SlideShare a Scribd company logo

Raport o sytuacji gospodarczej w Europie

•
•
Robert Loranc
Robert Loranc

Raport firmy Sage o wpływie średnich przedsiębiorstw na sytuację gospodarczą w Europie

Economy & Finance
1 of 110
Download to read offline
1 Wpływśrednich przedsiębiorstwna sytuację gospodarczą UE www.midmarketimpact.com wEuropie Raporto sytuacji Gospodarczej
2 Wprowadzenie Znaczenie średniej wielkości przedsiębiorstw jest w Europie niedostatecznie doceniane. Jedynie niemiecki sektor małych i średnich przedsiębiorstw (tzw. Mittelstand) dysponuje biznesową i kulturową platformą, powszechnie uznawaną przez decydentów politycznych, liderów biznesu i ogół społeczeństwa. Nawet powierzchowne badania wykazują, że średnie przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w gospodarce europejskiej i zatrudniają miliony ludzi. Brakuje jednak definitywnego badania, które zbierałoby różnorodne elementy by zapewnić kompleksowe i wiarygodne spojrzenie na wpływ tego sektora, jego charakterystykę i sukcesy. W Sage, bardzo dbamy o naszych klientów zarówno należących do średnich firm, jak i do dużych korporacji. Naszym celem jest zapewnianie im czegoś więcej niż tylko doskonałe oprogramowanie i wsparcie. Rozumiemy ich aspiracje i staramy się zapewnić im wszystkie potrzebne informacje do skutecznego prowadzenia ich działalności. Jako orędownik naszych klientów i całego rynku średnich przedsiębiorstw chcemy wpłynąć na wzrost świadomości jak niezwykle ważny jest ten segment gospodarki europejskiej. Chcemy by decydenci, media, konsumenci, przedstawiciela świata biznesu i samych średnich przedsiębiorstw rozumieli i doceniali potencjał wzrostu tego segmentu i to, jak można zapewnić mu dalsze wsparcie. Wierzymy, że europejskie średnie przedsiębiorstwa są cichymi bohaterami gospodarki, czego niniejszy raport dowodzi. Dyrektor Generalny Sage ds. Średnich Przedsiębiorstw, Jayne Archbold
3 Treść Wprowadzenie Streszczenie Podsumowanie międzynarodowe Porównania międzynarodowe Perspektywy na rynkach średnich przedsiębiorstw Prezentacja fragmentów europejskiego rynku średnich przedsiębiorstw Wielka Brytania Irlandia Niemcy Hiszpania Francja Portugalia Włochy Holandia Belgia Polska Słowacja Republika Czeska Podsumowanie Załącznik techniczny O firmie Sage 2 4 6 13 16 20 24 30 35 42 48 54 61 69 76 82 89 96 104 106 110 Prawa autorskie i podziękowania W opracowaniu niniejszego raportu pomagała Cebr – niezależna firma doradcza specjalizująca się w kwestiach gospodarki i biznesu, założona w 1992 roku. Raport w znacznej mierze opiera się na ich niezależnych badaniach. Badanie obejmuje 12 głównych gospodarek europejskich. Dodatkowo przy sporządzaniu raportu wykorzystano wyniki ankiet wypełnionych przez 814 osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji biznesowych z 12 krajów europejskich. Wywiady przeprowadzono online w grudniu 2014 r. Realizowała je firma Redshift Research, która wykorzystała rozsyłane pocztą elektroniczną zaproszenia i internetową ankietę. Poglądy wyrażone w niniejszym dokumencie przedstawiają zdanie jego autorów i są oparte na przeprowadzonych przez nich badaniach. Treść raportu może odbiegać od poglądów firmy Sage.
4 Na przestrzeni ostatniego trudnego okresu w gospodarce europejskiej trwała dyskusja na temat potencjalnych źródeł wzrostu wwiodących gospodarkach Europy. Decydenci polityczni i komentatorzy koncentrowali się raczej na roli startupów i dużych przedsiębiorstw. Celem niniejszego raportu jest przedstawienie przedsiębiorstw plasujących się pomiędzy owymi kategoriami, zbyt dużych na rolę tradycyjnej małej firmy a zarazem mniejsze od, dominujących wwiadomościach gospodarczych, spółek notowanych na giełdach. Firma Sage zleciła Centre for Economics and Business Research (Cebr) zbadanie charakterystyki gospodarczej średnich przedsiębiorstw (które dalej w tekście nazywamy „średnimi przedsiębiorstwami“) w 12 wybranych gospodarkach europejskich, które łącznie składają się na 86% PKB UE. Celem niniejszego opracowania jest podkreślenie znaczenia wkładu średnich przedsiębiorstww gospodarkę europejską. Niniejszy raport przedstawia wyniki badań i powiązanego z nim zbierania informacji. W dyskusjach ekonomicznych i politycznych często przeocza się średnie przedsiębiorstwa, koncentrując się na dużych korporacjach i małych firmach / startupach. Jednak, jak wykaże ten raport, średnie przedsiębiorstwa są kluczowym elementem działalności gospodarczej w całej Europie. W 2014 roku, w krajach objętych analizą, średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 1% wszystkich firm z gospodarki przedsiębiorstw, jednakwypracowały 20% obrotów, wygenerowały 18% wartości dodanej brutto (WDB)* i zapewniły zatrudnienie dla 17% siły roboczej. W tym roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały łącznie 18.7 mln osób. Jest to znaczny wkład w całkowite zatrudnienie na kontynencie, na którym powszechnie jest podwyższone bezrobocie i powolne tworzenie miejsc pracy. Jednak także średnie przedsiębiorstwa zostały, w ostatnich latach, dotknięte zakłóceniami na europejskim rynku pracy, na którym poziom bezrobocia pozostał bez zmian w okresie lat 2009-13. Dopiero w 2014 r. odnotowano wzrost zatrudnienia o 0.8%. Niemal połowę tego wzrostu zapewniło tworzenie miejsc pracy przez średnie przedsiębiorstwa z Wielkiej Brytanii. W dalszej perspektywie liczy się na równomierny wzrost. Przewiduje się, że do 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zwiększać zatrudnienie o około 124 tysięcy osób rocznie, całkowite zatrudnienie wyniesie wówczas 19.3 miliona pracowników. W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstw w generowaniu WDB wynosił od 15% a 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorstw. W wartościach bezwzględnych, szacuje się, że niemieckie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 298 mld EUR, czyli równowartość około 20% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw. Streszczenie “Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2015 r. około 1.06 biliona €, co będzie stanowić wzrost o średnio 3%, zaś w roku 2019 osiągnie 1.2 biliona €”
5 WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa wzrosła zaledwie z878 miliardów € w 2009 roku do szacowanego 1.03 biliona euro w 2014 roku (w przeliczeniu na obecne ceny). W przyszłości oczekuje się dalszego wzrostu, wspomaganego przez stopniowe odradzanie się popytu oraz złagodzenie finansowych ograniczeń dotykających średniej wielkości przedsiębiorstwa. Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2015 r. około 1.06 biliona €, co będzie stanowić wzrost o średnio 3%, zaś w roku 2019 osiągnie 1.2 biliona €. Niezależnie od powyższego wkładu w gospodarkę, średnie przedsiębiorstwa są ważnym motorem eksportu. W badanych krajach odpowiadały za 17% całego eksportu towarów. W obrębie dwunastu krajów objętych badaniem średnie firmy eksportowały w 2012 r. towary o łącznej wartości 634 miliardów €. Eksporterzy zapewnili cenny impuls popytu dla krajowych gospodarek, które na skutek polityki oszczędnościowe i wysokiego zadłużenia gospodarstw domowych, borykają się ze słabym popytem krajowym. Dodatkowo średnie przedsiębiorstwa są istotnym motorem postępu. Blisko dwie trzecie ze średnich przedsiębiorstw działa innowacyjnie (63%), rozwija i przyjmuje nowe produkty i praktyki biznesowe. Co więcej we wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa od przeciętnej dla danej gospodarki. W 9 z 12 analizowanych krajówwartość dodana, generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej krajowej. Jedynie w Irlandii, Niemczech i Francji produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa od średniej krajowej gospodarki przedsiębiorstw. W badanych 12 krajach firmy te finansują 15% wydatków na badania i rozwój, co dodatkowo podkreśla to jak średnie przedsiębiorstwa pomagają w napędzaniu postępu technologicznego i zwiększeniu zasobówwiedzy. * WDB jest miarą produkcji gospodarczej obejmującą towary i usługi. Mniej więcej porównywalna do PKB, może być traktowane jako dochód/obrót, pozostały po odjęciu kosztu ich pozyskania. Patrz załącznik techniczny.
6 1. Podsumowanie międzynarodowe W 2014 r. Średnie firmy wygenerowały 1.0 biliona EUR WDB W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstww generowaniu WDB wynosił od 15% do 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorczą. W wartościach bezwzględnych, szacuje się, że niemieckie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 298 mld EUR, czyli równowartość 20% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa wwiększych, bardziej dojrzałych gospodarkach, jak np. brytyjska, francuska, włoska i hiszpańska generują proporcjonalnie mniejszy odsetek całkowitej WDB. Naturalną cechą mniejszych gospodarek jest mniejszy potencjał średnich przedsiębiorstw, jednak zazwyczaj generują one większą część WDB całej gospodarki przedsiębiorstw (np. kraje widniejące po prawej stronie Wykres 1 - naprzeciw) Średnie przedsiębiorstwa obejmują 180 000 firm Liczba średnich przedsiębiorstww poszczególnych krajach objętych analizą jest bardzo różna. W Niemczech działa 57 000 średnich przedsiębiorstw, co stanowi 32% wszystkich średnich przedsiębiorstw w badanych krajach. Niemieckie i brytyjskie firmy stanowią 46% średnich przedsiębiorstw z 12 krajów przedstawionych na sąsiednim rysunku. Na Słowacji działa około 2150 średnich przedsiębiorstw, czyli mniej niż 4% takich przedsiębiorstw działających w Niemczech. 300 250 200 150 100 50 0 350 Wykres 1: Wartość dodana brutto (WDB) generowana przez średnie przedsiębiorstwa, wwartościach bezwzględnych (miliardy euro) i jako procent WDB całej gospodarki przedsiębiorstw (2014 r.) 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Udział w całej WDB (prawa oś) WDB w mld euro (lewa oś) 298 205 139 106 74 73 40 37 17 16 14 6 60.000 Wykres 2: Porównanie liczby średnich przedsiębiorstw działających w 2014 r. 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 57.400 26.600 19.500 18.900 15.300 14.000 8.700 6.700 4.500 2.1502.600 4.300 70.000 Niemcy Francja Belgia Holandia Portugalia Irlandia WielkaBrytania Hiszpania Polska Włochy Czechy Słowacja Niemcy Francja Belgia Holandia Portugalia Irlandia W B Hiszpania Polska W łochy Czechy Słowacja
7 “W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstw w generowaniu WDB wynosił od 15% do 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorczą.” 15% 23%
8 Średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w produkcję i zatrudnienie W Portugalii średnie przedsiębiorstwa – pomimo iż jest ich zaledwie 4500 – generują 22% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw, zatrudniając zaledwie 16% wszystkich pracowników. Nieproporcjonalnie duży wkład w WDB (w stosunku do zatrudnienia) obserwuje się także w Holandii, jak i również w innych gospodarkach z Południa Europy, np. w Hiszpanii i Włoszech. W Niemczech średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną piątą zarówno WDB jak i zatrudnienia Wśród krajów objętych badaniem jedynie w Holandii, Portugalii, Polsce i Czechach średnie przedsiębiorstwa mają wyższy udział w całkowitej WDB. Średnie przedsiębiorstwa zatrudniają w całej Europie 18,7 mln osób Wśród krajów objętych badaniem najwięcej pracowników zatrudniają niemieckie średnie przedsiębiorstwa, w których pracuje 5,5 mln pracowników. W czterech krajach o największym sektorze średnich przedsiębiorstw pracują przeszło dwie trzecie wszystkich pracowników europejskich średnich przedsiębiorstw – 12.7 mln osób. Pomimo, że PKB Polski wynosi około 40% hiszpańskiego, polskie średnie przedsiębiorstwa zatrudniają więcej pracowników niż hiszpańskie. Odzwierciedla to niższą produktywność polskich średnich przedsiębiorstw, jak również gwałtowny spadek zatrudnienia, jaki wystąpił w ostatnich latach w Hiszpanii. 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 24% Wykres 3: Udział średnich przedsiębiorstww krajowej wartości dodanej brutto (WDB) i całkowitym zatrudnieniu w 2014 r. Belgia WB Francja Włochy Hiszpania Holandia Polska Niemcy Czechy Irlandia Portugalia Słowacja Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie 22%22% 21% 21% 20% 19% 17% 17% 17% 17% 17% 15% 16% 19% 19% 19% 20% 15% 13% 16% 21% 13% 16% 15% 6.000 Wykres 4: Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach (w tysiącach), 2014 r. Belgia WB Francja Włochy Hiszpania Holandia Polska Niemcy Czechy Irlandia Portugalia Słowacja 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 5.481 3.022 2.361 1.801 1.508 1.428 985 675 467 223241425
9 W 9 z 12 analizowanych krajów wartość dodana, generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej krajowej Jedynie w Irlandii, Niemczech i Francji produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa od średniej krajowej gospodarki przedsiębiorstw. Pracownicy średnich przedsiębiorstww Belgii uzyskują najwyższą średnią wartość WDB na pracownika – wynosiła ona w okresie 2009-2014 średnio 82,900 euro na pracownika. W Hiszpanii, Portugalii i Włoszech, WDB generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest co najmniej o 25% wyższa od średniej dla całych gospodarek tych krajów. Pokazuje to jak średnie przedsiębiorstwa pomagają w zwiększaniu produktywności w tych, borykających się z problemami, gospodarkach. Średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały w 2012 r. towary o wartości 634 miliardów euro W obrębie dwunastu krajów objętych badaniem średnie przedsiębiorstwa eksportowały w 2012 r. towary o łącznej wartości 634 miliardów €. Odpowiada to za 17% całego eksportu towarów w owym roku. Udział niemieckiego eksportu towarów eksportowanych przez średnie przedsiębiorstwa należy do najniższych – wynosi zaledwie 12%. Jednakwwartościach bezwzględnych niemieckie średnie przedsiębiorstwa pozostają największym eksporterem spośród krajów objętych badaniem. W 2012 r. niemieckie średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o wartości 219 miliardów euro. Włoskie średnie przedsiębiorstwa mają największy udział w krajowym eksporcie towarów, w 2012 roku ów udział wyniósł 27% co przekładało się na 105 miliarda euro. Belgia Belgia WB WB Francja Francja Włochy Włochy Hiszpania Hiszpania Holandia Holandia Polska Polska Niemcy NiemcyCzechy Czechy Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia SłowacjaSłowacja 80 70 60 50 40 30 20 90 Wykres A: Produktywność pracowników (w tysiącach euro rocznej WDB na pracownika), średnia z lat 2009-14 Średnie przedsiębiorstwa 10 0 Gospodarka przedsiębiorstw 30% Wykres 5: Udział średnich przedsiębiorstww całym krajowym eksporcie towarów, w 2012 r. 25% 20% 15% 10% 5% 27% 25% 25% 24% 20% 17% 15% 14% 12% 11%11% 12% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
10 “We wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa, niz jest to w przypadku przeciętnej gospodarki”
11 Średnie przedsiębiorstwa, częściej niż typowe firmy, wprowadzają innowacje We wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa, niz jest to w przypadku przeciętnej gospodarki. W 2012 roku we wszystkich krajach oprócz Polski i Słowacji, przeszło połowa średnich firm wprowadziła innowacje. W Irlandii i Niemczech odsetek ten zbliżał się do trzech czwartych. We Włoszech, a także w Hiszpanii i Portugalii średnie przedsiębiorstwa wprowadzają innowacje znacznie częściej niż inne podmioty. Prawdopodobnie przyczynia się to do obserwowanej tam wyższej produktywności. W 2013 r. Średnie przedsiębiorstwa zainwestowały w badania i rozwój 22 miliardy euro W 2013 r. europejskie średnie przedsiębiorstwa wydały na badania i rozwój 22,4 miliarda euro; odpowiada to za 15% wydatków poniesionych na ten cel przez wszystkie przedsiębiorstwa. Niemieckie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za przeszło połowę tej sumy – ich wydatki wyniosły €5,9 miliarda euro; jednakże stanowiło to zaledwie 11% całkowitych niemieckich wydatków na badania i rozwój w owym roku. Równocześnie w mniejszych gospodarkach średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za znacznie wyższy odsetekwydatków na badania i rozwój. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% Wykres 6: Odsetek firm, które w 2012 r. wprowadzały innowacje. Źródło: Badanie wspólnotowe na temat innowacji (CIS), analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa 10% Wszystkie przedsiębiorstwa 74%74% 71% 69% 67% 66% 66% 58% 57% 56% 40% 36% 67% 59% 56% 56% 55% 53% 51% 44% 50% 34% 34% 23% 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 7.000 Wykres 7: Wydatki na badania i rozwój (w milionach € – lewa oś) i udział całości wydatków przedsiębiorstw na badania i rozwój (prawa oś), 2013 r. 45% 40% 35% 30% 25% 20% Źródło: Eurostat – Wydatki firm na badania i rozwój, baza danych (BERD), analiza Cebr Wydatki na B+R (lewa oś) 15% 10% 5% 0% Udział wydatków na B+R (prawa oś) Belgia Belgia WB WB Francja FrancjaWłochy Włochy Hiszpania Hiszpania Holandia Holandia Polska Polska Niemcy Niemcy Czechy Czechy Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia Słowacja Słowacja
12 “Brytyjskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły najbardziej dynamiczny wzrost od czasu kryzysu z 2009 r”
13 2. Porównania międzynarodowe Od recesji z roku 2009, największy powrót koniunktury odnotowano w wielkiej brytanii. Brytyjskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły najbardziej dynamiczny wzrost od czasu kryzysu z 2009 r. Jednakże, jako że wzrost liczony jest w pieniądzu, skala wzrostu jest zawyżona ze względu na stosunkowo wysoką inflację, w okresie 2010-12. Również Niemcy i Polska odnotowały wysoki wzrost, WDB w tych krajach osiągnął 20%, wśród średnich przedsiębiorstw, w okresie pięciu lat do 2014 r. Tymczasem peryferyjne gospodarki, takie jak Irlandia, Portugalia i Hiszpania odnotowały w 2014 niższą WDB niż w roku 2009. Odzwierciedla to przeciągające się zaburzenia w gospodarce, do jakich doszło w tych krajach, w latach objętych analizą. Wpływ europejskiego kryzysu zatrudnienia na średnie przedsiębiorstwa W większości krajach objętych analizą, w okresie pięciu lat do 2014 r. zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach zmalało. Odzwierciedla to skalę redukcji miejsc pracy w trakcie kryzysu finansowego i po nim, a także podwyższony poziom bezrobocia będący skutkiem polityki „oszczędnościowej“ stosowanej wwielu peryferyjnych gospodarkach. Głównymi wyjątkami są Wielka Brytania – która doświadczyła w ostatnich kilku latach gwałtownego wzrostu zatrudnienia – oraz Niemcy, w których zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach od 2005 r. utrzymuje się na stałym poziomie lub rośnie. -20% -10% 0 40%30%20%10% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 8: Skumulowane zmiany w nominalnej WDB wśród średnich przedsiębiorstw, mierzonej w lokalnej walucie w latach 2009-14. -13% -11% -8% 5% 10% 11% 13% 15% 16% 18% 19% 33% Hiszpania Czechy -20% -15% -10% 5% 10%-5% 0% 15% -18% -13% -7% -5% -4% -4% -3% -2% 0% 5% 9% 10% Wykres 9: Skumulowane zmiany w zatrudnieniu w średnich przedsiębiorstwach (w osobach) w okresie 2009-14. Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia Hiszpania Holandia Holandia Włochy Włochy Francja Francja Czechy Belgia Belgia Słowacja Słowacja Niemcy Niemcy Polska Polska WB WB
14 “W porównaniu z wkładem wnoszonym w WDB przez małe i duże przedsiębiorstwa, średnie przedsiębiorstwa, w okresie pięciu lat do roku 2014, jedynie w Czechach uzyskały wzrost szybszy od nich”
15 Jedynie w czechach średnie przedsiębiorstwa doznały wzrostu W porównaniu z wkładem wnoszonym w WDB przez małe i duże przedsiębiorstwa, średnie przedsiębiorstwa, w okresie pięciu lat do roku 2014, jedynie w Czechach uzyskały wzrost szybszy od nich. W Polsce, Holandii i Irlandii, średnie przedsiębiorstwa uzyskały najniższy wzrost wśród wszystkich trzech kategorii przedsiębiorstw. W większości krajów (8 z 12) duże przedsiębiorstwa uzyskały najwyższy wzrost WDB spośród wspomnianych trzech segmentów ryku. W połowie krajów objętych badaniem zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach było niższe od oczekiwanego Diagram po prawej porównuje wzrost zatrudnienia w latach 2009-14 w różnych segmentach gospodarek poszczególnych krajów. Jeżeli chodzi o zatrudnienie w owym okresie, średnie przedsiębiorstwa wwiększości krajach (7 z 12) osiągnęły wyniki gorsze niż inne kategorie przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa w Hiszpanii, Irlandii, Polsce, Czechach, Belgii i Niemczech uzyskiwały wolniejszy wzrost zatrudnienia (lub nawet doznawały znaczącego spadku) w porównaniu do dużych i małych przedsiębiorstw należących do gospodarki przedsiębiorstw. Jedynym krajem, w którym średnie przedsiębiorstwa doswiadczyly najszybszego wzrostu w okresie pięciu lat do roku 2014 była Wielka Brytania. Dane te mogą być mylące, gdyż zostały wyciągniete z badan prowadzonych wśród zarejestrowanych przedsiębiorstw i nie uwzględniają gwałtownego wzrostu zatrudnienia wśród niezarejestrowanych mikroprzedsiębiorstw, jaki miał miejsce w ostatnich latach w Wielkiej Brytanii. Wykres 10: Skumulowane zmiany w WDB w gospodarce przedsiębiorstw, wg rozmiaru przedsiębiorstwa, mierzonej w lokalnej walucie w latach 2009-14. Irlandia Portugalia Hiszpania Holandia Włochy Francja Czechy Belgia Słowacja Niemcy Polska Wielka Bryt. Irlandia Portugalia Hiszpania Holandia Włochy Francja Czechy Belgia Słowacja Niemcy Polska Wielka Bryt. -30% -20% 10% 20%-10% 0% 30% 40% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr. Duże Duże Średnie Średnie Małe Małe Wykres 11: Skumulowane zmiany w gospodarce przedsiębiorstw z rozbiciem na rozmiar przedsiębiorstwa (w liczbie osób) w latach 2009-14. -20%-15% 5% 10%-5% 0% 15%-10% 20%
16 3. Perspectywy na rynkach średnich przedsiębiorstw Oczekuje się, że do 2019 r. Średnie przedsiębiorstwa będą generować WDB 1,2 biliona euro Po kilku słabszych latach, europejskie średnie przedsiębiorstwa uzyskują wyrównany wzrost. Oczekuje się, że ich w 2015 r. ich wkład w WDB wyniesie około 1.06 biliona euro, co będzie oznaczać roczny wzrost o około 3.0%. Do 2019 r. oczekuje się, że roczny wkład średnich przedsiębiorstww WDB wzrośnie o dodatkowe 146 miliardów euro co zwiększy całkowitą wartość WDB do przeszło 1.2 biliona euro w roku 2019. Do 2019 r. Roczny obrót średnich przedsiębiorstw wzrośnie do 5,4 biliona euro Europejskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły w 2014 r. szacowany obrót na 4.6 biliona euro, co oznacza wzrost o przeszło jedną piątą z 3.8 biliona euro w 2009 roku. Oczekuje się, że ówwkład w gospodarkę europejską wzrośnie w 2015 r. osiągając 4.7 biliona euro. Także w kolejnych latach oczekuje się wyrównanego wzrostu, prognozuje się, że w 2019 r. obrót wyniesie około 5.4 biliona euro. Wykres 13: Nominalny obrót wygenerowany przez średnie przedsiębiorstwa, w miliardach euro, w latach 2008-19.2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 5.800 5.300 4.800 4.300 3.800 1.800 1.300 4.183 3.776 3.977 4.303 4.485 4.481 4.585 4.711 4.852 4.994 5.186 5.356 3.300 2.800 2.300 800 Wykes 12: Nominalna WDB wygenerowana przez średnie przedsiębiorstwa, w miliardach euro, w latach 2008-19. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 1.400 1.200 1.000 800 600 946 878 925 978 977 995 1.025 1.056 1.088 1.120 1.163 1.202 400 200 0 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
17 “Europejskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły w 2014 r. szacowany obrót na 4.6 biliona euro, co oznacza wzrost o przeszło jedną piątą z 3.8 biliona euro w 2009 roku”
18 Oczekuje się, że w 2019 r. Na rynku działać będzie 188 300 średnich przedsiębiorstw Liczba średnich przedsiębiorstw na rynku w latach 2008-14 była mniej więcej wyrównana, przy czym wywołane recesją upadki przedsiębiorstww Europie południowej były równoważone przez rozwój firm w krajach północnej i zachodniej Europy. W 2014 r. w krajach objętych badaniem działało około 180 800 średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że w 2015 roku liczba ta nie ulegnie większym zmianom, co odzwierciedla trudne warunki z jakimi nadal boryka się Europa. Jednak oczekuje się, że do 2019 r. przybędzie 7700 firm, przewidujemy, że na rynku działać będzie 188 300 średnich przedsiębiorstw. Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach będzie równomiernie wzrastać, osiągając w 2019 r 19,3 miliona W ostatnich kilku latach mieliśmy do czynienia z zastojem w zatrudnieniu w europejskich średnich przedsiębiorstwach, redukcję etatów w krajach południowych równoważyło tworzenie nowych miejsc pracy w innych częściach kontynentu. Dopiero w 2014 r. odnotowano wzrost zatrudnienia o 0.8%, niemal połowę tego wzrostu zapewniło tworzenie miejsc pracy przez średnie przedsiębiorstwa z Wielkiej Brytanii. W dalszej perspektywie przewiduje się równomierny wzrost. Przewiduje się, że do 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zwiększać zatrudnienie o około 124 tysięcy osób rocznie, całkowite zatrudnienie wyniesie wówczas 19.3 miliona pracowników. Wykres 15: Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach, w tysiącach w latach 2008-19 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 20.000 19.500 19.000 18.500 18.000 17.500 17.000 19.157 18.782 18.689 18.784 18.870 19.010 19.304 Wykres 14: Liczba średnich przedsiębiorstww tysiącach w latach 2008-19 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 200 195 190 185 180 175 165 182 82 180 181 179 179 181 181 182 183 186 188 170 160 18.56118.674 18.594 18.53818.540
19 “Liczba średnich przedsiębiorstw na rynku w latach 2008- 14 była mniej więcej wyrównana, przy czym wywołane recesją upadki przedsiębiorstww Europie południowej były równoważone przez rozwój firm w krajach północnej i zachodniej Europy”
20 Rzut oka na europejskie średnie przedsiębiorstwa Z jakimi tendencjami mamy obecnie do czynienia w średnich przedsiębiorstwach? Chcieliśmy przedstawić priorytety, obawy i działalność średnich przedsiębiorstww całej Europie poprzez bezpośrednią dyskusję z samymi firmami. Oto migawka, odzwierciedlająca wyniki ankiet przeprowadzonych wśród 814 decydentów biznesowych ze średnich przedsiębiorstw. W całej Europie, pomimo utrzymującej się na niektórych rynkach niepewności, średnie przedsiębiorstwa wykazują odporność i optymizm. W ankiecie przeprowadzonej wśród liderów biznesu, przeważająca większość (75%) powiedziała, że oczekuje iż w ciągu kolejnych 12 miesięcy obrót ich firm pozostanie bez zmian lub wzrośnie. 39% powiedziało, że spodziewa się wzrostu obrotów nawet o 10%. Ów optymizm przekłada się także na zatrudnienia. Średnie przedsiębiorstwa spodziewają się także, iż w przyszłym roku zwiększą zatrudnienie. 55% firm planuje zatrudnić w 2015 roku nowych pracowników, i choć wwiększości przypadków zakłada się na jedynie skromny wzrost zatrudnienia, to 1 na 10 przedsiębiorstw planuje zatrudnienie przeszło 25 nowych osób. Jednak liderzy średnich przedsiębiorstw planując rozwój uwzględniają możliwość spadku koniunktury i pamiętają o wprowadzeniu zabezpieczeń. Kluczową kwestią jest efektywność. Kluczowe priorytety firm w nadchodzącym roku to kontrola kosztów (51%) oraz wzrost efektywności (48%). Pytani o wyzwania, przed jakimi stoją ich firmy, liderzy średnich przedsiębiorstw jako najważniejsze wymieniają efektywność (34%) oraz produktywność personelu (33%). Efektywność działalności jest także celem inwestycji dokonywanych przez średnie przedsiębiorstwa. Wraz z rozwojem nowych produktów lub usług (27%), efektywność działalności została wskazana, jako bieżący priorytet. 27% 27% 27% 26% 26% 23% 18% 18% 17% 15% 12% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 11% 9% Wydajnośćfirmy Produktywność… Nowyproduktlub… Wzrostfirmy Szkolenie/rozwój… Obsługaklienta Kosztypracownicze Ekspansja… Dostępność… Zarządzanietalentami Finansowanie Zgodność Audytowalność/ident… Wzrost P5 Obecne inwestycje
21 Eksport Zgodnie z danymi historycznymi, ankieta wykazała, że jedna czwarta średnich przedsiębiorstw nie sprzedaje na rynku zagranicznym. Jednakwśród prowadzących eksport blisko dla jednej trzeciej, eksport odpowiada za więcej niż 20% ich działalności. Największymi wyzwaniami dla eksporterów są przepisy (57%) i sprawy podatkowe/ finansowe (47%). Tradycyjnie średnie przedsiębiorstwa osiągały korzystną pozycję łącząc lokalne powiązania z działaniem globalnym. Oznacza to, że mogą one docierać do dalszych rynków, przy wykorzystaniu lokalnych dostawców i działań, mają też tendencję do lokalnego zachowywania większej części PKB niż przedsiębiorstwa należące do innych segmentów. Badanie wykazało, że najważniejszym rynkiem zagranicznym jest wewnętrzny rynek europejski, 71% firm wiąże dalszy rozwój eksportu z Europą. Niemcy, jako największa gospodarka europejska są rynkiem zbytu dla 47% eksporterów, drugie miejsce przypada Francji będącej rynkiem dla 39% eksporterów. Dostęp do środków finansowych W ostatnich, trudnych gospodarczych, czasach dostęp do środków finansowych pozostaje jednym z głównych problemów, z jakimi borykają się średnie przedsiębiorstwa. Uzyskanie środków finansowych stanowi wyzwanie dla 22% respondentów, a głównym źródłem finansowania zewnętrznego, co nie powinno zaskakiwać, są przeważnie kredyty bankowe (37%). Być może ze względu na to, oraz na niedawne problemy z dostępem do kapitału, 74% badanych rozważyło by, lub już rozważało alternatywne źródła finansowania, jak np. finansowanie kapitałowe i finansowanie społecznościowe (ang. crowdfunding). 39% liderów średnich przedsiębiorstw zgłosiło także obawy o kapitał obrotowy, mówili oni, że UE powinna zrobić więcej na rzecz poprawy struktury kredytów i obniżenia stop oprocentowania. W pierwszej kolejności jednak przedstawiciele średnich przedsiębiorstw skarżą się na biurokrację, 53% wzywa do ograniczenia biurokracji i wypełniania formularzy. 4% 0% 10% Inne Bariera językowa Brak doświadczenia Obawy walutowe Podatki i finansowanie Regulacje 3 największe wyzwania dla eksportu 15% 22% 29% 47% 57% 20% 30% 40% 50% 60%
22 TalTalent i życie zawodowe Odwiecznym problemem tego sektoru jest zarządzanie talentami. W przeszłości atrakcyjne dla średnich przedsiębiorstw było przyciąganie i zatrzymywanie utalentowanych pracowników, potrzebnych do rozwoju. W badaniu liderzy biznesu powiedzieli, że głównym wyzwaniem dla zarządzania talentami jest zatrzymanie wartościowych pracowników (60%), pomimo występujących na niektórych rynkach problemów z bezrobociem, podczas gdy główną barierą do zatrudnienia jest płaca (59%) oraz zaoferowanie rozwoju zawodowego (50%) Życie zawodowe jest kluczowym polem walki w wojnie o talenty. Ankieta wykazała, że 64% pracuje czasami po normalnych godzinach pracy, a 47% pracodawców umożliwia pracownikom pracę z domu. Najniższy odsetek pracowników, którzy mogą pracować z domu odnotowano na Słowacji (30%), zaś najwyższy (58%) w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Zapewnienie pracownikom pewnego stopnia elastyczności w organizacji życia/pracy wydaje się być kluczem do zatrzymania wykwalifikowanych pracowników, zwłaszcza z pokolenia Milenium, którzy mają tendencję do cenienia mniej restrykcyjnego stylu pracy, wspieranego przez nowocześniejsze narzędzia. Aż 62% ankietowanych liderów biznesu powiedziało, że u przyszłego pracodawcy atrakcyjne dla nich byłyby elastyczne godziny pracy. Oferta dalszych szkoleń (40%) i możliwość pracy z domu (39%) także byłyby czynnikami decydującymi o podjęciu konkretnej pracy. Dla niektórych frustrujące jest tempo postępu technologicznego. O ile dwu trzecim (70%) oferowano regularne szkolenia skierowane na zapoznanie z postępem technologicznym, to 40% czuło, iż są pod presją, bądź niezdolni do poradzenia sobie z nowymi produktami programistycznymi lub urządzeniami technicznymi. Innowacja IT Jakwykazano wcześniej, średnie przedsiębiorstwa są bardzo innowacyjne. W ankiecie 93% informowało o planowanych na 2015 r. inwestycjach w IT. W 29% przypadków inwestycje te będą znaczące (powyżej 50 000 €). Głównymi priorytetami są: zarządzanie dokumentami (30%), analiza biznesowa (28%) a także aplikacje/ oprogramowanie biznesowe (28%) Jedynie 32% twierdzi, że w pełni wykorzystują potencjał inwestycji w oprogramowanie. Ankieta wykazała, że wwykorzystaniu pełnego potencjału oprogramowania przeszkadza firmom brak zrozumienia przez użytkowników / szkolenia (27%) i niekompatybilność różnych systemów oprogramowania (23%). Wiele średnich przedsiębiorstw nie traktuje jeszcze priorytetowo Internetu, handlu elektronicznego i docierania do klientów drogą cyfrową. 53% respondentów uważa, że transformacja cyfrowa to temat, który istotny będzie dopiero za jakiś czas. Główne wyzwania związane z talentami Inne Planowanie sukcesji Zbajdowanie utalentowanych kierowników Zatrudnianie potrzebny chumiejętnosci Zatrzymywanie dobrych pracowników 0% 20% 40% 60% 80% 1% 20% 35% 47% 60%
23 “W całej Europie, pomimo utrzymujących się niepewności na niektórych rynkach, przedsiębiorstwa średniej wielkości wykazują odporność i optymizm”
24 4. Wielka Brytania Zatrudnienie w brytyjskich średnich przedsiębiorstwach przeżywa prawdziwy renesans po spowolnieniu z lat 2008-9, wzrost zatrudnienia wspiera rozwój usług biznesowych z czego korzystają głównie większe spośród średnich przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa są w Wielkiej Brytanii motorem innowacji i w ostatnich latach zwiększyły nakłady na badania i rozwój co przełożyło się na wzrost produktywności. Patrząc w przyszłość można oczekiwać poprawy zapotrzebowania i złagodzenia sytuacji finansowej, co winno przełożyć się na solidny wzrost sektora średnich przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 165 Miliardów GBP WDB Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. w gospodarce przedsiębiorstw Wielkiej Brytanii 165 miliardów GBP WDB, w porównaniu z 2009 r. ich wkład wzrósł o 33%. W najbliższych latach spodziewamy się, że WDB generowany przez średnie przedsiębiorstwa wzrośnie nominalnie o kolejne 20%, osiągając w 2019 r. wartość 199 miliardów funtów. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 3.02 miliona pracowników, na przestrzeni poprzednich pięciu lat zwiększyły zatrudnienie o 260 000 miejsc pracy. Oczekuje się, że w najbliższych latach średnie przedsiębiorstwa stworzą kolejne 159 000 miejsc pracy i do 2019 r będą zatrudniać łącznie 3,18 miliona pracowników. Średnie przedsiębiorstwa generują 17% WDB, pomimo iż stanowią zaledwie 1.5 wszystkich firm Szacuje się, że w 2014 roku 26 600 średnich przedsiębiorstw stanowiło zaledwie 1,5% wszystkich firm działających w obrębie brytyjskiej gospodarki przedsiębiorstw. Pomimo tego wytworzyły one w tym roku 17% całkowitej WDB. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają też za podobny procent obrotów gospodarki przedsiębiorstw (16%) – co odpowiadało w 2014 r za 575 miliardom funtów. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% 10% 0% 100% Wykres 17: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarki przedsiębiorstw, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Małe 98,2% 28% 36% 37% 1.5% 16%17%16% 0,3% 56% 46% 47% Średnie Duże Wykres 16: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach GBP, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. 3.300 000 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie 3.200 000 3.100 000 3.000 000 2.900 000 2.800 000 2.700 000 2.600 000 220.000 200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś)
25 Producenci motorem brytyjskiego rynku średnich przedsiębiorstw Produkcja stanowi największą część brytyjskiego rynku średnich przedsiębiorstw wwartościach bezwzględnych (w 2014 r. wygenerowała 39 miliardów WDB), jak również w stosunku do całej branży (odpowiadała w owym roku za 24% WDB z produkcji). Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej w wielkiej brytanii Produktywność pracowników, mierzona w wartości WDB wygenerowanej na pracownika, zazwyczaj jest najwyższa w dużych firmach. Wynika z tego, że większe firmy zazwyczaj mogą wesprzeć działania pracowników dodatkowym kapitałem co podnosi efektywność ich pracy. Jednakże, także średnie przedsiębiorstwa są ważnym źródłem poprawy produktywności. Wartość dodana wnoszona przez każdego pracownika średnich przedsiębiorstw jest znacząco powyżej średniej dla całej gospodarki przedsiębiorstw. Wykres 18: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% Wytwórstwo Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka Wykres 19: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w GBP na pracownika, średnia z lat 2009-14 50.000 49.000 48.000 47.000 46.000 45.000 44.000 43.000 42.000 41.000 Małe Średnie Duże Łącznie 44.400 48.600 49.300 47.400
26 Aktywność średnich przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju, gwałtownie nasiliła się w ostatnich latach Średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. 3,8 miliarda funtów na badania i rozwój (B+R), co stanowiło w owym roku przeszło 20% całkowitych wydatków brytyjskich przedsiębiorstw na B+R. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły o 92%, znacznie wyprzedzając wzrost nakładów na badania i rozwój czynionych przez małe i duże przedsiębiorstwa. Brytyjskie średnie przedsiębiorstwa są bardziej innowacyjne niż duże firmy Pomimo, że prowadzenie jest nieznaczne, to jednakw Wielkiej Brytanii większa część średnich przedsiębiorstwwprowadza innowacje (56.7%) niż wśród dużych firm (56.2%) i wyraźnie więcej niż wynosi średnia dla całej gospodarki (50.3%). Najczęstszą formą innowacji stosowaną przez średnie przedsiębiorstwa są innowacje organizacyjne, 37% firm średniej wielkości wdraża innowacyjne struktury i praktyki. Jednakw porównaniu z innymi krajami europejskimi, w Wielkiej Brytanii innowacyjne firmy są mniej rozpowszechnione. Pod względem ogólnego odsetka innowacyjnych przedsiębiorstw Wielka Brytania zajmuje 8 miejsce z 12 badanych kraji. Wykres 20: Wydatki na badania i rozwój z podziałem na klasy wielkości, 2008-13, indeks 2008 = 100 200 180 160 140 120 100 80 60 20132008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Eurostat – Wydatki firm na badania i rozwój, baza danych (BERD), analiza Cebr Małe Średnie Duże Łącznie 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Dowolna innowacja Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr 57% 28% 20% 19% 37% 43% 50% 24% 14% 17% 34% 50% Wykres 21: Innowacyjne działania brytyjskich firm, % wszystkich w 2012 r. Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa
27 “Średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. 3,8 miliarda funtów na badania i rozwój (B+R), co stanowiło w owym roku przeszło 20% całkowitych wydatków brytyjskich przedsiębiorstw na B+R” 20%
28 W 2012 r. Średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów W 2012 r. średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów, co stanowi równowartość 14% całego eksportu Wielkiej Brytanii. Z tego, 25 mld funtów przypadło na przemysł wytwórczy. W obrębie przemysłu wytwórczego, w kilku sektorach, średnie przedsiębiorstwa są istotnym motorem napędzającym eksport. Eksport w sektorach nowoczesnych technologii, jak np. sektory komputerowy, maszynowy i elektroniki w znacznej mierze (> 20%) realizowany jest przez średnie przedsiębiorstwa. W tych trzech sektorach znaczna część eksportowanych towarów (61%) trafia poza UE, co pomaga w budowaniu kontaktów Wielkiej Brytanii z rynkami eksportowymi na całym świecie. Zaufanie średnich przedsiębiorstw do bezpieczeństwa inwestycji wzrosła, ale przydałaby się bardziej wspierająca polityka Czynnikiem zwiększającym skłonność brytyjskich średnich przedsiębiorstw do inwestycji były czynniki związane z popytem (tzn. spodziewana sprzedaż). Czynniki techniczne (takie jak dostępność siły roboczej i nowych technologii) zapewniają obecnie drugi co do znaczenia impulsu do inwestycji. Czynniki finansowe dla średnich przedsiębiorstw (koszt i dostępność zasobów i możliwości inwestycyjnych) ulegają od 2011 roku powolnej, lecz stałej poprawie. „Inne“ czynniki (np. polityka państwa, podatki), konsekwentnie były najmniej korzystnym czynnikiem dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach. W rzeczy samej, były to jedyne czynniki, które nie osiągnęły w 2014 r. najwyższej wartości. Wykres 22: Towary eksportowane przez brytyjskie średnie przedsiębiorstwa, w milionach funtów, w 2012 r. 5.000 Chemiczna Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr Maszynowa Komputeryi elektronika Wyroby metalowe Metale podstawowe 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Eksport w mln GBP (lewa oś) Łączny udział sektora (prawa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 30 25 20 15 10 5 0 35 45 40 50 20132010 2011 2012 2014 2015 Wykres 23: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w brytyjskich średnich przedsiębiorstwach (wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) Popyt Finansowe Techniczne Inne
29 “W 2012 r. średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów, co stanowi równowartość 14% całego eksportu Wielkiej Brytanii. Z tego, 25 mld funtów przypadło na przemysł wytwórczy.”
30 5. Irlandia Od 2008 roku, kryzys jaki dotknął średnie przedsiębiorstwa pod względem liczby firm, obrotów, WDB i zatrudnienia był głębszy niż w pozostałych segmentach rynku. Pod wpływem trudnych warunków dla sektorów wytwórstwa, hotelarstwa, sprzedaży detalicznej i hurtowej –z których wszystkie mają duże znaczenie dla średnich przedsiębiorstw. Pomimo tych ostatnich doświadczeń, średnie przedsiębiorstwa przyczyniły się do odrodzenia irlandzkiej gospodarki, stymulując wzrost eksportu i wspierając swoją produktywność znaczną innowacyjnością. Poprawiający się klimat gospodarczy w Irlandii pozwala spodziewać się w nadchodzących latach stabilnego rozwoju średnich przedsiębiorstw. W 2014 r. Udział irlandzkich średnich przedsiębiorstw w WDB wyniósł 15.7 miliarda euro Gospodarka Irlandii w lat 2008-10 gwałtownie zmalała, co doprowadziło do spadku zatrudnienia i WDB generowanego przez średnie przedsiębiorstwa o ponad 20%. Do 2014 roku średnie przedsiębiorstwa nie odzyskały jeszcze stanu sprzed kryzysu. W 2014 r. udział średnich przedsiębiorstww WDB wyniósł 15.7 miliarda euro i nie oczekuje się, by w okresie objętym prognozą osiągnął on wartość z 2008 r. Najniższa wartość zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach przypadła na 2011 r. kiedy wyniosło ono 225 000. Szacuje się, że w trzech latach do 2014 roku stworzono 16 000 miejsc pracy, co oznacza wzrost zatrudnienia o 7%. Oczekuje się, że w okresie do 2019 r. przybędzie kolejne 19 000 miejsc pracy. Wykres 24: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 320.000 300.000 280.000 260.000 240.000 220.000 200.000 18.000 17.000 16.000 15.000 14.000 13.000 12.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś) 19.000 20.000
31 W ostatnich latach średnie przedsiębiorstwa nie osiągały oczekiwanych wyników W ostatnich latach średnie przedsiębiorstwa borykały się z jeszcze większymi problemami niż inne podmioty. Diagram po prawej przedstawia zatrudnienie i wkład w WDB, w porównaniu z poziomem z 2008 r. na tle innych kategorii podmiotów gospodarki przedsiębiorstw. Podczas gdy szacowana całkowita WDB była o około 2% wyższa w 2014 r. niż w 2008, WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa była o 18% niższa. Podobnie, podczas gdy w 2014 r. całkowite zatrudnienie było o 10% niższe niż w 2008 r. zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach było niższe o 19%. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną piątą obrotów i zatrudnienia W Irlandii działa 2600 średnich przedsiębiorstw, co stanowi zaledwie 1.8% wszystkich firm działających w gospodarce przedsiębiorstw w 2014 r. Jednakże wygenerowały one w owym roku 21% obrotów, czyli 73.7 miliarda euro. Średnie przedsiębiorstwa zatrudniając 214 000 osób odpowiadają też za podobną część całkowitego zatrudnienia. Zatrudnienie (średnie) Zatrudnienie (łącznie) WDB (średnie) WDB (łącznie) 30 25 20 10 5 45 40 50 20112008 2009 2010 2012 2013 2014 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 25: WDB i zatrudnienie w Irlandii, zestawienie dla średnich przedsiębiorstw i całej gospodarki przedsiębiorstw, 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% 10% 0% 100% Wykres 26: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym gospodarki przedsiębiorstw, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Małe 97.9% 30% 30% 50% 1.8% 21% 17% 21% 0.3% 59% 53% 29% Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie
32 “40% WDB branży (czyli 1.2 mld euro), oraz 34% zatrudnienia (57 000 osób) zapewniany jest przez średnie przedsiębiorstwa” 40%
33 Rynek średnich przedsiębiorstw dominowany jest przez firmy z branży hotelarskiej i wytwórczej Branża hotelarska (określona w diagramie po prawej jako zakwaterowanie i jedzenie) zapewnia stosunkowo najwyższy wkład spośród średnich przedsiębiorstw. 40% WDB branży (czyli 1.2 mld euro), oraz 34% zatrudnienia (57 000 osób) zapewniany jest przez średnie przedsiębiorstwa. Odpowiadają one także za jedną czwartą całkowitego zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach. W branży wytwórczej 32% pracowników pracuje w średnich przedsiębiorstwach (51 000 osób w 2014 roku), podczas gdy średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 17% WDB tej branży (5.2 mld. euro). Pracownicy średnich przedsiębiorstw generują średnio 66 000 euro WDB rocznie Irlandia jest jednym z nielicznych krajów, w których produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa niż średnia dla całej gospodarki. Wynika z tego, że statystyki dla całej gospodarki są zniekształcone przez niesamowicie produktywne duże przedsiębiorstwa. Prawdopodobnie skutek ten wynika z faktu, że Irlandia jest główną siedzibą wielu międzynarodowych korporacji. Sprawia to, że na kraj przypada znaczna część zysków owych firm, które w obliczeniach przypisywane są pracownikom owych dużych przedsiębiorstw. Wykres 27: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie 25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% 40% 35% 45% 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 140.000 160.000 20.000 0 Małe Średnie Duże Wszystkie Wykres 28: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 Wytwórstwo Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka 47.000 66.800 140.300 78.700
34 Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa nie ograniczają się do samej Europy Średnie przedsiębiorstwa produkują 24% eksportowanych towarów, w 2012 r, odsetek ów przełożył się na 22 mld euro. Irlandzki eksport zdominowany jest przez przemysł farmaceutyczny: same średnie przedsiębiorstwa farmaceutyczne odpowiadają za 10% całego eksportu towarów z Irlandii. Przeszło połowa towarów eksportowanych przez średnie przedsiębiorstwa (12.5 mld euro) wysyłana jest do krajów spoza UE – co pokazuje, jak eksportujące średnie przedsiębiorstwa są motorem irlandzkich powiązań z globalnymi rynkami eksportowymi. W przypadku sektoru farmaceutycznego i chemicznego, udział eksportu kierowanego do krajów spoza UE osiąga 78%. Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa są europejskim liderem innowacji Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa, wspólnie z niemieckimi, mają wyższy odsetek innowacyjnych firm (74%) niż jakikolwiek inny kraj objęty badaniem. Innowacyjność średnich przedsiębiorstww Irlandii ma szerokie podstawy, przeszło jedna trzecia średnich firm angażuje się w innowację w zakresie produktów, procesów, marketingu i/lub organizacji. Wykres 29: Towary eksportowane przez irlandzkie średnie przedsiębiorstwa, w milionach euro, w 2012 r. 10.000 Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Eksport (mld euro, lewa oś) Całkowity udział sektora (prawa oś) 70% 80% Farmaceutyczny Chemiczny Żywność Komputery ielektronika Maszyny iurzadzenia 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wykres 30: Innowacyjne działania irlandzkich firm, % wszystkich w 2012 r. 74% 40% 28% 59% 37% 26% 43% 26% Średnie Wszystkie 36% 38% 22% 41% Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Dowolna innowacja
35 6. Niemcy Niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest największy wśród krajów objętych badaniem. Jest on kluczowym czynnikiem napędzający niemiecką gospodarkę, w latach 2005-14 generował on blisko jedną czwartą wzrostu WDB. Ówwysoce innowacyjny rynek średnich przedsiębiorstwwspiera produktywność i znacząco przyczynia się do eksportu, zapewniając impuls gospodarczy w okresie dekoniunktury na rynku europejskim. Pomimo, że poziom popytu i czynniki finansowe były w ostatnich latach mniej przyjazne dla średnich przedsiębiorstw, owe trendy zmieniają się i rok 2015 będzie początkiem kolejnego okresu wzrostu. Niemieckie średnie przedsiębiorstwa generują blisko 300 mld euro WDB Szacuje się, że w 2014 r. średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w niemieckiej gospodarce przedsiębiorstw 298 mld euro WDB. Wkład ten wzrósł o 18% od ostatniego „dołka“, który miał miejsce w 2009 r., gdy WDB wyniosła 252 mld euro. W najbliższych latach spodziewamy się, że WDB generowany przez średnie przedsiębiorstwa wzrośnie o kolejne 15%, osiągając w 2019 r. 342 mld euro. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 5.48 miliona pracowników, co oznacza wzrost o 468 000 na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Prawdopodobnie w najbliższych latach wzrost zatrudnienia będzie wolniejszy: oczekuje się, że do 2019 r. przybędzie 129 000 miejsc pracy, co zwiększy liczbę zatrudnionych w średnich przedsiębiorstwach do 5.61 mln osób. Wykres 31: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 6.000 000 5.800 000 5.600 000 5.400 000 5.200 000 5.000 000 4.800 000 340.000 320.000 300.000 280.000 260.000 240.000 220.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś) 360.000 380.000 4.600 000 4.400 000 4.200 000 4.000 000200.000
36 W dłuższej perspektywie, niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest motorem gospodarki Na przestrzeni ostatniej dekady Niemcy odnotowały solidny wzrost gospodarczy, w znacznej mierze będący zasługą średnich przedsiębiorstw. W ciągu dziesięciu lat do 2014, WDB generowana przez gospodarkę przedsiębiorstwwzrosła o 30%, podczas gdy udział średnich przedsiębiorstw wzrósł o niemal 40%. W tym samym okresie, WDB wygenerowana przez małe przedsiębiorstwa wzrosła o 32%, a wkład dużych firm zwiększył się o zaledwie 26%. Również wzrost liczby średnich przedsiębiorstwwyprzedził przyrost dużych i małych przedsiębiorstw. W latach 2005-14 liczba średnich przedsiębiorstw wzrosła z 42 000 do 57 000, co oznacza wzrost o 36%. W tym samym okresie liczba małych przedsiębiorstwwzrosła o 26%, a dużych o 23%. Niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw zdominowany jest przez wytwórców i handlowców Firmy z sektorów mediów i energetyki mają największy udział w rynku średnich przedsiębiorstw (średnie przedsiębiorstwa składają się odpowiednio na 33% i 27% WDB tych sektorów. Jednak pod względem wielkości istotny niemiecki sektorwytwórczy ma największy rynek średnich przedsiębiorstw. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa generowały przeszło 100 mld euro WDB i zapewniały 1.8 mln miejsc pracy. Segment średnich przedsiębiorstw, w obrębie sektora sprzedaży hurtowej i detalicznej jest drugi co do wielkości; wypracowuje 61 mld euro WDB i zatrudnia 1.2 mln osób. Zarówno pod względem WDB, jak i zatrudnienia przeszło połowa niemieckich średnich przedsiębiorstw działa w branżach wytwórczej i sprzedaży hurtowej/detalicznej. Wykres 32: WDB i zatrudnienie w Niemczech, zestawienie dla średnich przedsiębiorstw i całej gospodarki przedsiębiorstw, 2005 = 100 145 140 135 130 125 120 115 110 20132007 2008 2010 2011 2012 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa (średnie) Przedsiębiorstwa (wszystkie) WDB (średnie) WDB (wszystkie) 105 100 95 201420092005 2006 Wykres 33: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. WDB Zatrudnienie 25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% Produkcja Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka 40% 35%
37 “Na przestrzeni ostatniej dekady Niemcy odnotowały solidny wzrost gospodarczy, w znacznej mierze będący zasługą średnich przedsiębiorstw. W ciągu dziesięciu lat do2014, WDB generowana przez gospodarkę przedsiębiorstw wzrosła o 30%, podczasgdy udział średnich przedsiębiorstw wzrósł o niemal 40%”
38 Pod względem liczby firm, niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest największy w Europie O ile działające w Niemczech 57 400 średnich przedsiębiorstw stanowi zdecydowanie największą ich liczbę wśród krajów objętych badaniem, to nadal stanowią one zaledwie 2.7% wszystkich podmiotów prowadzących działalność w gospodarce przedsiębiorstw tego kraju. Pomimo tego, odpowiadają one za przeszło jedną piątą obrotów, (czyli 1.3 biliona euro w 2014 roku); WDB i zatrudnienia. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest zbliżona do średniej dla całej gospodarki Produktywność pracownikóww średnich przedsiębiorstwach jest zbliżona do średniej dla całej gospodarki przedsiębiorstw Niemiec. W latach 2009-14, pracownicy średnich przedsiębiorstwwypracowywali średnio 52 000 euro WDB rocznie. Jest to o około 26% więcej niż WDB wypracowywana przez pracowników małych przedsiębiorstw. 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wykres 34: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 96.8% 27% 33% 2.7% 0.5% 52% 46% 37% 22% 20% 20% 42% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót 60.000 20.000 30.000 40.000 50.000 0 10.000 Małe Średnie Duże Łącznie Wykres 35: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 41.600 52.400 64.500 53.600 70.000 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie
39 Prowadzona przez średnie przedsiębiorstwa działalność B+R wielkości przyspieszyła Niemieckie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. na badania i rozwój (B+R) 56 miliardów euro. O ile przeważająca większość z tej kwoty przypadła na duże firmy (86% czyli 48 mld euro) to udział wniesiony przez średnich przedsiębiorstwa znacząco wzrósł w ostatnich latach. Szacuje się, że średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 roku 5.9 mld euro na badania i rozwój co stanowi wzrost o dwie trzecie w stosunku do wydatków poniesionych trzy lata wcześniej. Jakwidać na diagramie po prawej, ten gwałtowny wzrost wwydatkach średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój jest znacznie szybszy niż w przypadku małych i dużych firm. Niemcy cieszą się najbardziej innowacyjnymi średnimi przedsiębiorstwami wśród objętych badaniem krajów Blisko trzy czwarte (74%) z niemieckich średnich przedsiębiorstwwdrożyło innowacje w 2012 r., co czyni niemieckie średnie przedsiębiorstwa najbardziej innowacyjnymi w Europie. W szczególności, 58% średnich przedsiębiorstw wprowadziło innowacje w zakresie strategii marketingowych i/lub struktury organizacyjnej /praktyk biznesowych, które na diagramie po prawej przedstawiono odpowiednio pod hasłem „marketing“ i „organizacja“). Pokazuje to jak niemieckie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w rozwój nowych pomysłów i rozwiązań biznesowych. 200 180 120 140 160 80 100 Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 36: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki przedsiębiorstw na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw 2008 2009 2010 2011 2012 2013 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wszystkie innowacje Produkty Procesy Marketing Oranizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorsta Wykres 37: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 74% 43% 67% 36% 25% 34% 32% 33% 35% 43% 43% 26% 80%
40 “Niemieckie średnie przedsiębiorstwa w 2012 r. wyeksportowały towary o wartości 129 mld euro”
41 Średnie przedsiębiorstwa są ważnym filarem niemieckiego eksportu Niemieckie średnie przedsiębiorstwa w 2012 r. wyeksportowały towary o wartości 129 mld euro, najwięcej ze wszystkich krajów objętych badaniem. Stanowi to jednak zaledwie 12% niemieckiego eksportu towarów, z którego 65% przypada na duże przedsiębiorstwa. Jednak kilka sektorów eksportujących wwiększym stopniu zależy od średnich przedsiębiorstw, ich przykłady wskazano w diagramie umieszczonym naprzeciw. Co więcej, średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej tworzą ważne powiązania handlowe Niemiec z partnerami spoza Europy, 40% ich eksportu towarówwysyłane jest poza obszar UE. W przypadku sektorów maszyn i urządzeń oraz komputerów i elektroniki, proporcja ta sięga 57%. Czynniki po stronie popytu są mniej korzystne dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach niż w latach przed kryzysem Od początku kryzysu finansowego lat 2008-9 (kiedy to potencjał inwestycyjny został ograniczony przez wiele różnych czynników) otoczenie biznesu stało się korzystniejsze dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach. Jednakw ostatnich latach czynniki po stron- ie popytu (jak np. perspektywy sprzedaży) są znacznie niej korzystne niż w okresie sprzed kryzysu. Co więcej, w 2014 r. czynniki finansowe (włącznie z dostępnością i kosztami źródeł finansowania i ich oczekiwanym zwrotem) były najmniej korzystne od roku 2010. W 2015 roku oczekuje się nieznacznej poprawy tych dwu czynników. Jednakże, inne czynniki (w tym polityka, opodatkowanie i regulacje) nadal będą niekorzystnie oddziaływać na inwestycje w średnich przedsiębiorstwach. Wykres 38: Towary eksportowane przez niemieckie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 10.000 6.000 20% 2.000 30% 12.000 40% 4.000 8.000 0%0 10% Żywność Chemikalia Komputery ielektronika Maszynyi urządzenia Wyroby metalowe Eksport (mln euro, lewa oś) łączny udział sektora (prawa oś) 14.000 16.000 18.000 20.000 5% 15% 25% 35% 45% Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr -20 -30 0 -10 10 Wykres 39: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w niemieckich średnich przedsiębiorstwach (wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje), 2005-155 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Popytowe Finansowe Techniczne Inne 2014 2015 20 50 40 50
42 7. Hiszpania Lata gospodarczych turbulencji w Hiszpanii były mocnym ciosem dla lokalnego rynku średnich przedsiębiorstw, liczba przedsiębiorstw, jak i pracowników zmalała proporcjonalnie bardziej niż w przypadku małych i dużych przedsiębiorstw. Przyczyną tego było głównie gwałtowne załamanie w sektorach budowlanym i wytwórczym (oba te sektory są ważną ostoją średnich przedsiębiorstw). W obliczu tych ponurych zmian, inwestycje średnich przedsiębiorstww badania i rozwój oraz innowacje są spowolnione. Jednak perspektywy na najbliższe lata są bardziej optymistyczne, gdyż rosnący popyt i ułatwione pozyskiwanie środków finansowych ułatwią dokonywanie inwestycji. Pomimo tego, w okresie objętym prognozą należy się spodziewać by zatrudnienie lub WDB powróciły do poziomu sprzed kryzysu. Wykres 40: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 2.200 000 2.000 000 1.800 000 1.600 000 90.000 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś)95.000 100.000 1.400 000 1.200 000 1.000 000 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 74 miliardy euro WDB Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w gospodarce przedsiębiorstw Hiszpanii w 2014 r. 74 mld euro WDB. Poziom ten pozostał na mniej więcej tym samym poziomie co w roku 2013, który poprzedziły trzy lata spadku produkcji średnich przedsiębiorstw odzwierciedlającej trudną sytuację gospodarczą, jaka miała miejsce w ostatnich latach w Hiszpanii. Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2019 r. 82 mld euro, co stanowi wzrost o 11%. W 2014 roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 1.43 miliona osób, ponownie jest to znaczny spadek w porównaniu do ubiegłych lat. Oczekuje się, że w najbliższych latach średnie przedsiębiorstwa stworzą kolejne 75 000 miejsc pracy i do 2019 r będą zatrudniać łącznie 1.50 miliona pracowników.
43 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa zostały mocno dotknięte przez sytuację gospodarczą Liczba działających w gospodarce przedsiębiorstw Hiszpanii przedsiębiorstw spadła w porównaniu do roku 2008 o około 11%, podczas gdy zatrudnienie spadło o 21%. W międzyczasie liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o prawie jedną trzecią, zmniejszając się z 20 500 do 14 000 firm. Zatem zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach spadło proporcjonalnie bardziej niż w innych sektorach gospodarki przedsiębiorczej. Pomiędzy 2008 a 2014 liczba miejsc pracy w średnich przedsiębiorstwach zmalała z 2.0 miliona do około 1.4 mln, co przekłada się na spadek o 28%. Wśród hiszpańskich średnich przedsiębiorstw dominują firmy z sektora wytwórczego W wartościach bezwzględnych sektor wytwórczy ma największy udział w hiszpańskim rynku średnich przedsiębiorstw (w 2014 r. wygenerował 24 mld. euro WDB), podobnie jest w przypadku liczby zatrudnionych (24% wszystkich zatrudnionych w sektorze wytwórczym przekłada się na 408 000 osób). Pomimo, że stanowi mniejszą część szerszego sektora, średnie przedsiębiorstwa zajmujące się sprzedażą hurtową i detaliczną, stanowiąc drugi co do wielkości segment rynku średnich przedsiębiorstw: w 2014 rwygenerowały one 13.2 mld euro WDB i zatrudniały 287 000 osób. Jeżeli chodzi o WDB, to na tle całej gospodarki, średnie przedsiębiorstwa mają największe znaczenie w sektorach wydobywczym i mediów, zapewniają w nich odpowiednio 30% i 26% całej WDB. Wykres 41: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 100 105 95 90 85 80 75 70 60 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 65 Przedsiębiorstwa (średnie) Zatrudnienie (średnie) Przedsiębiorstwa (łącznie) Zatrudnienie (łączne) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% Wykres 42: Udział średnich przedsiębiorstw w WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Wytwórczy Transportimagazynowanie Media Energetyka
44 “Nawet w obliczu trudności, z jakimi borykały się podczas ostatniej dekoniunktury, hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w gospodarkę przedsiębiorstw”
45 Pomimo, że średnie przedsiębiorstwa stanowią zaledwie 0,6% wszystkich hiszpańskich firm, generują 17% WDB kraju Nawet w obliczu trudności, z jakimi borykały się podczas ostatniej dekoniunktury, hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w gospodarkę przedsiębiorstw. Pomimo, iż stanowią zaledwie 0.6% wszystkich firm, generują 19% całkowitych obrotów (oszacowanych w 2014 r. na 314 mld euro), zapewniają też 17% WDB i 13% zatrudnienia. Poziom produktywności pracowników średnich przedsiębiorstw jest zbliżony do obserwowanego w dużych przedsiębiorstwach Wkład statystycznego pracownika hiszpańskich średnich przedsiębiorstw w gospodarkę, w okresie 2009-14 średnio wynosił 50 100 euro. Wartość ta jest wyższa niemal o dwie trzecie (64%) od produktywności obserwowanej w małych przedsiębiorstwach i o jedną czwartą (25%) od średniej w obrębie całej gospodarki przedsiębiorstw. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest zaledwie o 12% mniejsza niż w dużych przedsiębiorstwach. 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wykres 43: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 99.3% 43% 46% 0.6% 0.1% 38% 37% 26% 19% 17% 13% 60% Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie 60.000 20.000 30.000 40.000 50.000 0 10.000 Małe Średnie Duże Łącznie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 44: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 30.600 50.100 56.700 39.900
46 Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną czwartą wydatków hiszpańskich firm na badania i rozwój Całkowite wydatki hiszpańskich przedsiębiorstw na badania i rozwój wyniosły w 2013 r. 6.9 mld euro , był to spadek o 14% w porównaniu z najwyższą wartością osiągniętą w roku 2008. Blisko jedna czwarta tej sumy jest wkładem średnich przedsiębiorstw (24%), co w 2013 r. przełożyło się na 1.7 mld euro. Jednakże wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój spadły znacząco w porównaniu z ich szczytem w roku 2008, kiedy wyniosły 2.2 mld euro. W 2013 roku poziom wydatków ponoszonych przez średnie przedsiębiorstwa był niższy (w stosunku do poziomu z 2005 roku) od wydatków tak małych, jak i dużych firm. Jest to kolejnym potwierdzeniem trudności, z jakimi borykają się średnie przedsiębiorstwa i tego jak trudno jest inwestować w postęp technologiczny, w okresie gdy kurczy się gospodarka i spada zatrudnienie. Przedsiębiorstwa hiszpańskie są mniej innowacyjne niż podmioty z większości innych krajów europejskich Wśród badanych krajów Hiszpania zajęła 11 miejsce w zakresie innowacyjności, niższy odsetek firm wprowadzających innowacje odnotowano jedynie w Polsce. Prawdopodobnie jest to związane z latami dekoniunktury gospodarczej, z jaką borykały się hiszpańskie firmy (odzwierciedla to także spadekwydatków na Badania i Rozwój). 220 200 180 120 140 160 80 100 Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 45: Poniesione w okresie 2005-13 wydatki przedsiębiorstw na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw, indeks 2005=100 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolne innowacje Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Średnie przedsię biorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa Wykres 46: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 56% 23% 34% 10% 15% 13% 19% 66% 29% 19% 32% 44%
47 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 20% krajowego eksportu towarów Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 20% krajowego eksportu towarów, ich eksport towarów zapewnił w 2012 r. gospodarce 47 mld euro. W przypadku sektora wytwórczego odsetek ów sięga 25%, co oznacza że średnie przedsiębiorstwa eksportowały w owym roku produkty sektora wytwórczego o wartości 36 mld euro. Wkład przedsiębiorstw z kilku kluczowych sektorach wytwórczych był procentowo jeszcze większy, co pokazano na diagramie po prawej. Razem wzięte, średnie przedsiębiorstwa z tych pięciu podsektorów odpowiadały w 2012 r. za 15% całego eksportu hiszpańskiego sektora wytwórczego i wniosły do gospodarki przeszło 21 mld euro. W 2015 r. Oczekuje się większej skłonności do inwestowania, na skutek czynników popytowych W diagramie po prawej przedstawiono wyzwania stojące nadal przed średnimi przedsiębiorstwami w Hiszpanii. Od kryzysu finansowego z lat 2008- 9 wszystkie wymienione czynniki nieustannie zmniejszały szanse średnich przedsiębiorstw na pozyskanie inwestycji. Jednakw latach 2014-15, początki ożywienia gospodarczego i perspektywa wzrostu przyszłego popytu stały się pozytywnym czynnikiem sprzyjającym skłonności średnich firm do inwestycji. Pomimo tego, inne czynniki (głównie związane z polityką państwa) nadal będą spowalniać inwestycje, wwiększym stopniu niż w przypadku hiszpańskich małych i dużych przedsiębiorstw. Wykres 47: Towary eksportowane przez hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 70%7.000 60%6.000 20%2.000 30%3.000 40%4.000 50%5.000 0%0 10%1.000 Żywność Chemikalia Metale podstawowe Maszyny i urządzenia Wyroby metalowe Eksport w mln euro (lewa oś) Udział w całym sektorze (prawa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 40 20 -60 -40 -20 0 -100 -80 Popytowe Finansowe Techniczne Inne Wykres 48: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w hiszpańskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
48 8. Francja Przeciągając się słaby wzrost gospodarczy spowodował stagnację wśród francuskich średnich przedsiębiorstw. Pomimo niskich oczekiwań co do popytu, jak również ograniczeń w zakresie polityki dotykających średnie przedsiębiorstwa bardziej niż małe i duże, segment ten z powodzeniem zwiększył w ostatnich latach nakłady na badania i rozwój. W dalszym horyzoncie czasowym, poprawa warunków finansowych winna pociągnąć umiarkowany wzrost, chociaż wyzwaniem pozostaje perspektywa osłabienia popytu. W 2014 r. Udział francuskich średnich przedsiębiorstw w WDB wyniósł 139 miliardów euro Od kryzysu finansowego 2008-9 francuskie średnie przedsiębiorstwa co roku zwiększały swój wkład w WDB (chociaż w latach 2013-14 ówwzrost był marginalny), w roku 2014 ów wkład osiągnął wartość 139 mld euro. Oczekuje się kontynuacji owego trendu wzrostowego do roku 2019, kiedy to wspomniany wkład wyniesie 153 mld euro. Francuskie średnie przedsiębiorstwa w 2014 r. zatrudniały 2.36 mln osób, oznacza to wzrost o przeszło 61 000 miejsc pracy w stosunku do najniższej wartości odnotowanej w 2011 r. Jednakże pogarszająca się sytuacja na rynku pracy we Francji może doprowadzić w kolejnych latach do redukcji zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach. Oczekuje się, że w 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zatrudniać o 28 000 osób więcej niż w 2014, co podniesie łączne zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach do 2.39 miliona miejsc pracy. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 160.000 2.500 000 155.000 120.000 2.250 000 125.000 130.000 2.300 000 2.350 000135.000 140.000 2.400 000 145.000 2.450 000 150.000 110.000 2.200 000 115.000 Zatrudnienie (prawa oś) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 49: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. WDB (lewa oś)
49 Średnie przedsiębiorstwa nadal zmagają się ze skutkami kryzysu finansowego Liczba średnich przedsiębiorstwwe Francji od 2008 r. zmalała o 11%, z 21 900 do około 19 500. W międzyczasie liczba małych przedsiębiorstwwzrosła o 32%, wzrost ten napędziły mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające 0-9 pracowników). Jednak, w tym samym okresie, wkład średnich przedsiębiorstww WDB wzrósł o 5%, podczas gdy wkład małych przedsiębiorstw zmalał o 1%. Sugeruje to, że pomimo spadku liczby średnich przedsiębiorstw, segment ten odnotował w ostatnim czasie wzrost, jeżeli chodzi o wkład w WDB na firmę. Średnie przedsiębiorstwa generują przeszło 30% WDB branży wydobywczej Produkcja stanowi największą część francuskiego rynku średnich przedsiębiorstw wwartościach bezwzględnych, w 2014 r. zapewniła ona 682 000 miejsc pracy (23% miejsc pracy w tym sektorze), wnosząc przy tym 41 mld euro WDB (21% całości). Średnie przedsiębiorstwa z sektora sprzedaży detalicznej i hurtowej stanowią drugi co do wielkości segment rynku średnich przedsiębiorstw, w 2014 r. wniosły 29mld euro WDB i zapewniały 510 000 miejsc pracy. Znacznie mniejszy sektorwydobywczy ma największy wśród średnich przedsiębiorstw udział w całym sektorze jako takim. Średnie przedsiębiorstwa zapewniają 31% WDB wnoszonej przez sektorwydobywczy i 24% zatrudnienia w nim. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa (małe) WDB (średnie przedsiębiorstwa) WDB (małe przedsiębiorstwa) Przedsiębiorstwa (średnie) Wykres 50: Przedsiębiorstwa i zatrudnienie w gospodarce przedsiębiorstw Francji w okresie 2008-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstwa, indeks 2008 = 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 150 140 130 100 110 120 80 90 35% 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% WDB Zatrudnienie Wydobywczy Media Nieruchomości Wytwórczy Sprzed.hurt.idetal. Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budowniktwo Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wykres 51: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r.
50 “W 2014 roku małe przedsiębiorstwa stanowiły przeszło 99% francuskiej gospodarki przedsiębiorstw, podczas gdy średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 0.6% całości” 99%
51 Średnie przedsiębiorstwa stanowiąc zaledwie 0.6% wszystkich francuskich przedsiębiorstw, generują 15% WDB W 2014 roku małe przedsiębiorstwa stanowiły przeszło 99% francuskiej gospodarki przedsiębiorstw, podczas gdy średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 0.6% całości. Pomimo tego małego udziału, średnie przedsiębiorstwa wypracowały w 2014 r. 17% (636 miliardów euro) całkowitego obrotu w gospodarce przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za podobną część WDB (15%) i zatrudnienia (15%). W latach 2009-14, pracownicy średnich przedsiębiorstw wypracowywali średnio 57 000 euro WDB rocznie W ciągu ostatnich pięciu lat, każdy pracownik średnich przedsiębiorstwwniósł do francuskiej gospodarki średnio 57 000 euro WBD. Jest to w dużej mierze zgodne ze średnią dla całej gospodarki. Wartość ta jest 11% większa niż w przypadku pracowników małych przedsiębiorstw, ale o 12% poniżej produktywności pracowników dużych firm. 70% 80% 90% 100% 60% 99.2% 42% 48% 0.6% 0.1% 17% 15%15% 43% 42% 37% 50% 40% 30% 20% 0% 10% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 52: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie Małe Średnie Duże 60.000 65.000 70.000 30.000 35.000 40.000 45.000 50.000 55.000 Małe Średnie Duże Łącznie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 53: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 51.400 57.000 64.600 57.100 40%
52 Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój rosną, ale nie w takim stopniu co w małych firmach W 2013 r. francuskie przedsiębiorstwa wydały na badania i rozwój 31 mld euro. Blisko trzy czwarte tej sumy (77%) było wkładem dużych przedsiębiorstw, a 13% czyli 3.8 mld euro zainwestowały średnie przedsiębiorstwa. Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły w latach 2008 – 2013 o 28%, owo tempo wzrostu było szybsze niż w przypadku dużych firm. Jednakże w tym samym okresie wydatki małych firm na badania i rozwój wzrosły o dwie trzecie. Dwie trzecie francuskich średnich przedsiębiorstw wprowadza innowacje O ile 66% francuskich średnich przedsiębiorstw wprowadza innowacje, to jednakwśród krajów objętych badaniem utrzymują się w środku stawki (zajmując 6 pozycję zarówno pod względem powszechności, innowacji wprowadzanych przez średnie przedsiębiorstwa, jak i przez wszystkie przedsiębiorstwa). Średnie przedsiębiorstwa we Francji częściej tworzą innowacyjne produkty, które zajmują 2 miejsce na liście najczęstszych innowacji (w porównaniu z najrzadszymi rodzajami wśród wszystkich kategorii firm). Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 54: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 2008 2009 2010 2011 2012 2013 150 160 170 140 130 100 110 120 80 90 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolna innowacja Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa Wykres 55: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 66% 35% 53% 24% 24% 25% 34% 47% 33% 31% 41% 34%
53 W 2012 r. Francuskie średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 64 mld euro Średnie przedsiębiorstwa eksportowały w 2012 r towary o wartości 64 mld euro (15%) całego francuskiego eksportu. Udział sektora wytwórczego wyniósł 17% całości, co przekładało się na 45 mld euro. Jednakże odsetek jest znacznie wyższy w kilku podsektorach sektora wytwórczego. Średnie przedsiębiorstwa z sektora chemicznego wyeksportowały w 2012 r. towary o wartości 6.5 mld euro, co stanowiło 22% całego eksportu tego sektora. Średnie przedsiębiorstwa produkujące wyroby metalowe miały znacznie większy udział w eksporcie swojego sektora – wyniósł on 40%. Ilościowa skala eksportu podkreśla kluczową rolę odgrywaną przez średnie przedsiębiorstwa w stymulowaniu eksportu. Popyt staje się mniej korzystny dla inwestycji w średnich przedsiębiorstw we francji Czynniki finansowe bardziej sprzyjają inwestycjom niż w okresie najgłębszego załamania w 2008 r., co wskazuje na poprawę dostępności i kosztów finansowania. Jednakw ostatnich latach popyt, jak również czynniki techniczne i inne były mniej korzystne dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach niż w przypadku dużych i małych przedsiębiorstw. Równie niepokojące jest to, że popyt wykazuje tendencję malejącą, co sugeruje dla średnich przedsiębiorstw gorsze perspektywy sprzedaży. Wykres 56: Towary eksportowane przez francuskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 7.000 55% 6.000 15% 2.000 25% 3.000 35% 4.000 45% 5.000 -5%0 5%1.000 Chemiczny Maszyny i urządzenia Żywność Wyroby metalowe Guma Eksport (w mln euro, lewa oś) Udział całego sektora (prawa oś) Wykres 57: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w francuskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 25 45 20 40 0 5 10 30 15 35 -10 -5 Popytowe Finansowe Techniczne Inne 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
54 9. Portugalia Od 2008 roku sytuacja średnich przedsiębiorstw była bardzo trudna, aż do 2013 r odnotowywano drastyczny spadek ich liczby, jak i wkładu w gospodarkę. Towarzyszyło temu również załamanie w działalności średnich przedsiębiorstww zakresie badań i rozwoju, chociaż kontynuują one inne formy innowacji i pomagają w stymulowaniu eksportu Portugalii. Patrząc w przyszłość, złagodzenie ograniczeń finansowych i poprawa perspektyw popytu sugerują, iż w nadchodzących latach można się spodziewać stabilnego wzrostu średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że WDB generowana przez portugalskie średnie przedsiębiorstwa dopiero w 2019 r. Osiągnie poziom z 2009 r Portugalskie średnie przedsiębiorstwa doznały w ostatnich latach spadku WDB, najniższą jej wartość odnotowano w latach 2012-13, kiedy wyniosła 14.4 mld euro. Szacuje się, iż w 2014 r. wartość ta wzrośnie nieznacznie do 14.5 mld euro. Do 2019 r. ówwkład będzie stopniowo wzrastał, kiedy oczekuje się, że średnie przedsiębiorstwa wniosą do portugalskiej gospodarki przedsiębiorstw 16.7 mld euro. Podobny trend obserwuje się w zakresie zatrudnienia. W 2014 roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 467 000 osób. Oczekuje się, że w średnim okresie miejsc pracy będzie przybywać powoli, do roku 2019. Srednie przedsiębiorstwa zwiększą zatrudnienie o 24 000 miejsc pracy, zwiększając ich łączną liczbę do 491 000 miejsc pracy. WDB (lewa oś) Zatrudnienie (prawa oś) Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 20.000 580.000 500.000 560.000 480.000 540.000 460.000 420.000 520.000 440.000 400.000 19.000 13.000 14.000 15.000 16.000 17.000 18.000 12.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 58: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r.
55 “Portugalskie średnie przedsiębiorstwa doznały w ostatnich latach spadku WDB, najniższą jej wartość odnotowano w latach 2012-13, kiedy wyniosła 14.4 mld euro. Szacuje się, iż w 2014 r. wartość ta wzrośnie nieznacznie do 14.5 mld euro”
56 W latach 2008 – 2014 liczba średnich firm Zmalała o 23% Od 2008 roku maleje w gospodarce przedsiębiorstw Portugalii liczba przedsiębiorstwwszystkich rozmiarów. W roku 2014 na rynku było o 174 000 przedsiębiorstw mniej niż w 2008. Liczna średnich przedsiębiorstw zmalała gwałtowniej niż małych i dużych firm. W latach 2008-14, liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o 23% (z 5900 do 4500), podczas gdy małych i dużych firm ubyło odpowiednio 19% i 15%. Przeszło połowa Portugalskich średnich przedsiębiorstw zajmuje się wytwórstwem i handlem Podobnie jakwwielu innych krajach europejskich, największe spośród portugalskich średnich przedsiębiorstw należą do sektorów wytwórczego i sprzedaży hurtowej/detalicznej. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa z tych branży wygenerowały łącznie 8.1 mld euro WDB i zapewniały 271 000 miejsc pracy. Procentowo najwięcej średnich przedsiębiorstw działa w branży mediów. W 2014 roku 46% WDB tej branży zostało wygenerowane przez średnie przedsiębiorstwa (równowartość 650 mln euro). Co więcej 41% pracowników branży mediów jest zatrudnionych przez średnie przedsiębiorstwa (13 500 osób). Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Małe Średnie Duże 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 110 115 105 100 95 90 95 70 80 Wykres 59: Liczba przedsiębiorstww Portugalii, w okresie 2005-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw, indeks 2005=100 Wykres 60: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 35% 50% 30% 45% 25% 40% 20% 15% 10% 0% 5% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Media Wytwórczy Sprzedażhurt.idetal Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budowlany Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wydobywczy Nieruchomości
57 4500 średnich przedsiębiorstw wygenerowało 22% obrotów i WDB Pomimo, iż w 2014 r. stanowiły zaledwie 0,6% wszystkich przedsiębiorstww gospodarce przedsiębiorstw, 4500 portugalskich średnich przedsiębiorstwwniosło w owym roku około 22% zarówno obrotu (70 mld euro), jak i WDB (14,5 mld euro). Średnie przedsiębiorstwa osiągnęły ówwkład przy znacznie niższym udziale zatrudnienia (16%), co sugeruje iż wkład pracowników średnich przedsiębiorstw przekracza średniej całej gospodarki przedsiębiorstw. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest niemal dwukrotnie wyższa od efektywności w małych firmach W okresie pięciu lat do roku 2014, pracownicy średnich przedsiębiorstwwypracowywali średnio 31 000 euro WDB rocznie. Wartość ta jest o 90% większa niż średnia odnotowywana w małych firmach, jak również o przeszło jedną trzecią wyższa od średnia dla całej gospodarki (o 37%), która to wynosiła w tym samym okresie 23 000 euro. Źródło: Statystyki strukturalne gospodarki, analiza Cebr 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 99.3% 48% 45% 0.6% 0.1% 22% 22% 29% 34% 16% 22% 63% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie Wykres 61: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 30.000 35.000 40.000 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 Małe Średnie Duże Wszystkie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 16.600 31.500 36.300 23.000 Wykres 62: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14
58 Gwałtownie rosnące do roku 2008 wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wyraźnie zmalały W 2013 r. portugalskie przedsiębiorstwa zainwestowały 1,1 mld euro w badania i rozwój, podczas gdy w najlepszym roku 2009 kwota ta wyniosła 1,3 mld euro. Z kwoty tej 23% (lub 250 mln euro) wniosły średnie przedsiębiorstwa. Jednakże wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój zmalały o ponad jedną czwartą (27%) od rekordowych 342 mln euro. Osiągnięty w 2008 r. szczyt wydatków był skutkiem ich wzrostu o 300%, jaki miał miejsce w latach 2004-8, kiedy to średnie przedsiębiorstwa wyprzedziły pod względem dynamiki wzrostu nakładów zarówno duże, jak i małe firmy. W portugalskich średnich przedsiębiorstw powszechnie wprowadza się innowacji procesowe Skłonność portugalskich firm do innowacji znacznie przekracza średnią dla ogółu przedsiębiorstw, 67% średnich przedsiębiorstw podejmuje co najmniej jeden z czterech rodzajów innowacji wymienionych po prawej. Firmy wprowadzające innowacje procesowe (te przedsiębiorstwa, które znacząco poprawiają swoje procesy produkcyjne) należą do najpowszechniejszych rodzajów innowatorów, zalicza się do nich 47% średnich firm. Jest to niezwykle wysoki wskaźnikw porównaniu ze średnimi przedsiębiorstwami w innych krajach europejskich. Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 63: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 2008 2009 2010 2011 2012 2013 130 140 120 110 80 90 100 60 70 Źródło: CIS, analiza Cebr Wykres 64: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 70% 80% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Marketing Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa 67% 37% 47% 39% 42% 33% 55% 26% 33% 33% 33% 45% Dowolne innowacje Produkty Procesy Organizacja Brak
59 “W 2013 r. portugalskie przedsiębiorstwa zainwestowały 1,1 mld euro w badania i rozwój, podczas gdy w najlepszym roku 2009 kwota ta wyniosła 1,3 mld euro”
60 Średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczny wkład w eksport ważnych sektorów Średnie przedsiębiorstwa z portugalskiego sektora wytwórczego wyeksportowały w 2012 roku towary o wartości 10 mld euro. Stanowiło to 31% całego eksportu wyprodukowanych towarów. Jednakże średnie przedsiębiorstwa mają jeszcze większe znaczenie dla eksportu w podsektorach wymienionych w diagramie po prawej. Łącznie, przeszło połowa towarów eksportowanych przez te sektory została w 2012 r. wysłana przez średnie przedsiębiorstwa. Szczególnie ważną rolą średnich przedsiębiorstw jest łączenie Portugalii z jej europejskimi partnerami handlowymi. W 2012 roku 77% jej eksportu towarów były przeznaczone dla krajów UE (odsetek ten wzrasta do 82% dla pięciu sektorówwymienionych w diagramie), dla porównania średnia dla całej gospodarki wyniosła 71%. Zapowiada się, że w roku 2015 klimat inwestycyjny będzie bardziej przyjazny dla średnich przedsiębiorstw Na przestrzeni ostatniej dekady, finansowe i inne czynniki powstrzymywały rozwój portugalskich średnich przedsiębiorstw, a czynniki popytowe uległy pogorszeniu w okresie do 2012 r. Jednakw ostatnim czasie dostępność środków finansowych pozytywnie wpływała na zamierzenia inwestycyjne, zaś popyt (tzn. oczekiwania co do rozmiarów sprzedaży) poprawił się bardziej, niż w jakimkolwiek innym okresie ostatniej dekady. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr Wykres 65: Towary eksportowane przez portugalskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. 1.400 1.200 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 400 600 800 1.000 0%0 10% 200 Odzież ChemiaŻywność Wyroby metalowe Produkty zeskóry Eksport (w mln euro, lewa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 25 30 20 0 5 10 15 -10 -5 Wykres 66: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w portugalskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Udział całego sektora (prawa oś) Popytowe Finansowe Techniczne Inne
61 10. Włochy Ekonomiczne zawirowania we Włoszech stały się wyzwaniem dla średnich przedsiębiorstw, których liczba zmalała po 2008 roku bardziej niż w innych segmentach rynku. Potrzeba poprawienia konkurencyjności okazała się trudnym problemem dla średnich przedsiębiorstw, pomimo wdrażania innowacji przez wiele firm i ostatniej intensyfikacji nakładów na badania i rozwój. Perspektywa średnioterminowa jest raczej umiarkowana, czynniki finansowe powstrzymują inwestycje, a znaczące zwiększenie liczby miejsc pracy może okazać się w kolejnych kilku latach trudne. Włoskie średnie przedsiębiorstwa dopiero w 2018 r. przekroczą WDB z 2011 r Ocenia się, że WDB włoskich średnich przedsiębiorstw osiągnęła najniższą wartość w 2013 r. (105 mld euro), wzrastając nieznacznie do 106 mld euro w 2014 r. Wyzwania stojące przez włoską gospodarką będą obciążać w najbliższych latach działalność średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że wkład średnich przedsiębiorstww WDB całej gospodarki będzie rósł powoli, w 2019 r. osiągając wartość 118 mld euro. Jeśli chodzi o zatrudnienie, liczba miejsc pracy w średnich przedsiębiorstwach zmalała z 2 milionóww 2008 r. do około 1,8 mln w 2014 r. Kolejnego niewielkiego spadku oczekuje się w roku 2015, ale spodziewa się, iż średnie przedsiębiorstwa zwiększą w latach 2015-19 zatrudnienie o około 48 000 miejsc pracy, osiągając w owym roku 1,85 miliona pracownikow. WDB (lewa oś) Zatrudnienie (prawa oś) 130.000 1.650 000 1.700 000 1.750 000 1.800 000 1.850 000 1.900 000 1.950 000 2.000 000 2.050 000 1.600 000 125.000 95.000 100.000 105.000 110.000 115.000 120.000 90.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 67: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
62
63 WDB na średnie przedsiębiorstwo wzrósł pomimo spadku średniej wartości dla całej gospodarki W latach od roku 2008, liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o 9% (z 20 700 do 18 900). Spadek ten był dynamiczniejszy niż w skali wszystkich przedsiębiorstw (których liczba zmalała w tym okresie o 3%). Jednak, WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa zmalała jedynie o 2%, czyli mniej niż 5% spadek zaobserwowany w całej gospodarce przedsiębiorstw. Sugeruje to, że w trudnym klimacie gospodarczym lat 2008-14, średnim przedsiębiorstwom udało się zwiększyć WDB generowaną na firmę (o 7%), pomimo iż w skali całej gospodarki wartość ta spadła o 2% ). Firmy z branży wytwórczej odpowiadają za przeszło połowę wkładu w gospodarkę wnoszonego przez średnie przedsiębiorstwa Średnie przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją wnoszą przeszło połowę (51%) z WDB generowanej we Włoszech przez średnie przedsiębiorstwa, w 2014 r, było to około 54 mld euro. Jest tak pomimo, iż jedynie 33% średnich przedsiębiorstw zajmuje się produkcją. Średnie przedsiębiorstwa z sektora produkcji zatrudniały w 2014 r. także 46% pracowników wszystkich średnich przedsiębiorstw czyli 831 000 osób. W znacznie mniejszym sektorze mediów 28% WDB i zatrudnienia zapewniane jest przez średnie przedsiębiorstwa. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wszystkie przedsiębiorstwa WDB (średnie przedsiębiorstwa) WDB Wszystkie Średnie przedsiębiorstwa Wykres 68: Przedsiębiorstwa i zatrudnienie w gospodarce przedsiębiorstw Włoch, w okresie 2008-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstwa, indeks 2008 = 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 115 110 95 100 105 85 90 Wykres 69: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Media Wytwórczy Sprzedażhurt.idetal Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budownictwo Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wydobywczy Nieruchomości
64 18 900 średnich przedsiębiorstw odpowiada za jedną piątą całego obrotu Pomimo, że liczebnie średnie przedsiębiorstwa stanowią zaledwie 0.5% działających we Włoszech firm, w 2014 rwygenerowały 20% wszystkich obrotów gospodarki. Odpowiadało to 576 mld euro. Średnie przedsiębiorstwa wypracowują ów obrót, a także 17% całkowitej WDB, pomimo, iż zatrudniają zaledwie 13% pracowników zatrudnionych we Włoszech. Wskazuje to na wysoką produktywność włoskich średnich przedsiębiorstww porównaniu do średniej całej gospodarki. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest o jedną trzecią wyższa od średniej W latach 2009-14, każdy pracownikwłoskich średnich przedsiębiorstwwypracował średnio 57 600 euro WDB rocznie. Było to o przeszło trzy czwarte więcej (76%) niż średnia produktywność uzyskiwana w małych firmach. Było to także o jedną trzecią (33%) niż średnia wartość uzyskiwana w skali całej gospodarki, która wynosiła 43 000 euro. Pokazuje to dlaczego średnie przedsiębiorstwa są ważnym źródłem kapitału zwiększającego produktywność włoskiej gospodarki. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 99.4% 48% 51% 0.5% 0.1% 20% 20% 32% 33% 17% 13% 67% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Wykres 70: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 30.000 60.000 40.000 70.000 50.000 80.000 0 10.000 20.000 Małe Średnie Duże Wszystkie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 32.700 57.600 70.700 43.400 Wykres 71: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 Zatrudnienie
65 “W latach 2009-14, każdy pracownik włoskich średnich przedsiębiorstw wypracował średnio 57 600 euro WDB rocznie”
66 Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój przekraczają nakłady małych i dużych firm Włoskie przedsiębiorstwa wydały w 2013 roku 10,9 mld euro na badania i rozwój, z tego 14% 1,5 mld euro przypadło na średnie przedsiębiorstwa. Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój rosną bardzo dynamicznie, w ostatnich latach tempo wzrostu było szybsze niż w przypadku małych i dużych firm. W ciągu pięciu lat do 2013 r. wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły o 21%, w porównaniu do odpowiednio 13% i 4% w przypadku małych i dużych firm. Średnie przedsiębiorstwa są też najmniej zależne od państwowego finansowania nakładów na badania i rozwój: udział środków na B+R pozyskiwane z sektora rządowego w średnich przedsiębiorstwach jest najniższy i wynosi zaledwie 4% (w porównaniu do 11% i 7% w przypadku małych i dużych firm. Włochy cieszą się trzecim najbardziej innowacyjnym rynkiem średnich przedsiębiorstw wśród objętych badaniem krajów Jeżeli chodzi o innowacyjność, włoskie średnie przedsiębiorstwa ustępują jedynie niemieckim i irlandzkim, 71% średnich przedsiębiorstw podejmuje co najmniej jeden z czterech rodzajów innowacji wymienionych po prawej. Co najmniej 40% średnich przedsiębiorstw zgłasza podejmowanie poszczególnych kategorii innowacji, do najczęstszych należą innowacje w zakresie organizacji i produktów. Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 72: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 20082007 2009 2010 2011 2012 2013 130 120 125 110 115 105 95 100 Źródło: CIS, analiza Cebr Wykres 73: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w in- nowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 70% 80% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolneinnowacje Produkty Procesy M arketing Organizacja Brak Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa 71% 46% 42% 40% 48% 29% 56% 29% 30% 31% 33% 44%
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie
Raport o sytuacji gospodarczej w Europie

Recommended

Średnie firmy w Polsce
Średnie firmy w PolsceŚrednie firmy w Polsce
Średnie firmy w PolsceWojciech Boczoń
 
Wizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raportWizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raportStowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Raport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceRaport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceStowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019F-Trust SA
 
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-TrustFundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-TrustF-Trust SA
 
Rynek słodyczy w Polsce
Rynek słodyczy w PolsceRynek słodyczy w Polsce
Rynek słodyczy w PolsceGrant Thornton
 
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust F-Trust SA
 

Recommended

Średnie firmy w Polsce
Średnie firmy w PolsceŚrednie firmy w Polsce
Średnie firmy w PolsceWojciech Boczoń
 
Wizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raportWizerunek przedsiębiorcy - raport
Wizerunek przedsiębiorcy - raportStowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Raport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceRaport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceStowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019
Raport miesieczny F-Trust - listopad 2019F-Trust SA
 
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-TrustFundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport lipiec 2018 F-TrustF-Trust SA
 
Rynek słodyczy w Polsce
Rynek słodyczy w PolsceRynek słodyczy w Polsce
Rynek słodyczy w PolsceGrant Thornton
 
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport styczeń 2015 F-Trust F-Trust SA
 
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...Grant Thornton
 
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPPDyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPPCEO Magazyn Polska
 
Ranking 900 zajawka
Ranking 900 zajawkaRanking 900 zajawka
Ranking 900 zajawkaGrupa PTWP S.A.
 
śRednie firmy db research
śRednie firmy db researchśRednie firmy db research
śRednie firmy db researchWojciech Boczoń
 
Zajawka ranking800
Zajawka ranking800Zajawka ranking800
Zajawka ranking800Grupa PTWP S.A.
 
70 sekund
70 sekund70 sekund
70 sekundStowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
 
Asy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej GospodarkiAsy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej GospodarkiEYPoland
 
Skaner Sektora MSP
Skaner Sektora MSPSkaner Sektora MSP
Skaner Sektora MSPWojciech Boczoń
 
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowaniePrezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanieBusiness Insider Polska
 
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...Deloitte Polska
 
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019F-Trust SA
 
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021Ideazone
 
Raport Forum ZPP 2019
Raport Forum ZPP 2019Raport Forum ZPP 2019
Raport Forum ZPP 2019Grupa PTWP S.A.
 
E-handel oczami sektora MŚP
E-handel oczami sektora MŚPE-handel oczami sektora MŚP
E-handel oczami sektora MŚPWitold Sokołowski
 
Raport E-Handel Mikro i Małych Przedsiębiorstw
Raport E-Handel Mikro i Małych PrzedsiębiorstwRaport E-Handel Mikro i Małych Przedsiębiorstw
Raport E-Handel Mikro i Małych PrzedsiębiorstwAkademia Liderów Innowacji i Przedsiebiorczosci
 
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-TrustFundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-TrustF-Trust SA
 
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczegoRanking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczegoGrupa PTWP S.A.
 
Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8Grupa PTWP S.A.
 
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Grant Thornton
 
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011Grant Thornton
 
SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016Robert Loranc
 
Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.Robert Loranc
 

More Related Content

Similar to Raport o sytuacji gospodarczej w Europie

Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...Grant Thornton
 
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPPDyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPPCEO Magazyn Polska
 
śRednie firmy db research
śRednie firmy db researchśRednie firmy db research
śRednie firmy db researchWojciech Boczoń
 
Asy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej GospodarkiAsy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej GospodarkiEYPoland
 
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowaniePrezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanieBusiness Insider Polska
 
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...Deloitte Polska
 
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019F-Trust SA
 
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021Ideazone
 
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-TrustFundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-TrustF-Trust SA
 
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczegoRanking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczegoGrupa PTWP S.A.
 
Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8Grupa PTWP S.A.
 
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Grant Thornton
 
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011Grant Thornton
 

Similar to Raport o sytuacji gospodarczej w Europie (20)

Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
Rozważny wzrost: większy zysk, mniejsze ryzyko. Małe i średnie przedsiębiorst...
 
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPPDyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
Dyskryminacja podatkowa polskich firm - raport ZPP
 
Ranking 900 zajawka
Ranking 900 zajawkaRanking 900 zajawka
Ranking 900 zajawka
 
śRednie firmy db research
śRednie firmy db researchśRednie firmy db research
śRednie firmy db research
 
Zajawka ranking800
Zajawka ranking800Zajawka ranking800
Zajawka ranking800
 
70 sekund
70 sekund70 sekund
70 sekund
 
Asy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej GospodarkiAsy Polskiej Gospodarki
Asy Polskiej Gospodarki
 
Skaner Sektora MSP
Skaner Sektora MSPSkaner Sektora MSP
Skaner Sektora MSP
 
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowaniePrezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
Prezentacja raport polskie firmy w obliczu wyzwań - plany rowój finansowanie
 
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
Green recovery – jak wykorzystać zrównoważone finansowanie do rozwoju firmy i...
 
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
Fundusze inwestycyjne - Raport F-Trust Październik 2019
 
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
Raport Szczęśliwi Innowacyjni - badanie innowacyjności w Polsce - Ideazone 2021
 
Raport Forum ZPP 2019
Raport Forum ZPP 2019Raport Forum ZPP 2019
Raport Forum ZPP 2019
 
E-handel oczami sektora MŚP
E-handel oczami sektora MŚPE-handel oczami sektora MŚP
E-handel oczami sektora MŚP
 
Raport E-Handel Mikro i Małych Przedsiębiorstw
Raport E-Handel Mikro i Małych PrzedsiębiorstwRaport E-Handel Mikro i Małych Przedsiębiorstw
Raport E-Handel Mikro i Małych Przedsiębiorstw
 
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-TrustFundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
Fundusze inwestycyjne - raport marzec 2019 F-Trust
 
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczegoRanking 1000 największych firm sektora spożywczego
Ranking 1000 największych firm sektora spożywczego
 
Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8Raport spring 2017_pl_1_0_8
Raport spring 2017_pl_1_0_8
 
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów
 
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
Grant Thornton Magazyn PLUS - Outsourcing Rachunkowości 01.2011
 

More from Robert Loranc

SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016Robert Loranc
 
Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.Robert Loranc
 
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniemRestrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniemRobert Loranc
 
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...Robert Loranc
 
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmy
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmyOd menedżera czasowego do wlaściciela firmy
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmyRobert Loranc
 
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.Robert Loranc
 
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.Robert Loranc
 
Prince2 Re -registration Certificate in PM
Prince2 Re -registration Certificate in PMPrince2 Re -registration Certificate in PM
Prince2 Re -registration Certificate in PMRobert Loranc
 
Zwinny Shadow Management
Zwinny Shadow ManagementZwinny Shadow Management
Zwinny Shadow ManagementRobert Loranc
 
Licencja Syndyka - Robert Loranc
Licencja Syndyka - Robert LorancLicencja Syndyka - Robert Loranc
Licencja Syndyka - Robert LorancRobert Loranc
 
Master of Business Administration in Marketing - Robert Loranc
Master of Business Administration in Marketing - Robert LorancMaster of Business Administration in Marketing - Robert Loranc
Master of Business Administration in Marketing - Robert LorancRobert Loranc
 
Master of Business Administration in International Finance - Robert Loranc
Master of Business Administration in International Finance - Robert LorancMaster of Business Administration in International Finance - Robert Loranc
Master of Business Administration in International Finance - Robert LorancRobert Loranc
 
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert Loranc
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert LorancExecutive Doctor of Business Administration Certificate - Robert Loranc
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert LorancRobert Loranc
 
Prince2 Practitioner Certificate - Robert Loranc
Prince2 Practitioner Certificate - Robert LorancPrince2 Practitioner Certificate - Robert Loranc
Prince2 Practitioner Certificate - Robert LorancRobert Loranc
 
Agile PM Practitioner Certification - Robert Loranc
Agile PM Practitioner Certification - Robert LorancAgile PM Practitioner Certification - Robert Loranc
Agile PM Practitioner Certification - Robert LorancRobert Loranc
 
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...Robert Loranc
 
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015Robert Loranc
 
Salary Survey, Poland 2015
Salary Survey, Poland 2015Salary Survey, Poland 2015
Salary Survey, Poland 2015Robert Loranc
 
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...Robert Loranc
 

More from Robert Loranc (20)

SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016SMW International Survey of Interim Management_2016
SMW International Survey of Interim Management_2016
 
Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.Loranc & Partners Sp. z o.o.
Loranc & Partners Sp. z o.o.
 
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniemRestrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem
Restrukturyzacja firmy jako skuteczne radzenie sobie z zadłużeniem
 
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...
Jak ratować firmę? Nowe zasady restrukturyzacji. Poradnik Gazety Prawnej, Lor...
 
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmy
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmyOd menedżera czasowego do wlaściciela firmy
Od menedżera czasowego do wlaściciela firmy
 
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.
Biznes to relacja nie transakcja - Loranc & Partners Sp. z o.o.
 
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.
VI Konferencja Interim Management - Loranc & Partners Sp. z o.o.
 
Prince2 Re -registration Certificate in PM
Prince2 Re -registration Certificate in PMPrince2 Re -registration Certificate in PM
Prince2 Re -registration Certificate in PM
 
Zwinny Shadow Management
Zwinny Shadow ManagementZwinny Shadow Management
Zwinny Shadow Management
 
Licencja Syndyka - Robert Loranc
Licencja Syndyka - Robert LorancLicencja Syndyka - Robert Loranc
Licencja Syndyka - Robert Loranc
 
MSC - Robert Loranc
MSC - Robert LorancMSC - Robert Loranc
MSC - Robert Loranc
 
Master of Business Administration in Marketing - Robert Loranc
Master of Business Administration in Marketing - Robert LorancMaster of Business Administration in Marketing - Robert Loranc
Master of Business Administration in Marketing - Robert Loranc
 
Master of Business Administration in International Finance - Robert Loranc
Master of Business Administration in International Finance - Robert LorancMaster of Business Administration in International Finance - Robert Loranc
Master of Business Administration in International Finance - Robert Loranc
 
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert Loranc
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert LorancExecutive Doctor of Business Administration Certificate - Robert Loranc
Executive Doctor of Business Administration Certificate - Robert Loranc
 
Prince2 Practitioner Certificate - Robert Loranc
Prince2 Practitioner Certificate - Robert LorancPrince2 Practitioner Certificate - Robert Loranc
Prince2 Practitioner Certificate - Robert Loranc
 
Agile PM Practitioner Certification - Robert Loranc
Agile PM Practitioner Certification - Robert LorancAgile PM Practitioner Certification - Robert Loranc
Agile PM Practitioner Certification - Robert Loranc
 
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...
Ekonomia i Zarządzanie 1(7)2015 - Istota Interim Management s. 73 - Robert ...
 
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015
Interim management breakfast - Warsaw 12.06.2015
 
Salary Survey, Poland 2015
Salary Survey, Poland 2015Salary Survey, Poland 2015
Salary Survey, Poland 2015
 
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...
Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społec...
 

Raport o sytuacji gospodarczej w Europie

  • 1. 1 Wpływśrednich przedsiębiorstwna sytuację gospodarczą UE www.midmarketimpact.com wEuropie Raporto sytuacji Gospodarczej
  • 2. 2 Wprowadzenie Znaczenie średniej wielkości przedsiębiorstw jest w Europie niedostatecznie doceniane. Jedynie niemiecki sektor małych i średnich przedsiębiorstw (tzw. Mittelstand) dysponuje biznesową i kulturową platformą, powszechnie uznawaną przez decydentów politycznych, liderów biznesu i ogół społeczeństwa. Nawet powierzchowne badania wykazują, że średnie przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w gospodarce europejskiej i zatrudniają miliony ludzi. Brakuje jednak definitywnego badania, które zbierałoby różnorodne elementy by zapewnić kompleksowe i wiarygodne spojrzenie na wpływ tego sektora, jego charakterystykę i sukcesy. W Sage, bardzo dbamy o naszych klientów zarówno należących do średnich firm, jak i do dużych korporacji. Naszym celem jest zapewnianie im czegoś więcej niż tylko doskonałe oprogramowanie i wsparcie. Rozumiemy ich aspiracje i staramy się zapewnić im wszystkie potrzebne informacje do skutecznego prowadzenia ich działalności. Jako orędownik naszych klientów i całego rynku średnich przedsiębiorstw chcemy wpłynąć na wzrost świadomości jak niezwykle ważny jest ten segment gospodarki europejskiej. Chcemy by decydenci, media, konsumenci, przedstawiciela świata biznesu i samych średnich przedsiębiorstw rozumieli i doceniali potencjał wzrostu tego segmentu i to, jak można zapewnić mu dalsze wsparcie. Wierzymy, że europejskie średnie przedsiębiorstwa są cichymi bohaterami gospodarki, czego niniejszy raport dowodzi. Dyrektor Generalny Sage ds. Średnich Przedsiębiorstw, Jayne Archbold
  • 3. 3 Treść Wprowadzenie Streszczenie Podsumowanie międzynarodowe Porównania międzynarodowe Perspektywy na rynkach średnich przedsiębiorstw Prezentacja fragmentów europejskiego rynku średnich przedsiębiorstw Wielka Brytania Irlandia Niemcy Hiszpania Francja Portugalia Włochy Holandia Belgia Polska Słowacja Republika Czeska Podsumowanie Załącznik techniczny O firmie Sage 2 4 6 13 16 20 24 30 35 42 48 54 61 69 76 82 89 96 104 106 110 Prawa autorskie i podziękowania W opracowaniu niniejszego raportu pomagała Cebr – niezależna firma doradcza specjalizująca się w kwestiach gospodarki i biznesu, założona w 1992 roku. Raport w znacznej mierze opiera się na ich niezależnych badaniach. Badanie obejmuje 12 głównych gospodarek europejskich. Dodatkowo przy sporządzaniu raportu wykorzystano wyniki ankiet wypełnionych przez 814 osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji biznesowych z 12 krajów europejskich. Wywiady przeprowadzono online w grudniu 2014 r. Realizowała je firma Redshift Research, która wykorzystała rozsyłane pocztą elektroniczną zaproszenia i internetową ankietę. Poglądy wyrażone w niniejszym dokumencie przedstawiają zdanie jego autorów i są oparte na przeprowadzonych przez nich badaniach. Treść raportu może odbiegać od poglądów firmy Sage.
  • 4. 4 Na przestrzeni ostatniego trudnego okresu w gospodarce europejskiej trwała dyskusja na temat potencjalnych źródeł wzrostu wwiodących gospodarkach Europy. Decydenci polityczni i komentatorzy koncentrowali się raczej na roli startupów i dużych przedsiębiorstw. Celem niniejszego raportu jest przedstawienie przedsiębiorstw plasujących się pomiędzy owymi kategoriami, zbyt dużych na rolę tradycyjnej małej firmy a zarazem mniejsze od, dominujących wwiadomościach gospodarczych, spółek notowanych na giełdach. Firma Sage zleciła Centre for Economics and Business Research (Cebr) zbadanie charakterystyki gospodarczej średnich przedsiębiorstw (które dalej w tekście nazywamy „średnimi przedsiębiorstwami“) w 12 wybranych gospodarkach europejskich, które łącznie składają się na 86% PKB UE. Celem niniejszego opracowania jest podkreślenie znaczenia wkładu średnich przedsiębiorstww gospodarkę europejską. Niniejszy raport przedstawia wyniki badań i powiązanego z nim zbierania informacji. W dyskusjach ekonomicznych i politycznych często przeocza się średnie przedsiębiorstwa, koncentrując się na dużych korporacjach i małych firmach / startupach. Jednak, jak wykaże ten raport, średnie przedsiębiorstwa są kluczowym elementem działalności gospodarczej w całej Europie. W 2014 roku, w krajach objętych analizą, średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 1% wszystkich firm z gospodarki przedsiębiorstw, jednakwypracowały 20% obrotów, wygenerowały 18% wartości dodanej brutto (WDB)* i zapewniły zatrudnienie dla 17% siły roboczej. W tym roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały łącznie 18.7 mln osób. Jest to znaczny wkład w całkowite zatrudnienie na kontynencie, na którym powszechnie jest podwyższone bezrobocie i powolne tworzenie miejsc pracy. Jednak także średnie przedsiębiorstwa zostały, w ostatnich latach, dotknięte zakłóceniami na europejskim rynku pracy, na którym poziom bezrobocia pozostał bez zmian w okresie lat 2009-13. Dopiero w 2014 r. odnotowano wzrost zatrudnienia o 0.8%. Niemal połowę tego wzrostu zapewniło tworzenie miejsc pracy przez średnie przedsiębiorstwa z Wielkiej Brytanii. W dalszej perspektywie liczy się na równomierny wzrost. Przewiduje się, że do 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zwiększać zatrudnienie o około 124 tysięcy osób rocznie, całkowite zatrudnienie wyniesie wówczas 19.3 miliona pracowników. W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstw w generowaniu WDB wynosił od 15% a 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorstw. W wartościach bezwzględnych, szacuje się, że niemieckie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 298 mld EUR, czyli równowartość około 20% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw. Streszczenie “Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2015 r. około 1.06 biliona €, co będzie stanowić wzrost o średnio 3%, zaś w roku 2019 osiągnie 1.2 biliona €”
  • 5. 5 WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa wzrosła zaledwie z878 miliardów € w 2009 roku do szacowanego 1.03 biliona euro w 2014 roku (w przeliczeniu na obecne ceny). W przyszłości oczekuje się dalszego wzrostu, wspomaganego przez stopniowe odradzanie się popytu oraz złagodzenie finansowych ograniczeń dotykających średniej wielkości przedsiębiorstwa. Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2015 r. około 1.06 biliona €, co będzie stanowić wzrost o średnio 3%, zaś w roku 2019 osiągnie 1.2 biliona €. Niezależnie od powyższego wkładu w gospodarkę, średnie przedsiębiorstwa są ważnym motorem eksportu. W badanych krajach odpowiadały za 17% całego eksportu towarów. W obrębie dwunastu krajów objętych badaniem średnie firmy eksportowały w 2012 r. towary o łącznej wartości 634 miliardów €. Eksporterzy zapewnili cenny impuls popytu dla krajowych gospodarek, które na skutek polityki oszczędnościowe i wysokiego zadłużenia gospodarstw domowych, borykają się ze słabym popytem krajowym. Dodatkowo średnie przedsiębiorstwa są istotnym motorem postępu. Blisko dwie trzecie ze średnich przedsiębiorstw działa innowacyjnie (63%), rozwija i przyjmuje nowe produkty i praktyki biznesowe. Co więcej we wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa od przeciętnej dla danej gospodarki. W 9 z 12 analizowanych krajówwartość dodana, generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej krajowej. Jedynie w Irlandii, Niemczech i Francji produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa od średniej krajowej gospodarki przedsiębiorstw. W badanych 12 krajach firmy te finansują 15% wydatków na badania i rozwój, co dodatkowo podkreśla to jak średnie przedsiębiorstwa pomagają w napędzaniu postępu technologicznego i zwiększeniu zasobówwiedzy. * WDB jest miarą produkcji gospodarczej obejmującą towary i usługi. Mniej więcej porównywalna do PKB, może być traktowane jako dochód/obrót, pozostały po odjęciu kosztu ich pozyskania. Patrz załącznik techniczny.
  • 6. 6 1. Podsumowanie międzynarodowe W 2014 r. Średnie firmy wygenerowały 1.0 biliona EUR WDB W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstww generowaniu WDB wynosił od 15% do 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorczą. W wartościach bezwzględnych, szacuje się, że niemieckie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 298 mld EUR, czyli równowartość 20% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa wwiększych, bardziej dojrzałych gospodarkach, jak np. brytyjska, francuska, włoska i hiszpańska generują proporcjonalnie mniejszy odsetek całkowitej WDB. Naturalną cechą mniejszych gospodarek jest mniejszy potencjał średnich przedsiębiorstw, jednak zazwyczaj generują one większą część WDB całej gospodarki przedsiębiorstw (np. kraje widniejące po prawej stronie Wykres 1 - naprzeciw) Średnie przedsiębiorstwa obejmują 180 000 firm Liczba średnich przedsiębiorstww poszczególnych krajach objętych analizą jest bardzo różna. W Niemczech działa 57 000 średnich przedsiębiorstw, co stanowi 32% wszystkich średnich przedsiębiorstw w badanych krajach. Niemieckie i brytyjskie firmy stanowią 46% średnich przedsiębiorstw z 12 krajów przedstawionych na sąsiednim rysunku. Na Słowacji działa około 2150 średnich przedsiębiorstw, czyli mniej niż 4% takich przedsiębiorstw działających w Niemczech. 300 250 200 150 100 50 0 350 Wykres 1: Wartość dodana brutto (WDB) generowana przez średnie przedsiębiorstwa, wwartościach bezwzględnych (miliardy euro) i jako procent WDB całej gospodarki przedsiębiorstw (2014 r.) 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Udział w całej WDB (prawa oś) WDB w mld euro (lewa oś) 298 205 139 106 74 73 40 37 17 16 14 6 60.000 Wykres 2: Porównanie liczby średnich przedsiębiorstw działających w 2014 r. 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 57.400 26.600 19.500 18.900 15.300 14.000 8.700 6.700 4.500 2.1502.600 4.300 70.000 Niemcy Francja Belgia Holandia Portugalia Irlandia WielkaBrytania Hiszpania Polska Włochy Czechy Słowacja Niemcy Francja Belgia Holandia Portugalia Irlandia W B Hiszpania Polska W łochy Czechy Słowacja
  • 7. 7 “W obrębie badanych krajów udział średnich przedsiębiorstw w generowaniu WDB wynosił od 15% do 23% łącznej wartości generowanej przez gospodarkę przedsiębiorczą.” 15% 23%
  • 8. 8 Średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w produkcję i zatrudnienie W Portugalii średnie przedsiębiorstwa – pomimo iż jest ich zaledwie 4500 – generują 22% WDB całej gospodarki przedsiębiorstw, zatrudniając zaledwie 16% wszystkich pracowników. Nieproporcjonalnie duży wkład w WDB (w stosunku do zatrudnienia) obserwuje się także w Holandii, jak i również w innych gospodarkach z Południa Europy, np. w Hiszpanii i Włoszech. W Niemczech średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną piątą zarówno WDB jak i zatrudnienia Wśród krajów objętych badaniem jedynie w Holandii, Portugalii, Polsce i Czechach średnie przedsiębiorstwa mają wyższy udział w całkowitej WDB. Średnie przedsiębiorstwa zatrudniają w całej Europie 18,7 mln osób Wśród krajów objętych badaniem najwięcej pracowników zatrudniają niemieckie średnie przedsiębiorstwa, w których pracuje 5,5 mln pracowników. W czterech krajach o największym sektorze średnich przedsiębiorstw pracują przeszło dwie trzecie wszystkich pracowników europejskich średnich przedsiębiorstw – 12.7 mln osób. Pomimo, że PKB Polski wynosi około 40% hiszpańskiego, polskie średnie przedsiębiorstwa zatrudniają więcej pracowników niż hiszpańskie. Odzwierciedla to niższą produktywność polskich średnich przedsiębiorstw, jak również gwałtowny spadek zatrudnienia, jaki wystąpił w ostatnich latach w Hiszpanii. 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 24% Wykres 3: Udział średnich przedsiębiorstww krajowej wartości dodanej brutto (WDB) i całkowitym zatrudnieniu w 2014 r. Belgia WB Francja Włochy Hiszpania Holandia Polska Niemcy Czechy Irlandia Portugalia Słowacja Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie 22%22% 21% 21% 20% 19% 17% 17% 17% 17% 17% 15% 16% 19% 19% 19% 20% 15% 13% 16% 21% 13% 16% 15% 6.000 Wykres 4: Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach (w tysiącach), 2014 r. Belgia WB Francja Włochy Hiszpania Holandia Polska Niemcy Czechy Irlandia Portugalia Słowacja 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 5.481 3.022 2.361 1.801 1.508 1.428 985 675 467 223241425
  • 9. 9 W 9 z 12 analizowanych krajów wartość dodana, generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej krajowej Jedynie w Irlandii, Niemczech i Francji produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa od średniej krajowej gospodarki przedsiębiorstw. Pracownicy średnich przedsiębiorstww Belgii uzyskują najwyższą średnią wartość WDB na pracownika – wynosiła ona w okresie 2009-2014 średnio 82,900 euro na pracownika. W Hiszpanii, Portugalii i Włoszech, WDB generowana przez pracowników średnich przedsiębiorstw jest co najmniej o 25% wyższa od średniej dla całych gospodarek tych krajów. Pokazuje to jak średnie przedsiębiorstwa pomagają w zwiększaniu produktywności w tych, borykających się z problemami, gospodarkach. Średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały w 2012 r. towary o wartości 634 miliardów euro W obrębie dwunastu krajów objętych badaniem średnie przedsiębiorstwa eksportowały w 2012 r. towary o łącznej wartości 634 miliardów €. Odpowiada to za 17% całego eksportu towarów w owym roku. Udział niemieckiego eksportu towarów eksportowanych przez średnie przedsiębiorstwa należy do najniższych – wynosi zaledwie 12%. Jednakwwartościach bezwzględnych niemieckie średnie przedsiębiorstwa pozostają największym eksporterem spośród krajów objętych badaniem. W 2012 r. niemieckie średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o wartości 219 miliardów euro. Włoskie średnie przedsiębiorstwa mają największy udział w krajowym eksporcie towarów, w 2012 roku ów udział wyniósł 27% co przekładało się na 105 miliarda euro. Belgia Belgia WB WB Francja Francja Włochy Włochy Hiszpania Hiszpania Holandia Holandia Polska Polska Niemcy NiemcyCzechy Czechy Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia SłowacjaSłowacja 80 70 60 50 40 30 20 90 Wykres A: Produktywność pracowników (w tysiącach euro rocznej WDB na pracownika), średnia z lat 2009-14 Średnie przedsiębiorstwa 10 0 Gospodarka przedsiębiorstw 30% Wykres 5: Udział średnich przedsiębiorstww całym krajowym eksporcie towarów, w 2012 r. 25% 20% 15% 10% 5% 27% 25% 25% 24% 20% 17% 15% 14% 12% 11%11% 12% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
  • 10. 10 “We wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa, niz jest to w przypadku przeciętnej gospodarki”
  • 11. 11 Średnie przedsiębiorstwa, częściej niż typowe firmy, wprowadzają innowacje We wszystkich badanych krajach innowacyjność średnich firm była wyższa, niz jest to w przypadku przeciętnej gospodarki. W 2012 roku we wszystkich krajach oprócz Polski i Słowacji, przeszło połowa średnich firm wprowadziła innowacje. W Irlandii i Niemczech odsetek ten zbliżał się do trzech czwartych. We Włoszech, a także w Hiszpanii i Portugalii średnie przedsiębiorstwa wprowadzają innowacje znacznie częściej niż inne podmioty. Prawdopodobnie przyczynia się to do obserwowanej tam wyższej produktywności. W 2013 r. Średnie przedsiębiorstwa zainwestowały w badania i rozwój 22 miliardy euro W 2013 r. europejskie średnie przedsiębiorstwa wydały na badania i rozwój 22,4 miliarda euro; odpowiada to za 15% wydatków poniesionych na ten cel przez wszystkie przedsiębiorstwa. Niemieckie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za przeszło połowę tej sumy – ich wydatki wyniosły €5,9 miliarda euro; jednakże stanowiło to zaledwie 11% całkowitych niemieckich wydatków na badania i rozwój w owym roku. Równocześnie w mniejszych gospodarkach średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za znacznie wyższy odsetekwydatków na badania i rozwój. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% Wykres 6: Odsetek firm, które w 2012 r. wprowadzały innowacje. Źródło: Badanie wspólnotowe na temat innowacji (CIS), analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa 10% Wszystkie przedsiębiorstwa 74%74% 71% 69% 67% 66% 66% 58% 57% 56% 40% 36% 67% 59% 56% 56% 55% 53% 51% 44% 50% 34% 34% 23% 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 7.000 Wykres 7: Wydatki na badania i rozwój (w milionach € – lewa oś) i udział całości wydatków przedsiębiorstw na badania i rozwój (prawa oś), 2013 r. 45% 40% 35% 30% 25% 20% Źródło: Eurostat – Wydatki firm na badania i rozwój, baza danych (BERD), analiza Cebr Wydatki na B+R (lewa oś) 15% 10% 5% 0% Udział wydatków na B+R (prawa oś) Belgia Belgia WB WB Francja FrancjaWłochy Włochy Hiszpania Hiszpania Holandia Holandia Polska Polska Niemcy Niemcy Czechy Czechy Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia Słowacja Słowacja
  • 13. 13 2. Porównania międzynarodowe Od recesji z roku 2009, największy powrót koniunktury odnotowano w wielkiej brytanii. Brytyjskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły najbardziej dynamiczny wzrost od czasu kryzysu z 2009 r. Jednakże, jako że wzrost liczony jest w pieniądzu, skala wzrostu jest zawyżona ze względu na stosunkowo wysoką inflację, w okresie 2010-12. Również Niemcy i Polska odnotowały wysoki wzrost, WDB w tych krajach osiągnął 20%, wśród średnich przedsiębiorstw, w okresie pięciu lat do 2014 r. Tymczasem peryferyjne gospodarki, takie jak Irlandia, Portugalia i Hiszpania odnotowały w 2014 niższą WDB niż w roku 2009. Odzwierciedla to przeciągające się zaburzenia w gospodarce, do jakich doszło w tych krajach, w latach objętych analizą. Wpływ europejskiego kryzysu zatrudnienia na średnie przedsiębiorstwa W większości krajach objętych analizą, w okresie pięciu lat do 2014 r. zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach zmalało. Odzwierciedla to skalę redukcji miejsc pracy w trakcie kryzysu finansowego i po nim, a także podwyższony poziom bezrobocia będący skutkiem polityki „oszczędnościowej“ stosowanej wwielu peryferyjnych gospodarkach. Głównymi wyjątkami są Wielka Brytania – która doświadczyła w ostatnich kilku latach gwałtownego wzrostu zatrudnienia – oraz Niemcy, w których zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach od 2005 r. utrzymuje się na stałym poziomie lub rośnie. -20% -10% 0 40%30%20%10% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 8: Skumulowane zmiany w nominalnej WDB wśród średnich przedsiębiorstw, mierzonej w lokalnej walucie w latach 2009-14. -13% -11% -8% 5% 10% 11% 13% 15% 16% 18% 19% 33% Hiszpania Czechy -20% -15% -10% 5% 10%-5% 0% 15% -18% -13% -7% -5% -4% -4% -3% -2% 0% 5% 9% 10% Wykres 9: Skumulowane zmiany w zatrudnieniu w średnich przedsiębiorstwach (w osobach) w okresie 2009-14. Irlandia Irlandia Portugalia Portugalia Hiszpania Holandia Holandia Włochy Włochy Francja Francja Czechy Belgia Belgia Słowacja Słowacja Niemcy Niemcy Polska Polska WB WB
  • 14. 14 “W porównaniu z wkładem wnoszonym w WDB przez małe i duże przedsiębiorstwa, średnie przedsiębiorstwa, w okresie pięciu lat do roku 2014, jedynie w Czechach uzyskały wzrost szybszy od nich”
  • 15. 15 Jedynie w czechach średnie przedsiębiorstwa doznały wzrostu W porównaniu z wkładem wnoszonym w WDB przez małe i duże przedsiębiorstwa, średnie przedsiębiorstwa, w okresie pięciu lat do roku 2014, jedynie w Czechach uzyskały wzrost szybszy od nich. W Polsce, Holandii i Irlandii, średnie przedsiębiorstwa uzyskały najniższy wzrost wśród wszystkich trzech kategorii przedsiębiorstw. W większości krajów (8 z 12) duże przedsiębiorstwa uzyskały najwyższy wzrost WDB spośród wspomnianych trzech segmentów ryku. W połowie krajów objętych badaniem zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach było niższe od oczekiwanego Diagram po prawej porównuje wzrost zatrudnienia w latach 2009-14 w różnych segmentach gospodarek poszczególnych krajów. Jeżeli chodzi o zatrudnienie w owym okresie, średnie przedsiębiorstwa wwiększości krajach (7 z 12) osiągnęły wyniki gorsze niż inne kategorie przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa w Hiszpanii, Irlandii, Polsce, Czechach, Belgii i Niemczech uzyskiwały wolniejszy wzrost zatrudnienia (lub nawet doznawały znaczącego spadku) w porównaniu do dużych i małych przedsiębiorstw należących do gospodarki przedsiębiorstw. Jedynym krajem, w którym średnie przedsiębiorstwa doswiadczyly najszybszego wzrostu w okresie pięciu lat do roku 2014 była Wielka Brytania. Dane te mogą być mylące, gdyż zostały wyciągniete z badan prowadzonych wśród zarejestrowanych przedsiębiorstw i nie uwzględniają gwałtownego wzrostu zatrudnienia wśród niezarejestrowanych mikroprzedsiębiorstw, jaki miał miejsce w ostatnich latach w Wielkiej Brytanii. Wykres 10: Skumulowane zmiany w WDB w gospodarce przedsiębiorstw, wg rozmiaru przedsiębiorstwa, mierzonej w lokalnej walucie w latach 2009-14. Irlandia Portugalia Hiszpania Holandia Włochy Francja Czechy Belgia Słowacja Niemcy Polska Wielka Bryt. Irlandia Portugalia Hiszpania Holandia Włochy Francja Czechy Belgia Słowacja Niemcy Polska Wielka Bryt. -30% -20% 10% 20%-10% 0% 30% 40% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr. Duże Duże Średnie Średnie Małe Małe Wykres 11: Skumulowane zmiany w gospodarce przedsiębiorstw z rozbiciem na rozmiar przedsiębiorstwa (w liczbie osób) w latach 2009-14. -20%-15% 5% 10%-5% 0% 15%-10% 20%
  • 16. 16 3. Perspectywy na rynkach średnich przedsiębiorstw Oczekuje się, że do 2019 r. Średnie przedsiębiorstwa będą generować WDB 1,2 biliona euro Po kilku słabszych latach, europejskie średnie przedsiębiorstwa uzyskują wyrównany wzrost. Oczekuje się, że ich w 2015 r. ich wkład w WDB wyniesie około 1.06 biliona euro, co będzie oznaczać roczny wzrost o około 3.0%. Do 2019 r. oczekuje się, że roczny wkład średnich przedsiębiorstww WDB wzrośnie o dodatkowe 146 miliardów euro co zwiększy całkowitą wartość WDB do przeszło 1.2 biliona euro w roku 2019. Do 2019 r. Roczny obrót średnich przedsiębiorstw wzrośnie do 5,4 biliona euro Europejskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły w 2014 r. szacowany obrót na 4.6 biliona euro, co oznacza wzrost o przeszło jedną piątą z 3.8 biliona euro w 2009 roku. Oczekuje się, że ówwkład w gospodarkę europejską wzrośnie w 2015 r. osiągając 4.7 biliona euro. Także w kolejnych latach oczekuje się wyrównanego wzrostu, prognozuje się, że w 2019 r. obrót wyniesie około 5.4 biliona euro. Wykres 13: Nominalny obrót wygenerowany przez średnie przedsiębiorstwa, w miliardach euro, w latach 2008-19.2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 5.800 5.300 4.800 4.300 3.800 1.800 1.300 4.183 3.776 3.977 4.303 4.485 4.481 4.585 4.711 4.852 4.994 5.186 5.356 3.300 2.800 2.300 800 Wykes 12: Nominalna WDB wygenerowana przez średnie przedsiębiorstwa, w miliardach euro, w latach 2008-19. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 1.400 1.200 1.000 800 600 946 878 925 978 977 995 1.025 1.056 1.088 1.120 1.163 1.202 400 200 0 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
  • 17. 17 “Europejskie średnie przedsiębiorstwa osiągnęły w 2014 r. szacowany obrót na 4.6 biliona euro, co oznacza wzrost o przeszło jedną piątą z 3.8 biliona euro w 2009 roku”
  • 18. 18 Oczekuje się, że w 2019 r. Na rynku działać będzie 188 300 średnich przedsiębiorstw Liczba średnich przedsiębiorstw na rynku w latach 2008-14 była mniej więcej wyrównana, przy czym wywołane recesją upadki przedsiębiorstww Europie południowej były równoważone przez rozwój firm w krajach północnej i zachodniej Europy. W 2014 r. w krajach objętych badaniem działało około 180 800 średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że w 2015 roku liczba ta nie ulegnie większym zmianom, co odzwierciedla trudne warunki z jakimi nadal boryka się Europa. Jednak oczekuje się, że do 2019 r. przybędzie 7700 firm, przewidujemy, że na rynku działać będzie 188 300 średnich przedsiębiorstw. Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach będzie równomiernie wzrastać, osiągając w 2019 r 19,3 miliona W ostatnich kilku latach mieliśmy do czynienia z zastojem w zatrudnieniu w europejskich średnich przedsiębiorstwach, redukcję etatów w krajach południowych równoważyło tworzenie nowych miejsc pracy w innych częściach kontynentu. Dopiero w 2014 r. odnotowano wzrost zatrudnienia o 0.8%, niemal połowę tego wzrostu zapewniło tworzenie miejsc pracy przez średnie przedsiębiorstwa z Wielkiej Brytanii. W dalszej perspektywie przewiduje się równomierny wzrost. Przewiduje się, że do 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zwiększać zatrudnienie o około 124 tysięcy osób rocznie, całkowite zatrudnienie wyniesie wówczas 19.3 miliona pracowników. Wykres 15: Zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach, w tysiącach w latach 2008-19 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 20.000 19.500 19.000 18.500 18.000 17.500 17.000 19.157 18.782 18.689 18.784 18.870 19.010 19.304 Wykres 14: Liczba średnich przedsiębiorstww tysiącach w latach 2008-19 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 200 195 190 185 180 175 165 182 82 180 181 179 179 181 181 182 183 186 188 170 160 18.56118.674 18.594 18.53818.540
  • 19. 19 “Liczba średnich przedsiębiorstw na rynku w latach 2008- 14 była mniej więcej wyrównana, przy czym wywołane recesją upadki przedsiębiorstww Europie południowej były równoważone przez rozwój firm w krajach północnej i zachodniej Europy”
  • 20. 20 Rzut oka na europejskie średnie przedsiębiorstwa Z jakimi tendencjami mamy obecnie do czynienia w średnich przedsiębiorstwach? Chcieliśmy przedstawić priorytety, obawy i działalność średnich przedsiębiorstww całej Europie poprzez bezpośrednią dyskusję z samymi firmami. Oto migawka, odzwierciedlająca wyniki ankiet przeprowadzonych wśród 814 decydentów biznesowych ze średnich przedsiębiorstw. W całej Europie, pomimo utrzymującej się na niektórych rynkach niepewności, średnie przedsiębiorstwa wykazują odporność i optymizm. W ankiecie przeprowadzonej wśród liderów biznesu, przeważająca większość (75%) powiedziała, że oczekuje iż w ciągu kolejnych 12 miesięcy obrót ich firm pozostanie bez zmian lub wzrośnie. 39% powiedziało, że spodziewa się wzrostu obrotów nawet o 10%. Ów optymizm przekłada się także na zatrudnienia. Średnie przedsiębiorstwa spodziewają się także, iż w przyszłym roku zwiększą zatrudnienie. 55% firm planuje zatrudnić w 2015 roku nowych pracowników, i choć wwiększości przypadków zakłada się na jedynie skromny wzrost zatrudnienia, to 1 na 10 przedsiębiorstw planuje zatrudnienie przeszło 25 nowych osób. Jednak liderzy średnich przedsiębiorstw planując rozwój uwzględniają możliwość spadku koniunktury i pamiętają o wprowadzeniu zabezpieczeń. Kluczową kwestią jest efektywność. Kluczowe priorytety firm w nadchodzącym roku to kontrola kosztów (51%) oraz wzrost efektywności (48%). Pytani o wyzwania, przed jakimi stoją ich firmy, liderzy średnich przedsiębiorstw jako najważniejsze wymieniają efektywność (34%) oraz produktywność personelu (33%). Efektywność działalności jest także celem inwestycji dokonywanych przez średnie przedsiębiorstwa. Wraz z rozwojem nowych produktów lub usług (27%), efektywność działalności została wskazana, jako bieżący priorytet. 27% 27% 27% 26% 26% 23% 18% 18% 17% 15% 12% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 11% 9% Wydajnośćfirmy Produktywność… Nowyproduktlub… Wzrostfirmy Szkolenie/rozwój… Obsługaklienta Kosztypracownicze Ekspansja… Dostępność… Zarządzanietalentami Finansowanie Zgodność Audytowalność/ident… Wzrost P5 Obecne inwestycje
  • 21. 21 Eksport Zgodnie z danymi historycznymi, ankieta wykazała, że jedna czwarta średnich przedsiębiorstw nie sprzedaje na rynku zagranicznym. Jednakwśród prowadzących eksport blisko dla jednej trzeciej, eksport odpowiada za więcej niż 20% ich działalności. Największymi wyzwaniami dla eksporterów są przepisy (57%) i sprawy podatkowe/ finansowe (47%). Tradycyjnie średnie przedsiębiorstwa osiągały korzystną pozycję łącząc lokalne powiązania z działaniem globalnym. Oznacza to, że mogą one docierać do dalszych rynków, przy wykorzystaniu lokalnych dostawców i działań, mają też tendencję do lokalnego zachowywania większej części PKB niż przedsiębiorstwa należące do innych segmentów. Badanie wykazało, że najważniejszym rynkiem zagranicznym jest wewnętrzny rynek europejski, 71% firm wiąże dalszy rozwój eksportu z Europą. Niemcy, jako największa gospodarka europejska są rynkiem zbytu dla 47% eksporterów, drugie miejsce przypada Francji będącej rynkiem dla 39% eksporterów. Dostęp do środków finansowych W ostatnich, trudnych gospodarczych, czasach dostęp do środków finansowych pozostaje jednym z głównych problemów, z jakimi borykają się średnie przedsiębiorstwa. Uzyskanie środków finansowych stanowi wyzwanie dla 22% respondentów, a głównym źródłem finansowania zewnętrznego, co nie powinno zaskakiwać, są przeważnie kredyty bankowe (37%). Być może ze względu na to, oraz na niedawne problemy z dostępem do kapitału, 74% badanych rozważyło by, lub już rozważało alternatywne źródła finansowania, jak np. finansowanie kapitałowe i finansowanie społecznościowe (ang. crowdfunding). 39% liderów średnich przedsiębiorstw zgłosiło także obawy o kapitał obrotowy, mówili oni, że UE powinna zrobić więcej na rzecz poprawy struktury kredytów i obniżenia stop oprocentowania. W pierwszej kolejności jednak przedstawiciele średnich przedsiębiorstw skarżą się na biurokrację, 53% wzywa do ograniczenia biurokracji i wypełniania formularzy. 4% 0% 10% Inne Bariera językowa Brak doświadczenia Obawy walutowe Podatki i finansowanie Regulacje 3 największe wyzwania dla eksportu 15% 22% 29% 47% 57% 20% 30% 40% 50% 60%
  • 22. 22 TalTalent i życie zawodowe Odwiecznym problemem tego sektoru jest zarządzanie talentami. W przeszłości atrakcyjne dla średnich przedsiębiorstw było przyciąganie i zatrzymywanie utalentowanych pracowników, potrzebnych do rozwoju. W badaniu liderzy biznesu powiedzieli, że głównym wyzwaniem dla zarządzania talentami jest zatrzymanie wartościowych pracowników (60%), pomimo występujących na niektórych rynkach problemów z bezrobociem, podczas gdy główną barierą do zatrudnienia jest płaca (59%) oraz zaoferowanie rozwoju zawodowego (50%) Życie zawodowe jest kluczowym polem walki w wojnie o talenty. Ankieta wykazała, że 64% pracuje czasami po normalnych godzinach pracy, a 47% pracodawców umożliwia pracownikom pracę z domu. Najniższy odsetek pracowników, którzy mogą pracować z domu odnotowano na Słowacji (30%), zaś najwyższy (58%) w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Zapewnienie pracownikom pewnego stopnia elastyczności w organizacji życia/pracy wydaje się być kluczem do zatrzymania wykwalifikowanych pracowników, zwłaszcza z pokolenia Milenium, którzy mają tendencję do cenienia mniej restrykcyjnego stylu pracy, wspieranego przez nowocześniejsze narzędzia. Aż 62% ankietowanych liderów biznesu powiedziało, że u przyszłego pracodawcy atrakcyjne dla nich byłyby elastyczne godziny pracy. Oferta dalszych szkoleń (40%) i możliwość pracy z domu (39%) także byłyby czynnikami decydującymi o podjęciu konkretnej pracy. Dla niektórych frustrujące jest tempo postępu technologicznego. O ile dwu trzecim (70%) oferowano regularne szkolenia skierowane na zapoznanie z postępem technologicznym, to 40% czuło, iż są pod presją, bądź niezdolni do poradzenia sobie z nowymi produktami programistycznymi lub urządzeniami technicznymi. Innowacja IT Jakwykazano wcześniej, średnie przedsiębiorstwa są bardzo innowacyjne. W ankiecie 93% informowało o planowanych na 2015 r. inwestycjach w IT. W 29% przypadków inwestycje te będą znaczące (powyżej 50 000 €). Głównymi priorytetami są: zarządzanie dokumentami (30%), analiza biznesowa (28%) a także aplikacje/ oprogramowanie biznesowe (28%) Jedynie 32% twierdzi, że w pełni wykorzystują potencjał inwestycji w oprogramowanie. Ankieta wykazała, że wwykorzystaniu pełnego potencjału oprogramowania przeszkadza firmom brak zrozumienia przez użytkowników / szkolenia (27%) i niekompatybilność różnych systemów oprogramowania (23%). Wiele średnich przedsiębiorstw nie traktuje jeszcze priorytetowo Internetu, handlu elektronicznego i docierania do klientów drogą cyfrową. 53% respondentów uważa, że transformacja cyfrowa to temat, który istotny będzie dopiero za jakiś czas. Główne wyzwania związane z talentami Inne Planowanie sukcesji Zbajdowanie utalentowanych kierowników Zatrudnianie potrzebny chumiejętnosci Zatrzymywanie dobrych pracowników 0% 20% 40% 60% 80% 1% 20% 35% 47% 60%
  • 23. 23 “W całej Europie, pomimo utrzymujących się niepewności na niektórych rynkach, przedsiębiorstwa średniej wielkości wykazują odporność i optymizm”
  • 24. 24 4. Wielka Brytania Zatrudnienie w brytyjskich średnich przedsiębiorstwach przeżywa prawdziwy renesans po spowolnieniu z lat 2008-9, wzrost zatrudnienia wspiera rozwój usług biznesowych z czego korzystają głównie większe spośród średnich przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa są w Wielkiej Brytanii motorem innowacji i w ostatnich latach zwiększyły nakłady na badania i rozwój co przełożyło się na wzrost produktywności. Patrząc w przyszłość można oczekiwać poprawy zapotrzebowania i złagodzenia sytuacji finansowej, co winno przełożyć się na solidny wzrost sektora średnich przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 165 Miliardów GBP WDB Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. w gospodarce przedsiębiorstw Wielkiej Brytanii 165 miliardów GBP WDB, w porównaniu z 2009 r. ich wkład wzrósł o 33%. W najbliższych latach spodziewamy się, że WDB generowany przez średnie przedsiębiorstwa wzrośnie nominalnie o kolejne 20%, osiągając w 2019 r. wartość 199 miliardów funtów. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 3.02 miliona pracowników, na przestrzeni poprzednich pięciu lat zwiększyły zatrudnienie o 260 000 miejsc pracy. Oczekuje się, że w najbliższych latach średnie przedsiębiorstwa stworzą kolejne 159 000 miejsc pracy i do 2019 r będą zatrudniać łącznie 3,18 miliona pracowników. Średnie przedsiębiorstwa generują 17% WDB, pomimo iż stanowią zaledwie 1.5 wszystkich firm Szacuje się, że w 2014 roku 26 600 średnich przedsiębiorstw stanowiło zaledwie 1,5% wszystkich firm działających w obrębie brytyjskiej gospodarki przedsiębiorstw. Pomimo tego wytworzyły one w tym roku 17% całkowitej WDB. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają też za podobny procent obrotów gospodarki przedsiębiorstw (16%) – co odpowiadało w 2014 r za 575 miliardom funtów. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% 10% 0% 100% Wykres 17: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarki przedsiębiorstw, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Małe 98,2% 28% 36% 37% 1.5% 16%17%16% 0,3% 56% 46% 47% Średnie Duże Wykres 16: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach GBP, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. 3.300 000 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie 3.200 000 3.100 000 3.000 000 2.900 000 2.800 000 2.700 000 2.600 000 220.000 200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś)
  • 25. 25 Producenci motorem brytyjskiego rynku średnich przedsiębiorstw Produkcja stanowi największą część brytyjskiego rynku średnich przedsiębiorstw wwartościach bezwzględnych (w 2014 r. wygenerowała 39 miliardów WDB), jak również w stosunku do całej branży (odpowiadała w owym roku za 24% WDB z produkcji). Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest wyższa od średniej w wielkiej brytanii Produktywność pracowników, mierzona w wartości WDB wygenerowanej na pracownika, zazwyczaj jest najwyższa w dużych firmach. Wynika z tego, że większe firmy zazwyczaj mogą wesprzeć działania pracowników dodatkowym kapitałem co podnosi efektywność ich pracy. Jednakże, także średnie przedsiębiorstwa są ważnym źródłem poprawy produktywności. Wartość dodana wnoszona przez każdego pracownika średnich przedsiębiorstw jest znacząco powyżej średniej dla całej gospodarki przedsiębiorstw. Wykres 18: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% Wytwórstwo Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka Wykres 19: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w GBP na pracownika, średnia z lat 2009-14 50.000 49.000 48.000 47.000 46.000 45.000 44.000 43.000 42.000 41.000 Małe Średnie Duże Łącznie 44.400 48.600 49.300 47.400
  • 26. 26 Aktywność średnich przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju, gwałtownie nasiliła się w ostatnich latach Średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. 3,8 miliarda funtów na badania i rozwój (B+R), co stanowiło w owym roku przeszło 20% całkowitych wydatków brytyjskich przedsiębiorstw na B+R. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły o 92%, znacznie wyprzedzając wzrost nakładów na badania i rozwój czynionych przez małe i duże przedsiębiorstwa. Brytyjskie średnie przedsiębiorstwa są bardziej innowacyjne niż duże firmy Pomimo, że prowadzenie jest nieznaczne, to jednakw Wielkiej Brytanii większa część średnich przedsiębiorstwwprowadza innowacje (56.7%) niż wśród dużych firm (56.2%) i wyraźnie więcej niż wynosi średnia dla całej gospodarki (50.3%). Najczęstszą formą innowacji stosowaną przez średnie przedsiębiorstwa są innowacje organizacyjne, 37% firm średniej wielkości wdraża innowacyjne struktury i praktyki. Jednakw porównaniu z innymi krajami europejskimi, w Wielkiej Brytanii innowacyjne firmy są mniej rozpowszechnione. Pod względem ogólnego odsetka innowacyjnych przedsiębiorstw Wielka Brytania zajmuje 8 miejsce z 12 badanych kraji. Wykres 20: Wydatki na badania i rozwój z podziałem na klasy wielkości, 2008-13, indeks 2008 = 100 200 180 160 140 120 100 80 60 20132008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Eurostat – Wydatki firm na badania i rozwój, baza danych (BERD), analiza Cebr Małe Średnie Duże Łącznie 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Dowolna innowacja Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr 57% 28% 20% 19% 37% 43% 50% 24% 14% 17% 34% 50% Wykres 21: Innowacyjne działania brytyjskich firm, % wszystkich w 2012 r. Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa
  • 27. 27 “Średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. 3,8 miliarda funtów na badania i rozwój (B+R), co stanowiło w owym roku przeszło 20% całkowitych wydatków brytyjskich przedsiębiorstw na B+R” 20%
  • 28. 28 W 2012 r. Średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów W 2012 r. średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów, co stanowi równowartość 14% całego eksportu Wielkiej Brytanii. Z tego, 25 mld funtów przypadło na przemysł wytwórczy. W obrębie przemysłu wytwórczego, w kilku sektorach, średnie przedsiębiorstwa są istotnym motorem napędzającym eksport. Eksport w sektorach nowoczesnych technologii, jak np. sektory komputerowy, maszynowy i elektroniki w znacznej mierze (> 20%) realizowany jest przez średnie przedsiębiorstwa. W tych trzech sektorach znaczna część eksportowanych towarów (61%) trafia poza UE, co pomaga w budowaniu kontaktów Wielkiej Brytanii z rynkami eksportowymi na całym świecie. Zaufanie średnich przedsiębiorstw do bezpieczeństwa inwestycji wzrosła, ale przydałaby się bardziej wspierająca polityka Czynnikiem zwiększającym skłonność brytyjskich średnich przedsiębiorstw do inwestycji były czynniki związane z popytem (tzn. spodziewana sprzedaż). Czynniki techniczne (takie jak dostępność siły roboczej i nowych technologii) zapewniają obecnie drugi co do znaczenia impulsu do inwestycji. Czynniki finansowe dla średnich przedsiębiorstw (koszt i dostępność zasobów i możliwości inwestycyjnych) ulegają od 2011 roku powolnej, lecz stałej poprawie. „Inne“ czynniki (np. polityka państwa, podatki), konsekwentnie były najmniej korzystnym czynnikiem dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach. W rzeczy samej, były to jedyne czynniki, które nie osiągnęły w 2014 r. najwyższej wartości. Wykres 22: Towary eksportowane przez brytyjskie średnie przedsiębiorstwa, w milionach funtów, w 2012 r. 5.000 Chemiczna Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr Maszynowa Komputeryi elektronika Wyroby metalowe Metale podstawowe 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Eksport w mln GBP (lewa oś) Łączny udział sektora (prawa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 30 25 20 15 10 5 0 35 45 40 50 20132010 2011 2012 2014 2015 Wykres 23: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w brytyjskich średnich przedsiębiorstwach (wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) Popyt Finansowe Techniczne Inne
  • 29. 29 “W 2012 r. średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 41 mld funtów, co stanowi równowartość 14% całego eksportu Wielkiej Brytanii. Z tego, 25 mld funtów przypadło na przemysł wytwórczy.”
  • 30. 30 5. Irlandia Od 2008 roku, kryzys jaki dotknął średnie przedsiębiorstwa pod względem liczby firm, obrotów, WDB i zatrudnienia był głębszy niż w pozostałych segmentach rynku. Pod wpływem trudnych warunków dla sektorów wytwórstwa, hotelarstwa, sprzedaży detalicznej i hurtowej –z których wszystkie mają duże znaczenie dla średnich przedsiębiorstw. Pomimo tych ostatnich doświadczeń, średnie przedsiębiorstwa przyczyniły się do odrodzenia irlandzkiej gospodarki, stymulując wzrost eksportu i wspierając swoją produktywność znaczną innowacyjnością. Poprawiający się klimat gospodarczy w Irlandii pozwala spodziewać się w nadchodzących latach stabilnego rozwoju średnich przedsiębiorstw. W 2014 r. Udział irlandzkich średnich przedsiębiorstw w WDB wyniósł 15.7 miliarda euro Gospodarka Irlandii w lat 2008-10 gwałtownie zmalała, co doprowadziło do spadku zatrudnienia i WDB generowanego przez średnie przedsiębiorstwa o ponad 20%. Do 2014 roku średnie przedsiębiorstwa nie odzyskały jeszcze stanu sprzed kryzysu. W 2014 r. udział średnich przedsiębiorstww WDB wyniósł 15.7 miliarda euro i nie oczekuje się, by w okresie objętym prognozą osiągnął on wartość z 2008 r. Najniższa wartość zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach przypadła na 2011 r. kiedy wyniosło ono 225 000. Szacuje się, że w trzech latach do 2014 roku stworzono 16 000 miejsc pracy, co oznacza wzrost zatrudnienia o 7%. Oczekuje się, że w okresie do 2019 r. przybędzie kolejne 19 000 miejsc pracy. Wykres 24: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 320.000 300.000 280.000 260.000 240.000 220.000 200.000 18.000 17.000 16.000 15.000 14.000 13.000 12.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś) 19.000 20.000
  • 31. 31 W ostatnich latach średnie przedsiębiorstwa nie osiągały oczekiwanych wyników W ostatnich latach średnie przedsiębiorstwa borykały się z jeszcze większymi problemami niż inne podmioty. Diagram po prawej przedstawia zatrudnienie i wkład w WDB, w porównaniu z poziomem z 2008 r. na tle innych kategorii podmiotów gospodarki przedsiębiorstw. Podczas gdy szacowana całkowita WDB była o około 2% wyższa w 2014 r. niż w 2008, WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa była o 18% niższa. Podobnie, podczas gdy w 2014 r. całkowite zatrudnienie było o 10% niższe niż w 2008 r. zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach było niższe o 19%. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną piątą obrotów i zatrudnienia W Irlandii działa 2600 średnich przedsiębiorstw, co stanowi zaledwie 1.8% wszystkich firm działających w gospodarce przedsiębiorstw w 2014 r. Jednakże wygenerowały one w owym roku 21% obrotów, czyli 73.7 miliarda euro. Średnie przedsiębiorstwa zatrudniając 214 000 osób odpowiadają też za podobną część całkowitego zatrudnienia. Zatrudnienie (średnie) Zatrudnienie (łącznie) WDB (średnie) WDB (łącznie) 30 25 20 10 5 45 40 50 20112008 2009 2010 2012 2013 2014 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 25: WDB i zatrudnienie w Irlandii, zestawienie dla średnich przedsiębiorstw i całej gospodarki przedsiębiorstw, 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 90% 10% 0% 100% Wykres 26: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym gospodarki przedsiębiorstw, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Małe 97.9% 30% 30% 50% 1.8% 21% 17% 21% 0.3% 59% 53% 29% Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie
  • 32. 32 “40% WDB branży (czyli 1.2 mld euro), oraz 34% zatrudnienia (57 000 osób) zapewniany jest przez średnie przedsiębiorstwa” 40%
  • 33. 33 Rynek średnich przedsiębiorstw dominowany jest przez firmy z branży hotelarskiej i wytwórczej Branża hotelarska (określona w diagramie po prawej jako zakwaterowanie i jedzenie) zapewnia stosunkowo najwyższy wkład spośród średnich przedsiębiorstw. 40% WDB branży (czyli 1.2 mld euro), oraz 34% zatrudnienia (57 000 osób) zapewniany jest przez średnie przedsiębiorstwa. Odpowiadają one także za jedną czwartą całkowitego zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach. W branży wytwórczej 32% pracowników pracuje w średnich przedsiębiorstwach (51 000 osób w 2014 roku), podczas gdy średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 17% WDB tej branży (5.2 mld. euro). Pracownicy średnich przedsiębiorstw generują średnio 66 000 euro WDB rocznie Irlandia jest jednym z nielicznych krajów, w których produktywność średnich przedsiębiorstw jest niższa niż średnia dla całej gospodarki. Wynika z tego, że statystyki dla całej gospodarki są zniekształcone przez niesamowicie produktywne duże przedsiębiorstwa. Prawdopodobnie skutek ten wynika z faktu, że Irlandia jest główną siedzibą wielu międzynarodowych korporacji. Sprawia to, że na kraj przypada znaczna część zysków owych firm, które w obliczeniach przypisywane są pracownikom owych dużych przedsiębiorstw. Wykres 27: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie 25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% 40% 35% 45% 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 140.000 160.000 20.000 0 Małe Średnie Duże Wszystkie Wykres 28: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 Wytwórstwo Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka 47.000 66.800 140.300 78.700
  • 34. 34 Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa nie ograniczają się do samej Europy Średnie przedsiębiorstwa produkują 24% eksportowanych towarów, w 2012 r, odsetek ów przełożył się na 22 mld euro. Irlandzki eksport zdominowany jest przez przemysł farmaceutyczny: same średnie przedsiębiorstwa farmaceutyczne odpowiadają za 10% całego eksportu towarów z Irlandii. Przeszło połowa towarów eksportowanych przez średnie przedsiębiorstwa (12.5 mld euro) wysyłana jest do krajów spoza UE – co pokazuje, jak eksportujące średnie przedsiębiorstwa są motorem irlandzkich powiązań z globalnymi rynkami eksportowymi. W przypadku sektoru farmaceutycznego i chemicznego, udział eksportu kierowanego do krajów spoza UE osiąga 78%. Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa są europejskim liderem innowacji Irlandzkie średnie przedsiębiorstwa, wspólnie z niemieckimi, mają wyższy odsetek innowacyjnych firm (74%) niż jakikolwiek inny kraj objęty badaniem. Innowacyjność średnich przedsiębiorstww Irlandii ma szerokie podstawy, przeszło jedna trzecia średnich firm angażuje się w innowację w zakresie produktów, procesów, marketingu i/lub organizacji. Wykres 29: Towary eksportowane przez irlandzkie średnie przedsiębiorstwa, w milionach euro, w 2012 r. 10.000 Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Eksport (mld euro, lewa oś) Całkowity udział sektora (prawa oś) 70% 80% Farmaceutyczny Chemiczny Żywność Komputery ielektronika Maszyny iurzadzenia 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wykres 30: Innowacyjne działania irlandzkich firm, % wszystkich w 2012 r. 74% 40% 28% 59% 37% 26% 43% 26% Średnie Wszystkie 36% 38% 22% 41% Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Dowolna innowacja
  • 35. 35 6. Niemcy Niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest największy wśród krajów objętych badaniem. Jest on kluczowym czynnikiem napędzający niemiecką gospodarkę, w latach 2005-14 generował on blisko jedną czwartą wzrostu WDB. Ówwysoce innowacyjny rynek średnich przedsiębiorstwwspiera produktywność i znacząco przyczynia się do eksportu, zapewniając impuls gospodarczy w okresie dekoniunktury na rynku europejskim. Pomimo, że poziom popytu i czynniki finansowe były w ostatnich latach mniej przyjazne dla średnich przedsiębiorstw, owe trendy zmieniają się i rok 2015 będzie początkiem kolejnego okresu wzrostu. Niemieckie średnie przedsiębiorstwa generują blisko 300 mld euro WDB Szacuje się, że w 2014 r. średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w niemieckiej gospodarce przedsiębiorstw 298 mld euro WDB. Wkład ten wzrósł o 18% od ostatniego „dołka“, który miał miejsce w 2009 r., gdy WDB wyniosła 252 mld euro. W najbliższych latach spodziewamy się, że WDB generowany przez średnie przedsiębiorstwa wzrośnie o kolejne 15%, osiągając w 2019 r. 342 mld euro. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 5.48 miliona pracowników, co oznacza wzrost o 468 000 na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Prawdopodobnie w najbliższych latach wzrost zatrudnienia będzie wolniejszy: oczekuje się, że do 2019 r. przybędzie 129 000 miejsc pracy, co zwiększy liczbę zatrudnionych w średnich przedsiębiorstwach do 5.61 mln osób. Wykres 31: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 6.000 000 5.800 000 5.600 000 5.400 000 5.200 000 5.000 000 4.800 000 340.000 320.000 300.000 280.000 260.000 240.000 220.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś) 360.000 380.000 4.600 000 4.400 000 4.200 000 4.000 000200.000
  • 36. 36 W dłuższej perspektywie, niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest motorem gospodarki Na przestrzeni ostatniej dekady Niemcy odnotowały solidny wzrost gospodarczy, w znacznej mierze będący zasługą średnich przedsiębiorstw. W ciągu dziesięciu lat do 2014, WDB generowana przez gospodarkę przedsiębiorstwwzrosła o 30%, podczas gdy udział średnich przedsiębiorstw wzrósł o niemal 40%. W tym samym okresie, WDB wygenerowana przez małe przedsiębiorstwa wzrosła o 32%, a wkład dużych firm zwiększył się o zaledwie 26%. Również wzrost liczby średnich przedsiębiorstwwyprzedził przyrost dużych i małych przedsiębiorstw. W latach 2005-14 liczba średnich przedsiębiorstw wzrosła z 42 000 do 57 000, co oznacza wzrost o 36%. W tym samym okresie liczba małych przedsiębiorstwwzrosła o 26%, a dużych o 23%. Niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw zdominowany jest przez wytwórców i handlowców Firmy z sektorów mediów i energetyki mają największy udział w rynku średnich przedsiębiorstw (średnie przedsiębiorstwa składają się odpowiednio na 33% i 27% WDB tych sektorów. Jednak pod względem wielkości istotny niemiecki sektorwytwórczy ma największy rynek średnich przedsiębiorstw. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa generowały przeszło 100 mld euro WDB i zapewniały 1.8 mln miejsc pracy. Segment średnich przedsiębiorstw, w obrębie sektora sprzedaży hurtowej i detalicznej jest drugi co do wielkości; wypracowuje 61 mld euro WDB i zatrudnia 1.2 mln osób. Zarówno pod względem WDB, jak i zatrudnienia przeszło połowa niemieckich średnich przedsiębiorstw działa w branżach wytwórczej i sprzedaży hurtowej/detalicznej. Wykres 32: WDB i zatrudnienie w Niemczech, zestawienie dla średnich przedsiębiorstw i całej gospodarki przedsiębiorstw, 2005 = 100 145 140 135 130 125 120 115 110 20132007 2008 2010 2011 2012 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa (średnie) Przedsiębiorstwa (wszystkie) WDB (średnie) WDB (wszystkie) 105 100 95 201420092005 2006 Wykres 33: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. WDB Zatrudnienie 25% 20% 15% 10% 30% 5% 0% Produkcja Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Transportimagazynowanie Media Energetyka 40% 35%
  • 37. 37 “Na przestrzeni ostatniej dekady Niemcy odnotowały solidny wzrost gospodarczy, w znacznej mierze będący zasługą średnich przedsiębiorstw. W ciągu dziesięciu lat do2014, WDB generowana przez gospodarkę przedsiębiorstw wzrosła o 30%, podczasgdy udział średnich przedsiębiorstw wzrósł o niemal 40%”
  • 38. 38 Pod względem liczby firm, niemiecki rynek średnich przedsiębiorstw jest największy w Europie O ile działające w Niemczech 57 400 średnich przedsiębiorstw stanowi zdecydowanie największą ich liczbę wśród krajów objętych badaniem, to nadal stanowią one zaledwie 2.7% wszystkich podmiotów prowadzących działalność w gospodarce przedsiębiorstw tego kraju. Pomimo tego, odpowiadają one za przeszło jedną piątą obrotów, (czyli 1.3 biliona euro w 2014 roku); WDB i zatrudnienia. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest zbliżona do średniej dla całej gospodarki Produktywność pracownikóww średnich przedsiębiorstwach jest zbliżona do średniej dla całej gospodarki przedsiębiorstw Niemiec. W latach 2009-14, pracownicy średnich przedsiębiorstwwypracowywali średnio 52 000 euro WDB rocznie. Jest to o około 26% więcej niż WDB wypracowywana przez pracowników małych przedsiębiorstw. 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wykres 34: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 96.8% 27% 33% 2.7% 0.5% 52% 46% 37% 22% 20% 20% 42% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót 60.000 20.000 30.000 40.000 50.000 0 10.000 Małe Średnie Duże Łącznie Wykres 35: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 41.600 52.400 64.500 53.600 70.000 Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie
  • 39. 39 Prowadzona przez średnie przedsiębiorstwa działalność B+R wielkości przyspieszyła Niemieckie przedsiębiorstwa wydały w 2013 r. na badania i rozwój (B+R) 56 miliardów euro. O ile przeważająca większość z tej kwoty przypadła na duże firmy (86% czyli 48 mld euro) to udział wniesiony przez średnich przedsiębiorstwa znacząco wzrósł w ostatnich latach. Szacuje się, że średnie przedsiębiorstwa wydały w 2013 roku 5.9 mld euro na badania i rozwój co stanowi wzrost o dwie trzecie w stosunku do wydatków poniesionych trzy lata wcześniej. Jakwidać na diagramie po prawej, ten gwałtowny wzrost wwydatkach średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój jest znacznie szybszy niż w przypadku małych i dużych firm. Niemcy cieszą się najbardziej innowacyjnymi średnimi przedsiębiorstwami wśród objętych badaniem krajów Blisko trzy czwarte (74%) z niemieckich średnich przedsiębiorstwwdrożyło innowacje w 2012 r., co czyni niemieckie średnie przedsiębiorstwa najbardziej innowacyjnymi w Europie. W szczególności, 58% średnich przedsiębiorstw wprowadziło innowacje w zakresie strategii marketingowych i/lub struktury organizacyjnej /praktyk biznesowych, które na diagramie po prawej przedstawiono odpowiednio pod hasłem „marketing“ i „organizacja“). Pokazuje to jak niemieckie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w rozwój nowych pomysłów i rozwiązań biznesowych. 200 180 120 140 160 80 100 Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 36: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki przedsiębiorstw na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw 2008 2009 2010 2011 2012 2013 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wszystkie innowacje Produkty Procesy Marketing Oranizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorsta Wykres 37: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 74% 43% 67% 36% 25% 34% 32% 33% 35% 43% 43% 26% 80%
  • 40. 40 “Niemieckie średnie przedsiębiorstwa w 2012 r. wyeksportowały towary o wartości 129 mld euro”
  • 41. 41 Średnie przedsiębiorstwa są ważnym filarem niemieckiego eksportu Niemieckie średnie przedsiębiorstwa w 2012 r. wyeksportowały towary o wartości 129 mld euro, najwięcej ze wszystkich krajów objętych badaniem. Stanowi to jednak zaledwie 12% niemieckiego eksportu towarów, z którego 65% przypada na duże przedsiębiorstwa. Jednak kilka sektorów eksportujących wwiększym stopniu zależy od średnich przedsiębiorstw, ich przykłady wskazano w diagramie umieszczonym naprzeciw. Co więcej, średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej tworzą ważne powiązania handlowe Niemiec z partnerami spoza Europy, 40% ich eksportu towarówwysyłane jest poza obszar UE. W przypadku sektorów maszyn i urządzeń oraz komputerów i elektroniki, proporcja ta sięga 57%. Czynniki po stronie popytu są mniej korzystne dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach niż w latach przed kryzysem Od początku kryzysu finansowego lat 2008-9 (kiedy to potencjał inwestycyjny został ograniczony przez wiele różnych czynników) otoczenie biznesu stało się korzystniejsze dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach. Jednakw ostatnich latach czynniki po stron- ie popytu (jak np. perspektywy sprzedaży) są znacznie niej korzystne niż w okresie sprzed kryzysu. Co więcej, w 2014 r. czynniki finansowe (włącznie z dostępnością i kosztami źródeł finansowania i ich oczekiwanym zwrotem) były najmniej korzystne od roku 2010. W 2015 roku oczekuje się nieznacznej poprawy tych dwu czynników. Jednakże, inne czynniki (w tym polityka, opodatkowanie i regulacje) nadal będą niekorzystnie oddziaływać na inwestycje w średnich przedsiębiorstwach. Wykres 38: Towary eksportowane przez niemieckie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 10.000 6.000 20% 2.000 30% 12.000 40% 4.000 8.000 0%0 10% Żywność Chemikalia Komputery ielektronika Maszynyi urządzenia Wyroby metalowe Eksport (mln euro, lewa oś) łączny udział sektora (prawa oś) 14.000 16.000 18.000 20.000 5% 15% 25% 35% 45% Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr -20 -30 0 -10 10 Wykres 39: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w niemieckich średnich przedsiębiorstwach (wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje), 2005-155 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Popytowe Finansowe Techniczne Inne 2014 2015 20 50 40 50
  • 42. 42 7. Hiszpania Lata gospodarczych turbulencji w Hiszpanii były mocnym ciosem dla lokalnego rynku średnich przedsiębiorstw, liczba przedsiębiorstw, jak i pracowników zmalała proporcjonalnie bardziej niż w przypadku małych i dużych przedsiębiorstw. Przyczyną tego było głównie gwałtowne załamanie w sektorach budowlanym i wytwórczym (oba te sektory są ważną ostoją średnich przedsiębiorstw). W obliczu tych ponurych zmian, inwestycje średnich przedsiębiorstww badania i rozwój oraz innowacje są spowolnione. Jednak perspektywy na najbliższe lata są bardziej optymistyczne, gdyż rosnący popyt i ułatwione pozyskiwanie środków finansowych ułatwią dokonywanie inwestycji. Pomimo tego, w okresie objętym prognozą należy się spodziewać by zatrudnienie lub WDB powróciły do poziomu sprzed kryzysu. Wykres 40: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB (lewa oś) 2.200 000 2.000 000 1.800 000 1.600 000 90.000 85.000 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Zatrudnienie (prawa oś)95.000 100.000 1.400 000 1.200 000 1.000 000 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w 2014 r. 74 miliardy euro WDB Średnie przedsiębiorstwa wygenerowały w gospodarce przedsiębiorstw Hiszpanii w 2014 r. 74 mld euro WDB. Poziom ten pozostał na mniej więcej tym samym poziomie co w roku 2013, który poprzedziły trzy lata spadku produkcji średnich przedsiębiorstw odzwierciedlającej trudną sytuację gospodarczą, jaka miała miejsce w ostatnich latach w Hiszpanii. Oczekuje się, że WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa osiągnie w 2019 r. 82 mld euro, co stanowi wzrost o 11%. W 2014 roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 1.43 miliona osób, ponownie jest to znaczny spadek w porównaniu do ubiegłych lat. Oczekuje się, że w najbliższych latach średnie przedsiębiorstwa stworzą kolejne 75 000 miejsc pracy i do 2019 r będą zatrudniać łącznie 1.50 miliona pracowników.
  • 43. 43 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa zostały mocno dotknięte przez sytuację gospodarczą Liczba działających w gospodarce przedsiębiorstw Hiszpanii przedsiębiorstw spadła w porównaniu do roku 2008 o około 11%, podczas gdy zatrudnienie spadło o 21%. W międzyczasie liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o prawie jedną trzecią, zmniejszając się z 20 500 do 14 000 firm. Zatem zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach spadło proporcjonalnie bardziej niż w innych sektorach gospodarki przedsiębiorczej. Pomiędzy 2008 a 2014 liczba miejsc pracy w średnich przedsiębiorstwach zmalała z 2.0 miliona do około 1.4 mln, co przekłada się na spadek o 28%. Wśród hiszpańskich średnich przedsiębiorstw dominują firmy z sektora wytwórczego W wartościach bezwzględnych sektor wytwórczy ma największy udział w hiszpańskim rynku średnich przedsiębiorstw (w 2014 r. wygenerował 24 mld. euro WDB), podobnie jest w przypadku liczby zatrudnionych (24% wszystkich zatrudnionych w sektorze wytwórczym przekłada się na 408 000 osób). Pomimo, że stanowi mniejszą część szerszego sektora, średnie przedsiębiorstwa zajmujące się sprzedażą hurtową i detaliczną, stanowiąc drugi co do wielkości segment rynku średnich przedsiębiorstw: w 2014 rwygenerowały one 13.2 mld euro WDB i zatrudniały 287 000 osób. Jeżeli chodzi o WDB, to na tle całej gospodarki, średnie przedsiębiorstwa mają największe znaczenie w sektorach wydobywczym i mediów, zapewniają w nich odpowiednio 30% i 26% całej WDB. Wykres 41: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 100 105 95 90 85 80 75 70 60 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 65 Przedsiębiorstwa (średnie) Zatrudnienie (średnie) Przedsiębiorstwa (łącznie) Zatrudnienie (łączne) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% Wykres 42: Udział średnich przedsiębiorstw w WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Sprzedażhurtidetal Usługiprofesjonalne Łącznie Usługiadministracyjne Budownictwo Zakwaterowanieiżywność ICT Nieruchomości Wydobywcza Wytwórczy Transportimagazynowanie Media Energetyka
  • 44. 44 “Nawet w obliczu trudności, z jakimi borykały się podczas ostatniej dekoniunktury, hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w gospodarkę przedsiębiorstw”
  • 45. 45 Pomimo, że średnie przedsiębiorstwa stanowią zaledwie 0,6% wszystkich hiszpańskich firm, generują 17% WDB kraju Nawet w obliczu trudności, z jakimi borykały się podczas ostatniej dekoniunktury, hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczący wkład w gospodarkę przedsiębiorstw. Pomimo, iż stanowią zaledwie 0.6% wszystkich firm, generują 19% całkowitych obrotów (oszacowanych w 2014 r. na 314 mld euro), zapewniają też 17% WDB i 13% zatrudnienia. Poziom produktywności pracowników średnich przedsiębiorstw jest zbliżony do obserwowanego w dużych przedsiębiorstwach Wkład statystycznego pracownika hiszpańskich średnich przedsiębiorstw w gospodarkę, w okresie 2009-14 średnio wynosił 50 100 euro. Wartość ta jest wyższa niemal o dwie trzecie (64%) od produktywności obserwowanej w małych przedsiębiorstwach i o jedną czwartą (25%) od średniej w obrębie całej gospodarki przedsiębiorstw. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest zaledwie o 12% mniejsza niż w dużych przedsiębiorstwach. 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Wykres 43: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 99.3% 43% 46% 0.6% 0.1% 38% 37% 26% 19% 17% 13% 60% Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie 60.000 20.000 30.000 40.000 50.000 0 10.000 Małe Średnie Duże Łącznie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 44: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 30.600 50.100 56.700 39.900
  • 46. 46 Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za jedną czwartą wydatków hiszpańskich firm na badania i rozwój Całkowite wydatki hiszpańskich przedsiębiorstw na badania i rozwój wyniosły w 2013 r. 6.9 mld euro , był to spadek o 14% w porównaniu z najwyższą wartością osiągniętą w roku 2008. Blisko jedna czwarta tej sumy jest wkładem średnich przedsiębiorstw (24%), co w 2013 r. przełożyło się na 1.7 mld euro. Jednakże wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój spadły znacząco w porównaniu z ich szczytem w roku 2008, kiedy wyniosły 2.2 mld euro. W 2013 roku poziom wydatków ponoszonych przez średnie przedsiębiorstwa był niższy (w stosunku do poziomu z 2005 roku) od wydatków tak małych, jak i dużych firm. Jest to kolejnym potwierdzeniem trudności, z jakimi borykają się średnie przedsiębiorstwa i tego jak trudno jest inwestować w postęp technologiczny, w okresie gdy kurczy się gospodarka i spada zatrudnienie. Przedsiębiorstwa hiszpańskie są mniej innowacyjne niż podmioty z większości innych krajów europejskich Wśród badanych krajów Hiszpania zajęła 11 miejsce w zakresie innowacyjności, niższy odsetek firm wprowadzających innowacje odnotowano jedynie w Polsce. Prawdopodobnie jest to związane z latami dekoniunktury gospodarczej, z jaką borykały się hiszpańskie firmy (odzwierciedla to także spadekwydatków na Badania i Rozwój). 220 200 180 120 140 160 80 100 Małe Średnie Duże Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 45: Poniesione w okresie 2005-13 wydatki przedsiębiorstw na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw, indeks 2005=100 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolne innowacje Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Średnie przedsię biorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa Wykres 46: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 56% 23% 34% 10% 15% 13% 19% 66% 29% 19% 32% 44%
  • 47. 47 Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 20% krajowego eksportu towarów Hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za 20% krajowego eksportu towarów, ich eksport towarów zapewnił w 2012 r. gospodarce 47 mld euro. W przypadku sektora wytwórczego odsetek ów sięga 25%, co oznacza że średnie przedsiębiorstwa eksportowały w owym roku produkty sektora wytwórczego o wartości 36 mld euro. Wkład przedsiębiorstw z kilku kluczowych sektorach wytwórczych był procentowo jeszcze większy, co pokazano na diagramie po prawej. Razem wzięte, średnie przedsiębiorstwa z tych pięciu podsektorów odpowiadały w 2012 r. za 15% całego eksportu hiszpańskiego sektora wytwórczego i wniosły do gospodarki przeszło 21 mld euro. W 2015 r. Oczekuje się większej skłonności do inwestowania, na skutek czynników popytowych W diagramie po prawej przedstawiono wyzwania stojące nadal przed średnimi przedsiębiorstwami w Hiszpanii. Od kryzysu finansowego z lat 2008- 9 wszystkie wymienione czynniki nieustannie zmniejszały szanse średnich przedsiębiorstw na pozyskanie inwestycji. Jednakw latach 2014-15, początki ożywienia gospodarczego i perspektywa wzrostu przyszłego popytu stały się pozytywnym czynnikiem sprzyjającym skłonności średnich firm do inwestycji. Pomimo tego, inne czynniki (głównie związane z polityką państwa) nadal będą spowalniać inwestycje, wwiększym stopniu niż w przypadku hiszpańskich małych i dużych przedsiębiorstw. Wykres 47: Towary eksportowane przez hiszpańskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 70%7.000 60%6.000 20%2.000 30%3.000 40%4.000 50%5.000 0%0 10%1.000 Żywność Chemikalia Metale podstawowe Maszyny i urządzenia Wyroby metalowe Eksport w mln euro (lewa oś) Udział w całym sektorze (prawa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 40 20 -60 -40 -20 0 -100 -80 Popytowe Finansowe Techniczne Inne Wykres 48: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w hiszpańskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
  • 48. 48 8. Francja Przeciągając się słaby wzrost gospodarczy spowodował stagnację wśród francuskich średnich przedsiębiorstw. Pomimo niskich oczekiwań co do popytu, jak również ograniczeń w zakresie polityki dotykających średnie przedsiębiorstwa bardziej niż małe i duże, segment ten z powodzeniem zwiększył w ostatnich latach nakłady na badania i rozwój. W dalszym horyzoncie czasowym, poprawa warunków finansowych winna pociągnąć umiarkowany wzrost, chociaż wyzwaniem pozostaje perspektywa osłabienia popytu. W 2014 r. Udział francuskich średnich przedsiębiorstw w WDB wyniósł 139 miliardów euro Od kryzysu finansowego 2008-9 francuskie średnie przedsiębiorstwa co roku zwiększały swój wkład w WDB (chociaż w latach 2013-14 ówwzrost był marginalny), w roku 2014 ów wkład osiągnął wartość 139 mld euro. Oczekuje się kontynuacji owego trendu wzrostowego do roku 2019, kiedy to wspomniany wkład wyniesie 153 mld euro. Francuskie średnie przedsiębiorstwa w 2014 r. zatrudniały 2.36 mln osób, oznacza to wzrost o przeszło 61 000 miejsc pracy w stosunku do najniższej wartości odnotowanej w 2011 r. Jednakże pogarszająca się sytuacja na rynku pracy we Francji może doprowadzić w kolejnych latach do redukcji zatrudnienia w średnich przedsiębiorstwach. Oczekuje się, że w 2019 r. średnie przedsiębiorstwa będą zatrudniać o 28 000 osób więcej niż w 2014, co podniesie łączne zatrudnienie w średnich przedsiębiorstwach do 2.39 miliona miejsc pracy. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 160.000 2.500 000 155.000 120.000 2.250 000 125.000 130.000 2.300 000 2.350 000135.000 140.000 2.400 000 145.000 2.450 000 150.000 110.000 2.200 000 115.000 Zatrudnienie (prawa oś) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 49: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. WDB (lewa oś)
  • 49. 49 Średnie przedsiębiorstwa nadal zmagają się ze skutkami kryzysu finansowego Liczba średnich przedsiębiorstwwe Francji od 2008 r. zmalała o 11%, z 21 900 do około 19 500. W międzyczasie liczba małych przedsiębiorstwwzrosła o 32%, wzrost ten napędziły mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające 0-9 pracowników). Jednak, w tym samym okresie, wkład średnich przedsiębiorstww WDB wzrósł o 5%, podczas gdy wkład małych przedsiębiorstw zmalał o 1%. Sugeruje to, że pomimo spadku liczby średnich przedsiębiorstw, segment ten odnotował w ostatnim czasie wzrost, jeżeli chodzi o wkład w WDB na firmę. Średnie przedsiębiorstwa generują przeszło 30% WDB branży wydobywczej Produkcja stanowi największą część francuskiego rynku średnich przedsiębiorstw wwartościach bezwzględnych, w 2014 r. zapewniła ona 682 000 miejsc pracy (23% miejsc pracy w tym sektorze), wnosząc przy tym 41 mld euro WDB (21% całości). Średnie przedsiębiorstwa z sektora sprzedaży detalicznej i hurtowej stanowią drugi co do wielkości segment rynku średnich przedsiębiorstw, w 2014 r. wniosły 29mld euro WDB i zapewniały 510 000 miejsc pracy. Znacznie mniejszy sektorwydobywczy ma największy wśród średnich przedsiębiorstw udział w całym sektorze jako takim. Średnie przedsiębiorstwa zapewniają 31% WDB wnoszonej przez sektorwydobywczy i 24% zatrudnienia w nim. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Przedsiębiorstwa (małe) WDB (średnie przedsiębiorstwa) WDB (małe przedsiębiorstwa) Przedsiębiorstwa (średnie) Wykres 50: Przedsiębiorstwa i zatrudnienie w gospodarce przedsiębiorstw Francji w okresie 2008-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstwa, indeks 2008 = 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 150 140 130 100 110 120 80 90 35% 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% WDB Zatrudnienie Wydobywczy Media Nieruchomości Wytwórczy Sprzed.hurt.idetal. Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budowniktwo Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wykres 51: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r.
  • 50. 50 “W 2014 roku małe przedsiębiorstwa stanowiły przeszło 99% francuskiej gospodarki przedsiębiorstw, podczas gdy średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 0.6% całości” 99%
  • 51. 51 Średnie przedsiębiorstwa stanowiąc zaledwie 0.6% wszystkich francuskich przedsiębiorstw, generują 15% WDB W 2014 roku małe przedsiębiorstwa stanowiły przeszło 99% francuskiej gospodarki przedsiębiorstw, podczas gdy średnie przedsiębiorstwa stanowiły zaledwie 0.6% całości. Pomimo tego małego udziału, średnie przedsiębiorstwa wypracowały w 2014 r. 17% (636 miliardów euro) całkowitego obrotu w gospodarce przedsiębiorstw. Średnie przedsiębiorstwa odpowiadają za podobną część WDB (15%) i zatrudnienia (15%). W latach 2009-14, pracownicy średnich przedsiębiorstw wypracowywali średnio 57 000 euro WDB rocznie W ciągu ostatnich pięciu lat, każdy pracownik średnich przedsiębiorstwwniósł do francuskiej gospodarki średnio 57 000 euro WBD. Jest to w dużej mierze zgodne ze średnią dla całej gospodarki. Wartość ta jest 11% większa niż w przypadku pracowników małych przedsiębiorstw, ale o 12% poniżej produktywności pracowników dużych firm. 70% 80% 90% 100% 60% 99.2% 42% 48% 0.6% 0.1% 17% 15%15% 43% 42% 37% 50% 40% 30% 20% 0% 10% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 52: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstww obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie Małe Średnie Duże 60.000 65.000 70.000 30.000 35.000 40.000 45.000 50.000 55.000 Małe Średnie Duże Łącznie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wykres 53: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 51.400 57.000 64.600 57.100 40%
  • 52. 52 Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój rosną, ale nie w takim stopniu co w małych firmach W 2013 r. francuskie przedsiębiorstwa wydały na badania i rozwój 31 mld euro. Blisko trzy czwarte tej sumy (77%) było wkładem dużych przedsiębiorstw, a 13% czyli 3.8 mld euro zainwestowały średnie przedsiębiorstwa. Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły w latach 2008 – 2013 o 28%, owo tempo wzrostu było szybsze niż w przypadku dużych firm. Jednakże w tym samym okresie wydatki małych firm na badania i rozwój wzrosły o dwie trzecie. Dwie trzecie francuskich średnich przedsiębiorstw wprowadza innowacje O ile 66% francuskich średnich przedsiębiorstw wprowadza innowacje, to jednakwśród krajów objętych badaniem utrzymują się w środku stawki (zajmując 6 pozycję zarówno pod względem powszechności, innowacji wprowadzanych przez średnie przedsiębiorstwa, jak i przez wszystkie przedsiębiorstwa). Średnie przedsiębiorstwa we Francji częściej tworzą innowacyjne produkty, które zajmują 2 miejsce na liście najczęstszych innowacji (w porównaniu z najrzadszymi rodzajami wśród wszystkich kategorii firm). Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 54: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 2008 2009 2010 2011 2012 2013 150 160 170 140 130 100 110 120 80 90 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolna innowacja Produkty Procesy Marketing Organizacja Brak Źródło: CIS, analiza Cebr Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa Wykres 55: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 66% 35% 53% 24% 24% 25% 34% 47% 33% 31% 41% 34%
  • 53. 53 W 2012 r. Francuskie średnie przedsiębiorstwa wyeksportowały towary o łącznej wartości 64 mld euro Średnie przedsiębiorstwa eksportowały w 2012 r towary o wartości 64 mld euro (15%) całego francuskiego eksportu. Udział sektora wytwórczego wyniósł 17% całości, co przekładało się na 45 mld euro. Jednakże odsetek jest znacznie wyższy w kilku podsektorach sektora wytwórczego. Średnie przedsiębiorstwa z sektora chemicznego wyeksportowały w 2012 r. towary o wartości 6.5 mld euro, co stanowiło 22% całego eksportu tego sektora. Średnie przedsiębiorstwa produkujące wyroby metalowe miały znacznie większy udział w eksporcie swojego sektora – wyniósł on 40%. Ilościowa skala eksportu podkreśla kluczową rolę odgrywaną przez średnie przedsiębiorstwa w stymulowaniu eksportu. Popyt staje się mniej korzystny dla inwestycji w średnich przedsiębiorstw we francji Czynniki finansowe bardziej sprzyjają inwestycjom niż w okresie najgłębszego załamania w 2008 r., co wskazuje na poprawę dostępności i kosztów finansowania. Jednakw ostatnich latach popyt, jak również czynniki techniczne i inne były mniej korzystne dla inwestycji w średnich przedsiębiorstwach niż w przypadku dużych i małych przedsiębiorstw. Równie niepokojące jest to, że popyt wykazuje tendencję malejącą, co sugeruje dla średnich przedsiębiorstw gorsze perspektywy sprzedaży. Wykres 56: Towary eksportowane przez francuskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr 7.000 55% 6.000 15% 2.000 25% 3.000 35% 4.000 45% 5.000 -5%0 5%1.000 Chemiczny Maszyny i urządzenia Żywność Wyroby metalowe Guma Eksport (w mln euro, lewa oś) Udział całego sektora (prawa oś) Wykres 57: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w francuskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 25 45 20 40 0 5 10 30 15 35 -10 -5 Popytowe Finansowe Techniczne Inne 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
  • 54. 54 9. Portugalia Od 2008 roku sytuacja średnich przedsiębiorstw była bardzo trudna, aż do 2013 r odnotowywano drastyczny spadek ich liczby, jak i wkładu w gospodarkę. Towarzyszyło temu również załamanie w działalności średnich przedsiębiorstww zakresie badań i rozwoju, chociaż kontynuują one inne formy innowacji i pomagają w stymulowaniu eksportu Portugalii. Patrząc w przyszłość, złagodzenie ograniczeń finansowych i poprawa perspektyw popytu sugerują, iż w nadchodzących latach można się spodziewać stabilnego wzrostu średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że WDB generowana przez portugalskie średnie przedsiębiorstwa dopiero w 2019 r. Osiągnie poziom z 2009 r Portugalskie średnie przedsiębiorstwa doznały w ostatnich latach spadku WDB, najniższą jej wartość odnotowano w latach 2012-13, kiedy wyniosła 14.4 mld euro. Szacuje się, iż w 2014 r. wartość ta wzrośnie nieznacznie do 14.5 mld euro. Do 2019 r. ówwkład będzie stopniowo wzrastał, kiedy oczekuje się, że średnie przedsiębiorstwa wniosą do portugalskiej gospodarki przedsiębiorstw 16.7 mld euro. Podobny trend obserwuje się w zakresie zatrudnienia. W 2014 roku średnie przedsiębiorstwa zatrudniały 467 000 osób. Oczekuje się, że w średnim okresie miejsc pracy będzie przybywać powoli, do roku 2019. Srednie przedsiębiorstwa zwiększą zatrudnienie o 24 000 miejsc pracy, zwiększając ich łączną liczbę do 491 000 miejsc pracy. WDB (lewa oś) Zatrudnienie (prawa oś) Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 20.000 580.000 500.000 560.000 480.000 540.000 460.000 420.000 520.000 440.000 400.000 19.000 13.000 14.000 15.000 16.000 17.000 18.000 12.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 58: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r.
  • 55. 55 “Portugalskie średnie przedsiębiorstwa doznały w ostatnich latach spadku WDB, najniższą jej wartość odnotowano w latach 2012-13, kiedy wyniosła 14.4 mld euro. Szacuje się, iż w 2014 r. wartość ta wzrośnie nieznacznie do 14.5 mld euro”
  • 56. 56 W latach 2008 – 2014 liczba średnich firm Zmalała o 23% Od 2008 roku maleje w gospodarce przedsiębiorstw Portugalii liczba przedsiębiorstwwszystkich rozmiarów. W roku 2014 na rynku było o 174 000 przedsiębiorstw mniej niż w 2008. Liczna średnich przedsiębiorstw zmalała gwałtowniej niż małych i dużych firm. W latach 2008-14, liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o 23% (z 5900 do 4500), podczas gdy małych i dużych firm ubyło odpowiednio 19% i 15%. Przeszło połowa Portugalskich średnich przedsiębiorstw zajmuje się wytwórstwem i handlem Podobnie jakwwielu innych krajach europejskich, największe spośród portugalskich średnich przedsiębiorstw należą do sektorów wytwórczego i sprzedaży hurtowej/detalicznej. W 2014 r. średnie przedsiębiorstwa z tych branży wygenerowały łącznie 8.1 mld euro WDB i zapewniały 271 000 miejsc pracy. Procentowo najwięcej średnich przedsiębiorstw działa w branży mediów. W 2014 roku 46% WDB tej branży zostało wygenerowane przez średnie przedsiębiorstwa (równowartość 650 mln euro). Co więcej 41% pracowników branży mediów jest zatrudnionych przez średnie przedsiębiorstwa (13 500 osób). Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Małe Średnie Duże 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 110 115 105 100 95 90 95 70 80 Wykres 59: Liczba przedsiębiorstww Portugalii, w okresie 2005-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw, indeks 2005=100 Wykres 60: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 35% 50% 30% 45% 25% 40% 20% 15% 10% 0% 5% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Media Wytwórczy Sprzedażhurt.idetal Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budowlany Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wydobywczy Nieruchomości
  • 57. 57 4500 średnich przedsiębiorstw wygenerowało 22% obrotów i WDB Pomimo, iż w 2014 r. stanowiły zaledwie 0,6% wszystkich przedsiębiorstww gospodarce przedsiębiorstw, 4500 portugalskich średnich przedsiębiorstwwniosło w owym roku około 22% zarówno obrotu (70 mld euro), jak i WDB (14,5 mld euro). Średnie przedsiębiorstwa osiągnęły ówwkład przy znacznie niższym udziale zatrudnienia (16%), co sugeruje iż wkład pracowników średnich przedsiębiorstw przekracza średniej całej gospodarki przedsiębiorstw. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest niemal dwukrotnie wyższa od efektywności w małych firmach W okresie pięciu lat do roku 2014, pracownicy średnich przedsiębiorstwwypracowywali średnio 31 000 euro WDB rocznie. Wartość ta jest o 90% większa niż średnia odnotowywana w małych firmach, jak również o przeszło jedną trzecią wyższa od średnia dla całej gospodarki (o 37%), która to wynosiła w tym samym okresie 23 000 euro. Źródło: Statystyki strukturalne gospodarki, analiza Cebr 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 99.3% 48% 45% 0.6% 0.1% 22% 22% 29% 34% 16% 22% 63% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Zatrudnienie Wykres 61: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 30.000 35.000 40.000 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 Małe Średnie Duże Wszystkie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 16.600 31.500 36.300 23.000 Wykres 62: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14
  • 58. 58 Gwałtownie rosnące do roku 2008 wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wyraźnie zmalały W 2013 r. portugalskie przedsiębiorstwa zainwestowały 1,1 mld euro w badania i rozwój, podczas gdy w najlepszym roku 2009 kwota ta wyniosła 1,3 mld euro. Z kwoty tej 23% (lub 250 mln euro) wniosły średnie przedsiębiorstwa. Jednakże wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój zmalały o ponad jedną czwartą (27%) od rekordowych 342 mln euro. Osiągnięty w 2008 r. szczyt wydatków był skutkiem ich wzrostu o 300%, jaki miał miejsce w latach 2004-8, kiedy to średnie przedsiębiorstwa wyprzedziły pod względem dynamiki wzrostu nakładów zarówno duże, jak i małe firmy. W portugalskich średnich przedsiębiorstw powszechnie wprowadza się innowacji procesowe Skłonność portugalskich firm do innowacji znacznie przekracza średnią dla ogółu przedsiębiorstw, 67% średnich przedsiębiorstw podejmuje co najmniej jeden z czterech rodzajów innowacji wymienionych po prawej. Firmy wprowadzające innowacje procesowe (te przedsiębiorstwa, które znacząco poprawiają swoje procesy produkcyjne) należą do najpowszechniejszych rodzajów innowatorów, zalicza się do nich 47% średnich firm. Jest to niezwykle wysoki wskaźnikw porównaniu ze średnimi przedsiębiorstwami w innych krajach europejskich. Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 63: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 2008 2009 2010 2011 2012 2013 130 140 120 110 80 90 100 60 70 Źródło: CIS, analiza Cebr Wykres 64: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w innowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 70% 80% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Marketing Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa 67% 37% 47% 39% 42% 33% 55% 26% 33% 33% 33% 45% Dowolne innowacje Produkty Procesy Organizacja Brak
  • 59. 59 “W 2013 r. portugalskie przedsiębiorstwa zainwestowały 1,1 mld euro w badania i rozwój, podczas gdy w najlepszym roku 2009 kwota ta wyniosła 1,3 mld euro”
  • 60. 60 Średnie przedsiębiorstwa wnoszą znaczny wkład w eksport ważnych sektorów Średnie przedsiębiorstwa z portugalskiego sektora wytwórczego wyeksportowały w 2012 roku towary o wartości 10 mld euro. Stanowiło to 31% całego eksportu wyprodukowanych towarów. Jednakże średnie przedsiębiorstwa mają jeszcze większe znaczenie dla eksportu w podsektorach wymienionych w diagramie po prawej. Łącznie, przeszło połowa towarów eksportowanych przez te sektory została w 2012 r. wysłana przez średnie przedsiębiorstwa. Szczególnie ważną rolą średnich przedsiębiorstw jest łączenie Portugalii z jej europejskimi partnerami handlowymi. W 2012 roku 77% jej eksportu towarów były przeznaczone dla krajów UE (odsetek ten wzrasta do 82% dla pięciu sektorówwymienionych w diagramie), dla porównania średnia dla całej gospodarki wyniosła 71%. Zapowiada się, że w roku 2015 klimat inwestycyjny będzie bardziej przyjazny dla średnich przedsiębiorstw Na przestrzeni ostatniej dekady, finansowe i inne czynniki powstrzymywały rozwój portugalskich średnich przedsiębiorstw, a czynniki popytowe uległy pogorszeniu w okresie do 2012 r. Jednakw ostatnim czasie dostępność środków finansowych pozytywnie wpływała na zamierzenia inwestycyjne, zaś popyt (tzn. oczekiwania co do rozmiarów sprzedaży) poprawił się bardziej, niż w jakimkolwiek innym okresie ostatniej dekady. Źródło: Eurostat ComExt, analiza Cebr Wykres 65: Towary eksportowane przez portugalskie średnie przedsiębiorstwa z branży wytwórczej, w milionach euro, w 2012 r. 1.400 1.200 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 400 600 800 1.000 0%0 10% 200 Odzież ChemiaŻywność Wyroby metalowe Produkty zeskóry Eksport (w mln euro, lewa oś) Źródło: Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych , analiza Cebr 25 30 20 0 5 10 15 -10 -5 Wykres 66: Czynniki wpływające na bilans netto inwestycji w portugalskich średnich przedsiębiorstwach (gdzie wartości wyższe od zera wskazują na pozytywny wpływ na inwestycje) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Udział całego sektora (prawa oś) Popytowe Finansowe Techniczne Inne
  • 61. 61 10. Włochy Ekonomiczne zawirowania we Włoszech stały się wyzwaniem dla średnich przedsiębiorstw, których liczba zmalała po 2008 roku bardziej niż w innych segmentach rynku. Potrzeba poprawienia konkurencyjności okazała się trudnym problemem dla średnich przedsiębiorstw, pomimo wdrażania innowacji przez wiele firm i ostatniej intensyfikacji nakładów na badania i rozwój. Perspektywa średnioterminowa jest raczej umiarkowana, czynniki finansowe powstrzymują inwestycje, a znaczące zwiększenie liczby miejsc pracy może okazać się w kolejnych kilku latach trudne. Włoskie średnie przedsiębiorstwa dopiero w 2018 r. przekroczą WDB z 2011 r Ocenia się, że WDB włoskich średnich przedsiębiorstw osiągnęła najniższą wartość w 2013 r. (105 mld euro), wzrastając nieznacznie do 106 mld euro w 2014 r. Wyzwania stojące przez włoską gospodarką będą obciążać w najbliższych latach działalność średnich przedsiębiorstw. Oczekuje się, że wkład średnich przedsiębiorstww WDB całej gospodarki będzie rósł powoli, w 2019 r. osiągając wartość 118 mld euro. Jeśli chodzi o zatrudnienie, liczba miejsc pracy w średnich przedsiębiorstwach zmalała z 2 milionóww 2008 r. do około 1,8 mln w 2014 r. Kolejnego niewielkiego spadku oczekuje się w roku 2015, ale spodziewa się, iż średnie przedsiębiorstwa zwiększą w latach 2015-19 zatrudnienie o około 48 000 miejsc pracy, osiągając w owym roku 1,85 miliona pracownikow. WDB (lewa oś) Zatrudnienie (prawa oś) 130.000 1.650 000 1.700 000 1.750 000 1.800 000 1.850 000 1.900 000 1.950 000 2.000 000 2.050 000 1.600 000 125.000 95.000 100.000 105.000 110.000 115.000 120.000 90.000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2009 2008 Wykres 67: WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa (w milionach euro, lewa oś) oraz zatrudnienie (w osobach, prawa oś), 2008-19 r. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr
  • 62. 62
  • 63. 63 WDB na średnie przedsiębiorstwo wzrósł pomimo spadku średniej wartości dla całej gospodarki W latach od roku 2008, liczba średnich przedsiębiorstw zmalała o 9% (z 20 700 do 18 900). Spadek ten był dynamiczniejszy niż w skali wszystkich przedsiębiorstw (których liczba zmalała w tym okresie o 3%). Jednak, WDB generowana przez średnie przedsiębiorstwa zmalała jedynie o 2%, czyli mniej niż 5% spadek zaobserwowany w całej gospodarce przedsiębiorstw. Sugeruje to, że w trudnym klimacie gospodarczym lat 2008-14, średnim przedsiębiorstwom udało się zwiększyć WDB generowaną na firmę (o 7%), pomimo iż w skali całej gospodarki wartość ta spadła o 2% ). Firmy z branży wytwórczej odpowiadają za przeszło połowę wkładu w gospodarkę wnoszonego przez średnie przedsiębiorstwa Średnie przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją wnoszą przeszło połowę (51%) z WDB generowanej we Włoszech przez średnie przedsiębiorstwa, w 2014 r, było to około 54 mld euro. Jest tak pomimo, iż jedynie 33% średnich przedsiębiorstw zajmuje się produkcją. Średnie przedsiębiorstwa z sektora produkcji zatrudniały w 2014 r. także 46% pracowników wszystkich średnich przedsiębiorstw czyli 831 000 osób. W znacznie mniejszym sektorze mediów 28% WDB i zatrudnienia zapewniane jest przez średnie przedsiębiorstwa. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr Wszystkie przedsiębiorstwa WDB (średnie przedsiębiorstwa) WDB Wszystkie Średnie przedsiębiorstwa Wykres 68: Przedsiębiorstwa i zatrudnienie w gospodarce przedsiębiorstw Włoch, w okresie 2008-14, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstwa, indeks 2008 = 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 115 110 95 100 105 85 90 Wykres 69: Udział średnich przedsiębiorstww WDB branży i zatrudnieniu, 2014 r. 30% 25% 20% 15% 10% 0% 5% Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr WDB Zatrudnienie Media Wytwórczy Sprzedażhurt.idetal Łącznie Usługiprofesjonalne ICT Usługiadministracyjne Budownictwo Transportimagazynowanie Zakwaterowanieiwyżywienie Enrgetyczny Wydobywczy Nieruchomości
  • 64. 64 18 900 średnich przedsiębiorstw odpowiada za jedną piątą całego obrotu Pomimo, że liczebnie średnie przedsiębiorstwa stanowią zaledwie 0.5% działających we Włoszech firm, w 2014 rwygenerowały 20% wszystkich obrotów gospodarki. Odpowiadało to 576 mld euro. Średnie przedsiębiorstwa wypracowują ów obrót, a także 17% całkowitej WDB, pomimo, iż zatrudniają zaledwie 13% pracowników zatrudnionych we Włoszech. Wskazuje to na wysoką produktywność włoskich średnich przedsiębiorstww porównaniu do średniej całej gospodarki. Produktywność pracowników średnich przedsiębiorstw jest o jedną trzecią wyższa od średniej W latach 2009-14, każdy pracownikwłoskich średnich przedsiębiorstwwypracował średnio 57 600 euro WDB rocznie. Było to o przeszło trzy czwarte więcej (76%) niż średnia produktywność uzyskiwana w małych firmach. Było to także o jedną trzecią (33%) niż średnia wartość uzyskiwana w skali całej gospodarki, która wynosiła 43 000 euro. Pokazuje to dlaczego średnie przedsiębiorstwa są ważnym źródłem kapitału zwiększającego produktywność włoskiej gospodarki. Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 100% 90% 80% 70% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 99.4% 48% 51% 0.5% 0.1% 20% 20% 32% 33% 17% 13% 67% Małe Średnie Duże Przedsiębiorstwa Obrót WDB Wykres 70: Udział poszczególnych kategorii przedsiębiorstw w obrocie gospodarczym, WDB i zatrudnieniu w 2014 r. 30.000 60.000 40.000 70.000 50.000 80.000 0 10.000 20.000 Małe Średnie Duże Wszystkie Źródło: Eurostat SBS, analiza Cebr 32.700 57.600 70.700 43.400 Wykres 71: Produktywność pracownika (WDB na pracownika) wg kategorii rozmiaru przedsiębiorstw, w euro na pracownika, średnia z lat 2009-14 Zatrudnienie
  • 65. 65 “W latach 2009-14, każdy pracownik włoskich średnich przedsiębiorstw wypracował średnio 57 600 euro WDB rocznie”
  • 66. 66 Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój przekraczają nakłady małych i dużych firm Włoskie przedsiębiorstwa wydały w 2013 roku 10,9 mld euro na badania i rozwój, z tego 14% 1,5 mld euro przypadło na średnie przedsiębiorstwa. Wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój rosną bardzo dynamicznie, w ostatnich latach tempo wzrostu było szybsze niż w przypadku małych i dużych firm. W ciągu pięciu lat do 2013 r. wydatki średnich przedsiębiorstw na badania i rozwój wzrosły o 21%, w porównaniu do odpowiednio 13% i 4% w przypadku małych i dużych firm. Średnie przedsiębiorstwa są też najmniej zależne od państwowego finansowania nakładów na badania i rozwój: udział środków na B+R pozyskiwane z sektora rządowego w średnich przedsiębiorstwach jest najniższy i wynosi zaledwie 4% (w porównaniu do 11% i 7% w przypadku małych i dużych firm. Włochy cieszą się trzecim najbardziej innowacyjnym rynkiem średnich przedsiębiorstw wśród objętych badaniem krajów Jeżeli chodzi o innowacyjność, włoskie średnie przedsiębiorstwa ustępują jedynie niemieckim i irlandzkim, 71% średnich przedsiębiorstw podejmuje co najmniej jeden z czterech rodzajów innowacji wymienionych po prawej. Co najmniej 40% średnich przedsiębiorstw zgłasza podejmowanie poszczególnych kategorii innowacji, do najczęstszych należą innowacje w zakresie organizacji i produktów. Źródło: Eurostat BERD, analiza Cebr Wykres 72: Poniesione w okresie 2008-13 wydatki na badania i rozwój, z rozbiciem na wielkość przedsiębiorstw Małe Średnie Duże 20082007 2009 2010 2011 2012 2013 130 120 125 110 115 105 95 100 Źródło: CIS, analiza Cebr Wykres 73: Proporcja przedsiębiorstw zaangażowanych w in- nowacje, z podziałem na rodzaj innowacji i wielkość firmy, 2012 r. 70% 80% 60% 20% 30% 40% 50% 0% 10% Dowolneinnowacje Produkty Procesy M arketing Organizacja Brak Średnie przedsiębiorstwa Wszystkie przedsiębiorstwa 71% 46% 42% 40% 48% 29% 56% 29% 30% 31% 33% 44%