2. Ринолалия тіл кемістігі
Ринолалия дегеніміз сөйлеу тілі аппаратының
анатомиялық-физиологиялық ақаулығының
салдарынан дауыстың әуесіздігі мен дыбыстың
дұрыс айтылуының бұзылуы. Дыбыстың дұрыс
айтылуының бұзылуы мен дауыс әуезінің бұзылуы
қатарласып сай келуі ринолалияны дислалия мен
ринфониядан ажыратуға мүмкіндік. береді.
3. Ринололияда артикуляция, дыбыс
шығару (фонация), дауыс пайда болу
механизмдерінің мөлшерден ауыткуы
байқалады, оның себебі ауыз жұтқышақ
пен мұрын резонаторларының ара
қатынастарының бұзылуынан болады.
Адамның сөйлеу мүшелерінің жұмыс
істеуі дұрыс болған жағдайда сөйлеу
тіліндегі барлық дыбыстарды айтқан
кезде (таза мұрындық дыбыстардан
басқалары) мұрын-жұтқыншақ пен
мұрын қуысының, жұтқыншақ-ауыз
қуыстарының аралары бөлініп тұрады.
4.
5.
6. Жабық ринолалия.
Бітеу ринолалия сөйлеу
тіліндегі дыбыстардың
айтылуы кезінде
физиологиялық мұрын
резонансының төмендігін
сипаттайды.
7. Жабық ринолалия пайда
болуының себебі мұрын
кеңістіктегі органикалық
өзгерістердің немесе тандай
мен жұтқыншақтың
қабысуындағы
функционалдық бұзылудың
салдары.
8. Алдыңғы жабык ринолалия
мұрынның артқы бөлігінің
төменгі кабыршағының
қалыптан тыс ұлғайып кетіп,
(гипертрофия) тұрақтап, узаққа
созылуынан (хронический)
кеңсіріктің клегей қабығының
қабынуынан, мұрын
шеміршегінің майысуынан,
мұрын жолының ісіуінен пайда
болады.
9. Артқы жабық ринолалия
балаларда жиі кездесетін тамақ,
көмекей бездерінің шамадан тыс
ісіп кетіп ұлғаюының
салдарынан, мұрын жұтқыншақ
кабынуынан, мұрын
жұтқыншақтың фибромасы
немесе баскадай ісіктерінен
пайда болады.
10. Ашық ринолалия, оның себептері
Ауыз бен мұрын жолы аралығында
кақпа жабык тұрған кезде дауыс
дірілі ауыз жолы арқылы өтеді де
сөйлеу мүшелеріндегі дыбыстар
дұрыс айтылады. Егер ауыз бен
мұрын жолының аралығыңдағы
қакпа толық жабылмай бір шеті
ашық қалса, ауа дірілі мұрын
жолына өтіп кетеді. Соның
нәтижесінде ауыз бен мұрын.
жолының аралығындағы кақпа
бұзылған жағдайда, дауыстың үні
жаңғырып естілетін болады. Бұндай
жағдайда, әсіресе дауысты
дыбыстарды айтқан кезде үннің
әуезі өзгереді.
13. Функционалды ашық ринолалияның
бір түрі тамақ, көмей бездерінің
ұлғайып кеткен ісігін сылып
тастағаннан кейін жұмсақ
таңдайдың ұзақ мерзімге дейін
қимылдай алмайтындығынан пайда
болады
14. Органикалық ашық ринололияның
іштен туа біткен түрлеріне жұмсақ, қатты
таңдайдың жарылуы жатады.
Сыртқы соққының залалынан пайда
болатын органикалық ашық ринолалия
түріне ауыз және мұрын куыстарының
зақымдануы және жұмсак таңдайдың
сыртқы соққының әсерінен сал болып
қалуы жатады.
18. Ерні мен таңдайы іштен жетілмеген бала
емшекті өте үлкен қиындықпен сорады. Ерін
мен таңдайдың бірдей жырылуы баланың
соруына ерекше қиындық туғызады, ал екеуі
бірдей екі жағынан да жырылған болса, бала
сору қабілетінен мұлде айырылады.
Баланы тамақтандырудың қиындығы оның
өсуін нашарлатады және ауруға шалдығыш
болуына алып келеді. Жырық бар балалардың
көпшілігі жоғары тыныс жолының қабынуы,
бронхитқа, қан азаю, өкпенің қабынуы, мешел
ауруына бейім болады.
19. Жарыктың мынандай түрлері
кездеседі:
1.үстіңгі еріннің жарығы, үстіңгі ерін
және жақ суйектер жырығы;
2.қатты және жұмсақ таңдайдың жырығы;
Таңдайының жарығы бар балаларды
3.үстіңгі еріннің жырығы, тіс түбі қызыл
ет өскіні және таңдайдың жарығы (бір
жақты немесе екі жакты).
4.таңдайдың шырышты қабығы асты
жарығы