¿ëýõ òºõººðºìæèéã 357
øèðõýãýýð íýìýãä¿¿ëýýä áàéíà.
Óëààíáààòàð õîòûí õýìæýýíä ¿éë
àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà 30 ãàðóé
áàðüöààëàí çýýëä¿¿ëýõ ãàçðóóäàä /
ëîìáàðä/ õÿíàëò øàëãàëò õèéõýä äýýðõè
ãàçðóóä íü çýýëèéí ãýðýýãýýð õóãàöàà
õýòýðñýí àëäàíãè, òîðãóóëü òîîöîõäîî
õîíîãò 0.5 äýýø àëäàíãè òîîöäîã, íèéò
àëäàíãèéã ã¿éöýòãýýã¿é ¿¿ðãèéí 50 õóâèàñ
õýòð¿¿ëæ òîîöäîã, ìºí çýýëèéí ãýðýýíèé
õóãàöàà äóóññàí òîõèîëäîëä áàðüöààíû
ýä ç¿éëèéã õóäàëäàí áîðëóóëàõäàà
èðãýíä áè÷ãýýð ìýäýãääýãã¿é õóäàëäàí
áîðëóóëäàã, çºð¿¿ã áóöààí îëãîäîãã¿é
çýðýã íèéòëýã çºð÷ë¿¿ä áàéãààã òîãòîîí
øàëãàëòàä õàìðàãäñàí àæ àõóéí íýãæ¿¿äýä
óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí øààðäëàãûã
õ¿ðã¿¿ëëýý. ̺í ëîìáàðäóóäûí èðãýäòýé
áàéãóóëæ áóé ãýðýýã Èðãýíèé õóóëüä
íèéö¿¿ëýí ººð÷ë¿¿ëýõ òàëààð çîõèõ àðãà
õýìæýýã àâàõ, õÿíàëò òàâèõ òàëààð îðîí
íóòàã, íèéñëýë, ä¿¿ðã¿¿äèéí Çàñàã äàðãà
íàðò ÷èãëýë ºã÷, õÿíàëòûí õàìòàðñàí
øàëãàëòûã õèéæ, çºð÷ë¿¿äèéã àðèëãóóëñàí.
“Ìîíãîëûí ¿íäýñíèé áºõèéí
õîëáîî”-íä çîõèîí áàéãóóëæ áóé àðãà
õýìæýýíèéõýý ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõ,
ø¿¿ëòèéã îð÷èí ¿åèéí òåõíèê, òåõíîëîãè
àøèãëàí ¿çýã÷, îëîí íèéòýä ¿íýí çºâ,
áîäèòîé îéëãîëò ºãºõ, òººðºãä¿¿ëýõã¿é
áàéõ òàëààð óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí
øààðäëàãà õ¿ðã¿¿ëñíèé äàãóó òóñ õîëáîî
íü ä¿ðýìäýý õîëáîãäîõ ººð÷ëºëòèéã
îðóóëæ, Ìîíãîë áºõèéí ºð㺺íèé
àãààðæóóëàëòûí òîíîã òºõººðºìæèéã
á¿ðýí çàñâàðëàæ, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàðûã
äýýøë¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã àâ÷ àæèëëàæ
áàéíà.
تÕÒà íü æèë á¿ð ñóðãàëòûí òºëáºð
íýìñýí õýìýýí õýë àì äàãóóëæ áàéäàã
ÌÓÈÑ, ÀØÓ¯ÈÑ, ØÓÒÈÑ, ÕÀÀÈÑ, ÌÓÁÈÑ
çýðýã ñóðãóóëèóäûí òºëáºð, õóðààìæ
òîãòîîñîí øèéäâýð, ñóðàëöàã÷èäòàé
áàéãóóëñàí ãýðýý áîëîí õîëáîãäîõ ä¿ðýì
æóðàìä õÿíàëò øàëãàëò õèéæ ÌÓÈÑ íü
áàéãàëèéí óõààíû ñàëáàðûí ìýðãýæëèéí
àíãèéí ñóðãàëòûí áàãö öàãèéí òºëáºðèéã
äóíäàæààð 24,4 õóâèàð ¿íäýñëýëã¿éãýýð
íýìýãä¿¿ëñýí, òîãòìîë çàðäàë íýðýýð
õè÷ýýëèéí æèëèéí ñóóðü õóðààìæèä
224,000 òºãðºã àâñàí, ìºí õè÷ýýë
ñîíãîëòîîñ õîæèìäñîí òîõèîëäîëä
ñóðàëöàã÷ ñóðàëöóóëàõ ãýðýýíä çààãààã¿é
àëäàíãèéã àâñàí, ÌÓÁÈÑ íü ñóðãàëòûí
òºëáºðèéí õýìæýýã äóíäæààð 23 õóâèàð
14
15 16
17
6. 7
¿íäýñëýëã¿éãýýð íýìýãä¿¿ëñýí, ÀØÓ¯ÈÑ
íü äàìæàà òóñ á¿ðèéí ñóðãàëòûí
òºëáºðèéã 10-68 õóâèàð ¿íäýñëýëã¿éãýýð
íýìýãä¿¿ëñýí, çàðèì áàãø íàð õè÷ýýë
íºõººã¿é áîëîâ÷ îþóòíààñ íºõºëòèéí
òºëáºðèéã àâ÷ îþóòíóóäûã õîõèðîîñîí
çýðãèéã øàëãàí òîãòîîæ äýýðõ èõ
ñóðãóóëèóäàä ÒÓÇ õóðëàà õèéæ ñóðãàëòûí
òºëáºðèéí õýìæýýã áóóðóóëàõ òàëààð
àëáàí øààðäëàãûã õ¿ðã¿¿ëñíèé ¿ð ä¿íä
ñóðãóóëèóä óäèðäàõ çºâëºëººðºº äàõèí
ýíý àñóóäëûã àâ÷ õýëýëöýõýýð áîëñîí.
“Ìîíãîëûí õºðºíãèéí áèðæ” ÒªÕÊ
íü õóóëèàð òóñãàéëàí ýðõ îëãîîã¿é
áàéõàä ãèø¿¿í÷ëýëèéí æóðàì áîëîí ¿íýò
öààñíû êîìïàíèóäòàé õàìòðàí àæèëëàõ
ãýðýýíèé çàãâàðûã áàòàëñàí áîëîí ãýðýý
áàéãóóëàõäàà õàðèëöàí òîõèðîëöîëã¿é, íýã
òàëûí õ¿ñýë çîðèãèéã òóñãàõã¿éãýýð, òóëãàæ
áàéãóóëäàã áîëîõûã òîãòîîæ, çºð÷èë
àðèëãóóëàõ òóõàé óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí
øààðäëàãûã õ¿ðã¿¿ëæ, 64 ñàÿ 635 ìÿíãàí
òºãðºãèéí òîðãóóëü íîãäóóëàâ.
Áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿íý òîãòâîðæóóëàõ
õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä öåìåíò, àðìàòóðûí
¿íèéã òîãòâîðæóóëàõ õºòºëáºðò õàìðàãäñàí
àæ àõóéí íýãæ¿¿äèéí ãýðýýíèé ¿¿ðãèéí
áèåëýëòòýä õÿíàëò øàëãàëò õèéõýä íýð á¿õèé
16 àæ àõóéí íýãæ¿¿ä ãýðýýíèé ¿¿ðãýý íîöòîé
çºð÷èæ, 44 òýðáóì òºãðºãèéí õºíãºëºëòòýé
çýýëèéã çîðèóëàëòûí áóñààð çàðöóóëñíûã
òîãòîîâ. Òºðººñ äýìæëýã àâ÷èõààä çºð÷è뺺
àðèëãàõã¿é áàéãàà äýýðõè êîìïàíèóäàä
õóóëèéí äàãóó õàðèóöëàãà òîîöîõ ñàíàëûã
Áàðèëãà õîò, áàéãóóëàëòûí ÿàìàíä
õ¿ðã¿¿ëñýí.
Áàðèëãûí ñàëáàðò õýðýãëýã÷èéí ýðõ
çºð÷èãäºõ àñóóäëûã áàãàñãàõ çîðèëãîîð
Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëòûí ÿàìòàé
ñàíàìæ áè÷èã áàéãóóëæ, Áàðèëãà, õîò
áàéãóóëàëòûí ñàéäûí çºâëºë, òóñãàé
çºâøººðºë îëãîõ êîìèññ, áàðèëãà õ¿ëýýí
àâàõ óëñûí êîìèññò تÕÒÃ-ûí òºëººëºë
îðæ àæèëëàäàã áîëëîî. 17 äàâõàðààñ äýýø
ºíäºðòýé áàðèëãûã õ¿ëýýí àâàõ êîìèññò
îðæ àæèëëàñíààð áàðèëãûí òàëáàéí
ì2-ûí çºð÷èëòýé áîëîí ãàäíà òàëáàéí
òîõèæèëò, çîãñîîëûí ñòàíäàðò õàíãààã¿é
áàðèëãà áàéøèí àøèãëàëòàíä îðîõ
àñóóäëûã òàñëàí çîãñîõ áîëîìæ á¿ðäëýý.
ÎÕÓ-ä ¿éëäâýðëýñýí “Âèôåðîí” íýð
á¿õèé ýì áýëäìýëèéã õóóëü áóñààð
èìïîðòëîí õóäàëäààëæ áàéãààä õÿíàëò
øàëãàëò õèéæ óëñûí áàéöààã÷èéí
àëáàí øààðäëàãà, ä¿ãíýëòèéã ãàðãàæ
çºâøººðºëã¿é áýëäìýëèéã àêò òàâüæ
óñòãàæ, õóóëèéí äàãóó òîðãóóëèéí àðãà
õýìæýý àâàâ.
Îíãîöíû òàñàëáàð áîðëóóëàã÷ àæ
àõóéí íýãæ¿¿ä áîëîõ “Ýéð íýòâîðê”
ÕÕÊ, “Íàíäèí âýé” ÕÕÊ, “Ìîíãîëèàí Àýð
Ýæèíñè” ÕÕÊ, “Ñèòè ýéð ìàéëñ” ÕÕÊ-
èóäàä íü çºâøººðºëã¿éãýýð ÌÈÀÒ-ûí
òàñàëáàðáîðëóóëæ,õýðýãëýã÷äèéãýðñäýëä
îðóóëñàí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñíûã
òîãòîîæ çºð÷ëèéã òàñëàí çîãñîîæ, äýýðõ
àæ àõóéí íýãæ òóñ á¿ðä 8,000,000
òºãðºãèéí òîðãóóëü íîãäóóëëàà.
“Ìîáèêîì êîðïîðàöè” ÕÕÊ äàâàìãàé
áàéäëàà õóóëü áóñààð àøèãëàæ,
ªðñºë人íèé òóõàé õóóëü çºð÷ñºíèéã
òîãòîîæ 2,3 òýðáóì òºãðºãººð òîðãîâ.
18
19
20
21
22
23
7. 8
Íèéñëýëèéí ãýð õîðîîëëûí èðãýäèéí
öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷òýé õîëáîîòîé
ãîìäëûí äàãóó 2000 ãàðóé èðãýíòýé
áèå÷ëýí óóëçàæ, ãýð õîðîîëîëä
áàéðëóóëñàí çàðèì öàõèëãààíû ùèòí¿¿ä
òîîëóóðûí çààëòûã õÿíàõ öîíõã¿é, ºíäºðò
áàéðëàäàã çýðãýýñ õýðýãëýã÷ ººðèéí
òîîëóóðûí çààëòûã õàðàõ áîëîìæã¿éãýýñ
õýðýãëýýíäýý õÿíàëò òàâüæ ÷àääàãã¿é,
“Óëààíáààòàð öàõèëãààí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý”
ÒªÕÊ-èéí àæèë÷èä òîîëóóðûí çààëò
àâ÷, òºëáºðèéí áè÷èëò õèéõ ÿâöàä
òîîëóóðûí çààëòûí òàëààð ìýäýýëýë
àâàõûã õ¿ñýõýä ºãäºãã¿é, ãàçðûí
ãýð÷èëãýý áîëîí ¿ë õºäëºõ õºðºíãèéí
ãýð÷èëãýýã¿é õýðýãëýã÷òýé ýð÷èì õ¿÷ýýð
õàíãàõ ãýðýý áàéãóóëäàãã¿é, õýðýãëýã÷äýä
¿éë÷ëýõ òºâ¿¿ä öàõèëãààíû òºëáºðèéí
áàðèìòàä òîîëóóðûí çààëò, ò¿¿íèé
çºð¿¿ã áè÷èõã¿éãýýð òºëáºð õóðààí àâäàã
çýðýã çºð÷ë¿¿äèéã òîãòîîâ. Ǻð÷ëèéã
àðèëãàõ àðãà õýìæýý àâ÷, õÿíàëò òàâüñíû
ä¿íä 2015 îíû 9,10 ñàðä Íèéñëýëèéí 6
ä¿¿ðýã áîëîí Çóñëàí, Çóóíìîä õîòóóäàä
áàéðøèëòàé íèéò 671 öàõèëãààíû
ùèòèéã 1,6 ìåòðò áàéðëóóëæ áóóëãàñàí
áºãººä ãýð õîðîîëîëûí á¿õ õýðýãëýã÷
ººðèéí õýðýãëýý áîëîí òîîëóóðûí
çààëòàà á¿ðýí õÿíàõ, ìýäýýëýë àâàõ
á¿ðýí áîëîìæ á¿ðäñýí. Ãàçðûí ãýð÷èëãýý
áîëîí ¿ë õºäëºõ õºðºíãèéí ãýð÷èëãýýã¿é
õýðýãëýã÷òýé ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ ò¿ð
ãýðýý áàéãóóëäàã áîëñíîîð õýä õýäýí àéë
äóíä íýã òîîëóóðààð òºëáºð òºëºõ áèø
àéë áîëãîí òóñäàà òîîëóóðààð çºâõºí
ººðèéí õýðýãëýýíèé òºëáºðºº òºëºõ
áîëîìæòîé áîëñîí. Õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷ëýõ
òºâ¿¿ä öàõèëãààíû òºëáºðèéí áàðèìòàä
òîîëóóðûí çààëò áîëîí ò¿¿íèé çºð¿¿ã
áè÷èæ ºã÷, õýðýãëýã÷èéí õýðýãëýýíèé
òàëààðõ ìýäýýëëèéã á¿ðýí ºãäºã áîëñîí.
Ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõ¿¿ä, õóäàëäààíû
òºâ, óñ ò¿ãýýõ ãàçðóóäàä óíäíû óñíû
ñàâíû õýðýãëýý, ò¿¿íèé çîðèóëàëò,
àøèãëàëòûí áàéäàëä ñóäàëãàà, ä¿í
øèíæèëãýý õèéæ, ýð¿¿ë ìýíäýä
õîðòîé, õ¿íñíèé çîðèóëàëòààð àøèãëàõ
áîëîìæã¿é óñ õàäãàëàõ, 纺âºðëºõ
ñàâóóäûã õýðýãëýýíýýñ õàñàõ àæëûã
ýõë¿¿ëýâ.
Øàòàõóóíû çîõèîìîë õîìñäîë
¿¿ñãýñýí ¿íäýñëýëýýð “ÍÈÊ” ÕÊ-ä çîõèõ
òîðãóóëèéã íîãäóóëàõ øèéäâýðèéã Äýýä
ø¿¿õèéí õÿíàëòûí øàòíû õóðàëäààíààñ
2013 îíä øèéäâýðëýñýí áîëîâ÷
ø¿¿õèéí øèéäâýðèéã ºìíºõ óäèðäëàãà
õýðýãæ¿¿ëýýã¿é áàéñíûã øàëãàí òîãòîîæ,
“ÍÈÊ” ÕÊ-ä 2,3 òýðáóì òºãðºãèéí òîðãóóëü
íîãäóóëàâ.
“Æàñò îéë”, “Ìàãíàé òðåéä” êîìïàíèóä
¿ãñýí õóéâàëäàæ øàòàõóóíû ¿íèéã
íýìñíèéã òîãòîîñîíòîé õîëáîãäóóëæ
ãóðâàí øàòíû ø¿¿õýä ÿëàëò áàéãóóëæ,
òóñ êîìïàíèóäàä 3,1 òýðáóì òºãðºãèéí
òîðãóóëü íîãäóóëàâ.
2015 îíä íèéò 56 òåíäåðòýé õîëáîîòîé
ãîìäëûã õÿíàæ, ªðñºë人íèé òóõàé
24
25
26
27
28
8. 9
õóóëü áîëîí Òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èéí
õºðºí㺺ð áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ
òóõàé õóóëü çºð÷ñºí 34 òåíäåðèéã çîãñîîëãîæ,
õóóëüä íèéö¿¿ëæ ÿâóóëàâ.
تÕÒà îðîí íóòàãò õ¿ð÷ àæèëëàõ çîðèëãîîð 21
àéìãèéí îðîí òîîíû áóñ óëñûí áàéöààã÷ íàðûã
3 óäààãèéí ñóðãàëòàä õàìðóóëæ ¿¿ðýãæ¿¿ëýâ.
Çàìûí-¯¿ä ñóìàíä تÕÒÃ-ûí îðîí íóòàã äàõü
àíõíû Õýðýãëýã÷èéí òºâèéã íýýæ, îðîí òîîíû
óëñûí áàéöààã÷ àæèëëóóëàâ. Íèéò 21 àéìàãò
ñàëáàðòàé áîëîõ çîðèëãîîð “تÕÒà îðîí íóòàãò
õ¿ð÷ àæèëëàõ” òºñºë áîëîâñðóóëàâ.
ÁÍÕÀÓ-ûí ªÌªÇÎ-íû ¯éëäâýð õóäàëäààíû
çàñàã çàõèðãààíû õàìààðàëòûí òîâ÷îîòîé õàìòðàí
àæèëëàõ ñàíàìæ áè÷èã áàéãóóëàí õàìòàðñàí õÿíàëò
øàëãàëò õèéæ Ìîíãîë Óëñûí îäîí ìåäàëèóäûã
ÁÍÕÀÓ-ûí Ýðýýí õîòîä õóóðàì÷ààð ¿éëäâýðëýæ
áàéãàà àñóóäëûã á¿ðýí çîãñîîæ, “Ìîíãîëä
¿éëäâýðëýâ” ãýñýí õóóðàì÷ áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõàä õÿíàëòûã ÷àíãàðóóëàâ.
Õýðýãëýã÷èéí ýðõèéí çºð÷èë èõýýõýí ãàðäàã
ãàçðóóä áîëîõ Çàìûí-¯¿ä, Àëòàíáóëàã ñóìóóäàä
Óëñûí áàéöààã÷èéã àæèëëóóëæ, ÁÍÕÀÓ áîëîí
ÎÕÓ-ä áèçíåñ ýðõëýã÷äýäýý øóäàðãààð ºðñºëäºõ
íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëæ, èðãýäèéíõýý ýðõ àøãèéã òóñ
óëñóóäûí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäûí øóãàìààð
õàìãààëäàã áîëëîî.
29
30
31
