шалтгааны утгатай өгүүлбэрийг танья

1. Шалтгааны утгатай
өгүүлбэрийг танья
2019.03.13

2. Мазаалай

3. Мазаалайн
талаар та нар
юу мэдэх вэ?

4. Мазаалай
1. Мазаалай нь говь цөлд амьдардаг
дэлхèйн цорын ганц баавгай бөгөөд
зөвхөн Монголын говьд байдаг.
2. Мазаалайг анх 1920-èод оны эхээр баруун
Алтайн нурууны Аж Богдод олж
тогтоосон т¿¿х бèй.
3. Хөхтөн амьтдын сэг зэмээр хооллодог
тул байгальд арèутгагчèйн ¿¿рэг
г¿йцэтгэдэг. Хөрснèй ус ойр газарт
малтаж, ус гаргадаг тул хавтгай зэрэг
бусад хөхтөн амьтдыг усаар хангахад
чухал ¿¿рэгтэй.

5. Мазаалай угтаа махчèн
амьтан. Гэвч [мазаалай]
одоо малчдад бэлчээр
нутгаа булаалгаж, цөл р¿¿
шахагдсан учраас èдэш
тэжээлèйнх нь 77 хувь
ургамал, 23 хувь амьтны
гаралтай болсон.

6. 1-р баг
• Ган гачиг ундаалдаг усыг нь
ширгээсэн-цангаж үхэх
• Зарим жил тэндхийн хөрснөөс
Зээргэнэ ч цухуйхгүй-өлсөж
үхэх
• Тэдний доторх тэнэгийн тоо
өссөн –нэгнийгээ барьж идэх
• Агнах

7. 2-р баг
• Эх нь үр зулзагатаа хатуурхдаг
• Аламцгаа хоосон хаячхаад хэдэн
хоногоор хамааг¿й тэнээд алга
болчèхно.
• Салтаандаа хөхөө дараад
суучèхна.
• Аламцаг хэчнээн орèлсон ч
аргадахг¿й, харèн алгадаж
унагадаг.

8. 3-р баг
•Зун их халуун
байдаг.
•Идэш тэжээлгүй
болбол.
•Өөр хийх зүйлгүй.

9. 4-р баг
• Мазаалай намар болохоор хармагèйн
жèмс èх èднэ.
• Говèйн жèмс тун èсгэлэн. Бараг мөчèр
дээрээ бэлэн болчèхсон дарс л гэсэн
¿г.
• Мазаалай өлөн элгэн дээрээ хармаг
èдсээр байгаад согтчèхдог байна.
• Согтуурч мансуурах нь сайхан мэт
“санагдах” тул х¿н архèнд ордогтой
адèл хармагт орчèхно.

10. 1-р баг
• Говèйн байнгын ¿зэгдэл èх
ган ундаалдаг ус булгèйг нь
шèргээдэг учраас тэр ангаж
¿хнэ.
• Т¿¿нèй èддэг ургамал, шавж
байгальд ховордсон.
Мазаалай өлсөж ¿хэх
болсон.

11. 2-р баг
• Зарèм жèл тэндхèйн
хөрснөөс зээргэнэ ч
цухуйхг¿й учир тэр яс
мэрсээр байгаад өлбөрч
¿хдэг.
• Мазаалайг хамгаалахын тулд
мазаалайн байршил нутагт
хүн мал оруулахыг хориглов.

12. 3-р баг
• Оросын эрдэмтэн Орлов,
Соколов нар мазаалайг
баавгайн бèе даасан з¿йл мөн
гэж ¿зсэн. Бèологèйн шèнжлэх
ухаанд б¿ртг¿¿лсэн.
• Хөхтөн амьтдын сэг зэмээр
хооллодог. Байгальд
арèутгагчèйн ¿¿рэг г¿йцэтгэдэг

13. 4-р баг
•Мазаалай өлөн элгэн
дээрээ идсээр байгаад
согтчихдог байна.
•Өөрөө үргэлж өлөн
явдаг учраас шувуун
дэлэнт эхэд сүү
байхгүй.

14. • [Мазаалай] малчдад бэлчээр нутгаа
булаалгаж, цөл р¿¿ шахагдсан учраас
èдэш тэжээлèйнх нь 77 хувèйг ургамал,
23 хувèйг амьтны гаралтай èдэш эзлэх
болжээ.
• Мазаалайн èдэш тэжээлèйн 77 хувèйг
ургамал, 23 хувèйг амьтны гаралтай
èдэш эзлэх болсон нь малчдад
бэлчээр нутгаа булаалгаж, цөл р¿¿
шахагдсантай холбоотой.

15. • “Элчилгүй их элсэн
цөлд бàлрàн сөнөж
буй тàвилàндàà
бàчимдàн дàвчиддàг ч
бàйж мэдэх юм.”

16. Шèйдэл 1. Санал нèйлж байна.
Яагаад гэвэл.........................................
Шèйдэл 2. Санал нèйлэхг¿й байна.
Яагаад гэвэл.........................................
Шèйдэл 3. Эргэлзэж байна. Яагаад
гэвэл ....................................................

17. Идэвхтэй оролцсонд
баярлалаа.