Riolering in 2050 - Francois Clemens, TU Delft: Visionaire bijdrage hoe het rioolsysteem en zuivering er uit zouden kunnen zien. Hoe zouden we anno 2050 Almere opnieuw ontwerpen?

1. Riolering in 2050, ofwel:
quo vadis?
FRANCOIS CLEMENS

2. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Klimaat
Milieu
Duurzaamheid (of C2C)
Personeel
Demografische ontwikkeling
Politiek (doelmatiger, transparanter)
‘Starre’, trage systemen
Welke systemen op termijn:
• type (meervoudig scheiden)
• schaalgrootte
• Eisen aan systemen ?
2
‘Uitdaging’ als eufemisme voor lastige
vraagstukken

3. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Klimaat: droge voeten:
• Onderzoek TU Delft: meer dan 50% van de overlastsituaties is terug te voeren op
onderhoudsproblemen.
• Huidige keuze: aanpassen bovengrondse inrichting
• RTC biedt niet veel soelaas: de regelmacht is in de praktijk gewoon te klein, daarnaast is de
effectiviteit niet of nauwelijks aantoonbaar.
• Mogelijke rol ICT: signalering, data-acquisitie en -analyse t.b.v. optimalisatie onderhoud, maar
vooral: een taal spreken, project GWSW is hierbij vrij cruciaal!
3
Even kort bij allen langs

4. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Toekomstige klimaattrends en -oscillaties?
?
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010
year [-]
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
anomalyinextremes[%]
winter, 10-year window
winter, 15-year window
long-term average
approximate cyclic variations
cyclic variations plus climate change
climate change effect

5. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater5
Temperatuur toename: versnelde corrosie

6. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
KRW eisen
Hormoonverstorende stoffen, micro plastics, emerging substances
Meetbaar maken van ‘prestatie’ (naar een ‘echte’ benchmark?)
Afstemming functioneren onderdelen afvalwaterketen (riolering, persleidingen, AWZI’s)
Afstemming AM met andere infrastructuur (wegen, drinkwater, groen, kabels, gasnet etc.)
Rol ICT: regelen, data-acquisitie en -analyse zowel operationeel als voor beleidstoetsing.
6
Milieu

7. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Afval bestaat niet ! Afval = grondstof
B.v. fosfaat als eindige grondstof
Energie uit de afvalwaterketen (hoewel…. 10W/inw) Heb niet de illusie het
energievraagstuk op te lossen binnen de waterketen !!!
C2C als overtreffende trap, zeer inspirerend als beeld
7
Duurzaamheid

8. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Steeds meer met minder !
Ondanks recente toevloed van beta-studenten wordt een groot tekort aan technici
voorzien op alle niveau’s (demografie!)
Dus:
• Optimalisatie van inzet van mensen.
• Optimalisatie opleiding van mensen.
• Kennis en informatie meer en beter delen (ook over organsatiegrenzen heen )
• Risicomanagement (hoever kan ik de zaak laten instorten zonder echte problemen)
• Oplossingen zoeken die relatief weinig beheeraandacht behoeven.
8
Personeel

9. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Tot 2025 groei met ongeveer 600.000 mensen
Sedert 1998 afname van de bevolking in Limburg en Zeeland (voorbeelden waarvan
we kunnen leren)
Na 2035 algemene vergrijzing en krimp !
Dus waar en wanneer investeren in infra die ongeveer 60-70 jaar meegaat ?
Relatie met beschikbaarheid technische kennis (plaats, tijd en aard)
9
Demografische ontwikkelingen

10. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Tot 1985: totale desinteresse
1985-1995 haast: sanering lozingen
1992-2005 afkoppelen moet
2002-nu : KRW
2003-nu: Transparantie: benchmark
2005-nu: pas op met afkoppelen
2008: doelmatigheid
2008-nu: gedeelde verantwoordelijkheden
Andere trend: markt, privatisering, waterketenbedrijven, samenwerkingsverbanden
2009- verder ???????????? Een flipperkast ?
Rol ICT: sturen, data voor beleidsevaluatie, data kwaliteit, basis voor zinvolle beleidsvragen.
10
Politiek als onzekere factor

11. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
De huidige systemen zijn robuust, van beton, groot, star en leven lang
Zijn grootschalig en collectief
Gaan uit van afval, niet van grondstof
Kosten energie
Vormen een raison d’etre in zichzelf. (wie durft het rioolstelsel van Parijs echt te
saneren ?)
Waar moeten we heen ? Een paar scenario’s
11
Starre, trage systemen

12. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Voor elk probleem wordt een technische oplossing gezocht (en gevonden).
Risico’s worden tot praktisch nul gereduceerd.
Besluiten worden centraal genomen door een kleine groep ingewijden.
Binnen afvalwatersysteem: ‘end of pipe’ oplossingen.
Wensen van klanten spelen hoegenaamd geen rol.
12
Scenario technocratisch

13. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Zeer geavanceerde technische oplossingen.
Kosten spelen nauwelijks een rol in de besluitvorming.
Dit scenario is het ‘walhalla’ voor ingenieurs: schermend met gezondheidsrisico’s kan
vrijwel alles !
Dit gaat alleen maar goed zolang er politieke steun is voor een grootschalige
onbalans tussen kosten (meetbaar) en baten (nauwelijks meetbaar!).
Kan ontaarden in scenario privatisering.
13
Scenario technocratisch

14. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Duurzame, kleinschalige systemen zijn op grote schaal ingevoerd.
Hergebruik van water en grondstoffen is uitgangspunt.
Er wordt onderscheid gemaakt in diverse soorten water (drinkwater, irrigatiewater,
spoelwater etc.).
Sterk gedecentraliseerd beheer, veel kleine zuiveringen (IBA-achtige dingen)
De risico’s in dit scenario zijn divers:
14
Scenario groen

15. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Lange termijn effecten niet duidelijk (denk b.v. aan accumulatie van zware metalen en
andere persistente stoffen in gesloten systemen).
Na realisatie van ‘groene’ oplossingen kan het lokale bestuur de neiging hebben geen
beheerverantwoordelijkheid te nemen (immers: de oplossing was toch duurzaam,
kleinschalig en samen met de burgers?).
Beheerverantwoordelijkheid bij eindgebruiker geeft op termijn kans op achterblijvend
onderhoud.
15
Scenario groen

16. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Van alles wat: een beetje ‘groen’ een beetje ‘technocratisch’ een beetje ‘privatisering’.
Verschrikkelijk veel soorten oplossingen door elkaar heen.
Beheer is een probleem; wat, waar en hoe is slecht bekend (althans voor wat riolering
betreft)
16
Scenario business as usual

17. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater17
Wat baten kaars en bril als den uil niet zien wil?

18. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater18
Wat baten kaars en bril als den uil niet zien wil?

19. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater19
Kwaliteit in de bouw

20. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Reactie op uit de hand gelopen technocratie.
Overheid stimuleert in eerste instantie zoeken naar evenwicht tussen
‘geld’, ‘gezondheid’ en ‘milieu’.
De overheid zal ook een zo hoog mogelijke prijs vragen, dit is slechts
een éénmalige injectie.
20
Scenario privatisering

21. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Er ontstaan locale monopolieposities, ook qua kennis !
In extremo kan dit zelfs het open wetenschappelijke debat bedreigen.
Spiraal die geldgedreven is kan leiden tot geen 100% toegankelijkheid
van de (nu openbare) sanitatiesystemen.
21
Scenario privatisering

22. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
Temperatuur meten:
22
Onverwacht: riolering en privacy
ø1500
ø800
4221197
4221195
4221194
4221263
4221262
4221261
4221260
4221259
4221141
4221150
ø800
ø900
4221149
4221148
422????
4221277
4221290
4221293
4221281
4221282
4221283
4221284
4221285
4221286
ø800
ø800
4221287
4221288
4221289
4141589
4141588
4141585
ø1500 ø1000
ø700
4141581
4141582
4141145
4141???
4141???
4141180
4141184
4141185
4141580
4141197
4141196
4141195
4141519
4141520
4141473
ø300
00:00 12:00 00:00 12:00 00:00 12:00 00:00
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
18 - 20 December 2008
temperature(
o
C)
DTS monitoring results at x=1818m
in-sewer lengh [m]
19December2008
DTS monitoring results for 19 December 2008 00h00 - 06h00
100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00 7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18

23. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
USA: opsporen van ‘drugspanden’ via biosensoren in de riolering (ICUD 2008)
Mogelijkheid tot opsporen van ziekten (leuk voor verzekeraars)
Hilarische mogelijkheid: integratie sensorisering afvalwatersysteem en de database
van felicitatiedienst……
23
Riolering en privacy

24. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater24
De uitdagingen voor de beheerder
Blijf weten wat je beheert.
Weet hoe het eruit ziet.
Weet hoe het functioneert.
ICT vervult een steeds belangrijker rol bij
alle drie deze essentiele
beheervragen.

25. Kennisbijeenkomst: De toekomst van afvalwater
• D-SHIT (verpompen van ‘dik’ afvalwater TU Delft/Deltares)
• Meetmethoden voor kwantificerende inspectietechnieken (o.a. TISCA)
• Ontwikkeling van gerobotiseerde inspectie- en reparatiemethoden (UK/NL)
• Adaptatie van de bebouwde omgeving (DIMI, BK/CiTG TU Delft)
• Hydraulisch gedrag als indicator voor onderhoudsnoodzaak (KPUD/gem Utrecht.)
• Voorkomen van drijflaagopbouw in gemaalkelders (TU Delft/gem. Rotterdam)
• Geavanceerde rekenmethoden voor constructieve sterkte van buizen (TU
Eindhoven/Deltares).
• Samenwerking in AM (KPUD, TU Delft)
• Ontwikkeling van de “smart-pig” voor persleidingen.
• Uitrollen GWSW (stichting RIONED)
25
Welk onderzoek is onderweg?

26. Contactgegevens
ORGANISATIE: TU DELFT / DELTARES
SPREKER: FRANCOIS CLEMENS
E-MAILADRES: FRANCOIS.CLEMENSMEYER@DELTARES.NL
WEBSITE: DELTARES.NL