Qt va thiet_bi_cnsh_1848

GIÁO TRÌNH SINH HỌC

KỸ THUẬT VI SINH VẬT

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

Chæång 1

CÅ SÅÍ LYÏ THUYÃÚT VÃÖ KYÎ THUÁÛT VI SINH VÁÛT

1.1. NHÆÎNG KIÃÚN THÆÏC TÄØNG QUAÏT VÃÖ CAÏC LÉNH VÆÛC VI SINH VÁÛT VAÌ
PHÁN LOAÛI
Vi sinh váût (tæì tiãúng Hy Laûp mikros - nhoí, bios - cuäüc säúng, logos - hoüc thuyãút) laì
mäüt pháön cuía ngaình khoa hoüc sinh hoüc nghiãn cæïu hçnh thaïi, sinh hoaï vaì sinh lyï, caïc
tênh cháút coï låüi vaì coï haûi cuía vi sinh váût nhàòm sæí duûng hiãûu quaí chuïng trong hoaût âäüng
thæûc tiãøn cuía con ngæåìi. Quaï trçnh phaït triãøn ngaình vi sinh hoüc coï liãn quan chàût cheî våïi
hoaût âäüng con ngæåìi, âaî hçnh thaình nãn nhæîng lénh væûc vi sinh hoüc âäüc láûp våïi nhæîng
âënh hæåïng vaì nhiãûm vuû âa daûng. Nhæîng lénh væûc sinh hoüc bao gäöm: âaûi cæång, kyî
thuáût, y tãú, thuï y, näng nghiãûp, næåïc, vuî truû v.v. Trong âoï vi sinh âaûi cæång vaì kyî thuáût
vi sinh coï táöm quan troüng låïn lao trong âåìi säúng xaî häüi.
Sinh hoüc âaûi cæång nghiãn cæïu sæû phaït triãøn vaì hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût, vai
troì cuía chuïng trong tæû nhiãn. Nhæîng hiãøu biãút naìy ráút cáön thiãút khi nghiãn cæïu caïc lénh
væûc khaïc nhau coï liãn quan âãún vi sinh váût.
Kyî thuáût vi sinh laì sæû hoaìn thiãûn caïc phæång phaïp thu nháûn sinh khäúi vi sinh váût
daûng cäng nghiãûp vaì caïc quaï trçnh nuäi cáúy chuïng. Caïc phæång phaïp håüp lyï nhàòm täøng
håüp saín pháøm vi sinh cáön thiãút cho hoaût âäüng thæûc tiãùn cuía con ngæåìi. Viãûc nghiãn cæïu
caïc tênh cháút khaïc nhau cuía vi sinh váût âaî âáøy maûnh vaì khaïm phaï ra nhæîng loaìi træåïc
âáy chæa biãút âãún, säú læåüng caïc loaìi ngaìy caìng nhiãöu dáùn âãún sæû cáön thiãút phaíi phán loaûi
mäüt caïch khoa hoüc vaì coï cå såí.
Hiãûn nay coï hai caïch phán loaûi vi sinh váût. Caïch thæï nháút theo hãû thäúng, caïch thæï
hai dæûa theo cáúu taûo cuía nhán vi sinh váût.
Theo caïch phán loaûi thæï nháút thç vi sinh váût âæåüc xãúp trong ngaình protophyta.
Noï gäöm ba låïp Schizomycetes (låïp vi khuáøn), Schizophycecace (låïp thanh taío),
Microtatobiotes (låïp ricketsia vaì vi ruït).
Hãû thäúng phán loaûi âaî âæåüc âæa ra nhæ sau:

5

Låïp (Class) Giäúng (Genus)
Bäü (Order) Loaìi (Species)

Bäü phuû (Suborder) Thæï (Variety)

Hoü (Family) Daûng (Forma, Type)

Täüc (Tribe) Noìi (Strain)
Noìi laì tãn goüi vi sinh váût måïi phán láûp thuáön khiãút.
Nàm 1979 nhaì sinh váût hoüc Trung Quäúc Tráön Thãú Tæång âæa ra hãû thäúng phán
loaûi 6 giåïi vaì 3 nhoïm giåïi sinh váût nhæ sau:
I- Nhoïm giåïi sinh váût phi baìo:
1- Giåïi virut.
II- Nhoïm giåïi sinh váût nhán nguyãn thuyí:
2- Giåïi vé khuáøn.
3- Giåïi vi khuáøn lam (hay taío lam).
III- Nhoïm giåïi sinh váût nhán tháût:
4- Giåïi thæûc váût.
5- Giåïi náúm.
6- Giåïi âäüng váût.
Âaïng chuï yï laì vi sinh váût tuy ráút âån giaín vãö hçnh thaïi nhæng bao gäöm caïc nhoïm
coï âàûc âiãøm sinh lyï khaïc biãût nhau ráút xa (hiãúu khê, kyñ khê, dë dæåîng, tæû dæåîng, hoaûi
sinh, kyï sinh, cäüng sinh...). Trong khi âoï åí caïc sinh váût báûc cao (thæûc váût, âäüng váût) tuy
coï hçnh thaïi khaïc nhau ráút xa nhæng laûi ráút gáön guîi våïi nhau vãö âàûc âiãøm sinh lyï.

1.2. VAI TROÌ CUÍA VI SINH VÁÛT TRONG TÆÛ NHIÃN VAÌ TRONG NÃÖN
KINH TÃÚ QUÄÚC DÁN
Vi sinh váût säúng khàõp moüi nåi trãn Traïi âáút, ngay caí nåi maì âiãöu kiãûn säúng tæåíng
chæìng hãút sæïc khàõc nghiãût váùn tháúy coï sæû phaït triãøn cuía vi sinh váût (åí âaïy âaûi dæång, åí
nhiãût âäü 85 ÷ 900C, åí mäi træåìng coï pH = 10 ÷11, trong dung dëch baîo hoaì muäúi, âäöng
hoaï dáöu moí, phenol, khê thiãn nhiãn...).
Trong 1 g âáút láúy åí táöng canh taïc thæåìng coï khoaíng 1 ÷ 22 tè vi khuáøn; 0,5 ÷ 14

6

triãûu xaû khuáøn; 3 ÷ 50 triãûu vi náúm; 10 ÷ 30 nghçn vi taío... Trong 1 m3 khäng khê phêa
Simpo PDF Merge and suïc thæåìng coï 1 ÷ 2 Versionsinh váût, trãn âæåìng phäú coï khoaíng 5000,
trãn chuäöng gia Split Unregistered triãûu vi - http://www.simpopdf.com
nhæng trãn màût biãøn chè coï khoaíng 1 ÷ 2 vi sinh váût maì thäi.
Vi sinh váût säúng trong âáút vaì trong næåïc tham gia têch cæûc vaìo quaï trçnh phán giaíi
caïc xaïc hæîu cå biãún chuïng thaình CO2 vaì caïc håüp cháút vä cå khaïc duìng laìm thæïc àn cho
cáy träöng. Caïc vi sinh váût cäú âënh nitå thæûc hiãûn viãûc biãún khê nitå (N2) trong khäng khê
thaình håüp cháút nitå (NH3, NH + ) cung cáúp cho cáy cäúi. Vi sinh váût coï khaí nàng phán
4

giaíi caïc håüp cháút khoï tan chæïa P, K, S vaì taûo ra caïc voìng tuáön hoaìn trong tæû nhiãn.
Vi sinh váût coìn tham gia vaìo quaï trçnh hçnh thaình cháút muìn.
Vi sinh váût tham gia têch cæûc vaìo viãûc phán giaíi caïc phãú pháøm cäng nghiãûp, phãú
thaíi âä thë, phãú thaíi cäng nghiãûp cho nãn coï vai troì quan troüng trong viãûc baío vãû mäi
træåìng. Caïc vi sinh váût gáy bãûnh thç laûi tham gia vaìo viãûc laìm ä nhiãùm mäi træåìng nåi
coï âiãöu kiãûn vãû sinh keïm.
Vi sinh váût coï vai troì quan troüng trong nàng læåüng (sinh khäúi hoaï thaûch nhæ dáöu
hoaí, khê âäút, than âaï). Trong caïc nguäön nàng læåüng maì con ngæåìi hy voüng seî khai thaïc
maûnh meî trong tæång lai coï nàng læåüng thu tæì sinh khäúi. Sinh khäúi laì khäúi læåüng cháút
säúng cuía sinh váût.
Vi sinh váût laì læûc læåüng saín xuáút træûc tiãúp cuía ngaình cäng nghiãûp lãn men båíîi
chuïng coï thãø saín sinh ra ráút nhiãöu saín pháøm trao âäøi cháút khaïc nhau. Nhiãöu saín pháøím âaî
âæåüc saín xuáút cäng nghiãûp (caïc loaûi axit, enzim, ræåüu, caïc cháút khaïng sinh, caïc axit
amin, caïc vitamin...).
Hiãûn taûi ngæåìi ta âaî thæûc hiãûn thaình cäng cäng nghãû di truyãön åí vi sinh váût. Âoï laì
viãûc chuí âäüng chuyãøn mäüt gen hay mäüt nhoïm gen tæì mäüt vi sinh váût hay tæì mäüt tãú baìo
cuía caïc vi sinh váût báûc cao sang mäüt tãú baìo vi sinh váût khaïc.Vi sinh váût mang gen taïi täø
håüp nhiãöu khi mang laûi nhæîng låüi êch to låïn båíi coï thãø saín sinh åí quy mä cäng nghiãûp
nhæîng saín pháøm træåïc âáy chæa hãö âæåüc taûo thaình båíi vi sinh váût.
Trong cäng nghiãûp tuyãøn khoaïng, nhiãöu chuíng vi sinh váût âaî âæåüc sæí duûng âãø hoaì
tan caïc kim loaûi quyï tæì caïc quàûng ngheìo hoàûc tæì caïc baîi chæïa xè quàûng.
Vi sinh váût coï haûi thæåìng gáy bãûnh cho ngæåìi, cho gia suïc, gia cáöm, täm caï vaì cáy
träöng. Chuïng laìm hæ hao hoàûc biãún cháút læång thæûc, thæûc pháøm, váût liãûu, haìng hoaï.
Chuïng saín sinh caïc âäüc täú trong âoï coï nhæîng âäüc täú hãút sæïc nguy hiãùm. Chè riãng sæû táún
cäng cuía virut HIV cuîng âuí gáy ra åí cuäúi thãú kyí XX khoaíng 30 ÷ 50 triãûu ngæåìi nhiãùm
HIV.

7

1.3. NHÆÎNG ÂÀÛC ÂIÃØM VÃÖ HÇNH THAÏI VAÌ SINH LYÏ CUÍA CAÏC NHOÏM
Simpo PDF GIÅÏI VI SINH VÁÛT.
Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
1.3.1. Hçnh thaïi vaì cáúu taûo tãú baìo caïc vi sinh váût nhán nguyãn thuyí
Vi sinh váût nhán nguyãn thuyí bao gäöm: Vi khuáøn tháût (Eubacteria) vaì vi khuáøn cäø
(Archaebacteria). Trong vi khuáøn tháût laûi gäöm ráút nhiãöu nhoïm khaïc nhau, chuí yãúu laì vi
khuáøn (Bacteria), xaû khuáøn (Actinomycetes), vi khuáøn lam (Cyanobacteria) vaì nhoïm vi
khuáøn nguyãn thuyí Micoplatma (Micoplasma), Ricketxi (Ricketsia), Clamidia
(chlamydia).

1.3.1.1. Vi khuáøn
Vi khuáøn coï nhiãöu hçnh thaïi, kêch thæåïc vaì sàõp xãúp khaïc nhau. Âæåìng kênh cuía
pháön låïn vi khuáøn thay âäøi trong khoaíng 0,2 ÷ 2,0 µm, chiãöu daìi cå thãø khoaíng 2,0 ÷
8,0 µm. Nhæîng hçnh daûng chuí yãúu cuía vi khuáøn laì hçnh cáöu, hçnh que, hçnh dáúu pháøy,
hçnh xoàõn, hçnh coï äúng, hçnh coï såüi...
ÅÍ vi khuáøn hçnh cáöu (cáöu khuáøn - coccus) tuyì theo hæåïng cuía màût phàóng phán càõt
vaì caïch liãn kãút maì ta coï: song cáöu khuáøn (Diplococcus), liãn cáöu khuáøn (Strepto-
coccus), tæï cáöu khuáøn (Graffkya), tuû cáöu khuáøn (Staphylococcus).
ÅÍ vi khuáøn hçnh que- træûc khuáøn (Bacillus); Bacterium coï thãø gàûp daûng âån, daûng
âäi, daûng chuäùi...
ÅÍ vi khuáøn hçnh xoàõn coï daûng hçnh dáúu pháøy: pháøy khuáøn (Vibrio), hçnh xoàõn thæa
(Xoàõn khuáøn- Spirillum) , hçnh xoàõn khêt (Xoàõn thãø- Spirochaetes).
Ngoaìi ra, coìn coï thãø gàûp caïc hçnh daûng khaïc cuía vi khuáøn (hçnh khäúi vuäng, khäúi
tam giaïc, khäúi hçnh sao...). Chi Beggiatoa vaì Saprospira coï tãú baìo näúi daìi daûng såüi, chi
Caryophanon coï tãú baìo hçnh âéa xãúp läöng vaìo nhau nhæ mäüt xáu caïc âäöng xu.
Tãú baìo vi khuáøn âãöu ráút nhoí vaì ráút nheû. Mäüt tè træûc khuáøn âaûi traìng Escherichia
coli måïi coï 1 mg.
Tiãn mao (hay läng roi) laì nhæîng såüi läng daìi, uäún khuïc, moüc åí màût ngoaìi cuía mäüt
säú vi khuáøn coï taïc duûng giuïp caïc vi khuáøn naìy coï thãøí chuyãøn âäüng trong mäi træåìng loíng.
Vi khuáøn di âäüng trong mäi træåìng loíng theo kiãøu naìo phuû thuäüc vaìo nhiãöu lyï do
khaïc nhau, nhiãöu khi hoaìn toaìn laì ngáùu nhiãn. Cuîng khäng êt træåìng håüp laì do tçm âãún
hay traïnh khoíi mäüt säú yãúu täú naìo âoï. Vê duû tçm âãún nguäön thæïc àn, tçm tåïi chäù coï aïnh
saïng, traïnh chäù coï hoaï cháút âäüc haûi.
Vi khuáøn Gram ám (G− ) thæåìng coï khuáøn mao, giuïp vi khuáøn baïm vaìo giaï thãø
(maìng nháöy cuía âæåìng hä háúp, âæåìng tiãu hoaï...). Ráút nhiãöu vi khuáøn G− coï khuáøn mao
laì caïc vi khuáøn gáy bãûnh.

8

Thã únhán
Khuáøn nan
Riboxom

Thãø áøn nháûp

Tiãn mao

Bao nháöy
Plasmit
Maìng tãú baìo cháút Thán tãú baìo
a)

VI KHUÁØN Gram dæång (G + ) VI KHUÁØN Gram ám (G − )
(Arthrobacter crystlopoietes) (Lewthrix mucor)

Peptidoglican
Peptidoglican

Maìng tãú baìo cháút Maìng tãú baìo cháút

Lipopoll saccarit
vaì chu cháút
b) c)

Hçnh 1.1. Så âäö cáúu truïc tãú baìo vi khuáøn:
a- Cáúu truïc tãú baìo vi khuáøn; b- Vi khuáøn G+; c- Vi khuáøn G−

So våïi caïc sinh váût khaïc, vi khuáøn coï täúc âäü sinh saín cao vaì åí âiãöu kiãûn täúi æu, sæû
phaït triãøn nhán âäi tãú baìo xaíy ra trong voìng 20 ÷ 30 phuït.
Vi khuáøn âæåüc sæí duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp vi sinh khi saín xuáút axit amin,
vitamin, cháút baío vãû thæûc váût, laìm saûch doìng næåïc thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc.
Duìng vi khuáøn âãø saín xuáút caïc chãú pháøm protein tæì metan vaì hydro laì mäüt trong nhæîng
hæåïng coï triãøn voüng.
1.3.1.2. Xaû khuáøn
Xaû khuáøn âæåüc phán bäú ráút räüng raîi trong tæû nhiãn. Trong mäùi gam âáút noïi chung
thæåìng coï trãn mäüt triãûu xaû khuáøn. Pháön låïn xaû khuáøn laì tãú baìo Gram dæång, hiãúu khê,

9

hoaûi sinh, coï cáúu taûo daûng såüi phán nhaïnh (khuáøn ti). Trong säú 8000 cháút khoaïng sinh
Simpo PDF Merge c biãút âãún Unregistered Version - http://www.simpopdf.com khuáøn coìn
hiãûn âaî âæåü and Split trãn thãú giåïi thç trãn 80% laì do xaû khuáøn sinh ra. Xaû
âæåüc duìng âãø saín xuáút nhiãöu loaûi enzim, mäüt säú vitamin vaì axit hæîu cå. Mäüt säú êt xaû
khuáøn kyñ khê hoàûc vi hiãúu khê coï thãø gáy ra caïc bãûnh cho ngæåìi, cho âäüng váût vaì cho
cáy träöng. Mäüt säú xaû khuáøn (thuäüc chi Frankia) coï thãø taûo näút sáön trãn rãù mäüt säú cáy
khäng thuäüc hoü âáûu vaì coï khaí nàng cäú âënh nitå.
Hãû såüi cuía xaû khuáøn chia ra thaình khuáøn ti cå cháút vaì khuáøn ti khê sinh.
Âæåìng kênh khuáøn ti xaû khuáøn thay âäøi trong khoaíng 0,2 ÷ 1,0 µm âãún 2 ÷ 3 µm.
Âa säú xaû khuáøn coï khuáøn ti khäng coï vaïch ngàn vaì khäng tæû âæït âoaûn. Maìu sàõc cuía
khuáøn ti cuía xaû khuáøn hãút sæïc phong phuï. Coï thãø coï caïc maìu tràõng, vaìng, da cam, âoí ,
luûc, lam, têm, náu, âen...
Khuáøn ti cå cháút phaït triãøn mäüt thåìi gian thç daìi ra trong khäng khê thaình nhæîng
khuáøn ti khê sinh.

ADN cw
pm
re se
ri
me

cp

Hçnh 1.2. Cáúu truïc khuáøn ti åí xaû khuáøn:
cp- Tãú baìo cháút; pm- Maìng tãú baìo chátú; cw- Thaình tãú baìo;
me- Mezoxom; se- Vaïch ngàn; ri- Riboxom; re: Cháút dæû træî

Sau mäüt thåìi gian phaït triãøn, trãn âènh khuáøn ti khê sinh seî xuáút hiãûn caïc såüi baìo
tæí. Såüi baìo tæí coï thãø coï nhiãöu loaûi hçnh daûng khaïc nhau: thàóng, læåün soïng, xoàõn, moüc
âån, moüc voìng...Mäüt säú xaû khuáøn coï sinh nang baìo tæí bãn trong coï chæïa caïc baìo tæí
nang.
Khuáøn laûc cuía xaû khuáøn ráút âàûc biãût, noï khäng trån æåït nhæ åí vi khuáøn hoàûc náúm
men maì thæåìng coï daûng thä raïp, daûng pháún, khäng trong suäút, coï caïc nãúp toaí ra theo
hçnh phoïng xaû , vç váûy måïi coï tãn xaû khuáøn.

10

1.3.1.3. Vi khuáøn lam
Simpo PDF Merge andlam træåïc âáy thæåìngVersion i laì taío lam (Cyanophyta). Tháût ra âáy laì
Vi khuáøn Split Unregistered âæåüc goü- http://www.simpopdf.com
mäüt nhoïm vi sinh váût nhán nguyãn thuyí thuäüc vi khuáøn tháût. Vi khuáøn lam coï khaí nàng
tæû dæåîng quang nàng nhåì chæïa sàõc täú quang håüp laì cháút diãûp luûc .
Quaï trçnh quang håüp cuía vi khuáøn lam laì quaï trçnh phosphoryl hoïa quang håüp phi
tuáön hoaìn, giaíi phoïng oxy nhæ åí cáy xanh. Quaï trçnh naìy khaïc hàón våïi quaï trçnh
phosphoryl hoaï quang håüp tuáön hoaìn khäng giaíi phoïng oxy åí nhoïm vi khuáøn kyñ khê
maìu têa khäng chæïa læu huyình trong tãú baìo thuäüc bäü Rhodospirillales.
Vi khuáøn lam khäng thãø goüi laì taío vç chuïng khaïc biãût ráút låïn våïi taío: Vi
khuáøn lam khäng coï luûc laûp, khäng coï nhán thæûc, coï riboxom 7os, thaình tãú baìo coï chæïa
peptidoglican do âoï ráút máùn caím våïi penixilin vaì lizozim.
Âaûi bäü pháûn vi khuáøn lam säúng trong næåïc ngoüt vaì taûo thaình thæûc váût phuì du cuía
caïc thuyí væûc. Mäüt säú phán bäú trong vuìng næåïc màûn giaìu cháút hæîu cå hoàûc trong næåïc låü.
Mäüt säú vi khuáøn lam säúng cäüng sinh. Nhiãöu vi khuáøn lam coï khaí nàng cäú âënh nitå vaì
coï sæïc âãö khaïng cao våïi caïc âiãöu kiãûn báút låüi, cho nãn coï thãø gàûp vi khuáøn lam trãn bãö
màût caïc taíng âaï hoàûc trong vuìng sa maûc.
Mäüt säú vi khuáøn lam vç coï giaï trë dinh dæåîng cao, coï chæïa mäüt säú hoaût cháút coï giaï
trë y hoüc, laûi coï täúc âäü phaït triãøn nhanh, khoï nhiãùm taûp khuáøn vaì thêch håüp âæåüc våïi caïc
âiãöu kiãûn mäi træång khaï âàûc biãût (Spirulina thêch håüp våïi pH ráút cao) cho nãn âaî âæåüc
saín xuáút åí quy mä cäng nghiãûp âãø thu nháûn sinh khäúi.
Vi khuáøn lam coï hçnh daûng vaì kêch thæåïc ráút khaïc nhau, chuïng coï thãø laì âån baìo
hoàûc daûng såüi âa baìo.
1.3.1.4. Nhoïm vi khuáøn nguyãn thuyí
Nhoïm vi khuáøn naìy coï kêch thæåïc ráút nhoí bao gäöm 3 loaûi: Micoplatma, Ricketxi
vaì Clamidia.
Micoplatma laì vi sinh váût nguyãn thuyí chæa coï thaình tãú baìo, laì loaûi sinh váût nhoí
nháút trong sinh giåïi coï âåìi säúng dinh dæåîng âäüc láûp.
Nhiãöu loaûi Micoplatma gáy bãûnh cho âäüng váût vaì ngæåìi.
Micoplatma coï kêch thæåïc ngang khoaíng 150 ÷ 300 nm, sinh saín theo phæång
thæïc càõt âäi. Chuïng coï thãø sinh træåíng âäüc láûp trãn caïc mäi træåìng nuäi cáúy nhán taûo
giaìu dinh dæåîng, coï thãø phaït triãøn caí trong âiãöu kiãûn hiãúu khê láùn kyñ khê, nghéa laì coï caí
kiãøu trao âäøi cháút oxy hoaï láùn kiãøu trao âäøi cháút lãn men.
Ricketxi laì loaûi vi sinh váût nhán nguyãn thuyí G− chè coï thãø täön taûi trong caïc tãú baìo
nhán tháût. Chuïng âaî coï thaình tãú baìo vaì khäng thãø säúng âäüc láûp trong caïc mäi træåìng
nhán taûo.

11


Hçnh 1.3. Hçnh thaïi chung cuía vi khuáøn lam:
1- Daûng âån baìo khäng coï maìng nháöy; 2- Daûng táûp âoaìn; 3- Daûng såüi; 4- Hçnh truû, hçnh
cáöu, hçnh elip (coï maìng nháöy); 5- Oscillatoria; 6- Phormidium ; 7- Lyngbya; 8-
Schizothrix , Hydrocoleus ; 9- Spirulina, Arthrospira. 10- Daûng såüi coï tãú baìo dë hçnh;
11- Daûng såüi coï baìo tæí; 12- Såüi dênh våïi baìo tæí; 13-Såüi åí caïch xa baìo tæí; 14-Tãú baìo dë
hçnh åí bãn caûnh såüi; 15- Nhaïnh giaí âån âäüc; 16- Nhaïnh giaí tæìng âäi mäüt; 17- Såüi phán
nhaïnh thæûc;18- Phán nhaïnh åí såüi coï bao (nhaïnh måïi náøy sinh); 19- Phán nhaïnh åí såüi
coï bao (nhaïnh âaî phaït triãøn); 20- Phán nhaïnh bãn; 21- Phán nhaïnh âäi; 22- Phán
nhaïnh daûng chæî V ngæåüc; 23- Vi tiãøu baìo nang (nannocyst); 24- Sæû hçnh thaình ngoaûi
baìo tæí; 25- Sæû hçnh thaình näüi baìo tæí; 26, 27- Hormocyst; 28- Pscudohormogenia; 29-
Taío âoaûn (hormogonia); 30- Baìo tæí nghè (akinete) åí hai phêa cuía tãú baìo dë hçnh; 31-
Baìo tæí nghè åí xa tãú baìo dë hçnh; 32- Gloeocapsa; 33- Lyngbya; 34- Oscillatoria; 35-
Phormidium; 36- Anabaenopsis; 37- Cylindrospermum; 38- Anabaena.

12

Ricketxi coï caïc âàûc âiãøm sau:
Simpo PDF Mergebaì o coï kêch thæåï c thay âäø i , loaû i -nhoí nháú t 0,25 × 1,0 µm, loaû i låï n nháú t
- Tãú and Split Unregistered Version http://www.simpopdf.com
0,6 × 1,2 µm.
- Tãú baìo coï thãø hçnh que, hçnh cáöu, song cáöu, hçnh såüi...
- Kyï sinh bàõt buäüc trong tãú baìo caïc sinh váût nhán tháût. Váût chuí thæåìng laì caïc âäüng
váût coï chán âäút nhæ ve, boü, ráûn... Caïc âäüng váût nhoí beï naìy seî truyãön máöm bãûnh qua ngæåìi.
- Sinh saín bàòng phæång thæïc phán càõt thaình hai pháön bàòng nhau.
Clamidia laì loaûi vi khuáøn ráút beï nhoí, qua loüc, G−, kyï sinh bàõt buäüc trong tãú baìo caïc
sinh váût nhán tháût.
Clamidia coï mäüt chu kyì säúng ráút âàûc biãût: daûng caï thãø coï khaí nàng xám nhiãùm
âæåüc goüi laì nguyãn thãø. Âoï laì loaûi tãú baìo hçnh cáöu coï thãø chuyãøn âäüng, âæåìng kênh nhoí
beï (0,2 ÷ 0,5 µm). Nguyãn thãø baïm chàõc âæåüc vaìo màût ngoaìi cuía tãú baìo váût chuí vaì coï
tênh caím nhiãùm cao. Nhåì taïc duûng thæûc baìo cuía tãú baìo váût chuí maì nguyãn thãø xám nháûp
vaìo trong tãú baìo, pháön maìng bao quanh nguyãn thãø biãún thaình khäng baìo. Nguyãn thãø
låïn dáön lãn trong khäng baìo vaì biãún thaình thuyí thãø.
Thuyí thãø coìn goüi laì thãø daûng læåïi, laì loaûi tãú baìo hçnh cáöu maìng moíng, khaï låïn
(âæåìng kênh 0,8 ÷1,5 µm). Thuyí thãø liãn tiãúp phán càõt thaình hai pháön âãöu nhau vaì taûo
thaình vi khuáøn laûc trong tãú baìo cháút cuía váût chuí. Vãö sau mäüt læåüng låïn caïc tãú baìo con
naìy laûi phán hoaï thaình caïc nguyãn thãø nhoí hån næîa. Khi tãú baìo váût chuí bë phaï våî caïc
nguyãn thãø âæåüc giaíi phoïng ra seî xám nhiãùm vaìo caïc tãú baìo khaïc.

1.3.2. Hçnh thaïi vaì cáúu taûo tãú baìo caïc vi sinh váût nhán tháût (eukaryote)
Loaûi naìy bao gäöm caïc vi náúm (microfungi), mäüt säú âäüng váût nguyãn sinh, mäüt säú
taío âån baìo. Vi náúm laûi âæåüc chia thaình náúm men (yeast) vaì náúm såüi (filamentous
fungi).
Trong pháön naìy chè xem xeït vãö vi náúm (cuû thãø laì náúm men vaì náúm såüi).
Náúm men phán bäø ráút räüng raîi trong tæû nhiãn, nháút laì trong caïc mäi træåìng coï
chæïa âæåìng, coï pH tháúp (trong hoa quaí, rau dæa, máût mêa, rè âæåìng, máût ong, trong âáút
ruäüng mêa, âáút væåìn cáy àn quaí, trong âáút nhiãùm dáöu moí. Loaûi náúm men nhaì maïy ræåüu,
nhaì maïy bia thæåìng sæí duûng laì Saccharomyces cerevisiae, coï kêch thæåïc thay âäøi trong
khoaíng 2,5 ÷10 µm × 4,5 ÷21 µm.
Tuyì loaìi náúm men maì tãú baìo coï ráút nhiãöu hçnh daûng khaïc nhau.
Coï loaûi náúm men coï khuáøn ti hoàûc khuáøn ti giaí. Khuáøn ti giaí chæa thaình såüi roî rãût
maì chè laì nhiãöu tãú baìo näúi våïi nhau thaình chuäùi daìi. Coï loaìi coï thãø taûo thaình vaïng khi
nuäi cáúy trãn mäi træåìng dëch thãø.

13

Caïc tãú baìo náúm men khi giaì seî xuáút hiãûn khäng baìo. Trong khäng baìo coï chæïa caïc
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com i cháút trung
enzim thuyí phán, poliphosphat, lipoit, ion kim loaûi, caïc saín pháøm trao âäø
gian. Ngoaìi taïc duûng mäüt kho dæû træî, khäng baìo coìn coï chæïc nàng âiãöu hoaì aïp suáút tháøm
tháúu cuía tãú baìo.

Såüi náúm khäng coï vaïch ngàn

Såüi náúm

Vaïch ngàn

Såüi náúm coï vaïch ngàn

Hçnh 1.4. Khuáøn ti cuía náúm

Hçnh 1.5. Cáúu truïc
cuía tãú baìo náúm:
1- Thãø biãn;
2- Thaình tãú baìo;
3- Maìng tãú baìo;
4- Nhán tãú baìo;
5- Haût nhán;
6- Maìng nhán ;
7- Khäng baìo;
8- Maûng læåïi näüi cháút;
9- Haût dæû træî;
Hçnh 1.6. Sæû náøy máöm baìo tæí âãø taûo hãû 10- Ti thãø;
såüi náúm: 11- Tãú baìo cháút
1- ÅÍ náúm Coprinus sterquilinus;
2- ÅÍ náúm Lachnellula willkomii

14

Náúm men coï nhiãöu phæång thæïc sinh säi náøy nåí: Sinh saín vä tênh vaì sinh saín hæîu
tênh.
Náøy chäöi laì phæång phaïp sinh saín phäø biãún nháút åí náúm men. ÅÍ âiãöu kiãûn thuáûn låüi
náúm men sinh säúi náøy nåí nhanh, háöu nhæ tãú baìo náúm men naìo cuîng coï chäöi. Khi mäüt
chäöi xuáút hiãûn caïc enzim thuyí phán seî laìm phán giaíi pháön polisacarit cuía thaình tãú baìo
laìm cho chäöi chui ra khoíi tãú baìo meû. Váût cháút måïi âæåüc täøng håüp seî âæåüc huy âäüng âãún
chäöi vaì laìm chäöi phçnh to dáön lãn, khi âoï seî xuáút hiãûn mäüt vaïch ngàn giæîa chäöi våïïê tãú
baìo meû.
Phán càõt laì hçnh thæïc sinh saín åí chi náúm men Schizosaccharomyces. Tãú baìo daìi ra,
åí giæîa moüc ra vaïch ngàn chia tãú baìo ra thaình hai pháön tæång âæång nhau. Mäùi tãú baìo
con coï mäüt nhán.
Ráút nhiãöu loaûi náúm men âaî âæåüc æïng duûng räüng raîi trong saín xuáút: bia, ræåüu, næåïc
giaíi khaït, sinh khäúi, lipit náúm men, caïc enzim, mäüt säú axit, vitamin B2, caïc axit amin.
Tuy nhiãn cuîng coï khäng êt caïc náúm men coï haûi. Coï khoaíng 13 ÷ 15 loaìi náúm men
coï khaí nàng gáy bãûnh cho ngæåìi vaì cho âäüng váût chàn nuäi.
Náúm såüi coìn âæåüc goüi laì náúm mäúc. Chuïng phaït triãøn ráút nhanh trãn nhiãöu nguäön
chæïa cháút hæîu cå khi gàûp khê háûu noïng áúm. Trãn nhiãöu váût liãûu vä cå do dênh buûi bàûm
náúm mäúc váùn coï thãø phaït triãøn, sinh axit vaì laìm måì caïc váût liãûu naìy.
Nhiãöu náúm såüi kyï sinh trãn ngæåìi, trãn âäüng váût, thæûc váût vaì gáy ra caïc bãûnh khaï
nguy hiãøm. Nhiãöu náúm såüi sinh ra caïc âäüc täú coï thãø gáy ra bãûnh ung thæ vaì nhiãöu bãûnh
táût khaïc.
Trong tæû nhiãn náúm såüi phán bäú ráút räüng raîi vaì tham gia têch cæûc vaìo caïc chu kyì
tuáön hoaìn váût cháút, nháút laì quaï trçnh phán giaíi cháút hæîu cå âãø ì hçnh thaình cháút muìn.
Ráút nhiãöu loaìi náúm såüi âæåüc æïng duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp thæûc pháøm (laìm
tæång, næåïc cháúm, náúu cäön, ræåüu sakã, axit xitric, axit gluconic...), trong cäng nghiãûp
enzim , cäng nghiãûp dæåüc pháøm, saín xuáút thuäúc træì sáu sinh hoüc, kêch thêch täú sinh
træåíng thæûc váût, saín xuáút sinh khäúi náúm såüi phuûc vuû chàn nuäi, saín xuáút caïc bçnh náúm
giäúng âãø måí räüng nghãö träöng náúm àn caïc loaûi.
Caïc náúm âãöu coï chiãöu ngang tæång tæû nhæ âæåìng kênh náúm men. Cáúu truïc cuía såüi
náúm cuîng tæång tæû nhæ cáúu truïc cuía tãú baìo náúm men. Bãn ngoaìi coï thaình tãú baìo, räöi âãún
maìng tãú baìo cháút, bãn trong laì tãú baìo cháút våïi nhán phán hoaï. Maìng nhán coï cáúu taûo hai
låïp vaì trãn maìng coï nhiãöu läù nhoí. Trong nhán coï haûch nhán. Bãn trong tãú baìo náúm coìn
coï khäng baìo, thãø maìng biãn...
Âènh såüi náúm bao gäöm mäüt choïp noïn, dæåïi choïp noïn laì mäüt pháön coï thaình ráút
moíng, dæåïi næîa laì pháön taûo ra thaình tãú baìo vaì dæåïi cuìng laì pháön tàng træåíng. Ngoün såüi

15

náúm tàng træåíng âæåüc laì nhåì pháön naìy.Tiãúp pháöìn dæåïi cuìng laì pháön thaình cæïng hay coìn
Simpo PDF laì pháön thaình thuûcUnregisteredBàõt âáöu tæì pháön naìy tråí xuäúng laì cháúm dæït sæû tàng
goüi Merge and Split cuía såüi náúm. Version - http://www.simpopdf.com
træåíng cuía såüi náúm. ÅÍ pháön tàng træåíng såüi náúm chæïa âáöy nguyãn sinh cháút våïi nhiãöu
nhán, nhiãöu cå quan tæí, nhiãöu enzim, nhiãöu axit nucleic. Âáy laì pháön quyãút âënh sæû tàng
træåíng vaì sæû phán nhaïnh cuía såüi náúm.
Khi baìo tæí náúm råi vaìo âiãöu kiãûn mäi træåìng thêch håüp noï seî náøy máöm theo caí
khäng gian ba chiãöu taûo thaình hãû såüi náúm hay goüi khuáøn ty thãø. Khuáøn ty thãø coï hai loaûi:
Khuáøn ty cå cháút hay khuáøn ty dinh dæåîng vaì khuáøn ty kyï sinh. Khuáøn ty cå cháút càõm
sáu vaìo mäi træåìng coìn khuáøn ty kyï sinh phaït triãøn tæû do trong khäng khê.

Boï giaï

Caïc daûng biãún âäøi cuía hãû såüi náúm

Thaình tãú baìo coï maìu xaïm
Biãøu bç räùng Táöng ngoaìi

Táöng trong

Hçnh 1.7. Caïc daûng biãún âäøi cuía hãû såüi náúm vaì haûch náúm

1.3.3. Virut
Virut thuäüc loaûi sinh váût phi tãú baìo, siãu hiãøn vi, mäùi loaûi virut chè chæïa mäüt loaûi
axit nucleic. Chuïng chè kyï sinh bàõt buäüc trong caïc tãú baìo säúng, dæûa vaìo sæû hiãûp tråü cuía
hãû thäúng trao âäøi cháút cuía váût chuí maì sao cheïp nucleic, täøng håüp caïc thaình pháön nhæ
protein...sau âoï tiãún haình làõp näúi âãø sinh saín; trong âiãöu kiãûn ngoaìi cå thãø chuïng coï thãø
täön taûi láu daìi åí trong traûng thaïi âaûi phán tæí hoaï hoüc khäng säúng vaì coï hoaût tênh truyãön
nhiãùm (theo âënh nghéa cuía giaïo sæ Chu Âæïc Khaïnh åí Âaûi hoüc Phuïc Âaïn, Trung Quäúc).
Tuyãûût âaûi âa säú virut coï kêch thæåïc ráút nhoí, coï thãø loüt qua caïc nãön loüc vi khuáøn.

16

Virut chæa coï cáúu taûo tãú baìo, mäùi virut âæåüc goi laì haût virut . Thaình pháön chuí yãúu
Simpo PDF haût virutand Split Unregistered Versionâæåüc bao quanh båíi mäüt voí protein.
cuía Merge laì axit nucleic (AND hay ARN) - http://www.simpopdf.com
Axit nucleic nàòm åí giæîa haût virut taûo thaình loîi hay gen cuía virut. Protein bao boüc
bãn ngoaìi loîi taûo thaình mäüt voí goüi laì capsit. Capsit mang caïc thaình pháön khaïng nguyãn
vaì coï taïc duûng baío vãû loîi nucleic. Capsit cáúu taûo båíi caïc âån vë phuû goüi laì haût capsit hay
capsome. Loîi vaì voí häüp laûi taûo thaình mäüt nucleocapsit, âoï laì kãút cáúu cå baín cuía moüi
virut.
Mäüt säú virut coï cáúu taûo khaï phæïc taûp, bãn ngoaìi capsit coìn coï mäüt maìng bao coï
baín cháút laì lipit hay lipoprotein.
Luïc tãú baìo nhiãùm virut, dæåïi kênh hiãøn vi quang hoüc coï thãø tháúy mäüt âaïm låïn caïc
haût virut táûp håüp laûi våïi nhau taûo ra caïc thãø bao haìm.
Caïc virut kyï sinh trãn ngæåìi hoàûc trãn caïc loaìi âäüng váût, thæûc váût, vi sinh váût coï
êch âäúi våïi ngæåìi thæåìng laì caïc virut coï haûi. Ngæåüc laûi cuîng coï mäüt säú virut coï êch âoï laì
caïc loaûi virut kyï sinh trãn cän truìng vaì caïc âäüng váût coï haûi khaïc, coí daûi vaì caïc thæûc váût
coï haûi khaïc, caïc vi sinh váût gáy bãûnh cho ngæåìi vaì caïc âäüng váût chàn nuäi.

1.4. DINH DÆÅÎNG CUÍA VI SINH VÁÛT
1.4.1. Thaình pháön tãú baìo vaì dinh dæåîng cuía vi sinh váût
Caïc cháút dinh dæåîng âäúi våïi vi sinh váût laì báút kyì cháút naìo âæåüc vi sinh váût háúp
thuû tæì mäi træåìng xung quanh vaì âæåüc chuïng sæí duûng laìm nguyãn liãûu âãø cung cáúp cho
quaï trçnh sinh täøng håüp taûo ra caïc thaình pháön cuía tãú baìo hoàûc âãø cung cáúp cho quaï trçnh
trao âäøi nàng læåüng.
Quaï trçnh háúp thuû caïc cháút dinh dæåîng âãø thoaí maîn moüi nhu cáöu sinh træåíng vaì
phaït triãøn âæåüc goüi laì quaï trçnh dinh dæåîng. Cháút dinh dæåîng phaíi laì nhæîng håüp cháút coï
tham gia vaìo caïc quaï trçnh trao âäøi cháút näüi baìo.
Thaình pháön hoaï hoüc cuía tãú baìo vi sinh váût quyãút âënh nhu cáöu dinh dæåîng cuía
chuïng. Thaình pháön hoaï hoüc cuía caïc cháút dinh dæåîng âæåüc cáúu taûo tæì caïc nguyãn täú C,
H, O, N, caïc nguyãn täú khoaïng âa vaì vi læåüng.
Læåüng caïc nguyãn täú chæïa åí caïc vi sinh váût khaïc nhau laì khäng giäúng nhau. Trong
caïc âiãöu kiãûn nuäi cáúy khaïc nhau, tæång æïng våïi caïc giai âoaûn phaït triãøn khaïc nhau,
læåüng caïc nguyãn täú chæïa trong cuìng mäüt loaìi vi sinh váût cuîng khäng giäúng nhau. Trong
tãú baìo vi sinh váût caïc håüp cháút âæåüc phán thaình hai nhoïm låïn: (1) næåïc vaì caïc muäúi
khoaïng; (2) caïc cháút hæîu cå.
Næåïc vaì muäúi khoaïng. Næåïc chiãúm âãún 70 ÷ 90 % khäúi læåüng cå thãø vi sinh váût.
Pháön næåïc coï thãø tham gia vaìo quaï trçnh trao âäøi cháút cuía vi sinh váût âæåüc goüi laì næåïc tæû

17

do. Âa pháön næåïc trong vi sinh váût âãöu åí daûng næåïc tæû do. Næåïc kãút håüp laì pháön næåïc
Simpo PDF Merge and håüp cháút hæîu cå cao Version trong tãú baìo. Næåïc liãn kãút máút khaí nàng
liãn kãút våïi caïc Split Unregistered phán tæí - http://www.simpopdf.com
hoaì tan vaì læu âäüng.
Muäúi khoaïng chiãúm khoaíng 2 ÷ 5 % khäúi læåüng khä cuía tãú baìo. Chuïng thæåìng täön
taûi dæåïi caïc daûng muäúi sunfat, phosphat, cacbonat, clorua...Trong tãú baìo chuïng thæåìng åí
daûng caïc ion. Caïc ion trong tãú baìo vi sinh váût luän luän täön taûi åí nhæîng tyí lãûû nháút âënh,
nhàòm duy trç âäü pH vaì aïp suáút tháøm tháúu thêch håüp cho tæìng loaûi vi sinh váût.
Cháút hæïu cå trong tãú baìo vi sinh váût chuí yãúu âæåüc cáúu taûo båíîi caïc nguyãn täú: C,
H, O, N, P, S...Riãng caïc nguyãn täú C, H, O, N chiãúm tåïi 90 ÷ 97% toaìn bäü cháút khä
cuía tãú baìo. Âoï laì caïc nguyãn täú chuí yãúu cáúu taûo nãn protein, axit nucleic, lipit, hydrat-
cacbon. Trong tãú baìo vi khuáøn caïc håüp cháút âaûi phán tæí chè chiãúm 3,5% , coìn caïc ion vä
cå chè coï 1%.
Vitamin cuîng coï sæû khaïc nhau ráút låïn vãö nhu cáöu cuía vi sinh váût. Coï nhæîng vi
sinh váût tæû dæåîng cháút sinh træåíng, chuïng coï thãø tæû täøng håüp ra caïc vitamin cáön thiãút.
Nhæng cuîng coï nhiãöu vi sinh váût dë dæåîng cháút sinh træåíng, chuïng âoìi hoíi phaíi cung cáúp
nhiãöu loaûi vitamin khaïc nhau våïi liãöu læåüng khaïc nhau.

1.4.2. Nguäön thæïc àn cacbon cuía vi sinh váût
Càn cæï vaìo nguäön thæïc àn cacbon ngæåìi ta chia sinh váût thaình caïc nhoïm sinh lyï tæû
dæåîng vaì dë dæåîng. Tuyì nhoïm vi sinh váût maì nguäön caïcbon âæåüc cung cáúp coï thãø laì caïc
cháút vä cå (CO2, NaHCO3, CaCO3...) hoàûc cháút hæîu cå. Giaï trë dinh dæåîng vaì khaí nàng
háúp thuû caïc nguäön thæïc àn khaïc nhau phuû thuäüc vaìo hai yãúu täú: mäüt laì thaình pháön hoaï
hoüc vaì tênh cháút sinh lyï cuía nguäön thæïc àn naìy, hai laì âàûc âiãøm sinh lyï cuía tæìng loaûi vi
sinh váût.
Thæåìng sæí duûng âæåìng laìm nguäön cacbon khi nuäi cáúy pháön låïn caïc vi sinh váût dë
dæåîng.
Trong caïc mäi træåìng chæïa tinh bäüt træåïc hãút phaíi tiãún haình häö hoaï tinh bäüt åí
nhiãût âäü 60 ÷ 700C, sau âoï âun säi räöi måïi âæa âi khæí truìng.
Xenluloza âæåüc âæa vaìo caïc mäi træåìng nuäi cáúy vi sinh váût phán giaíi xenluloza
dæåïi daûng giáúy loüc, bäng hoàûc caïc daûng xenluloza .
Khi sæí duûng lipit, parafin, dáöu moí... laìm nguäön caïcbon nuäi cáúy mäüt säú loaìi vi
sinh váût, phaíi thäng khê maûnh âãø taûo tæìng gioüt nhoí âãø coï thãø tiãúp xuïc âæåüc våïi thaình tãú
baìo cuía vi sinh váût.
Caïc håüp cháút hæîu cå chæïa caí C vaì N (pepton, næåïc thët, næåïc chiãút ngä, næåïc chiãút
náúm men, næåïc chiãút âaûi maûch, næåïc chiãút giaï âáûu...) coï thãø sæí duûng væìa laìm nguäön C

18

væìa laìm nguäön N âäúi våïi vi sinh váût.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered âæåìng laì nguäön cacbon reí tiãön vaì ráút thêch håüp cho
Trong cäng nghiãûp lãn men, rè Version - http://www.simpopdf.com
sæû phaït triãøn cuía nhiãöu loaûi vi sinh váût khaïc nhau.

1.4.3. Nguäön thæïc àn nitå cuía vi sinh váût
Nguäön nitå dãù háúp thuû nháút âäúi våïi vi sinh váût laì NH3 vaì NH + .
4

Muäúi nitrat laì nguäön thæïc àn nitå thêch håüp âäúi våïi nhiãöu loaûi taío, náúm såüi vaì xaû
khuáøn nhæng êt thêch håüp âäúi våïi nhiãöu loaûi náúm men vaì vi khuáøn. Thæåìng sæí duûng
muäúi NH4NO3 âãø laìm nguäön nitå cho nhiãöu loaûiû vi sinh váût.
Nguäön nitå dæû træî nhiãöu nháút trong tæû nhiãn chênh laì nguäön khê nitå tæû do (N2)
trong khê quyãøn.
Vi sinh váût coìn coï khaí nàng âäöng hoaï ráút täút nitå chæïa trong caïc thæïc àn hæîu cå.
Nguäön nitå hæîu cå thæåìng âæåüc sæí duûng âãø nuäi cáúy vi sinh váût laì pepton loaûi chãú
pháøm thuyí phán khäng triãût âãø cuía mäüt nguäön protein naìo âáúy.
Nhu cáöu vãö axit amin cuía caïc loaûi vi sinh váût khaïc nhau laì ráút khaïc nhau.

1.4.4. Nguäön thæïc àn khoaïng cuía vi sinh váût
Khi taûo caïc mäi træåìng täøng håüp (duìng nguyãn liãûu laì hoaï cháút) bàõt buäüc phaíi bäø
sung âuí caïc nguyãn täú khoaïng cáön thiãút. Näöng âäü cáön thiãút cuía tæìng nguyãn täú vi læåüng
trong mäi træåìng thæåìng chè vaìo khoaíng 10-6÷ 10-8 M. Nhu cáöu khoaïng cuía vi sinh váût
cuîng khäng giäúng nhau âäúi våïi tæìng loaìi, tæìng giai âoaûn phaït triãøn.

1.4.5. Nhu cáöu vãö cháút sinh træåíng cuía vi sinh váût
Mäüt säú vi sinh váût muäún phaït triãøn cáön phaíi âæåüc cung cáúp nhæîng cháút sinh træåíng
thêch håüp naìo âoï. Âäúi våïi vi sinh váût cháút sinh træåíng laì mäüt khaïi niãûm ráút linh âäüng.
Cháút sinh træåíng coï yï nghéa nháút laì nhæîng cháút hæîu cå cáön thiãút cho hoaût âäüng säúng cuía
mäüt loaìi vi sinh váût naìo âoï khäng tæû täøng håüp âæåüc ra chuïng tæì caïc cháút khaïc. Nhæ váûy
nhæîng cháút âæåüc coi laì cháút sinh træåíng cuía loaûi vi sinh váût naìy hoaìn toaìn coï thãø khäng
phaíi laì cháút sinh træåíng âäúi våïi mäüt loaûi vi sinh váût khaïc.
Thäng thæåìng caïc cháút âæåüc coi laì caïc cháút sinh træåíng âäúi våïi mäüt loaûi vi sinh váût
naìo âoï coï thãø laì mäüt trong caïc cháút sau âáy: caïc gäúc kiãöm purin, pirimidin vaì caïc dáùn xuáút
cuía chuïng, caïc axit beïo vaì caïc thaình pháön cuía maìng tãú baìo, caïc vitamin thäng thæåìng...

1.5. SINH TRÆÅÍNG VAÌ PHAÏT TRIÃØN CUÍA VI SINH VÁÛT
Sinh træåíng laì sæû tàng kêch thæåïc vaì khäúi læåüng cuía tãú baìo, coìn phaït triãøn (hoàûc
sinh saín) laì sæû tàng säú læåüng tãú baìo.

19

Khi noïi vãö sinh træåíng vaì phaït triãøn cuía vi khuáøn tæïc laì âãö cáûp tåïi sinh træåíng vaì
Simpo PDFt Merge and Split læåüng låïn tãú baìVersion ng mäüt loaìi. Do tãú baìo vi khuáøn quaï nhoí
phaï triãøn cuía mäüt säú Unregistered o cuía cuì - http://www.simpopdf.com
nãn viãûc nghiãn cæïu chuïng gàûp nhiãöu khoï khàn. Sæû tàng säú læåüng khäng phaíi bao giåì
cuîng diãùn ra cuìng våïi sæû tàng sinh khäúi.
Vç váûy cáön phaíi phán biãût caïc thäng säú vaì hàòng säú khaïc nhau khi xaïc âënh säú
læåüng vaì khäúi læåüng vi khuáøn.

Baíng 1.1. Caïc thäng säú vaì hàòng säú sæí duûng khi xaïc âënh
säú læåüng vaì khäúi læåüng vi khuáøn
Caïc thäng säú cáön xaïc âënh Säú læåüng vi khuáøn Khäúi læåüng vi khuáøn
Âån vë thãø têch Näöng âäü vi khuáøn (säú tãú Máût âäü vi khuáøn (sinh khäúi
baìo/ ml) khä/ ml)
Säú láön tàng âäi sau mäüt âån vë Hàòng säúú täúc âäü phán chia Hàòng säú täúc âäü sinh træåíng µ
thåìi gian C (h−1) (h−1)
Thåìi gian cáön thiãút cho sæû tàng Thåìi gian thãú hãû g (h) Thåìi gian tàng âäi (h)
âäi

Tuyì theo tênh cháút thay âäøi cuía hãû vi khuáøn coï hai phæång phaïp nuäi cáúy vi khuáøn
cå baín: nuäi cáúy ténh vaì nuäi cáúy liãn tuûc.Trong vi sinh váût hoüc khi noïi âãún sinh træåíng
laì noïi âãún sæû sinh træåíng cuía caí quáön thãø. Dæåïi âáy chuïng ta khaío saït máùu thê nghiãûm lê
tæåíng âãø theo doîi sæû sinh træåíng vaì phaït triãøn cuía vi khuáøn.
Nãúu säú tãú baìo ban âáöu laì No thç sau n láön phán chia säú tãú baìo täøng cäüng laì N:
N = N o ⋅ 2n (1.1)
Giaï trë n (säú thãú hãû) coï thãø tênh nhåì logarit tháûp phán:
log N = log N o + n log 2

n=
1
(logN − logN o ) (1.2)
log 2
Thåìi gian thãú hãû (g) âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc :
t t 2 − t1
g = = log 2 (1.3)
n logN − logN o
trong âoï: t laì thåìi gian vi khuáøn phán chia n láön; t2 − t1 biãøu thë sæû sai khaïc giæîa thåìi gian
âáöu (t1) vaì thåìi gian cuäúi (t2), h.
Hàòng säú täúc âäü phán chia:
1 n 1 logN − logN o
C = = = ⋅ (1.4)
g t log 2 t 2 − t1

20

Roî raìng, thåìi gian thãú hãû caìng ngàõn, vi khuáøn sinh træåíng vaì sinh saín caìng nhanh.
n
Vç C = nãn n = Ct (1.5)
t
Thay giaï trë cuía n vaìo phæång trçnh (1.1), ta coï:
N = N o ⋅ 2 Ct (1.6)
Hàòng säú täúc âäü phán chia C phuû thuäüc vaìo mäüt säú âiãöu kiãûn: loaìi vi khuáøn, nhiãût
âäü nuäi cáúy, mäi træåìng nuäi cáúy.
Nhæng khäng phaíi bao giåì sinh træåíng cuîng diãùn ra song song våïi sinh saín, vç váûy
khi nghiãn cæïu âäüng hoüc trong quaï trçnh nuäi cáúy liãn tuûc thæåìng theo doîi sinh træåíng
vaì sinh saín cuía quáön thãø vi khuáøn bàòng mäüt tiãu chuáøn khaïc.
Thay cho hàòng säú täúc âäü phán chia (C) åí âáy chuïng ta duìng hàòng säú täúc âäü sinh
træåíng (µ). Nhæ váûy trong mäüt khoaíng thåìi gian dt âaî coï mäüt sæû tàng dX cuía sinh khäúi
vi khuáøn tyí lãû våïi X vaì µ. Nghéa laì:
dX
= µ ⋅X (1.7)
dt
1
dt = ⋅ dX
µ ⋅X
Têch phán phæång trçnh trong giåïi haûn (Xo, X) vaì (0, t), ta coï:
X = X o ⋅ e µt (1.8)
ÅÍ âáy Xo laì læåüng sinh khäúi ban âáöu.
ln X − ln X o
Vç µ=
t
Vaì chuyãøn sang logarit tháûp phán
(lgX − lgX )
µ = 2 ,302 o
(1.9)
t 2 − t1

Nãúu læåüng sinh khäúi (Xo, X) biãøu thë bàòng säú tãú baìo (No, N) ta seî xaïc âënh âæåüc
mäúi quan hãû qua laûi giæîa hàòng säú täúc âäü sinh træåíng (µ) , hàòng säú täúc âäü phán chia (C)
vaì thåìi gian thãú hãû (g).
Kãút håüp caïc phæång trçnh (1.4) vaì (1.9), ta coï :
0 ,69
µ = 0 ,69C = (1.10)
g

1.5.1. Sinh træåíng vaì phaït triãøn cuía vi khuáøn trong âiãöu kiãûn nuäi cáúy ténh
Phæång phaïp nuäi cáúy maì trong suäút thåìi gian âoï ngæåìi ta khäng bäø sung thãm

21

cháút dinh dæåîng vaì cuîng khäng loaûi boí saín pháøm cuäúi cuìng cuía sæû trao âäøi cháút goüi laì
Simpo PDF Merge and Split Unregistered haûn trong-mäüt khoaíng thåìi gian nháút âënh). Sæû sinh
nuäi cáúy ténh (quáön thãø tãú baìo bë giåïi Version http://www.simpopdf.com
træåíng trong mäüt “hãû thäúng âäüng” nhæ váûy tuán theo nhæîng quy luáût bàõt buäüc [theo caïc
pha lag (pha måí âáöu), pha log, pha äøn âënh vaì pha tæí vong].

1.5.1.1. Pha lag
Pha naìy tênh tæì luïc bàõt âáöu cáúy log2N 1 2
âãún khi vi khuáøn âaût âæåüc täúc âäü sinh
træåíng cæûc âaûi. Trong pha lag vi khuáøn
chæa phán chia nhæng thãø têch vaì khäúi
læåüng tãú baìo tàng lãn roî rãût do quaï log2Ni
trçnh täøng håüp caïc cháút træåïc hãút laì caïc = log2Nr
håüp cháút cao phán tæí (protein, enzim,
axit nucleic) diãùn ra maûnh meî.
h
to t1 ti tr
Âäü daìi cuía pha lag phuû thuäüc
træåïc hãút vaìo tuäøi cuía äúng giäúng vaì Hçnh 1.8 .Âäö thë biãøu diãùn pha lag:
thaình pháön mäi træåìng. Thæåìng tãú baìo 1- Âæåìng thàóng lyï tæåíng;
caìng giaì thç pha lag caìng daìi. 2- Âæåìng thàóng thæûc tãú;
Viãûc tçm hiãøu âäü daìi cuía pha lag (r- Thæûc tãú; i- Lyï tæåíng)
laì cáön thiãút trong viãûc phaïn âoaïn âàûc
tênh cuía vi khuáøn vaì tênh cháút cuía mäi træåìng. Âãø thuáûn tiãûn cho viãûc tênh toaïn ngæåìi ta
chuyãøn caïc phæång trçnh naìy thaình caïc phæång trçnh âæåìng thàóng bàòng caïch sæí duûng
logarit:
lnN = Ct ln 2 + lnN o =
= µt + lnN o
Vaì log 2 N = µ log 2e + log 2 N o =
= Ct + log 2 N o
Pha lag âæåüc coi nhæ laì khoaíng caïch thåìi gian giæîa âæåìng thàóng thæûc nghiãûm
(hoàûc thæûc tãú) vaì âæåìng thàóng lyï tæåíng song song våïi noï khi maì vi khuáøn, giaí duû khäng
phaíi traíi qua pha lag. Goüi thåìi gian cuía pha lag laì TL, ta coï :
TL = t r − t i =
= t1 − t o (1.11)
Phæång trçnh cuía âæåìng thàóng lyï tæåíng laì:
logN i = Ct i + logN 0

22

Vç: logN i = logN r
Coï thãø viãút:
logN r = Ct i + logN o
logN r − logN o = Ct i
logN r − logN o
ti =
C
Thay giaï trë cuía ti vaìo phæång trçnh (11), ta coï :
logN r − logN o
TL = t r −
C
Nhæ váûy trong vuìng sinh tæåíng logarit ,chè cáön choün mäüt giaï trë tr thêch håüp vaì nãúu
biãút âæåüc giaï trë Nr tæång æïng cuìng våïi hàòng säú täúc âäü phán chia C, ta coï thãø tênh âæåüc
âäüü daìi cuía pha lag TL .
Tuy nhiãn thåìi gian váût lyï (h) khäng phaíi laì giaï trë âo thêch håüp cuía pha lag. Vç
váûy ngæåìi ta thæåìng âo pha lag bàòng âån vë thåìi gian sinh hoüc nhæ thåìi gian tàng gáúp
âäi, thåìi gian thãú hãû, hàòng säú täúc âäü sinh træåíng. Biãút thåìi gian thãú hãû (g) ta coï thãø xaïc
âënh âäü daìi thåìi gian cuía pha lag (TL) gáúp máúy láön thåìi gian thãú hãû. Âaûi læåüng naìy goüi laì
lag sinh træåíng.
Coï ráút nhiãöu yãúu täú aính hæåíng âãún pha lag, nhæng ba yãúu täú âaïng chuï yï nháút gäöm:
tuäøi cáúy giäúng, læåüng cáúy giäúng (trong cäng nghiãûp lãn men, tyí lãûû cáúy giäúng thæåìng åí
mæïc 1/10) vaì thaình pháön mäi træåìng.

1.5.1.2. Pha log
Trong pha naìy vi khuáøn sinh træåíng vaì phaït triãøn theo luyî thæìa, nghéa laì sinh khäúi
vaì säú læåüng tãú baìo tàng theo phæång trçnh: N = No.2ct hay X = Xo.Cµt. Trong pha naìy
kêch thæåïc cuía tãú baìo, thaình pháön hoaï hoüc, hoaût tênh sinh lyï... khäng thay âäøi theo
thåìi gian.
Nãúu láúy truûc tung laì logarit cuía säú tãú baìo thç âæåìng biãøu diãùn sinh træåíng theo luyî
thæìa cuía vi khuáøn seî laì âæåìng thàóng. Vç pha sinh træåíng theo luyî thæìa cuía vi khuáøn âæåüc
biãøu diãùn bàòng sæû phuû thuäüc theo âæåìng thàóng giæîa thåìi gian vaì logarit cuía säú tãú baìo nãn
pha naìy âæåüc goüi laì pha logarit. Thæåìng duìng logarit cå säú 2 laì thêch håüp hån caí vç sæû
thay âäøi mäüt âån vë cuía log2 trãn truûc tung chênh laì sæû tàng âäi säú læåüng vi khuáøn vaì thåìi
gian cáön âãø tàng mäüt âån vë cuía log2 laûi laì thåìi gian thãú hãû.
Thåìi gian thãú hãû (hoàûc thåìi gian tàng âäi) g, hàòng säú täúc âäü phán chia C vaì hàòng
säú täúc âäü sinh træåíng µ laì ba thäng säú quan troüng cuía pha log. Caïc hàòng säú C vaì µ coï

23

thãø tênh âæåüc tæì phæång trçnh:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version2- − log 2 X 1
log 2 X http://www.simpopdf.com
µ=
log 2e (t 2 − t 1 )
Trong âiãöu kiãûn thê nghiãûm coï thãø âiãöu chènh sao cho täúc âäü sinh træåíng cuía vi
khuáøn chè máùn caím, nghéa laì chè phuû thuäüc vaìo mäüt yãúu täú. Trong træåìng håüp nhæ váûy
yãúu täú âaî cho laì yãúu täú haûn chãú täúc âäü sinh træåíng. Cháút dinh dæåîng haûn chãú coï thãø laì
âæåìng, axit amin, cháút vä cå.
Mäúi quan hãû giæîa caïc hàòng säú C vaì µ våïi näöng âäü cháút dinh dæåîng haûn chãú âæåüc
biãøu diãùn qua caïc phæång trçnh:

C = C max
[S ]
K S + [S ]

Vaì µ = µ max
[S ]
K S + [S ]
trong âoï: Cmax vaì µmax - hàòng säú täúc âäü phán chia vaì hàòng säú täúc âäü sinh træåíng cæûc âaûi;
KS - hàòng säú baîo hoaì vaì [S] laì näöng âäü cháút dinh dæåîng haûn chãú.

1.5.1.3. Pha äøn âënh
Trong pha naìy quáön thãøí vi khuáøn åí traûng thaïi cán bàòng âäüng hoüc. Säú tãú baìo måïi
sinh ra bàòng säú tãú baìo cuî chãút âi. Kãút quaí laì säú tãú baìo vaì caí sinh khäúi khäng tàng cuîng
khäng giaím.
Nguyãn nhán täön taûi cuía pha äøn âënh laì do sæû têch luyî caïc saín pháøm âäüc cuía trao
âäøi cháút vaì viãûc caûn kiãût cháút dinh dæåîng.
Sæû tàng sinh khäúi täøng cäüng tyí lãûû thuáûn våïi näöng âäü ban âáöu cuía cháút dinh dæåîng
haûn chãú.
G = K.C
trong âoï: G - âäü tàng sinh khäúi täøng cäüng;
C - näöng âäü ban âáöu cuía cháút dinh dæåîng haûn chãú;
K - hàòng säú hiãûu suáút:
G
K =
C
Hàòng säú hiãûu suáút K thæåìng âæåüc biãøu thë bàòng säú miligam cháút khä âäúi våïi 1 mg
cháút dinh dæåîng. Âäúi våïi caïc loaûi âæåìng, K thæåìng dao âäüng trong khoaíng tæì 0,20 âãún
0,30 nghéa laì tæì 100 g âæåìng âæåüc taûo thaình 20 ÷ 30 mg khäúi læåüng khä cuía tãú baìo.
Læåüng sinh khäúi âaût âæåüc trong pha äøn âënh goüi laì hiãûu suáút hoàûc saín læåüng. Saín læåüng

24

phuû thuäüc vaìo tênh cháút vaì säú læåüng caïc cháút dinh dæåîng sæí duûng vaì vaìo âiãöu kiãûn nuäi
Simpo PDF. Mergesæû saiSplitcUnregistered Versionn- cæûc âaûi vaì khäúi læåüng vi khuáøn ban âáöu
cáúy Âoï laì and khaï giæîa säú læåüng vi khuáø http://www.simpopdf.com
(hçnh 1.9 ):
Xε = Xmax − Xo
Tyí lãûû saín læåüng cuía tãú baìo âäúi våïi læåüng cå cháút tiãu duìng coï yï nghéa ráút quan
troüng. Nãúu biãøu thë caí hai âaûi luåüng thaình âån vë khäúi læåüng vaì seî goüi tyí lãûû naìy (X/S) laì
hãû säú kinh tãú (Y). Nãúu tênh saín læåüng ra
logX logXmax
gam vaì cå cháút tiãu duìng ra mol thç âæåüc
goüi laì hãû säú kinh tãú mol (Ym). Nãúu biãút
con âæåìng phán huyí cå cháút âaî cho vaì logX
hiãûu suáút ATP do kãút quaí cuía sæû phán huyí
logXo
naìy, coï thãø tênh âæåüc sinh khäúi vi khuáøn t
(gam) âäúi våïi 1 mol ATP. Ta goüi âoï laì hãû
säú nàng læåüng (YATP). Hçnh 1.9 .Tênh saín læåüng cuía
vi khuáøn
1.5.1.4. Pha tæí vong
Trong pha naìy säú læåüng tãú baìo coï khaí nàng säúng giaím theo luyî thæìa. Chæa coï mäüt
quy luáût chung cho pha tæí vong. Sæû chãút cuía tãú baìo coï thãø nhanh hay cháûm, coï liãn quan
âãún sæû tæû phán hay khäng tæû phán. Trong træåìng håüp mäi træåìng têch luîy caïc axit laì
nguyãn nhán laìm chãút tãú baìo tæång âäúi roî thç näöng âäü cháút dinh dæåîng tháúp dæåïi mæïc
cáön thiãút vaì háûu quaí laì giaím hoaût tênh trao âäøi cháút, phán huyí dáön dáön caïc cháút dæû træî vaì
cuäúi cuìng dáùn âãún sæû chãút haìng loaût cuía tãú baìo. Ngoaìi âàûc tênh cuía baín thán chuíng vi
sinh váût, tênh cháút cuía caïc saín pháøm trao âäøi cháút têch luyî laûi cuîng aính hæåíng âãún tiãún
trçnh cuía pha tæí vong.

1.5.2. Sinh træåíng vaì phaït triãøn cuía vi khuáøn trong quaï trçnh nuäi cáúy
liãn tuûc
Trong thæûc tiãøn saín xuáút cáön cung cáúp cho vi sinh váût nhæîng âiãöu kiãûn äøn âënh âãø
trong mäüt thåìi gian daìi chuïng váùn coï thãø sinh træåíng trong pha log. Dé nhiãn åí mäüt mæïc
âäü naìo âoï coï thãø cáúy chuyãön tãú baìo nhiãöu láön vaìo mäi træåìng dinh dæåîng måïi. Âån giaín
hån nãn âæa liãn tuûc mäi træåìng dinh dæåîng måïi vaìo bçnh nuäi cáúy vi khuáøn âäöng thåìi
loaûi khoíi bçnh mäüt læåüng tæång æïng dëch vi khuáøn. Âáy chênh laì cå såí cuía phæång phaïp
nuäi cáúy liãn tuûc trong caïc thiãút bë nuäi cáúy liãn tuûc.
Giaí sæí coï mäüt bçnh nuäi cáúy trong âoï vi khuáøn âang sinh træåíng, phaït triãøn. Liãn
tuûc bäø sung vaìo bçnh mäi træåìng måïi coï thaình pháön khäng âäøi. Thãø têch bçnh nuäi cáúy
khäng âäøi, nghéa laì læåüng mäi træåìng âæåüc bäø sung cán bàòng våïi læåüng mäi træåìng âi ra
cuìng täúc âäü.

25

Goüi thãø têch bçnh laì V (lêt), täúc âäü doìng mäi træåìng âi vaìo laì f (lêt/hì) thç täúc âäü pha
Simpo PDF g (hãû säúand Split Unregistered Version D http://www.simpopdf.com sau 1 giåì.
loaîn Merge pha loaîng) D seî laì f/V. Âaûi læåüng - biãøu thë sæû thay âäøi thãø têch
Nãúu vi khuáøn khäng sinh træåíng vaì phaït triãøn, chuïng seî bë ruït khoíi bçnh nuäi cáúy
våïi täúc âäü:
− dx
V =− = DX
dt
trong âoï : X - laì sinh khäúi tãú baìo, g/l.
Täúc âäü sinh træåíng cuía quáön thãø vi khuáøn trong bçnh âæåüc biãøu diãùn båíi phæång
trçnh:
+ dx
V = = µX
dt
Täúc âäü thay âäøi cuäúi cuìng (tàng hoàûc giaím) máût âäü vi khuáøn trong nuäi cáúy liãn
tuûc laì sæû sai khaïc giæîa täúc âäü tàng V + vaì täúc âäü giaím V − :

= (µ − D )X
+ − dx
V =V −V =
dt
Nãúu µ > D thç giaï trë V = dx/dt coï giaï trë dæång, nghéa laì máût âäü vi khuáøn trong
bçnh tàng, ngæåüc laûi nãúu µ < D, V seî coï giaï trë ám vaì máût âäü vi khuáøn trong bçnh giaím.
Trong træåìng håüp âàûc biãût µ = D, ta coï V = 0, nghéa laì máût âäü tãú baìo khäng tàng khäng
giaím theo thåìi gian, quáön thãø vi khuáøn åí traûng thaïi cán bàòng âäüng hoüc.
Nãúu bçnh thê nghiãûm coï thiãút bë duy trç sao cho µ luän luän bàòng D, ta seî thu âæåüc
quáön thãø vi khuáøn sinh træåíng vaì phaït triãøn theo luyî thæìa thæåìng xuyãn åí máût âäü tãú baìo
khäng âäøi vaì khäng phuû thuäüc vaìo thåìi gian. Trong træåìng håüp nhæ váûy khäng nhæîng
kêch thæåïc trung bçnh cuía tãú baìo maì caí mäi træåìng nuäi cáúy âãöu khäng âäøi vaì khäng
phuû thuäüc vaìo thåìi gian. Âiãöu naìy, mäüt màût taûo âiãöu kiãûn cho viãûc nghiãn cæïu sinh
træåíng vaì sinh lyï cuía tãú baìo vi khuáøn, màûc khaïc caíi thiãûn quaï trçnh saín xuáút sinh khäúi vi
sinh váût åí quy mä cäng nghiãûp.
Nuäi cáúy ténh âæåüc coi nhæ hãû thäúng âoïng, quáön thãø tãú baìo sinh træåíng trong âoï
phaíi traíi qua caïc pha måí âáöu, logarit, äøn âënh vaì tæí vong. Mäùi pha sinh træåíng âæåüc âàûc
træng båíi nhæîng âiãöu kiãûn nháút âinh. Viãûc tæû âäüng hoaï caïc pha laì khoï thæûc hiãûn. Nuäi
cáúy liãn tuûc, traïi laûi, laì hãû thäúng måí coï khuynh hæåïng dáùn âãún viãûc thiãút láûp mäüt cán
bàòng âäüng hoüc. Yãúu täú thåìi gian åí âáy, trong phaûm vi nháút âënh, bë loaûi træì. Tãú baìo âæåüc
cung cáúp nhæîng âiãöu kiãûn khäng âäøi, nhåì viãûc âiãöu chènh tæû âäüng.
Coï thãø biãøu thë bàòng toaïn hoüc quaï trçnh nuäi cáúy liãn tuûc mäüt caïch âån giaín nhæ
sau:

26

⎛ dx ⎞ ⎛ dx ⎞
V ⋅⎜ ⎟ = QX o − QX +V ⎜ − ⎟
Simpo PDF Merge and Split Unregistered⎠Version - http://www.simpopdf.com
⎝ dt ⎝ dt ⎠ G
V - thãø têch dëch nuäi, l.
Q - hãû säú doìng chaíy, l/ h.
G - biãøu thë tàng træåíng.
⎛ dx ⎞ ⎛ ds ⎞
V ⋅⎜ ⎟ = QS o − QS +V ⎜ − ⎟
⎝ dt ⎠ ⎝ dt ⎠ C
C - biãøu thë tiãu hao.
⎛ ⎞
⎜ − 1 ⎟ 1 dx −1
⎛ ds ⎞ ⎟⋅⎛ ⋅ ⎞
Båíi vç −⎜ ⎟ = ⎜ ⎜ ⎟X = µX
⎝ dt ⎠C ⎜ dx ⎟ ⎝ X dt ⎠ YXS
⎜ ⎟
⎝ dt ⎠
Yx/S = g sinh khäúi/ g cå cháút.
ds
Thay thãú vaìo vaì coi = 0 , ta coï :
dt
dx X
YXS = =
ds S 0 − S
ÅÍ traûng thaïi äøn âënh, hiãûu suáút sinh træåíng coï thãø biãøu âaût bàòng læåüng sinh khäúi X
vaì näöng âäüü cå cháút S. Theo mä hçnh cuía Monod thç:
S
µ = D = µm
KS +S
⎛ D ⎞
S = K S⎜
⎜ µm − D ⎟⎟
⎝ ⎠
Thay thãú vaìo cäng thæïc tênh YX/S, ta coï:
⎡ ⎛ D ⎞⎤
X = Y X S (S o − S ) = Y X S ⎢S o − K S ⎜
⎜ µm − D ⎟ ⎥
⎟
⎣ ⎝ ⎠⎦
Suy ra âån vë thåìi gian âãø thu âæåüc sinh khäúi laì:
⎡ ⎛ D ⎞⎤
D x = DY X S ⎢S o − K S ⎜
⎜ µm − D ⎟⎥
⎟
⎣ ⎝ ⎠⎦
Âäöng thåìi coï thãø biãút âæåüc luïc:
⎛ kS ⎞
D m = µm ⎜ 1 − ⎟ thç DX laì sinh khäúi cæûc âaûi.
⎜ kS +So ⎟
⎝ ⎠

27

Chæång 2

CAÏC SÅ ÂÄÖ THIÃÚT BË - DUÛNG CUÛ SAÍN XUÁÚT
CAÏC SAÍN PHÁØM TÄØNG HÅÜP TÆÌ PHÆÅNG PHAÏP
VI SINH VÁÛT

Caïc så âäö cäng nghãû âãø saín xuáút bàòng phæång phaïp vi sinh gäöm mäüt säú låïn cäng
âoaûn. Coï thãø chia ra nhæîng cäng âoaûn quan troüng, taûi âoï xaíy ra sæû biãún âäøi nguyãn liãûu
hay laì sæû biãún âäøi caïc saín pháøm trung gian. Toaìn bäü caïc thiãút bë, duûng cuû âæåüc æïng duûng
âãø thæûc hiãûn caïc cäng âoaûn cå baín vaì caïc cäng âoaûn phuû âæåüc goüi laì så âäö thiãút bë -
duûng cuû.
Sau âáy chuïng ta seî khaío saït cuû thãø cäng nghãû saín xuáút axit xitric âãø laìm roî váún
âãö trãn.

2.1. SAÍN XUÁÚT AXIT XITRIC
Axit xitric laì mäüt axit hæîu cå ráút phäø biãún trong thæûc váût. Noï coï nhiãöu trong næåïc
chanh (6 %), næåïc læûu (9 %), trong quaí cam, quyït, dæïa, dáu táy,... axit xitric âæåüc duìng
nhiãöu trong thæûc pháøm laìm næåïc giaíi khaït, baïnh keûo, âäö häüp, trong y dæåüc, dãût, nhuäüm,
nghãö aính, nghãö in,...
Træåïc kia axit xitric chè âæåüc saín xuáút tæì chanh, nhæng giaï thaình cao vaì hiãûu suáút
thu häöi ráút tháúp. Hiãûn nay duìng oxy hoïa gluxit âãø taûo thaình axit xitric do náúm mäúc, hån
90 % axit xitric âaî âæåüc saín xuáút theo phæång phaïp lãn men.

2.1.1. Caïc loaûi vi sinh váût âãø saín xuáút axit xitric
Aspergillus (Asp.) niger, Asp. clavarus, Penicillium luteum, Penicillium citrinum,
Mucor piriformis vaì nhæîng loaìi Mucor khaïc. Nhæîng chuíng cuía Asp. niger cho kãút quaí
cao nháút.

2.1.2. Cå chãú hçnh thaình axit xitric
Phæång trçnh chung cuía quaï trçnh chuyãøn hoïa âæåìng thaình axit xitric laì:
2C 6 H 12 O 6 + 3O 2 → 2C 6 H 8 O 7 + 4H 2 O
Cå chãú cuía sæû chuyãøn hoïa naìy coï thãø âæåüc biãøu diãùn nhæ sau:
Âæåìng C6H12O6 thuíy phán thaình axit pyruvic (CH3COCOOH)
CH 3 COCOOH + CO 2 → HOOCCH 2 COCOOH

27

(axit oxaloaxetic)
HOOCCH 2 COCOOH + CH 3 COOH → CH 2 COOHCOHCOOHCH 2 COOH
(axit axetic) (axit xitric)
2.1.3. Caïc yãúu täú quyãút âënh âãún quaï trçnh saín xuáút axit xitric
- Mäi træåìng thæïc àn: Bao gäöm âæåìng, caïc håüp cháút hæîu cå, vä cå. Âãø nuäi cáúy
Asp. Niger sæí duûng mäi træåìng coï thaình pháön (g/l):
Saccaroza 140; NH4NO3 −2,23; KH2PO4 −1; MgSO4⋅7H2O − 0,23.
- Mäi træåìng lãn men:
Næåïc 1000 ml + âæåìng 150 g + NH4Cl 1,9 g vaì bäø sung ZnSO4 laììm tàng khaí
nàng têch luîy axit xitric.
- pH cuía mäi træåìng:
* Âãø náúm mäúc phaït triãøn täút giæî pH = 6.
* Âãø lãn men täút giæî pH = 3,4 ÷ 3,5.
* Âãø âiãöu chènh pH thæåìng duìng HCl.
Vç âiãöu kiãûn mäi træåìng âãø náúm phaït triãøn vaì âãø thu axit xitric laì khaïc nhau nãn
trong saín xuáút phaíi chuáøn bë mäi træåìng cho náúm phaït triãøn âáöy âuí, sau âoï âiãöu chènh
mäi træåìng thêch håüp âãø lãn men xitric.
- Sæû thoaïng khê: Táút caí mixen cuía náúm mäúc laì loaûi hiãúu khê âiãøùn hçnh, ráút cáön oxy
tæû do. Trong saín xuáút coï thãø thæûc hiãûn âæåüc bàòng quaût gioï vä truìng vaìo phoìng lãn men
hoàûc thäøi khê vä truìng vaìo dëch lãn men.
- AÍnh hæåíng cuía nhiãût âäü: Nhiãût âäü thêch håüp khoaíng 31 ÷ 37oC. Sinh khäúi náúm
mäúc phaït triãøn maûnh åí 34 ÷ 37oC. Âãø taûo ra nhiãöu axit cáön duy trç nhiãût âäü 31 ÷ 32oC.
Nhiãût âäü tháúp hån thç têch luîy nhiãöu axit gluconic. Nhiãût âäü cao hån thç viãûc taûo axit
xitric bë kçm haîm.
- Thåìi gian nuäi cáúy tæì 7 âãún 10 ngaìy.

2.1.4. Cäng nghãû saín xuáút axit xitric
Saín xuáút axit xitric coï thãø thæûc hiãûn theo phæång phaïp bãö màût hoàûc cáúy chçm.
Trong phæång phaïp näøi (bãö màût) mäúc taûo thaình maìng näøi trãn mäi træåìng thæïc àn;
Trong phæång phaïp chçm (cáúy sáu) mäúc taûo thaình såüi nàòm trong toaìn bäü mäi træåìng
loíng. Phæång phaïp chçm coï nhiãöu æu viãûc hån phæång phaïp näøi, cho pheïp tàng nàng
suáút. Hiãûn nay nuäi cáúy chuí yãúu bàòng phæång phaïp chçm vç caïc cäng âoaûn âãöu âæåüc

28

thanh truìng, taûo âæåüc chãú âäü cäng nghãû bãön væîng, ruït ngàõn âæåüc thåìi gian lãn men, dãù tæû
Simpo PDFg hoïa, giaím âæåüc lao âäüng nàûng nhoüc.
âäün Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
* Cäng nghãû saín xuáút cuû thãø bao gäöm caïc cäng âoaûn sau:
1. Nuäi cáúy náúm mäúc (nuäi cáúy trong phoìng thê nghiãûm vaì nhán giäúng trong saín
xuáút)
Chuáøn bë dung dëch rè âæåìng 3 ÷ 4% trong thuìng nuäi cáúy åí nhiãût âäü 35 ÷ 38oC.
Bäø sung dung dëch caïc cháút dinh dæåîng vaìo thuìng nuäi cáúy. Chuyãøn men giäúng tæì
phoìng thê nghiãûm vaìo theo tyí lãû 3 gam baìo tæí khä /2 ÷ 3 lêt dung dëch rè âæåìng. Sau âoï
måí caïnh khuáúy vaì cung cáúp khäng khê vä truìng (naûp khäng khê vaì âaío träün suäút quaï
trçnh nhán giäúng). Duy trç aïp suáút trong thuìng 0,1 ÷ 0,2 at, to = 34 ÷ 35oC vaì thåìi gian
28 ÷ 36 h. Thåìi kyì âáöu cho oxy vaìo våïi læåüng 9 ÷10 m3/h, thåìi kyì cuäúi (24 ÷ 30 h) laì
90 ÷100 m3/h.
2. Chuáøn bë dëch lãn men
Træåïc hãút phaíi duìng håi cao aïp âãø tiãût truìng thiãút bë vaì âæåìng äúng.
Rè âæåìng âæåüc pha thaình hai loaûi näöng âäü: näöng âäü 3 ÷ 4% âãø nuäi cáúy mäúc giäúng
vaì lãn men ban âáöu. Näöng âäü 25 ÷ 28% âãø bäø sung trong quaï trçnh lãn men.
Âãø pha chãú dëch lãn men, duìng næåïc vä truìng träün våïi dung dëch caïc muäúi dinh
dæåîng vaì rè âæåìng räöi khuáúy âãöu.
Mäi træåìng 3 ÷ 4 % âæåüc pha chãú trong thiãút bë lãn men. Sau âoï cho mäúc giäúng tæì
thiãút bë nuäi cáúy vaìo vaì tiãúp tuûc khuáúy träün trong 30 phuït.
3. Lãn men
Trong quaï trçnh lãn men, læåüng âæåìng giaím nhanh , âãø buì laûi duìng dung dëch rè coï
näöng âäü 25 ÷ 28 % âãø bäø sung giaïn âoaûn vaìo thiãút bë lãn men.
Thåìi kyì âáöu giæî åí 33 ÷ 34oC, khi taûo axit maûnh thç giæî åí nhiãût âäü 31 ÷ 32oC.
Thåìi kyì âáöu cung cáúp 100 m3/h (thãø têch thiãút bë 50 m3). Thåìi kyì cuäúi 800 ÷1000
m3/h.
4. Taïch náúm mäúc
Kãút thuïc quaï trçnh lãn men bàòng caïch kiãøm tra máùu. Nãúu hai máùu kiãøm tra caïch
nhau 4 ÷ 6 h maì coï âäü axit nhæ nhau thç coi nhæ kãút thuïc quaï trçnh lãn men.
Thåìi gian lãn men coï thãø keïo daìi 5 ÷ 10 ngaìy, phuû thuäüc vaìo hoaût læûc cuía náúm
mäúc. Khi kãút thuïc quaï trçnh lãn men thç âun noïng dëch lãn men 60 ÷ 65oC vaì chuyãøn
vaìo thuìng trung gian âãø taïch náúm mäúc. Náúm mäúc âæåüc taïch trãn maïy loüc chán khäng.

29

5. Taûo canxi xitrat
Simpo PDF Merge and Splitlãn men laì häùnVersionm:http://www.simpopdf.com axit oxalic,
Dung dëch âaî Unregistered håüp gäö - axit xitric, axit gluconic,
âæåìng khäng lãn men vaì caïc håüp cháút khoaïng.
Taïch axit xitric bàòng caïch cho liãn kãút våïi cation canxi âãø taûo muäúi êt tan canxi
xitrat. Dung dëch âaî lãn men cho vaìo thiãút bë trung hoìa vaì âun säi. Sau âoï måí caïnh
khuáúy vaì cho sæîa väi vaìo âãø trung hoìa. Quaï trçnh trung hoìa âæåüc kãút thuïc khi pH =
6,8 ÷ 7,5.
Khi trung hoìa taûo thaình:
C 6 H 8 O 7 + 3Ca (OH) 2 = Ca 3 (C 6 H 5 O 7 ) 2 ↓ +6H 2 O
axit xitric canxi xitrat
2C 6 H 12 O 7 + Ca (OH) 2 = Ca (C 6 H 11O 7 ) 2 + 2H 2 O
axit gluconic canxi gluconat
C 2 H 2 O 4 + Ca (OH) 2 = CaC 2 O 4 ↓ +2H 2 O
axit oxalic canxi oxalat
Duìng thiãút bë loüc chán khäng taïch caïc cháút kãút tuía canxi xitrat vaì canxi oxalat räöi
âem sáúy khä.
6. Taïch canxi xitrat
Duìng H2SO4 âãø taïch canxi xitrat (trong thiãút bë taïch coï caïnh khuáúy, äúng phun håi
vaì thoaït håi). Âáöu tiãn cho næåïc vaìo thiãút bë 0,25 ÷ 0,5 m3/ 1 táún axit xitric chæïa trong
xitrat, måí caïnh khuáúy vaì cho cháút kãút tuía vaìo. Âãø laìm trong axit xitric duìng than hoaût
tênh våïi læåüng 2% so våïi læåüng axit xitric trong xitrat. Sau âoï âem âun noïng lãn 60oC vaì
cho H2SO4 coï tyí troüng 1,8 ÷1,84 vaìo (0,425 lêt H2SO4/ 1kg axit xitric coï trong xitrat).
Khuáúy âãöu räöi âun säi 10 ÷ 15 phuït.
Ca 3 (C 6 H 5 O 7 ) 2 + 3H 2 SO 4 = 2C 6 H 8 O 7 + 3CaSO 4
Âãø taïch canxi oxalat khi coï màût axit xitric, sæí duûng 1 læåüng dæ axit sunfuric, khi
âoï canxi oxalat seî kãút tuía cuìng våïi thaûch cao âæåüc taûo thaình vaì luïc âoï trong dung dëch
chè coìn axit xitric. Âãø taïch dung dëch axit xitric khoíi kãút tuía coï chæïa thaûch cao, canxi
oxalat, than, caïc håüp cháút sunfua cuía kim loaûi nàûng. Chuyãøn häùn håüp vaìo loüc chán
khäng, dung dëch sau khi loüc âem sáúy.
7. Sáúy dung dëch axit xitric trong thiãút bë sáúy chán khäng
Giai âoaûn âáöu sáúy âãún tyí troüng 1,24 ÷ 1,26
Giai âoaûn hai sáúy âãún tyí troüng 1,32 ÷ 1,36 tæång æïng våïi näöng âäü 80 %.
8. Kãút tinh vaì sáúy khä axit xitric
Khi nhiãût âäü cuía dung dëch 35 ÷ 37oC thç cho máöm kãút tinh (tinh thãø axit xitric)

30

vaìo âãø kãút tinh vaì tiãúp tuûc laìm nguäüi 8 ÷10oC vaì cho khuáúy liãn tuûc trong 30 phuït. Sau
Simpo PDF Merge thiãút bë ly tám âãø taïch tinhVersionâæa âi sáúy khä (duìng thiãút bë sáúy kiãøu bàng
âoï cho qua and Split Unregistered thãø räöi - http://www.simpopdf.com
taíi, taïc nhán sáúy laì khäng khê våïi nhiãût âäü khäng quaï 35oC).
Toaìn bäü quy trçnh cäng nghãû bao gäöm caïc cäng âoaûn cå baín vaì thiãút bë æïng duûng
tæång æïng âæåüc trçnh baìy trong baíng sau 2.1.
Baíng 2.1
Cäng âoaûn cå baín Thiãút bë tæång æïng (hçnh 2.1)
- Chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng rè âæåìng âãø - Thiãút bë náúu säú 4
laìm canh træåìng
- Thanh truìng mäi træåìng - Thaïp thanh truìng säú 6, bäü giæî nhiãût säú
7, bäü trao âäøi nhiãût säú 8
- Nuäi cáúy (suûc khê liãn tuûc vaì âaío träün) - Näöi nuäi cáúy säú 10
- Chuáøn bë vaì thanh truìng mäi træåìng âãø saín xuáút - Thiãút bë náúu, thiãút bë thanh truìng
låïn daûng cäng nghiãûp
- Lãn men cäng nghiãûp - Näöi lãn men cäng nghiãûp säú 11
- Loüc vaì ræía mixen - Loüc chán khäng säú 15, thuìng chán
khäng säú 17
Khäng khê neïn

Khäng khê Khäng khê

Khäng khê

Thaíi mixen

Gia cäng
cháút loüc

Hçnh 2.1. Så âäö thu nháûn axit xitric bàòng phæång phaïp
lãn men chçm trong caïc dung dëch rè âæåìng

1- Thuìng âãø baío quaín rè âæåìng; 2- Thuìng chæïa rè âæåìng; 3- Cán ; 4- Näöi náúu; 5- Thuìng
trung gian âãø chæïa mäi træåìng dinh âæåîng; 6- Thaïp thanh truìng; 7- Bäü giæî nhiãût; 8- Bäü
trao âäøi nhiãût; 9- Thiãút bë cáúy; 10- Näöi nuäi cáúy;11- Näöi lãn men cäng nghiãûp; 12- Bäü
loüc vi khuáøn; 13- Thuìng chæïa dung dëch lãn men;14- Båm dung dëch; 15- Loüc chán
khäng âãø taïch vaì ræía mixen bàòng næåïc noïng; 16- Thuìng chæïa mixen âaî âæåüc ræía; 17-
Thuìng chán khäng chæïa mixen; 18- Thuìng chæïa cháút loüc âãø taïch axit xitric

31

Baíng 2.2. Thu nháûn axit xitric tæì cháút loüc
Simpo PDF Merge and Cäng âoaûn cå baín
Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 2.2)
Thiãút bë tæång æïng (hçnh
- Làõng axit xitric bàòng väi - Näöi trung hoìa säú 3
- Taïch càûn axit xitric - Maïy loüc säú 4
- Chuyãøn axit xitric vaìo traûng thaïi tæû do, bäø sung - Näöi phaín æïng säú 5
than hoaût tênh, H2SO4
- Taïch axit xitric khoíi càûn - Loüc bàng taíi chán khäng säú 8
- Cä dung dëch axit xitric - Näöi chán khäng 13
- Taïch càûn thaûch cao (CaSO4) khoíi dung dëch - Båm 17, loüc eïp 18
axit xitric
- Cä láön 2 dung dëch axit xitric - Näöi cä chán khäng 20
- Tinh thãø hoïa axit xitric bàòng caïch âaío vaì laìm - Näöi tinh thãø 19
laûnh liãn tuûc
- Phán ly caïc tinh thãø axit xitric - Ly tám 20
- Sáúy tinh thãø axit xitric - Sáúy thuìng quay 24
- Goïi axit xitric - Maïy âoïng bç tæû âäüng 26

Næåïc laûnh

Næåïc noïng
Håi
Dung dëch axit xitric

Thaíi
càûn
thaûch
Næåïc ngæng

cao
Phãú thaíi

Håi

håi
Khäng
khê
neïn

Hçnh 2.2. Så âäö taïch axit xitric khoíi dung dëch lãn men:

1- Thuìng âæûng dung dëch axit xitric ; 2- Thuìng âæûng sæîa väi; 3- Näöi trung hoìa; 4- Bäü
loüc taïch càûn; 5- Näöi phaín æïng âãø taïch axit xitric khoíi càûn; 6- Thuìng chæïa than hoaût
tênh;
7- Thuìng trung gian; 8- Bäü loüc chán khäng daûng bàng taíi; 9- Thuìng chán khäng; 10-
Båm chán khäng;11- Thuìng âæûng dung dëch axit xitric; 12- Bäü ngæng tuû cuía thiãút bë cä
âàûc; 13, 20- Näöi cä chán khäng láön 1 vaì láön 2;14- Maïy neïn cuía thiãút bë cä;15- Gioí aïp
kãú; 16- Huït chán khäng;17- Båm; 18. Loüc eïp taïch dung dëch khoíi thaûch cao; 19- Näöi
tinh thãø; 21- Thuìng trung gian; 22- Maïy ly tám; 23- Thuìng chæïa dung dëch; 24- Sáúy

32

thuìng quay; 25- Saìng rung; 26- Maïy goïi tæû âäüng
Simpo PDF Merge and dæåïi âáy cho pheïp thu nháûn âæåüc caïc saín pháøm quan troüng nháút bàòng
Caïc så âäö Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
phæång phaïp täøng håüp vi sinh hoüc.

2.2. SAÍN XUÁÚT VITAMIN B12
Cäng âoaûn Thiãút bë cå baín (hçnh 2.3)
- Naûp baî axeton-butylic tæì thuìng chæïa vaìo bäü - Bäü gaûn 2, thiãút bë laûnh 5
gaûn. Laìm laûnh cháút gaûn
- Naûp cháút gaûn laûnh (55 ÷ 57oC) vaìo thiãút bë lãn - Thuìng lãn men (bã täng cäút sàõt) 8 coï
men. Lãn men metylic yãúm khê liãn tuûc thãø têch 4200 m3
- ÄØn âënh vitamin B12 khi gia cäng nhiãût bàòng con - Näöi phaín æïng 12
âæåìng khuáúy träün våïi natri sunfit vaì HCl
- Âun noïng dëch lãn men metylic âaî âæåüc äøn âënh - Caïc bäü âun noïng 15
træåïc khi cä
- Cä dëch metylic - Thiãút bë cä chán khäng 16
- Âun noïng pháön cä âàûc cuía dung dëch lãn men - Caïc bäü âun noïng 21
metylic træåïc khi sáúy
- Sáúy pháön cä âàûc - Maïy sáúy phun 22
- Taïch saín pháøm vaì khäng khê - Hãû bàng taíi khê neïn, xyclon 23, thiãút bë
loüc khê 26
CoCl2-6H2O

Lãn men Khê
ÄØn âënh
Cháút gaûn
CH3OH

Gaûn
Baî HCl

Sáúy Næåïc
Næåïc
Hoaï âàûc Âæa vãö
cä âàûc
håi

Håi næåïc
træûc tiãúp

Hçnh 2.3. Så âäö thu nháûn cháút cä cuía vitamin B12:

1- Thuìng chæïa baî; 2- Bäü gaûn baî; 3- Thuìng chæïa baî âàûc; 4- Thuìng chæïa cháút âæåüc gaûn
trong baî; 5- Maïy laûnh âãø laìm laûnh cháút gaûn; 6- Bäü âo metanol; 7- Bäü âo dung dëch
CoCl2.6H2O; 8- Näöi lãn men metanol; 9- Bäü âo HCl;10- Bäü âo dung dëch Na2SO3; 11-
Maïy träün dëch lãn men metanol; 12- Thuìng phaín æïng âãø äøn âënh vitamin B12 trong dëch

33

lãn men metanol; 13- Bäü âun noïng âãø äøn âënh dëch lãn men; 14- Loüc khê thaíi ra tæì dëch
Simpo PDF men; 15- Âun noïnUnregistered Version - âæåüc äøn âënh; 16- Bäún thiãút bë cä chán
lãn Merge and Split g dung dëch lãn men âaî http://www.simpopdf.com
khäng; 17- Bçnh ngæng tuû;18- Båm chán khäng; 19- Thuìng chæïa dung dëch lãn men âaî
âæåüc cä âàûc; 20- Thuìng trung gian chæïa dung dëch lãn men âaî âæåüc cä âàûc; 21- Bäü âun
noïng dung dëch lãn men âaî âæåüc cä âàûc; 22- Maïy sáúy phun; 23- Xyclon cuía maïy sáúy
phun; 24- Phãøu chæïa cháút cä daûng khä; 25- Maïy goïi tæû âäüng vaìo bao; 26- Thiãút bë loüc
khê âãø laìm saûch khê thaíi tæì maïy sáúy; 27- Bäü thiãút bë âäút khê âæåüc taïch ra khi axit hoïa vaì
âun noïng dëch lãn men; 28- Bçnh chæïa khê lãn men; 29- Maïy laûnh âãø taïch næåïc ra khoíi
khê lãn men; 30- Bãúp håi duìng cho maïy sáúy phun

2.3. SAÍN XUÁÚT NÁÚM MEN GIA SUÏC TÆÌ CAÏC PHÃÚ LIÃÛU TRONG
CÄNG NGHIÃÛP THÆÛC PHÁØM
Nguyãn liãûu sæí duûng chuí yãúu laì caïc phãú liãûu trong saín xuáút âæåìng - rè âæåìng

Baíng 2.4

- Chuáøn bë dung dëch cuía caïc muäúi laìm - Thiãút bë gaûn 7
mäi træåìng dinh dæåîng
- Taûo boüt - Maïy taûo nhuî tæång 5
- Khæí truìng rè âæåìng - Bäü loüc 38, trao nhiãût 37, thuìng tiãût truìng 8
- Phäúi träün rè âæåìng âaî âæåüc laìm laûnh våïi - Maïy khuáúy träün 10
dung dëch muäúi
- Thu nháûn chuíng náúm men thuáön khiãút - Caïc thiãút bë 39, 40
- Thu nháûn chuíng náúm men nuäi cáúy - Thuìng chæïa men loaûi nhoí 41, loaûi låïn 42, nguäön
men 15
- Lãn men cäng nghiãûp (giai âoaûn âáöu) - Thiãút bë lãn men âáöu 14, taïch boüt 18 vaì cå cáúu
dáûp boüt 17
- Phán ly huyãön phuì náúm men - Maïy loüc 35, maïy phán ly mæïc 1 säú 34.
- Häöi læu dung dëch canh træåìng sau khi - Maïy träün 11
phán ly báûc 1 coï bäø sung dung dëch caïc
muäúi dinh dæåîng
- Phán ly mæïc 2 - Caïc maïy phán ly báûc 2 säú 33
- Lãn men cäng nghiãûp (giai âoaûn 2) - Thiãút bë lãn men láön 2 säú 16
Taïch boüt, dáûp boüt 18
- Taïch men khoíi dung dëch lãn men - Caïc thiãút bë phán ly báûc 2 säú 33 vaì 34
- Cä huyãön phuì náúm men - Thiãút bë cä, thiãút bë nhuî hoïa 20.
- Sáúy náúm men - Sáúy phun 22, xyclon thu häöi 27, thuìng chæïa 26

34

- Goïi náúm men

rè rè Håi
Næåïc

Âãún cäng âoaûn cä
Caïc muäúi
dinh
dæåîng Thaíi

Vaìo khê quyãøn
Baî Khäng khê
ræåüu
càûn

Hçnh 2.4. Så âäö thu nháûn náúm men gia suïc tæì rè âæåìng:

1-Thuìng dáûp boüt; 2,4- Thuìng chæïa axit; 3- Van loüc; 5- Bäü taûo nhuî tæång; 6- Thiãút bë khæí truìng; 7- Bäü gaûn; 8- Näöi tiãût
truìng; 9- Bäü âënh læåüng dung dëch caïc muäúi dinh dæåîng; 10, 11- Maïy khuáúy träün; 12- ÄÚng goïp; 13- Quaût gioï; 14, 16- Caïc
- Cán tæû âäüng 25, thiãút bë goïi

thiãút bë lãn men; 15- Thiãút bë sinh khäúi; 17. Cå cáúu dáûp boüt;18- Bäü taïch boüt; 19- Caïc thiãút bë loüc huyãön phuì men; 20- Nhuî
hoïa huyãön phuì; 21- Nguäön nhiãût; 22- Sáúy phun; 23- Xyclon taïch buûi; 24- Båm huït buûi; 25- Cán;26- Phãùu chæïa; 27- Xyclon

thu; 28. Quaût; 29, 32, 35, 38- Loüc næåïc; 30, 31, 33, 34- Caïc maïy loüc báûc 1 vaì báûc 2; 36- Dáûp boüt; 37. Trao âäøi nhiãût kiãøu
khung baín; 39, 40- Caïc thiãút bë chæïa caïc chuíng tinh khiãút

35

Simpo PDF SAÍN XUÁÚTSplit Unregistered Version NGUÄÖN KHÊ HYDROCACBON
2.4. Merge and NÁÚM MEN GIA SUÏC TÆÌ - http://www.simpopdf.com
Baíng 2.5
- Naûp khê hydrocacbon hoàûc häùn håüp khê - Maïy khuáúy träün säú 1.
taïi sinh, dung dëch caïc muäúi dinh dæåîng.
- Tiãût truìng mäi træåìng dinh dæåîng - Näöi tiãût truìng säú 2
- Nuäi cáúy - Näöi lãn men säú 5
- Cä âàûc - Näöi cä âàcû säú 6
- Sáúy cháút cä âàûc - Sáúy phun säú 8
- Bao goïi - Thiãút bë bao goïi

Næåïc Huyãön phuì

Mäi træåìng
dinh dæåîng
Næåïc Cháút loüc

Mäi træåìng
dinh dæåîng

Hçnh 2.5. Så âäö thu nháûn caïc chãú pháøm protein tæì nguäön metan:
1- Maïy träün âãø chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng; 2- Thanh truìng mäi træåìng dinh
dæåîng; 3- Thuìng chæïa âãø baío quaín mäi træåìng dinh dæåîng; 4- Thuìng chæïa âãø baío
quaín amoniac; 5- Näöi lãn men; 6- Thiãút bë loüc; 7- Thuìng chæïa næåïc ræía; 8- Maïy
sáúy; 9- Maïy träün; 10- Maïy loüc; 11- Maïy neïn; 12- Kho nguyãn liãûu vaì thaình pháøm

2.5. SAÍN XUÁÚT CAÏC CHÃÚ PHÁØM ENZIM

36

Caïc chãú pháøm enzim vi sinh âæåüc saín xuáút theo hai så âäö thiãút bë sau: phæång
Simpo PDFpMergecáúy bãö màût UnregisterednVersion - http://www.simpopdf.com cáúy chçm
phaï nuäi and Split trãn mäi træåì g dinh dæåîng ràõn vaì phæång phaïp nuäi
trong mäi træåìng dung dëch.
2.5.1. Saín xuáút caïc chãú pháøm enzim bàòng phæång phaïp bãö màût trãn
mäi træåìng dinh dæåîng ràõn

Næåïc

Vaìo khê
quyãøn Vaìo khê
Næåïc Váût liãûu cáúy quyãøn

Cáúy Khäng khê
Nguyãn liãûu
Vaìo kho
Vaìo Chán khäng
khê
quyãøn

Cháút bäø sung
Khäng khê

Vaìo kho
Khäng khê

Hçnh 2.6. Så âäö saín xuáút caïc chãú pháøm enzim trãn mäi træåìng ràõn:

1- Thuìng nháûn nguyãn liãûu; 2- Âënh læåüng; 3. Xyclon; 4- Näöi thanh truìng næåïc; 5- Näöi
thanh truìng nguyãn liãûu; 6- Thiãút bë nuäi cáúy; 7- Naûp liãûu; 8- Bäü tæû âäüng phán chia; 9-
Thiãút bë âãø saín xuáút dung dëch caïc muäúi dinh dæåîng; 10- Thiãút bë âäöng hoïa; 11- Näöi
thanh truìng mäi træåìng; 12- Maïy loüc âãø laìm saûch khäng khê; 13- Thiãút bë taïn nhoí; 14- Loüc
thä; 15- Loüc vi khuáøn; 16- Calorife; 17- Laìm áøm khäng khê; 18- Thuìng chæïa canh træåìng
náúm; 19- Cå cáúu váûn chuyãøn; 20- Thiãút bë âãø sáúy vaì nghiãön nhoí; 21- Loüc; 22- Båm chán
khäng; 23- Thuìng chæïa canh træåìng náúm khä; 24- Thuìng chæïa cháút bäø sung; 25- Maïy
nghiãön träün ;26- Thuìng chæïa chãú pháøm âaî âæåüc tiãu chuáøn hoïa ; 27- Maïy goïi tæû âäüng

37


Baíng 2.6

- Saín xuáút mäi træåìng âãø nuäi cáúy - Váûn chuyãøn bàòng khê neïn, xyclon 3, näöi tiãût
truìng næåïc vaì mäi træåìng 4 vaì 5
- Nuäi cáúy - Thiãút bë nuäi cáúy 6
- Saín xuáút vaì thanh truìng mäi træåìng dinh - Váûn taíi bàòng khê neïn, xyclon 3, näöi phaín
dæåîng åí mæïc âäü cäng nghiãûp æïng âãø saín xuáút dung dëch caïc muäúi dinh
- Tiãût truìng vaì cáúy mäi træåìng dinh dæåîng åí dæåîng 9
daûng cäng nghiãûp - Näöi tiãût truìng 11, thiãút bë âäöng hoïa 10
- Nuäi cáúy daûng cäng nghiãûp
- Thiãút bë taïn nhoí 13

2.5.2. Saín xuáút caïc chãú pháøm enzim bàòng phæång phaïp cáúy chçm trong
mäi træåìng dinh dæåîng loíng

Baíng 2.7

Cäng âoaûn Thiãút bë tæång æïng (hçnh 2.7)
- Chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng. - Xyclon 1, bäü trêch ly 4, bäü tæû chaíy 5, maïy
neïn kiãøu truûc vêt 6, loüc chán khäng kiãøu
bàng taíi 12, maïy träün 20
- Thanh truìng vaì laìm laûnh mäi træåìng dinh - Thaïp âun 23, giæî nhiãût 24, bäü trao âäøi
dæåîng nhiãût 25, 26
- Chuáøn bë váût liãûu cáúy - Bäü cáúy 22
- Nuäi cáúy - Näöi lãn men 33
- Taïch sinh khäúi khoíi dung dëch canh træåìng - Bäü eïp loüc tæû âäüng 36
- Sáúy sinh khäúi - Sáúy thuìng quay
- Bao goïi baî thaíi - Maïy tæû âäüng âãø chia vaì goïi
- Taïch cháút loüc ra khoíi dung dëch canh træåìng - Li tám 50
- Cä cháút âaî âæåüc li tám - Thiãút bë cä chán khäng 42
- Sáúy cháút âaî âæåüc cä âàûc - Sáúy phun 45
- Kãút tuía enzim bàòng etanol - Thiãút bë kãút tuía liãn tuûc 52, sáúy chãú pháøm
56, li tám 57
- Sáúy enzim kãút tuía. - Sáúy chán khäng kiãøu thuìng quay 58
- Tiãu chuáøn hoïa chãú pháøm - Thiãút bë rung kiãøu âéa 60, maïy träün 64

38

- Goïi chãú pháøm - Caïc thiãút bë goïi tæû âäüng 65, 66

Næåïc muäúi

Tåïi båm chán
Baî cuí caíi

Muäúi
Tæì

khäng
40
Maûch nha 44

Sinh khäúi âem sáúy
43
Âãún 45
Maûch nha

Håi
vaì baî âem

Næåïc muäúi
Máöm Cháút âäün Cháút bäø

Næåïc ngæng
sáúy vaì âoïng sung
goïi Khäng khê
Âãún thiãút bë 51

Khäng khê
tæì calorife
Vaìo kho

Hçnh 2.7. Så âäö saín xuáút caïc chãú pháøm enzim trong caïc mäi
træåìng dinh dæåîng loíng bàòng phæång phaïp cáúy chçm:

1- Xyclon dåî taíi baî cuí caíi; 2- Xyclon laìm saûch khäng khê; 3- Caïc cán tæû âäüng; 4- Näöi
trêch ly baî cuí caíi; 5- Tæû chaíy; 6- Maïy eïp vêt taíi; 7- Thuìng chæïa cháút trêch ly; 8- Thuìng
chæïa maûch nha; 9- Maïy náng; 10- Cán tæû âäüng; 11- Trêch ly maûch nha; 12- Loüc chán
khäng kiãøu bàng taíi; 13- Thuìng chæïa næåïc ræía; 14- Bçnh âãø laìm làõng; 15- Thuìng chæïa
cháút loüc (maûch nha âaî âæåüc trêch ly); 16- Bäü ngæng tuû; 17- Thiãút bë tuyãøn näøi; 18- Gioí
aïp kãú; 19- Thuìng thu nháûn; 20- Maïy träün âãø chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng; 21-
Thuìng âæûng mäi træåìng dinh dæåîng âãø cáúy; 22- Thiãút bë âãø chuáøn bë váût liãûu âãø cáúy; 23-
Näöi thanh truìng; 24- Bäü giæî nhiãût âäü cho mäi træåìng dinh âæåîng (to =130 oC); 25- Thiãút
bë trao âäøi nhiãût kiãøu baíng moíng; 26- Trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh mäi træåìng âãún 40 oC;
27- Loüc khäng khê; 29- Maïy loüc âãø laìm saûch khäng khê thaíi; 30- Thanh truìng thiãút bë khæí
boüt; 28- Maïy loüc âãø laìm saûch khäng khê khi naûp; 31- Bäü âo maïy dáûp boüt; 32- Voìi phun;
33. Näöi lãn men; 34. Trao nhiãût âãø laìm laûnh cháút loíng canh træåìng vaì sinh khäúi; 35.
Thanh truìng; 36- Maïy eïp loüc tæû âäüng; 37- Thuìng chæïa sinh khäúi; 38, 40- Thuìng chæïa
cháút loíng canh træåìng; 39, 50, 55- Caïc maïy phán ly; 41- Bäü ngæng tuû; 42- Näöi cä chán
khäng; 43- Thuìng chæïa næåïc ngæng; 44- Thuìng chæïa cháút cä; 45- Sáúy phun; 46- Xyclon
thaïo dåî; 47- Loüc tuïi; 48- Thuìng chæïa chãú pháøm thä; 49- Vêt taíi; 51- Bäü trao âäøi nhiãût âãø
laìm laûnh cháút cä; 52- Thiãút bë laìm làõng liãn tuûc; 53- Bäü âo ræåüu; 54- Thiãút bë trao âäøi
nhiãût âãø laìm laûnh ræåüu; 56- Thiãút bë âãø laìm khä cháút kãút tuía enzim bàòng ræåüu; 57- Ly
tám; 58- Sáúy chán khäng kiãøu thuìng quay; 59- Thuìng chæïa caïc chãú pháøm khä; 60- Thiãút

39

bë rung kiãøu âéa; 61- Thuìng chæïa cháút bäø sung; 62- Thuìng chæïa chãú pháøm nghiãön; 63.
Simpo PDF Merge and Split träün; 65. Maïy goïi tæû âäün- http://www.simpopdf.comtæû âäüng theo
Cán tæû âäüng; 64. Maïy Unregistered Version g theo lä 17 kg; 66- Maïy goïi
lä 0,5 kg
2.6. SAÍN XUÁÚT CAÏC CHÃÚ PHÁØM VI KHUÁØN
Baíng 2.8
- Chuáøn bë váût liãûu cáúy - Loü hçnh noïn coï sæïc chæïa 3 lêt, thiãút bë Baborova,
thiãút bë nuäi cáúy 18
- Chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng - Thiãút bë khuáúy träün 14
- Thanh truìng mäi træåìng dinh dæåîng - Cäüt âun 15, bäü giæî nhiãût kiãøu äúng 16, thiãút bë trao
âäøi nhiãût daûng äúng läöng äúng 17
- Nuäi cáúy giäúng saín xuáút - Thiãút bë lãn men 19
- Taïch baìo tæí vaì caïc daûng tinh thãø - Ly tám 21
- Sáúy khäúi bäüt nhaîo. - Maïy sáúy phun 26, xyclon 28
- Tiãu chuáøn hoïa - Cán tæû âäüng 32, vêt träün 33, nghiãön rung 36
- Goïi - Thiãút bë goïi
Næåïc

Vaìo khê Váût liãûu
quyãøn cáúy Vaìo khê quyãøn
Næåïc

Cáúy
3
Nguyãn liãûu Khäng khê
Vaìo kho

Vaìo khê Chán khäng
quyãøn

Cháút bäø sung

Khäng khê

Vaìo kho
Khäng khê

Hçnh 2.8. Så âäö saín xuáút chãú pháøm chàn nuäi entobacterin:
1- Thuìng chæïa ; 2,4- Caïc bäü âënh læåüng; 3- Thiãút bë tiãût truìng; 5- Thiãút bë Bobårova; 6-
Loüc âãø laìm saûch khäng khê; 7- Maïy neïn khäng khê âãún 0,3 MPa vaì âun noïng dãún 180 ÷
2400C; 8- Maïy laìm laûnh; 9- Thiãút bë taïch áøm; 10- Maïy loüc; 11- Thiãút bë âun noïng khäng
khê; 12, 13- Caïc maïy loüc khäng khê; 14- Maïy träün âãø chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng;
15- Thaïp âun; 16- Thiãút bë giæî nhiãût kiãøu äúng ; 17- Thiãút bë trao âäøi nhiãût kiãøu äúng läöng

40

äúng; 18- Thiãút bë cáúy;19- Thiãút bë lãn men; 20- Thuìng chæïa cháút loíng canh træåìng; 21-
Simpo PDFyMerge andly tám; 22- Thuìng chæïa chãú pháøm daûng bäüt nhaîo ; 23- Näöi chæïa; 24-
Maï taïch daûng Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Loüc khäng khê; 25- Calorife håi; 26- Maïy sáúy phun; 27- Quaût
* Táút caí caïc thiãút bë cäng nghãû trong cäng nghiãûp vi - sinh hoüc coï thãø kãút håüp laûi
thaình nhæîng nhoïm sau:
1. Âãø baío quaín caïc nguyãn liãûu daûng haût.
2. Âãø baío quaín nguyãn liãûu loíng.
3. Âãø nghiãön caïc daûng nguyãn liãûu khaïc nhau.
4. Âãø trêch ly nguyãn liãûu ra caïc cáúu tæí cáön thiãút cho mäi træåìng dinh dæåîng.
5. Âãø trêch ly caïc enzim tæì canh træåìng.
6. Âãø hoìa tan caïc cháút ràõn trong dung dëch (thiãút bë phaín æïng).
7. Âãø loüc.
8. Âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng dinh dæåîng loíng.
9. Âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng råìi.
10. Âãø tiãût truìng næåïc.
11. Âãø chuáøn bë váût liãûu cáúy trãn mäi træåìng ràõn.
12. Chuáøn bë váût liãûu cáúy trong mäi træåìng loíng bàòng phæång phaïp bãö màût.
13. Âãø chuáøn bë váût liãûu cáúy trong mäi træåìng dinh dæåîng loíng bàòng phæång phaïp
cáúy chçm.
14. Âãø cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn.
15. Âãø cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng loíng.
16. Âãø taïch sinh khäúi khoíi dung dëch canh træåìng.
17. Âãø laìm trong dung dëch canh træåìng.
18. Âãø loüc tiãût truìng dung dëch canh træåìng.
19. Âãø cä caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc bàòng phæång phaïp tuyãøn näøi.
20. Âãø cä dung dëch chæïa caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc bàòng phæång phaïp siãu loüc.
21. Âãø cä dung dëch chæïa caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc bàòng phæång phaïp cä chán khäng
22. Âãø tiãu huyãút tæång.
23. Âãø sáúy dung dëch chæïa caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc bàòng sáúy phun.
24. Âãø sáúy bäüt nhaìo vaì cháút kãút tuía chæïa caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc.
25. Âãø kãút tuía enzim tæì caïc dung dëch bàòng dung mäi hæîu cå vaì muäúi trung hoìa.
26. Âãø taïch caïc cháút kãút tuía chæïa caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc tæì caïc dung dëch.
27. Âãø cä caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc bàòng con âæåìng háúp thuû vaì nhaí trong nhæûa
trao âäøi ion.

41

28. Âãø kãút tinh caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc.
Simpo PDF Merge andduûng caïc daûng thiãút bë naìy trong saín xuáút caïc cháút hoaût hoïa sinh hoüc
Coï thãø sæí Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
khaïc nhau (baíng 2.9).

Baíng ngang B 2.9

42


Chæång 3

THIÃÚT BË VÁÛN CHUYÃØN

Coï nhiãöu loaûi thiãút bë váûn chuyãøn âæåüc aïp duûng trong caïc xê nghiãûp thuäüc cäng
nghiãûp sinh hoüc. Chuí yãúu laì sæí duûng caïc cå cáúu váûn chuyãøn taïc âäüng liãn tuûc âãø váûn
chuyãøn caïc váût vç caïc cäng âoaûn cuía caïc quaï trçnh cäng nghãû trong caïc xê nghiãûp naìy
âæåüc täø chæïc theo dáy chuyãön.
Dæåïi âáy laì viãûc phán loaûi âàûc tênh cuía nguyãn váût liãûu âæåüc váûn chuyãøn vaì âàûc
tênh cuía caïc thiãút bë.

3.1. PHÁN LOAÛI VAÌ LÆÛA CHOÜN CAÏC THIÃÚT BË VÁÛN CHUYÃØN CHO CAÏC
NHAÌ MAÏY CÄNG NGHÃÛ VI SINH
Nhæîng yãu cáöu cå baín âäúi våïi caïc maïy moïc váûn chuyãøn trong saín xuáút vä truìng laì
phaíi tuán thuí nghiãm ngàût vãö âäü vä truìng, âäü kên cuía âæåìng váûn chuyãøn nhàòm loaûi træì
buûi bàûm vaì caïc cháút haûi khaïc åí daûng khê, baìo tæí,... coï trong khäng khê. Caïc váût liãûu laìm
nãn thiãút bë khäng taïc âäüng âãún nguyãn liãûu vaì âàûc biãût laì phaíi baío âaím tênh cháút ban
âáöu cuía nguyãn liãûu khi thaïo dåî khoíi thiãút bë.
Caïc maïy laìm chuyãøn dëch váût liãûu mäüt caïch liãn tuûc theo hæåïng chuyãøn dëch
ngang âæåüc goüi laì maïy váûn chuyãøn, coìn theo hæåïng chuyãøn dëch thàóng âæïng âæåüc goüi laì
gaöu taíi. Caïc thiãút bë coï cå cáúu váûn chuyãøn liãn tuûc âãø chuyãøn dëch váût liãûu tæì cäng âoaûn
naìy sang cäng âoaûn kãú tiãúp âæåüc goüi laì bàng taíi.
Caïc maïy váûn chuyãøn trong cäng nghiãûp âæåüc chia ra laìm hai daûng: daûng váûn
chuyãøn bãn ngoaìi vaì bãn trong. Sæû váûn chuyãøn bãn ngoaìi âæåüc sæí duûng khi taíi nguyãn
liãûu, baïn thaình pháøm, nhiãn liãûu, caïc váût liãûu chênh vaì phuû vãö nhaì maïy âãø saín xuáút vaì
xáy dæûng, coìn âæåüc sæí duûng âãø chuyãøn thaình pháøm vaì phãú liãûu saín xuáút khoíi nhaì maïy.
Váûn chuyãøn bàòng âæåìng sàõt, âæåìng bäü, âæåìng thuíy, âæåìng haìng khäng, âæåìng äúng
thuäüc loaûi váûn chuyãøn bãn ngoaìi. Váûn chuyãøn bãn trong nhaì maïy duìng âãø chuyãøn dåìi
váût giæîa caïc phán xæåíng vaì bãn trong phán xæåíng. Váûn chuyãøn bãn trong coï táöm quan
troüng âäúi våïi hoaût âäüng cuía nhaì maïy.
Phán loaûi caïc maïy váûn chuyãøn theo caïc dáúu hiãûu âàûc træng sau: theo nguyãn tàõc
taïc âäüng, theo loaûi vaì phæång phaïp chuyãøn dëch váût thãø, theo muûc âêch vaì phæång phaïp
cuía thiãút bë åí vë trê saín xuáút.

44

Theo nguyãn tàõc taïc âäüng, caïc thiãút bë váûn chuyãøn coï taïc âäüng giaïn âoaûn vaì liãn
Simpo PDF Trong caïc thiãút bë Unregistered Version caïhttp://www.simpopdf.comc mäi træåìng
tuûc. Merge and Split váûn chuyãøn liãn tuûc thç - c cáúu tæí mang váût thãø vaì caï
chuyãøn âäüng chè trong mäüt hæåïng, viãûc naûp vaì thaïo dåî váût liãûu âæåüc tiãún haình trong thåìi
gian chuyãøn âäüng. Thiãút bë taïc âäüng liãn tuûc âæåüc sæí duûng âãø chuyãøn dåìi haìng hoïa hay
luäöng haìng hoïa.
Trong caïc thiãút bë naìy haìng hoïa âæåüc váûn chuyãøn nhåì caïc bäü pháûn keïo khaïc nhau:
xêch, bàng taíi, dáy caïp hay theo nguyãn tàõc khaïc nhæ váûn chuyãøn bàòng vêt taíi, rung,
quaïn tênh, truûc làn, troüng læûc, cáön. Ngoaìi ra coìn duìng nguyãn tàõc khê âäüng hoüc vaì thuíy læûc.
Trong caïc thiãút bë hoaût âäüng theo nguyãn tàõc tuáön hoaìn, caïc cå cáúu nháúc taíi âæåüc
thæûc hiãûn theo chu kyì khi taíi haìng hoïa, coìn khi khäng coï haìng hoïa theo hæåïng ngæåüc
laûi, taíi vaì dåî haìng hoïa khi ngæìng hoaût âäüng. Khi hoaût âäüng caïc thiãút bë naìy cuîng cáön
thiãút phaíi tiãu hao thåìi gian cho chu kyì taíi. Trong caïc thiãút bë naìy coï thãø coï caïc cå cáúu
náng (kêch, tåìi, thang, truûc kêp); âãø dëch chuyãøn ngang haìng hoïa (xe kêch, maïy bäúc xãúp,
maïy caûp); âãø chuyãøn dåìi trong khäng gian (cáön truûc quay).
Theo loaûi vaì phæång phaïp chuyãøn dåìi haìng hoïa thç caïc thiãút bë váûn chuyãøn âæåüc
chia ra nhæ sau: thiãút bë taíi haìng theo nhæîng hæåïng khaïc nhau vaì thiãút bë taíi theo âæåìng
äúng báút âäüng.
Theo chæïc nàng vaì phæång phaïp làõp raïp trong màût phàóng ngang, caïc thiãút bë váûn
chuyãøn - náng âæåüc chia ra thiãút bë cäú âënh âæåüc âàût åí vë trê nháút âënh vaì thiãút bë
chuyãøn dåìi.
Caïc thäng säú cå baín khi choün thiãút bë váûn chuyãøn - náng chuí yãúu laì chiãöu daìi vaì
chiãöu cao chuyãøn dåìi haìng hoïa, täúc âäü vaì troüng taíi, nàng suáút vaì cäng suáút truyãön âäüng,
tiãu hao nàng læåüng riãng vaì tênh cháút cå - lyï cuía haìng hoïa.

3.2. NHÆÎNG ÂÀÛC TÊNH CÅ - LYÏ CUÍA HAÌNG HOAÏ VÁÛN CHUYÃØN
Caïc tênh cháút cå - lyï vaì caïc thäng säú cuía haìng hoïa coï aính låïn tåïi viãûc choün vaì tênh
toaïn kãút cáúu váûn chuyãøn. Táút caí haìng hoïa âæåüc chia ra theo caïc daûng khaïc nhau: råìi,
miãúng, chiãúc, loíng.
Thaình pháön cåî haût âæåüc xaïc âënh båíi caïc biãøu âäö nháûn âæåüc trãn caïc saìng váût
liãûu råìi.
Máût âäü cuía caïc váût liãûu råìi ρ (kg/m3) âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
m
ρ =
V
trong âoï: m - khäúi læåüng caïc haût cuía váût liãûu råìi, kg;
V - thãø têch caïc haût, m3.

45

Máût âäü xãúp cuía váût liãûu råìi ρ1 (kg/m3) âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Versionm http://www.simpopdf.com
-
ρ1 = 1
V1
m1 - khäúi læåüng váût liãûu råìi, kg;
V1 - thãø têch váût liãûu råìi, m3.
Goïc nghiãng tæû nhiãn ϕ laì goïc taûo nãn giæîa bãö màût phàóng nàòm ngang vaì bãö màût
nghiãng tæû do cuía váût liãûu råìi. Coï sæû khaïc nhau giæîa goïc nghiãng tæû nhiãn cuía váût liãûu
råìi åí traûng thaïi ténh ϕ vaì åí traûng thaïi chuyãøn âäüng ϕâ ≈ 0,7ϕ.
Goüi hãû säú træåüt bãn trong cuía váût liãûu råìi (phuû thuäüc vaìo âäü áøm, kêch cåî haût vaì
nhiãût âäü...) laì tgϕ.
Hãû säú ma saït cuía nguyãn liãûu råìi f âäúi våïi caïc váût liãûu khaïc nhau (theïp, gäù, caosu)
cáön phaíi biãút âãø tênh toaïn goïc nghiãng cuía tæåìng phãùu naûp liãûu cho caïc maïy váûn chuyãøn,
coï liãn quan tåïi goïc ma saït:
f = tgα.
trong âoï: α - goïc ma saït giæîa nguyãn liãûu chuyãøn dåìi vaì váût liãûu.
Âäü áøm cuía nguyãn liãûu råìi:
W1
W (% ) =
100G1
trong âoï: W1 - khäúi læåüng áøm chæïa trong nguyãn liãûu, kg;
G1 - khäúi læåüng nguyãn liãûu khä tuyãût âäúi, kg.
Coï sæû khaïc nhau giæîa khäúi læåüng xãúp âáöy tæû nhiãn, khäúi læåüng nguyãn liãûu råìi G
vaì khäúi læåüng neïn chàût Gn. Tyí säú G/Gn âæåüc goüi laì hãû säú dênh kãút cuía nguyãn liãûu (a), noï
dao âäüng trong khoaíng 1,05 ÷ 1,52. Âa säú caïc nguyãn liãûu råìi âæåüc sæí duûng trong cäng
nghiãûp vi sinh âãöu khäng coï tênh maìi moìn hoàûc êt maìi moìn bãö màût caïc maïng, raînh cuía
bàng taíi. Caïc nguyãn liãûu råìi coï caïc tênh cháút âàûc biãût nhæ tênh dênh, âäng kãút, gioìn, haïo
næåïc, tênh âäüc, àn moìn. Táút caí nhæîng tênh cháút naìy cáön phaíi âãö cáûp âãún khi læûa choün vaì
thiãút kãú caïc maïy váûn chuyãøn vaì phaíi coï nhæîng biãûn phaïp coï hiãûu quaí âãø loaûi træì sæû taïc
âäüng khäng coï låüi âãún kãút cáúu thiãút bë, âãún mäi træåìng xung quanh.
Caïc haìng hoïa riãng leí, thæåìng tênh säú âån vë (linh kiãûn, tiãút maïy, cuûm maïy, caïc
duûng cuû,...) cuîng nhæ caïc haìng hoïa thuäüc daûng bao bç (gioí, bao, chai loü, thuìng, häüp,
khay).
Caïc haìng hoïa riãng leí âæåüc âàûc træng båíi kêch thæåïc qui âënh, hçnh daïng , khäúi
læåüng mäüt loaûi haìng hoïa, thuáûn tiãûn sàõp xãúp, hãû säú ma saït bãö màût vaì båíi nhæîng tênh cháút
âàûc biãût (nhæ nhiãût âäü chaïy, tênh âäüc haûi, dãù chaïy näø, buûi bàûm,...).

46

Haìng hoïa daûng loíng trong saín xuáút vi sinh âæåüc sæí duûng mäüt læåüng âaïng kãø.
Simpo PDF ng âæåücand SplitnUnregistered giæîa caïc phán xæåíng. Nhæîng loaûi naìy nhæ caïc cháút
Chuï Merge di chuyãø bãn trong vaì Version - http://www.simpopdf.com
loíng trung tênh, caïc cháút loíng àn moìn hoïa hoüc coï tè troüng vaì âäü nhåït khaïc nhau. Sæû di
chuyãøn cuía caïc cháút loíng naìy âæåüc thæûc hiãûn theo caïc âæåìng äúng nhåì båm.
Trong baíng 3.1 giåïi thiãûu caïc tênh cháút cå - lyï cuía mäüt säú daûng nguyãn liãûu cå
baín, cuía caïc baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm täøng håüp vi sinh.

3.3. MAÏY VÁÛN CHUYÃØN LIÃN TUÛC
Maïy váûn chuyãøn nguyãn liãûu thãø haût nhæ maïy váûn chuyãøn theo hæåïng nàòm ngang
(bàng taíi, phiãún taíi, vêt taíi, äúng taíi, bàng taíi dao âäüng), maïy váûn chuyãøn theo hæåïng
thàóng âæïng (gaöu taíi, rung âäüng, maïy náng, maïng troüng læûc,...) vaì maïy váûn chuyãøn täøng
håüp (váûn chuyãøn bàòng khê âäüng hoüc).

3.3.1. Bàng taíi
Trong saín xuáút vi sinh, bàng taíi âæåüc æïng duûng räüng raîi âãø chuyãøn dåìi haìng hoïa
daûng haût, daûng laït vaì daûng âån chiãúc våïi hæåïng màût phàóng nàòm ngang vaì màût phàóng
nghiãng. Goïc nghiãng cuía bàng taíi phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút lyï hoüc cuía haìng hoïa, coï
thãø nghiãng âãún 25o hoàûc hån. Chuïng coï thãø cäú âënh hoàûc di âäüng. Loaûi naìy coï kãút cáúu
âån giaín, dãù daìng váûn haình, hoaût âäüng coï âäü bãön cao, hiãûu quaí kinh tãú vaì coï khoaíng låïn
âiãöu chènh nàng suáút âãún 2500 m3/h.
Maïy váûn chuyãøn bàòng bàng taíi (hçnh 3.1) gäöm bàng taíi kheïp kên laìm tæì vaíi - caosu
våïi xe dåî liãûu di âäüng, caïc truûc càng, truûc dáùn âäüng coï âæåìng kênh 400 -500 mm hoàûc
låïn hån våïi caïc cå cáúu càng hay vêt. Nhaïnh trãn caïc bàng taíi nàòm trãn caïc truûc làn tæû do.
Caïc truûc làn âæåüc làõp trãn mäüt bãö màût ngang (âäúi bàng taíi thàóng), hoàûc dæåïi mäüt goïc do
caïc con làn taûo thaình (âäúi våïi bàng taíi maïng).
Âæåìng kênh con làn cho bàng taíi laìm bàòng vaíi - caosu 80 ÷ 100 mm, âäúi våïi bàng
taíi theïp 350 ÷ 400 mm, khoaíng caïch caïc con làn åí nhaïnh trãn 250 ÷ 350 mm, nhaïnh
dæåïi 1 ÷ 1,5 m.
Bàng taíi thæåìng âæåüc laìm bàòng vaíi len, såüi bäng, såüi gai, caosu täøng håüp vaì theïp.
Bàng taíi laìm bàòng vaíi - caosu coï chiãöu räüng tæì 300 ÷ 3000 mm vaì læåüng låïp âãûm tæì
3 ÷ 12. Caïc låïp âãûm bàòng niläng, såüi thuíy tinh, capräng, lapcan laìm cho bàng taíi coï âäü
bãön cao.

47


Baíng 3.1.
3 trang ngang

1

48

2

49

3

50

Naûp liãûu
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version liãûhttp://www.simpopdf.com
Thaïo - u
1 2 3
4 5 6

9
8 7 a b
Hçnh 3.1. Maïy váûn chuyãøn daûng bàng taíi:
a- Våïi bàng taíi nàòm ngang; b- Våïi bàng taíi hçnh maïng;
1- Truûc càng; 2- Bàng taíi; 3- Xe dåî liãûu; 4- Truûc làn; 5- Khung;
6- Truûc dáùn; 7- Bäü truyãön âäüng; 8- Âäüng cå; 9- Cå cáúu laìm càng

Nàng suáút Q (táún/h) cuía bàng taíi váûn chuyãøn trãn bãö màût nàòm ngang:
Âäúi våïi haìng hoïa vun âäúng våïi bàng taíi phàóng :
Q = 155B 2v ρ
Âäúi våïi haìng hoïa vun âäúng våïi bàng taíi maïng :
Q = 310B 2v ρ
Âäúi våïi haìng hoïa daûng riãng leî våïi bàng taíi phàóng:
v
Q = 3,6
l
trong âoï: B - bãö räüng bàng taíi, mm ;
v - täúc âäü, m/s; (thæåìng choün v tæì 0,75 ÷ 3,0 m/s cho haìng hoïa daûng haût, tæì
0,75 ÷ 1,2 m/s cho caïc haìng hoïa haût låïn, coìn âäúi haìng hoïa loaûi âån chiãút tæì
0,5 ÷ 1,9 m/s)
ρ - tyí troüng xãúp âáöy, táún/m3 ;
m - khäúi læåüng cuía mäüt âån vë haìng hoïa, kg
l - khoaíng caïch giæîa caïc haìng hoïa trãn bàng taíi, m.
Nãúu tàng goïc nghiãng bàng taíi tæì 50 âãún 25o thç täúc âäü seî giaím tæì 9 âãún 40 %.
Cäng suáút thiãút bë dáùn âäüng N (kW) âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:

N =
[(K 1vL + 0 ,00014QL ± 0 ,0024QH )K 2 + N x ]
η
trong âoï: K1- hãû säú phuû thuäüc vaìo bãö räüng cuía bàng taíi;
L- chiãöu daìi bàng taíi theo bãö màût ngang, m;

51

H- chiãöu cao náng cuía haìng hoïa, m;
Simpo PDF Merge and Split tUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
Q- Nàng suáú bàng taíi, táún/h;
K2- hãû säú phuû thuäüc vaìo chiãöu daìi bàng taíi;
Nx - Cäng suáút cho xe thaïo dåî, kW;
η- hiãûu suáút cuía bäü truyãön dáùn (0,75 ÷ 0,8);
± - náng hay haû váût.
Giaï trë cuía caïc hãû säú K1 vaì K2 âæåüc nãu dæåïi âáy:
Chiãöu räüng bàng taíi, mm 400 500 650 800 1000 1200
K1 0,004 0,005 0,007 0,010 0,012 0,014
Chiãöu daìi bàng taíi, m âãún 10 10-15 15-25 25-35 35-45 45
K2 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0
Cäng suáút Nx âæåüc xaïc âinh theo baíng 3.2.

Baíng 3.2. Cäng suáút Nx (kW) cáön thiãút âãø chuyãøn dëch xe thaïo dåî trãn bàng taíi

Chiãöu räüng Chiãöu daìi chuyãøn dëch cuía xe, m
bàng taíi,
< 30 40 50 ÷ 60 70 ÷ 80 90 ÷100 110 ÷120 130 ÷140
mm
400 0,25 0,30 0,40 0,50 0,60 0,65 0,70
500 0,32 0,36 0,45 0,60 0,75 1,0 1,2
600 1,0 1,2 1,4 1,60 2,2 2,5 2,7
800 1,8 2,1 2,5 3,9 3,9 4,3 4,9
1000 2,7 3,0 3,5 5,0 5,0 5,5 6,5
1200 3,24 3,8 4,1 5,8 5,8 6,3 7,2

3.3.2. Bàng caìo
Âãø váûn chuyãøn váût liãûu daûng haût vaì daûng máùu thæåìng duìng caïc bàng caìo. Bäü pháûn
keïo trong caïc thiãút bë naìy laì nhæîng caïi caìo. Thæåìng coï hai daûng âoï laì daûng måí vaì daûng
âoïng kên. Caïc bàng taíi naìy coï caïc maïng tæû räüng 75 ÷750 mm, coï thãø chuyãøn dëch váût
liãûu våïi caïc hæåïng ngang, nghiãng (âãún 45o) vaì thàóng âæïng trong khoaíng âãún 100 m våïi
täúc âäü 0,2 ÷1,0 m/s.
Bàng taíi caìo duìng âãø chuyãøn dåìi bäüt, tinh bäüt, sinh khäúi, baî âaî âæåüc trêch ly,...
Bàng taíi caìo âæåüc chè roî trãn hçnh 3.2. Caïc bàng taíi coï caïc bäü pháûn: âéa xêch truyãön
âäüng, âéa xêch bë dáùn vaì caïc xêch coï âênh caïc caìo. Nhaïnh dæåïi cuía bàng taíi nàòm trong
maïng chæïa âáöy nguyãn liãûu.

52

Caìo âæåüc laìm bàòng caïc táúm kim loaûi, âæåüc cuäún thaình hçnh maïng, coï daûng hçnh
thang hay næía voìng troìn.
Trong cäng nghiãûp vi sinh âãø váûn chuyãøn nguyãn liãûu caïc daûng buûi, bäüt, haût vaì
caïc máùu nhoí theo caïc tuyãún âæåìng ngang, nghiãng (15o) thæåìng sæí duûng bàng taíi daûng
KΠC - 200 maïng kên våïi tiãút diãûn hçnh vuäng. Chuyãøn dëch nguyãn liãûu våïi täúc âäü 0,16
÷ 0,4 m/s. Âãø di chuyãøn nguyãn liãûu dãù näí, âäüc, àn moìn kim loaûi vaì daûng buûi thæåìng sæí
duûng caïc bàng taíi loaûi KΠC - 125 - BΓK âãø baío âaím âäü kên vaì an toaìn. Täúc âäü di
chuyãøn cuía nguyãn liãûu trong caïc bàng taíi khoaíng 0,5-0,63 m/s. Viãûc dëch chuyãøn coï
thãø theo hæåïng màût phàóng ngang, nghiãng âãún 75o .
Naûp liãûu
1 2

Haình trçnh

a) Naûp liãûu

1 2 4
Thaïo liãûu
5

b)
Haình trçnh
Thaïo liãûu

Hçnh 3.2. Bàng taíi caìo:
a- Bàng taíi coï caïc bäü caìo cao; b- Bàng taíi coï caïc bäü caìo nàòm trong nguyãn liãûu
1- Bäü vêt càng; 2- Âéa xêch truyãön âäüng; 3- Xêch; 4- Caïc bäü caìo;5- Âéa xêch bë dáùn

Nàng suáút cuía bàng caìo:
Q = 3,6BhvρKyKZ
hay Q = 3,6Bh2vρKyKZKd
trong âoï: B- bãö räüng cuía maïng, m;
h- chiãöu cao maïng, m;
v- täúc âäü chuyãøn âäüng cuía xêch (phuû thuäüc vaìo tênh cháút cuía nguyãn liãûu
coï thãø láúy tæì 0,2 âãún 1 m/s), m/s;
Ky- hãû säú phuû thuäüc vaìo goïc nghiãng α cuía bàng taíi (khi α = 0o→ Ky = 1; α =
10o → Ky = 0,85; α = 20o → Ky = 0,65; α = 30o → Kd = 0,5);

53

KZ- hãû säú cháút âáöy cuía maïng (KZ = 0,5 ÷ 0,6);
ρ máût âäü xãúp âáöy cuía nguyãn liãûu, - http://www.simpopdf.com
Simpo PDF Merge-and Split Unregistered Versionkg/m3;
Kd- hãû säú tyí lãû chiãöu räüng vaì chiãöu cao maïng (Kd = 2 ÷ 4).
Cäng suáút truyãön âäüng kW:
Âäúi våïi caïc bàng taíi chuyãøn âäüng theo hæåïng bãö màût nàòm ngang vaì däúc thoaíi:
N1 =
[0 ,3(1 + BL )v + 0 ,003Q (H + 1,8fL )]
η
Âäúi våïi caïc bàng taíi âæïng vaì däúc âæïng:
N1 =
[0 ,07Bv (H + 4 ,3L ) + 0 ,005Q (1,6H + fL )]
η
trong âoï: L, H- chiãöu daìi bàng taíi theo hæåïng nàòm ngang vaì chiãöu cao theo hæåïng thàóng
âæïng, m;
f - hãû säú ma saït cuía nguyãn liãûu xãúp
âáöy våïi tæåìng maïng; 8
Q - nàng suáút, táún/h; 9
η - hãû säú hæîu duûng (0,8-0,9).

3.3.3. Gaìu taíi
1
7
Trong cäng nghiãûp vi sinh, âãø saín xuáút
caïc mäi træåìng dinh dæåîng, caïc nguyãn liãûu
2
(daûng haût) âæåüc váûn chuyãøn tåïi caïc näöi tiãût
truìng åí trãn caïc táöng cao cuía toaì nhaì coï âäü cao
khoaíng 40 m våïi goïc nghiãng 45 ÷ 70o. Âãø thæûc 3
hiãûn âæåüc caïc muûc âêch naìy thæåìng sæí duûng
gaìu. Bäü pháûn laìm viãûc cuía gaìu taíi laì nhæîng caïi
gaìu gàõn chàût trãn bàng taíi hay trãn xêch.
4
Gaìu taíi (hçnh 3.3) gäöm bäü keïo gheïp kên 1
Naûp liãûu
våïi caïc gaìu âæåüc gàõn chàût 2. Sæí duûng caïc gaìu
5
sáu, coï chiãöu räüng 135 ÷ 450 mm âãø váûn 6
chuyãøn nguyãn liãûu daûng haût. Bàng taíi vä táûn
phuí láúy tang dáùn âäüng phêa trãn 9 vaì tang càng
phêa dæåïi 4. Bàng taíi âæåüc keïo càng nhåì cå cáúu Hçnh 3.3. Gaìu taíi:
vêt. Táút caí caïc bäü pháûn cuía gaìu taíi âæåüc voí 1- Bäü pháûn keïo; 2- Gaìu; 3- Voí gaìu
ngoaìi bao phuí, coï âáöu dáùn âäüng 8 åí phêa trãn, taíi; 4- Tang càng; 5- Miãûng naûp
guäúc haîm 6 phêa dæåïi vaì pháön voí giæîa 3 coï hai liãûu; 6- Guäúc haîm;7- ÄÚng thaïo
äúng. Pháön dæåïi cuía voí coï phãùu naûp liãûu 5, coìn liãuû; 8- Âáöu dáùn âäüng; 9- Tang dáùn
âäng
54

pháön trãn coï äúng thaïo liãûu 7. Gaìu xuïc âáöy nguyãn liãûu tæì guäúc haîm hay âäø thàóng vaìo
Simpo PDF. Merge andnguyãn liãûu âæåüc náng lãn trãnhttp://www.simpopdf.com thç bë láût
gaìu Gaìu chæïa Split Unregistered Version - vaì khi chuyãøn qua tang trãn
ngæåüc laûi. Dæåïi taïc duûng cuía læûc ly tám vaì troüng læûc, nguyãn liãûu âæåüc âäø ra qua äúng
thaïo liãûu vaìo thiãút bë chæïa. Khi váûn chuyãøn caïc nguyãn liãûu daûng maính nhoí, haût, daûng
buûi thæåìng sæí duûng gaìu taíi coï sæïc chæïa tæì 0,9 ÷ 1,5 lêt cho 2 âãún 3 gaöu trãn 1 m vaì täúc
âäü 0,8 ÷ 2 m/s. Gaìu taíi våïi caïc bàng räüng 150, 200, 250, 300, 400 vaì 500 mm âæåüc sæí
duûng räüng raîi nháút. Nàng suáút cuía caïc gaìu taíi tæì 5 âãún 500 táún/h.
Gaìu taíi âæåüc aïp duûng räüng raîi vç kêch thæåïc cå baín cuía chuïng khäng âaïng kãø, tuy
nhiãn do âäü kên khäng baío âaím, buûi dãù phaït sinh nãn khäng âæåüc sæí duûng âãø váûn
chuyãøn caïc cháút âäüc vaì cháút taûo buûi.
Nàng suáút gaìu taíi (táún/h hay kg/s):
Vv ρK Z
Q1 = 3,6
L
Vv ρK Z
hay Q2 =
L
trong âoï: V- Sæïc chæïa cuía gaìu, m3;
v- täúc âäü nguyãn liãûu chuyãøn dëch, m/s;
ρ- máût âäü xãúp, kg/m3;
L- bæåïc gaìu, m;
KZ- hãû säú cháút âáöy gaìu (âäúi våïi caïc nguyãn liãûu daûng haût nhoí KZ = 0,85 ÷
0,95, âäúi våïi loaûi haût låïn, caïc máùu KZ = 0,5 ÷ 0,8).
Cäng suáút tiãu thuû (kW) truyãön âäüng cuía tang dáùn âäüng:
Q2 Hg
N=
1000η
trong âoï: Q2- nàng suáút gaìu taíi, kg/s;
h- chiãöu cao náng váût, m;
g- gia täúc råi tæû do, m/s2;
η- hãû säú hæîu duûng dáùn âäüng.

3.3.4. Vêt taíi
Trong cäng nghiãûp vi sinh vêt taíi âæåüc æïng duûng âãø di chuyãøn caïc nguyãn liãûu
(nhæ bäüt, tinh bäüt, muäúi, chuíng náúm mäúc daûng khä, caïc saín pháøm chàn nuäi, ...) trong
hæåïng màût phàóng ngang vaì nghiãng våïi khoaíng âãún 40 m. Trãn hçnh 3.4 mä taí vêt taíi.
Vêt taíi ngang gäöm maïng, vêt, caïc äúng naûp vaì thaïo liãûu. Vêt âæåüc quay nhåì cå cáúu
dáùn âäüng vaì âæåüc tæûa trãn caïc äø âáöu muït vaì äø giæîa.

55


6 6

Hçnh 3.4. Vêt taíi:
1- Dáùn âäüng âiãûn; 2- ÄØ âáöu muït ;3- Cæía quan saït;
4 - ÄØ giæîa; 5- Vêt ; 6 - Äúng thaïo liãûu; 7- Maïng

Nguyãn liãûu âæåüc vaìo maïng qua äúng naûp liãûu vaì khi vêt quay noï âæåüc chuyãøn
âäüng tåïi äúng thaïo liãûu nàòm dæåïi âaïy maïng. Caïc cæía quan saït âæåüc bäú trê theo chiãöu daìi
cuía vêt. Nguyãn liãûu chuyãøn dåìi khäng thãø quay cuìng våïi vêt vç bë troüng læûc vaì læûc ma
saït ngàn caín. Säú voìng quay cuía vêt taíi 0,5 ÷ 2,0 voìng/s.
Nguyãn tàõc taïc âäüng cuía vêt nghiãng tæång tæû nhæ vêt nàòm ngang.
Vêt taíi âæåüc laìm tæì nhæîng truûc vêt coï âæåìng kênh vaì bæåïc vêt theo tè lãû sau:

Âæåìng kênh vêt, mm 100 125 160 200 250 320 400 500 650 800
Bæåïc vêt, mm 80 100 125 160 200 250 320 400 500 650
Nàng suáút vêt taíi (táún/h): Q = 0,047 D3 n ρ KB KZ Ky
trong âoï: D- âæåìng kênh vêt taíi, m;
ρ- máût âäü xãúp, kg/m3;
n- säú voìng quay cuía truûc vêt, voìng/ph;
KB- hãû säú phuû thuäüc bæåïc vêt vaì âæåìng kênh truûc vêt (âäúi våïi nguyãn liãûu haût
nheû KB = 0,75 ÷1,0; âäúi våïi nguyãn liãûu miãúng to vaì nhaïm KB = 0,5 ÷ 0,6);
KZ- hãû säú cháút âáöy maïng [ âäúi våïi nguyãn liãûu nheû vaì khäng coï tênh maìi moìn
(bäüt) KZ = 0,32; âäúi våïi nguyãn liãûu nàûng vaì êt maìi moìn (muäúi, caïm,
xäâa,...) KZ = 0,25];
Ky- hãû säú phuû thuäüc vaìo goïc nghiãng cuía vêt taíi:
Goïc nghiãng, âäü 0 5 10 15 20
Ky 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6
Cäng suáút dáùn âäüng (kW) cuía vêt taíi ngang vaì vêt taíi nghiãng:
Q (LK c + H )K Z
N =
367η

56

trong âoï: Q- nàng suáút vêt taíi, táún/h;
Simpo PDF Merge and u daìi vêt taíi theo âæåìng nàòm ngang, m;
L- chiãö Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Kz- hãû säú dæû træî cäng suáút (KZ = 1,15-1,25);
η- hiãu suáút truyãön âäüng (η = 0,8 ÷ 0,85);
Kc- hãû säú caín chuyãøn âäüng cuía nguyãn liãûu (âäúi våïi nguyãn liãûu haût Kc = 1,5
÷1,6; âäúi våïi nguyãn liãûu daûng bäüt táúm, daûng bäng Kc =1,2 ÷ 1,3; âäúi våïi
nguyãn liãûu miãúng, thoíi coï tênh maìi moìn Kc = 1,8 ÷ 2,0; âäúi våïi nguyãn liãûu
haût mën Kc = 4)

3.3.5. Thiãút bë váûn chuyãøn rung
Thiãút bë váûn chuyãøn rung coï thãø di chuyãøn nguyãn liãûu våïi caïc hæåïng ngang,
nghiãng (âãún 20o) vaì thàóng âæïng. Caïc thiãút bë naìy coï nhiãöu æu viãûc låïn: kên, loaûi træì buûi,
nguyãn liãûu tiãúp xuïc khäng âaïng kãø våïi caïc bäü pháûn chuyãøn âäüng cuía thiãút bë, âån giaín
vãö kãút cáúu, hao moìn khäng âaïng kãø âäúi våïi caïc bäü pháûn taíi haìng, nàng læåüng tiãu hao
cho cå cáúu rung khäng låïn.
Bàng taíi rung (hçnh 3.5) bao gäöm maïng kim loaûi 1 âæåüc làõp cäú âënh trãn giaï treo 2
vaì âæåüc näúi våïi caïc bäü rung 4 âãø truyãön dao âäüng cho maïng våïi táön säú vaì biãn âäü xaïc
âënh qua hãû giàòng cæïng 3. Do dao âäüng coï hæåïng, nguyãn liãûu chæïa trong maïng hay
trong äúng âæåüc chuyãøn dëch theo hæåïng mong muäún våïi khoaíng caïch âãún 60 m.

Naûp liãûu

4

Hçnh 3.5. Bàng taíi rung:
1- Maïng váûn chuyãøn; 2- Giaï treo; 3- Bäü giàòng cæïng; 4- Bäü rung

Bàng taíi rung coï bäü truyãön taíi âiãûn - cå våïi táön säú dao âäüng cuía maïng 900 ÷ 3000
ph vaì biãn âäü 0,5 ÷ 3 mm. Maïng rung baío âaím täúc âäü chuyãøn dëch nguyãn liãûu våïi
-1

hæåïng ngang 0,1 ÷ 0,6 m/s. Nàng suáút bàng taíi rung âaût âãún 150 táún/h.
Hçnh 3.6 giåïi thiãûu bàng taíi rung nàòm ngang 2 äúng. Noï coï thãø chuyãøn dåìi âäöng
thåìi hai nguyãn liãûu khaïc nhau våïi táön säú dao âäüng 650 ÷ 850 ph−1, biãn âäü 3 ÷ 6 mm,
coï nàng suáút tæì 10 âãún 120 m3/h.

57

Bàng taíi gäöm hai äúng váûn chuyãøn, bäü rung vaì bäü giàòng cæïng, noï âæåüc gàõn chàût
Simpo PDF Merge and Split UnregisteredaVersion - http://www.simpopdf.comnhæ âaî âæåüc
trãn bãû. Nguyãn tàõc chuyãøn dëch cuí nguyãn liãûu theo äúng rung tæång tæû
mä taí åí trãn. Caïc thiãút bë hoaût âäüng theo nguyãn tàõc tæång tæû coï thãø sæí duûng trong cäng
nghiãûp vi sinh âãø váûn chuyãøn nguyãn liãûu, baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm, cuîng nhæ caïc
thiãút bë riãng reî (saìng rung, nghiãön rung, sáúy rung, chaì rung, laûnh rung, tiãúp liãûu rung,
loüc rung, thanh truìng rung, âënh læåüng rung, âáöm rung).
Nàng suáút (táún/h) bàng taíi rung nàòm ngang:
Q = 3,6FvρKZ
trong âoï: F- diãûn têch tiãút diãûn ngang cuía maïng hay âæåìng äúng, m2;
ρ- máût âäü xãúp cuía nguyãn liãûu, kg/m3;
v- täúc âäü chuyãøn dëch trung bçnh cuía nguyãn liãûu theo maïng hay âæåìng äúng,
m/s (v = 0,1 ÷ 0,3 m/s);
KZ- hãû säú cháút âáöy theo tiãút diãûn ngang cuía maïng (âäúi våïi tiãút diãûn chæî nháût
hay vuäng KZ = 0,7 ÷ 0,8, âäúi våïi tiãút diãûn troìn KZ = 0,5 ÷ 0,65, âäúi våïi caïc
maïng måí KZ = 0,6 ÷ 0,8. Giaï trë KZ tàng lãn tæì caïc nguyãn liãûu daûng bäüt,
daûng taûo buûi âãún daûng haût låïn vaì daûng miãúng)
Bàng taíi nghiãng âãún 12o, cæï
Naûp liãûu
mäùi âäü tàng lãn thç giaím xuäúng 4 ÷ 7
% cho nguyãn liãûu bäüt, 2 ÷ 5 % cho
nguyãn liãûu haût vaì máùu nhoí. Khi Naûp liãûu

chuyãøn dëch nguyãn liãûu xuäúng dæåïi
Thaïo liãûu
thç täúc âäü tàng 3 ÷ 10 % cho mäùi âäü
nghiãng cuía maïng.
Thaïo liãûu
Cäng suáút tiãu thuû (kW) cuía
thiãút bë dáùn âäüng cho saìng rung:
Hçnh 3.6. Bàng taíi rung nàòm ngang hai äúng:
QL ε
N = 1- Bäü rung; 2 - Bäü giàòng 3- Maïng váûn chuyãøn
η
trong âoï: Q- nàng suáút bàng taíi, táún/h;
L- chiãöu daìi chuyãøn dëch cuía nguyãn liãûu, m;
η- hiãûu suáút cuía bäü truyãön âäüng (η = 0,5 ÷ 0,6);
ε- nguäön nàng læåüng riãng âãø chuyãøn dëch nguyãn liãûu, kW.h/ (táún.m); (âäúi
våïi bàng taíi coï âäü rung cán bàòng ε = 0,005 ÷ 0,008, âäúi våïi bàng taíi coï âäü
rung âiãûn tæì ε = 0,0035 ÷ 0,006, våïi caïc bàng taíi 2 äúng coï bäü rung thanh
truyãön lãûch tám ε = 0,002 ÷ 0,005, âäúi våïi caïc bàng taíi ngàõn, khäng cán
bàòng våïi chiãöu daìi dæåïi 10 m ε = 0,01).

58

3.3.6. Váûn chuyãøn bàòng khê neïn
Simpo PDF Merge u laìmSplit Unregistered Version g http://www.simpopdf.com ng äúng dæåïi
Cå cáú and chuyãøn dëch nguyãn liãûu daûn- haût våïi khäng khê trong âæåì
aïp suáút âæåüc goüi laì cå cáúu váûn chuyãøn bàòng khê neïn. Trong cäng nghãû vi sinh, caïc
nguyãn liãûu nhæ caïm, bäüt, baî cuí caíi, maût cæa, voí baìo âæåüc váûn chuyãøn tæì kho vaìo phán
xæåíng gia cäng bàòng khê neïn.
Thiãút bë váûn chuyãøn bàòng khê neïn coï nàng suáút låïn âãún 400 táún/h våïi khoaíng
chuyãøn dåìi âãún 100 m hoàûc låïn hån, lãn cao âãún 100 m.
So våïi váûn chuyãøn bàòng cå hoüc thç váûn chuyãøn bàòng khê neïn coï nhiãöu æu âiãøm hån
(âån giaín vãö kãút cáúu, an toaìn vaì dãù daìng váûn haình, âäü kên tuyãût âäúi, cå khê hoïa vaì tæû
âäüng hoïa caïc cäng âoaûn váûn chuyãøn, âiãöu kiãûn vãû sinh vaì sæû kãút håüp våïi caïc thiãút bë
khaïc trong cäng âoaûn). Nhæåüc âiãøm chênh cuía thiãút bë naìy laì tiãu hao nàng læåüng låïn
âãún 0,4 KW.h cho 1 táún nguyãn liãûu. Nguyãn tàõc taïc âäüng cuía caïc thiãút bë khê neïn dæûa
trãn cå såí chuyãøn âäüng cuía nguyãn liãûu trong doìng khäng khê.
Caïc loaûi khê neïn âæåüc chia ra laìm ba loaûi: huït, âáøy vaì neïn - huït (hçnh 3.7).
Trong thiãút bë huït (hçnh 3.7a), nhåì maïy huït 6 taûo ra haû aïp maì khäng khê vaìo bäü
naûp liãûu 1 vaì khi qua låïp nguyãn liãûu seî keïo theo noï laìm chuyãøn dëch theo âæåìng äúng
dáùn 2 vaìo xyclon phán chia 3. Taûi
âáy nguyãn liãûu âæåüc phán chia, coìn
khäng khê nhiãùm buûi qua âæåìng äúng
4 vaìo xyclon loüc 5 räöi thaíi ra ngoaìi a)
(nhåì maïy âáøy khäng khê 6) qua tiãu
ám 7 vaìo khê quyãøn. Nguyãn liãûu
âæåüc thaíi ra ngoaìi tæì xyclon phán
chia 3 nhåì cæía áu 8. Æu viãûc cuía caïc b)
thiãút bë huït laì åí chäù: do haû aïp trong
hãû maì sæû thaíi buûi bë loaûi træì. Âiãöu âoï
cho pheïp sæí duûng chuïng âãø váûn
chuyãøn caïc nguyãn liãûu dãù taûo buûi
(caïm, bäüt, tráúu, caïc chuíng náúm mäúc
âæåüc nghiãön nhoí) tåïi caïc thiãút bë c)
trong dáy chuyãön cäng nghãû. Nhæåüc
âiãøm chênh laì khäng coï khaí nàng taûo Hçnh 3.7. Thiãút bë váûn chuyãøn bàòng khê neïn:
ra sæû giaím aïp suáút âaïng kãø laìm haûn a- Thiãút bë huït; b- Thiãút bë âáøy; c- Thiãút bë neïn-huït
chãú khoaíng caïch chuyãøn dëch 1- Cå cáúu naûp liãûu; 2,4- Âæåìng äúng; 3- Xyclon
nguyãn liãûu vaì cáön thiãút phaíi bët kên phán chia; 5- Xyclon loüc; 6- Maïy âáøy khäng khê;
åí nhæîng vë trê thaïo liãûu. 7- Tiãu ám; 8- Cæía áu

59

Thiãút bë váûn taíi neïn (hçnh 3.7b) hoaût âäüng nhæ sau: maïy âáøy laìm neïn khäng khê
Simpo PDF Merge n chuyãøn, khi taûo aïp suáút Version -låïn hån aïp suáút khê quyãøn (aïp suáút - låïn
trong hãû váû and Split Unregistered trong hãû http://www.simpopdf.com
nháút åí vë trê naûp liãûu, nhoí nháút åí vë trê thaïo liãûu). Âáøy khäng khê cuìng nguyãn liãûu theo
âæåìng äúng 2 vaìo xyclon phán chia 3. Tiãúp theo xaíy ra nhæ caïc maïy huït âaî mä taí trãn.
Aïp suáút dæ trong âæåìng äúng coï thãø âaût âãún 400 ÷ 600 KPa, âiãöu âoï cho pheïp chuyãøn
dëch nguyãn liãûu âãún 300 m hoàûc hån âãún 1 vë trê hoàûc nhiãöu vë trê thaïo dåî .
Thiãút bë huït - âáøy (hçnh 3.7c) cho pheïp kãút håüp æu âiãøm vãö huït vaì âáøy. Khi váûn
chuyãøn caïc nguyãn liãûu haût trong caïc thiãút bë bàòng khê neïn, täúc âäü cuía khäng khê khoaíng
6 âãún 35 m/s, khi âoï näöng âäü cuía häùn håüp cho pheïp (tyí säú giæîa læu læåüng nguyãn liãûu
váûn chuyãøn vaì læu læåüng khäng khê) 25 ÷ 30 kg/kg.
Tênh toaïn caïc thiãút bë váûn chuyãøn bàòng khê neïn, vê duû nhæ khi tênh toaïn nàng
suáút váûn chuyãøn bàòng khê neïn (kg/s hay táún/h), cáön phaíi læu yï hoaût âäüng khäng âäöng âãöu
cuía thiãút bë trong ngaìy.
QS = GmKkKq
hay Qh = 3,6GmKkKq
trong âoï: Gm- khäúi læåüng nguyãn liãûu váûn chuyãøn, kg/s;
Kk- hãû säú liãn quan âãún naûp nguyãn liãûu khäng äøn âënh (Kk = 1,5);
Kq- hãû säú khäng äøn âënh âæåüc xaïc âënh båíi caïc âiãöu kiãûn cuía quaï trçnh cäng
nghãû (Kq = 1,25).
Chiãöu daìi qui âäøi cuía âæåìng äúng dáùn, m :
Lq = ∑ Lg + ∑ Lâ + ∑ Lt + ∑ Lc
trong âoï: ∑Lg- täøng chiãöu daìi cuía caïc âoaûn nàòm ngang, m;
∑Lâ- täøng chiãöu daìi cuía caïc âoaûn âæïng, m;
∑Lt- täøng chiãöu daìi cuía caïc khuyíu tæång âæång, m;
∑Lc- täøng chiãöu daìi caïc pháön chuyãøn âoaûn tæång âæång, m (chiãöu daìi tæång
âæång cuía âoaûn chuyãøn thæåìng láúy 8 m).
Chiãöu daìi cuía caïc khuyíu tæång âæång phuû thuäüc vaìo baïn kênh âäü cong cuía
khuyíu R vaì âæåìng kênh bãn trong cuía äúng d (baíng 3.3).
Baíng 3.3. Chiãöu daìi caïc khuyíu tæång âæång (m)
R/d
Nguyãn liãûu
4 6 10 20
Daûng buûi 4÷8 5÷10 6÷12 8÷10
Daûng haût âäöng nháút - 8÷10 12÷16 16÷20
Daûng miãúng nhoí khäng âäöng nháút - - 28÷35 38÷45
Daûng miãúng låïn khäng âäöng nháút - - 60÷80 70÷90

60

Chuyãøn âäüng cuía nguyãn liãûu trong äúng do doìng khäng khê.Täúc âäü khäng khê âäúi
Simpo PDF nguyãn liãûu haût, caïUnregisteredtráúu, chuíng http://www.simpopdf.com c nghiãön,...
våïi Merge and Split m, baî cuí caíi, Version - náúm mäúc Asp.Oryzae âaî âæåü
choün trong giåïi haûn tæì 16 âãún 23 m/s.
Täúc âäü ban âáöu cuía khäng khê khi huït vaì neïn nguyãn liãûu:
ρ
v =a + K vL2
q
1000
trong âoï: a- hãû säú liãn quan âãún âäü låïn cuía caïc haût;
ρ- tyí troüng nguyãn liãûu kg/m3 (xem baíng 3.1);
Kv- hãû säú tênh âãún tênh cháút cuía nguyãn liãûu [ Kv = (2 ÷ 5).10−5];
Lq- chiãöu daìi quy âäøi cuía âæåìng äúng, m. Âäúi caïc thiãút bë huït K v L 2 khäng âãö
q
cáûp âãún.
Giaï trë hãû säú âäü låïn a âæåüc giåïi thiãûu trong baíng 3.4.

Baíng 3.4. Caïc hãû säú âäü låïn cho caïc nguyãn liãûu khaïc nhau

Nguyãn liãûu Cåî låïn nháút cuía haût, mm Hãû säú a
Daûng buûi vaì bäüt 0,001÷0,1 10÷16
Daûng haût âäöng nháút 1÷10 17÷20
Daûng máùu nhoí âäöng nháút 10÷20 17÷22
Daûng máùu trung bçnh âäöng nháút 10÷80 22÷25

Âãø baío âaím thiãút bë hoaût âäüng bçnh thæåìng nãn choün täúc âäü cuía khäng khê låïn hån
10 ÷ 20 % .
Pháön khäúi læåüng nguyãn liãûu trong häùn håüp våïi khäng khê:
µ = Qh Gk−n
trong âoï: Qh- nàng suáút thiãút bë, kg/h;
Gk−n - læåüng tiãu hao khäng khê, kg/h.
Khäúi læåüng nguyãn liãûu trong häùn håüp våïi khäng khê phuû thuäüc vaìo chiãöu daìi
quy âäøi cuía âæåìng äúng Lq.
Âäúi våïi váût liãûu haût khä vaì nheû:
Lq, m 0÷200 200÷400 400÷600 600÷800 800÷1000
µ 70÷40 40÷25 25÷20 20÷15 15÷12
Âäúi våïi haût vaì váût liãu tæång tæû:
Lq, m 0÷25 25÷50 50÷75 75÷100
µ 35÷20 20÷13 13÷10 10÷8,5

61

Tiãu hao khäng khê (m3/s) cho váûn chuyãøn:
Qh
GK =
3,6 ρ K µ
trong âoï: Qh- nàng suáút cuía thiãút bë, táún/h;
ρk- tyí troüng khäng khê, kg/m3 (âãø tênh gáön âuïng coï thãø choün ρk = 1,2 kg/m3);
µ- khäúi læåüng váût liãûu trong häùn håüp våïi khäng khê.
Âæåìng kênh âæåìng äúng (m):
4G K
d=
πv
trong âoï: v - täúc âäü chuyãøn âäüng cuía saín pháøm våïi khäng khê, m/s.
Cäng suáút âäüng cå âiãûn kW cuía maïy thäøi khäng khê:
AmG m
Nd =
60.102η
trong âoï: η- hiãûu suáút cuía maïy thäøi khäng khê (η = 0,55 ÷0,75);
Gm- Nàng suáút cuía maïy thäøi khäng khê, m3/ph (coï thãø choün Gm = 60 Gk hay
theo âàûc tênh âaî cho cuía maïy);
Am- cäng tiãu hao âãø neïn 1 m3 khäng khê, phuû thuäüc vaìo âàûc tênh quaï trçnh
neïn trong maïy (âàóng nhiãût, âoaûn nhiãût hay âa hæåïng), J/m3.
Cäng suáút tiãu thuû cuía maïy âãø neïn khäng khê:
Pm
A m = 230300P0 lg
P0
trong âoï: Po - aïp suáút khê quyãøn, kPa (Po = 100 kPa );
Pm- aïp suáút khäng khê âæåüc taûo ra do maïy, kPa:
Pm = αP1 + P2
åí âáy: α - hãû säú liãn quan âãún sæû giaím aïp suáút trong bäü naûp liãûu, (α = 1,15 ÷1,25);
P1- aïp suáút âáöu âæåìng äúng cuía bäü naûp liãûu, kPa ,
P2- sæû giaím aïp suáút trong äúng dáùn khäng khê tæì maïy thäøi khäng khê âãún bäü naûp
liãûu, kPa (P2 = 20 ÷ 30 kPa):
β
P1 = 10 1 ± µv 2 L q ± Hρ kk µ .10 2
′
d
trong âoï: µ - pháön khäúi læåüng nguyãn liãûu;
v - täúc âäü chuyãøn âäüng cuía saín pháøm våïi khäng khê, m/s;
Lq - chiãöu daìi cuía âæåìng äúng, m;

62

β - hãû säú;
Simpo PDF Merge and Split UnregisterednVersion [khi nguyãn liãûu chuyãøn âäüng (trong maïy
H - chiãöu cao náng cuía häù håüp, m - http://www.simpopdf.com
neïn) lãn trãn thç láúy dáúu +, xuäúng dæåïi láúy dáúu − ;trong maïy huït thç ngæåüc
laûi];
ρ kk - tyí troüng cuía khäng khê trong âæåìng äúng, kg/m3 (trong caïc thiãút bë neïn
,

ρ kk = 1,6 ÷ 2,0 , trong thiãút bë huït ρ kk = 0,8 ÷1,0).
, ,

Lq
Hãû säú β trong caïc thiãút bë neïn phuû thuäüc vaìo âaûi læåüng S = µv 2 vaì âæåüc thãø
d
hiãûn dæåïi âáy:
S⋅10−6 1 20 40 60 80 100
β⋅10−7 15,0 4,0 2,5 2,0 1,8 1,5

Trong caïc thiãút bë huït β = 1,5⋅10−7.
Ngoaìi caïc thiãút bë váûn chuyãøn âæåüc khaío saït âãø chuyãøn dåìi caïc nguyãn liãûu daûng
haût trong cäng nghiãûp vi sinh. Nhæîng daûng khaïc nhæ gaìu taíi, thang maïy chåí haìng, xon
khê, váûn taíi con làn cuîng âæåüc æïng duûng nhæng åí mæïc haûn chãú.

63


Chæång 4

MAÏY VAÌ THIÃÚT BË
CHUÁØN BË NGUYÃN LIÃÛU

Trong quy trçnh saín xuáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc coï nhiãöu cäng âoaûn phuû tråü.
Viãûc læûa choün âuïng âàõn caïc thiãút bë phuû tråü coï aính hæåíng nhiãöu âãún hiãûu suáút saín xuáút.
Saín xuáút sinh hoüc hiãûn âaûi chæïa mäüt læåüng âaïng kãø caïc thiãút bë phuû tråü våïi nhæîng muûc
âêch khaïc nhau. Caïc daûng thiãút bë phuû tråü nhæ: näöi phaín æïng - näöi träün caïc cáúu tæí mäi
træåìng dinh dæåîng, thuìng baío quaín saín pháøm loíng, thuìng chæïa âãø thu nháûn vaì baío quaín
ngàõn haûn caïc saín pháøm loíng, bäü âënh læåüng mäi træåìng loíng, caïc båm âãø âáøy dung dëch,
bäü naûp liãûu caïc mäi træåìng råìi vaì loíng, caïc maïng âãø ræía thiãút bë bàòng cå hoüc, thäøi khê,
caïc maïy neïn...

4.1. THIÃÚT BË CHÆÏA BAÍO QUAÍN MÄI TRÆÅÌNG LOÍNG
4.1.1. Kiãún thæïc chung
Mäüt pháön âaïng kãø nguyãn liãûu vaì váût liãûu phuû âæåüc âæa vaìo nhaì maïy cáön phaíi baío
quaín mäüt thåìi gian daìi hay ngàõn haûn trong caïc bãø chæïa åí trong kho. Tuyì theo mæïc âäü
cáön thiãút coï thãø chuyãøn mäüt caïch liãn tuûc hay giaïn âoaûn vaìo thuìng chæïa trong caïc phán
xæåíng. Mäüt säú nhaì maïy saín xuáút ra caïc daûng saín pháøm loíng âæåüc baío quaín trong caïc
thuìng chæïa åí trong kho træåïc khi âæa âãún ngæåìi tiãu duìng.
Coï mäüt säú phæång aïn hæåïng dáùn âãø choün bãø chæïa nhàòm baío quaín nguyãn liãûu, váût
liãûu phuû vaì caïc saín pháøm haìng hoaï cuîng nhæ tênh toaïn thãø têch cuía bãø:
1- Âäúi våïi mäùi loaûi mäi træåìng, phuû thuäüc vaìo tênh cháút cuía chuïng coï thãø thiãút láûp
nhiãöu bãø riãng biãût, coìn âäúi våïi mäi træåìng âäüc haûi thç phaíi coï bãø an toaìn phuû tråü.
2- Khi chuyãøn mäi træåìng vaìo kho hay ra khoíi kho theo chu kyì cho pheïp thiãút láûp
hai bãø cho mäùi mäi træåìng.
3- Nãúu hai bãø coï sæïc chæïa låïn thç viãûc saín xuáút bãø khäng coï hiãûu quaí vaì khäng coï
khaí nàng thæûc hiãûn vãö kyî thuáût thç säú bãø coï thãø choün låïn hån 2.
Trong træåìng håüp bãø coï sæïc chæïa låïn phaíi thiãút láûp caïc bäü pháûn theo doîi vãû sinh vaì
chäúng chaïy.

64

4- Sæïc chæïa chung cuía caïc bãø âäúi våïi mäùi daûng nguyãn liãûu âæåüc xaïc âënh theo
Simpo PDF Merge and Split Unregistered o sæû dæû træîhttp://www.simpopdf.com maïy hoaût
âënh mæïc baío quaín vaì phuû thuäüc vaì Version - nguyãn liãûu cáön thiãút âãø nhaì
âäüng liãn tuûc.
5- Sæïc chæïa chung cuía caïc bãø âæûng saín pháøm haìng hoaï âæåüc xaïc âënh theo mæïc
baío quaín vaì phuû thuäüc vaìo sæû täön taûi cho pheïp cuía saín pháøm.
Læåüng nguyãn liãûu vaì váût liãûu phuû chæïa trong kho, trong bãø âæåüc xaïc âënh chuí yãúu
dæûa vaìo dæû træî haìng ngaìy vaì dæû træî baío hiãøm.
Dæû træî haìng ngaìy vãö nguyãn liãûu vaì váût liãûu phuû âæåüc tênh theo cäng thæïc:
Zng = a.t
trong âoï: a - yãu cáöu trung bçnh hàòng ngaìy theo kãú hoaûch vãö nguyãn liãûu vaì váût liãûu phuû,
táún/ngaìy;
t - khoaíng cung æïng giæîa caïc ngaìy liãn tiãúp, ngaìy.
Dæû træî baío hiãøm cuía nguyãn liãûu, váût liãûu phuû vaì saín pháøm cáön thiãút khäng theo
kãú hoaûch, khäng coï bãø chæïa vaì caïc nguyãn nhán khaïc âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
Zbh = a (t1 + t2 + t3 + t4)
trong âoï: t1 - thåìi gian dåî nguyãn liãûu, váût liãûu phuû (chè khaío saït mäüt ngaìy), ngaìy;
t2 - thåìi gian váûn chuyãøn tæì nåi giao haìng âãún nåi sæí duûng, ngaìy;
t3 - thåìi gian giao nháûn, ngaìy;
t4 - thåìi gian chuáøn bë nguyãn liãûu vaì váût liãûu phuû âãø saín xuáút, ngaìy.
Thåìi gian váûn chuyãøn:
L
t2 =
330
trong âoï: L - khoaíng âæåìng sàõt tæì nåi dåî haìng âãún nåi giao nháûn, km;
330 - täúc âäü taìu hoaí, km/ngaìy.
Dæû træî cæûc âaûi trong kho: Zmax = Zng + Zbh
Thãø têch toaìn bäü caïc bãø âãø baío quaín mäüt trong nhæîng daûng nguyãn váût liãûu hay
thaình pháøm:
1000Z max
V =
ρ ⋅KS
trong âoï: ρ - tyí troüng cuía nguyãn váût liãûu, kg/m3;
KS = 0,9 - hãû säú chæïa âáöy thãø têch cuía bãø.
Xuáút phaït tæì thãø têch chung cuía bãø coï tênh âãún tênh cháút cuía mäi træåìng vaì caïc tiãu
chuáøn quy âënh chuïng ta coï thãø tçm âæåüc daûng, thãø têch vaì säú læåüng caïc bãø.

65

4.1.2. Caïc bãø chæïa baío quaín nguyãn liãûu vaì saín pháøm haìng hoaï
Simpo PDF Merge taûi vaìSplit Unregistered Versionn- caïc saín pháøm vi sinh thæåìng duìng caïc
Hiãûn and trong tæång lai âãø thu nháû http://www.simpopdf.com
nguyãn liãûu loíng cå baín sau: parafin loíng, rè âæåìng, rè cuí caíi, dáöu diãzen, metanol,
etanol, axit axetic...Ræåüu etylic, axeton, butanol, cháút cä chæïa lizin, axit cacbonic daûng
loíng laì nhæîng saín pháøm täøng håüp vi sinh åí daûng loíng. Nhæîng daûng nguyãn liãûu vaì thaình
pháøm âæåüc nãu trãn cáön phaíi baío quaín trong caïc bãø åí caïc nhaì kho cuía nhaì maïy.
Parafin loíng, dáöu diãzen vaì rè âæåìng âæåüc baío quaín trong caïc bãø chæïa bàòng theïp,
kiãøu nàòm ngang. Caïc bãø coï sæïc chæïa tæì 100 âãún 10000 m3 âæåüc thiãút kãú theo tiãu chuáøn
coï âãö cáûp âãún caïc tênh cháút cuía mäi træåìng, nhiãût âäü cao nháút cuía khäng khê bãn ngoaìi,
taíi troüng gioï.
Trãn hçnh 4.1 mä taí bãø chæïa rè âæåìng coï thãø têch 5000 m3. Pháön hçnh truû cuía voí coï
kãút cáúu táúm våïi 8 âai âæåüc haìn laûi thaình 8 mäúi. Tám bãø coï truû âåî bàòng äúng theïp våïi caïc
caïnh trãn vaì caïnh dæåïi. Caïnh trãn tæûa vaìo maïi, caïnh dæåïi tæûa vaìo âaïy bãø. Maïi chàõn coï
goïc nghiãng α = 0,05 (1 : 20) tæì tám âãún biãn bãø; Âaïy âæåüc haìn laûi bàòng nhæîng táúm
riãng biãût vaì coï goïc nghiãng α= 0,02 (1:50) tæì tám âãún biãn bãø. ÅÍ vuìng thaïo rè ra khoíi
bãø coï bäü pháûn âun noïng kiãøu äúng duìng âãø âun noïng cuûc bäü rè âæåìng âãún 400C.
Âãø nguyãn liãûu âæåüc âäöng nháút trong bãø cáön trang bë caïc äúng roït vaì bäú trê chuïng åí
nhæîng mæïc khaïc nhau laìm thaình hãû âäöng hoaï. Nhåì båm tuáön hoaìn maì rè âæåìng âæåüc
âáøy tæì âáöu näúi cæía bãn dæåïi vaìo hãû thäúng âäöng hoaï.
3 4 5 6 7 8 9

Håi

Hçnh 4.1. Bãø chæïa nguyãn liãûu loíng:
1- Hãû âäöng hoaï; 2- Âaïy bãø; 3- Voí bãø ; 4- Maïi; 5- Cäüt âåî trung tám; 6- Van
âäøi khê; 7- ÄÚng näúi âãø kiãøm tra mæïc nguyãn liãûu; 8- Cæía naûp; 9- Cáöu
thang;10- ÄÚng näúi âãø roït nguyãn liãûu loíng; 11- Thiãút bë âun noïng bàòng håi

66

Thiãút kãú bãø âãø baío quaín rè âæåìng âæåüc tênh theo caïc chè säú cå baín: tyí troüng 1445
Simpo PDF åí aïp suáút khê quyãøn vaì nhiãût âäü khäng khê bãn ngoaìi âãún −400C (nãúu åí caïc vuìng
kg/m 3
Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
laûnh), taíi troüng gioï 343 Pa.
Trong caïc nhaì maïy saín xuáút ræåüu, thãø têch cuía caïc bãø âãø baío quaín ræåüu thæåìng
âæåüc tênh cho hai tuáön saín xuáút liãn tuûc.
1 2 3 Thãø têch riãng biãût cuía caïc bãø coï
Ræåüu
thãø thiãút kãú theo tiãu chuáøn 100, 250,
500, 2000 vaì 3000 m3. Bãø hçnh 4.2 laì
khäúi kên bàòng theïp daûng âæïng, coï kãút
cáúu haìn våïi nàõp hçnh noïn, âaïy phàóng.
8200

Ræåüu etylic coï nhiãût âäü bay håi + 90C
thuäüc cháút loíng dãù bay håi vaì dãù chaïy.
Haìm læåüng ræåüu cho pheïp trong khäng
khê khäng væåüt quaï 10 ÷12 g/m3. Våïi
muûc âêch tiãu hao täúi thiãøu læåüng ræåüu
Ræåüu
vaì baío quaín an toaìn, bãø cáön phaíi trang
bë caïc duûng cuû âàûc biãût (nhiãût kãú, van
Hçnh 4.2. Bãø âãø baío quaín ræåüu etylic: baío hiãøm, van khäng khê, baïo hiãûu
1- Phoìng thu boüt; 2- Van âiãöu khiãøn tæû âäüng; mæïc, thaïo càûn, quaï aïp, vaì caïc cæía quan
3- Thiãút bë tæåïi; 4- Van an toaìn bàòng thuyí
saït). Thaïo nguyãn liãûu loíng bàòng bäü tæû
læûc; 5- Caïi chàõn læía; 6- Duûng cuû âãø âo mæïc
chaíy hoàûc taûo quaï aïp bàòng khäng khê
ræåüu; 7- ÄÚng âãø thoaït liãûu; 8 - Cæía van thuyí
neïn hay khê trå åí aïp suáút ræåüu tæì 0,3 ÷
læûc; 9- Maïng dáùn næåïc
1,6 MPa.
Âãø baío quaín taûm thåìi nguyãn liãûu loíng, caïc dung dëch muäúi, caïc cáúu tæí mäi
træåìng, caïc cháút tæì cháút loíng canh træåìng, caïc cháút coï chæïa caïc nguyãn täú vi
læåüng...cuîng nhæ caïc saín pháøm trung gian khaïc, trong quaï trçnh saín xuáút thæåìng âæåüc sæí
duûng thiãút bë chæïa bàòng theïp haìn coï caïc aïo ngoaìi vaì cå cáúu chuyãøn dåìi.
Caïc bãø baío quaín metanol, axeton vaì butanol coï kãút cáúu gáön giäúng nhau. Baío quaín
khê caïcbonic åí traûng thaïi hoaï loíng trong caïc bçnh coï thãø têch quy âënh 4; 8; 12; 15; 25 vaì
50 m3 âæåüc tênh toaïn våïi aïp suáút cæûc âaûi 1,6 MPa.
Âàûc âiãøm cå baín cuía thiãút bë chæïa: dung têch, aïp suáút, vaì váût liãûu chãú taûo.
Bãø chæïa nguyãn liãûu loíng coï hai loaûi: loaûi âæïng vaì nàòm ngang. Loaûi âæïng coï tyí säú
chiãöu cao /âæåìng kênh = 5.

67

4.1.3. Bãø baío quaín caïc nguyãn liãûu phuû
Simpo PDF Merge and SplituUnregistered Version -khoaïng vaì kiãöm, cháút chiãút tæì ngä, caïc
Caïc nguyãn liãû phuû bao gäöm caïc axit http://www.simpopdf.com
dung dëch muäúi, cháút phaï boüt, dung mäi hæîu cå, dáöu, benzin, mazut...Caïc axit sunfuric,
clohydric vaì phosphoric laì nhæîng cháút âäüc coï taïc âäüng maûnh nãn khi thiãút kãú kho chæïa
vaì choün bãø âæûng cáön phaíi theo hæåïng dáùn cuía caïc tiãu chuáøn ban haình.
Trãn hçnh 4.3 mä taí bãø coï kãút cáúu ngoaìi bàòng theïp âãø baío quaín axit sunfuric. Viãûc
huït axit ra âãø cung cáúp cho nhu cáöu cäng nghãû âæåüc thæûc hiãûn nhåì äúng xifäng nhæ sau:
Duìng khê neïn âãø âáøy axit tæì bãø vaìo bçnh chæïa. Khi giaím mæïc axit åí cuäúi âæåìng äúng 6,
khäng khê theo âæåìng äúng vaìo bãø, coìn xifäng váùn chæïa âáöy axit, vaìo thåìi âiãøm naìy
ngæng âáøy khäng khê vaìo bçnh 8, måí van 7 vaì båm seî huït axit tæì bãø 1 vaìo bçnh 8 âãø âæa
âãún caïc nåi cáön duìng. Âäöng thåìi dung læåüng aïp læûc 4 âæåüc âäø âáöy axit, nãúu cáön thiãút thç
âoïng kên âáöu cuäúi cuía xifäng åí trong bãø vaì coï thãø tiãún haình naûp axêt vaìo xifäng tæì keït
aïp læûc.

Nåi tiãu thuû

Khäng khê neïn

Hçnh 4.3: Så âäö kho chæïa axit sunfuric:
1- Bãø; 2,3- Nuït aïp læûc; 4- Dung læåüng aïp læûc; 5- ÄÚng xifäng;
6- Âæåìng äúng dáùn; 7- Van; 8- Bçnh chæïa; 9- Båm; 10- ÄÚng roït

Âãø baío quaín âa säú caïc axit vä cå vaì hæîu cå, caïc dung dëch muäúi vaì caïc cháút tæì
ngä thç nãn duìng caïc thuìng laìm bàòng theïp cacbon. Khi baío quaín caïc axit clohydric,
phosphoric, axetic, ... bãö màût bãn trong bãø âæåüc phuí låïp baío vãû bàòng caïc váût liãûu keramit
chëu axit, caosu, epoxit vaì caïc cháút phuí chëu axit khaïc. Âãø baío quaín muäúi vaì caïc mäi
træåìng khaïc khäng phaï huyí theïp, bãön axit thæåìng caïc bãø laìm thaình hai låïp, våïi låïp cå
baín thæåìng sæí duûng theïp cacbon CT3 vaì CT10, coìn âäúi våïi bãø maû kim loaûi thæåìng duìng
theïp chäúng àn moìn coï âäü maû cao.
Trong caïc xê nghiãûp thæåìng sæí duûng räüng raîi dung dëch amoniac (næåïc amoniac)
coï haìm læåüng NH3 tæì 20 ÷ 27% vç noï laì nguäön chæïa nitå vaì cáúu tæí trung hoaì. Dung dëch

68

amoniax âáûm âàûc thuäüc loaûi dãù chaïy vaì khê chæïa 27% NH3 thç nhiãût âäü bäúc chaïy khäng
Simpo PDF Merge and SplitcUnregistered c amoniax http://www.simpopdf.com chuáøn ban
nhoí 20C. Cho nãn caï kho chæïa næåï Version - phaíi âæåüc thiãút kãú theo tiãu
haình cuía nhaì næåïc.
Caïc bãø âãø baío quaín dung dëch amoniac thæåìng laì thuìng kên coï kãút cáúu haìn bàòng
theïp cac bon. Caïc bãø naìy khäng cáön phaíi phuí låïp caïch nhiãût vaì âun noïng do nhiãût âäü
âäng kãút cuía cháút pha träün tháúp (dung dëch coï haìm læåüng NH3 20% âäng kãút åí nhiãût âäü
- 330C, coìn 25% åí - 560C). Khäng cho pheïp dung dëch amoniax tiãúp xuïc våïi thiãút bë, caïc
âæåìng äúng dáùn coï chæïa Cu vaì caïc håüp cháút khaïc cuía Cu.

4.1.4. Thiãút bë chæïa baío quaín ngàõn haûn caïc mäi træåìng khaïc nhau trong
phán xæåíng
Thiãút bë chæïa trong caïc phán xæåíng âæåüc duìng âãø baío quaín ngàõn haûn nguyãn liãûu
vaì váût liãûu phuû tæìì caïc bãø trong kho nhaì maïy vaì baío quaín saín pháøm træåïc khi naûp vaìo caïc
bãø chæïa, ngoaìi ra thiãút bë chæïa coìn duìng âãø baío quaín caïc muäúi vaì mäi træåìng dinh
dæåîng, caïc huyãön phuì sinh váût, caïc dung dëch canh træåìng vaì caïc mäi træåìng loíng khaïc
âæåüc taûo ra trong caïc giai âoaûn saín xuáút khaïc nhau. Thãø têch cuía noï phuû thuäüc vaìo thãø
têch vaì thåìi gian coï màût cuía mäi træåìng, vaìo cäng suáút dáy chuyãön vaì vaìo caïc yãúu täú
khaïc. Viãûc læûa choün kãút cáúu cuía thiãút bë chæïa phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút cuía mäi træåìng
vaì nhæîng âoìi hoíi tæång æïng âaî âæåüc âæa ra trong caïc taìi liãûu quy chuáøn.

4.2. MAÏY VAÌ THIÃÚT BË ÂÃØ CHUÁØN BË NGUYÃN LIÃÛU VAÌ VÁÛN CHUYÃØN
CAÏC MÄI TRÆÅÌNG KHAÏC NHAU
4.2.1. Maïy nghiãön
Nghiãön laì quaï trçnh biãún caïc cháút ràõn thaình nhæîng cháút nhoí hån dæåïi taïc duûng cuía
va âáûp, neïn våî, chaì xaït, chia càõt vaì caïc yãúu täú khaïc.
Baíng 4.1 giåïi thiãûu caïch phán loaûi nghiãön phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc caïc haût træåïc
vaì sau khi nghiãön.

Baíng 4.1
Kêch thæåïc haût váût liãûu, mm
Cáúp nghiãön
Træåïc khi nghiãön dt Sau khi nghiãön dS
Nghiãön thä (så bäü) 1000 ÷ 200 250 ÷ 40
Nghiãön trung bçnh 250 ÷ 25 40 ÷ 10
Nghiãön nhoí 50 ÷ 25 10 ÷ 1
Nghiãön mën 25 ÷ 3 1 ÷ 0,4
Nghiãön keo 0,2 ÷ 0,1 0,001

69

Tyí säú kêch thæåïc caïc haût træåïc vaì sau khi nghiãön âæåüc goüi laì mæïc nghiãön:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version t- http://www.simpopdf.com
d
i =
dS
Thæûc tãú thæåìng choün theo kêch thæåïc låïn nháút cuía caïc haût loüt qua saìng. Hçnh daûng
caïc läù saìng cáön phaíi giäúng nhau (hçnh troìn, hçnh vuäng, hçnh chæî nháût...). Kêch thæåïc
caïc haût âæåüc xaïc âënh båíi läù saìng maì caïc haût loüt qua. Trong cäng nghiãûp âaî saín xuáút ra
caïc loaûi maïy nghiãön khaïc nhau âãø thoaí maîn våïi yãu cáöu trong saín xuáút vi sinh. Caïc maïy
nghiãön âæåüc phán loaûi chuí yãúu theo phæång phaïp nghiãön vaì theo âäü låïn cuía caïc haût thu
âæåüc. Viãûc phán loaûi theo phæång phaïp nghiãön laì tiãûn låüi nháút vç khi cáön thiãút nghiãön
mäüt váût liãûu báút kyì âãún mäüt mæïc nháút âënh naìo âoï, træåïc tiãn phaíi choün phæång phaïp
nghiãön sau âoï måïi choün daûng maïy nghiãön.
Theo phæång phaïp nghiãön gäöm caïc loaûi maïy sau: maïy nghiãön càõt, maïy nghiãön
dáûp, maïy nghiãön chaì neïn, maïy nghiãön va âáûp, maïy nghiãön maìi - va âáûp vaì maïy nghiãön
keo. Dæåïi âáy chuïng ta khaío saït loaûi maïy nghiãön cå baín thæåìng âæåüc cho pheïp sæí duûng
trong caïc nhaì maïy vi sinh.
Maïy nghiãön taïc âäüng theo phæång phaïp càõt. Loaûi naìy âæåüc sæí duûng räüng raîi
trong cäng nghiãûp vi sinh nhæ nghiãön âéa, nghiãön truûc bàm. Caïc loaûi maïy nghiãön naìy coï
thãø nghiãön gäù thaình phäi baìo âãø chuáøn bë caïc mäi træåìng dinh dæåîng chæïa cacbon trong
saín xuáút náúm men gia suïc vaì ræåüu etylic.
Maïy âéa bàm duìng âãø nghiãön gäù thaình thoíi baìo, nghiãön phãú liãûu cuía nhaì maïy cæa,
cuía caïc xæåíng mäüc. Bäü pháûn laìm viãûc cuía maïy bàm laì âéa coï âæåìng kênh tæì 1 âãún 3 m,
trãn âéa làõp 3 ÷16 dao. Nguyãn liãûu âæåüc âæa vaìo mäüt caïch tæû do hay cæåîng bæïc. Trong
caïc maïy coï êt dao (âãún 6 caïi), thç quaï trçnh càõt laì giaïn âoaûn, trong caïc maïy coï nhiãöu dao
quaï trçnh càõt háöu nhæ laì liãn tuûc. Trãn hçnh 4.4 biãøu diãùn quaï trçnh càõt goüt våïi loaûi êt dao
vaì nhiãöu dao.
Nàng suáút cuía maïy bàm (m3 voí baìo/ h) âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
Q = 2826K n d 2 l ⋅ n ⋅ Z
trong âoï: 2826 - hàòng säú;
Kn = 0,2 ÷ 0,7- hãû säú naûp liãûu tênh âãún âäü naûp gäù khäng âäöng âãöu vaìo mám
càûp cuía maïy;
d - âæåìng kênh trung bçnh cuía suïc gäù âem nghiãön, m;
l - Chiãöu daìi cuía phäi gäù âæåüc càõt, m,
n - säú voìng quay cuía âéa,voìng/phuït,
Z - säú dao trãn âéa.

70

Cäng suáút cuía âäüng cå âiãûn (kW) âãø dáùn âäüng maïy bàm:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version −6http://www.simpopdf.com
- PdnDK n
N = 2 ,4 ⋅ 10 ⋅
η
trong âoï: P - læûc càõt (âäúi våïi maïy bàm bàòng âéa láúy 90 N/mm);
d - âæåìng kênh trung bçnh cuía gäù âem bàm, mm;
D - âæåìng kênh càõt, mm;
η - hiãûu suáút cuía maïy.

b
Gäù vuûn

Hçnh 4.4. Så âäö nghiãön gäù:
a- Så âäö maïy bàm coï nhiãöu dao; b- Så âäö maïy bàm êt dao.1- Âéa theïp;
2- Caïc dao âéa; 3- Chãm bàòng theïp; 4- Buläng; 5- Raînh thäng; 6-
Dao chàûn voí baìo; 7- Mám càûp; 8- Gäù; 9- Âéa theïp; 10- Raînh thäng

Baíng 4-2 giåïi thiãûu caïc âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy bàm bàòng âéa. Caïc loaûi maïy naìy
khäng thãø nghiãön loaûi gäù coï âæåìng kênh væåüt quaï 0,55 m nãúu khäng cæa doüc thanh gäù.

Baíng 4.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc loaûi maïy bàm bàòng âéa

Caïc chè säú MPM-28 БДР-23 a3-01 a3-02 a3-11
Âæåìng kênh cuía âéa dao, m 2,8 2,8 2,44 2,14 1,25
Säú dao 4 4 10 10 16
Säú voìng quay, voìng/ phuït 4,667 3,667 5,93 6,1 12,25
Cäng suáút âäüng cå, kW 200 180 500 260 75
Âæåìng kênh gäù âem xeí, mm 450 450 500 300 220
3
Nàng suáút, m /h 25÷45 25÷45 100 50 25
Khäúi læåüng, táún 2,10 - 2,692 2,410 4,161
Phun dàm Trãn Trãn Trãn Trãn vaì dæåïi Dæåïi

71

Tiãúp theo baíng 4.2
Haîng Karsila Haîng Osterland Haîng Murrey
Caïc chè säú a3-12 (Pháön lan) (Pháön lan) (Myî)
C2500/5 2140/10 2286/10
Âæåìng kênh cuía âéa dao, m 1,25 2,50 2,14 2,286
Säú dao 12 5 10 10
Säú voìng quay, voìng/ phuït 11,25 4,6 ÷5,5 5,8 6
Cäng suáút âäüng cå, kW 55 110÷130 400 450
Âæåìng kênh gäù âem xeí, mm 180 450 500 550
3
Nàng suáút, m /h 20 45÷55 100 140
Khäúi læåüng, táún 4,318 - - -
Phun dàm Dæåïi Trãn Trãn vaì dæåïi Dæåïi

Hiãûn taûi, coï mäüt säú maïy måïi trang bë bäü pháûn naûp gäù cæåîng bæïc coï thãø bàm gäù coï
kêch thæåïc âæåìng kênh 1 m, tháûm chê âãún 8 m .
Âãø nghiãön nhæîng phäi gäù loaûi låïn, vaïn bça, phãú liãûu åí caïc cäng træåìng âàõn gäù
ngæåìi ta thæåìng sæí duûng maïy truûc bàm. Caïc maïy naìy coï nàng suáút âãún 16m3 dàm trong
mäüt giåì.
Caïc maïy nghiãön coï taïc duûng va âáûp. Maïy nghiãön buïa, maïy xay, maïy taïn, maïy li
tám, maïy thuìng quay, maïy phun...thuäüc loaûi maïy nghiãön coï taïc duûng va âáûp. Nhæîng
maïy nghiãön nãu trãn âæåüc sæí duûng âãø saín xuáút caïc chãú pháøm enzim, khaïng sinh âäüng
váût, caïc premik...
Maïy nghiãön buïa âæåüc sæí duûng âãø nghiãön caïc chuíng náúm mäúc, caïc haût chãú pháøm
khaïng sinh, caïc cháút bäø sung vaì nhæîng daûng váût liãûu khaïc. Loaûi maïy naìy coï kãút cáúu âån
giaín, laìm noïng saín pháøm khäng âaïng kãø, hiãûu quaí kinh tãú hån caïc loaûi maïy nghiãön
khaïc. Nhæåüc âiãøm cuía maïy nghiãön buïa laì taûo buûi âaïng kãø trong quaï trçnh hoaût âäüng. Caïc
bäü pháûn chênh cuía maïy nghiãön buïa bao gäöm räto coï caïc buïa, stato vaì caïc saìng kim loaûi.
Hçnh 4.5 mä taí maïy nghiãön buïa coï räto quay mäüt chiãöu.
Trong thåìi gian quay cuía räto, dæåïi taïc duûng cuía caïc buïa âæåüc gaï làõp theo hæåïng
tám, nguyãn váût liãûu tæì phãùu tiãúp liãûu råi vaìo caïc buïa bë phaï huyí thaình nhæîng maính vuûn.
Khi va âáûp våïi táúm sàõt caïc maính vuûn laûi náøy lãn vaì mäüt láön næîa laûi råi vaìo buïa. Váût liãûu
âæåüc nghiãön qua läù saìng, coìn nhæîng phäi låïn âæåüc giæî laûi trãn saìng vaì laûi chuyãøn vaìo
vuìng nghiãön. Mæïc âäü nghiãön cuía váût liãûu phuû thuäüc vaìo sæû thay âäøi kêch thæåïc läù saìng.
Quaï trçnh nghiãön váût liãûu trong maïy nghiãön buïa seî âæåüc thæûc hiãûn khi täúc âäü biãn
täúi thiãøu cuía caïc buïa âæåüc xaïc âënh:

72

Pτ
ω=
m
trong âoï: P - læûc va âáûp cáön thiãút âãø phaï huyí ban âáöu caïc maính vuûn, N;
τ - thåìi gian va âáûp : τ =1⋅10−5s;
m - khäúi læåüng caïc maính vuûn cho vaìo maïy nghiãön, kg.
Trong thæûc tãú täúc âäü goïc thæåìng láúy låïn hån khoaíng 1,5 âãún 2 láön so våïi täúc âäü
tênh toaïn vç coï tênh âãún quïa trçnh nghiãön tiãúp theo sau khi nghiãön ban âáöu (nghiãön thä).
Nàng suáút Q cuía maïy nghiãön coï thãø xaïc âënh våïi âäü chênh xaïc cao theo cäng thæïc:
KD 2 Ln 2
Q=
3600(i − 1)
trong âoï: Q - nàng suáút, (m3/h);
k = 4 ÷ 6 - hãû säú thê nghiãûm;
D - âæåìng kênh cuía räto, m;
L - chiãöu daìi cuía räto, m;
n - säú voìng quay cuía räto, voìng/s;
i =10 ÷15 - mæïc nghiãön.
Cäng suáút cho truûc nghiãön: N = (0 ,1 ÷ 0 ,15)Qi

13 12

Hçnh 4.5. Maïy nghiãön buïa:
1- Voí; 2- ÄØ bi; 3- Âäüng cå âiãûn cho bäü pháûn naûp liãûu; 4- Bäü naûp liãûu; 5- Nam chám;
6- Buïa; 7- Chãm; 8- Âéa; 9- Truûc; 10- Khåïp näúi; 11- Âäüng cå; 12- Saìng; 13- Bãû maïy

73

Choün caïc maïy nghiãön. Viãûc choün maïy nghiãön phuû thuäüc vaìo âàûc tênh cuía váût liãûu
Simpo PDF Merge and cáöu saíUnregistered Version -ohttp://www.simpopdf.com nghiãön caïc
nghiãön, vaìo yãu Split n pháøm nháûn âæåüc vaì vaì nàng suáút saín xuáút. Nhæ khi
chuíng nuäi cáúy trãn bãö màût trãn dáy chuyãön saín xuáút enzim khäng cho pheïp æïng suáút cå
hoüc phaï huyí cáúu truïc cuía enzim, khäng cho pheïp tàng nhiãût âäü váût liãûu. Âäü âäöng nháút vaì
mæïc âäü nghiãön coï aính hæåíng låïn âãún sæû thu nháûn enzim tæì canh træåìng náúm mäúc âæåüc
nuäi cáúy bàòng phæång phaïp bãö màût. Khi trë säú cuía caïc haût âaût âæåüc tæì 5 ÷ 7 mm thç quaï
trçnh khuãúch taïn enzim seî laì täúi æu. Giaím kêch thæåïc cuía caïc tiãøu pháön seî laìm tàng sæïc
caín thuyí læûc trong caïc thiãút bë khuãúch taïn. Tàng kêch thæåïc caïc tiãøu pháön canh træåìng seî
laìm cháûm täúc âäü khuãúch taïn cuía enzim.
Khaïc våïi saín xuáút enzim viãûc læûa choün caïc maïy nghiãön trong saín xuáút vi sinh chuí
yãúu phuû thuäüc vaìo phæång phaïp vaì mæïc âäü nghiãön. Mæïc âäü nghiãön cáön thiãút coï thãø âaût
âæåüc khi sæí duûng caïc daûng maïy nghiãön khaïc nhau. Täút nháút laì choün caïc maïy coï cå cáúu
baío âaím quaï trçnh liãn tuûc, taûo buûi êt nháút vaì baío âaím laìm saûch bäüt nghiãön.

Baíng 4.3. Giåïi thiãûu mäüt säú maïy nghiãön saín xuáút vi sinh

Âäúi tæåüng nghiãön Loaûi maïy nghiãön
- Phãú liãûu gäù - Maïy nghiãön âéa, maïy nghiãön vãû tinh, maïy
nghiãön truûc bàm
- Canh træåìng náúm mäúc vaì càûn men - Nghiãön buïa, nghiãön vêt, maïy taïn, nghiãön truûc,
nghiãön rung
- Caïm, baî, bäüt, haût viãn, chãú pháøm khaïng - Nghiãön buïa , nghiãön vi læåüng
sinh chàn nuäi, vitamin
- Caïc cáúu tæí vä cå duìng âãø saín xuáút - Nghiãön buïa
premik, caïc cháút bäø sung chæïa vitamin -
protein

4.2.2. Maïy vaì thiãút bë phán loaûi häùn håüp haût
Caïc quaï trçnh phán loaûi âæåüc sæí duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp vi sinh âãø thu
nháûn caïc nguyãn liãûu, baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm âaût yãu cáöu. Vê duû nhæ nghiãön gäù
trong caïc maïy nghiãön âéa hay truûc bàm, thæûc tãú háöu nhæ khäng âaût âæåüc caïc phäi gäù coï
kêch thæåïc theo quy âënh. Trong häùn håüp nghiãön chæïa âãún 4% caïc phäi låïn laìm khoï
khàn cho viãûc váûn chuyãøn, âënh læåüng vaì naûp nguyãn liãûu vaìo thiãút bë thuyí phán. Taûp
cháút låïn laìm giaím máût âäü taíi vaì hiãûu suáút âæåìng cho mäüt âån vë nguyãn liãûu. Viãûc æïng
duûng caïc thiãút bë thuyí phán taïc âäüng liãn tuûc coï quy âënh nghiãm ngàût thaình pháön phán
âoaûn cuía nguyãn liãûu.
Phán chia caïc daûng nguyãn liãûu råìi, caïc baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm ra thaình
nhæîng pháön xaïc âënh vaì taïch kim loaûi âæåüc thæûc hiãûn trong caïc maïy vaì thiãút bë phán

74

loaûi. Caïc phæång phaïp phán loaûi bao gäöm phán loaûi bàòng cå hoüc, thuyí læûc, khê âäüng hoüc,
Simpo PDF Merge and Split phaïp cå hoüc vaìVersion âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút trong saín xuáút
âiãûn tæì....Caïc phæång Unregistered âiãûn tæì - http://www.simpopdf.com
vi sinh.
Quaï trçnh phán loaûi cå hoüc âæåüc thæûc hiãûn trãn bãö màût saìng âæåüc goüi laì saìng hay laì
taïn, coìn caïc maïy vaì thiãút bë - maïy saìng hay maïy phán loaûi. Baín cháút cuía quaï trçnh laì åí
chäø häùn håüp caïc pháön qua caïc läù nháút âënh cuía bäü pháûn laìm viãûc chuí yãúu trong maïy ráy
- saìng. Nhåì kêch thæåïc saìng khaïc nhau maì coï thãø chia häùn håüp ra thaình mäüt säú håüp pháön
cáön thiãút. Khi læåüng saìng trong maïy laì Z thç coï thãø nháûn âæåüc Z+1 håüp pháön.
Quaï trçnh phán loaûi âæåüc âaïnh giaï chuí yãúu bàòng nàng suáút - læåüng nguyãn liãûu
âæåüc âæa vaìo maïy phán loaûi vaì hiãûu suáút cuía maïy (%):
100m 1
η=
m
trong âoï : m1 - khäúi læåüng caïc haût âæåüc phán loaûi (loüt saìng), kg;
m - khäúi læåüng cuía häùn håüp ban âáöu, kg.
Âäúi våïi caïc maïy phán loaûi kiãøu rung, hiãûu suáút âaût gáön 90 %, coìn âäúi våïi caïc maïy
khaïc - 60 ÷ 70 %.
Hçnh daûng, âäü áøm cuía caïc haût, chiãöu daìy låïp häùn håüp haût trãn bãö màût saìng, âäü
âäöng nháút cuía häùn håüp haût, goïc nghiãng vaì biãn âäü dao âäüng cuía saìng, kêch thæåïc vaì sæû
phán bäú kêch thæåïc läù saìng âãöu aính hæåíng âãún hiãûu suáút hoaût âäüng cuía maïy phán loaûi.
Caïc haût troìn dãù saìng hån so våïi caïc haût coï hçnh báöu duûc.
Hiãûu suáút saìng seî giaím khi tàng âäü áøm nguyãn liãûu cuîng nhæ bãö daìy cuía nguyãn
liãûu ráút låïn hoàûc ráút nhoí. Biãn âäü dao âäüng cuía saìng cáön phaíi phuì håüp âãø phán chia
nhanh caïc haût khi saìng rung.
Saìng vaì saìng âäüt läù. Ráy, saìng âäüt läù vaì ghi âãöu laì bãö màût saìng trong maïy phán
loaûi.
Saìng âæåüc duìng âãø phán loaûi häùn håüp nghiãön gäöm caïc loaûi saìng luåïi vaì saìng vaíi
våïi läù saìng hçnh vuäng, hçnh báöu duûc. Saìng âæåüc saín xuáút tæì caïc loaûi dáy kim loaûi, såüi
kapräng, såüi tå vaì nhæîng váût liãûu khaïc.
Trãn hçnh 4.6a,b mä taí caïc loaûi saìng dáy khaïc nhau coï caïc läù hçnh vuäng vaì hçnh
chæî nháût. Kêch thæåïc cuía caïc saìng dáy âæåüc tiãu chuáøn hoaï.
Saìng coï säú kyï hiãûu tæång æïng våïi kêch thæåïc (mm) quy âënh cuía mäùi caûnh läù saìng.
Tiãút diãûn laìm viãûc (%) cuía saìng dáy coï läù hçnh vuäng âæåüc tênh theo cäng thæïc:
a2
F = 100
(a + d )2

75

trong âoï: a - kêch thæåïc caûnh läù saìng, mm;
Simpo PDF Merge - âæåìSplit Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
d and ng kênh cuía såüi, mm.
Caïc saìng dáy coï æu âiãøm âaïng kãø laì tiãút diãûn laìm viãûc låïn, âaût 70 %. Nhæåüc âiãøm
laì bë baìo moìn nhanh vaì caïc såüi coï khaí nàng chuyãøn dëch.

b)
a)

c)
Hçnh 4.6. Caïc daûng saìng dáy (a,b) vaì saìng âäüt läù (c)

Saìng âäüt läù âæåüc chãú taûo bàòng nhæîng táúm kim loaûi theo phæång phaïp dáûp läù trãn
caïc maïy eïp âäüt läù. Caïc läù saìng coï thãø coï nhæîng hçnh daûng khaïc nhau (hçnh 4.6 c). Saìng
coï läù hçnh troìn seî âaût hiãûu quaí hån trong quaï trçnh saìng.
Läù saìng âæåüc måí räüng phêa dæåïi coï âäü cän gáön 70 nhàòm ngàn mgæìa häùn håüp cuía
caïc tiãøu pháön laìm bêt läù.
Chiãöu daìy δ cuía táúm kim loaûi âãø dáûp läù troìn coï âæåìng kênh d laì: 0,75 d khi d < 0,5
mm; 0,7 d khi d = 0,5 ÷10 mm vaì 0,6 d khi d >10 mm.
Tiãút diãûn hoaût âäüng cuía saìng âäüt läù thæåìng ≤ 50 % vaì âæåüc tênh theo cäng thæïc :
F
F = 100 0
F
2
trong âoï: F0 - diãûn têch caïc läù saìng, mm ;
F - diãûn têch saìng, mm2.
Saìng âäüt läù coï nhæåüc âiãøm laì tiãút diãûn hoaût âäüng nhoí vaì bë baìo moìn nhanh khi läù
saìng nhoí do bãö daìy táúm kim loaûi moíng.
Maïy phán loaûi bàòng phæång phaïp cå hoüc. Hiãûn nay caïc loaûi maïy saìng bàòng
phæång phaïp cå hoüc âaî âæåüc saín xuáút våïi mäüt säú læåüng låïn, coï kêch thæåïc khaïc nhau.
Ngæåìi ta chia chuïng thaình hai nhoïm: nhoïm maïy saìng màût phàóng vaì nhoïm maïy saìng
hçnh truû.
ÅÍ maïy saìng phán loaûi màût phàóng nhåì coï cå cáúu dáùn âäüng maì caïc saìng coï chuyãøn
âäüng rung (song phàóng hoàûc troìn). Caïc cå cáúu baïnh ràng taûo ra caïc chuyãøn âäüng quay

76

xung quanh truûc. Caïc chuyãøn âäüng âoï laìm cho häùn håüp chuyãøn âäüng theo bãö màût saìng
Simpo PDF Merge g. Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
vaì âæåüc saìn and
Hçnh 4.7 mä taí maïy phán loaûi daûng СЩ-120, bäü pháûn hoaût âäüng chênh cuía maïy laì
saìng âuûc läù, noï âæåüc làõp nghiãng cäú âënh trong häüp so våïi màût phàóng nàòm ngang mäüt
goïc laì 20. Dæåïi âaïy häüp coï mäüt truûc lãûch tám, khi truûc lãûch tám quay seî laìm cho häüp vaì
saìng chuyãøn âäüng dao âäüng.

Hçnh 4.7. Maïy phán loaûi coï saìng làõc daûng màût phàóng CЩ-120:
1- Âãú maïy; 2- Giaï làõc phêa sau; 3- Häüp; 4- Saìng trãn; 5- Puli låïn; 6- Saìng
dæåïi; 7- Thanh truyãön; 8,13- Cæía khoang; 9- Gêa làõc phêa træåïc; 10-
Maïng;11- Puli nhoí;12- Âäüng cå âiãûn; 14- Truûc dáùn âäüng; 15- Cam; 16- Âáöu
thanh truyãön

Nguyãn tàõc laìm viãûc cuía maïy nhæ sau: caïc phäi baìo coï kêch thæåïc chæa âuïng quy
âënh âæåüc âæa vaìo tuïi nháûn vaì do chuyãøn âäüng dao âäüng cuía saìng, caïc phäi baìo chuyãøn
âäüng doüc theo bãö màût cuía noï. Phäi coï kêch thæåïc âuïng quy âënh loüt qua saìng trãn vaì råi
xuäúng saìng dæåïi, sau âoï âæåüc chuyãøn vaìo kho nguyãn liãûu vaì vaìo phán xæåíng thuyí
phán. Caïc máùu gäù khäng loüt âæåüc qua saìng âáöu tiãn seî âæåüc tiãúp tuûc nghiãön laûi. Âãø thu
nháûn caïc phäi gäù coï kêch thæåïc âuïng quy âënh, ngæåìi ta thæåìng sæí duûng caïc loaûi maïy coï
nhaîn hiãûu CЩM - 60, CЩ - 120, CЩ - 500 vaì nàng suáút cuía chuïng âaût âæåüc tæång æïng
60, 120 vaì 500 m3/h.
Maïy phán ly tæì tênh. Caïc taûp cháút kim loaûi thæåìng chæïa trong caïc nguyãn liãûu
daûng råìi, trong baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm. Taûp cháút kim loaûi chuí yãúu laì theïp vaì
gang coï tênh cháút sàõt tæì.
Caïc taûp cháút kim loaûi træåïc hãút coï thãø gáy ra sæït meí thiãút bë, taûo ra tia saïng khi va
âáûp våïi pháön kim loaûi cuía thiãút bë, khi âoï caïc häùn håüp råìi phán taïn mën coï thãø näø. Cho
nãn khäng cho pheïp coï taûp cháút kim loaûi trong saín pháøm. Vç váûy trong caïc giai âoaûn saín
xuáút cáön chuï yï taïch chuïng ra bàòng caïc maïy phán ly tæì tênh.

77

Nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía caïc loaûi maïy phán ly laì dæûa vaìo læûc huït taûp cháút kim
Simpo PDF Mergecand Split Unregisteredsau âoï taïchhttp://www.simpopdf.com bàòng nhæîng
loaûi cuía caï nam chám coï tæì tênh, Version - chuïng ra khoíi nam chám
phæång phaïp khaïc nhau.
Sæí duûng nam chám vénh cæíu hoàûc nam chám âiãûn âãø taûo nãn træåìng tæì tênh trong
maïy. Cæûc bàõc vaì cæûc nam cuía nam chám coï læåüng tæì tênh nhæ nhau, tyí lãû våïi khäúi læåüng
nam chám. Læûc cuía tæì træåìng laì læûc taïc âäüng tåïi mäüt âån vë cæûc taûi mäüt âiãøm naìo âoï cuía
træåìng tæì.
Træåìng tæì tênh coï hai loaûi: loaûi træåìng âäöng nháút vaì loaûi træåìng khäng âäöng nháút.
Do hçnh daûng vaì sæû phán bäúï cuía caïc cæûc nam chám maì trong khäng gian laìm viãûc cuía
maïy phán ly taûo ra nhæîng tæì tênh khäng thäúng nháút. Læûc huït cuía nam chám (N) âæåüc xaïc
âënh theo cäng thæïc: P = 4 ⋅ 10 5 B 2 S ; trong âoï: B - cæåìng âäü caím æïng tæì, N; S - diãûn
têch tiãút diãûn cuía cæûc nam chám, m2.
Caïc cäüt nam chám loaûiû БКМ - 2 - 3 (hçnh 4.8 a) coï khung gäù hay nhäm 1 vaì caïc
khäúi nam chám 3, chuïng coï thãø quay xung quanh truûc mäüt goïc 900 nhåì tang quay 2.
Loaûi cäüt BKM - 3 - 7 (hçnh 4.8 b) caïc nam chám 1 âæåüc âáøy tåïi hay ruït ra theo mäüt
hæåïng khi tiãún haình laìm saûch hay thay thãú.

a)

Kêch thæåïc caïc thoíi
nam chám

b)

78

Hçnh 4. 8. Caïc cäüt nam chám:
Simpo PDF a- БКМand Split Unregistered Version -i http://www.simpopdf.comCæía quan
Merge -2-3:1- khung; 2- Tay quay;3- Khäú nam chám; 4- Läù thoaït; 5-
saït; 6- Vêt âiãöu chènh; 7- Táúm hæåïng; b- БКМ-3-7: 1- Bäü nam chám; 2- Häüp
Baíng 4.4. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc cäüt nam chám

БKM2-1,5

БKM2-7,5

БKMΠ2-3
БKM2-3

БKM2-5

БKM3-7

БKM4-5
Tãn goüi

Säú nam chám, caïi 12 24 40 60 84 80 24
Chiãöu daìi cuía âæåìng tæì
tênh, mm 150 300 500 750 700 500 300
Säú âæåìng tæì tênh 2 2 2 2 3 4 2
Váût liãûu nam chám Håüp kim manico (3Cu, 8Al, 14Ni, 24Co, 51Fe)

Tang âiãûn tæì cäú âënh laì bäü pháûn chênh cuía maïy phán ly âiãûn tæì loaûi tang quay vaì
loaûi bàng taíi coï hãû tæì tênh cäú âënh. Âoaûn äúng 2 laìm tæì váût liãûu moíng khäng coï tæì tênh
âæåüc quay quanh tang âiãûn tæì cäú âënh (hçnh 4.9, baíng 4.5).

Baíng 4.5. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy phán ly âiãûn tæí

Tãn goüi А1-ДЭС ДЛ1-С
Nàng suáút haût, táún/h 20 12
Kêch thæåïc tang, mm:
âæåìng kênh 400 500
bãö daìy laìm viãûc 510 415
Säú voìng quay cuía tang, âäü/s 180 hay 90 1,2
Cäng suáút thiãút kãú, kW 1,0 2,2

Âäúi våïi maïy phán ly âiãûn tæì coï tang quay, saín pháøm tæì phãùu nháûn 3 âæa vaìo truûc
naûp liãûu 4 âãø âaím baío taíi âãöu saín pháøm âãún âoaûn äúng quay. Trong maïy phán ly coï bàng
taíi, saín pháøm tæì phãùu nháûn 3 cho vaìo bàng taíi chuyãøn âäüng, khi caïc taûp cháút kim loaûi råi
vaìo træåìng tæì thç bë giæî laûi trãn bãö màût cuía âoaûn äúng quay, cho âãún khi naìo dæåïi taïc
duûng cuía troüng læûc váùn khäng bë råi vaìo thuìng 6. Duìng chäøi âãø láúy caïc tiãøu pháön nhoí ra
khoíi tang quay hay ra khoíi bàng taíi.

79

Saín pháøm âæåüc laìm saûch hãút kim loaûi thç cho ra khoíi maïy qua raînh thoaït 7. Âãø
Simpo PDF Merge and quaí hån thç hãû âiãûn tæì cuía maïyhttp://www.simpopdf.com theo thæï tæû
laìm saûch coï kãút Split Unregistered Version - phaíi laì hãû nhiãöu cæûc, bäú trê
doüc âæåìng chuyãøn dëch cuía saín pháøm. Âäüng cå 9 laìm quay caïc âoaûn äúng cuía maïy.

a) b)

Hçnh 4.9: Maïy phán ly âiãûn tæì. a- Daûng tang quay; b- Daûng bàng taíi:
1- Tang âiãûn tæì; 2- Âoaûn äúng; 3- Phãùu nháûn; 4- Truûc naûp liãûu; 5- Bàng
taíi váûn chuyãøn; 6- Thuìng thu nháûn; 7- Raînh thoaït; 8- Chäøi; 9- Âäüng

4.3. THUÌNG CHÆÏA
Âãø baío quaín ngàõn haûn caïc váût liãûu råìi vaì âaím baío hoaût âäüng nhëp nhaìng cuía thiãút
bë thæåìng ngæåìi ta bäú trê caïc thuìng chæïa åí âáöu vaì cuäúi bàng taíi, dæåïi xyclon cuía caïc
thiãút bë sáúy vaì thiãút bë váûn chuyãøn thuíy læûc, træåïc vaì sau caïc maïy nghiãön, træåïc vaì sau
caïc maïy phán loaûi. Thuìng chæïa âæåüc sæí duûng räüng raîi cuìng våïi caïc bäü pháûn naûp liãûu,
caïc bäü pháûn âënh læåüng trong táút caí caïc cäng âoaûn saín xuáút caïc saín pháøm täøng håüp sinh
hoüc. Thuìng chæïa coï caïc daûng truû, choïp, cáöu (hçnh 4.10 a, h). Phuû thuäüc vaìo hçnh daïng
cuía thuìng chæïa maì viãûc chuyãøn nguyãn liãûu coï daûng cäüt chaíy bçnh thæåìng (hçnh 4.10 e),
daûng thuyí læûc khi táút caí khäúi nguyãn liãûu cuìng chuyãøn (hçnh 4.10 g) vaì daûng häøn håüp
(hçnh 4.10 h).
Khi chuyãøn bçnh thæåìng thç täúc âäü chuyãøn âäüng cuía nguyãn liãûu (m/s) âæåüc xaïc
âënh theo cäng thæïc:

80

v = K u 3,2 gR
Simpo PDF Merge and Split Unregisteredváût liãûu áømhttp://www.simpopdf.com haût K = 0,6
trong âoï: Ku- hãû säú chuyãøn (âäúi våïi Version - daûng buûi Ku = 0,221, daûng u
vaì daûng cuûc Ku = 0,4);
R - baïn kênh thuyí læûc cuía läù (âæåüc xaïc âënh bàòng tyí säú giæîa diãûn têch cuía
läù / chu vi), m.
Khi chuyãøn dëch daûng thuyí læûc thç täúc âäü chuyãøn âäüng cuía váût liãûu (m/s) âæåüc xaïc
âënh theo cäng thæïc :
v = K u 2 gh
trong âoï: h - chiãöu cao cuía váût liãûu trong thuìng chæïa, m.
Tiãu hao nguyãn liãûu tæì thuìng chæïa (m3/h):
Q = 3600 ⋅ F ⋅ v
trong âoï: F - diãûn têch läù thoaït (âäúi våïi bäüt vaì haût nhoí mën thæåìng láúy ≥ 0,09 m2).
Âãø ngàn ngæìa sæû treo liãûu vaì taûo tæû do cäút liãûu, trong thuìng chæïa thæåìng trang bë
thãm bäü laìm tåi hay bäü rung. Âãø âiãöu chènh viãûc cáúp liãûu cho thuìng chæïa thæåìng duìng
cæía van våïi caïc daûng táúm chàõn, quaût chàõn, van chàõn...

a) b) c) d) e)

g) h)
Hçnh 4.10. Caïc loaûi thuìng chæïa

4.4. CAÏC BÄÜ ÂËNH LÆÅÜNG MÄI TRÆÅÌNG THÃØ HAÛT VAÌ THÃØ LOÍNG
Caïc bäü âënh læåüng âãø taíi âãöu nguyãn liãûu vaìo thiãút bë, âäöng thåìi cuîng âæåüc sæí
duûng åí caïc cäng âoaûn saín xuáút cuäúi cuìng. Trong træåìng håüp âáöu chuïng âæåüc goüi laì bäü
naûp liãûu. Trong saín xuáút vi sinh, caïc bäü âënh læåüng mäi træåìng daûng haût coï nguyãn tàõc
taïc âäüng khaïc nhau: taïc âäüng giaïn âoaûn (âënh læåüng theo thãø têch, âënh læåüng theo troüng
læåüng) vaì taïc âäüng liãn tuûc.

81

4.4.1. Bäü âënh læåüng theo thãø têch
Simpo PDF Merge and Splitliãn tuûc theo thãø têch cuía- muäúi, bäüt, caïm, baî, baïn thaình pháøm vaì
Âãø âënh læåüng Unregistered Version http://www.simpopdf.com
thaình pháøm cuía cäng nghiãûp vi sinh thæåìng ngæåìi ta sæí duûng caïc bäü âënh læåüng theo thãø
têch coï caïc daûng sau: vêt taíi, áu, rung, vêt rung âiãöu khiãøn bàòng phæång phaïp thuí cäng,
bàòng âiãûn hay bàòng khê âäüng hoüc.
Nàng suáút cuía caïc bäü âënh læåüng âæåüc âiãöu chènh bàòng cå cáúu âiãöu haình cuía bäü
dáùn âäüng bàòng âiãûn hay bàòng khê âäüng hoüc.
Bäü naûp liãûu daûng áu. Âæåüc sæí duûng âãø taíi caïc váût liãûu daûng haût hay daûng bäüt coï
máût âäü xãúp âãún 1,8 g/cm3, kêch thæåïc haût âãún 10 mm vaì nhiãût âäü âãún 1000C.
Bäü naûp liãûu gäöm räto làõp cäú âënh trãn truûc vaì cå cáúu dáùn âäüng. Caïc cå cáúu dáùn
âäüng gäöm äø chça, bäü truyãön âäüng truûc vêt vaì cå cáúu baïnh coïc (hçnh 4.11).
.

Hçnh 4.11. Bäü naûp liãûu kiãøu áu:
1,4 - Caïc nàõp biãn; 2- Voí; 3- Räto; 5- Truûc;
6- Cå cáúu baïnh coïc; 7- Chäút; 8- Cam; 9-
Truûc vêt; 10- Vä làng; 11- Âai äúc; 12- Truûc
êt
Bäü naûp liãûu âæåüc boüc trong voí vaì coï caïc khåïp näúi äúng naûp liãûu vaì thaíi liãûu.

82

Âiãöu chènh nàng suáút cuía bäü naûp liãûu (daûng áu coï cå cáúu âiãöu khiãøn khê âäüng)
Simpo PDFcMerge and Split Unregisteredcoìn trong - http://www.simpopdf.comu âiãöu khiãøn
âæåü dáùn âäüng bàòng maìng khê neïn, Version caïc bäü naûp liãûu coï caïc cå cáú
bàòng âiãûn thç viãûc âiãöu chènh nàng suáút nhåì cå cáúu cháúp haình bàòng âiãûn.
Nàng suáút cuía bäü naûp liãûu phuû thuäüc vaìo loaûi kêch thæåïc vaì dao âäüng trong khoaíng:
0,14 ÷1,3; 0,7 ÷ 3,6; 1,5 ÷14,2; 5 ÷ 56 m3/h våïi säú voìng quay cuía räto 0,03 ÷ 0,31 vaì
0,035 ÷ 0,33 voìng /s.
Bäü âënh læåüng kiãøu vêt taíi. Duìng âãø taíi nguyãn liãûu haût - bäüt coï kêch thæåïc haût
âãún 5 mm, âäü áøm âãún 1,5 % vaì máût âäü xãúp âãún 1,9 kg/ cm3. Bäü âënh læåüng kiãøu vêt
âæåüc sæí duûng thæûc cháút laì nhæîng cå cáúu taíi liãûu trong äúng nàòm ngang cuía âæåìng dáùn
nguyãn liãûu vaì coï thãø âiãöu khiãøn bàòng thuí cäng hay bàòng âiãûn.
Voí hçnh truû cuía bäü naûp liãûu âæåüc làõp chàût vaìo caïc äúng khåïp näúi taíi liãûu vaì thaïo
liãûu (hçnh 4.12). Bãn trong voí coï vêt taíi xoàõn váûn chuyãøn. Caïc màût nuït cuía voí âæåüc làõp
kên båíi caïc nàõp vaì caïc cå cáúu bët kên.

Naûp liãûu

Thaíi liãûu

Hçnh 4.12: Bäü âënh læåüng kiãøu vêt taíi daûng B-1:
1- Bäü truyãön âäüng truûc vêt; 2- Bäü biãún täúc; 3- Âäüng cå;4- Voí hçnh truû; 5- Vêt váûn chuyãøn

Nàng suáút cuía bäü naûp liãûu phuû thuäüc vaìo âæåìng kênh cuía vêt taíi, vaìo säú voìng quay.
Âiãöu chènh bäü biãún täúc coï thãø bàòng thuí cäng, tæì xa hay tæû âäüng. Nàng suáút (m3/h): 0,06
÷ 0,37; 0,13 ÷ 0,76 ; 0,61 ÷ 3,65; 2,4 ÷ 14,3; 7 ÷ 42.
Âãø taíi váût liãûu bäüt coï âäü råìi keïm, máût âäü xãúp âãún 8,8 kg/ cm3 vaì nhiãût âäü âãún 600C
thæåìng sæí duûng bäü naûp liãûu kiãøu rung daûng vêt (B-2).
Bäü âënh læåüng daûng âéa. Loaûi naìy duìng âãø taíi caïc váût liãûu haût, bäüt daûng råìi coï
kêch thæåïc âaût âãún 5 mm vaì máût âäü xãúp âãún 1,8 kg/cm3, âæåüc sæí duûng trong caïc quaï
trçnh cäng nghãû liãn tuûc âãø naûp liãûu cho caïc thiãút bë, cho caïc maïy träün, maïy

83

nghiãön...âäöng thåìi cuîng laì loaûi maïy dåî taíi cho caïc thuìng chæïa cäú âënh. Bäü âënh læåüng
Simpo PDFgMerge and Split Unregistered n hay bàòn-ghttp://www.simpopdf.com
daûn âéa âæåüc âiãöu khiãøn bàòng khê neï Version phæång phaïp thuí cäng.
Bäü âënh læåüng gäöm voí kên, caïc âéa, äúng läöng vaì táúm naûp liãûu (hçnh 4.13). Dáùn
âäüng cuía âéa laì tæû âäüng qua häüp biãún täúc vaì bäü truyãön âäüng truûc vêt.
Nàng suáút cuía bäü âënh læåüng âæåüc âiãöu chènh khi chuyãøn âæïng äúng läöng nhåì häüp
biãún täúc hay bàòng biãún âäøi täúc âäü goïc quay cuía âéa. Trong caïc bäü âënh læåüng âæåüc âiãöu
khiãøn bàòng khê âäüng hoüc, äúng läöng âæåüc di chuyãøn nhåì sæû dáùn khê neïn, bàòng maìng
moíng, coìn khi âiãöu khiãøn bàòng âiãûn - nhåì cå cáúu thæìa haình.

Hçnh 4.13. Bäü âënh læåüng daûng âéa:
1- Âéa; 2- Tang quay; 3- Táúm naûo liãûu; 4- ÄÚng läöng; 5- Voí; 6- Cå cáúu
âoìn vêt taíi; 7- Tang quay; 8- Âäüng cå; 9- Bäü truyãön âäüng truûc vêt

Bäü âiûnh læåüng kiãøu rung. Bäü âënh læåüng kiãøu rung âæåüc æïng duûng âãø taíi caïc váût
liãûu coï âäü tåi keïm, coï goïc nghiãng tæû nhiãn låïn hån 400, nhiãût âäü âãún 700C.
Bäü naûp liãûu gäöm coï buäöng chæïa vaì âaïy rung. Âaïy rung âæåüc làõp cäú âënh trãn giaìn
treo coï bäü giaím xoïc. ÄÚng naûp liãûu vaì âaïy rung âæåüc näúi laûi bàòng äúng caosu deío. Maïy
rung âæåüc làõp trãn màût bêch chëu læûc cuía âaïy rung. Âäüng cå laìm quay truûc maïy rung.
Nàng suáút cuía bäü naûp lãûu phuû thuäüc vaìo sæû âiãöu khiãøn maïy rung vaì phuû thuäüc vaìo
kêch thæåïc cuía thiãút bë, tæì 21 âãún 36 m3, khi cäng suáút cuía maïy rung 0,6 kW.

4.4.2. Cán âënh læåüng
Cán âënh læåüng gäöm hai nhoïm: âënh læåüng giaïn âoaûn (theo meí), âæåüc âënh læåüng
chuí yãúu åí cäng âoaûn cuäúi cuìng vaì âënh læåüng liãn tuûc.

84

Cán âënh læåüng coï thãø âiãöu chènh thuí cäng, baïn tæû âäüng vaì tæû âäüng.
Simpo PDF Mergeâënh læåüngUnregistered Version - http://www.simpopdf.com læåüng bäüt
Cán and Split giaïn âoaûn. Cán âënh læåüng BAД-1-342 duìng âãø âënh
coï máût âäü xãúp 0,2 ÷ 0,8 g/cm3. Loaûi cán liãön bäún cáúu tæí âæåüc trang bë bäún bäü âënh læåüng
kiãøu rung, âäöng häö âo, caïc caím biãún xenxin âãø nháûn tên hiãûu tæì xa. Âiãöu khiãøn cán bàòng
âiãûn - khê neïn.
Viãûc xaïc âënh khäúi læåüng cho mäüt meí âæåüc thæûc hiãûn tæì traûm âiãöu khiãøn.
Cán âënh læåüng tæû âäüng cho caïc váût liãûu haût råìi BA-3Bn; BA-3-Шa duìng âãø cán
caïc váût liãûu haût råìi coï máût âäü xãúp 0,2 ÷ 0,8 g/cm3.
Træåïc tiãn naûp liãûu thä, sau âoï naûp liãûu tinh nhåì bäü naûp liãûu bàòng âiãûn tæì.
Âãø âënh læåüng caïc chãú pháøm âàûc biãût coï thãø duìng cán tæû âäüng.
Caïc cán âoìn tæû âäüng âæåüc trang bë bäü naûp liãûu, phãùu chæïa coï âaïy måí vaì maïy âãúm
cå hoüc. Cán coï thãø hoaût âäüng trong mäüt täø håüp thäúng nháút våïi maïy goïi chãú pháøm.
Trong saín xuáút premik vaì tiãu chuáøn hoaï caïc chãú pháøm æïng duûng âënh læåüng theo
troüng læåüng (cán âënh læåüng) vaì âënh læåüng theo thãø têch. Cán âënh læåüng daûng ДK âæåüc
sæí duûng räüng raîi nháút. Nhåì caïc cán naìy maì caïc cáúu tæí premik coï thãø âënh læåüng våïi âäü
chênh xaïc âãún 0,1 %.
Âãø âënh læåüng mäi træåìng nhiãöu cáúu tæí âaïng leî phaíi coï nhiãöu bäü âënh læåüng cho
nhiãöu cáúu tæí, nhæng coï thãø sæí duûng caïc bäü âënh læåüng cho saín pháøm liãn tuûc vaìo mäüt
gaìu cán. Trãn gaìu cán coï caïc phãùu naûp liãûu, säú phãùu bàòng säú cáúu tæí. Âënh læåüng thæï tæû
theo tæìng cáúu tæí våïi phãùu naûp liãûu cho cáúu tæí âoï.
Nhåì caïc bäü âënh læåüng ДK maì coï thãø âënh læåüng saín pháøm trong giåïi haûn räüng
(baíng 4.6).
Cán âënh læåüng liãn tuûc. Caïc bäü naûp liãûu vaì caïc bäü âënh læåüng theo thãø têch -
daûng âéa, tang quay, vêt xoàõn... khäng âaím baío âäü chênh xaïc yãu cáöu vaì tênh âãöu âàûn
cuía doìng nguyãn liãûu, cán âënh læåüng liãn tuûc coï nhiãöu æu âiãøm hån, khàõc phuûc âæåüc
caïc nhæåüc âiãøm cuía caïc loaûi cán âaî âæåüc nãu åí trãn.

Baíng 4.6. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc cán âënh læåüng giaïn âoaûn

Caïc chè säú ДК-2 ДК-10 ДК-20
Khäúi læåüng meí, kg 0,3÷2,5 1÷10 5÷20
Thåìi gian cuía chu kyì cán, s 60 60 60
3
Sæïc chæïa cuía gaìu, m 0,014 0,034 0,1
Cäng suáút dáùn âäüng, kW 1,5 1,5 1,0
Kêch thæåïc cå baín, mm 1455×645×1110 1455×645×1110 1450×840×1400
Khäúi læåüng, kg 400 385 330

85

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com -100
Caïc chè säú ДК-40 ДК-70 ДК
Khäúi læåüng meí, kg 20÷40 40÷70 70÷100
Thåìi gian cuía chu kyì cán, s 60 60 60
3
Sæïc chæïa cuía gaìu, m 0,128 0,26 0,35
Cäng suáút dáùn âäüng, kW 1,0 1,0 1,0

Loaûi naìy bao gäöm caïc bäü âënh læåüng bàng taíi. Bäü âënh læåüng bàng taíi gäöm âéa
nháûn, bàng taíi, cå cáúu tay âoìn coï con làn nháûn váût liãûu nàòm åí dæåïi pháön cán cuía bàng taíi
Nàng suáút cuía bäü âënh læåüng âæåüc thiãút kãú theo taíi troüng trãn bàng vaì theo täúc âäü
chuyãøn âäüng cuía bàng taíi. Nguyãn liãuû tæì phãùu nháûn cho vaìo bàng taíi cuía bäü âënh
læåüng. Pháön bàng taíi tæì truûc con làn âåî cuäúi cuìng âãún truûc cuía tang bë âäüng laì saìng cán
cuía âënh læåüng. Khäúi læåüng cuía bàng cuìng våïi khäúi læåüng váût liãûu nàòm trãn bàng taíi taïc
âäüng tåïi con làn , coìn caïnh tay âoìn khaïc (keïo càng) âæåüc näúi våïi âoìn cán coï quaí cán di
âäüng. Nàng suáút âæåüc xaïc âënh theo quaí cán naìy. Âoìn cán coï liãn quan âãún âiãöu tiãút tæû
âäüng haû xuäúng, náng lãn. Âiãöu tiãút laìm giaím hoàûc tàng cæía thoaït cuía phãùu nháûn tæång
æïng khi biãún âäøi naûp liãûu.

4.4.3. Bäü âënh læåüng mäi træåìng loíng
Âãø âënh læåüng theo thãø têch våïi læåüng âiãöu chènh chênh xaïc caïc dung dëch trung
hoaì, caïc dung dëch coï tênh àn moìn thæåìng ngæåìi ta sæí duûng båm âënh læåüng. Caïc båm
âënh læåüng âæåüc näúi våïi nhau bàòng truûc dáùn âäüng chung, taûo ra täø håüp âënh læåüng âãø
âënh læåüng âäöng thåìi mäüt säú cáúu tæí khaïc nhau
Trong caïc quaï trçnh cäng nghãû âoìi hoíi phaíi âiãöu chènh vaì giæî tyí lãû naûp liãûu âäöng
thåìi mäüt säú cáúu tæí khaïc nhau thæåìng sæí duûng caïc täø håüp âënh hæåïng. Trong kãút cáúu coï
cå cáúu âiãöu chènh vaì 7 xilanh thuyí læûc. Trãn cå såí säú xilanh, ta thiãút kãú daîy båm âënh
læåüng vaì caïc täø håüp cáön thiãút. Cáúp liãûu trong båm vaì trong täø håüp âæåüc âiãöu chènh bàòng
sæû thay âäøi chiãöu daìi haình trçnh laìm viãûc cuía pitton.
Cå cáúu âiãöu chènh cho pheïp thay âäøi nàng suáút khi âäüng cå laìm viãûc hay dæìng.
Nhiãût âäü cuía cháút loíng âënh læåüng cho pheïp âãún 800C khi coï voìng âãûm bàòng
caosu vaì khi coï voìng âãûm bàòng cháút deío chæïa flo âãún 2000C, âäü nhåït âäüng hoüc cuía caïc
mäi træåìng âæåüc båm tæì 10−6 âãún 0,1 Pa⋅s. Cáúp liãûu âënh mæïc:10,16, 25, 40, 63, 100,
160, 400, 630, 1000, 1600 vaì 2500 l/h.

4.5. NÄIÖ PHAÍN ÆÏNG

86

Näöi phaín æïng bàòng theïp hay bàòng gang traïng men duìng âãø tiãún haình caïc quaï trçnh
Simpo PDF - lyï khaïc nhau. Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
hoaï Merge and Split
Näöi phaín æïng - maïy träün laì mäüt thiãút bë daûng xilanh âæïng coï thãø têch tæì 0,1 ÷ 100
3
m hoàûc hån, coï aïo håi (hçnh 4.14).
Bãn trong thiãút bë coï cå cáúu âaío träün daûng tuabin håí.
Khi sæí duûng caïc thiãút bë coï aïo håi daûng baïn äúng thç aïp suáút laìm viãûc cho pheïp âãún
1,6 MPa, coìn trong aïo haìn phàóng khäng nhoí hån 0,4 MPa. Næåïc maïy hay næåïc tuáön
hoaìn, næåïc muäúi, håi næåïc baío hoaì hay cháút taíi nhiãût hæîu cå coï nhiãût âäü cao coï thãø cho
vaìo aïo hay vaìo ruäüt xoàõn.
Näöi phaín æïng - maïy träün coï thãø thaïo råìi hay haìn cäú âënh våïi caïc bäü pháûn âaïy elip
vaì nàõp. Trãn thiãút bë coï caïc khåïp näúi âãø naûp caïc cháút taíi nhiãût, chaíy traìn saín pháøm, âãø
näúi äúng quaï aïp, näúi khåïp âáöu äúng nguyãn liãûu, khaío saït cháút liãûu, caïc khåïp näúi âãø naûp
vaì thaíi cháút taíi nhiãût vaì saín pháøm, van an toaìn, nhiãût kãú. Sau khi naûp vaìo thiãút bë mäüt
læåüng næåïc nháút âënh, tiãún haình cháút liãûu caïc cáúu tæí daûng haût bàòng bàng taíi.Tiãún haình
âun noïng mäi træåìng âãún mäüt nhiãût âäü âaî cho bàòng phæång tiãûn âiãöu chènh tæû âäüng.

Hçnh 4.14. Näöi phaín æïng daûng âæïng:
1- ÄÚng näúi âãø naûp cháút taíi nhiãût;
2- ÄÚng chaíy traìng saín pháøm;
3- ÄÚng quaï aïp;
4- Âáöu näúi äúng naûp nguyãn liãûu;
5- Cæía quan saït;
6- Cæía thoaït cháút taíi nhiãût;
7- Cæía vaìo cuía cháút taíi nhiãût;
8- Cæía ra cuía saín pháøm;
9- Cæía thoaït cháút taíi nhiãût.

Táön säú träün cuía maïy khuáúy 0,2 ÷ 0,33 voìng/s, phuû thuäüc vaìo daûng cå cáúu träün vaì
caïc tênh cháút cuía caïc cáúu tæí âem träün.
Khi thiãút kãú maïy träün daûng tuabin, säú voìng quay - 3 ÷ 3,3 voìng/s, daûng khung -
0,33 ÷ 1 voìng /s.

87

Dáùn âäüng maïy träün âæåüc thæûc hiãûn nhåì âäüng cå âiãûn qua häüp giaím täúc.
Simpo PDF Merge bë coïSplitâãûm nàõp bêt âäúiVersion -træåìng khäng âäüc, khäng näø, laìm viãûc åí
Thiãút and caïc Unregistered våïi mäi http://www.simpopdf.com
aïp suáút khê quyãøn, coï caïc âãûm màût muït daûng TДM laìm viãûc åí aïp suáút dæ 0,6 MPa hay
trong chán khäng âãún 40 kPa âäúi våïi mäi træåìng âäüc haûi, dãù chaïy vaì dãù näø.

4.6. THIÃÚT BË ÂUN NOÏNG BÀÒNG ÂIÃÛN LOAÛI CHÄÚNG NÄØ
Thuäüc loaûi naìy gäöm näöi phaín æïng, näöi háúp coï bäü pháûn âun noïng bàòng âiãûn chäúng
näø. Chuïng âæåüc sæí duûng trong cäng nghiãûp vi sinh âãø tiãún haình caïc quaï trçnh cäng nghãû
khaïc nhau trong caïc mäi træåìng cháút loíng mäüt pha, nhiãöu pha dãù näø cuîng nhæ trong caïc
phoìng coï tênh nguy hiãøm cao.
Mäi træåìng laìm viãûc trong voí thiãút bë laì cháút loíng coï tênh àn moìn thiãút bë, dãù chaïy,
dãù näø hay âäüc, laì nhuî tæång, häùn håüp khê loíng hay laì huyãön phuì coï näöng âäü pha ràõn nhoí
hån 30 %.
Caïc näöi phaín æïng coï sæïc chæïa tæì 25 âãún 630 lêt vaì caïc näöi háúp coï sæïc chæïa tæì 10
âãún 250 lêt laìm viãûc dæåïi aïp suáút 0,6 vaì 10 MPa tæång æïng.Viãûc chäúng näø cuía caïc cå
cáúu bàòng âiãûn cuía näöi phaín æïng vaì näöi háúp bàòng caïch thäøi khäng khê saûch hay khê trå
våïi aïp suáút dæ tæì 0,02 âãún 0,05 MPa vaìo khoaíng giæîa voí vaì tæåìng thiãút bë.
Khi giaím aïp suáút dæ trong voí nhoí hån 0,01 MPa seî xaíy ra tàõt tæû âäüng caïc pháön tæí
âun noïng bàòng âiãûn. Caïc thiãút bë coï gàõn caïc bäü pháûn âoïng tæû âäüng âãø ngàõt nguäön âiãûn
khi nhiãût âäü cuía mäi træåìng trong thiãút bë cao hån nhiãût âäü quy âënh theo quy trçnh cäng
nghãû nhæng khäng cao hån 2000C âäúi våïi näöi phaín æïng vaì 2500C âäúi våïi näöi háúp.
Voí thiãút bë âæåüc chãú taûo bàòng caïc loaûi theïp khäng gè chæïa håüp kim cao niken
12X18H10T vaì 10X17H13M2T.
Caïc näöi phaín æïng coï caïc cå cáúu âaío träün daûng xoàõn äúc hay kiãøu neo våïi âãûm keïp
cho truûc, cho pheïp hoaût âäüng khi haû aïp âãún 2666 Pa.
Thiãút bë coï äúng quaï aïp; coï caïc khåïp näúi âãø thaïo åí dæåïi, âãø naûp caïc cáúu tæí chênh, âãø
naûp vaì thaïo cháút loíng âaî âæåüc laìm nguäüi, âãø gàõn caïc nhiãût kãú, nhiãût ngáùu, van baío hiãøm;
coï caïc cæía naûp vaì khaío saït, cæía naûp khê trå.

88


Chæång 5

MAÏY VAÌ THIÃÚT BË CHUÁØN BË
MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG

Mäüt trong nhæîng giai âoaûn quan troüng cuía saín xuáút saín pháøm täøng håüp vi sinh laì
chuáøn bë caïc mäi træåìng dinh dæåîng. Phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút cå - lyï cuía caïc cáúu tæí
mäi træåìng dinh dæåîng maì coï thãø hoaì tan chuïng hay huyãön phuì hoaï trong næåïc våïi Tyí lãû
nháút âënh åí nhiãût âäü vaì pH âaî cho. Caïc polysaccarit thuyí phán âãún monosaccarit coìn
mäüt säú mäi træåìng chæïa tinh bäüt phaíi náúu åí nhiãût âäü cao. Caïc dung dëch vaì caïc huyãön
phuì cuía caïc cáúu tæí chuáøn bë cuìng mäüt luïc hoàûc riãng biãût, træåïc hãút laì åí daûng cä, tiãúp
âãún laìm loaîng træåïc khi cáúy sinh váût.
Trong quaï trçnh chuáøn bë caïc mäi træåìng dinh dæåîng, phuû thuäüc vaìo yãu cáöu cäng
nghãû, maì tiãún haình tinh luyãûn chuïng nhæ trung hoaì, kãút tuía, laìm laûnh, loaûi caïc cáúu tæí æïc
chãú hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût, laìm giaìu mäi træåìng bàòng caïc cháút hoaût hoaï sinh
hoüc...
Âãø chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng thæåìng sæí duûng caïc thiãút bë khaïc nhau: thiãút bë
thuyí phán, trung hoaì, thiãút bë âaío träün, bãø làõng, xoaïy thuyí læûc, thiãút bë trao âäøi nhiãût, loüc,
tiãût truìng...

5.1. CAÏC THIÃÚT BË THUYÍ PHÁN VAÌ NGHËCH ÂAÍO ÂÆÅÌNG, THUYÍ PHÁN
POLYSACCARIT VAÌ PROTEIN
Âãø saín xuáút náúm men gia suïc vaì ræåüu etylic thæåìng duìng phãú liãûu gäù, tráúu, loîi ngä,
than buìn... laì nguäön hydratcacbon. Hydratcacbon trong nguäön nguyãn liãûu ban âáöu åí
daûng polysaccarit - håüp cháút khäng thêch håüp cho sæû nuäi dæåîng náúm men. Trong cäng
nghiãûp, viãûc thuyí phán polysaccarit ra monosaccarit âæåüc thæûc hiãûn trong caïc thiãút bë
thuyí phán chuí yãúu duìng axit sunfuric loaîng åí nhiãût âäü cao âãún 1900C.
Trong quaï trçnh thuyí phán monosaccarit coìn taûo ra dextrin - saín pháøm thuyí phán
khäng hoaìn toaìn polysaccarit. Thuyí phán dextrin ra monosaccarit âæåüc thæûc hiãûn trong
caïc maïy âaío träün åí nhiãût âäü 1400C.
Mäüt trong nhæîng phæång phaïp cäng nghiãûp âãø thu nháûn caïc axit amin (metionin,
trionin...) laì thuyí phán protein cuía caïc náúm men vaì caïc chãú pháøm protein khaïc bàòng axit

89

hay bàòng enzim. Thuyí phán protein bàòng axit âæåüc thæûc hiãûn trong caïc thiãút bë thuyí
Simpo PDF Merge t âäü 1200C våïi caïc cháút xuïc taïc nhæ H2SO4, HCl. Thuyí phán protein bàòng
phán åí nhiãû and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
enzim thæûc hiãûn åí nhiãût âäü 400C våïi pH 5 ÷ 7. Cháút xuïc taïc laì enzim thuyí phán protein.
Caïc thiãút bë thuyí phán taïc âäüng tuáön hoaìn coï låïp loït chëu axit. Trong saín xuáút
thæåìng duìng caïc thiãút bë thuyí
phán coï sæïc chæïa 18, 30, 37, 50
vaì 80 m3. Kãút cáúu cuía caïc thiãút
9
bë thuyí phán khaïc nhau cå baín
båíi kêch thæåïc hçnh hoüc, caïc
phæång phaïp naûp axêt âãø thuyí
phán vaì choün saín pháøm thuyí
phán. Hçnh 5.1 trçnh baìy kãút
cáúu thiãút bë thuyí phán coï thãø
têch 80 m3. Thiãút bë chuí yãúu laì
bçnh truû bàòng theïp âæåüc haìn våïi
hai pháön cän trãn vaì dæåïi. Âãø
ngàn ngæìa sæû han gè, bãö màût
6 bãn trong cuía thiãút bë âæåüc phuí
låïp bãtäng (70 ÷ 90 mm) coï låïp
4
phuí màût. Låïp phuí màût laì nhæîng
váût liãûu chëu nhiãût vaì bãön våïi
axit - gaûch gäúm, baín grafit,
gaûch samot chëu læía. Chäúng gè
cæía trãn vaì cæía dæåïi cuía voí
bàòng låïp âäöng thanh, nàõp theïp
åí trãn cuîng laìm bàòng låïp loït
âäöng thanh hay âäöng thau. Táút
caí caïc khåïp näúi tiãúp våïi mäi
træåìng àn moìn (axit sunfuric
loaîng vaì saín pháøm thuyí phán)
âãöu coï låïp loït bàòng âäöng thanh.
Khåïp näúi coï thãø laìm bàòng hai
Hçnh 5.1. Thiãút bë thuyí phán: låï p theï p , mäü t låï p chëu axit.
1- Voí theïp; 2- Låïp bãtäng; 3- Låïp âãûm; 4- Caïc äúng loüc daìi; 5- Caïc äúng loüc
ngàõn; 6- Cæía láúy saín pháøm thuyí phán vaì naûp håi; 7- Van; 8- Cán âo; 9-
Cæía naûp næåïc; 10- Cæía naûp axit ; 11- Nàõp; 12 - Cæía thäøi

90

Cáúu taûo âàûc biãût cuía nàõp hoaût âäüng nhanh laì baío âaím âäü kên cuía thiãút bë trong thåìi
Simpo PDF Merge andâaím baío âoïng, måí nhanh. Kãút - http://www.simpopdf.com åí dæåïi âaím
gian hoaût âäüng, Split Unregistered Version cáúu âàûc biãût cuía van âoïng kên
baío måí thiãút bë nhanh khi thaïo càûn vaì baío âaím âäü kên cuía noï trong thåìi gian hoaût âäüng.
Âãø giaím sæû máút maït nhiãût, bãö màût cuía thiãút bë thuyí phán âæåüc bao phuí låïp váût liãûu
caïch nhiãût.
Bäú trê caïc äúng bãn trong cuía thiãút bë thuyí phán âãø naûp næåïc, axit vaì thaïo saín pháøm
thuyí phán âæåüc xaïc âënh bàòng caïc doìng cháút loíng.
Khi phán bäú caïc máùu äúng âãø naûp axit vaì thaïo saín pháøm thuyí phán phaíi nhàòm muûc
âêch taûo ra caïc doìng cháút loíng daûng nàòm ngang, daûng âæïng hay täø håüp. Cho nãn trong
nhæîng thãø têch khaïc nhau cuía thiãút bë phaíi âaût âæåüc nhæîng âiãöu kiãûn chaíy thuáûn låüi nháút
cuía quaï trçnh thuyí phán vaì thaïo saín pháøm. Vê duû khi doìng cháút loíng coï daûng häùn håüp,
cháút loíng axêt qua khåïp näúi trãn, saín pháøm thaïo ra qua caïc äúng âäüt läù loaûi daìi vaì ngàõn.
Nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía thiãút bë thuyí phán nhæ sau: bàng taíi chuyãøn nguyãn liãûu
thæûc váût vaìo thiãút bë qua cæía trãn. Âãø neïn vaì tháúm æåït nguyãn liãûu cáön naûp næåïc vaì axit
vaìo âäöng thåìi. Sau khi naûp liãûu, âoïng nàõp trãn thiãút bë vaì naûp træûc tiãúp håi vaìo nàõp dæåïi.
Khi aïp suáút âaût gáön 0,5 MPa thç tiãún haình thäøi khê thoaït ra tæì caïc boüt cuía nguyãn liãûu.
Trong quaï trçnh tàng nhiãût nguyãn liãûu vaì giæî mäüt thåìi gian ngàõn åí nhiãût âäü gáön 1400C
xaíy ra thuyí phán caïc polysaccarit. Sau âoï naûp axit vaìo thiãút bë vaì âäöng thåìi thaïo saín
pháøm chæïa caïc hydratcacbon hoaì tan. Khi âoï duy trç quaï trçnh thuyí phán åí chãú âäü cao
bàòng caïch tàng nhiãût âäü trong thiãút bë âãún 1900C cho âãún kãút thuïc quaï trçnh. Kãút thuïc
quaï trçnh thuyí phán thç ngæìng naûp axit, duìng næåïc âãø thaïo càûn , vàõt khä cháút loíng vaì
thaïo lignin ra khoíi thiãút bë. Khi thaïo thç måí van dæåïi vaì dæåïi aïp suáút 0,5 ÷ 0,7 MPa thç
lignin seî theo âæåìng äúng thaïo ra khoíi thiãút bë vaìo xyclon.
Nhæåüc âiãøm cuía thiãút bë trãn laì låïp âãûm chiãúm 20 ÷ 30% thãø têch. Cho nãn nhæîng
thiãút bë laìm bàòng håüp kim titan khäng coï låïp âãûm coï tênh cháút æu viãût vaì hoaìn haío hån.
Thiãút bë thuyí phán taïc âäüng tuáön hoaìn laìm bàòng håüp kim titan. Caïc thiãút bë loaûi
naìy coï thãø têch 20 vaì 45 m3. Kãút cáúu vaì nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía caïc thiãút bë thuyí phán
bàòng håüp kim titan coï nhiãöu loaûi. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì êt bãön âäúi våïi axit sunfurit
coï näöng âäü cao hån 2 % vaì baìo moìn cå hoüc låïn do ma saït cuía nguyãn liãûu tåïi bãö màût
thiãút bë. Nhæåüc âiãøm chung cuía chuïng laì hoaût âäüng giaïn âoaûn vaì nàng suáút tháúp.
Thiãút bë thuyí phán taïc âäüng liãn tuûc. Loaûi thiãút bë naìy coï nhiãöu æu viãûc so våïi caïc
thiãút bë thuyí phán taïc âäüng tuáön hoaìn. Âäúi våïi loaûi thiãút bë tuáön hoaìn, trong quaï trçnh
thuyí phán nguyãn liãûu bë neïn nhanh cho nãn háöu nhæ 1/2 thãø têch khäng âæåüc sæí duûng.
Khi thuyí phán liãn tuûc thç hiãûu suáút cuía thiãút bë âæåüc sæí duûng cao hån. Do ruït ngàõn thåìi
gian naûp liãûu, âun noïng nguyãn liãûu vaì thaïo càûn nãn nàng suáút cuía thiãút bë tàng lãn

91

khoaíng hai láön. Quaï trçnh âæåüc tiãún haình liãn tuûc nãn caïc thäng säú hoaï - lyï baío âaím äøn
Simpo PDF Merge and Split nguyãn liãûu, vãöVersion g http://www.simpopdf.com cáúp âáöy âuí,
âënh, nhu cáöu vãö håi, Unregistered taíi læåün - âãún thiãút bë phuû âæåüc cung
âãöu âàûn vaì do âoï âaím baío tàng hiãûu suáút âæåìng.
Thiãút bë saín xuáút âæåìng nghëch âaío. ÆÏÏng duûng chuí yãúu cuía loaûi thiãút bë naìy laì
âaím baío thuyí phán liãn tuûc caïc dextrin trong saín pháøm thuyí phán hay trong næåïc kiãöm
sunfit. Trong quaï trçnh nghëch chuyãøn, læåüng monosaccarit tàng lãn 5 ÷10% vaì giaím
näöng âäü mäüt säú cáúu tæí æïc chãú sæû phaït triãøn cuía náúm men. ÅÍ aïp suáút khê quyãøn thæåìng sæí
duûng caïc thiãút bë nghëch âaío âæåìng coï thãø têch 500, 750 vaì 1000 m3. Thiãút bë laì bãø chæïa
hçnh truû âæïng coï âaïy noïn vaì nàõp (hçnh 5.2). Bãn trong thiãút bë coï låïp gaûch chëu axit, bãn
ngoaìi coï låïp caïch nhiãût.
Saín pháøm thuyí phán âæåüc naûp liãn tuûc vaìo pháön hçnh noïn åí dæåïi qua äúng nàòm
ngang coï bäü khuãúch taïn åí cuäúi äúng. Viãûc thu nháûn saín pháøm âæåüc thæûc hiãûn qua äúng
goïp nàòm dæåïi mæïc trãn cuía pháön äúng xilanh.Thåìi gian nghëch âaío trong thiãút bë cuía saín
pháøm thuyí phán khoaíng 6 ÷ 8 h.

5

Cháút thuyí phán

Cháút kãút tuía

Hçnh 5.2. Thiãút bë nghëch âaío âæåìng coï thãø têch 500 m3:
1- Táúm âaïy bã täng cäút theïp; 2- Bäü khuãúch taïn; 3- ÄÚng âãú làõp aïp
nhiãût kãú; 4- Bäü ngæng tuû; 5- Khäng gian âãø phuûc vuû cho hoaût âäüng
cuía thiãút bë; 6- Låïp loït; 7- Voí; 8- Äúng goïp; 9- Cäüt âåî hçnh truû

92

Nhæåüc âiãøm cuía loaûi thiãút bë naìy laì cäöng kãönh, thåìi gian nghëch âaío daìi vaì phaíi
Simpo PDF Merge and Split âäüng âãø taïch càûVersion - http://www.simpopdf.com
coï chu kyì ngæìng hoaût Unregistered n.
Âãø loaûi træì nhæîng nhæåüc âiãøm trãn, ngæåìi ta sæí duûng thiãút bë tiãún haình âäöng thåìi
hai quaï trçnh nghëch âaío vaì bäúc håi saín pháøm thuyí phán. Quaï trçnh nghëch âaío âæåüc tiãún
haình dæåïi aïp suáút åí nhiãût âäü 125 ÷1300C.

5.2. THIÃÚT BË ÂÃØ TRUNG HOAÌ AXIT, HOAÌ TAN VAÌ ÂAÍO TRÄÜN CAÏC
CÁÚU TÆÍ CUÍA MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG
Dung dëch næåïc vaì huyãön phuì cuía caïc cáúu tæí hæîu cå, muäúi, kiãöm, axit, nhuî tæång
cuía caïc cháút phaï boüt vaì caïc parafin âæåüc chuáøn bë trong caïc thiãút bë âæïng coï cå cáúu âaío
träün cå hoüc hay âaío träün bàòng khê neïn. Caïc thiãút bë coï cæía näúi âãø naûp caïc cáúu tæí vaì thaïo
mäi træåìng âaî âæåüc chuáøn bë, coï caïc cæía, läù nhçn âãø quan saït, laìm saûch vaì sæía chæîa, âãø
làõp caïc duûng cuû kiãøm tra, âo vaì caïc cå cáúu khaïc âãø váûn haình coï hiãûu quaí vaì an toaìn. Phuû
thuäüc vaìo caïc âiãöu kiãûn cäng nghãû caïc thiãút bë coï thãø coï aïo håi, bäü trao âäøi nhiãût åí bãn
trong âãø âun noïng hay laìm laûnh mäi træåìng. Caïc thiãút bë cáön bãön, khäng gè khi tiãúp xuïc
våïi caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng dinh dæåîng.Sæû hoaût âäüng cuía thiãút bë coï láu daìi hay khäng
phuû thuäüc vaìo caïc yãúu täú naìy.
Thiãút bë trung hoaìì. Loaûi naìy duìng âãø trung hoaì axit sunfuric vaì axit hæîu cå trong
caïc saín pháøm thuyí phán âäúi våïi nguyãn liãûu thæûc váût cuîng nhæ âãø nuäi cáúy caïc tinh thãø
thaûch cao. Naûp taïc nhán trung hoaì vaì saín pháøm thuyí phán vaìo thiãút bë trung hoaì cuìng
luïc våïi caïc nguäön nitå, phospho vaì kali âãø dãù hoaì tan chuïng.
Trong caïc nhaì maïy vi sinh saín xuáút náúm men vaì ræåüu etylic tæì nguyãn liãûu thæûc
váût thæåìng æïng duûng caïc näöi trung hoaì taïc âäüng liãn tuûc.
Näöi trung hoaì taïc duûng liãn tuûc hçnh 5.3 gäöm: voí theïp haìn coï âaïy hçnh noïn vaì nàõp
väi
Cháút thuyí phàóng laìm bàòng theïp chëu axit âáûy kên bàòng màût laït gäù. Bãö màût trong cuía thiãút bë âæåüc
phán
chäúng gè bàòng låïp chëu axit. Bãö màût ngoaìi âæåüc phuí låïp caïch nhiãût. Trong nàõp thiãút bë
âàût maïy träün bàòng theïp chëu axit âãø träün saín pháøm thuyí phán våïi dung dëch næåïc
amoniac hay våïi huyãön phuì cuía canxi hydroxit, cæía näúi âãø naûp caïc muäúi dinh dæåîng vaì
âãø thoaït khê ra khoíi thiãút bë. Trong pháön näúi phêa dæåïi cuía thiãút bë coï khåïp näúi âãø nháûn
saín pháøm trung hoaì. Khåïp näúi bãn trong duìng âãø naûp cháút trung hoaì khi näúi liãn tuûc caïc
maïy trung hoaì laûi. ÅÍ nàõp vaì pháön noïn bãn dæåïi coï caïc cæía - khe nhçn âãø sæía chæîa, laìm
saûch vaì khaío saït thiãút bë.
Caïc thiãút bë trung hoaì coï cå cáúu âaío träün “loaûi båm bàòng håi neïn” laì hoaìn haío
nháút (hçnh 5.4).
Thiãút bë gäöm 4 äúng khuãúch taïn coï âæåìng kênh khaïc nhau âæåüc näúi liãn tuûc vaì coï
äúng âãø dáùn khäng khê neïn.
ung hoaì
93


Nhuî väi

Cháút thuyí phán

Cháút trung hoaì

Hçnh 5.3. Näöi trung hoaì - giæî nhiãût coï bäü âaío träün cå hoüc:
1- Äúng huït; 2- Dáùn âäüng; 3- Truûc khuáúy träün; 4- Voí; 5- Låïp traïng; 6-
Caïc caïnh âaío träün; 7- Cæía quan saït; 8- Voìng âåî; 9- Bäü âaío daûng khung;
10- Bäü caìo; 11- Táúm chàûn; 12- Cæía näúi âãø naûp cháút trung hoaì

Nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía cå cáúu chuyãøn âaío bàòng khê neïn nhæ sau: khäng khê
theo âæåìng äúng vaìo äúng khuãúch taïn vaì khi chuyãøn âaío våïi cháút trung hoaì taûo ra häùn håüp
khê - cháút loíng, máût âäü cuía häùn håüp nhoí hån máût âäü cuía cháút trung hoaì ngoaìi tæåìng cuía
äúng khuãúch taïn. Do sæû khaïc nhau vãö máût âäü trong thiãút bë laìm xaíy ra sæû tuáön hoaìn maûnh
cháút loíng. Tiãu hao khäng khê âãø chuyãøn âaío khoaíng 1 m3/ phuït cho 1 m3 cháút trung hoaì.
Phæång phaïp khuáúy träün trãn coï nhiãöu æu âiãøm. Kãút cáúu cå cáúu khuáúy träün âån
giaín, khäng coï nhæîng pháön quay taûo ra tiãúng äön vaì âoìi hoíi phaíi sæía chæîa, cháút læåüng saín
pháøm cao do taïch âæåüc phæïc cuía caïc cáúu tæí dãù bay håi coï aính hæåíng xáúu âãún sæû phaït
triãøn cuía vi sinh váût. Phuû thuäüc vaìo cäng suáút cuía nhaì maïy maì ta coï thãø sæí duûng caïc
thiãút bë coï thãø têch 34, 40, 60, 100 vaì 160 m3.

94

Âãø thu nháûn træûc tiãúp caïc âung dëch cuía
Cháút thuyí
Simpo PDF Merge dinh Split g, cuía caïc muäúVersion - http://www.simpopdf.com
mäi træåìng and dæåîn Unregistered i vaì cuía phán cháút
caïc cháút bäø sung khaïc (cháút phaï boüt, caïc axit) kiãöm
thæåìng sæí duûng caïc thiãút bë coï sæïc chæïa âãún
100 m3. Táút caí caïc loaûi thiãút bë naìy âãöu âæåüc Næåïc
saín xuáút bàòng theïp chëu axit vaì âæåüc traïng
bàòng nhæîng nguyãn liãûu chäúng gè. Caïc thiãút
bë âãöu âæåüc trang bë caïc cå cáúu âaío träün bàòng
cå hoüc, âo mæïc cháút loíng vaì nhæîng duûng cuû
cáön thiãút khaïc âãø hoaût âäüng coï hiãûu quaí.
Tênh toaïn vaì læûa choün cå cáúu chuyãøn
âaío phuû thuäüc vaìo tênh cháút cuía mäi træåìng
âæåüc khaío saït cuû thãø åí Chæång 9 vaì
Chæång 10.

5.3. BÃØ LÀÕNG , BÄÜ XOAÏY THUYÍ LÆÛC
Trong caïc xê nghiãûp vi sinh thæåìng xaíy Khäng khê
ra caïc quaï trçnh taûo nhuî tæång. Nhuî tæång Cháút trung hoaì

thä chæïa caïc haût ràõn coï kêch thæåïc låïn hån
100 µm; caïc haût mën: 0,5 ÷100 µm; cháút váøn Hçnh 5.4. Thiãút bë trung hoaì daûng
âuûc: 0,1 ÷ 0,5 µm; caïc dung dëch keo nhoí “maïy båm bàòng khê neïn”:
1- Khåïp näúi âãø naûp næåïc chäúng boüt;
hån 0,1 µm.
2 vaì 3- Cæía; 4- ÄÚng näúi âãø naûp cháút
Huyãön phuì âæåüc taûo ra trong caïc giai trung hoaì khi näúi liãn tuûc caïc thiãút bë
âoaûn sau: chuáøn bë caïc mäi træåìng dinh laûi; 5- Caïc baín näúi; 6- ÄÚng khuãúch
dæåîng vaì caïc loaûi muäúi, trung hoaì caïc saín taïn; 7- Cæía - khe nhçn; 8- Cäú âënh äúng
pháøm thuyí phán cuía nguyãn liãûu thæûc váût, khuãúch taïn
cáúy vi sinh váût vaì taïch caïc saín pháøm täøng håüp
vi sinh, hçnh thaình vaì laìm saûch næåïc thaíi. Tãú baìo sinh váût, caïc cháút khoaïng vaì caïc cháút
hæîu cå laì pha cæïng (hay tæûa pha cæïng) cuía huyãön phuì âæåüc taûo thaình trong caïc giai âoaûn
kãø trãn.
Taïch huyãön phuì ra thaình nhæîng pháön riãng biãût âæåüc tiãún haình trong caïc giai âoaûn
tinh chãú dung dëch cuía mäi træåìng dinh dæåîng vaì dung dëch muäúi, trong giai âoaûn laìm
làõng caïc cháút loíng canh træåìng, trong giai âoaûn cä sinh khäúi vi sinh váût... Chuáøn bë caïc
mäi træåìng dinh dæåîng âãø nuäi cáúy vi sinh váût thæåìng duìng caïc phæång phaïp làõng vaì
loüc. Dæåïi âáy ta khaío saït kãút cáúu cuía bãø làõng.

95

Bãø làõng. Loaûi naìy âæåüc æïng duûng âãø taïch huyãön phuì trong træåìng troüng læûc bàòng
Simpo PDF Merge p làõnSplit c bãø làõng coï caïc daûng hoaût âäüng khaïc nhau (tuáön hoaìn, baïn liãn
phæång phaï and g. CaïUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
tuûc vaì liãn tuûc). Trong cäng nghiãûp vi sinh sæí duûng räüng raîi caïc bãø làõng coï taïc âäüng baïn
liãn tuûc vaì liãn tuûc âãø laìm trong caïc dung dëch cuía mäi træåìng dinh dæåîng vaì cuía caïc
loaûi muäúi, âãø taïch thaûch cao khoíi cháút trung hoaì trong saín xuáút thuyí phán, khi laìm saûch
næåïc thaíi...
3 4

Cháút trung
hoaì âaî âæåüc
laìm trong

Cháút càûn

Hçnh 5.5. Bãø làõng cå hoüc:
1- Voí; 2- Maïng traìn; 3- Dáùn âäüng cho bäü caìo; 4- Cå cáúu náng; 5- Khoaíng
khäng gian âãø phuûc vuû thao taïc; 6- Caïch nhiãût; 7- Van khoaï; 8- Bäü thaïo liãûu
kiãøu vêt taíi; 9- Gäúi tæûa voìng; 10- Bäü caìo; 11- Thuìng naûp liãûu

Bãø làõng cå hoüc coï taïc duûng liãn tuûc (hçnh 5.5) laì bãø hçnh truû âæïng coï âaïy hçnh noïn
vaì nàõp phàóng. Bãø làõng âæåüc trang bë cå cáúu caìo âãø taïch càûn. Pháön dæåïi truûc cuía bäü caìo
làõp caïc thanh. Sæû chuyãøn âäüng cuía bäü caìo cuìng våïi truûc âæåüc thæûc hiãûn nhåì cå cáúu dáùn
âäüng âæåüc làõp trãn giaìn kim loaûi cuía bãø. Nhåì cå cáúu náng maì bäü caìo coï thãø náng lãn cao
200 ÷ 300 mm tæì âaïy bãø. Âiãöu âoï ngàn ngæìa sæû hæ hoíng cuía bäü caìo trong træåìng håüp coï
mäüt læåüng låïn càûn åí âaïy bãø. ÅÍ pháön trãn cuía truûc coï thuìng räùng âãø naûp liãûu vaì huyãön
phuì âæåüc naûp vaìo âáy mäüt caïch liãn tuûc. Thuìng naûp liãûu daûng truû coï hai læåïi. Læåïi trãn
coï läù låïn hån nhàòm loaûi træì nhæîng máùu cæïng låïn råi vaìo thuìng. Læåïi dæåïi coï läù nhoí hån
âãø taûo khaí nàng naûp âãöu huyãön phuì vaìo bãø. Pháön trãn åí trong bãø coï maïng traìn. Mäi
træåìng âaî âæåüc laìm trong traìn liãn tuûc vaìo maïng vaì âæa ra ngoaìi theo âoaûn äúng näúi. Bäü
thaïo liãûu kiãøu vêt taíi duìng âãø vàõt càûn âãún âäü áøm 60 ÷ 70 % vaì thaïo càûn liãn tuûc. Ngoaìi ra
bãø làõng coï caïc cæía quan saït, caïc khåïp näúi, khoaíng khäng gian âãø phuûc vuû thao taïc vaì coï
nhæîng cå cáúu cáön thiãút khaïc âãø hoaût âäüng an toaìn vaì coï hiãûu quaí.

96

Trong caïc bãø taïc âäüng tuáön hoaìn, viãûc naûp huyãön phuì, taïch cháút loíng vaì pha ràõn
Simpo PDFcMerge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âæåü tiãún haình theo chu kyì.
Trong caïc bãø taïc âäüng baïn liãn tuûc, viãûc naûp huyãön phuì vaì taïch pha loíng trong
âæåüc tiãún haình mäüt caïch liãn tuûc trong mäüt thåìi gian nháút âënh, coìn cháút càûn thaíi ra theo
chu kyì.
Bãø coï nàng suáút låïn thæåìng âæåüc làõp âàût ngoaìi phán xæåíng, âaïy âàût trãn maïng bã
täng vaì âæåüc cäú âënh trãn caïc cäüt bã täng cäút sàõt. Khäng gian giæîa caïc truû phaíi laït kên
gaûch. Traûm båm vaì thiãút bë phuû tråü âàût trong phoìng dæåïi bãø.
Trong saín xuáút vi sinh thæåìng sæí duûng chuí yãúu caïc loaûi bãø cå hoüc coï âæåìng kênh
5,5; 7; 9; 12 vaì 18 m. Khi laìm saûch næåïc thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc sæí duûng bãø
hæåïng tám coï âæåìng kênh 18 ÷ 54 m.
Bãø xoaïy thuyí læûc. Trong cäng nghiãûp vi sinh cho pheïp sæí duûng bäü xoaïy thuyí læûc
coï aïp suáút cao âãø laìm trong caïc mäi træåìng dinh dæåîng, caïc mäi træåìng muäúi vaì caïc
cháút trung hoaì, âãø laìm saûch cå hoüc næåïc thaíi. Âàûc biãût sæí duûng hiãûu quaí caïc bäü xoaïy
thuyíí læûc khê kãút håüp våïi caïc thiãút bë âãø taïch huyãön phuì coï näöng âäü pha cæïng tháúp, vê duû,
kãút håüp våïi caïc maïy loüc chán khäng
daûng tang quay.
Nhåì bäü xoaïy thuyí læûc coï thãø taïch
Cháút loíng
caïc haût coï kêch thæåïc nhoí hån 10 µm. Huyãön phuì âaî âæåüc
Bäü xoaïy thuyí læûc âån giaín vãö kãút cáúu, laìm trong

khäng coï caïc pháön chuyãøn âäüng, goün
gaìng, chiãúm diãûn têch nhoí, tæång âäúi reí
vaì dãù sæí duûng. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi
thiãút bë naìy laì tæåìng thiãút bë nhanh
choïng bë baìo moìn vaì tiãu hao nàng
læåüng âaïng kãø. Âãø giaím baìo moìn caïc
pháön kim loaûi, pháön bãn trong thiãút bë
âæåüc boüc caosu hoàûc phuí bàòng caïc váût
liãûu khaïc.
Hçnh 5.6 mä taí bäü xoaïy thuyí læûc Cháút kãút tuía
coï aïp. Voí cuía thiãút bë bao gäöm pháön
hçnh noïn vaì pháön hçnh truû. Nhåì båm Hçnh 5.6. Bäü xoaïy thuyí læûc coï aïp:
dæåïi aïp suáút 0,2 MPa huyãön phuì âæåüc 1- Doìng bãn ngoaìi; 2- Càûn; 3- Doìng
naûp vaìo vaì theo âæåìng äúng näúi tiãúp bãn trong; 4- Pháön hçnh noïn cuía bäü
tuyãún våïi pháön truû. Dæåïi taïc duûng cuía xoaïy thuyí læûc

97

læûc ly tám, khi huyãön phuì chuyãøn âäüng xoàõn, caïc haût ràõn bë bàõn vaìo tæåìng pháön noïn cuía
Simpo PDFxoaïy thuíand c, råi Unregistered c taíi vaìo -thuìng chæïa. Doìng pha loíng trong åí bãn
bäü Merge y læû Split xuäúng vaì âæåü Version http://www.simpopdf.com
trong hæåïng theo âæåìng xoàõn äúc gáön truûc xyclon gàûp doìng bãn ngoaìi vaì âæåüc taíi vaìo
thuìng chæïa.
Tyí säú giæîa âoaûn äúng thaïo bãn dæåïi vaì âæåìng kênh âæåìng äúng âãø chaíy traìn pha
loíng coï aính hæåíng âaïng kãø âãún hiãûu suáút taïch huyãön phuì. Tyí säú naìy thæåìng láúy tæì
0,35 ÷ 0,4.
Nàng suáút cuía bäü xoaïy thuyí læûc âæåüc tênh theo cäng thæïc :
Q = KDd ∆H
trong âoï: K - hãû säú = 0,524 khi âæåìng kênh cuía xyclon 125 ÷ 600 mm vaì goïc âäü cän (âäü
noïn) 380,
D - âæåìng kênh cuía bäü xoaïy thuyí læûc, m;
d = (0,16 ÷ 0,20)D - âæåìng kênh cuía äúng thaïo pháön dæåïi, m;
∆H - täøn tháút cäüt aïp læûc (m), tæïc hiãûu giæîa cäüt aïp trong caïc âoaûn äúng naûp vaì
chaíy traìn åí trãn.
Cäng suáút tiãu thuû cuía bäü xoaïy thuyí læûc, kW:
0 ,736QρgH
N =
270 ⋅ 10 3η

trong âoï: Q - nàng suáút, m3/h;
ρ - máût âäü huyãön phuì ban âáöu, kg/m3;
H - cäüt aïp cuía huyãön phuì âæa vaìo, m;
η - hiãûu suáút cuía bäü xoaïy thuyí læûc.

98


Chæång 6

THIÃÚT BË TIÃÛT TRUÌNG
CAÏC MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG

Mäüt trong nhæîng âiãöu kiãûn coï aính hæåíng låïn nháút tåïi sæû täøng håüp sinh hoaï cuía caïc
cháút hoaût hoaï sinh hoüc laì baío âaím âäü tiãût truìng trong âoï coï âäü tiãût truìng caïc cáúu tæí cuía
mäi træåìng dinh dæåîng. Khi saín xuáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc thæåìng ngæåìi ta æïng
duûng caïc mäi træåìng dinh dæåîng coï nhiãöu cáúu tæí khaïc nhau. Caïc mäi træåìng naìy coï thãø
chæïa nhiãöu sinh váût laû. Cáön phaíi phaï huyí hay loaûi chuïng hoaìn toaìn ra khoíi mäi træåìng.
Quaï trçnh taïc âäüng tåïi mäi træåìng dinh dæåîng nhàòm phaï huyí hay taïch hoaìn toaìn vi sinh
váût âæåüc goüi laì tiãût truìng.
Loaûi træì hay phaï huyí vi khuáøn coï thãø thæûc hiãûn bàòng caïc phæång phaïp khaïc nhau.
Phaï huyí dáùn âãún laìm máút hoaìn toaìn khaí nàng säúng cuía vi sinh váût laì phæång phaïp tiãût
truìng an toaìn. Hiãûn taûi trong âiãöu kiãûn cäng nghiãûp cáön æïng duûng caïc phæång phaïp âån
giaín vaì coï hiãûu quaí kinh tãú âãø tiãût truìng mäi træåìng våïi viãûc sæí duûng nhiãût - áøm.Yãúu täú
baío âaím tiãût truìng an toaìn khi gia cäng nhiãût âoï laì thåìi gian cuía quaï trçnh. Âäü bãön nhiãût
phuû thuäüc vaìo daûng vi sinh váût. Vê duû, caïc baìo tæí cuía náúm mäúc khoaíng 2 ÷ 10 láön bãön
nhiãût hån caïc loaûi træûc khuáøn khäng mang baìo tæí, virut vaì thãø thæûc khuáøn 2 ÷ 5 láön, coìn
caïc baìo tæí bacterium khoaíng 3 triãûu láön.
Thaình pháön vaì tênh cháút cuía mäi træåìng dinh dæåîng cuîng nhæ phæång phaïp nuäi
cáúy seî xaïc âënh viãûc læûa choün phæång phaïp tiãût truìng vaì thiãút bë cho quaï trçnh cäng nghãû
quan troüng.

6.1. PHÁN LOAÛI CAÏC PHÆÅNG PHAÏP VAÌ THIÃÚT BË TIÃÛT TRUÌNG CAÏC
MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG
Caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc nháûn âæåüc hoàûc laì bàòng phæång phaïp nuäi cáúy bãö màût
trãn mäi træåìng hoàûc laì bàòng phæång phaïp nuäi cáúy chçm trong mäi træåìng dinh dæåîng
loíng.
Âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng ràõn ta coï thãø sæí duûng caïc phæång phaïp tiãût truìng bàòng
nhiãût hay laûnh (xem så âäöö trong hçnh 6.1).
Tiãût truìng bàòng nhiãût duìng håi (trong chán khäng, aïp suáút thæåìng hay aïp suáút dæ),

99

bàòng caïc tia häöng ngoaûi, âun noïng bàòng âiãûn, âun noïng bàòng doìng âiãûn cao táön vaì siãu
Simpo PDF Merge ng laûSplit Unregistered Versiong- hoaï hoüc bàòng etylen oxyt, siãu ám, taïc
cao.Tiãût truì and nh nhæ bæïc xaû ion, tiãût truìn http://www.simpopdf.com
âäüng phoïng xaû vaì loüc qua maìng loüc tiãût truìng.
Theo nguyãn tàõc taïc âäüng, tiãût truìng âæåüc chia thaình hai loaûi: tiãût truìng giaïn âoaûn
vaì tiãût truìng liãn tuûc, theo sæû hçnh thaình vãö kãút cáúu caïc näöi tiãût truìng taïc âäüng tuáön hoaìn
âæåüc chia thaình caïc loaûi sau: näöi tiãût truìng nàòm ngang mäüt mæïc, hai mæïc, hai mæïc kãút
håüp våïi mæïc âæïng, coìn loaûi khaïc laì loaûi nàòm ngang vaì loaûi taïc âäüng liãn tuûc - rung. Cháút
taíi nhiãût cho táút caí thiãút bë nãu trãn laì håi baîo hoaì. Gia cäng nhiãût bàòng håi coï nhiãöu æu
viãûc do dãù daìng váûn chuyãøn, khaí nàng xám nháûp vaìo caïc ngoïc ngaïch cuía thiãút bë, cuía
caïc âæåìng äúng, phuû tuìng dãù daìng, toaí nhiãût cao khi ngæng tuû, khäng âäüc haûi, næåïc
ngæng khäng laìm biãún âäøi mäi træåìng vaì khi laìm æåït tãú baìo coï khaí nàng laìm tàng täúc âäü
huyí diãût khoaíng 10 ÷ 1000 láön.

Caïc thiãút bë âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng ràõn daûng råìi.

Thiãút bë tuáön hoaìn Thiãút bë liãn tuûc
Thiãút bë tiãût truìng mäüt mæïc daûng nàòm ngang

Thiãút bë tiãût truìng coï sæí duûng doìng âiãûn cao
Thiãút bë tiãût truìng hai mæïc daûng nàòm ngang

Thiãút bë tiãût truìng coï maïy tàng täúc âiãûn tæí
Thiãút bë tiãût truìng hai mæïc daûng phäúi håüp
Thiãút bë tiãût truìng daûng âæïng

Thiãút bë tiãût truìng daûng rung
Thiãút bë tiãût truìng duìng khê

táön vaì siãu cao

Hçnh 6.1

100

Khi tiãût truìng bàòng etylen oxyt, ta thæåìng sæí duûng caïc thiãút bë tiãût truìng bàòng håi
Simpo PDFgMerge andgSplit Unregistered Versiona-etylen oxyt. Âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng
daûn tuí, taïc âäün tuáön hoaìn, våïi sæû häöi læu cuí http://www.simpopdf.com
råìi bàòng bæïc xaû ion sæí duûng chuìm tia âiãûn tæí tàng täúc âãún 5 MâtV tæì bäü tàng täúc cuía
doìng âiãûn cao táön.
Caïc mäi træåìng loíng cuîng âæåüc tiãût truìng bàòng con âæåìng gia cäng nhiãût (duìng
håi næåïc), tuy nhiãn thiãút bë coï cáúu taûo khaïc våïi caïc thiãút bë tiãût truìng cho caïc mäi
træåìng ràõn. Quaï trçnh tiãût truìng tuáön hoaìn caïc mäi træåìng loíng âæåüc thæûc hiãûn hoàûc laì
trong caïc thiãút bë âàûc biãût hoàûc laì træûc tiãúp trong caïc thiãút bë lãn men sau khi naûp liãûu.
Trong cäng nghiãûp âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng loíng sæí duûng räüng raîi caïc thiãút bë
tiãût truìng daûng YHC-5, YHC-20 vaì YHC -50 våïi nàng suáút tæång æïng 5, 20, 50 m3/h.
Tiãût truìng caïc dung dëch loíng coï thãø thæûc hiãûn bàòng phæång phaïp loüc qua caïc
maìng loüc amiàng - xenluloza daûng MfA- 0,3 vaì 4 âãø loaûi træì vi sinh váût.

6.2. CAÏC THIÃÚT Bë TIÃÛT TRUÌNG MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG RÀÕN
6.2.1. Thiãút bë tiãût truìng daûng nàòm ngang
Trong cäng nhiãûp vi sinh âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng dinh dæåîng daûng råìi, ngæåìi
ta sæí duûng räüng raîi caïc thiãút bë tiãût truìng hçnh truû daûng nàòm ngang coï aïo håi. Bãn trong
thiãút bë tiãût truìng (hçnh 6.2) âæåüc bäú trê hai truûc våïi caïc caïnh coï thãø quay mäüt goïc âäü naìo
âoï âãø dãù daìng âiãöu chènh. Âiãöu âoï cho pheïp xaïc âënh khe håí cáön thiãút theo hæåïng kênh
giæîa caïc caïnh vaì thaình tæåìng cuía thiãút bë, noï phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút hoaï lyï cuía caïc
cáúu tæí vaì thaình pháön cuía mäi træåìng. Caïc truûc quay theo caïc hæåïng khaïc nhau laìm cho
mäi træåìng chuyãøn âaío liãn tuûc trong nhæîng hæåïng âäúi nhau. Loaûi cáúu taûo naìy seî âaím
baío sæû âaío träün mäi træåìng, laìm giaím âaïng kãø sæû voïn cuûc vaì âaím baío sæû âäöng nháút mäi
træåìng coï thaình pháön nhiãöu cáúu tæí. Âiãöu âoï coï aính hæåíng täút tåïi quaï trçnh nuäi cáúy.
Håi coï aïp suáút 0,2 MPa cho vaìo aïo tåi âãø laìm tàng nhanh quaï trçnh âun noïng mäi
træåìng. Mäi træåìng âæåüc giæî åí chãú âäü tiãût truìng âaî cho khi khåíi âäüng chu kç caïc cå cáúu
chuyãøn âaío.
Thãø têch cuía thiãút bë vaì cäng suáút cuía âäüng cå âæåüc thiãút kãú phuì håüp våïi 400 kg
caïc cáúu tæí khä cuía mäi træåìng vaì 600 lêt næåïc âãø thu nháûn mäi træåìng coï âäü áøm 58÷60%.
Tiãún haình thaïo mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng qua cæía thaïo liãûu bãn
dæåïi. Cæía thaïo liãûu coï caïc nàõp trong vaì ngoaìi âæåüc làõp chàût bàòng caïc vêt. Ngoaìi ra, thiãút
bë tiãût truìng coìn coï caïc cæía naûp liãûu, nhiãöu khåïp näúi âãø naûp håi vaì thaíi næåïc ngæng, âãø
naûp vaì thaíi næåïc laìm laûnh, cho caïc duûng cuû kiãøm tra vaì âiãöu chènh nhiãût âäü, aïp suáút vaì
coï van baío hiãøm.

101

102
Hçnh 6.2. Thiãút bë tiãût truìng daûng nàòm ngang:
1- Voí; 2- Khåïp näúi âãø naûp næåïc vaìo thiãút bë; 3 - Cæía âãø naûp nguyãn liãûu; 4- Van khäng khê;

5- Truûc näúi caïc caïnh; 6- khåïp näúi âãø måí næåïc ræía; 7- Cæía thaïo liãûu; 8- Aïo næåïc; 9- Khåïp näúi
âãø naûp håi; 10 - Khåïp näúi âãø thaíi håi trong aïo tåi

Âàûc tênh kyî thuáût thiãút bë tiãût truìng daûng nàòm ngang:
Simpo PDF Mergegand cáúu tæíUnregisteredtræåìng cho vaìo, kg
Læåün caïc Split khä cuía mäi Version - http://www.simpopdf.com 400
Nàng suáút, kg/ ngaìy 1600 ÷ 2400
Aïp suáút cho pheïp, MPa 0,2
Säú voìng quay cuía maïy träün, voìng/s 0,25
Cäng suáút cuía âäüng cå, kW 10
Kêch thæåïc cå baín, mm
âæåìng kênh 1800
chiãöu daìi 2800
Chiãöu daìy thaình voí, mm 8
Khäúi læåüng cuía thiãút bë, kg 8000

6.2.2. Thiãút bë tiãût truìng hai mæïc taïc âäüng tuáön hoaìn daûng nàòm ngang
Thiãút bë tiãût truìng gäöm hai mæïc nàòm ngang, giæîa caïc mæïc coï bäü træî (hçnh 6.3).
Mæïc trãn vaì mæïc dæåïi gäöm ba âoaûn äúng nàòm ngang näúi liãn tuûc, coï chiãöu daìi täøng cäüng
7000 mm. Håi dæåïi aïp suáút 0,5 ÷ 0,6 MPa âæåüc naûp vaìo aïo voí cuía mäùi âoaûn äúng. Bãn
trong äúng phêa trãn coï truûc gàõn caïc caïnh vaì coï säú voìng quay 0,1 voìng/s. Naûp caïc cáúu tæí
cuía mäi træåìng vaìo mæïc trãn vaì nhåì vêt taíi chuïng chuyãøn doüc theo bäü pháûn trãn cuía thiãút
bë, mäi træåìng âæåüc tiãût truìng khi chuyãøn dëch liãn tuûc.
Âàûc âiãøm cuía mæïc trãn laì sæû coï màût cuía caïc caïnh haîm bäø sung âæåüc làõp chàût vaìo
truûc vêt, cæï 5 ÷ 6 caïnh hæåïng coï mäüt caïnh haîm. Nhåì thãú maì sæû âun noïng âãöu mäi træåìng
vaì sæû chuyãøn dëch täút âæåüc âaím baío. Mäi træåìng âæåüc tiãût truìng tæì mæïc trãn vaìo bäü giæî.
Bäü giæî laì thiãút bë kên coï âaïy hçnh noïn vaì coï cå cáúu chuyãøn dåìi. Mäi træåìng âæåüc giæî
khoaíng 60 ÷ 90 phuït. Âãø äøn âënh nhiãût âäü tiãût truìng âaî cho, bäü giæî coï aïo håi ngoaìi. Tæì
bäü giæî, mäi træåìng qua bäü âënh læåüng vaìo mæïc dæåïi våïi mäüt læåüng âäöng nháút theo mæïc
trãn. Taûi mæïc 2 xaíy ra laìm áøm thãm mäi træåìng, laìm nguäüi vaì cáúy huyãön phuì cuía canh
træåìng. Goïc nghiãng cuía caïc caïnh truûc coï thãø thay âäøi, cho nãn coï thãø âiãöu chènh âæåüc
nàng suáút cuía thiãút bë. Thiãút bë tiãût truìng hai mæïc âæåüc trang bë caïc phæång tiãûn kiãøm tra
tæû âäüng vaì âiãöu chènh caïc thäng säú cuía quaï trçnh.
Nhæåüc âiãøm cuía loaûi thiãút bë trãn laì khäng sæí duûng hãút thãø têch cuía thiãút bë, mäi
træåìng láúp kên cæía thaïo liãûu laìm cho chãú âäü tiãût truìng khoï baío âaím cuîng nhæ thaïo liãûu
khäng hãút.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë tiãût truìng hai mæïc daûng nàòm ngang:
Nàng suáút, kg/h:
cuía thiãút bë tiãût truìng (mæïc trãn): 150
cuía bäü laìm áøm (mæïc dæåïi): 225 ÷ 250
Sæïc chæïa cuía bäü giæî, m3: 2
Kêch thæåïc cå baín, mm: 7000 × 2000 × 3000

103


Thoaït næåïc ngæng

Næåïc laìm laûnh

Hçnh 6.3. Thiãút bë tiãût truìng hai mæïc taïc âäüng chu kyì, daûng nàòm ngang:
1- Phãùu chæïa nguyãn liãûu; 2- Âënh læåüng nguyãn liãûu; 3- Khåïp näúi âãø naûp håi;
4- Näöi tiãût truìng; 5- AÏo håi; 6- Bäü giæî; 7- Âënh læåüng; 8- Khåïp näúi âãø naûp næåïc
tiãût truìng; 9- Bäü laìm áøm;10- AÏo næåïc;11- Âënh læåüng næåïc tiãût truìng våïi huyãön
phuì canh træåìng; 12- Khåïp näúi âãø thaïo mäi træåìng tiãût truìng; 13- Dáùn âäüng vêt
taíi cuía bäü laìm áøm; 14- Dáùn âäüng vêt taíi cuía thiãút bë tiãût truìng

6.2.3. Thiãút bë tiãût truìng taïc âäüng tuáön hoaìn daûng âæïng
Thiãút bë duìng âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng thãø haût coï hai mæïc (hçnh 6.4). Mæïc âáöu
laì näöi tiãût truìng daûng âæïng duìng âãø âun noïng vaì tiãût truìng mäi træåìng âaî âæåüc laìm áøm,
mæïc hai laì bäü âaío träün daûng nàòm ngang duìng âãø laìm áøm, laìm nguäüi vaì cáúy canh træåìng.
Khäúi læåüng cuía thiãút bë tiãût truìng baío âaím âãø naûp âãún 600 kg mäi træåìng coï âäü áøm
30%. Bãn trong thiãút bë daûng âæïng âæåüc trang bë bäü khuáúy träün coï caïc caïnh bäú trê theo
chiãöu cao. Khi quay, bãö màût dæåïi cuía caïnh chuyãøn âäüng song song våïi tiãút diãûn ngang
cuía thiãút bë, coìn bãö màût trãn cuía caïnh taûo thaình màût nghiãng âãø cho mäi træåìng dãù
chuyãøn dëch. Do âoï caïc caïnh coï sæïc caín chênh diãûn nhoí vaì mäi træåìng khäng bë neïn.
Bæåïc cuía caïc caïnh âæåüc choün sao cho khi truûc quay coï thãø âäø traìng mäi træåìng mäüt caïch
tæû do. Khi phán bäø caïc caïnh theo kiãøu baìn cåì vaì trang bë caïc táúm chàõn cäú âënh thç quaï
trçnh khuáúy träün seî âæåüc tàng cæåìng.

104


Hæåïng chuyãøn âäüng Thoaït håi

Håi Hçnh 6.4. Thiãút bë tiãût truìng
daûng âæïng:
1- AÏo håi; 2- Voí; 3- Truûc;
4- Caïnh khuáúy träün; 5- Caïnh
thaïo; 6- Cæía thaïo liãûu;7-
Cæía quan saït; 8- Cæía naûp
liãûu;
9 Kh ï äúi b í hiãø

Naûp håi vaìo thiãút bë tiãût truìng qua truûc räùng vaìo caïc caïnh. Trong pháön hçnh noïn
cuía caïc thiãút bë coï caïc caïnh khuáúy träün nhàòm baío âaím viãûc thaïo mäi træåìng mäüt caïch tæû
do qua cæía kên. Cæía måí nhåì bäü dáùn âäüng thuyí læûc tæû âäüng. Thiãút bë coï aïo håi, caïc cæía
quan saït, caïc phæång tiãûn tæû âäüng hoaï âãø âiãöu chènh nhiãût âäü vaì aïp suáút håi.

105

Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë tiãût truìng daûng âæïng cho mæïc 1
240 ÷ 300
Simpo PDF Merge suáút, Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Nàng and kg/h:
Thãø têch, m3: 2
Aïp suáút dæ trong thiãút bë vaì trong aïo håi, MPa: 0,147
Cäng suáút âäüng cå, kW: 5,5
Khäúi læåüng mäi træåìng, kg: 600
Âäü áøm mäi træåìng, %: 30
Tiãu hao håi, kg/h: 210
Khäúi læåüng, kg: 1620
Mæïc 2 cuía thiãút bë tiãût truìng - maïy khuáúy träün, laì thiãút bë hçnh truû daûng nàòm ngang
âæåüc chãú tao bàòng loaûi theïp X18H07. Bãn trong coï truûc våïi caïc caïnh khuáúy. Âáöu caïnh
khuáúy coï læåîi naûo, caïch thaình thiãút bë mäüt khoaíng caïch nhoí. Gäúi truûc âæåüc âàût åí ngoaìi.
Trong gäúi truûc coï phåït chàõn. Säú voìng quay cuía truûc 0,166 ÷ 0,2 voìng / s. Nãúu säú voìng
quay låïn thç mäi træåìng seî bë neïn chàût vaì laìm giaím âäü räùng laìm cho canh træåìng phaït
triãøn yãúu.
Trãn nàõp thiãút bë coï gàõn bäü láúy máùu. Bäü láúy máùu laì mäüt vêt taíi kên âæåüc nàòm trong
äúng coï raînh åí phêa trãn vaì cäúc âæåüc bët kên âãø chæïa mäi træåìng âaî âæåüc tiãût truìng, vêt taíi
chuyãøn mäi træåìng vaìo cäúc.
Cæía thoaït liãûu coï âoaûn äúng dáùn âæåüc bäú trê åí pháön truû phêa dæåïi cuía bäü khuáúy träün.
Taûi âáy mäi træåìng tiãût truìng âaî âæåüc cáúy vi sinh váût vaìo phoìng nuäi.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía bäü khuáúy träün:
Nàng suáút, kg/h: 300 ÷ 400
Thãø têch, m3: 3,2
Aïp suáút, MPa:
bãn trong thiãút bë: 0,144
trong aïo håi: 0,288
Cäng suáút âäüng cå cho cå cáúu khuáúy träün, kW: 7,5
Cäng suáút âäüng cå cho cå cáúu âoïng kên, kW: 0,8
Hãû säú chæïa âáöy: 0,6
Tiãu hao næåïc âãø laìm laûnh thiãút bë, m3/h: 2,1
Tiãu hao næåïc tiãût truìng âãø laìm laûnh 670 kg mäi træåìng, m3: 0,27
Kêch thæåïc cå baín, mm: 4800×1400×2100

106

6.2.4. Thiãút bë tiãût truìng daûng rung
Simpo PDF Merge bë tiãût truìng taïc duûng liãn Version - http://www.simpopdf.com ng kên daûng
Thiãút and Split Unregistered tuûc daûng rung (hçnh 6.5) gäöm maïng âoï
nàòm ngang, maïy rung lãûch tám âæåüc âàût åí pháön giæîa maïng, loì nung caïch læía, caïc cå cáúu
neïn, phãùu chæïa nguyãn liãûu vaì caïc duûng cuû kiãøm tra caïc thäng säú cuía quaï trçnh.
Theo chiãöu daìi maïng âæåüc chia laìm ba pháön: pháön naûp liãûu coï chæïc nàng âënh
læåüng, pháön tiãût truìng trong loì nung caïch læía âãø âun noïng vaì tiãût truìng mäi træåìng åí
nhiãût âäü 130 ÷1400C vaì pháön cáúy trong loì nung caïch læía khaïc âãø laìm nguäüi vaì laìm áøm
mäi træåìng khi bäø sung næåïc tiãût truìng laûnh, gieo cáúy vaì khuáúy träün.
Caïm luïa mç tæì thuìng chæïa cho vaìo pháön naûp liãûu cuía maïy tiãût truìng, chiãöu cao cuía
låïp caïm âæåüc xaïc âënh nhåì van âiãöu chènh. Âënh læåüng caïm âæåüc âiãöu chènh båíi táön säú
dao âäüng cuía maïy rung. Khi chuyãøn âaío theo maïng rung, caïm hay caïc loaûi nguyãn liãûu
khaïc âæåüc tiãût truìng bàòng nguäön nhiãût bæïc xaû våïi nhiãût âäü âaî âæåüc quy âënh. Sau âoï cho
vaìo phoìng cáúy, âæåüc laìm laûnh bàòng næåïc trong ruäüt xoàõn cuîng nhæ bàòng næåïc laûnh træûc
tiãúp âaî âæåüc tiãût truìng duìng âãø laìm áøm caïm. Sau khi laìm laûnh, naûp læåüng huyãön phuì
náúm mäúc âaî âæåüc âënh læåüng vaìo thiãút bë vaì do xung rung âäüng truyãön liãn tuûc cho
maïng laìm tàng maûnh sæû khuáúy träün mäi træåìng.
Viãûc naûp mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng vaìo phoìng nuäi cáúy cuîng âæåüc
âënh læåüng bàòng maïy tiãût truìng rung.

Hçnh 6.5. Thiãút bë tiãût truìng daûng rung:
1- Cæía naûp liãûu; 2- Khung giaï; 3- Caïc táúm caïch nhiãût; 4- Bäü âun noïng daûng
äúng; 5- Maïng rung; 6- Caïc äúng âãø phun næåïc tiãût truìng; 7- Khåïp näúi âãø naûp
canh træåìng ; 8- Khåïp näúi âãø thaïo liãûu; 9- Giàòng âaìn häöi; 10- Bãû; 11- Maïy
rung; 12- Häüp giaím täúc; 13- Âäüng cå.

107

Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy tiãût truìng rung:
Simpo PDF Merge suáút tênh theo chuíng náúm Version /ngaìy:
Nàng and Split Unregistered mäúc, táún - http://www.simpopdf.com
3,5
Nhiãût âäü tiãût truìng, 0C: 120 ÷ 140
Táön säú dao âäüng, Hz: 5 ÷ 29,5
Biãn âäü dao âäüng, mm: 4
Duìng nhiãût tæì nguäön truyãön nhiãût bãn ngoaìi âãø bäø sung nung noïng cháút nãön; nhiãût
truyãön vaìo bãn trong cháút nãön do âäü dáùn nhiãût cuía váût thãø vaì sæû täön taûi trong âoï nhæîng
træåìng khäng âãöu. Cho nãn täúc âäü âun noïng phuû thuäüc vaìo hçnh daûng vaì thãø têch cuía váût
liãûu vaì âæåüc haûn chãú båíi âaûi læåüng grandient nhiãût. Nhæåüc âiãøm cuía viãûc sæí duûng håi âãø
tiãût truìng laì voí thiãút bë phaíi kên vaì caïch nhiãût. Sæû phán bäø cuía nhiãût trong khäúi tiãût truìng
khäng âäöng âãöu khi khuáúy träün laìm cho mäi træåìng âun noïng khäng âãöu; phaíi sæí duûng
thiãút bë nhiãût nàng khaïc; taûo voïn cuûc mäi træåìng dinh dæåîng trong quaï trçnh tiãût truìng;
taûo häö hoaï tinh bäüt laìm giaím âaïng kãø quaï trçnh phaït triãøn canh træåìng.

6.2.5. Tiãût truìng mäi træåìng bàòng doìng âiãûn cao táön
Khaïc nhau vãö nguyãn tàõc cuía viãûc nung noïng váût liãûu bàòng doìng âiãûn cao táön åí
chäù: âun noïng váût liãûu âãún nhiãût âäü cáön thiãút xaíy ra ráút nhanh do taûo nàng læåüng træûc
tiãúp cuía doìng âiãûn cao táön thaình nàng læåüng nhiãût. Täúc âäü âun noïng trong mäùi phán tæí
cuía váût liãûu âæåüc xaïc âënh båíi cæåìng âäü cuía doìng âiãûn, båíi caïc thäng säú âiãûn - lyï cuía
váût liãûu vaì khäng phuû thuäüc vaìo hçnh daûng cuía noï.
Thiãút bë tiãût truìng (hçnh 6.6) laì maïy váûn chuyãøn coï bàng taíi vaíi nhiãöu låïp.
Thiãút bë tiãût truìng cao táön taïc duûng liãn tuûc gäöm maïy phaït âiãûn cao táön, phãùu naûp
liãûu 1 coï bäü âënh læåüng daûng räto, thanh dáùn âiãûn 2, cå cáúu chuyãøn dëch caïc baíng moíng
cuía bäü ngæng tuû 3, hai baíng phàóng song song 4, bäü váûn chuyãøn bàng taíi chëu nhiãût 5
âæåüc bäú trê bãn trong phoìng kên vaì âæåüc chuyãøn dëch giæîa caïc baíng moíng cuía bäü ngæng
tuû, bäü âënh læåüng næåïc tiãût truìng 6, bäü âënh læåüng huyãön phuì cáúy 7, vêt hai âoaûn 8, dáùn
âäüng vêt taíi 9 vaì dáùn âäüng bàng váûn chuyãön 10. Theo chiãöu daìi pháön laìm viãûc cuía bàng
taíi, làõp caïc biãn chàõn âãø xaïc âënh màût càõt cuía låïp raíi .
Nhåì cå cáúu âënh læåüng mäi træåìng dinh dæåîng âæåüc naûp vaìo phãùu chæïa vaì vaìo
bàng taíi váûn chuyãøn våïi låïp coï chiãöu daìy 30 mm. Khi chuyãøn vaìo vuìng coï træåìng âiãûn
cao táön (taûo ra do næåïc ngæng âæåüc giaìn phàóng) mäi træåìng âæåüc âun noïng âãún nhiãût âäü
tiãût truìng. Theo mæïc âäü thoaït ra tæì vuìng âun noïng, mäi træåìng dinh dæåîng âæåüc laìm

108

nguäüi do toaí nhiãût tæû nhiãn âãún 40 ÷ 500C vaì sau âoï âäø tæì bàng taíi váûn chuyãøn vaìo mæïc
Simpo PDF Mergenand SplitáøUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
2 âãø laìm laû h vaì laìm m.
Træåìng âiãûn cao táön âæåüc taûo ra do hai cæûc cuía bäü ngæng tuû, mäüt cæûc coï âiãûn thãú
cao näúi våïi cå cáúu náng cuía âiãûn cæûc qua gäúm caïch âiãûn. Cæûc thæï hai laì âaïy cuía näöi tiãût
truìng. Viãûc náng hay haû caïc cæûc coï âiãûn thãú cao seî baío âaím âiãöu chènh khe khäng khê
giæîa âiãûn cæûc cuía bäü ngæng vaì bãö màût cuía váût âun noïng.

Maïy phaït âiãûn
1 2 3 4 5 6 7

Hçnh 6.6. Thiãút bë tiãût truìng cao táön taïc duûng liãn tuûc:
1- Phãùu naûp liãûu coï bäü âënh læåüng kiãøu räto; 2- Thanh dáùn âiãûn; 3- Cå cáúu chuyãøn
dëch caïc baíng moíng cuía bäü ngæng tuû; 4- Caïc baíng moíng cuía bäü ngæng tuû; 5- Váûn
chuyãøn bàng taíi; 6- Bäü âënh læåüng næåïc tiãût truìng; 7- Bäü âënh læåüng huyãön phuì cáúy;
8- Vêt hai âoaûn; 9- Dáùn âäüng vêt taíi; 10- Dáùn âäüng bàng taíi; 11- Âeìn diãût khuáøn

Âãø taûo caïc âiãöu kiãûn loaûi træì sæû xuáút hiãûn hãû sinh váût laû ngæåìi ta làõp caïc âeìn diãût
khuáøn trong phoìng.
Bäü âënh læåüng khi laìm viãûc phaíi âäöng bäü våïi sæû chuyãøn âäüng cuía bàng taíi váûn
chuyãøn nhàòm âaím baío tênh thäng læåüng liãn tuûc cuía låïp mäi træåìng. Âiãöu khiãøn näöi tiãût
truìng thäng qua traûm âiãöu khiãøn.
Tiãût truìng mäüt säú váût liãûu bàòng doìng âiãûn cao táön âaî chæïng minh ràòng phæång
phaïp naìy coï hiãûu quaí cao vaì âaím baío âæåüc âäü tiãût truìng.
Khi naûp vaìo thiãút bë caïm luïa mç, baî cuí caíi, máöm maûch nha vaì khä dáöu sinh hoüc
vaìo trong træåìng âiãûn âæåüc taûo ra båíi caïc âiãûn cæûc cuía bäü ngæng tuû coï kêch thæåïc
800 × 500 mm, khoaíng caïch 30 ÷ 80 mm, khi cæåìng âäü cuía træåìng âäúi tæåüng 300 W/cm
vaì táön säú cuía doìng âiãûn 13 ÷ 40,6 MHz, coï thãø âaût âæåüc nhiãût âäü trong giåïi haûn 140 ÷
1800C. Våïi thåìi gian läü saïng tæì 120 âãún 180 s thç caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng coï âäü áøm tæì
10 ÷ 12% seî âaût âæåüc âäü tiãût truìng hoaìn toaìn. Thåìi gian tiãût truìng giaím xuäúng tæì 12 âãún

109

20 láön so våïi tiãût truìng duìng håi.
Simpo PDF Merge and bàòng Unregistered Version -æu âiãøm so våïi tiãût truìng duìng håi: quaï
Tiãût truìng Split âiãûn cao táön coï mäüt säú http://www.simpopdf.com
trçnh liãn tuûc, täúc âäü âun noïng khäúi váût liãûu låïn hån khoaíng 18 ÷ 20 láön, viãûc tæû âäüng
hoaï âiãöu chènh vaì kiãøm tra quaï trçnh tæång âäúi âån giaín, náng cao caïc tênh cháút cäng
nghãû cuía saín pháøm (trong âoï coï hoaût tênh enzim).
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë tiãût truìng cao táön taïc duûng liãn tuûc:
Nàng suáút, kg/h: 300
Maïy phaït âiãûn daûng cao táön:
daûng: LД1 - 40M
cäng suáút, kW: 40
Dáùn âäüng bàng taíi âäúi våïi bäü giaím täúc, daûng: PЧΠ - 120
cäng suáút cuía âäüng cå, kW: 1,1
kêch thæåïc cå baín, mm: 1870 × 1780 × 2250
säú voìng quay vêt taíi cuía maïy träün, voìng/s: 0,15
cäng suáút cuía âäüng cå, kW: 1,1
Kêch thæåïc cuía vêt taíi, mm :
âæåìng kênh: 325
chiãöu daìi: 6000

6.2.6. Tiãût truìng bàòng bæïc xaû ion hoaï
Tiãût truìng coï sæí duûng bæïc xaû ion hoaï laì quaï trçnh hiãûn âaûi âãø tiãût truìng caïc cáúu tæí
cuía mäi træåìng dinh dæåîng trong cäng nghiãûp.
Gia cäng caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng dinh dæåîng bàòng bæïc xaû ion hoaï våïi liãöu
læåüng tæì 0,5 âãún 2,5 triãûu raâi cho pheïp tiãût truìng hoaìn toaìn mäi træåìng. Khi âoï nhiãût âäü
cuía mäi træåìng âæåüc tàng lãn vaìi âäü, coìn thåìi gian gia cäng khoaíng vaìi giáy. Trong quaï
trçnh gia cäng cáúu truïc cuía mäi træåìng bë phaï huyí, khaí nàng háúp thuû âæåüc tàng lãn 12
÷13%, haìm læåüng tinh bäüt giaím 14 ÷27%, coìn haìm læåüng âæåìng hoaì tan tàng 20 ÷ 32%.
Hiãûn taûi âaî saín xuáút haìng loaût maïy tàng täúc âiãûn tæí coï 4 loaûi kêch thæåïc âãø tiãût
truìng caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng vaì giaím thåìi gian chu kç âãún 30 ÷ 60 s (baíng 6.1)
Baíng 6.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy tàng täúc
Caïc chè säú ELT-1 ELT-2,5 ELIT-1A ELIT
Nàng læåüng, MV 0,3÷1,5 0,6÷2,5 0,3÷1,0 0,6÷3.0
Cäng suáút trung bçnh khi nàng 25 40 10 10÷30
læåüng cæûc âaûi, kW
Kêch thæåïc maïy tàng täúc, mm
chiãöu cao 2460 4300 760 2400
âæåìng kênh 1300 1820 1000 1300

110

6.3. THIÃÚT BË TIÃÛT TRUÌNG MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG DAÛNG LOÍNG
Simpo PDF Merge and mäi træåìng dinh dæåîng coï thãø-tiãún haình trong caïc thiãút bë tiãût truìng taïc
Tiãût truìng Split Unregistered Version http://www.simpopdf.com
âäüng tuáön hoaìn vaì liãn tuûc. Nãúu tiãût truìng mäüt khäúi læåüng khäng låïn coï thãø tiãún haình
træûc tiãúp trong caïc thiãút bë lãn men.
Khi tiãût truìng caïc mäi træåìng phæïc taûp, træåïc hãút mäüt säú cáúu tæí cuía mäi træåìng
dinh dæåîng chæïa nitå phaíi âæåüc tiãût truìng theo chãú âäü mãöm hån, cho nãn phaíi tiãût truìng
riãng biãût trong nhæîng thiãút bë âàûc biãût âæåüc goüi laì baïnh ràng vãû tinh.

6.3.1. Baïnh ràng vãû tinh
Baïnh ràng vãû tinh laì thiãút bë hçnh truû âæïng âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè. Noï coï
thãø têch tæì 30 ÷ 50 m3 vaì âæåüc tênh toaïn âãø laìm viãûc åí aïp suáút 280 ÷ 480 kPa.
Baïnh ràng vãû tinh coï caïc cæía âãø naûp vaì thaïo caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng, caïc äúng
näúi âãø naûp vaì thaíi håi, thaíi khäng khê, næåïc, cå cáúu khuáúy träün daûng chán vët coï säú voìng
quay 2,5 voìng/s. Trong thiãút bë coï caïc duûng cuû âãø âo vaì âiãöu chènh aïp suáút vaì nhiãût âäü,
cæía âãø ræía thiãút bë vaì van baío hiãøm.
Trong âæåìng äúng dáùn håi coï læåïi loüc âãø loüc håi. Quaï trçnh tiãût truìng mäi træåìng
âæåüc kiãøm tra, âiãöu chènh nhiãût âäü vaì aïp suáút mäüt caïch tæû âäüng. Nãúu tiãún haình laìm
nguäüi nhanh sau khi tiãût truìng thç coï thãø taûo ra âäü chán khäng, cho nãn phaíi tiãún haình
naûp så bäü khäng khê våïi aïp suáút nháút âënh âaî âæåüc tiãût truìng vaìo thiãút bë. Thaïo mäi
træåìng ra khoíi thiãút bë cuîng âæåüc thæûc hiãûn våïi chãú âäü naûp liãn tuûc khäng khê tiãût truìng.
Nãúu khäng læu yï caïc biãûn phaïp naìy coï thãø dáùn âãún sæû phoïng âiãûn maûnh vaìo thiãút bë laìm
aính hæåíng âãún toaìn hãû thäúng..
Baïnh ràng vãû tinh âæåüc chãú taûo trong nhæîng nàm gáön âáy, âæåüc trang bë hãû thäúng
khoaï liãn âäüng âãø ngàn ngæìa khaí nàng taûo chán khäng trong thiãút bë vaì âãø giæî aïp suáút
khäng âäøi åí mæïc 280 ÷ 480 kPa.
Chãú âäü tiãût truìng tuáön hoaìn coï nhæåüc âiãøm: nàng suáút tháúp, tiãu hao håi, næåïc vaì
nàng læåüng âiãûn cao, tiãût truìng træûc tiãúp trong thiãút bë laìm cho viãûc sæí duûng caïc thiãút bë
lãn men êt hiãûu quaí vaì laìm giaím giaï trë dinh dæåîng cuía caïc cáúu tæí mäi træåìng. Caïc thiãút
bë hiãûn âaûi hån âæåüc sæí duûng âãø tiãût truìng caïc mäi træåìng dinh dæåîng loíng laì nhæîng
thiãút bë coï chãú âäü laìm viãûc liãn tuûc.

6.3.2.Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc caïc mäi træåìng dinh dæåîng loíng
Tiãût truìng liãn tuûc coï nhiãöu æu âiãøm so våïi tiãût truìng giaïn âoaûn: âaût sæû vä truìng
nhanh (gáön 1 phuït), âiãöu âoï cho pheïp tàng nàng suáút cuía thiãút bë, coï khaí nàng tàng hiãûu
suáút saín pháøm coï muûc âêch vç khi tiãût truìng liãn tuûc sæû phaï huyí cáúu truïc caïc cháút dinh
dæåîng cuía mäi træåìng laì täúi thiãøu, do sæû läü saïng ngàõn, giaím tiãu hao håi do sæí duûng
phun håi træûc tiãúp.

111

Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc coï nàng suáút 5 m3/h. Thiãút bë gäöm thuìng chæïa, bäü âun
Simpo PDFg, bäü giæî nhiãût, laìm nguäüi, caïc båm, loüc mäi træåìng, loüc håi, hãû thäúng kiãøm tra tæû
noïn Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âäüng vaì âiãöu chènh caïc thäng säú cuía quaï trçnh.
Bäü thu nháûn vaì baío quaín mäi træåìng dinh dæåîng chæa tiãût truìng laì thiãút bë hçnh truû
coï nàõp våïi sæïc chæïa 10 m3. Trãn nàõp coï bäü dáùn âäüng cho cå cáúu khuáúy träün vaì caïc khåïp
näúi cáön thiãút. Thiãút bë coï aïo ngoaìi âãø laìm nguäüi mäi træåìng cho nãn ráút tiãûn låüi cho baío
quaín daìi haûn trong træåìng håüp cáön thiãút cho saín xuáút.
Âãø loaûi nhæîng váût låïn hån 0,8 mm ra khoíi mäi træåìng thæåìng æïng duûng laìm saûch
hai mæïc. Trãn âæåìng naûp mäi træåìng vaìo bäü âun noïng âæåüc gàõn læåïi loüc bàòng theïp
khäng gè coï läù læåïi 0,8 × 0,8 mm. Viãûc laìm saûch bäø sung âæåüc tiãún haình trong cäúc loüc
cuîng âæåüc laìm tæì loaûi læåïi trãn vaì âàût åí vë trê khåïp näúi vaìo cuía læu læåüng kãú. Duìng båm
xoaïy âãø âáøy mäi træåìng vaìo bäü âun noïng. Bäü âun noïng gäöm voí truû âæïng, nàõp vaì hai voìi
phun. Caïc khåïp näúi âãø naûp mäi træåìng dinh dæåîng vaì håi næåïc âæåüc làõp trãn voí thiãút bë.
Giæîa caïc pháön trãn vaì dæåïi thiãút bë coï cän âãø naûp låïp moíng âãöu cuía mäi træåìng âaî âæåüc
âun noïng vaìo bäü giæî nhiãût. Bäü giæî nhiãût laì äúng xoàõn gäöm 11 voìng äúng våïi âæåìng kênh
89 mm, chiãöu daìi täøng laì 3,4 m. Thãø têch cuía bäü giæî nhiãût 170 l vaì baío âaím thåìi gian giæî
åí nhiãût âäü 1400C gáön hai phuït. Âãø laìm laûnh mäi træåìng dinh dæåîng tiãût truìng âãún 400C
thæåìng sæí duûng bäü trao âäøi nhiãût kiãøu “äúng läöng äúng” coï âæåìng kênh 76 vaì 133 mm,
täøng bãö màût laìm laûnh 20 m2.
Nguyãn tàõc laìm viãûc cuía thiãút bë laì âun noïng nhanh mäi træåìng âãún nhiãût âäü tiãût
truìng 120 ÷1400C khi tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi håi næåïc, giæî mäi træåìng trong doìng liãn tuûc
khoaíng 2 ÷ 15 phuït vaì sau âoï laìm laûnh nhanh âãún 35 ÷ 450C. Træåïc khi bàõt âáöu tiãût
truìng mäi træåìng dinh dæåîng táút caí caïc bäü pháûn cuía thiãút bë YHC-5 (bäü âun noïng, bäü
giæî nhiãût, bäü trao âäøi nhiãût, bäü láúy máùu vaì hãû thäúng âæåìng äúng) phaíi âæåüc tiãût truìng
bàòng håi trong 4 giåì. Sau khi triãût truìng thiãút bë måí caïc duûng cuû kiãøm tra tæû âäüng vaì
duûng cuû âiãöu chènh caïc thäng säú cuía quaï trçnh, âàût chãú âäü tiãût truìng mäi træåìng. Näúi
YHC - 5 våïi näöi lãn men âaî naûp så bäü khäng khê tiãût truìng våïi aïp suáút 76 ÷ 96 kPa.
Yãúu täú vä cuìng quan troüng âãø hoaût âäüng bçnh thæåìng cuía thiãút bë tiãût truìng taïc
âäüng liãn tuûc âoï laì sæû laìm viãûc an toaìn cuía näöi phaín æïng - maïy träün âãø chuáøn bë mäi
træåìng. Viãûc taûo sæû æï âoüng trong doìng mäi træåìng vaì taûo xoaïy trong näöi phaín æïng laìm
caín tråí sæû naûp mäi træåìng vaì phaï våí tênh naûp liãûu âãöu âàûn cuía thiãút bë.
Âãø traïnh sæû xuáút hiãûn khäng khê trong âæåìng äúng näúi näöi phaín æïng våïi YHC
thæåìng coï van ngæåüc chiãöu âãø âiãöu chènh aïp suáút.
Quaï trçnh tiãût truìng mäi træåìng dinh dæåîng âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch tæû âäüng theo
chãú âäü âaî cho nhåì caïc duûng cuû âiãöu chènh (duûng cuû kiãøm tra mæïc mäi træåìng trong

112

thuìng chæïa, kiãøm tra täúc âäü naûp mäi træåìng vaìo bäü giæî nhiãût, kiãøm tra aïp suáút mäi
Simpo PDF ng do båm âáøy vaì Unregistered Version - http://www.simpopdf.com aïp suáút håi
træåì Merge and Split aïp suáút mäi træåìng khi ra khoíi bäü giæî nhiãût, kiãøm tra
cho van âiãöu chènh cuía thiãút bë). Nhiãût âäü mäi træåìng trong bäü âun noïng vaì aïp suáút cuía
mäi træåìng khi ra khoíi bäü giæî nhiãût laì nhæîng thäng säú phaíi âiãöu chènh.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë tiãût truìng YHC- 5:
Nàng suáút, m3/h: 5
Sæïc chæïa cuía bäü âun noïng, l : 25
Thåìi gian coï màût cuía mäi træåìng trong bäü âun noïng, s: 19
Daûng bäü giæî nhiãût: ÄÚng xoàõn
Sæïc chæïa cuía bäü giæî nhiãût, l : 170
Âæåìng kênh äúng, mm: 89
Täúc âäü trung bçnh cuía mäi træåìng trong bäü giæî nhiãût, m/s: 0,28
Daûng thiãút bë trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh mäi træåìng: ÄÚng läöng äúng
Diãûn têch bãö màût laìm laûnh, m2: 20
Tiãu hao håi, kg/h: 1000
Sæû laìm loaîng mäi træåìng do næåïc ngæng, %: 20
Nhæåüc âiãøm cuía hãû YHC - 5: nàng suáút tháúp, kêch thæåïc cå baín cuía thiãút bë låïn,
tiãu hao håi næåïc låïn, hãû säú sæí duûng nhiãût tháúp, æïng duûng daûng thiãút bë trao âäøi nhiãût
khäng hoaìn haío, læåüng kim loaûi cuía bäü giæî nhiãût låïn, diãûn têch chiãúm chäø låïn, khoï khàn
cho viãûc laìm saûch bãö màût bãn trong vaì mæïc âäü chaíy räúi cuía mäi træåìng tháúp.
Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc coï nàng suáút 20 m3/h. Hiãûn taûi âaî coï nhæîng loaûi thiãút
bë tiãût truìng liãn tuûc våïi nàng suáút 20, 50, 100, 200 vaì 300 m3/h. Khaïc våïi YHC - 5, thiãút
bë YHC - 20 coï âãö cáûp âãún khaí nàng thu häöi nhiãût âãún 77%, æïng duûng thiãút bë trao âäøi
nhiãût daûng táúm coï hiãûu quaí hån vaì bäü giæî nhiãût coï kãút cáúu âàûc biãût nhàòm keïo daìi quaíng
âæåìng cuía doìng mäi træåìng vaì tàng cæåìng quaï trçnh khuáúy träün.
YHC - 20 (hçnh 6.7) bao gäöm thuìng chæïa mäi træåìng dinh dæåîng, caïc båm ly tám,
bäü âun noïng, bäü giæî nhiãût, bäü thu häöi nhiãût, bäü trao âäøi nhiãût vaì hãû thäúng âiãöu chènh tæû
âäüng caïc thäng säú cuía quaï trçnh.
Træåïc khi bàõt âáöu hoaût âäüng táút caí caïc thiãút bë, âæåìng äúng dáùn vaì phuû tuìng YHC
âæåüc thanh truìng bàòng håi quaï nhiãût. Håi næåïc âæåüc âæa vaìo bäü âun noïng theo âæåìng
viãön cuía van âiãöu chènh tiãu hao håi, sau âoï vaìo bäü giæî nhiãût, thu häöi nhiãût vaì theo
âæåìng viãön cuía van giaím aïp suáút vaìo thiãút bë laìm maït. Cuìng luïc måí caïc van giaím xaí
næåïc ngæng vaì khi âaût âæåüc nhiãût âäü låïn hån 1400C thç bàõt âáöu äøn âënh thåìi gian tiãût
truìng. Trong quaï trçnh tiãût truìng phaíi âoïng ngay van xaí næåïc ngæng, måí caïc duûng cuû
âiãöu chènh tæû âäüng vaì thiãút láûp chãú âäü laìm viãûc cuía YHC. Chuyãøn táút caí caïc van âæåìng

113

viãön vaì näúi våïi caïc raînh cuía mäi træåìng dinh dæåîng trong maïy laûnh våïi näöi lãn men tiãût
Simpo PDF g. Cuìng and âoï naûp ngay næåïc häöVersionâæåüc laìm saûch vaìo thiãút bë laûnh. Khi nhiãût
truìn Merge luïc Split Unregistered i læu âaî - http://www.simpopdf.com
âäü vaì aïp suáút trong näöi phaín æïng âaût trë säú äøn âënh thç khuáúy âaío caïc cáúu tæí cuía mäi
træåìng dinh dæåîng, mäi træåìng måïi laûi cho vaìo thuìng chæïa âãø båm âáøy qua khe âæïng
nhoí vaìo bäü âun noïng våïi täúc âäü 3,5 m/s. Miãûng loe seî âæåüc hçnh thaình khi mæïc mäi
træåìng trãn läù huït cuía thuìng chæïa bë nhoí laûi trong thåìi gian thaïo càûn, khi âoï seî xaíy ra
hiãûn tæåüng huït khäng khê ngoaìi mäi træåìng chæa âæåüc tiãût truìng laìm nhiãùm báøn mäi
træåìng. Âãø ngàn ngæìa hiãûn tæåüng naìy trãn bãö màût song song våïi tiãút diãûn ngang cuía läù
roït coï chiãöu cao 40 mm ta làõp voìng âãûm chàõn phàóng.
dinh dæåîng
Mäi træåìng

Næåïc

Håi

Hçnh 6.7. Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc YHC - 20:
1- Thuìng chæïa; 2- Båm; 3- Bäü âun noïng; 4- Bäü giæî; 5- Bäü láúy máùu; 6- Thiãút bë trao
âäøi nhiãût- thu häöi; 7- Thiãút bë trao âäøi nhiãût- thiãút bë laìm maït; 8- Thiãút bë lãn men.

Håi coï aïp suáút 0,6 MPa âæåüc naûp vaìo bäü âun noïng (hçnh 6.8) qua voìi phun coï
âæåìng kênh 2,5 mm làõp trãn vè cæïng cuía äúng näúi tiãúp tuyãún 4, coìn qua äúng näúi 3- mäi
træåìng våïi læåüng 1,5 m3/h. Bäü âun noïng laì hçnh truû 1 coï nàõp hçnh elip 2 våïi sæïc chæïa
100 l. Mäi træåìng âæåüc âun noïng nhanh âãún 1300C vaì khi âoï taûo ra næåïc ngæng våïi mäüt
læåüng 0,5 m3/h. Tæì bäü âun noïng mäi træåìng âæåüc âæa vaìo äúng dæåïi cuía bäü giæî nhiãût.
Bãn trong bäü giæî nhiãût coï mäüt säú bäü pháûn âãø taûo ra nhæîng phoìng hçnh truû thäng nhau,
sau âoï mäi træåìng vaìo bäü trao âäøi nhiãût kiãøu táúm - bäü thu häöi nhiãût. Trong bäü thu häöi noï
seî âun noïng mäi træåìng ban âáöu chæa âæåüc tiãût truìng âãø cho vaìo bäü âun noïng, coìn chênh
noï âæåüc laìm laûnh âãún 900C. Tæì bäü thu häöi nhiãût mäi træåìng âæåüc âáøy vaìo phoìng lãn
men khi âaî âæåüc laìm laûnh så bäü trong thiãút bë trao âäøi nhiãût daûng táúm, coìn mäi træåìng
dinh dæåîng chæa âæåüc tiãût truìng âæåüc âáøy vaìo bäü âun noïng tæì bäü thu nhiãût.
Bäü giæî nhiãût (hçnh 6.9) laì bçnh hçnh truû hai âaïy daûng elip, bãn trong theo chiãöu cao
âæåüc bäú trê 10 lä. Mäùi lä coï âoaûn äúng trung tám 1 våïi âéa 2, âéa 3 âæåüc gàõn trãn âoaûn

114

äúng, âoaûn äúng haìn åí cuäúi vaì caïc âoaûn äúng dáùn hæåïng 4. Caïc lä naìy taûo ra hai daîy hçnh
Simpo PDF mäi træåìng tæì caïc Unregistered Version - http://www.simpopdf.com tám 1 vaì
truû: Merge and Split phoìng dæåïi säú 5 qua caïc raînh säú 6 vaìo âoaûn äúng trung
mäi træåìng coï täúc âäü låïn ra khoíi âoaûn äúng trung tám qua khe håí nhoí 8 vaìo caïc phoìng
trãn säú 7. Nhåì caïc âoaûn äúng hæåïng maì mäi træåìng chuyãøn âäüng xoaïy laìm cho quaï trçnh
khuáúy - träün täút hån. Sau âoï vaìo bäü pháûn khaïc qua khe voìng giæîa âéa säú 3 vaì âoaûn äúng
cuía thiãút bë säú 4. Khi qua liãn tuûc tæì dæåïi lãn trãn mäi træåìng âæåüc giæî laûi åí nhiãût âäü âaî
cho trong thåìi gian âënh træåïc, mäi træåìng thoaït ra tæì âoaûn äúng trãn nàõp bäü giæî nhiãût vaì
qua âoaûn äúng dæåïi vaìo bäü giæî nhiãût thæï 2 vaì sau âoï tiãúp tuûc vaìo bäü giæî nhiãût thæï 3.
Âæåìng kênh cuía bäü giæî nhiãût 600 mm, chiãöu cao 6000 mm, sæïc chæïa cuía bäü giæî nhiãût
1,7 m3.

Äúng näúi

Hçnh 6.7. Bäü âun noïng Hçnh 6.8. Bäü giæî nhiãût cuía
cuía thiãút bë YHC- 20 thiãút bë YHC- 20

Âãø giæî nhiãût âäü mäi træåìng, bäü giæî nhiãût cáön phaíi âæåüc phuí mäüt låïp caïch nhiãût coï
chiãöu daìy 35 mm, coìn caïc äúng näúi liãn kãút bàòng låïp 50 mm.
Bäü thu nhiãût laì thiãút bë trao âäøi nhiãût daûng táúm coï bãö màût trao âäøi nhiãût 100 m2.

115

Trong quaï trçnh thu häöi nhiãût caïc mäi træåìng âaî âæåüc tiãût truìng vaì chæa tiãût truìng
Simpo PDFcMerge n âäünSplit nh låïp moíng trong caïc raînh hçnh thaình tæì mäùi càûp táúm. Mäùi táúm
âæåü chuyãø and g thaì Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âæåüc bao boüc mäüt hæåïng tæì mäi træåìng noïng vaì hæåïng khaïc tæì mäi træåìng laìm laûnh, nhåì
bãö màût uäún soïng cuía caïc táúm maì thiãút láûp âæåüc chãú âäü chaíy räúi cuía dung dëch nhàòm baío
âaím trao âäøi nhiãût maûnh. Hiãûu suáút laìm viãûc cuía bäü thu häöi nhiãût âæåüc âàûc træng båíi hãû
säú thu häöi nhiãût. Hãû säú naìy âäúi våïi YHC - 20 âaût 77%.
Hãû thäúng thiãút bë âæåüc làõp âàût caïc duûng cuû âo - kiãøm tra nhàòm âaím baío viãûc tæû
âäüng quaï trçnh.
Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc coï nàng suáút 50 m3/h. Thiãút bë gäöm bäü âun noïng coï
sæïc chæïa 0,25 m3, bäü thu häöi nhiãût daûng táúm coï diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût 125 m2,
bäü trao âäøi nhiãût daûng táúm coï diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût 80 m2, ba bäü giæî nhiãût sæïc
chæïa 5,1 m3, loüc mäi træåìng dinh dæåîng coï bãö màût loüc 0,6 m2 vaì båm ly tám nàng suáút
65 m3 mäi træåìng /h, thåìi gian giæî åí nhiãût âäü tiãût truìng laì 6 phuït, nhiãût âäü cuía mäi træåìng
âæåüc laìm laûnh 300C.
Trong cäng nghiãûp vi sinh thæåìng æïng duûng bäü giæî nhiãût daûng thuìng chæïa vaì daûng
äúng. Daûng thuìng chæïa coï kãút cáúu phæïc taûp hån, khoï âaût âæåüc âäü âäöng âãöu cuía doìng mäi
træåìng so våïi loaûi äúng. Bäü giæî nhiãût daûng äúng laìm viãûc åí chãú âäü cuía doìng piston, âiãöu
âoï âaím baío hiãûu quaí äøn âënh âäúi våïi táút caí caïc pháön tæí vi sinh xaíy ra trong äúng. Bäü giæî
nhiãût daûng äúng gäöm caïc äúng âæïng våïi âæåìng kênh 400 ÷ 600 mm, näúi liãn tuûc vaì âæåüc
phuí båíi låïp caïch nhiãût. Chiãöu daìi cuía caïc äúng phuû thuäüc vaìo thåìi gian giæî nhiãût mäi
træåìng.
Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc cuía Haîng DE - laval (Phaïp). Thiãút bë (hçnh 6.10) gäöm
coï thuìng cán bàòng næåïc 3, båm naûp liãûu 5, bäü thu häöi nhiãût 6, bäü âun noïng âãø sáúy noïng
saín pháøm cuäúi cuìng, bäü giæî nhiãût, trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh cuäúi cuìng cho saín pháøm, bäü
trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh næåïc trung gian, caïc duûng cuû âo kiãøm tra vaì bàng taíi âiãöu
chènh thiãút bë.
Coï thãø phán chia hoaût âäüng cuía thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc ra laìm 3 chu kyì: tiãût
truìng thiãút bë, tiãût truìng mäi træåìng dinh dæåîng, ræía vaì laìm saûch.
Mäi træåìng âæåüc båm vaìo thiãút bë tæì maïy khuáúy träün. Læåüng tiãu hao âæåüc âiãöu
chènh nhåì båm naûp liãûu. Mäi træåìng qua bäü trao âäøi nhiãût, bäü giæî nhiãût quay vãö âæåüc
âun noïng så bäü âãún 90 ÷ 1200C âun âãún 1400C, sau âoï âæåüc âun noïng åí nhiãût âäü tiãût
truìng (vê duû 1400C) trong bäü trao âäøi nhiãût. Mäi træåìng âæåüc giæî trong voìng1 ÷ 2 phuït
trong bäü giæî nhiãût. Træåïc khi cho vaìo näöi lãn men mäi træåìng âæåüc laìm laûnh bäø sung
âãún 400C trong bäü trao âäøi nhiãût daûng táúm.

116

Hãû säú thu häöi nhiãût 60 ÷ 70%
Simpo PDF Merge bë tiãût truìng taïc âäüng liãn Version - âiãöu khiãøn bàòng thuí cäng vaì coï thãø bàòng
Thiãút and Split Unregistered tuûc coï thãø http://www.simpopdf.com
tæû âäüng cho táút caí caïc quaï trçnh cäng nghãû.

Mäi træåìng dinh dæåîng âaî

træåìng dinh dæåîng
âæåüc tiãût truìng vaìo näöi lãn men

Caïc cáúu tæí mäi
Håi âãø âun noïng

Roït Næåïc Håi Roït

Hçnh 6.10. Thiãút bë tiãût truìng liãn tuûc cuía Haîng DE - laval:
1- Læu læåüng kãú kiãøu con quay; 2- Van âiãöu chènh; 3- Thuìng cán bàòng;
4- Læåüc; 5- Båm; 6 - Bäü trao âäøi nhiãût vaì thu häöi nhiãût læåüng; 7- Maïy
khuáúy träün cuía bäü âun noïng; 8- Bäü giæî nhiãût

117


Chæång 7

THIÃÚT BË TIÃÛT TRUÌNG KHÄNG KHÊ

Khäng khê âæåüc sæí duûng âãø duy trç sæû hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût trong quaï
trçnh täøng håüp sinh hoüc sinh khäúi, axit amin, enzim, caïc cháút khaïng sinh, caïc cháút baío vãû
thæûc váût vaì caïc saín pháøm khaïc cuía täøng håüp vi sinh trong caïc âiãöu kiãûn hiãúu khê. Khi
saín xuáút caïc náúm men gia suïc vaì laìm saûch næåïc thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc ngæåìi
ta thæåìng æïng duûng khäng khê maì khäng cáön laìm saûch så bäü vaì tiãût truìng, trong saín xuáút
caïc saín pháøm khaïc khäng khê phaíi âæåüc laìm saûch buûi vaì caïc vi sinh váût laû.
Khäng khê laì mäüt häùn håüp khê, åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng chiãúm 78,08% nitå; 20,9%
oxy; 0,94% khê trå vaì 0,03% cacbonic. Ngoaìi ra trong khäng khê coìn chæïa håi næåïc vaì
caïc pháön tæí phán taïn nhoí. Læåüng caïc pháön tæí naìy åí näng thän vaì caïc thaình phäú phi cäng
nghiãûp thæåìng khäng væåüt quaï 0,15 mg/m3. Trãn khu væûc cuía caïc nhaì maïy coï thaíi buûi
nhiãöu thç læåüng phán taïn caïc pháön tæí nhoí coï thãø væåüt quaï 3 mg/m3. Hån 30% khäúi læåüng
cuía caïc pháön tæí naìy coï kêch thæåïc 1 ÷ 2 µm vaì gáön 50% - nhoí hån 0,5 µm. Âa säú caïc
pháön tæí coï kêch thæåïc dao âäüng trong giåïi haûn 0,5 ÷ 1,0 µm.
Trong khäng khê coï chæïa âãún 109 caïc pháön tæí lå læíng, trong âoï vi sinh váût coï säú
læåüng 0,8⋅103 ÷ 104/1m3. Trong sinh váût noïi chung coï vi khuáøn vaì caïc baìo tæí cuía chuïng,
actinomixet vaì náúm men khäng sinh baìo tæí, virut... Vi khuáøn coï âæåìng kênh 0,5 ÷ 2,1
µm vaì chiãöu daìi âãún 26 µm laì loaûi coï kêch thæåïc låïn nháút, loaûi træì virut.
Trung bçnh læåüng vi khuáøn vaì buûi cuía chuïng khoaíng 1000 ÷ 1500/1m3 khäng khê.
Nhiãût âäü vaì âäü áøm cuía khäng khê, læåüng buûi vaì vi sinh váût trong âoï biãún âäüng vaì phuû
thuäüc vaìo thåìi gian trong nàm, âiãöu kiãûn khê háûu, vë trê âëa lyï cuía xê nghiãûp, chiãöu cao
láúy máùu khäng khê vaì caïc yãúu täú khaïc.
Tiãût truìng khäng khê coï thãø tiãún haình bàòng âun noïng, chiãúu tia tæí ngoaûi, siãu ám,
phoïng âiãûn quáön saïng, gia cäng bàòng caïc cháút âäüc, loüc qua caïc váût liãûu daûng såüi, daûng
haût vaì xäúp.
Trong cäng nghiãûp, khi nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp cáúy chçm thæåìng
ngæåìi ta sæí duûng mäüt säú så âäö caïc quaï trçnh tiãût truìng khäng khê.
Trãn hçnh 7.1 giåïi thiãûu mäüt trong säú nhæîng så âäö coï thãø cho pheïp caïc nhaì maïy sæí

118

duûng. Maïy neïn hay maïy neïn kiãøu tuabin huït khäng khê qua äúng gom coï chiãöu cao 6 ÷
Simpo PDF Merge and Split Unregistered coï thãø duìng quaût âáøy vaìo äúng gom.
20 m. Âãø maïy neïn hoaût âäüng täút hån Version - http://www.simpopdf.com
Âãø tàng thåìi gian laìm viãûc cuía maïy neïn vaì bäü loüc âáöu, khäng khê âæåüc laìm saûch
pháön låïn caïc haût daûng buûi bàòng bäü loüc dáöu måî hay bäü loüc khä. Pháön khäng khê âæåüc laìm
noïng khi neïn sau khi laìm nguäüi âãún nhiãût âäü 35 ÷ 400C trong thiãút bë trao âäøi nhiãût 3
cho vaìo bäü taïch áøm 4. Caïc nhaì maïy åí nhæîng vuìng coï nhiãût âäü khäng khê cao cuìng våïi
bäü trao âäøi nhiãût khäng khê coìn cho pheïp sæí duûng thãm bäü trao âäøi nhiãût næåïc. Khäng
khê âaî âæåüc laìm laûnh hoaì láùn våïi khäng khê tæû nhiãn vaì häùn håüp coï nhiãût âäü 70 ÷ 900C
cho qua bçnh chæïa 5 vaì bäü loüc âáöu 7. ÅÍ nhiãût âäü naìy khäng xaíy ra hiãûn tæåüng ngæng tuû
håi næåïc trong bäü loüc.
Bäü loüc æåït seî haûn chãú quaï trçnh giæî vi sinh váût laûi, coìn áøm coï khaí nàng laìm phaït
triãøn hãû vi sinh váût trong bäü loüc. Khi cáön thiãút khäng khê âæåüc âun noïng âãún nhiãût âäü 65
÷ 700C trong bäü trao âäøi nhiãût 6. Caïc haût coï âæåìng kênh 1 ÷ 1,5 µm seî âæåüc giæî laûi hån
98% trong bäü loüc âáöu.
Sau loüc âáöu læåüng caïc haût coï kêch thæåïc 0,5 µm coìn laûi nhoí hån 2⋅106 vaì læåüng caïc
tãú baìo vi sinh - dæåïi 10 trong 1 m3 khäng khê. Sau khi laìm saûch hoaìn toaìn vi sinh váût
trong bäü pháûn loüc riãng biãût 8, khäng khê coï nhiãût âäü 45 ÷ 700C âæåüc âæa vaìo thiãút bë
lãn men saín xuáút.

Vaìo näöi lãn men
Khäng khê Næåïc ngæng

Håi
Khäng khê

Håi
Vaìo thiãút bë lãn men
håi

Næåïc ngæng Næåïc ngæng Næåïc ngæng

Hçnh 7.1. Så âäö cäng nghãû tiãût truìng khäng khê:
1- Bäü loüc; 2- Maïy neïn; 3- Bäü trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh khäng khê; 4- Bäü
taïch áøm; 5-Bçnh chæïa; 6- Bäü trao âäøi nhiãût; 7- Bäü loüc âáöu; 8- Bäü loüc
riãng biãût; 9- Bäü loüc âãø laìm saûch håi næåïc khoíi caïc taûp cháút ràõn

119

Duìng håi âãø tiãût truìng bäü loüc riãng biãût. Duìng bäü loüc 9 âãø laìm saûch håi khoíi caïc
Simpo PDFcháút ràõn.and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
taûp Merge
Khi nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp bãö màût, cäng nghãû chuáøn bë khäng khê
coï khaïc mäüt êt so våïi cäng nghãû âaî khaío saït. Vê duû nhæ sau khi loüc tinh måïi naûp khäng
khê tiãût truìng vaìo hãû.
Trong caïc så âäö hiãûn taûi vaì tæång lai âãø thu nháûn khäng khê tiãût truìng åí caïc nhaì
maïy thuäüc cäng nghiãûp vi sinh coï thãø chia ra caïc loaûi maïy moïc vaì thiãút bë cå baín sau:
caïc bäü loüc så bäü, loüc thä vaì loüc tinh khäng khê vaì håi, caïc maïy âãø neïn khäng khê, caïc bäü
trao âäøi nhiãût, bçnh chæïa, bäü gom næåïc vaì dáöu. Ngoaìi ra coìn âæåüc trang bë thãm caïc phuû
tuìng tæång æïng, nhæîng duûng cuû âo - kiãøm tra, cå cáúu tæû âäüng.
Nãúu trong quaï trçnh saín xuáút khäng cáön mäüt læåüng låïn khäng khê thç coï thãø cho
pheïp sæí duûng bäü loüc khä hay hay bäü loüc dáöu måî âäüc láûp coï daûng ä maûng, âàûc tênh kyî
thuáût cuía chuïng âæåüc trçnh baìy åí baíng 7.1.

Baíng 7.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía bäü loüc daûng ä maûng

Bäü loüc
Caïc chè säú
фяP фяB фяП фяY
Váût liãûu loüc Læåïi theïp Nhæûa vini Polyuretan boüt Såüi thuyí tinh
Diãûn têch tiãút diãûn laìm
viãûc, m2 0,22 0,22 0,22 0,22
Khaí nàng cho qua (khi taíi
troüng riãng khäng khê 700 1540 1540 1540 1540
m3/(h.m2), m3/h
Sæïc caín ban âáöu cuía bäü
loüc, Pa 49 58,8 58,8 39,2
Dung læåüng buûi âäúi våïi
caïc daûng фяP, фяП vaì
фяB (khi tàng sæïc caín tæì 2340 2000 350 570
39 âãún 147 Pa), g/m3
Hiãûu suáút laìm saûch,% 80 80 80 80
Khäúi læåüng, kg 8,39 5,8 4,8 4,4

7.1. CAÏC LOAÛI VÁÛT LIÃÛU LOÜC
Nhæ âaî trçnh baìy, tiãût truìng khäng khê laì loaûi laìm saûch coï nhiãöu mæïc âäü bàòng
phæång phaïp thäøi qua caïc låïp váût liãûu loüc. Váût liãûu loüc coï thãø laì âaûng såüi, daûng xäúp vaì
dæåüc xãúp nhiãöu låïp. Caïc váût liãûu räùng âæåüc duìng âãø loüc thä vaì loüc tinh. Coï thãø chia ra
laìm bäún nhoïm: váût liãûu såüi vaì phi vaíi, cáúu truïc vi mä giäúng nhæ loaûi coï nhiãöu låïp xen

120

nhau thaình maûng læåïi; giáúy vaì cactäng coï cáúu truïc chàût hån; váût liãûu gäúm nung vaì haût
Simpo PDF Mergenand nh cong co thàõt vaì giaîn nåí tuáö- http://www.simpopdf.com t liãûu vaì caïc
mën coï nhæî g raî Split Unregistered Version n hoaìn theo chiãöu daìy cuía váû
maìng xäúp coï cå cáúu loüc theo nguyãn tàõc saìng våïi kêch thæåïc läù saìng phuì håüp våïi kêch
thæåïc caïc pháön tæí cáön phaíi loüc. Ba nhoïm âáöu âàûc træng cho loaûi loüc khäng saìng, nhoïm
thæï tæ coï cå cáúu saìng.
Âäúi våïi nhoïm 1 vaì 2 ngæåìi ta âaî thaío ra âæåüc caïc phæång phaïp tênh toaïn bãö daìy
cuía låïp loüc nhàòm baío âaím hãû säú cäng nghãû cáön thiãút, coìn âäúi våïi hai nhoïm coìn laûi trë säú
naìy âæåüc xaïc âënh bàòng thæûc nghiãûm.
Tênh hiãûu quaí cuía âa säú váût liãûu loüc âæåüc æïng duûng trong cäng nghãû vi sinh âæåüc
trçnh baìy åí baíng 7.2.
Nhoïm váût liãûu thæï nháút âæåüc sæí duûng âãø laìm saûch så bäü vi khuáøn trong caïc bäü loüc.
Loaûi naìy thæåìng hay gàûp nhæ caïc váût liãûu bãön hoaï vaì caïc váût liãûu såüi thuyí tinh coï âæåìng
kênh såüi 7 ÷ 21 µm. Nhæåüc âiãøm cå baín cuía chuïng laì tênh bãön keïm khi tiãût truìng bàòng
håi quaï nhiãût. Caïc váût liãûu tæì såüi bazan thä våïi âæåìng kênh trung bçnh cuía läù 26 µm coï
tênh bãön hån nhæng chuïng êt âæåüc phäø biãún trong saín xuáút. Caïc váût liãûu phi vaíi tæì nhæîng
såüi xenluloza chäúng vi khuáøn khäng âoìi hoíi phaíi tiãût truìng bàòng håi quaï nhiãût, coï thãø
æïng duûng âãø loüc tiãût truìng.
Nhæåüc âiãøm chung cuía váût liãûu såüi vaì phi vaíi laì sæû thay âäøi kêch thæåïc vaì hçnh
daûng cuía caïc raînh loüc trong quaï trçnh hoaût âäüng âàûc biãût khi coï næåïc.
Caïc váût liãûu haût âaî thiãu kãút (sæï, thuyí tinh, cháút deío, sæï kim loaûi) coï cáúu truïc xaïc
âënh, bãön hoaï , dãù daìng aïp duûng cho báút kyì phæång phaïp tiãût truìng naìo.

7.2. CAÏC BÄÜ LOÜC ÂÃØ LAÌM SAÛCH SÅ BÄÜ KHÄNG KHÊ
Âãø laìm saûch buûi (haût låïn) trong khäng khê, ngæåìi ta æïng duûng caïc bäü loüc daûng täø
ong chæïa âáöy caïc váût liãûu loüc khaïc nhau vaì coï caïc daûng sau: daûng tæû laìm saûch coï maûng
læåïi kim loaûi uäún soïng, daûng cuäün coï såüi thuyí tinh siãu mën; daûng táúm taïi sinh; daûng
maûng coï xå såüi thuyí tinh âaìn häöi.
Caïc bäü loüc daûng ä coï maûng læåïi kim loaûi táøm dáöu uäún soïng âæåüc sæí duûng räüng raîi
âãø laìm saûch så bäü khäng khê coï âäü buûi khäng låïn hån 5 mg/m3, hiãûu suáút âaût khoaíng 45
÷ 80%. Caïc ä maûng cuía bäü loüc chæïa âáöy 12 læåïi uäún soïng âan nhau. Läù læåïi giaím dáön
theo chiãöu chuyãøn âäüng cuía khäng khê. Sæû taïi sinh cuía bäü loüc âæåüc thæûc hiãûn bàòng
phæång phaïp khê âäüng hoüc maì khäng cáön phaíi bäi trån.
Tiãu hao khäng khê hån 100 m3/ph cho loaûi naìy, coìn khi nàng suáút dæåïi 50 m3/ph
thç æïng duûng bäü loüc ä chæïa âáöy polyuretan. Nhæåüc âiãøm cuía bäü loüc coï ä maûng chæïa
âáöy 12 læåïi uäún soïng âan nhau (cáúu truïc Reka) laì cáön phaíi thæåìng xuyãn laìm taïi sinh.

121

Baíng 7.2. Âàûc tênh caïc váût liãûu loüc âãø laìm saûch khäng khê
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - p sinh hoüc
bàòng phæång phaï http://www.simpopdf.com

Caïc váût liãûu Âæåìng Tyí Âäü Âäü bãön Täúc âäü Sæïc caín Hiãûu
kênh troüng, räùng, nhiãût, loüc, thuyí læûc, suáút,
läù, µm kg/m3 % 0
C m/s Pa %
Loüc thä
I. Daûng såüi
1. Xå thuyí tinh
a) Bäng thuyí tinh (chiãöu 21 1 90 450 0,01 7 76,5
cao cuía låïp 1 cm)
b) Caïc màût càõt thuyí tinh
(chiãöu cao cuía låïp 10cm) 6 0,5 90 450 0,01 7 88,0
2. Såüi bazan daûng thä
(chiãöu cao cuía låïp 10 cm) 26 1 90 650 0,01 40 60,0
II. Phi vaíi
1. Såüi täøng håüp
a) Lavcan 14 0,805 - 130 0,01 100 56,0
b) Polypropilen 6÷8 0,195 - 120 0,01 100 71,8
c) Polyvinylclorua 14÷17 0,375 - 80 0,01 80 42,0
2. Såüi visco chäúng vi
khuáøn
a) Váût liãûu loüc phi vaíi loaûi
mãöm 16,9 1,025 94 120 0,01 130 35,8
b) Váût liãûu loüc phi vaíi coï
thãø têch låïn 16,9 0,515 97 120 0,01 100 42,8
III. Váût liãûu û- sæï kim loaûi
daûng räùng
a) Theïp chäúng gè 9÷10 - 30÷45 700 0,01 30000 90,0
b) Titan 12÷16 - 40÷50 500 0,01 30000 9÷95
Loüc tinh
I. Daûng såüi
1. Såüi thuyí tinh
a) Såüi thuyí tinh siãu moíng 2,5÷3 0,4 95 400 0,01 100 98,56
b) Såüi thuyí tinh siãu moíng
táøm formaldehyt 5 0,5 95 400 0,01 26 43,00
2. Såüi bazan
a) Såüi bazan daûng siãu
moíng (chiãöu cao låïp 2,1 1 0,560 95 600 0,01 1400 99,92
cm)
b) Såüi bazan siãu mën 0,7 0.350 95 600 0.01 2400 99,99

122

Caïc váût liãûu Âæåìng Tyí Âäü Âäü bãön Täúc âäü Sæïc caín Hiãûu
kênh troüng, räùng, nhiãût, loüc, thuyí læûc, suáút,
läù, µm kg/m3 % 0
C m/s Pa %
3. Såüi täøng håüp 0,350 95 600 0,01 2400 99,99
a) Bäü loüc bàòng cháút truìng
håüp 1,4 0,025 97 60 0,035 700 99,44
b) Bäü loüc bàòng cháút truìng
håüp coï bäø sung cháút saït
truìng 1,4 0,028 97 60 0,035 780 98,10
II. Cactäng
1. Cactäng bazan (700g/m2) - - - - 0,1 1500 99,996
2. Häùn håüp såüi trãn cå såí
såüi thuyí tinh siãu moíng táøm
formaldehyt bäø sung 10%
xenluloza 25 0,3 87 150 0,01 800 99,93
III. Giáúy khoaïng váût
1. Giáúy bazan (2 låïp) - - - - 0,1 1400 99,999
2. Häùn håüp såüi trãn cå såí
såüi thuyí tinh siãu moíng táøm
formaldehyt bäø sung 25%
xenluloza 30 0,025 80 150 0,01 500 87,24
3. Giáúy saït truìng laìm tæì såüi
xenlulozå 20 0,130 78,5 120 0,01 1000 78,90
4. Såüi täøng håüp, såüi laìm tæì
ræåüu polyvinyl - 0,1 50 51 0,01 50 25,00
IV. Caïc váût liãûu xäúp bàòng
cháút deío chæïa flo (teflon) 25 4,37 50 260 0,01 3300 99,999
V. Maìng xäúp
Caïc maìng xenluloza axetat 0,5 - - - 0,01 264000 99,85

Tuy nhiãn khi nàng suáút riãng 4000 m3/(m2/h) thç caïc bäü loüc seî hoaût âäüng coï hiãûu
quaí cao. Våïi taíi troüng trãn, sæïc caín cuía quaï trçnh loüc âaût 49 Pa. Khi bäü loüc hoaût âäüng láu
daìi, buûi seî têch luyî trãn bãö màût loüc laìm tàng sæïc caín âãún 78,5 Pa.
Thåìi gian laìm viãûc cuía caïc bäü loüc táøm dáöu phuû thuäüc vaìo mæïc âäü nhiãùm báøn cuía
khäng khê vaì nàng suáút riãng cuía bäü loüc. Khi nàng suáút riãng 4000 m3/(m2.h) vaì haìm
læåüng buûi ban âáöu trong khäng khê 5,0 mg/m3 thç thåìi gian laìm viãûc cuía bäü loüc laì 70 h,
khi 0,5 mg/m3 - 80 h.

123

Âãø taïch buûi vaì khäi phuûc caïc tênh cháút loüc, caïc bäü loüc bë báøn phaíi ræía bàòng natri
Simpo PDF Merge ng hay trong dung dëch 10% natri hydroxyt vaì sau khi sáúy cáön nhuïng caïc bäü
cacbonat noï and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
loüc vaìo dáöu.
Trong nhæîng nàm gáön âáy, caïc bäü loüc táøm dáöu vaì caïc bäü loüc cuäün tæû âäüng thæåìng
âæåüc sæí duûng räüng raîi.

7.2.1. Caïc bäü loüc daûng ä maûng âæåüc thäúng nháút hoaï
Bäü loüc daûng ä maûng thäúng nháút hoaï taïc âäüng tuáön hoaìn coï caïc daûng ä maûng chæïa
xå thuyí tinh âaìn häöi vaì ä maûng coï polyuretan boüt xäúp. Chuïng âæåüc duìng âãø laìm saûch
buûi khoíi khäng khê bàòng phæång phaïp khä khi âäü buûi cuía khäng khê nhoí hån 5 ÷10
mg/m3.
Bäü loüc daûng coï xå thuyí tinh khäng taïi sinh âæåüc vaì khi âaût âæåüc mäüt khäúi læåüng
buûi tåïi haûn thç thay låïp loüc måïi. Sæû taïi sinh cuía caïc ä maûng loüc coï polyuretan âæåüc thæûc
hiãûn bàòng phæång phaïp ræía trong næåïc laûnh khi buûi daûng khä hay trong næåïc áúm khi buûi
åí daûng nhåït. Caïc bäü loüc cuäün tæû âäüng hoaìn haío hån âãø laìm saûch så bäü khäng khê træåïc
khi cho vaìo caïc maïy neïn.

7.2.2. Bäü loüc táøm dáöu âãø laìm saûch
Bäü loüc âãø laìm saûch khäng khê coï âäü buûi dæåïi 10 mg/m3. Laìm saûch buûi trong khäng
khê âæåüc thæûc hiãûn trong quaï trçnh khäng khê qua hai maûng læåïi chuyãøn âäüng liãn tuûc coï
táøm dáöu. Täúc âäü cuía maûng læåïi âáöu laì 16, maûng thæï hai -7 cm/phuït.
Âãø cho bäü loüc hoaût âäüng bçnh thæåìng, khäng khê cáön qua tiãút diãûn cuía caïc táúm loüc
våïi täúc âäü nhoí hån 3 m/s. Caïc læåïi âæåüc càng ra giæîa caïc truûc truyãön âäüng vaì truûc keïo.
Thäng qua bäü truyãön truûc vêt 2 cáúp vaì bäü truyãön baïnh ràng laìm cho caïc truûc cuía maïy
chuyãøn âäüng quay. Buûi baïm trãn læåïi âæåüc taïch ra khi caïc maûng læåïi chuyãøn âäüng qua
bãø chæïa dáöu. Bäü loüc dáöu tæû laìm saûch âæåüc saín xuáút theo nàng suáút tæì 20, 40, 60, 80 vaì
120 ngaìn m3/h. Caïc pháön tæí loüc cuía caïc bäü loüc naìy bao gäöm caïc baín âënh hçnh coï nhiãöu
raînh våïi kêch thæåïc 3,5 mm.
Thåìi gian hoaût âäüng cuía bäü loüc táøm dáöu coï nàng suáút 4000 m3/(m2.h) phuû thuäüc
vaìo haìm læåüng buûi ban âáöu trong khäng khê khoaíng tæì 800 h âãún 70 h khi haìm læåüng
buûi ban âáöu tæång æïng tæì 0,5 ÷ 5 mg/m3. Hãû säú laìm saûch khäng khê 80 ÷ 90%.

7.3. BÄÜ LOÜC SAÛCH KHÄNG KHÊ BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP SINH HOÜC
Caïc bäü loüc tinh âæåüc phán loaûi theo så âäö trong hçnh 7.2.

124

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Versionh khäng khê
Bäü loüc saûc - http://www.simpopdf.com
bàòng phæång phaïp tiãût truìng.

Taïc âäüng tuáön hoaìn Taïc âäüng liãn tuûc

Loüc Thiãút Thiãút Thiãút bë Âäúi våïi Âäúi våïi
tinh bë loüc bë loüc loüc coï loîi khäng khäng
kiãøu phäúi äúng bàòng khê naûp khê thaíi
âéa håüp cháút deío
chæïa flo

Täø håüp loüc Täø håüp loüc Täø håüp loüc
tæì caïc pháön tæì caïc pháön tæì caïc pháön
tæí kim loaûi tæí kim loaûi tæí kim loaûi
âãø loüc thä âãø loüc tinh

Hçnh 7.2

7.3.1. Thiãút bë loüc sáu
Thiãút bë loüc sáu âæåüc æïng duûng räüng raîi âãø laìm saûch khäng khê bàòng phæång phaïp
sinh hoüc. Noï coï aïo håi bao phuí bãn ngoaìi bäü chæïa (hçnh 7.3), caïc maûng âäüt läù bãn trong.
Váût liãûu såüi âæåüc âàût giæîa caïc maûng. Phuû thuäüc vaìo aïp suáút khê neïn vaì täúc âäü cuía noï
(0,1 ÷ 0,3 m/s) máût âäü sàõp xãúp xå thuyí tinh khoaíng 100 ÷ 500 kg/m3. Ngoaìi váût liãûu
bàòng xå thuyí tinh coìn æïng duûng váût liãûu tæì bazan siãu mën, våïi låïp coï chiãöu cao 6 cm
khi máût âäü goïi 100 kg/m3, sau âoï âoïng kên bäü loüc vaì tiãût truìng bàòng håi. Hiãûu suáút laìm
saûch khäng khê 99,999%.
Ngoaìi ra coìn æïng duûng nhæîng bäü loüc coï kãút cáúu khaïc nhau: häüp (hçmh 7.4), màût
bêch (hçnh 7.5) vaì bäü pháûn bãn trong hçnh chæî nháût (hçnh 7.6).

125

Æu âiãøm cuía bäü loüc coï såüi bazan siãu mën laì coï âäü bãön nhiãût cao vaì coï caïc tênh
Simpo PDFt Merge. and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
cháú loüc täút
Nhæåüc âiãøm laì máût âäü xãúp cuía váût liãûu loüc khäng thãø khäi phuûc laûi âæåüc, taûo raînh,
phaíi thay âäøi váût liãûu trong quaï trçnh loüc.

Hçnh 7.3. Bäü loüc coï maûng âäüt läù Hçnh 7.4. Bäü loüc daûng häüp
bãn trong: âãø tiãût truìng khäng khê:
1- Nàõp aïo håi; 2- Nàõp thiãút bë; 1- Vêt cáúy; 2- Voí thiãút bë;
3- Khåïp näúi âãø thaíi khäng khê; 3- Màût bêch; 4- Táúm loüc;
4- Khåïp näúi âãø naûp håi thæï; 5- Voí 5- Gäúi tæûa
aïo håi; 6- Voí thiãút bë; 7- Maûng læåïi;
8- Låïp bäng hay xå thuyí tinh;
9- Khåïp näúi âãø naûp khäng khê

126


Hçnh 7.5. Bäü loüc kiãøu màût bêch âãø tiãût truìng khäng khê:
1- Váût liãûu loüc; 2- Màût bêch; 3- Chãm; 4- Voí; 5,7- Caïc âéa âäüt läù; 6- Låïp âãûm

Hçnh 7.6. Bäü loüc âãø tiãût
truìng khäng khê coï pháön
tæí loüc daûng hçnh chæî nháût:
1- Læåïi theïp khäng gè;
2- Khung keûp;
3,8- Khåïp näúi âãø naûp
vaì thaíi khäng khê;
4- Voí bäü loüc;
5- Khung âäüt läù;
6- Vêt;
7- Váût liãûu loüc

127

7.3.2. Bäü loüc phäúi håüp
Simpo PDF Merge c phäúSplit Unregistered Version p http://www.simpopdf.com ng vaì nàõp
Bäü loü and i håüp gäöm thán truû bàòng theï - coï âaïy hçnh baïn cáöu hay phàó
thaïo âæåüc. Giæîa caïc maûng læåïi åí bãn trong coï váût liãûu loüc.
Bäü loüc coï aïo håi bãn ngoaìi. Trong bäü loüc phäúi håüp âáöu tiãn coï caïc låïp xå thuyí tinh
coìn bãn trong coï låïp xå bäng. Sæïc caín cuía xå thuyí tinh khi máût âäü xãúp 10 kg/m2, chiãöu
cao cuía låïp 50 mm vaì taíi troüng riãng cuía khäng khê 1500 m3/(h.m2) bàòng 0,24 kPa, coìn
khi bãö daìy cuía låïp loüc 500 mm - 2,4 kPa.
Bäng thuyí tinh âæåüc sæí duûng nhæ laì cháút loüc så bäü. Khi âæåìng kênh cuía bäü loüc laì
500 mm thç bäng thuyí tinh chæïa trong âoï laì 500 g vaì 10.000 g bäng; nàng suáút cuía bäü
loüc 500 m3 khäng khê /h. Nãúu âæåìng kênh bäü loüc 220 mm thç cáön mäüt læåüng bäng thuyí
tinh laì 100 g vaì 2000 g bäng, nàng suáút 100 m3 khäng khê/h. Cho nãn trong mäüt thiãút bë
coï thãø täön taûi hai mæïc laìm saûch khaïc nhau.
Bäü loüc âæåüc tiãût truìng bàòng håi åí aïp suáút dæ 0,4 MPa trong 2h. Sau khi tiãût truìng
tiãún haình sáúy khä bäü loüc bàòng khäng khê tiãût truìng.

7.3.3. Bäü loüc bàòng vaíi Petrianova
Âãø loaûi træì vi khuáøn trong khäng khê, ngæåìi ta sæí duûng bäü loüc bàòng vaíi Petrianova.
Vaíi Petrianova laì loaûi vaíi mën âæåüc bãûn mäüt caïch tæû do åí daûng bàng trãn nãön xäúp tæì caïc
såüi peclovinyl (ΦПП-15 vaì ΦПП-25) xenluloza axetat (ΦПА-15), polystirol (ΦЯС-15),
polyftostirol (ΦПФС) coï chiãöu daìy 1,5 vaì 2,5 µm.
Loaûi træì caïc såüi ΦПА, caïc váût liãûu täøng håüp naìy coï âäü bãön nhiãût giåïi haûn vaì âoìi
hoíi tiãût truìng bàòng håi giaïn tiãúp hay bàòng khê formaldehyt.
Vç âäü bãön cå hoüc cuía váût liãûu khäng cao cho nãn bäü loüc duìng vaíi Petrianova seî coï
hiãûu quaí hån trong hãû loüc coï khäng khê thäøi qua våïi täúc âäü chuyãøn âäüng khäng låïn.
Âãø laìm saûch vi khuáøn trong doìng khäng khê coï täúc âäü cao ngæåìi ta âaî thiãút kãú ra
nhæîng kãút cáúu loüc coï nhiãöu låïp.
Bäü loüc duìng vaíi Petrianova ΦПП-15 (hçnh 7.7) gäöm xilanh bàòng theïp coï nàõp thaïo
âæåüc vaì âaïy hçnh noïn. Coï 73 xilanh âäüt läù åí bãn trong bäü loüc âãø hçnh thaình nãn maûng
äúng. Mäüt säú låïp vaíi boüc quanh caïc äúng xilanh. Khi qua låïp vaíi ΦПП-15, vi sinh váût
âæåüc loaûi khoíi khäng khê. Tiãût truìng bäü loüc bàòng håi våïi håüp cháút formalin.

128

Simpo PDF Merge7.7. Bäü loüc Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Hçnh and Split bàòng vaíi Petrianova:
1- Nàõp; 2- Voí thiãút bë; 3- ÄÚng loït; 4-Van
âãø naûp håi formalin; 5- Khåïp näúi âãø thaíi
khäng khê; 6- ÄÚng näúi âãø naûp khäng khê

Âàûc tênh kyî thuáût cuía bäü loüc bàòng vaíi
petriarova:
Nàng suáút tênh theo khäng khê, m3/h: 1000
Täúc âäü khäng khê, m/s:
bãn trong bäü loüc: 0,016
khi vaìo vaì khi ra: 35,4
Bãö màût loüc, m2:
täøng: 17,5
cuía mäüt xilanh: 0,24
Säú xilanh loüc: 73
Trong cäng nghiãûp vi sinh âãø phuûc vuû cho kháu lãn men, ngæåìi ta thæåìng duìng
nhæîng bäü loüc tinh (baíng 7.3).

Baíng 7.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc bäü loüc tinh

Loaûi bäü loüc Nàng suáút tênh theo Diãûn têch bãö màût loüc, Sæïc caín doìng khäng khê,
khäng khê, m3/h m2 Pa
ΦT0-60 60 1 470 ÷ 600
ΦT0-500 500 5 800
ΦT0-750 750 10 400
ΦT0-1000 1000 10 800

Thuäüc loaûi naìy gäöm caïc bäü loüc coï bäü pháûn uäún soïng, giæîa caïc nãúp uäún cuía váût liãûu
loüc coï caïc baín gåün soïng. Cäú âënh váût liãûu åí pháön trãn vaì dæåïi xilanh. Loüc khäng khê xaíy
ra tæì bãn ngoaìi bäü pháûn loüc vaìo khoang bãn trong cuía noï, tæì âáy khäng khê tiãût truìng
theo âæåìng äúng dáùn vaìo näöi lãn men. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì khäng coï khaí nàng tiãût
truìng bäü loüc bàòng håi træûc tiãúp trong dáy chuyãön cäng nghãû, phæïc taûp hoaï viãûc kiãøm tra
vaì taûo âäü kên, âäü bãön cå hoüc cuía bàng loüc quaï keïm. Æu âiãøm: hiãûu suáút cuía váût liãûu loüc
cao (låïn hån 99,999%), âäúi våïi caïc pháön tæí haût 0,3 µm coï sæïc caín cuía doìng khäng khê
nhoí (0,1 MPa), täúc âäü loüc 0,05 m/s.

129

Tæì nhæîng säú liãûu âaî nãu åí trãn, ta tháúy ràòng hiãûu suáút loüc phuû thuäüc vaìo caïc tênh
Simpo PDFt Merge cuía váût liãûUnregisteredbãön, sæïc caín khê âäüng, kêch thæåïc såüi, máût âäü xãúp,
cháú hoaï lyï and Split u loüc, vaìo âäü Version - http://www.simpopdf.com
chiãöu daìy låïp loüc, khaí nàng taïi sinh, täúc âäü doìng khäng khê vaì âäü áøm cuía noï.

7.3.4. Bäü loüc duìng váût liãûu teflon
Mæïc âäü cáön thiãút âãø laìm saûch khäng khê bàòng phæång phaïp sinh hoüc coï thãø âaût
âæåüc nhåì sæí duûng váût liãûu loüc åí daûng baíng, âéa hay äúng teflon coï bãö daìy 4 mm tæì bäüt
bàòng phæång phaïp thiãu kãút.

Hçnh 7.8. Bäü loüc âãø tiãût truìng Hçnh 7.9. Bäü loüc hai äúng âãø
khäng khê coï âéa teflon: tiãût truìng khäng khê:
1- Voí bäü loüc; 2, 4- Caïc van âãø naûp vaì 1- Nàõp bäü loüc; 2- Voí; 3- Pháön tæí loüc
thaïo khäng khê; 3- Tuyãún naûp håi; bàòng teflon; 4- Nàõp cuía pháön tæí loüc;
5- Âéa teflon; 6,7- Caïc van âãø thaíi 5- Cå cáúu leìn chàût
næåïc ngæng

130

Hçnh 7.8 mä taí bäü loüc duìng âéa teflon, coìn hçnh 7.9 laì bäü loüc duìng caïc xilanh bàòng
teflon. Säú læåüng xilanh trong bäü loüc coï thãø nhiãöu âaïng kãø. Æu âiãøm cuía teflon laì bãön
nhiãût vaì bãön cå.

7.4. CAÏC TÄØ HÅÜP LOÜC TÆÛ ÂÄÜNG
7.4.1.Caïc pháön tæí kim loaûi loüc
Caïc váût liãûu nháûn âæåüc bàòng phæång phaïp luyãûn kim bäüt laì váût liãûu måïi âãø loüc tiãût
truìng. Khaïc våïi caïc váût liãûu såüi vaì phi vaíi, caïc váût liãûu daûng haût âaî thiãu kãút coï cáúu truïc
khäng âäøi, trå hoaï, khäng gàûp khoï khàn khi tiãún haình báút kyì phæång phaïp tiãût truìng
naìo, âäü bãön cao, dãù daìng kiãøm tra, reí tiãön vaì âån giaín trong saín xuáút.
Cáúu truïc daûng haût cuía caïc váût liãûu kim loaûi gäúm, thæï tæû xãúp caïc låïp cuía haût khi saín
xuáút caïc pháön tæí loüc xäúp bàòng phæång phaïp luyãûn kim bäüt gáy ra sæû co thàõt tuáön hoaìn vaì
giaîn nåí cuía caïc raînh thäng. Caïc pháön tæí kim loaûi loüc âæåüc sæí duûng âãø loüc thä vaì loüc tinh
khäng khê . Ngæåìi ta âaî khåíi thaío âæåüc caïc pháön tæí loüc bàòng kim loaûi gäúm coï hiãûu quaí
âãø loaûi nhæîng vi sinh váût våïi âæåìng kênh 0,3 µm. Sæû liãn quan chàût cheî giæîa hçnh daûng
caïc raînh våïi sæû thay âäøi tuáön hoaìn âæåìng
kênh cuía tiãút diãûn vaì täúc âäü chuyãøn âäüng
Vaìo khê quyãøn
cuía doìng khäng khê loüc åí trong caïc raînh laì
nhæîng âàûc âiãøm loüc khi sæí duûng caïc pháön
tæí loüc trãn. Khi khäng khê chuyãøn âäüng
qua váût liãûu loüc (hçnh 7.10) våïi táön säú siãu
ám hay gáön bàòng xuáút hiãûn sæû co - giaîn
liãn tuûc, coï nghéa laì xaíy ra sæû tæû kêch hoaût
cuía caïc dao âäüng siãu ám.
Trong pha giaîn nåí cuía doìng khäng khê khi
tàng tiãút diãûn cuía raînh xaíy ra ngæng tuû håi
næåïc vaì khê, laìm xuáút hiãûn hoàûc laì gäüp laûi
thaình xon khê gioüt vi læåüng, coìn trong pha
Tæì thiãút bë lãn men
co neïn khi giaím tiãút diãûn raînh xaíy ra sæû va
chaûm vaì têch tuû caïc xon khê, dáùn âãún laìm
Hçnh 7.10. Så âäö làõng cuía xon khê vi làõng chuïng trãn tæåìng cuía pháön tæí loüc.
sinh khi loüc khäng khê qua pháön tæí Táön säú dao âäng siãu ám coï biãn âäü dao
kim loaûi gäöm: âäüng 1 ÷ 5 µm vaì låïn hån âuí âãø laìm xuáút
1- Tæåìng pháön tæí loüc; 2- Caïc tia hiãûn caïc læûc thàõng sæïc càng cuía næåïc (hay
khäng khê; 3- ÁØm kãút tuû; 4- Tãú baìo vi dáöu) , do âoï nhæîng gioüt cháút loíng xuáút
sinh váût hiãû n bë bàõ n ra thaì n h nhæî n g tia våï i kêch

131

thæåïc mäüt vaìi micron. Âiãöu âoï laìm chuyãøn âäüng caïc tãú baìo vi khuáøn åí trong doìng
Simpo PDF Merge and Split g laìm làõng chuïng trãn tæåìng pháön tæí loüc åí daûng xon khê.
khäng khê vaì cuäúi cuìn Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Âãø saín xuáút pháön tæí loüc, choün bäüt haût mën nháút våïi tênh toaïn sao cho säú giaîn nåí vaì
co thàõt cuía doìng khäng khê cao hån trë säú 16000 s−1 khi âäü daìi cuía tæåìng loüc phuì håüp.
Caïc thê nghiãûm âaî chæïng minh ràòng caïc pháön tæí tæì bäüt titan coï kêch thæïåïc haût 0,3 µm seî
thoaí maîn våïi âiãöu kiãûn trãn.
Caïc pháön tæí kim loaûi laìm bàòng titan âæåüc sæí duûng âãø loaûi vi khuáøn trong khäng
khê. Chuïng gäöm coï nãön kim loaûi gäúm xäúp, váût liãûu loüc daûng xå bao phuí cháút nãön (thaình
hai hay nhiãöu låïp) vaì maìng äúng. Âäúi våïi caïc pháön tæí kim loaûi loüc duìng âãø loüc tinh
khäng khê âáöu tiãn laì æïng duûng váût liãûu chëu thuyí læûc, duy trç âæåüc tiãût truìng bàòng håi
træûc tiãúp âãún 1500C trong voìng 40 ÷ 50 phuït. Váût liãûu kyñ næåïc, bãön âäúi våïi sæû taïc âäüng
cuía axêt, kiãöm, caïc cháút oxy hoaï maûnh, caïc loaûi ræåüu, dáöu coï thãø sæí duûng âãø loüc khäng
khê åí nhiãût âäü tæì - 250 âãún + 2000C. Sæïc caín thuyí læûc cuía váût liãûu våïi täúc âäü cuía khäng
khê 1 cm/s laì 14,7 Pa.
Caïc pháön tæí kim loaûi gäúm duìng âãø loüc tinh khäng khê bàòng phæång phaïp sinh hoüc
coï nhæîng æu âiãøm sau: trë säú tiãût truìng bàòng håi træûc tiãúp låïn âaïng kãø, taïi sinh âån giaín
vaì thåìi gian hoaût âäüng láu (5 ÷10 nàm).
Baío vãû mäi træåìng xung quanh laì nhiãûm vuû bæïc thiãút hiãûn nay, cho nãn cáön phaíi
âaím baío laìm saûch khäng khê thaíi ra tæì caïc thiãút bë lãn men. Khäng khê thaíi ra tæì caïc
thiãút bë lãn men chæïa mäüt læåüng âaïng kãø tãú baìo vi sinh váût. Khi nuäi cáúy caïc chuíng
enzim åí giai âoaûn phaït triãøn, trong 1 m3 khäng khê chæïa tæì 3,4.106 âãún 1.1010 tãú baìo.
Nhæîng yãu cáöu cå baín cuía pháön tæí loüc: sæïc caín thuyí læûc ban âáöu khäng låïn hån 30 ÷ 40
kPa, giaím täúc âäü loüc do tàng bãö màût loüc, khaí nàng tiãût truìng nhiãût liãn tuûc, âäü bãön rè cao
trong mäi træåìng vi sinh, bãön nhiãût vaì bãön áøm.
Trãn cå såí caïc pháön tæí kim loaûi gäúm loüc, ngæåìi ta âaî khåíi thaío ra nhæîng täø håüp loüc
tæû âäüng bàòng håi âãø loüc vi khuáøn trong khäng khê khi âæa vaìo vaì thaíi ra khoíi thiãút bë lãn
men.
Nhæîng âàûc âiãøm khaïc biãût cuía caïc täø håüp loüc laì âäü tin cáûy vi sinh âæåüc âaím baío
trong quaï trçnh laìm saûch vaì tæû âäüng hoaï hoaìn toaìn hoaût âäüng cuía chuïng.
Viãûc æïng duûng trong cäng nghãûp nhæîng täø håüp loüc tæû âäüng bàòng håi næåïc cho
pheïp laìm giaím chi phê khai thaïc, laìm giaím säú cäng âoaûn khæí truìng âãún täúi thiãøu, laìm
tàng tuäøi thoü hoaût âäüng cuía thiãút bë vaì hiãûu suáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, laìm giaím
thåìi gian chuáøn bë cuía thiãút bë lãn men vaì säú læåüng cäng nhán thao taïc cuîng nhæ giaíi
quyãút âæåüc váún âãö baío vãû mäi træåìng xung quanh khoíi nhiãùm báøn vi sinh .

132

Bäü loüc håüp quy caïch coï voí xilanh âæïng (coï thãø coï voí håi), bãn trong coï caïc loîi
Simpo PDF loüc âæåüc xãúpSplit h maûng äúng. Mäùi loîi äúng-coï âaïy vaì màût bêch kim loaûi âàûc. Khi cáön
äúng Merge and thaìn Unregistered Version http://www.simpopdf.com
thiãút phaíi dæìng giaïn âoaûn hoaût âäüng cuía báút kyì loîi äúng naìo (kiãøm tra, thæí nghiãûm, sæía
chæîa) thç âàût âéa kên coï kêch thæåïc tæång æïng våïi kêch thæåïc màût bêch cuía äúng loüc lãn
maûng äúng.
Caïc täø håüp loüc vaì tiãût truìng âæåüc gheïp laûi bàòng caïc pháön tæí kim loaûi âãø tiãûn låüi cho
viãûc tiãût truìng khäng khê trong caïc cäng nghiãûp vi sinh, baìo chãú thuäúc, thæûc pháøm, y hoüc
cuîng nhæ âãø baío vãû mäi træåìng khoíi bë nhiãùm vi sinh váût vaì caïc haût buûi phoïng xaû.
Khi sæí duûng caïc pháön tæí loüc kim loaûi gäúm thæåìng tiãún haình laìm saûch giaïn âoaûn
bàòng phæång phaïp va âáûp khäng khê phaín häöi. Âãø thæûc hiãûn âiãöu âoï trong hãû cáön coï bäü
têch tuû. Khi cáúp khäng khê bàòng xung læåüng tæì bäü têch tuû coï keìm theo sæû càõt maûch caïc
nhaïnh chênh thç aïp suáút cuía doìng khäng khê cao hån mäüt êt so våïi aïp suáút laìm viãûc
nhæng hæåïng khäng khê thç ngæåüc laûi.

7.4.2. Täø håüp âãø laìm saûch så bäü khäng khê
Täø håüp loüc tæû âäüng bàòng håi (hçnh 7.11) gäöm hai bäü loüc kãút håüp song song nhau
bàòng âæåìng thäng khê coï caïc pháön tæí loüc biãún âäøi; bäü loüc bàòng håi duìng âãø loüc håi træûc
tiãúp khi tiãût truìng täø håüp; caïc van; aïp kãú vi sai; nhiãût kãú; thiãút bë âiãûn vaì caïc loì nung âiãûn
kiãøu äúng. Bäü loüc coï thãø hoaût âäüng bàòng âiãöu khiãøn tæû âäüng hay thuí cäng.
Bäü loüc gäöm voí xilanh coï kêch thæåïc 500×1200 mm, trong âoï coï 60 pháön tæí kim
loaiû sæï våïi kêch thæåïc 40 × 35 × 500 mm, 2 loì nung âiãûn cäng suáút 2 kW.
Viãûc bäú trê loì nung âiãûn kiãøu äúng tæì phêa caïc pháön tæí kim loaûi xäúp seî âaím baío khæí
nhiãùm vi sinh váût, vç caïc vi sinh váût bë khäng khê vä truìng thäøi tæì phêa trãn cuía maûng
äúng vaì tæì caïc pháön khaïc cuía bäü loüc trong doìng ngæåüc chëu sæû va âáûp. Viãûc cung cáúp vaì
dáùn khäng khê ra âæåüc thæûc hiãûn theo caïc âæåìng äúng dáùn våïi âæåìng kênh 150 mm coï caïc
van khoaï vaì van baío hiãøm.
Âæåìng thäng gioï phêa træåïc maïy phán nhaïnh thaình hai äúng mãöm tiãúp tuyãún våïi
goïc giæîa caïc truûc cuía caïc äúng mãöm 0 ÷ 900. Sæû va âáûp cuía hai doìng åí bãn trong maïy loüc
laìm tàng sæû kãút håüp caïc cäüt xon khê vaì chuïng baïm trãn caïc vaïch loüc, khi âoï caïc haût cæïng
seî træåüt xuäúng dæåïi theo vaïch loüc. Do sæû taïc âäüng láùn nhau cuía caïc doìng khäng khê vaìo
laìm giaím näöng âäü cuía caïc cháút báøn phán taïn mën chæïa vi sinh váût. Khi qua caïc läù häøng
cuía caïc pháön tæí kim loaûi loüc coï âäü räùng 30 ÷50% caïc haût coï kêch thæåïc låïn hån 1 µm seî
âæåüc taïch khoíi khäng khê.
Chè mäüt trong caïc bäü loüc hoaût âäüng, coìn bäü loüc thæï hai âãø dæû træîí. Khi giaím aïp suáút
loüc hån 0,03 MPa van chênh seî tàõt tæû âäüng bäü loüc âang hoaût âäüng vaì âäøi doìng khê vaìo
bäü loüc dæû træî. Bäü loüc ngæìng hoaût âäüng seî têch nhiãût vaì tiãût truìng nhåì loì nung âiãûn hay

133

bàòng håi træûc tiãúp åí nhiãût âäü 130 ÷ 1500C trong voìng 40 phuït, sau âoï sæïc caín thuyí læûc
Simpo PDF bäü loüc âaût âæåüc trë UnregisteredkPa. Tiãúp tuûhttp://www.simpopdf.com
cuía Merge and Split säú ban âáöu 4 Version - c sæïc caín cuía bäü loüc tàng trung bçnh lãn
200 Pa.

Hçnh 7.11. Täø håüp tæû âäüng bàòng håi âãø laìm saûch så bäü khäng khê:
1- Khu baío dæåîng; 2- Giaìn; 3- Bäü loüc thä; 4- Âæåìng äúng; 5- Bäü chæïa;
6,8- Caïc van räto; 7- ÄÚng loüc; 9- Van baío hiãøm; 10- Aïp kãú vi sai; I- Cæía
khäng khê vaìo bäü loüc; II- Cæía thoaït khäng khê âæåüc laìm saûch; III- Cæía
vaìo cuía khäng khê tæì bäü chæïa âãún hoaìn nhiãût; IV- Cæía thaïo càûn

Duìng maïy neïn khê âãø naûp khäng khê vaìo giai âoaûn laìm saûch tiãúp theo sau khi laìm
saûch så bäü.
Khäng khê vä truìng cho vaìo bçnh chæïa giæîa caïc bäü loüc. Trãn caïc âæåìng äúng naûp
khäng khê vaìo bçnh chæïa làõp caïc van khoaï vaì van mäüt chiãöu.
Coï thãø tiãún haình têch nhiãût cho caïc pháön tæí loüc bàòng doìng khäng khê ngæåüc âaî
âæåüc têch luyî trong bçnh chæïa sau khi tiãût truìng nhåì caïc loì nung âiãûn kiãøu äúng. Nhiãût âäü
tiãût truìng theo yãu cáöu âàût ra vaì âæåüc kiãøm tra mäüt caïch tæû âäüng.
Caïc pháön tæí loüc seî âæåüc laìm saûch vaì sáúy khä khi khäng khê tæì bçnh chæïa qua
chuïng åí aïp suáút 0,3 MPa. Nhiãût âäü cuía khäng khê khi thäøi seî giaím xuäúng tæì 140 âãún
400C.

134

Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch thä khäng khê:
Simpo PDF Merge suáút, Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Nàng and km3/h: 5000
Diãûn têch loüc, m2: 3,77
Säú læåüng caïc pháön tæí loüc trong täø håüp, caïi: 2 × 60
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,4 ÷ 2
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: dæåïi 0,3
Nhiãût âäü loüc, 0C: 50 ÷ 60
Âäü áøm cuía khäng khê, %: 60 ÷ 70
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 95 ÷ 96

7.4.3. Täø håüp âãø laìm saûch khäng khê bàòng sinh hoüc
Vãö nguyãn tàõc caïc bäü loüc tinh khäng khê khäng khaïc bäü loüc thä. Täø håüp tæû âäüng
âáöu tiãn âãø loüc vi khuáøn trong khäng khê (hçnh 7.12) gäöm hai bäü loüc song song coï caïc
pháön tæí loüc mën, bäü loüc bàòng håi âãø loüc håi træûc tiãúp khi tiãût truìng täø håüp.

Khäng khê vaìo Âäüng cå âiãûn

Thaíi
khäng
khê

Håi

Hçnh 7.12. Täø håüp tæû âäüng âãø loüc tinh khäng khê bàòng håi:
1- Bäü loüc tinh; 2- Bäü loüc bàòng håi; 3- Giaìn âåî; 4- Khu væûc thao taïc;
5,6- Âæåìng äúng dáùn; 7- Khoaï hçnh chãm; 8- Van hå

135

Täø håüp tiãût truìng laìm viãûc nhæ sau: khäng khê neïn âæåüc âáøy vaìo bäü loüc qua caïc
Simpo PDF Merge and Splita, thiãút bë lãn men. Haû aïp http://www.simpopdf.com 19 âãún 115
van räöi âãún bçnh chæï Unregistered Version - cho pheïp trong giåïi haûn tæì
kPa. Khi caïc pháön tæí loüc bë nheït kên vaì khi tàng haû aïp âãún 30 kPa xaíy ra sæû truìng khåïp
tæû âäüng caïc van åí vë trê hoaût âäüng vaì måí caïc van cuía bäü dæû træî. Bäü loüc dæû træî åí traûng
thaïi hoaût âäüng, coìn bäü loüc âáöu âæåüc têch nhiãût nhåì khäng khê âaî âæåüc laìm saûch. Khäng
khê neïn tæì bçnh chæïa âæåüc âáøy vaìo thiãút bë lãn men trong thåìi gian têch nhiãût cuía bäü loüc.
Sau khi hoaìn nguyãn caïc tênh cháút loüc cuía bäü loüc âaî ngæìng hoaût âäüng, tên hiãûu kãút thuïc
quaï trçnh têch nhiãût truyãön âãún van häüp xãúp .
Træåïc khi hoaût âäüng cáön tiãût truìng bäü loüc bàòng håi træûc tiãúp va ì sáúy khä bàòng doìng
khäng khê ngæåüc chiãöu. Hãû thäúng tæû âäüng âiãöu chènh quaï trçnh âæåüc tiãún haình nhæ sau:
khi bäü loüc räù báøn seî laìm tàng haû aïp âãún 91 kPa, bäü loüc seî ngæng hoaût âäüng vaì âæåüc têch
luyî håi.
Taïi sinh caïc cå cáúu loüc bàòng håi vaì sáúy khä bàòng khäng khê saûch tæì bçnh dæû træî.
Nhiãût âäü taïi sinh 0 ÷1000C âæåüc giaím liãn tuûc âãún 300C nhåì caím biãún chæång
trçnh.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê:
Bãö màût loüc, m2: 9,7
Säú læåüng pháön tæí trong täø håüp, caïi: 2 × 150
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,1÷0,15
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: 0,35
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 99,99 ÷ 99,999

7.4.4. Täø håüp âãø laìm saûch khäng khê thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc
Täø håüp loüc âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi tæì thiãút bë lãn men (hçnh
7.13) gäöm hai bäü loüc vi khuáøn âæåüc kãút håüp song song, bçnh chæïa khäng khê sau mæïc
laìm laûnh thæï hai âãø taïi sinh caïc pháön tæí loüc bàòng doìng ngæåüc chiãöu vaì bäü loüc bàòng håi.
Âãø giaím âäü áøm cuía khäng khê vaìo sau táúm chàûn gioüt, cuîng nhæ âãø diãût tæìng pháön vi
khuáøn do sæû tiãúp xuïc cuía chuïng våïi bãö màût âun noïng, ngæåìi ta làõp âàût 3 bäü nung âiãûn
kiãøu äúng TЭН-10 theo chu vi cuía bäü loüc.Trong maûng giæîa caïc bäü nung âàût caïc bi thuyí
tinh âãø tiãu diãût vi khuáøn khi chuïng qua caïc bi âæåüc âun noïng. Caïc pháön tæí loüc daûng xäúp
âæåüc bãûn laûi vaì cho vaìo maûng äúng.

136

Naûp khäng khê vaìo thiãút bë locü, thuìng dæû træî vaì thaíi khäng khê loüc, càûn theo caïc
Simpo PDFng äúng coï âæåìng kênh 300 mm. Trãn caïc âæåìng äúng làõp thãm caïc khoaï vaì caïc van
âæåì Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âiãöu chènh bàòng âiãûn. Håi træûc tiãúp naûp theo caïc âæåìng äúng 25 mm vaì coï caïc van. Xaí
næåïc ngæng qua bäü thaïo theo âæåìng äúng coï âæåìng kênh 50 mm. AÏp suáút vaì nhiãût âäü
trong caïc bäü loüc âæåüc kiãøm tra tæû âäüng.
Træåïc khi cáúp khäng khê tæì näöi lãn men cáön cho caïc loì nung âiãûn hoaût âäüng vaì
tàng nhiãût âäü khäng khê lãn 10 ÷ 200C, sau âoï måí caïc khoaï vaì khäng khê tæì näöi lãn men
vaìo bäü loüc, qua táúm chàûn gioüt, chuûp noïn, vaìo caïc pháön tæí loüc vaì sau âoï khäng khê saûch
âæåüc thaíi vaìo khê quyãøn.

Hçnh 7.13. Täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi:
1- Maûng äúng; 2- Bäü loüc vi khuáøn; 3- Pháön tæí loüc; 4- Loì nung âiãûn daûng äúng;
5- Maûng luåïi; 6- Bäü loüc håi; 7- Táúm chàûn gioüt; 8- Khung cuía bäü loüc vi khuáøn;
9- Bäü thaíi næåïc ngæng kiãøu phao; 10,11- Âæåìng äúng dáùn; 12- Thuìng chæïa dæû
træî; 13- Khoaï chãm; 14- Khung bäü loüc håi

137

Trong khoaíng thåìi gian âoï thuìng dæû træî chæïa âáöy khäng khê neïn. Khi âaût giaím aïp
Simpo PDF Mergecand SplittUnregistered Versionbäühttp://www.simpopdf.comkhi måí hoaìn
trong bäü loü âang hoaû âäüng åí 30 kPa thç cho - loüc thæï hai hoaût âäüng. Sau
toaìn caïc khoaï vaìo vaì ra cuía khäng khê tæì bäü loüc thæï hai, cho bäü loüc 1 hoaût âäüng vaì tiãún
haình tiãût truìng vaì têch nhiãût.
Caïc täø håüp loüc bàòng håi âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi ra tæì caïc näöi
lãn men hoaût âäüng trong caïc âiãöu kiãûn âàûc biãût quan troüng vç âäü áøm cuía noï gáön 100%.
Thæåìng phoïng ra caïc tia cháút loíng canh træåìng vaì khi coï læåüng áøm bë chuyãøn dëch åí
daûng gioüt hay sæång âaût âãún 40 ÷ 60 g/m3 khäng khê.
Trong saín xuáút hiãûn âaûi khi tiãu hao khäng khê gáön 5000 m3/h thç læåüng áøm bë
cuäún âi trong mäüt giåì coï thãø âaût âãún 200 ÷ 300 kg. Sæû phoïng ra caïc tia cháút loíng canh
træåìng va âáûp vaìo caïc pháön tæí loüc coï thãø dáùn âãún sæû bët kên tæïc thåìi caïc läù loüc vaì xuáút
hiãûn va âáûp phaín häöi. Khi âoï hãû vi sinh váût bë phaï huyí trãn caïc vaïch åí phêa trong maïy
loüc kãø tæì mæïc bãö màût cháút loíng canh træåìng âæåüc biãún âäøi theo daûng soïng, coï thãø xám
nháûp vaìo näöi lãn men vaì laìm nhiãùm báøn cháút loíng. Haìm læåüng vi sinh váût cho pheïp
trong khäng khê thaíi cáön phaíi bàòng näöng âäü tæû nhiãn cuía caïc tãú baìo trong khäng khê.
Âãø ngàn ngæìa sæû dênh baïm cuía caïc tia cháút loíng vaìo caïc pháön tæí loüc thæåìng ngæåìi
ta sæí duûng nhæîng kãút cáúu khaïc nhau: gaï âàût caïc raînh âãø thæûc hiãûn caïc chuyãøn âäüng räúi
cuía doìng khäng khê, phãùu phaín xaû ...Nhæåüc âiãøm cuía caïc kãút cáúu nãu trãn laì chè coï mäüt
pháön tiãút diãûn khäng âaïng kãø cuía doìng khäng khê âæåüc tiãúp xuïc våïi bãö màût taïch áøm.
Bäü loüc coï nhæîng pháön tæí loüc xäúp mën, chuïng âæåüc âênh chàût trong maûng äúng vaì coï
bäü pháûn taïch áøm. Maìng ngàn xäúp tæì maûng læåïi hay tæì âéa kim loaûi sæï âæåüc làõp nghiãng
åí phêa trãn, cho nãn maìng ngàn chè tiãúp xuïc våïi vaïch trong cuía maïy åí pháön dæåïi, coìn
theo chu vi coìn laûi giæîa vaïch ngàn vaì voí coï khe håí. Khi âoï âæåìng kênh ngoaìi cuía âéa
xäúp låïn hån âæåìng kênh trong cuía gåì voìng. Maìng xäúp vaì gåì voìng laìm thaình nhæîng
pháön tæí kãút cáúu âãø gom caïc gioüt næåïc. Khäng khê thaíi tæì näöi lãn men qua caïc raînh cuía
maìng ngàn vaì qua caïc khe håí.
Trong nhæîng træåìng håüp cuäún huït cå hoüc hay phoïng ra caïc tia cháút loíng canh
træåìng thç áøm seî khäng råi vaìo caïc pháön tæí loüc maì âæåüc giæî chuí yãúu trong vaïch ngàn
xäúp, phuí mäüt pháön caïc läù laìm giaím tiãút diãûn chung cuía caïc raînh. Thæûc tãú thç táút caí caïc
doìng khäng khê âi qua caïc läù táúm ngàn, chè coï mäüt pháön ráút nhoí chæa âæåüc giaíi phoïng ra
khoíi caïc gioüt toeï. Cho nãn caïc pháön tæí loüc xäúp ngàn ngæìa âæåüc sæû phuí kên caïc läù do áøm
ngæng tuû.
Do sæû taïc âäüng cuía caïc læûc äúng mao quaín, vaïch ngàn xäúp coï caïc tênh cháút loüc khåi
ngoìi cho nãn cháút loíng råi vaìo noï seî dáùn âãún vaïch trong cuía bäü loüc vaì chaíy theo vaïch
xuäúng âaïy. Viãûc bao phuí mäüt pháön hay hoaìn toaìn caïc läù khi tháúm æåït maìng ngàn xäúp seî

138

khäng laìm tàng aïp suáút cho pheïp vaì sæû va âáûp phaín häöi vç xaíy ra sæû phán bäú doìng khäng
Simpo PDF Merge n chuyãøn vãö hæåïng coï täúc âäü cao qua khe håí. Làõp gáön khe håí bäü caím biãún
khê, pháön låïand Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
täúc âäü. Noï truyãön tên hiãûu vãö mæïc âäü laìm áøm tåïi haûn cuía maìng ngàn âãø tàõt tæû âäüng bäü
loüc, måí bäü loüc dæû træî vaì taïi sinh maìng xäúp.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê
thaíi:
2
Bãö màût loüc, m : 10,4
Säú læåüng caïc pháön tæí loüc trong täø håüp, caïi: 2 × 150
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,15
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: 0,35
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 99,0 ÷ 99,5

139


Chæång 8

THIÃÚT BË VÀÕT, TRÊCH LY, TINH CHÃÚ CAÏC SAÍN PHÁØM
THU NHÁÛN TÆÌ PHÆÅNG PHAÏP TÄØNG HÅÜP VI SINH

8.1. MÅÍ ÂÁÖU
Nhiãûm vuû cuía cäng nghãû vi sinh laì duìng vi sinh váût âãø saín xuáút ra ba loaûi saín
pháøm nhæ sau:
- Caïc tãú baìo vi sinh åí traûng thaïi säúng (vi khuáøn Lactobacillus, vi khuáøn cäú âënh
âaûm Rhizobium, Azotobacter, vi khuáøn âiãöu trë tiãu chaíy Bacillis subtilis, vi khuáøn træì
sáu Bacillis thuringiensis, náúm træì sáu Bauveria bassiana, Metarrhizium anisopliac, vi
khuáøn laìm phán vi sinh nhæ B.megatherium, B.mycoides, náúm men laìm bäüt nåí baïnh mç
Saccharomyces cerevisiae...) hoàûc traûng thaïi chãút âãø laìm nguäön protein (Candida utilis,
caïc loaûi vi taío...)
- Caïc saín pháøm trao âäøi cháút så cáúp axit amin, vitamin, ræåüu, axit hæîu cå... vaì thæï
cáúp (khaïng sinh).
- Caïc loaûi enzim duìng trong caïc quaï trçnh thuyí phán, täøng håüp vaì chuyãøn hoaï.
Âãø laìm âæåüc viãûc âoï cáön phaíi giaíi quyãút hai váún âãö sau:
a) Kyî thuáût lãn men: nghiãn cæïu âiãöu kiãûn täúi æu trong quaï trçnh lãn men nhæ thiãút
bë , cäng nghãû...nhàòm âaût âæåüc hiãûu suáút cao cho caïc saín pháøm mong muäún.
b) Kyî thuáût thu häöi saín pháøm sau lãn men vaì chãú biãún thaình caïc daûng thæång
pháøm, nghiãn cæïu caïc âiãöu kiãûn trêch ly, tinh chãú nhàòm thu âæåüc caïc cháút coï hoaût tênh
sinh hoüc daûng tinh khiãút. Nhiãöu kyî thuáût trong cäng nghiãûp hoaï hoüc nhæ: loüc, kãút tuía, ly
tám, kãút tinh , háúp phuû, chæng cáút, sáúy... âãöu âæåüc sæí duûng åí âáy. Âiãöu khaïc nhau cáön
læu yï tåïi laì caïc cháút coï hoaût tênh sinh hoüc thæåìng khäng bãön væîng våïi caïc âiãöu kiãûn nhiãût
âäü, pH vaì caïc yãúu täú váût lyï khaïc.
Âiãöu kiãûn vaì phæång phaïp nuäi cáúy vi sinh váût coï aính hæåíng âãún sæû hçnh thaình
thaình pháön vaì tênh cháút cuía cháút loíng canh træåìng. Caïc chãú âäü sinh täøng håüp cáön hæåïng
tåïi kãút quaí thu nháûn mäi træåìng coï cháút nãön vaì nhæîng taûp cháút khaïc coìn laûi laì täúi thiãøu
vaì coï näöng âäü caïc saín pháøm mong muäún laì cæûc âaûi.

140

Cháút loíng canh træåìng Nuäi cáúy bàòng phæång phaïp bãö màût

Loüc, ly tám, Khæí khê, gaûn, cä Cháút loíng canh Khä dáöu Trêch
phán ly, làõng âàûc bàòng phæång træåìng âaî âæåüc sinh hoüc ly
phaïp tuyãøn näúi loaûi boí mäüt säú
cháút

Tinh chãú bàòng Phãú pháøm Cháút
Huyãön phuì Sinh khäúi
phæång phaïp trêch ly
coï læåüng daûng bäüt nhaìo
sinh hoüc hay
næåïc trãn coï haìm læåüng
cä vaì sáúy
85% næåïc âãún 80%
Cháút loíng
Caïc phæång
Cä chán khäng Phaï våî canh træåìng
phaïp cä vaì
âæåüc laìm
tinh chãú: cä
trong
chán khäng,
Gia cäng så bäü
Loüc, ly tám Gia cäng så bäü loüc tháøm tháúu
ngæåüc, siãu
loüc, laûnh âäng,
Sáúy Sinh khäúi Cháút loüc taûo tinh thãø,
sáúy, tinh luyãûn

Trêch ly

Cháút cä, saín pháøm täøng
håüp vê sinh coï mæïc âäü
Cháút cä loíng Cháút cä khä Cháút beïo sinh hoüc
tinh chãú khaïc nhau

Hçnh 8.1. Så âäö caïc phæång phaïp gia cäng cháút loíng canh træåìng
vaì nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp bãö màût

Hçnh 8.1 khaío saït så âäö caïc phæång aïn cå baín âãø gia cäng cháút loíng canh træåìng
vaì lãn men bãö màût nhàòm thu nháûn caïc daûng saín pháøm tæì täøng håüp vi sinh. Tæì så âäö
chuïng ta tháúy phæång aïn gia cäng cháút loíng canh træåìng âån giaín nháút - thu nháûn cháút
thay thãú sæîa nguyãn tæì sæîa huyãút tæång bàòng phæång phaïp vi sinh. Thu nháûn âæåüc huyãön

141

phuì náúm men coï näöng âäü sinh khäúi âãún 150 g/l trong quaï trçnh nuäi cáúy náúm men trong
Simpo PDF huyãút tæång. Splitkhi gia cäng âàûc biãût (laìm http://www.simpopdf.comkhaïc) khäng
sæîa Merge and Sau Unregistered Version - giaìu vitamin vaì caïc cáúu tæí
coï caïc giai âoaûn trung gian, huyãön phuì âæåüc sáúy khä bàòng phæång phaïp sáúy phun. Khi
nuäi cáúy náúm men trong caïc mäi træåìng hydratcacbon hay mäi træåìng ræåüu, cháút loíng
canh træåìng coï haìm læåüng sinh khäúi nhoí hån 25 g/l âæåüc âem âi gia cäng. Trong træåìng
håüp naìy træåïc khi sáúy phaíi tiãún haình caïc giai âoaûn tuyãøn näøi, cä âàûc nhàòm âãø tàng näöng
âäü sinh khäúi âãún 20 ÷ 25% cháút khä.
Khi thu nháûn náúm men trãn mäi træåìng coï pháön cáút cuía dáöu moí viãûc cä sinh khäúi
træåïc khi phán ly âæåüc thæûc hiãûn bàòng phæång phaïp gaûn. Khi nuäi cáúy náúm men trong
caïc mäi træåìng âàûc thç caïc giai âoaûn tuyãøn näøi, phán ly khäng cáön thiãút. Cä âàûc sinh
khäúi buìn hoaût tênh træåïc khi sáúy coï thãø thæûc hiãûn bàòng phæång phaïp làõng vaì phán li.
Trong caïc vê duû vãö cä sinh khäúi nãu trãn (loaûi træì thu nháûn cháút thay thãú sæîa nguyãn
bàòng phæång phaïp sinh hoüc) âaî taûo ra mäüt læåüng låïn cháút loíng canh træåìng vaì âaî âæåüc
sæí duûng, chè coìn laûi mäüt êt cháút nãön, caïc cháút chuyãøn hoaï hoaì tan (axit amin, vitamin...)
vaì caïc vi sinh váût.
Mäüt pháön cháút loíng canh træåìng âaî sæí duûng âæåüc âæa vaìo saín xuáút, coìn pháön khaïc
âæåüc âæa âi tinh luyãûn bàòng phæång phaïp sinh hoüc âãø thu nháûn sinh khäúi hay âem âi cä
âàûc vaì sáúy.
Trong cäng nghiãûp vi sinh âaî thu nháûn mäüt säú chãú pháøm maì nguyãn caïc cháút
chuyãøn hoaï cuía chuïng nhæ axit amin, khaïng sinh, vitamin, caïc enzim... coï trong cháút
loíng canh træåìng ban âáöu åí traûng thaïi hoaì tan hay traûng thaïi keo. Khi saín xuáút caïc chãú
pháøm coï haìm læåüng caïc cáúu tæí khäng cao thç caïc quaï trçnh cä âàûc âæåüc thæûc hiãûn laì chuí
yãúu, khäng cáön phaíi taïch sinh khäúi bàòng con âæåìng háúp vaì sáúy caïc mäi træåìng lãn men.
Khi thu nháûn caïc cháút chuyãøn hoaï daûng tinh thãø coï mæïc tinh thãø cao thç sæû taïch sinh khäúi
vaì taûp cháút ràõn khoíi dung dëch laì giai âoaûn âáöu tiãn âãø gia cäng cháút loíng canh træåìng.
Viãûc gia cäng tiãúp theo âãø laìm trong dung dëch canh træåìng coï thãø tiãún haình theo nhiãöu
phæång phaïp. Dæûa vaìo caïc tênh cháút cuía caïc cáúu tæí vaì nhæîng âoìi hoíi cuía saín pháøm maì
læûa choün phæång phaïp gia cäng cho thêch håüp.

8.2. THIÃÚT BË EÏP
Âãø taïch hoaìn toaìn pháön chiãút ra khoíi baî, ngæåìi ta sæí duûng maïy eïp kiãøu vàõt. Hiãûu
suáút cuía quaï trçnh âæåüc xaïc âënh båíi sæû taïch hoaìn toaìn pha loíng, cuîng nhæ cháút læåüng
pháön chiãút âæåüc (khäng chæïa caïc tiãøu pháön ràõn). Khi vàõt cháút loíng tæû do dãù daìng taïch
khoíi pháön khä. Duìng phæång phaïp eïp khäng thãø taïch hoaìn toaìn pháön chiãút. Luän luän åí
trong baî coìn laûi mäüt læåüng cháút chiãút, khäng thãø taïch âæåüc åí daûng cán bàòng tæång æïng
våïi aïp aïp suáút vaì nhiãût âäü âaî cho.

142

Maïy eïp âæåüc æïng duûng âãø vàõt âæåüc chia ra laìm hai nhoïm: maïy eïp cå hoüc taïc âäüng
Simpo PDF Mergetaïc âäüSplit Unregistered Versiong cå hoüc vaì sæïc eïp bàòng thuyí læûc, loaûi khê
tuáön hoaìn, and ng thuí cäng, loaûi truyãön âäün - http://www.simpopdf.com
âäüng hoüc; maïy eïp coï taïc âäüng liãn tuûc - vêt taíi, lãûch tám, bàng taíi, ly tám vaì truûc quay.
Nhæåüc âiãøm cuía caïc maïy eïp taïc âäüng tuáön hoaìn laì nàng suáút khäng cao, kêch thæåïc låïn,
nãn êt âæåüc æïng duûng trong cäng nghiãûp thæûc pháøm.
Maïy eïp vêt taïc âäüng liãn tuûc coï tiãún bäü vaì hoaìn haío hån vç cho pheïp cå khê hoaï vaì
tæû hoaï quaï trçnh. Sau khi taïch så bäü pháön chiãút, baî cho vaìo phãùu chæïa vaì duìng vêt taíi âãø
chuyãøn vaìo xilanh âäüt läù, vaìo khoang vàõt vaì cuäúi cuìng thaíi ra khoíi maïng. Trë säú täúi æu
âæåìng kênh cuía bäü pháûn âäüt läù laì 2 mm. Khi âæåìng kênh låïn hån, cháút læåüng cuía cháút
loüc bë giaím . Täøng trë säú tiãút diãûn thoaïng cuía caïc läù (bãö màût thoaït næåïc) chiãúm 5 ÷ 8%.
Aïp suáút eïp âæåüc âiãöu chènh nhåì caïc bäü pháûn kãút cáúu khaïc nhau. Pháön chiãút qua läù xilanh
theo âæåìng äúng vaìo thuìng chæïa. Âãø cho baî chuyãøn dåìi doüc theo truûc vêt thç hãû säú ma saït
doüc theo truûc vêt cáön phaíi nhoí, coìn hãû säú ma saït cuía tæåìng xilanh phaíi låïn hay noïi caïch
khaïc, baî seî quay cuìng våïi vêt taíi maì khäng coï chuyãøn vë doüc truûc. Âãø tàng hãû säú ma saït
vaì tàng nàng suáút vêt taíi, tæåìng bãn trong xilanh cáön phaíi coï nhæîng raînh doüc.
Maïy eïp hai vêt. Khi saín xuáút enzim åí mæïc âäü cäng nghiãûp ngæåìi ta thæåìng duìng
maïy eïp hai vêt âãø vàõt baî cuí caíi, baî dáöu sinh hoüc, máöm malt...Hçnh 8.2 mä taí maïy eïp hai
vêt T1-BΠO-10. Hai vêt quay ngæåüc chiãöu vaì nàòm bãn trong xilanh âäüt läù. Hai vêt væìa
laìm nhiãûm vuû váûn chuyãøn trong xilanh væìa laìm nhiãûm vuû eïp. Vêt eïp âæåüc gàõn chàût trãn
truûc. Âæåìng kênh truûc tàng lãn theo mæïc âäü gáön âãún khoang aïp suáút.
Cän âiãöu chènh seî chuyãøn dëch theo tang quay âæåüc gàõn trãn truûc. Mæïc âäü vàõt baî
phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc khe håí giæîa cän vaì xilanh. Vêt taíi chuyãøn baî tæì phãùu chæïa vaìo
vêt eïp räöi vaìo khoang aïp suáút. Baî sau khi eïp âæåüc thaíi ra qua khe håí giæîa cän vaì xilanh,
cháút loüc qua caïc läù trong xilanh vaìo thuìng chæïa theo caïc âoaûn äúng.

Hçnh 8.2. Maïy eïp hai vêt:
1- Âiãöu chènh bàòng thuyí læûc; 2- Giaï âåî; 3- Cän âiãöu chènh; 4- Nàõp; 5- Xilanh; 6,8- Vêt;
7- Truûc; 9- Phãùu chæïa; 10-Voí thiãút bë; 11- Bäü truyãön âäüng; 12- Âäüng cå; 13- Bãû maïy;
14, 15, 17, 20 - Caïc âoaûn äúng; 16- Bäü pháûn thu gäúp; 18- Âai; 19- Tang quay

143

Kãút cáúu cuía maïy eïp truûc vêt. Loaûi naìy baío âaím vàõt baî tæì 85 ÷ 90% åí nhiãût âäü 58 ÷
Simpo PDFC âãún 60and Split nhiãût âäü 65 ÷ 700C. Thiãú- http://www.simpopdf.com loüc, vêt taíi
600 Merge ÷ 65% åí Unregistered Version t bë gäöm phãùu thaïo liãûu, xilanh
vaì caïc cå cáúu âãø thaïo liãûu. Xilanh loüc âæåüc hçnh thaình båíi giaìn thanh loït thaïo råìi âæåüc
gàõn trãn caïc vaình. Giæîa caïc thanh åí âoaûn cuäúi taûo thaình baíy vuìng coï kêch thæåïc khe håí
khaïc nhau: kêch thæåïc khe håí hai vuìng âáöu 0,6 mm, vuìng thæï ba vaì thæï bäún 0,4 vaì
nhæîng vuìng coìn laûi 0,2 mm.
Truûc vêt gäöm caïc äúng vêt âæåüc phán bäø trãn truûc. Giæîa caïc äúng coï voìng trung gian
âãø thæûc hiãûn haình trçnh cuía caïc dao. Khäúi áøm cho qua phãùu naûp liãûu vaìo vuìng hoaût
âäüng. Truûc vêt laìm chuyãøn dåìi khäúi áøm vaì eïp qua cæía thaïo liãûu dæåïi aïp suáút 1 ÷ 5 MPa.
Pháön chiãút âæåüc taïch ra qua khe voí loüc, coìn khäúi eïp coï âäü áøm 60 ÷ 65% åí nhiãût âäü 65
÷70 0C âæåüc taïch ra qua cå cáúu cháút liãûu.
Nàng suáút cuía maïy tênh theo saín pháøm ban âáöu 4000 kg/h, âæåìng kênh vêt truûc -
320 mm, cäng suáút âäüng cå -17 kW.

Baíng 8.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy eïp hai vêt

Caïc chè säú ΠНД-5A ΠНД-5 BΠНД-5 T1-BΠO-10

Nàng suáút, táún/h 5 5 5 10
Aïp læûc riãng cæûc âaûi lãn baî,
MPa 0,14 0,14 0,14 0,14
Âæåìng kênh ngoaìi cuía vêt,
mm 420 420 420 520
Säú voìng quay cuía vêt,
voìng/ph:
- Cuía vêt váûn chuyãøn 5,0 4,7 5,0 3,5
- Cuía vêt eïp 5,0 4,7 5,0 3,5
Bæåïc vêt, mm:
- Cuía vêt váûn chuyãøn 230 230 246 300
- Cuía vêt eïp 185 185 205 250
Cäng suáút dáùn âäüng, kW 10 10 10 10
Caïc kêch thæåïc cå baín, mm 3000×1200× 4110×1445× 3600×810×× 3935×840×
×1580 ×1685 1267 ×1400
Khäúi læåüng, kg 2090 2000 2040 2700

144

Caïc chè säú T1 - BΠO-20 T1 - BΠO-30 T1 - BΠO-50
Nàng suáút, táún/h 20 30 50
AÏp læûc riãng cæûc âaûi lãn
baî, MPa 0,14 0,14 0,14
Âæåìng kênh ngoaìi cuía
vêt, mm 557 647 797
Säú voìng quay cuía vêt,
voìng/ph:
- Cuía vêt váûn chuyãøn 330 380 470
- Cuía vêt eïp 280 320 400
Cäng suáút dáùn âäüng,
kW 13 17 22
Caïc kêch thæåïc cå baín,
mm 4500×1005×1400 5100×1100×1450 5350×1481×2000

8.3. MAÏY TRÊCH LY
Quaï trçnh taïch caïc cháút coï thaình pháön phæïc taûp chæïa mäüt hay nhiãöu cáúu tæí bàòng
dung mäi goüi laì trêch li. Trong cäng nghiãûp vi sinh viãûc trêch ly âæåüc æïng duûng âãø taïch
enzim ra khoíi canh træåìng náúm mäúc âæåüc nuäi cáúy bàòng phæång phaïp bãö màût, âãø taïch
monosaccarit tæì pha ràõn sau khi thuyí phán polysaccarit, âãø taïch lipit tæì sinh khäúi náúm
men... Khi trêch ly xaíy ra taïch tæìng pháön hay taïch hoaìn toaìn caïc cháút coï âäü hoaì tan khaïc
nhau trong dung dëch khaïc nhau. Do khuãúch taïn khi tiãúp xuïc våïi håüp cháút âem gia cäng,
dung mäi nhæ pha coï näöng âäü tháúp hån âæåüc baîo hoaì båíi cáúu tæí hoaì tan trong âoï.
Quaï trçnh trêch ly xaíy ra phuì håüp våïi âënh luáût Fick, læåüng caïc cháút G (kg) âæåüc
trêch ly, khuãúch taïn qua låïp loüc tyí lãû våïi bãö màût cuía låïp âoï F (m2), tyí lãû våïi hãû säú khuãúch
taïn kkt (m2/s), våïi sæû biãún âäøi näöng âäü theo chiãöu daìy cuía låïp ∆ (kg/m3), våïi thåìi gian τ
(s) vaì tyí lãû nghëch våïi bãö daìy cuía låïp δ (m):
τ
G = K kt F∆
δ
Khi tênh toaïn quaï trçnh trêch ly Kkt âäúi våïi enzim coï trë säú bàòng 1,8⋅10−7 cm2/s, bãö
màût riãng cuía cháút tham gia trong quaï trçnh khuãúch taïn − 7 cm2/cm3.
Âãø trêch ly caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc ngæåìi ta æïng duûng caïc bäü trêch ly taïc âäüng
tuáön hoaìn vaì liãn tuûc. Caïc bäü trêch ly vaì caïc bäü khuãúch taïn taïc âäüng tuáön hoaìn coï hiãûu
suáút khäng cao cho nãn chè æïng duûng trong saín xuáút coï quy mä nhoí. Caïc äúng khuãúch
taïn, caïc bäü khuãúch taïn, maïy taïch daûng cäüt kiãøu nàòm ngang hay âæïng cuîng nhæ caïc maïy
taïch daûng räto âãöu thuäüc bäü trêch ly taïc âäüng liãn tuûc.

145

8.3.1. Caïc bäü khuãúch taïn
Simpo PDF Merge and Split taïn âæåüc æïng duûng âãø chiãút enzim tæì canh træåìng náúm mäúc. Bäü
Caïc bäü khuãúch Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
khuãúch taïn (hçnh 8.3) gäöm tæì 8 âãún 10 äúng khuãúch taïn âæåüc làõp trãn mäüt màût phàóng
chung. Táút caí caïc äúng cuía bäü khuãúch taïn âæåüc thäúng nháút hoaï, coï hçnh daûng xilanh âæïng
våïi caïc cæía âoïng kên láût âæåüc vaì coï äúng âaïy hçnh noïn.
Pháön dæåïi noïn cuía äúng khuãúch taïn coï äúng näúi âãø naûp næåïc vaìo khuãúch taïn, naûp
håi âãø tiãût truìng thiãút bë, âãø thaïo næåïc ræía vaì baî sinh hoüc. Pháön trãn cuía xilanh cuía äúng
khuãúch taïn coï khåïp näúi âãø láúy næåïc chiãút. Caïc khåïp näúi åí dæåïi âãöu coï van ba cæía âãø
thaïo pháön chiãút âæåüc vaìo äúng khuãúch taïn tiãúp theo hoàûc vaìo äúng dáùn âãø xaí. Caïc van
âæåüc phán bäø sao cho báút kyì äúng khuãúch taïn naìo cuîng coï thãø ngæìng hoaût âäüng maì
khäng ngæìng hoaût âäüng cuía bäü khuãúch taïn.
Van khäng khê trãn nàõp duìng âãø láúy máùu khi chuyãøn næåïc chiãút tæì äúng khuãúch taïn
naìy sang äúng khuãúch taïn khaïc. ÅÍ pháön trãn cuía äúng khuãúch taïn caïch khåïp roït 150 ÷ 200
mm phán bäø låïp keïp coï gán tàng cæïng; læåïi dæåïi coï màõt læåïi tæì 10 ÷15 mm, læåïi trãn-
0,25 ÷ 0,5 mm. Sau khi naûp canh træåìng vaìo äúng khuãúch taïn âàût chàût caïc læåïi theo chu
vi cuía pháön xilanh.

1800

Hçnh 8.3. Bäü khuãúch taïn:
1- ÄÚng khuãúch taïn; 2- Doìng chaíy cuía næåïc chiãút; 3- Vêt âãø taíi canh træåìng cuía náúm
mäúc; 4- ÄÚng cung cáúp næåïc âãø khuãúch taïn; 5- ÄÚng thu nháûn næåïc chiãút; 6- Khåïp thaïo;
7- Thuìng chæïa næåïc chiãút; 8- Vêt taíi; 9- Dáùn âäüng vêt taíi; 10- Doìng thaíi

Caïc äúng khuãúch taïn âæåüc kãút håüp mäüt caïch liãn tuûc, dëch âæåüc trêch ly tæì pháön trãn
cuía äúng khuãúch taïn træåïc âoï cho vaìo pháön dæåïi cuía äúng tiãúp theo. Næåïc chiãút âæåüc taïch
ra tæì âáö u äú n g khuãú c h taï n âaî chæï a canh træåì n g måï i , sau âoï naû p næåï c coï nhiãû t âäü
20 ÷ 220C vaìo äúng khuãúch taïn cuäúi cuìng âãø láúy dëch chiãút. Âäöng thåìi doìng næåïc chaíy

146

sang äúng khuãúch taïn tiãúp theo, coìn äúng khuãúch taïn âæåüc naûp canh træåìng måïi vaì tråí
Simpo PDF h äúng âáöu cuíSplit khuãúch taïn.
thaìn Merge and a bäü Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Thåìi gian cuía quaï trçnh trong mäùi äúng khuãúch taïn 30 ÷ 45 phuït, thåìi gian chung
cuía quaï trçnh 4 ÷ 6 h.
Âäüng læûc cuía quaï trçnh khuãúch taïn laì gradient näöng âäü cuía cháút trong dung mäi,
cho nãn âãø tàng cæåìng quaï trçnh cáön giæî hiãûu cæûc âaûi näöng âäü. Âiãöu naìy âæåüc âaím baío
bàòng con âæåìng tàng thãø têch tæång âäúi cuía dung mäi, haûn chãú quaï trçnh chaíy räúi vaì tàng
trao âäøi khäúi.
Âãø thu nháûn caïc pháön chiãút coï näöng âäü cao cáön sæí duûng phæång phaïp ngám chiãút
håüp lyï. Pháön cháút trêch ly âæåüc tuyãøn ban âáöu cho vaìo ræía pháön canh træåìng måïi, coìn
ngám chiãút canh træåìng âæåüc sæí duûng båíi caïc pháön chiãút coï näöng âäü tháúp vaì sau âoï bàòng
næåïc.
Trong quaï trçnh trêch ly caïc cháút træång nåí, khäúi læåüng vaì thãø têch chiãúm chäø tàng,
do âoï xaíy ra hiãûn tæåüng vàõt dáön saín pháøm nàòm giæîa caïc læåïi.
Âãø ngàn ngæìa sæïc caín xuáút hiãûn trong bäü khuãúch taïn cáön phaíi naûp næåïc dæåïi aïp
suáút 0,2 ÷ 0,3 MPa.
Thåìi gian quaï trçnh trêch ly enzim trong bäü coï 8 äúng khuãúch taïn laì 4h. Thãø têch
pháön chiãút gáúp 3 ÷ 4 láön thãø têch cuía canh træåìng coï haìm læåüng cháút khä 6 ÷10%. Trong
bäü 10 äúng, coï 8 äúng hoaût âäüng, mäüt äúng âãø naûp liãûu vaì mäüt äúng âãø thaíi liãûu.
Æu âiãøm cå baín cuía phæång phaïp trêch ly âæåüc nãu trãn laì coï khaí nàng thu nháûn
næåïc chiãút trong chæïa enzim coï näöng âäü cao, háöu nhæ khäng khaïc näöng âäü cuía chuïng
trong canh træåìng ban âáöu, vç trêch ly nhiãöu láön seî taïch hoaìn toaìn caïc cháút hoaì tan.
Nhæåüc âiãøm cuía quaï trçnh laì trong næåïc chiãút khäng nhæîng coï enzim maì coìn coï
chæïa caïc cháút hoaì tan khaïc, chuí yãúu laì âæåìng, muäúi, axit amin vaì caïc cháút khäng hoaût
hoaï khaïc.

8.3.2. Thiãút bë khuãúch taïn taïc duûng liãn tuûc
Thiãút bë (hçnh 8.4) gäöm phãùu nháûn 1, âæåüc làõp trãn giaìn; bäü âënh læåüng kiãøu quay
2, âæåüc näúi våïi phãùu bàòng äúng mãöm; äúng khuãúch taïn daûng cäüt 3, coï cå cáúu dáùn âäüng;
thuìng keït âãø âun noïng næåïc 10 cho vaìo khuãúch taïn; Cå cáúu âãø âënh læåüng formalin 14;
Thuìng keït taûo aïp suáút khäng âäøi; thuìng chæïa âãø làõng næåïc chiãút 6; traûm âiãöu khiãøn trung
tám.
Thiãút bë khuãúch taïn laì hãû dung læåüng âæûåc cáúu taûo bàòng theïp daûng âæïng, âæåüc näúi
liãn tuûc våïi nhau bàòng bàòng caïc äúng chuyãøn tiãúp. Trong âoï coï gàõn caïc khung hçnh chæî
nháût loaûi 250 × 350 mm våïi caïc læåïi capräng coï chiãöu daìy 10 mm. Täúc âäü chuyãøn dëch

147

cuía cå cáúu váûn chuyãøn âæåüc âiãöu chènh tæì 1,8 âãún 3,0 mm/s. Caïc xêch äúng làn âæåüc
Simpo PDF Merge g nhåìSplitgUnregistered Version - qua bäü biãún täúc xêch vaì bäü truyãön âäüng.
chuyãøn âäün and âäün cå coï cäng suáút 1,0 kW http://www.simpopdf.com
Dæåïi taïc âäüng cuía xung læåüng rung tæì maïy rung âiãûn tæì, canh træåìng phán nhoí âæåüc naûp
âãöu qua bäü âënh læåüng vaìo cäüt âáöu vaì liãn tuûc chæïa âáöy táút caí khäng gian giæîa hai saìng
kãö liãön. Khi naûp liãûu vaìo cäüt âáöu canh træåìng náúm mäúc âæåüc laìm æåït bàòng pháön chiãút
enzim quay vãö vaìo thiãút bë khuãúch taïn. Båm næåïc noïng 25 ÷ 270C qua saìng 4 vaìo pháön
trãn cuía cäüt cuäúi cuìng vaì khi gàûp canh træåìng náúm mäúc seî baîo hoaì dáön enzim.
Canh træåìng náúm mäúc chuyãøn âäüng liãn tuûc khàõp caïc cäüt giæîa caïc khung cuía saìng,
coìn næåïc chiãút dæåïi taïc âäüng cuía cäüt aïp suáút ténh xuáút hiãûn do âäü chãnh lãûch chiãöu cao
cuía næåïc âæa vaìo vaì sæû thoaït pháön chiãút ra, chaíy qua saìng. Thu pháön chiãút chæïa enzim
trong khoaíng thåìi gian 100 phuït sau khi bàõt âáöu naûp liãûu. Pháön chiãút âæåüc loüc qua bäü loüc
7 nàòm åí dæåïi pháön cäüt âáöu, vaì sau âoï cho vaìo bãø làõng. Mäüt pháön næåïc chiãút âaî âæåüc tinh
chãú cho vaìo caïc giai âoaûn saín xuáút tiãúp theo, pháön coìn laûi quay laûi saìng vaìo pháön trãn
cuía cäüt âáöu âãø mäüt láön næîa tháúm æåït canh træåìng

Hçnh 8.4. Thiãút bë khuãúch taïn:
1- Phãùu chæïa canh træåìng náúm mäúc; 2- Bäü âënh læåüng; 3- Thiãút bë khuãúch taïn; 4- Saìng;
5- Båm âáøy næåïc chiãút âãø laìm làõng vaì tháúm æåït canh træåìng; 6- Bãø làõng næåïc chiãút; 7-
Bäü loüc; 8- Båm âáøy næåïc baî eïp âãún khuãúch taïn; 9- Bãø làõng næåïc baî eïp; 10-Thuìng keït âãø
âun noïng næåïc; 11- Båm âáøy næåïc âãø khuãúch taïn; 12- Båm dung dëch formalin; 14- Bäü
âënh læåüng dung dëch formalin; 15- Bäü dáùn âäüng äúng khuãúch taïn; 15- Maïy eïp truûc vêt.

Tiãún haình taïi sinh caïc saìng bàòng phæång phaïp ræía tuáön hoaìn åí pháön trãn cuía cäüt
cuäúi cuìng. Næåïc ræía laûi cho vaìo bäü khuãúch taïn, coìn baî dáöu sinh hoüc nàòm giæîa caïc khung
âæåüc thaïo ra vaì âem eïp âãø vàõt.

148

Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía thiãút bë khuãúch taïn
Simpo PDF Merge suáút tênh theo canh træåìngVersion c,http://www.simpopdf.com
Nàng and Split Unregistered náúm mäú - táún/ngaìy: 3,5
Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía xêch, mm/s: 1,8 ÷ 3,0
Säú khung 93
Khoaíng caïch giæîa caïc khung, mm: 304

8.3.3. Maïy trêch ly daûng vêt âæïng taïc âäüng liãn tuûc
Âãø trêch ly enzim, axit amin vaì caïc cháút khaïc tæì váût liãûu ràõn trong âiãöu kiãûn saín
xuáút låïn, ngæåìi ta æïng duûng maïy trêch ly taïc âäüng liãn tuûc. Maïy trêch ly (hçnh 8.5) gäöm 3
cäüt- naûp liãûu, dåî liãûu kiãøu náng vaì cäüt nàòm ngang. Bãn trong mäùi cäüt coï vêt âäüt läù, bäü
truyãön âäüng âiãöu chènh säú voìng quay trong giåïi haûn 0,25 âãún 2 voìng/ph nhàòm âãø choün
chãú âäü trêch ly täúi æu. Caïc cäüt naûp vaì thaïo liãûu gäöm nhæîng âoaûn äúng näúi nhau coï âæåìng
kênh trong 600 mm. Chiãöu daìi cuía khoan trêch ly 10.000 mm khi täøng chiãöu daìi cuía cäüt
12000 mm.

Hçnh 8.5. Thiãút bë trêch ly kiãøu vêt taíi:
1- Dáùn âäüng; 2-Khåïp näúi; 3-Cáúu
truïc kim loaûi; 4- Cå cáúu naûp liãûu; 5-
Vêt naûp liãûu; 6-Voí; 7- Âiãøm nuït tæûa äø
bi; 8- Khåïp näúi; 9- Dáùn âäüng vêt taíi;
10- Khung âåî; 11- Nàõp; 12- Vêt
trung gian; 13- Vêt náng; 14- Cå cáúu
thaïo liãûu; 15- Nàõp; 16- Gäúi tæûa vêt
âæïng; 17- Ngoîng truûc

149

Bäü naûp liãûu kiãøu vêt taíi chuyãøn pha ràõn cuía canh træåìng náúm mäúc vaìo pháön trãn
Simpo PDF cäüt naûp liãûu. Split Unregistered Version phêa dæåïi vaì qua pháön nàòm ngang cuía cäüt
cuía Merge and Vêt âäüt läù chuyãøn tiãúp xuäúng - http://www.simpopdf.com
âãø vaìo cäüt náng. Canh træåìng náúm mäúc tæì cäüt naûp liãûu qua cäüt chuyãøn nàòm ngang vaìo
cäüt náng vaì sau khi vàõt thç thaíi ra ngoaìi. Næåïc dáng lãn trong cäüt naûp liãûu âæåüc baío hoaì
liãn tuûc vaì sau khi qua bäü loüc åí pháön trãn cuía cäüt náng thç âæa ra ngoaìi. Hãû säú chæïa âáöy
pha ràõn cuía cäüt coï tênh âãún sæû træång nåí cuía saín pháøm bàòng 0,8. Thåìi gian trêch ly
40÷60 phuït åí nhiãût âäü 250C.
Sæí duûng bäü dáùn âäüng âiãûn âiãöu chènh coï cäng suáút 3,2 kW, säú voìng quay 1500
÷150 voìng/ph âãø quay vêt taíi. Truyãön âäüng quay âæåüc thæûc hiãûn qua âai truyãön vaì bäü
truyãön âäüng.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy trêch ly daûng vêt:
Nàng suáút tênh theo pha ràõn, kg/h: 330
3
Nàng suáút trêch ly, m /h : 0,8
Tyí lãû giæîa pháön trêch ly vaì pha ràõn tênh theo khäúi læåüng cháút khä: 5:1
Thãø têch hoaût âäüng cuía pháön trêch ly, m3: 3,4
Thåìi gian trêch ly, ph: tæì 40 âãún 60
Nhiãût âäü cuía pháön trêch ly, 0C: 25
Hãû säú chiãút, %: 95
Cäng suáút thiãút kãú cuía bäü dáùn âäüng, kW: 9,66

8.3.4. Tênh toaïn maïy trêch ly kiãøu âæïng daûng vêt
Sæïc chæïa cuía thiãút bë trêch ly (m3):
Qτf 1f 2
V =
ρ
trong âoï: Q - Nàng suáút cuía thiãút bë, kg/h;
τ - thåìi gian quaï trçnh, h;
f1 - hãû säú chæïa âáöy thiãút bë (thæåìng láúy 0,5);
f2 - hãû säú træång nåí;
ρ - tyí troüng cuía saín pháøm, kg/m3.
Chiãöu daìi cuía vuìng trêch ly (m):
V
L=
F
trong âoï: F -diãûn têch tiãút diãûn ngang cuía cäüt trêch ly, m2:

150

F =π R2 −r2 ( )
Simpo PDF Merge n kênh voí boüc, m;
R - baï and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
r - baïn kênh truûc cäüt trêch ly, m.
Trë säú chiãöu daìi tênh toaïn cuía vuìng trêch ly coï thãø tàng lãn tæång æïng våïi nhæîng
âàûc âiãøm vãö kãút cáúu, sau âoï coï thãø tênh laûi sæïc chæïa hoaût âäüng cuía thiãút bë:
V = L1F
Nàng suáút cuía vêt váûn chuyãøn nàòm ngang ( m3/h):
Q = 60f 1f 2π r12 hωρ
trong âoï: r1 - baïn kênh vêt, m;
h - bæåïc vêt, m;
ω - täúc âäü goïc, voìng/ph;
ρ - tyí troüng cuía váût liãûu trêch ly, kg/m3.
Bæåïc vêt âæåüc tênh theo cäng thæïc: h = 2Dtgϕ
trong âoï: ϕ - goïc nghiãng tæû nhiãn cuía váût liãûu trêch ly, âäü;
D - âæåìng kênh bãn trong cuía äúng khuãúch taïn, m.
Vç khi thiãút bë trêch ly hoaût âäüng hãû säú cháút âáöy coï thãø biãún âäøi vaì xaíy ra hiãûn
tæåüng træåüt cuía saín pháøm, cuîng nhæ âãø coï khaí nàng choün chãú âäü cäng nghãû täúi æu, trãn
vêt taíi thiãút láûp dáùn âäüng coï bäü âiãöu khiãøn säú voìng quay vaì tyí säú truyãön âäüng. Vêt âæïng
quay cuîng âæåüc thæûc hiãûn nhåì bäü dáùn âäüng coï säú voìng quay bàòng säú voìng quay cuía vêt
nàòm ngang.
Cäng suáút dáùn âäüng cuía caïc vêt , kW:
Nτ +NK
Nd =
η
trong âoï: Nτ - cäng suáút tiãu thuû âãø váûn chuyãøn saín pháøm, kW;
NK - cäng suáút tiãu thuû do ma saït cuía saín pháøm âãún voí thiãút bë, kW;
η - hiãûu suáút truyãön âäüng chung.
Cäng suáút (kW) tiãu thuû âãø váûn chuyãøn saín pháøm cuía vêt âæïng:
M
Nτ =
974
M - mämen caín cuía vêt âæïng do ma saït cuía saín pháøm âãún vêt vaì do náng lãn theo vêt:
M = Prtg(ϕ + β)
trong âoï: P - taíi troüng doüc truûc, kg;
r - baïn kênh trung bçnh cuía vit, m;

151

ϕ - goïc náng cuía vêt, âäü;
β - and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Simpo PDF Merge goïc ma saït, âäü.
Taíi troüng doüc truûc lãn vêt taíi:
( )
P = π R 2 − r 2 ρ1H
trong âoï: ρ1 - tyí troüng cuía saín pháøm âæåüc baío hoaì næåïc, kg/m3;
H - chiãöu cao cháút liãûu cuía vêt taíi, m.
Cäng suáút (kW) tiãu thuû do ma saït cuía saín pháøm våïi tæåìng voí thiãút bë:
Pf 3R tgϕπω k
NK =
102 ⋅ 30
trong âoï: P - täøng aïp læûc cuía saín pháøm lãn tæåìng voí thiãút bë, kg;
f3 - hãû säú ma saït saín pháøm (thæåìng láúy giaï trë bàòng 0,2);
k - hãû säú læûc eïp (láúy giaï trë bàòng 0,5).

8.3.5. Maïy trêch ly taïc âäüng liãn tuûc
Âãø trêch ly gluxit trong máöm maûch nha, cuîng nhæ caïc cháút hoaût hoaï pectin trong
mixen khä cuía náúm mäúc thæåìng ngæåìi ta sæí duûng caïc maïy trêch ly ngæåüc doìng daûng cäüt.
Caïc loaûi thiãút bë naìy cho pheïp sæí duûng thãø têch vuìng hoaût âäüng tæång âäúi låïn vaì
tiãu thuû nàng læåüng khäng âaïng kãø. Chuïng duìng âãø gia cäng nguyãn liãûu coï caïc tênh
cháút khuãúch taïn tháúp vaì thåìi gian trêch ly keïo daìi (âãún 0,5 ÷1 h).
Thiãút bë trêch ly gäöm khoang tiãúp xuïc coï daûng cäüt làõp âæïng âæåüc näúi våïi phoìng
làõng åí trãn vaì phoìng thaïo liãûu åí phêa dæåïi. Caïc gåì âæåüc phán bäø theo toaìn bäü chiãöu cao
cuía vuìng tiãúp xuïc nhàòm âaím baío taûo ra caïc vuìng âãø haîm pha ràõn. Caïc caïnh khuáúy âæåüc
gàõn trãn truûc våïi nhæîng khoaíng caïch bàòng nhau âãø tàng cæåìng quaï trçnh.
Truûc âæåüc gia cäú åí pháön trãn cuía thiãút bë vaì âæåüc näúi våïi bäü dáùn âäüng. Âãø âiãöu
chènh säú voìng quay ta sæí duûng bäü âäøi täúc âäü.
Vuìng tiãúp xuïc cuía thiãút bë trêch ly âæåüc trang bë aïo âun noïng nhàòm baío âaím nhiãût
âäü trêch ly 40 ÷ 600C hoàûc hån. Nhåì maïy tiãúp liãûu kiãøu guäöng xoàõn, pha ràõn âæåüc laìm
áøm så bäü vaìo pháön trãn cuía thiãút bë trêch ly.
Trong quaï trçnh chuyãøn âäüng theo cäüt xuäúng dæåïi, pha ràõn tiãúp xuïc våïi dung dëch
chuyãøn âäüng ngæåüc chiãöu, liãn tuûc qua nhiãöu vuìng khuáúy träün vaì haîm vaì duìng maïy váûn
chuyãøn hai vêt âãø thaïo ra khoíi phoìng dæåïi. Dung mäi våïi tyí lãû 9:1 cho vaìo phoìng thaïo
liãûu bãn dæåïi.
Cæía khoang âãø thaïo pha ràõn nàòm trãn mæïc dung mäi khoaíng 1500 mm, cho pheïp
laìm giaím âäü áøm cuía pha ràõn âæåüc thaíi ra ngoaìi. Naûp liãûu cho thiãút bë vaì thaïo pháön chiãút

152

ra khoíi noï âæåüc xaíy ra mäüt caïch liãn tuûc coï kiãøm tra tæû âäüng vaì âiãöu chènh caïc thäng säú
Simpo PDF quaï trçnh. Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
cuía Merge and

8.3.6. Maïy trêch ly hai vêt nàòm ngang taïc âäüng liãn tuûc
Nhæåüc âiãøm cå baín cuía maïy trêch ly hai vêt laì taûo ra caïc vuìng, caïc raînh æï âoüng coï
sæïc caín thuyí læûc nhoí laìm cho dung mäi taïc âäüng khäng âãöu. Âãø loaûi træì caïc vuìng æï âoüng
trãn truûc vêt, ngæåìi ta thiãút láûp bäü lãûch tám chuyãøn vë nhau khoaíng 10 ÷ 200.
Phæång phaïp hæîu hiãûu âãø tàng nàng suáút cuía caïc maïy trêch ly nàòm ngang laì phán
chia chuïng ra thaình tæìng âoaûn, do âoï chãú âäü taïc âäüng ngæåüc doìng cuía caïc pha ràõn vaì
loíng seî âæåüc tàng cæåìng vaì täúc âäü truyãön khäúi cuîng tàng lãn. Thiãút bë trêch ly (hçnh 8.6)
laì mäüt maïng nghiãng, bãn trong noï coï hai vêt våïi nhæîng cå cáúu trao âäøi nhiãût vaì hãû båm.

Saín pháøm

Dung mäi
5
Dung mäi

Pháön chiãút
Saín pháøm âaî khæí láön âáöu
kiãöm láön 1
Saín pháøm âaî khæí
kiãöm láön hai Pháön chiãút láön hai

Hçnh 8.6. Thiãút bë trêch ly taïc duûng liãn tuûc cuía Haîng Nirä Atomaizer:
1- Maïng nghiãön; 2- Båm âënh læåüng; 3- Bäü trao âäøi nhiãût; 4- Vêt taíi; 5- Bäü
âënh læåüng; 6- Dáùn âäüng; 7- Båm; 8- Bäü trao nhiãût; 9- Aïo trao âäøi nhiãût

Bäü âënh læåüng âæåüc âàût trãn thiãút bë trêch ly âãø naûp saín pháøm vaìo pháön dæåïi cuía
maïng. Tæì âáöu khaïc cuía thiãút bë båm âënh læåüng âáøy dung mäi qua bäü trao âäøi nhiãût vaìo
âáöu trãn cuía maïng. Pháön chiãút qua bäü tæû loüc tinh åí pháön cuäúi cuaí maïng âæåüc taíi ra ngoaìi.
Quaï trçnh trêch ly âæåüc tiãún haình hai mæïc vaì ngæåüc doìng, phæång phaïp tiãúp xuïc
pha ràõn våïi pha loíng nhæ thãú seî baío âaím hiãûu suáút chiãút cao hån. Thåìi gian trêch ly âæåüc
âiãöu chènh båíi täúc âäü quay cuía vêt taíi.

8.3.7. Thiãút bë trêch ly daûng räto
Âãø trêch ly enzim mäüt caïch liãn tuûc tæì caïc canh træåìng náúm mäúc vaì vi khuáøn,
ngæåìi ta sæí duûng phäø biãún caïc maïy trêch ly gaûng räto âæåüc saín xuáút åí Nháût Baín.

153

Maïy trêch ly naìy (hçnh 8.7) âæåüc saín xuáút tæì theïp chæïa êt cacbon vaì laì mäüt khäúi
Simpo PDF báút âäüng, bãn trong coï räto âæåüc chia ra - http://www.simpopdf.com laìm quay
kên Merge and Split Unregistered Version thaình 16 hçnh quaût (hoàûc hån)
truûc âæïng.
Mäùi ngàn coï âaïy læåïi våïi bãö sáu 0,23 ÷ 0,36 m, canh træåìng náúm mäúc âæåüc nghiãön
nhoí, sau khi âënh læåüng cho vaìo âaïy læåïi. Khi räto quay cháûm caïc khoang hçnh quaût trãn
liãn tuûc âi qua bäún khu væûc. ÅÍ khu væûc âáöu canh træåìng âæåüc gia cäng bàòng næåïc, sau
âoï nhåì båm chán khäng pháön chiãút âæåüc loüc vaì chaíy vaìo thuìng chæïa âãø båm vaìo khu
væûc hai. Taûi âáy canh træåìng náúm mäúc âæåüc trêch ly, loüc vaì cho chaíy vaìo thuìng chæïa thæï
hai. Caïc cäng âoaûn naìy âæåüc làûp laûi trong caïc khu væûc 3 vaì 4.
Sau khi trêch ly (thåìi gian trêch ly laì 30, 45, 60 vaì 90 ph), pháön chiãút âæåüc laìm
giaìu enzim cho vaìo gia cäng tiãúp theo, coìn baî sinh hoüc âæåüc thaíi ra vaì cho vaìo sáúy. Cho
nãn khi hoaût âäüng liãn tuûc trong mäùi khoan hçnh quaût cuía maïy trêch ly daûng räto, cho
pheïp tiãún haình gia cäng canh træåìng bàòng næåïc mäüt caïch liãn tuûc (säú láön gia cäng laì bäüi
säú cuía 4) vaì gia cäng canh træåìng bàòng næåïc chiãút cho âãún khi taïch hoaìn toaìn enzim.
Dáùn âäüng cuía räto maïy trêch ly âæåüc thæûc hiãûn qua bäü truyãön âäüng, âäöng thåìi caïc
baïnh âai thay âäøi laìm thay âäøi säú voìng quay cuía räto.

Hçnh 8.7. Maïy trêch ly hoaût âäüng
liãn tuûc daûng räto:
Âãún båm 1- Bäü naûp liãûu; 2- Khoang hçnh
chán khäng
quaût; 3- Maïy sáúy baî sinh hoüc; 4-
8 Caïc thuìng chæïa; 5- Båm; 6- Âæåìng
äúng dáùn dung dëch cä; 7- Khåïp näúi
âãø naûp cháút taíi nhiãût; 8- Bàng taíi âãøø
6
chuyãøn baî sinh hoüc; 9- Thuìng chæïa;
10- Âæåìng äúng dáùn næåïc âãø khuãúch
taïn; 11- Båm chán khäng; 12- Voìi
phun

Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy trêch ly daûng rä to taïc âäüng liãn tuûc:
Nàng suáút theo pháön chiãút, l/h: 250 ÷1500
Säú phoìng hçnh quaût trong räto: 16 ÷ 20
Chiãöu sáu cuía phoìng hçnh quaût, mm: 230 ÷ 360
Âæåìng kênh cuía räto, mm: 6200 ÷7570
Chiãöu cao cuía låïp canh træåìng náúm mäúc, mm: âãún 300
Täøng bãö màût loüc, m2: 20

154

Âãø trêch ly baî parafin cuía dáöu moí tæì caïc canh træåìng náúm men âaî âæåüc nuäi cáúy
Simpo PDF Merge and Split ta sæí duûng caïc Version - http://www.simpopdf.com
trãn âoï thæåìng ngæåìi Unregistered maïy trêch ly daûng räto do Haîng Rouzadauns. Kãút
cáúu tæång tæû maïy hçnh 8.7, gäöm 8 räto quay coï caïc ä quay vaì caïc âaïy læåïi láût âæåüc (hçnh
8.8). Pha ràõn (náúm men) theo bàng taíi vaìo caïc ä âæåüc giæî laûi åí thãø báút âäüng, coìn cháút
trêch ly cho vaìo bãn trãn pha ràõn.
Pháön chiãút cho vaìo thuìng chæïa. Âãø baío hoaì täúi âa pháön chiãút âæåüc tuáön hoaìn liãn
tuûc qua caïc ä. Pháön chiãút coï haìm læåüng caïc cháút trêch ly låïn âæåüc cho vaìo caïc ä chæïa váût
liãûu måïi âãø dung mäi baîo hoaì hoaìn toaìn. Sau khi taïch parafin vaì træåïc khi thaïo náúm
men dung mäi måïi âæåüc naûp vaìo caïc ä. Kãút thuïc quaï trçnh thç âaïy ä láût ngæåüc laûi vaì váût
liãûu âaî trêch ly âæåüc thaíi ra ngoaìi. Nàng suáút cuía thiãút bë tênh theo sinh khäúi hån 100
táún/ngaìy.

Håi cuía dung mäi
Váût liãûu ban âáöu

Dung mäi
Mixen

Nguyãn
liãûu våïi
dung mäi
Nguyãn liãûu âaî âæåüc trêch ly

Hçnh 8.8. Thiãút bë trêch ly liãn
tuûc cuía Haîng Rouzdauns:
1- Bàng taíi naûp liãûu; 2- Truûc
räto; 3- Cå cáúu keïo; 4- Cæía Saín pháøm khä

qua bàng taíi thaïo liãûu; 7- Âaïy
láût; 8-Båm; 9- Saìng tæû laìm
Hçnh 8.9. Maïy khæí sonvat hoaï cuía
saûch; 10- Bäü phán phäúi mixen
Haîng Rouzdauns:
1- Bàng taíi; 2- Cå cáúu keïo; 3- Bäü loüc
khê; 4- Voí thiãút bë; 5- Truûc; 6- Caìo;
7- Âéa; 8- Cå cáúu thaíi; 9- Dáùn âäüng

155

Âãø taïch dung mäi ra khoíi váût liãûu âaî âæåüc trêch ly (náúm men), thiãút bë cáön trang bë
Simpo PDF Merge and hoaï (hçnh 8.9). Khi váût liãûu chuyãøn dåìi trong maïy theo caïc âéa tæì trãn
maïy khæí sonvat Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
xuäúng dæåïi, dung mäi âæåüc bäúc håi vaì âæa ra khoíi thiãút bë. Caïc tiãøu pháön cuía váût liãûu bë
håi cuäún theo âãø vaìo thiãút bë loüc khê, taûi âáy chuïng âæåüc thu gom khi khuáúy träün våïi
dung mäi (xem hçnh 8.9).

8.4. MAÏY LOÜC
Thiãút bë duìng âãø phán chia caïc hãû khäng âäöng nháút bàòng phæång phaïp loüc qua låïp
ngàn (vaíi, læåïi kim loaûi, cactäng, gäúm xäúp, låïp caït mën, âiatomit...) âæåüc goüi laì maïy loüc.
Theo nguyãn tàõc taïc âäüng cuía caïc maïy loüc, ngæåìi ta chia ra laìm hai loaûi: taïc âäüng
tuáön hoaìn vaì taïc âäüng liãn tuûc. Caïc maïy loüc coï thãø phán loaûi theo aïp suáút âæåüc chia ra
caïc loaûi sau: loüc theo phæång phaïp troüng læûc, maïy loüc hoaût âäüng dæåïi aïp suáút cuía cäüt
cháút loíng, maïy loüc chán khäng vaì maïy loüc eïp.
Caïc maïy loüc hoaût âäüng dæåïi aïp suáút cuía cäüt cháút loíng, loüc theo phæång phaïp troüng
læûc (coï låïp haût mën, loüc bàòng maìng moíng, loüc tuïi, bãø loüc); caïc maïy loüc dæåïi chán khäng
(loüc huït) âãöu thuäüc loaûi maïy loüc coï taïc duûng tuáön hoaìn.
Caïc maïy loüc laìm viãûc dæåïi chán khäng (thiãút bë loüc hçnh träúng, thiãút bë loüc kiãøu
âéa, kiãøu bàng taíi) thuäüc loaûi maïy loüc coï taïc duûng liãn tuûc.
Trong saín xuáút bàòng phæång phaïp vi sinh, caïc maïy loüc âæåüc æïng duûng trong caïc
quaï trçnh taïch sinh khäúi cháút loíng canh træåìng âãø laìm trong dung dëch chæïa caïc cháút
hoaût hoaï sinh hoüc, âãø loüc tiãût truìng, âãø taïch caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc daûng kãút tuía khoíi
dung dëch...Táút caí caïc quaï trçnh naìy coï thãø âæåüc chia ra laìm ba daûng cå baín: taïch huyãön
phuì våïi muûc âêch loaûi pha loíng khoíi pha ràõn (haìm læåüng cuäúi cuìng cuía pha ràõn trong
huyãön phuì thæåìng låïn hån 10%); laìm trong våïi muûc âêch laìm saûch cháút loíng khoíi nhæîng
haût báøn hay thu häöi pha ràõn coï haìm læåüng khäng nhoí trong dung dëch; cä âàûc huyãön phuì
våïi muûc âêch tàng näöng âäü pha ràõn.
Så âäö nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía báút kyì loaûi maïy loüc naìo cuîng âãöu âån giaín: huyãön
phuì âæåüc naûp vaìo maìng xäúp, pha loíng seî qua maìng xäúp, coìn pha ràõn âæåüc giæî laûi åí daûng
låïp kãút tuía âàûc.

8.4.1. Maïy loüc loaûi taïc âäüng tuáön hoaìn
Maïy loüc eïp kiãøu phoìng. Maïy loüc eïp khaïc våïi maïy loüc khung båíi thãø têch nhoí hån
cuía caïc phoìng âãø kãút tuía vaì båíi aïp suáút laìm viãûc låïn. Âiãöu âoï cho pheïp loüc âæåüc nhæîng
huyãön phuì khoï taïch.

156


Hçnh 8.10. Maïy loüc eïp kiãøu phoìng:
1-Baín; 2- Bãö màût gåün soïng cuía baín; 3- Phoìng; 4,5- Caïc låïp vaíi loüc;
6- Raînh âãø chuyãøn huyãön phuì; 7- Raînh âãø thaíi pháön loüc

Maïy loüc eïp kiãøu phoìng (hçnh 8.10) gäöm caïc baín coï bãö màût gåün soïng taûo nãn caïc
phoìng. Âàût caïc maìng loüc giæîa caïc baín laìm thaình hai låïp. Caïc maìng loüc âäöng thåìi cuîng
laì nhæîng váût bët kên khi neïn caïc táúm. Naûp huyãön phuì cuìng luïc vaìo táút caí caïc phoìng theo
raînh phêa trãn, coìn pháön loüc, khi cho qua táút caí caïc maìng loüc, chaíy xuäúng dæåïi theo caïc
maïng cuía bãö màût caïc táúm gåün soïng vaì âæåüc dáùn ra theo raînh chung åí pháön dæåïi. Khi
cáön thiãút cháút kãút tuía trong caïc phoìng maïy phaíi ræía vaì khæí næåïc bàòng phæång phaïp naûp
dung dëch ræía hay khäng khê neïn theo raînh åí trãn vaì thaïo qua raînh dæåïi. Thaïo càûn ra
khoíi phoìng cuía maïy loüc eïp âæåüc tiãún haình tæång tæû nhæ khi thaïo càûn ra khoíi maïy loüc
khung baín.

8.4.2. Maïy loüc taïc âäüng liãn tuûc
Thiãút bë eïp loüc hçnh träúng coï triãøn voüng nháút âãø saín xuáút bàòng phæång phaïp vi sinh
vaì sau âoï laì maïy loüc daûng bàng taíi.
Maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi. Maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi khaïc våïi
caïc loaûi maïy loüc khaïc åí chäù: cháút kãút tuía coï chiãöu cao âãún 120 mm coï thãø taûo thaình trãn
bãö màût loüc mäüt låïp hoaût hoaï . Caïc tiãøu càûn cæïng, nàûng khi qua låïp loüc âæåüc giæî laûi gáön
vaíi loüc, coìn nhæîng tiãøu pháön nheû hån nàòm åí trãn låïp loüc vaì khäng bët kên caïc läù vaíi loüc.
Thiãút bë loüc chán khäng daûng bàng taíi (hçnh 8.11) gäöm baìn nàòm ngang våïi caïc tang dáùn
âäüng vaì caïc tang keïo bàng taíi gåün bàòng vaíi caosu kheïp kên, cå cáúu dáùn âäüng cuía caïc
phoìng chán khäng vaì caïc cå cáúu âãø ræía bàng taíi, sáúy vaì thaïo cháút kãút tuía vaì thuìng thu
nháûn cháút kãút tuía.
Caïc phoìng chán khäng våïi caïc vaïch ngàn di âäüng âæåüc phán bäø theo khàõp chiãöu
daìi cuía thiãút bë dæåïi daíi loüc. Daíi âæåüc laìm tæì âãûm vaíi âæåüc phuí caïc låïp caosu. Trãn bãö
màût cuía noï coï nhæîng nãúp sáu doüc, ngang. Khi bàng taíi chuyãøn dëch tang keïo âãún bãö màût
ngang cuía baìn, gåì bàng laûi âæåüc náng lãn laìm cho bàng taíi coï daûng hçnh maïng.

157


Tåïi hãû thäúng
chán khäng

Hçnh 8.11. Så âäö thiãúút bë loüc chán khäng daûng bàng taíi
våïi quaï trçnh ræía cháút kãút tuía ngæåüc doìng:
1- Thuìng keït coï maïy khuáúy huyãön phuì; 2- Båm âáøy huyãön phuì; 3- Båm âãø huït pháön chiãút
ra khoíi thiãút bë; 4- Thuìng chæïa pháön chiãút; 5- Båm âãø huït pháön chiãút âaî âæåüc ræía láön
âáöu; 6-Thuìng chæïa pháön chiãút âaî âæåüc ræía láön âáöu; 7- Loüc chán khäng; 8- Thuìng chæïa
pháön chiãút âaî âæåüc ræía láön hai; 9- Båm huït pháön chiãút âaî âæåüc ræía láön hai vaì âáøy vaìo
ræía láön mäüt; 10- Thuìng chæïa pháön chiãút âaî âæåüc ræía láön ba; 11- Båm huït pháön chiãút âaî
âæåüc ræía láön ba vaì âáøy vaìo ræía láön hai; 12-Thuìng âãø âënh læåüng;
I- Huyãön phuì; II-Pháön chiãút chênh; III-Khäng khê; IV- Pháön chiãút âaî âæåüc ræîa láön
mäüt; V- Pháön chiãút âaî âæåüc ræîa láön hai; VI- Pháön chiãút âaî âæåüc ræîa láön ba; VII- Næåïc

Cháút loíng canh træåìng chaíy vaìo nhaïnh trãn cuía bàng taíi vaì khi chuyãøn dëch trãn
caïc phoìng chán khäng, pháön chiãút qua läù loüc cuía bàng taíi vaìo caïc khoang cuía phoìng
chán khäng, coìn caïc tiãøu pháön ràõn cuía huyãön phuì âæåüc giæî laûi trãn bãö màût cuía bàng taíi.
Khi bàng taíi tiãúp tuûc chuyãøn dëch, cháút làõng âæåüc ræía nãúu tháúy cáön thiãút , khi âoï pháön
chiãút âæåüc ræía âæa vaìo khoang tiãúp theo cuía phoìng chán khäng, coìn càûn ràõn tiãúp tuûc
chuyãøn dëch, sáúy, duìng dao taïch khoíi vaíi vaì cho vaìo thuìng chæïa.
Quaï trçnh loüc âæåüc âiãöu chènh dãù daìng nhåì sæû biãún âäøi chiãöu cao cuía låïp kãút tuía
(càûn), nhåì täúc âäü chuyãøn dëch cuía bàng taíi trãn caïc phoìng chán khäng, nhåì sæû biãún âäøi
vë trê cuía maìng ngàn trong caïc phoìng chán khäng. Cå cáúu dáùn âäüng cuía tang quay baío
âaím âiãöu chènh nhëp nhaìng täúc âäü chuyãøn âäüng cuía bàng taíi trong giåïi haûn räüng, âiãöu
âoï cho pheïp choün chãú âäü loüc täúi æu phuì håüp våïi danh muûc phong phuï cuía caïc giäúng vi
khuáøn.
Khi maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi hoaût âäüng khäng cáön ræía cháút kãút tuía thç

158

suáút tiãu hao khäng khê laì 0,8 ÷ 3 m3 cho 1 m2 bãö màût loüc, coìn khi ræía cháút kãút tuía bàòng
Simpo PDFcMerge ng 2 láön nhoí hån.
næåï - khoaí and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Tiãún trçnh taïi sinh khaí nàng loüc cuía bàng taíi nhåì voìi phun vaì caïc äúng âäüt läù, næåïc
âáøy qua caïc voìi phun vaì caïc äúng ngæåüc doìng våïi hæåïng chuyãøn âäüng cuía nhaïnh bàng taíi
dæåïi. Khi ræía åí táöng ngæåüc doìng coï thãø tiãún haình taïi sinh bàng taíi tháûm chê khi hçnh
thaình caïc kãút tuía nhåït vaì dênh.
Nàng suáút âån vë cuía caïc maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi khi loüc canh træåìng
náúm mäúc tæì 1000 dãún 1500 l/(m2.h), coìn canh træåìng vi khuáøn- 4 ÷ 6 láön nhoí hån.
Táút caí caïc bäü pháûn cuía maïy eïp chán khäng daûng bàng taíi coï tiãúp xuïc våïi saín pháøm
tæì täøng håüp vi sinh âãöu laìm bàòng theïp X18H10T, tang quay vaì táúm âaïy âãöu boüc caosu,
voí maïy phaíi boüc kên.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi âæåüc nãu trãn baíng 8.2.

Baíng 8.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi

Л 3,2-0,5-5,6-111
Л 2,5-0,5-4,8-11
Л1,6-0,5-3,2-11
Л 1,6-0,5-3,2-1;

Л 2,5-0,5-4,8-1;

Л 3,2-0,5-5,6-1;

Л 4-10-1,25-8
Л-40-5,8-11
Л-40-5,8-1
Caïc chè säú

Diãûn têch bãö màût loüc, m2 1,6 2,5 3,2 4 10
Chiãöu räüng bàng taíi, mm 50 500 50 500 1250
Chiãöu daìi cuía phoìng chán 3200 4800 6400 6400 3000
khäng, mm
Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía 0,8÷4,8 0,8÷4,8 1,0÷6,0 1,5÷9,0 4,0÷10
bàng taíi, m/ph
Cäng suáút âäüng cå âiãûn âãø 3,0 3,0 5,5 5,5 10
dáùn âäüng bàng taíi,kW
Säú voìng quay cuía truûc, 1430 1430 1450 1450 970
voìng/ph
Kêch thæåïc cå baín, mm 5580× 7200× 8790× 11630× 13360×
×1970 ×1970× ×1970 ×1970× ×4650×
×1750 ×1750 ×1750 ×2100 ×3500
Khäúi læåüng cuía bäü loüc våïi
cå cáúu dáùn âäüng, kg 3600 4170 5060 6740 20360

Æu âiãøm cuía caïc maïy loüc chán khäng daûng bàng taíi laì thiãúu âáöu phán phäúi huyãön
phuì; khaí nàng làõng cuía caïc haût låïn dæåïi taïc âäüng cuía troüng læûc, nhåì âoï maì quaï trçnh loüc
âæåüc tàng nhanh; tiãûn låüi cho quaï trçnh ræía càûn våïi låïp kãút tuía moíng cuîng coï thãø hoaût
âäüng âæåüc.

159

Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì kêch thæåïc låïn, bãö màût loüc tæång âäúi nhoí, tháûn troüng
Simpo PDF Merge and Splitphuì, pháön chiãút Version - http://www.simpopdf.comn phuì loüc.
trong viãûc naûp huyãön Unregistered thu nháûn bë âuûc vaì phaíi laìm laûnh huyãö
Caïc næåïc âaî saín xuáút ra caïc maïy loüc coï bãö màût loüc cho mäüt bàng taíi tæì 0,25 âãún 40
m vaì khi hai bàng taíi, hai phoìng chán khäng - âãún 80 m2.
2

Maïy loüc chán khäng thuìng quay. Loaûi maïy loüc naìy âæåüc æïng duûng âãø taïch sinh
khäúi vi sinh váût khoíi dung dëch canh træåìng vaì âãø loüc huyãön phuì coï cáúu truïc khaïc nhau
cuía caïc thãø váøn ràõn (cáúu truïc såüi, cáúu truïc keo hay cáúu truïc khäng âënh hçnh). Caïc thãø
váøn ràõn thæåìng chæïa khoaíng tæì 50 âãún 500 g/l.
Nàng suáút âån vë cuía thiãút bë phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút hoaï lyï cuía huyãön phuì
phán ly, vaìo váût liãûu loüc, vaìo caïc giai âoaûn xaíy ra træåïc khi loüc vaì dao âäüng trong giåïi
haûn räüng. Maïy loüc chán khäng daûng thuìng quay coï hiãûu quaí nháút khi phán ly huyãön phuì
coï näöng âäü pha ràõn cao hån 2%.

Khäng nhoí hån
Huyãön phuì 9000 mm
8
ÄÚng dáùn
cháút loíng
traìo ra

Huyãön phuì

Hçnh 8.12. Så âäö thiãút bë loüc chán khäng daûng thuìng quay taïc âäüng liãn tuûc:
1,8- Thuìng keït coï bäü khuáúy träün huyãön phuì; 2- Båm âáøy huyãön phuì; 3- Båm âáøy huyãön
phuì cuía cháút loüc häù tråü; 4-Thuìng keït coï bäü khuáúy cháút loüc häù tråü; 5- Båm tuáön hoaìn; 6-
Thuìng keït coï bäü khuáúy âãø chæïa huyãön phuì khi traìo ra;7- Loüc chán khäng; 9- Thuìng
chæïa pháön loüc; 10- Båm huït pháön loüc; 11- Bçnh chæïa cháút loüc âaî âæåüc ræía; 12- Båm huït
pháön loüc âaî âæåüc ræía; 13- Bäü taïch næåïc; 14- Maïy quaût gioï; 15- Häüp aïp kãú; 16- Båm
chán khäng; 17- Bäü ngæng tuû; 18- Bäü thu häöi;
I- Phæång aïn chênh âãø näúi thiãút bë phuû; II- Phæång aïn kãút håüp âãø huyãön phuì làõng
nhanh; III- Huyãön phuì cuía cháút loüc häù tråü åí phæång aïn hoaût âäüng coï låïp bäöi têch; IV-
Phæång aïn kãút håüp thu häöi; V- Phæång aïn kãút håüp bäü ngæng tuû; VI-Phæång aïn kãút håüp
bäü thu häöi vaì bäü ngæng tuû

160

Tuy nhiãn khi cä så bäü huyãön phuì bàòng phæång phaïp làõng hay nhåì bäü xoaïy thuyí
Simpo PDF coï thãø âaût hiãûu suáúUnregistered .Version - http://www.simpopdf.comt âån vë tênh
læûc Merge and Split t loüc cao nháút Khi loüc caïc cháút trung hoaì, nàng suáú
theo huyãön phuì laì 2 ÷3 m3/(m2⋅h), âäúi våïi caïc chuíng náúm mäúc - gáön 1, coìn âäúi våïi
chuíng vi khuáøn- âãún 0,2 m3/(m2⋅h). Âiãöu âoï coï thãø giaíi thêch åí chäù khäúi læåüng mixen
âæåüc taïch ra mäüt caïch træûc tiãúp trong caïc phoìng chán khäng daûng thuìng quay, khi âoï caïc
tãú baìo náúm men vaì tãú baìo vi khuáøn chæa coï låïp bäöi khäng âæåüc loüc, coìn khi bäöi âàõp låïp
loüc vaì bäø sung 4 ÷ 8% peclit, âiatomit hay cháút taïc nhán tàng pháøm cháút loüc vaìo cháút
loíng canh træåìng, nàng suáút âån vë loüc coï thãø âaût 0,2 m3/(m2⋅h).
Thuìng quay âæåüc phán chia ra thaình mäüt säú khoang maì trong mäüt voìng caïc
khoang naìy træûc tiãúp qua bäún vuìng, laì nhæîng vuìng cå baín trong thiãút bë loüc chán khäng
daûng thuìng quay (hçnh 8.13). Caïc khoang cuía thuìng quay âæåüc bao phuí båîi táúm âäüt läù
vaì bë keïo càng båíi váût liãûu loüc. Säú voìng quay cuía thuìng âæåüc thay âäøi nhëp nhaìng trong
giåïi haûn tæì 0,13 âãún 3 voìng/phuït. Thuìng quay âæåüc làõp trong caïc äø âàûc biãût. Táúm âaïy
dæåïi thuìng coï maïng chaíy vaì maïy khuáúy làõc hoaût âäüng nhåì bäü dáùn âäüng riãng biãût coï säú
voìng quay âãnú 0,3 voìng/phuït.
Maïy loüc chán khäng daûng thuìng quay âæåüc thiãút kãú theo chãú âäü naûp liãûu âãún 1/3
vaì 2/3 âæåìng kênh, phuû thuäüc vaìo caïc tênh làõng âoüng cuía huyãön phuì. Goïc naûp liãûu täúi æu
cuía thuìng quay bàòng 130÷1490.
Hoaût âäüng cuía thiãút bë loüc chán khäng âæåüc tiãún haình nhæ sau: Cháút loíng canh
træåìng tæì thuìng chæïa âæåüc âáøy vaìo táúm âaïy, taûi âáy mæûc chaíy loíng âæåüc giæî khäng âäøi.
Quaï trçnh loüc âæåüc thæûc hiãûn trong bäún vuìng theo chu kyì quay cuía thuìng (hçnh 8.13).
Næåïc
Hçnh 8.13. Maïy loüc chán khäng
daûng thuìng quay:
Huyãön phuì Næåïc 1- Thuìng quay; 2- ÄØ bi; 3- Thuìng
chæïa huyãön phuì; 4- Maïy khuáúy làõc;
Huyãön phuì

5- Xy lanh âàûc bãn trong; 6- Xilanh
ngoaìi âäüt läù; 7- Vaíi loüc; 8- Maìng
chàõn loüc; 9- Khoang loüc; 10- Âéa
pháön màût muït cuía ngoîng truûc;
Khäng khê
11- Caïc äúng; 12 - Pháön báút âäüng cuía
âáöu âæåüc phán bäø daûng voìng cung
Næåïc caïc cæía; 13- Voìi phun; 14- Dao naûo
ræía
càûn; I- Loüc qua vaíi; II- Sáúy càûn; III-
Cháút
loüc Ræía càûn; IV- Thäøi vaì laìm tåi càûn
b c

161

Trong vuìng I (130 ÷1490), loüc dæåïi chán khäng xaíy ra qua låïp trãn thuìng vaì âäöng
Simpo PDF Merge n nàòm trãn Unregistered g II (54 ÷- 550), càûn âæåüc sáúy khä do âoï bë huït vaìo,
thåìi cháút càû and Split âoï. Trong vuìn Version http://www.simpopdf.com
khäng khê mang áøm tæì cháút càûn. ÅÍ vuìng III (90 ÷1000) tiãún haình ræía cháút càûn bàòng xäúi
næåïc hay dung dëch ræía khaïc. ÅÍ vuìng IV (85 ÷550), khäng khê âæåüc vaìo bãn trong âëa
pháûn âãø tiãún haình thäøi vaì laìm råìi cháút càûn vaì tiãún haình laìm saûch bäü loüc khoíi cháút càûn âãø
khäi phuûc laûi caïc tênh cháút loüc cuía noï.
Hãû taûo chán khäng gäöm båm chán khäng, caïc thuìng chæïa pháön loüc, næåïc ræía vaì bäü
thu häöi. Loaûi boí cháút càûn khoíi bäü loüc âæåüc thæûc hiãûn bàòng mäüt säú phæång phaïp, phuû
thuäüc vaìo caïc tênh cháút cuía låïp càûn. Sæí duûng caìo âãø loaûi khäúi mixen dãù boïc åí daûng låïp
daìy, âäúi våïi caïc låïp tãú baìo vi khuáøn daûng moíng vaì dênh duìng truûc caïn vaì âãø loaûi cháút
càûn coï bãö daìy trung bçnh vaì låïn thæåìng sæí duûng dáy caìo.
Bäü loüc âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng rè, cháút deío vaì caïc váût liãûu âæåüc boüc caosu,
cho nãn coï thãø æïng duûng chuïng âãø loüc caïc huyãön phuì coï tênh àn moìn åí nhiãût âäü tæì 0 âãún
500C.
Choün nàng suáút cuía båm chán khäng xuáút phaït tæì âënh mæïc tiãu hao khäng khê coï
ræía hay khäng ræía cháút càûn maì coï bãö màût loüc tæång æïng: 0,5 ÷ 2 vaì 0,4 ÷ 1,4 m3 trãn 1
m2. Trong træåìng håüp loüc caïc huyãön phuì âäüc, dãù näø, vê duû sau khi laìm làõng enzim tæì
dung dëch ræåüu hay axeton täút nháút laì æïng duûng bäü loüc chán khäng daûng khê. Våïi muûc
âêch ngàn ngæìa sæû taûo ra häùn håüp dãù näø våïi khäng khê, naûp khê trå dæåïi aïp suáút dæ 10
kPa vaìo pháön trãn cuía thiãút bë.
Khäng khê dæåïi aïp suáút 50 ÷100 KPa âæåüc naûp vaìo thiãút bë âãø thäøi cháút càûn vaì
hoaìn nguyãn vaíi loüc, tiãu hao khäng khê tæì 0,1 âãún 0,5 m3/ m2.

Baíng 8.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë loüc chán khäng daûng thuìng quay

Caïc chè säú БШ-T-1 БOK-3-1,75 БOK-10-2,6
2
Diãûn têch bãö màût loüc, m 1 3 10
Kêch thæåïc thuìng quay, mm
Âæåìng kênh 1000 1750 2600
Chiãöu daìi 345 630 1350
Thãø têch cháút loíng trong âaïy
maïng, l 130 1000 3500
Cäng suáút âäüng cå, kW 0,6 1,1 2,2
Kêch thæåïc cå baín, mm 1415×1515× 2200×2400× 3000×3200×
×1625 ×2550 ×3370

162

Tiãúp baíng 8.3
Caïc chè säú БOK-20-2,6 БTP-30-3,14 БTP-45-3,14
2
Diãûn têch bãö màût loüc, m 20 30 45
Âæåìng kênh 2600 3140 3140
Chiãöu daìi 2600 3070 4570
Thãø têch cháút loíng trong âaïy 4200 3500 4200
maïng, l
×3330 ×4150 ×4070
Khäúi læåüng, kg 4142 22484 29960

Baíng 8.4. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy loüc chán khäng gheïp kên daûng thuìng quay
Caïc chè säú БГH-3-1,75 БГP-10-2,6 БГX-50-3,0
Diãûn têch bãö màût loüc, m2 3 10 50
Âæåìng kênh 1750 2600 3002
Chiãöu daìi 630 1315 5404
Goïc naûp huyãön phuì cuía thuìng quay, âäü 135 144 148
Säú voìng quay cuía thuìng, voìng/ph 0,108 ÷2,05 0,4÷2,4 0,38;0,55; 0,75
Thãø têch cháút loíng trong âaïy maïng, l 1000 3500 4200
Cäng suáút âäüng cå dáùn âäüng thuìng
quay vaì maïy khuáúy träün, kW 1,1 3,0 7,5
×2630 ×3500 ×4235
Khäúi læåüng, kg 3038 10350 32825

Maïy loüc eïp tæû âäüng daûng phoìng. Loaûi naìy duìng âãø taïch caïc huyãön phuì phán taïn
mën coï kêch thæåïc caïc haût khäng låïn hån 3 mm vaì haìm læåüng cuía pha ràõn tæì 10 âãún 500
kg/m3 åí nhiãût âäü dæåïi 800C. Loaûi maïy naìy cho pheïp thæûc hiãûn táút caí caïc cäng âoaûn
chênh vaì phuû (loüc, ræía, eïp, láúy càûn, náng vaì haû caïc baíng loüc) theo chæång trçnh âënh sàôn
åí chãú âäü tæû âäüng.
Maïy eïp loüc tæû âäüng daûng phoìng coï mäüt säú æu âiãøm so våïi caïc maïy loüc khaïc. Noï
coï bãö màût loüc phaït triãøn; diãûn têch âãø bäú trê khäng âaïng kãø (vê duû, thiãút bë coï bãö màût loüc
25 m2, chiãúm diãûn têch gáön 8 m2); eïp càûn tiãún haình dæåïi aïp suáút 0,8 ÷1,5 MPa, cho pheïp
nháûn âæåüc sinh khäúi coï âäü áøm trong giåïi haûn 60 ÷70% våïi sæû tiãu hao nàng læåüng nhoí
(0,8 ÷1 kWh/m2 bãö màût loüc); thåìi gian tiãún haình caïc cäng âoaûn phuû khäng nhiãöu, âiãöu
âoï laìm tàng nàng suáút âån vë cuía thiãút bë gáúp 6 ÷ 8 láön so våïi caïc maïy loüc eïp khaïc.

163

Âiãöu khiãøn caïc cäng âoaûn cäng nghãû âæåüc thæûc hiãûn nhåì cå cáúu âiãûn- thuyí læûc,
Simpo PDF Merge n toaìSplit Unregistered Version - http://www.simpopdf.comxuáút coï cháút
loaìi træì hoaì and n chi phê lao âäüng thuí cäng, baío âaím canh træåìng saín
læåüng cao, caïc baín coï thãø chuyãøn dåìi lãn, xuäúng doüc theo bäön.
Maïy eïp loüc tæû âäüng daûng phoìng (hçnh 8.14) gäöm caïc baín loüc nàòm ngang, âæåüc
phán bäø trãn, dæåïi, giæîa baín cäú âënh vaì baín eïp truû hæåïng nhåì sæû chuyãøn dëch cuía baín eïp.
Âäüng cå âiãûn qua hãû thäúng cå cáúu laìm chuyãøn âäüng baín eïp. Khi haû caïc baín, giæîa
chuïng taûo ra khe raînh khoaíng 45 mm, coìn caïc baín gäúi vaì baín eïp nàòm åí trãn vaì dæåïi coï
caïc âoaûn äúng näúi bãn sæåìn, taûo ra caïc äúng goïp âãø cáúp huyãön phuì vaì dáùn pháön chiãút ra.
Trong caïc raînh giæîa caïc khoang coï bàng taíi kheïp kên âæåüc vuäút vaíi loüc nhaîn hiãûu Ф våïi
chiãöu daìy 1,5 ÷ 2 mm. Mäùi baín loüc âãöu coï læåïi phêa trãn, trãn læåïi laì bàng vaíi chæïa càûn
taûo thaình, coìn dæåïi læåïi laì táúm maïng âãø thu pháön chiãút. Dæåïi táúm maïng laì maìng ngàn
bàòng caosu âaìn häöi, nhåì âoï maì dæåïi aïp suáút cuía cäüt næåïc laìm cho cháút càûn bë neïn laûi.

Khäng khê Cháút làõng âaî
Huyãön phuì âæåüc ræía
Hçnh 8.14. Så âäö thiãút bë loüc eïp
tæû âäüng daûng phoìng:
1- Loüc eïp; 2- Thuìng chæïa âãø thu
caïc cháút tæì caïc äúng goïp; 3- Thuìng
Næåïc
chæïa dung dëch ræía; 4- Traûm båm
næåïc; 5-Thuìng chæïa næåïc tæì phoìng
Cháút
taïi sinh; 6- Thuìng chæïa pháön chiãút Cháút làõng
âaî âæåüc ræía; 7- Thuìng chæïa pháön làõng
chiãút; 8-Traûm båm dáöu; 9- Thuìng
chæïa huyãön phuì; 10- Traûm âiãöu
khiãøn; 11- Âaìi âiãöu khiãøn

Khi làõp raïp bäü loüc giæîa caïc baín gáön nhau trong caïc khoang maïy seî taûo ra nhæîng
raînh trãn bàng taíi âãø cáúp huyãön phuì, caïc raînh dæåïi luåïi âãø thaíi pháön chiãút, coìn giæîa caïc
maìng vaì caïc táúm maïng − caïc raînh naûp næåïc âãø vàõt vaì eïp cháút càûn åí aïp suáút 1,5 MPa.
Caïc khung baín coï låïp âãûm chàût bàòng caosu.
Trong så âäö ngoaìi maïy loüc eïp coìn coï thuìng chæïa 2 âãø thu càûn huyãön phuì vaì dung
dëch ræía tæì äúng goïp , thuìng chæïa dung dëch ræía 3, traûm båm næåïc 4, thuìng chæïa næåïc tæì
phoìng taïi sinh 5, thuìng chæïa pháön chiãút âaî âæåüc ræía 6 , thuìng chæïa pháön loüc 7, traûm båm
dáöu 8, thuìng chæïa huyãön phuì 9, traûm âiãöu khiãøn 10 vaì âaìi âiãöu khiãøn 11.
Maïy eïp loüc hoaût âäüng nhæ sau: Cháút loíng canh træåìng cho vaìo caïc âoaûn äúng bãn
sæåìn cuía äúng goïp, âäöng thåìi âãún caïc baín, taûi âáy cháút loíng âæåüc loüc, pháön loüc cho vaìo

164

thuìng chæïa, coìn càûn âæåüc giæî laûi trãn bãö màût vaíi loüc. Cháút loíng canh træåìng âæåüc taïch ra
Simpo PDFiMerge andkhi loüc vaì vàõt càûn åí Version0,4 MPa thç thu âæåüc pháön loüc trong. Khi
khoí sinh khäúi, Split Unregistered aïp suáút - http://www.simpopdf.com
tàng aïp suáút vàõt cao hån âãún 0,8 MPa vaì giæî trong voìng 5 ÷ 6 phuït thç âäü áøm coìn laûi cuía
càûn âaût 65 ÷ 70%. ÅÍ aïp suáút loüc 0,4 MPa khäng xaíy ra hiãûn tæåüng pháön loüc mang theo
pha ràõn, coìn khi vàõt càûn dæåïi aïp suáút 0,8 MPa thç mäüt lêt pháön loüc chæïa mäüt læåüng cæûc
âaûi 0,09 gam. Khi cáön thiãút, càûn træåïc khi vàõt coï thãø ræía qua vaì sau âoï eïp bàòng maìng
ngàn hoàûc gia cäng bàòng khäng khê neïn. Naûp cháút loíng âãø ræía càûn vaìo maïy loüc eïp nhåì
båm âàûc biãût, sau âoï cháút loíng tæû chaíy vaìo bçnh chæïa pháön loüc.
Càûn âæåüc taûo ra trãn bàng taíi trong phoìng, bàng taíi bàõt âáöu chuyãøn âäüng cuìng våïi
càûn thoaït ra ngoaìi theo khe håí âæåüc taûo ra (âãún 45 mm) giæîa caïc baín khi ngæìng naûp
huyãön phuì vaì thaíi pháön loüc. Khi bàng taíi chuyãøn âäüng, càûn âæåüc chuyãøn ra tæì khoaíng
khäng gian giæîa caïc baín vaì âæåüc thaïo ra tæì hai hæåïng. Ræía vaíi bàòng næåïc laûnh duìng voìi
phun dæåïi aïp suáút 0,3 MPa vaì caûo saûch. Sau khi laìm saûch bàng taíi, caïc baín loüc âæåüc eïp
chàût vaì chu kyì âæåüc làûp laûi.

Baíng 8.5. Âàûc træng kyî thuáût cuía caïc maïy loüc eïp tæû âäüng daûng phoìng

Caïc chè säú 2,5H 5H 10H 25H 50H
2
Diãûn têch bãö màût loüc, m 2,5 5 10 25 50
Säú caïc baín loüc 6 6 12 16 20
Kêch thæåïc vaíi loüc, mm
daìi 17000 20000 35000 50000 70000
räüng 700 ÷750 845 ÷ 920 845 ÷920 1100÷1200 1450
Cäng suáút âäüng cå cho cå
cáúu eïp caïc baín, kW 3 5,5 5,5 7,5 10
Cäng suáút âäüng cå cho cå
cáúu chuyãøn dåìi bàng taíi, kW 1,5 1,5 3 3 5,5
Cäng suáút âäüng cå âãø båm
dáöu, kW 1,5
Cäng suáút âäüng cå âãø båm
næåïc, kW 17 17 17 22 22
Kêch thæåïc cå baín, mm 2660× 3375× 3375× 3780× 5000×
×1760× ×2000× ×2000× ×1250× ×2930×
×2750 ×2780 ×3525 ×4240 ×5550
Khäúi læåüng, kg 4800 6900 8670 14300 23300

8.4.3. Læûa choün vaì tênh toaïn caïc maïy loüc
Khi læûa choün caïc maïy loüc, ngæåìi ta càn cæï vaìo tênh cháút hoaï lyï cuía huyãön phuì,
nhæîng yãu cáöu tinh chãú pháön loüc vaì càûn, âäü áøm cuía cháút càûn thu âæåüc, tênh liãn tuûc cuía
quaï trçnh vaì säú læåüng caïc cäng âoaûn, caïc chè säú kyî thuáût - kinh tãú, nàng suáút... Nhåì caïc

165

chè säú trung bçnh maì coï thãø choün gáön âuïng daûng thiãút bë cáön thiãút âãø loüc huyãön phuì. Caïc
Simpo PDFsäú trung and Split UnregisteredgVersion - http://www.simpopdf.com
chè Merge bçnh âæåüc nãu trong baín 8.6.
Nàng suáút âån vë cuía maïy loüc eïp tæû âäüng daûng phoìng khi näöng âäü cuía pha ràõn
trong huyãön phuì 4 ÷ 7 g/l âaût gáön 1000 l/(m2⋅h), aïp suáút laìm viãûc −1,2 MPa.
Så âäö vaì trçnh tæû tênh toaïn thiãút kãú maïy loüc phuû thuäüc vaìo daûng vaì nhæîng âàûc âiãøm
kãút cáúu cuía maïy loüc, cuîng nhæ vaìo chãú âäü laìm viãûc cuía chuïng.
Baíng 8.6.Caïc chè säú hoaût âäüng trung bçnh cuía maïy loüc.
Caïc chè säú xaïc âënh phæång phaïp loüc Maïy loüc Maïy loüc chán Maïy loüc eïp
vaì choün maïy loüc bàng taíi khäng daûng tæû âäüng
thuìng quay daûng phoìng
Diãûn têch bãö màût loüc, m2 âãún 10 âãún 40 âãún 50
Nàng suáút âån vë theo pháön loüc khi loüc caïc
huyãön phuì khaïc nhau, m3/(m2.h)
Coï caïc cháút kãút tinh - 2 ÷4 4 ÷8
Coï caïc cháút kãút tinh vaì khäng âënh hçnh 0,15 ÷0,4 0,1 ÷0,2 0,2 ÷0,5
Coï caïc tãú baìo vi khuáøn hay antinomixet 0,15 ÷ 0,4 0,1 ÷ 0,2 0,2 ÷ 0,5
Coï caïc mixen náúm mäúc 0,5 ÷ 2,0 0,5 ÷ 1,0 1,0 ÷ 4,0
Caïc chè säú hoaût âäüng vãö kinh tãú, kyî thuáût khi
haìm læåüng pha ràõn trong huyãön phuì, g/l
dæåïi 5 (1) trung bçnh trung bçnh trung binh
(1)
dæåïi 10 trung bçnh trung bçnh cao
dæåïi 150 cao trung bçnh trung bçnh
cao hån 150 trung bçnh cao tháúp
Thu nháûn pháön loüc tinh tháúp trung bçnh cao
Ræía càûn trung bçnh cao trung bçnh
Caïc cuûm maïy loüc âæåüc chãú taûo bàòng theïp
chëu axit hay bàòng titan trung bçnh cao tháúp
Boüc caosu caïc cuûm riãng biãût trung bçnh trung bçnh tháúp
(1)
Ghi chuï: Khi sæí duûng caïc cháút loüc phuû.

Nàng suáút cuía caïc maïy loüc hoaût âäüng tuáön hoaìn phuû thuäüc vaìo thåìi gian cuía táút caí
caïc cäng âoaûn tham gia vaìo chu trçnh loüc.
Thåìi gian cuía mäüt chu kyì loüc:
T = τl + τr + τp
trong âoï: τl, τr , τP - tæång æïng våïi thåìi gian loüc riãng, ræía càûn, dåî taíi vaì chuáøn bë maïy
moïc âãø loüc, s.
Nàng suáút Q (m3/h) cuía maïy loüc âæåüc tênh xuáút phaït tæì thãø têch huyãön phuì naûp vaìo
loüc , ta coï:

166

3600V
Q=
T
V - læåüng huyãön phuì naûp vaìo, m3.
Nãúu täúc âäü trung bçnh v [m3/(m2⋅h)] (täúc âäü cuía pháön loüc qua låïp loüc hay qua táúm
loüc) vaì diãûn têch bãö màût loüc F (m2) âãöu âaî biãút, thç nàng suáút cuía bäü loüc:
Q = vF
Täúc âäü loüc trung bçnh dao âäüng trong giåïi haûn 0,25 ÷ 0,9 m3/(m2⋅h).
Säú læåüng phoìng cáön thiãút n trong caïc maïy loüc kiãøu phoìng coï thãø âæåüc xaïc âënh
theo cäng thæïc:
F
n=
f
f - diãûn têch bãö màût loüc mäüt phoìng, m2:
f = 2(a − 2b )2
åí âáyï: a - caûnh vuäng cuía baín hay khung theo kêch thæåïc ngoaìi cuìng, m.
b - bãö räüng bãö màût tiãúp xuïc cuía baín hay khung, m.
Bãö räüng cuía phoìng låïn hån låïp càûn, trong træåìng håüp ngæåüc laûi cáön thiãút tàng säú
læåüng phoìng. Aïp suáút loüc coï thãø thay âäøi trong phaûm vi − tæì 0,1 ÷ 0,2 âãún 0,7 ÷0,8 MPa
vaì låïn hån, âæåüc xaïc âënh bàòng phæång phaïp thæûc nghiãûm.
Caïc giaï trë læûc P1 (MN) cuía aïp suáút cháút loíng lãn baín vaì læûc P2 (MN) cuía aïp suáút
lãn diãûn têch tiãúp xuïc giæîa baín vaì khung seî tæång æïng:
P1 = F1Pâ vaì P2 = FtPt
trong âoï: Fl - diãûn têch bãö màût baín maì cháút loíng âæåüc loüc trãn âoï, m2;
Pd - aïp suáút cháút loíng khi loüc, Pâ = 0,1 ÷ 0,4 MPa ;
Ft - diãûn têch bãö màût tiãúp xuïc giæîa baín vaì khung, m2;
Pt - aïp suáút täúi thiãøu lãn bãö màût tiãúp xuïc, cáön thiãút âãø bêt kên chäø näúi giæîa baín
vaì khung, MPa.
Âaûi læåüng ban âáöu âãø tênh cå cáúu neïn laì læûc P ≥ P1 + P2 .
Âãø cho caïc màût bêch tiãúp xuïc theo hai màût phàóng giäúng nhau, Pt ≥ Pd .
Âãø cho maïy loüc chán khäng daûng thuìng quay taïc duûng liãn tuûc, thç thåìi gian toaìn
bäü mäüt chu kyì loüc (s) laì:
T = m (τ l + τ r )(m l + m r )
trong âoï: τl vaì τr - thåìi gian loüc riãng vaì thåìi gian ræía càûn, s;

167

m, ml vaì mr - tæång æïng våïi säú khoang chung, säú khoang trong vuìng loüc vaì
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version m, ml vaì mr- thæåìng cho hoàûc nháûn âæåüc
trong vuìng ræía. Âaûi læåüng - http://www.simpopdf.com
theo säú liãûu thê nghiãûm.
Nãúu diãûn têch bãö màût loüc âæåüc tênh qua F(m2) vaì nàng suáút âån vë cuía maïy loüc qua
q (m3/m2), thç læåüng cháút loüc thu âæåüc sau mäüt chu kyì laì: qF (m3), coìn nàng suáút mäüt giåì
cuía maïy loüc (m3/h) laì:
qF
Q = 3600
T
Coï thãø xaïc âënh mæïc âäü cháút liãûu huyãön phuì ϕ cuía thuìng quay theo thåìi gian
loüc τl(s):
τl
ϕ=
T
Säú voìng quay cuía thuìng maïy loüc chán khäng, voìng/phuït:
60
n=
T

8.5. THIÃÚT BË TUYÃØN NÄØI
Quaï trçnh taïch caïc tiãøu pháön ràõn, nhoí cuía huyãön phuì dæûa vaìo khaí nàng dênh vaìo
boüt khäng khê cuía chuïng vaì näøi lãn trãn, khi táûp trung laûi thaình vaïng âæåüc goüi laì tuyãøn
näøi. Phæång phaïp taïch naìy coï hiãûu quaí nháút trong saín xuáút náúm men. Khi caïc boüt khäng
khê näøi lãn taûo nãn mäüt låïp vaïng häùn håüp (gäöm caïc boüt khäng khê chæïa náúm men vaì mäüt
læåüng nhoí cháút loíng canh træåìng) vaì cháút loíng canh træåìng ngheìo cháút dinh dæåîng. ÅÍ
låïp trãn näöng âäü náúm men cao hån khoaíng 4 ÷ 6 láön so våïi näöng âäü cháút loíng canh
træåìng ban âáöu.
ÆÏng duûng tuyãøn näøi trong saín xuáút náúm men cho pheïp giaím læåüng maïy phán ly,
giaím âaïng kãø tiãu hao nàng læåüng vaì baío âaím tênh liãn tuûc cuía quaï trçnh cäng nghãû.
Quaï trçnh tuyãøn näøi náúm men phuû thuäüc vaìo sæû tàng læåüng ion kaly trong cháút loíng canh
træåìng, sæû âæa vaìo caïc cháút hoaût hoaï bãö màût, cuîng nhæ vaìo haìm læåüng lignosunfonat
trong dung dëch sunfit. Khi coï màût caïc axit beïo cao phán tæí trong cháút loíng ban âáöu thç
khaí nàng tuyãøn näøi cuía náúm men bë giaím xuäúng âaïng kãø.
Tyí säú giæîa näöng âäü sinh khäúi trong huyãön phuì láúy ra tæì maïy tuyãøn näøi vaì näöng âäü
sinh khäúi trong mäi træåìng ban âáöu âæåüc goüi laì hãû säú tuyãøn näøi. Giaï trë cuía hãû säú tuyãøn
näøi phuû thuäüc vaìo âäü nhåït cuía mäi træåìng vaì âæåüc tàng lãn khi tàng thåìi gian làõng vaïng.
Trong âiãöu kiãûn saín xuáút, hãû säú tuyãøn näøi thæåìng láúy bàòng 4 ÷ 6. Tàng hãû säú tæïc laìm
giaím nàng suáút cuía thiãút bë tuyãøn näøi.

168

Bäü tuyãøn näøi laì thiãút bë âãø cä náúm men coï thãø âæåüc phán loaûi theo phæång phaïp
Simpo PDF hoaì khäng khê cuíaUnregistered Version - .
baío Merge and Split cháút loíng vaì theo kãút cáúu http://www.simpopdf.com
Theo phæång phaïp baîo hoaì canh træåìng ban âáöu cuía cháút loíng bàòng khäng khê,
caïc bäü tuyãøn näøi âæåüc chia ra laìm ba nhoïm. Nhoïm thæï nháút thuäüc caïc loaûi thiãút bë maì
cháút loíng cuía canh træåìng træåïc khi tuyãøn âæåüc baîo hoaì khäng khê så bäü dæåïi aïp suáút dæ
gáön bàòng 0,7 MPa træåïc khi taûo thaình caïc boüt khäng khê trong dung dëch coï âæåìng kênh
0,01 ÷ 0,1 mm vaì gia cäng tiãúp theo åí aïp suáút khê quyãøn hay chán khäng khäng låïn làõm.
Nhoïm thæï hai thuäüc caïc loaûi thiãút bë maì sæû tuyãøn näøi âæåüc thæûc hiãûn bàòng khäng khê
phán taïn. Khäng khê naûp vaìo cháút loíng nhåì caïc cå cáúu phuû, biãún thaình boüt coï âæåìng
kênh 1 mm. Âæåìng kênh boüt khäng khê låïn khäng cho pheïp âaût âæåüc nàng suáút cao vaì
laìm täøn tháút náúm men trong cháút loíng canh træåìng. Nhoïm thæï ba thuäüc loaûi maïy tuyãøn
näøi chaûy âiãûn. Âoï laì nhæîng thiãút bë coï hiãûu quaí nháút, vç hydro vaì oxy åí daûng boüt nhoí coï
âæåìng kênh âãún 0,05 mm âæåüc taïch ra trãn caïc âiãûn cæûc åí trong maïy. Nhæng phæång
phaïp naìy âoìi hoíi nghiãn cæïu nhæîng cå cáúu phuû âãø âaím baío phoìng näø cuía quaï trçnh, âãø
laìm saûch bàòng cå hoüc caïc âiãûn cæûc bë nhanh báøn...
Theo kãút cáúu, caïc bäü tuyãøn näøi âæåüc chia thaình nhæîng thiãút bë hçnh noïn nàòm
ngang, xilanh âæïng, mäüt mæïc våïi cäúc trong, hai mæïc.
Âãø laìm saûch caïc doìng næåïc nhåì tuyãøn näøi bàòng khäng khê phán taïn ngæåìi ta sæí
duûng caïc thiãút bë cå hoüc, cå - khê neïn vaì tuyãøn näøi bàòng khê neïn.
Chuïng ta seî khaío saït kãút cáúu cuía mäüt säú daûng maïy tuyãøn näøi. Thiãút bë mäüt mæïc
daûng xy lanh âãø tuyãøn näøi náúm men nhåì khäng khê hoaì tan laì loaûi thiãút bë tuyãøn näøi phäø
biãún vaì âån giaín nháút.
Thiãút bë tuyãøn näøi mäüt mæïc bàòng khê neïn. Thiãút bë tuyãøn näøi laì mäüt bäü chæïa daûng
xilanh coï sæïc chæïa 160 m3 vaì duìng âãø cä náúm men thu âæåüc trãn mäi træåìng hydrat
cacbon. Thiãút bë (hçnh 8.15) gäöm voí ngoaìi 2 våïi âaïy phàóng vaì cäúc trong 1 cuîng âäöng
thåìi laì bäü pháûn thu goïp boüt. Khäng gian voìng xilanh giæîa voí vaì bäü pháûn thu goïp boüt
chia ra laìm nàm lä bàòng caïc maìng ngàn. Khäng khê âæåüc thäøi vaìo caïc lä qua caïc bäü
thäng gioï 6 vaì boüt taûo thaình bë dáûp tàõt nhåì bäü dáûp boüt cå hoüc 3. Bäü dáùn âäüng 4 laìm quay
bäü dáûp boüt, thaíi cháút loíng canh træåìng âaî âæåüc sæí duûng qua cæía chàõn næåïc 7 cuía lä IV.
Thiãút bë tuyãøn näøi hoaût âäüng nhæ sau: cháút loíng canh træåìng ban âáöu âæåüc baío hoaì
så bäü khäng khê cho vaìo lä I (chiãúm 2/3 thãø têch thiãút bë tuyãøn näøi) tæì thiãút bë nghiãön
mën náúm men. Trong lä naìy thu âæåüc 80% náúm men so våïi cháút loíng ban âáöu. Sau âoï
cháút loíng âæåüc chuyãøn vaìo caïc lä II-V qua pháön dæåïi cuía lä, caïc maìng ngàn cuía lä
khäng tiãúp âaïy thiãút bë. Bäü thäng gioï âáøy khäng khê bäø sung vaìo caïc lä naìy, cho pheïp
thu âæåüc 10,5 vaì 2% náúm men tæång æïng tæì caïc lä trãn. Boüt âæåüc taûo ra tæì táút caí caïc lä

169

traìn vaìo cäúc - bäü pháûn thu goïp boüt, taûi âáy bäü dáûp boüt seî dáûp tàõt. Bäü dáûp boüt laì mäüt caïi
Simpo PDFâæåìng kênh 500 mm coï caïc gåì hæåïng tám,-âæåüc phán bäø trãn truûc âæïng quay våïi säú
âéa Merge and Split Unregistered Version http://www.simpopdf.com
voìng1460 voìng/phuït. Naûp nhuî tæång cuía cháút laìm tan boüt vaìo âéa. Khi phun, nhuî tæång
seî tiãúp xuïc täút våïi boüt. Náúm men cä âæåüc taûo thaình vaì làõng xuäúng âaïy cuía cäúc trong,
duìng båm âáøy qua bäü taïch khê âãún caïc maïy phán ly âãø tiãúp tuûc cä náúm men.

4 5
Cháút phaï boüt
Dung dëch canh træåìng

Khäng khê
6200

Pháön cä âàûc
cháút men Vaìo äúng thoaït

A-A Dung dëch canh træåìng
âaî âæåüc sæí duûng

Khäng khê

Pháön cä âàûc
cháút men

Cháút loíng canh træåìng Khäng khê

Hçnh 8.15. Maïy tuyãøn näøi mäüt mæïc bàòng khê neïn:

1- Cäúc trong; 2- Voí thiãút bë; 3- Bäü dáûp boüt cå hoüc; 4- Dáùn âäüng;
5- Thuìng chæïa cháút dáûp boüt; 6- Bäü thäng gioï; 7- Cæía chàõn næåïc

170

Nàng suáút cuía thiãút bë tuyãøn näøi tênh theo huyãön phuì náúm men ban âáöu bàòng 140
÷180 m3/h; tyí troüng boüt trong voìng Version - -200 ÷ 250 kg/m3; tyí troün
Simpo PDF Merge and Split Unregistered khäng gianhttp://www.simpopdf.comg huyãön phuì
náúm men - 1020 ÷ 1040 kg/m3; nàng suáút âån vë 1 m3 voìng khäng gian - 2,8 ÷ 3,2 m3/h
(theo huyãön phuì náúm men). Thãø têch khäng khê chiãúm trong huyãön phuì 55 ÷ 65%, thåìi
gian coï màût cuía mäi træåìng trong thiãút bë - 8 ÷ 12 ph, chiãöu cao cäüt cháút loíng ban âáöu
trong caïc lä − 0,7 ÷ 0,9 m.
Caïc thiãút bë tuyãøn näøi mäüt mæïc våïi sæïc chæïa 100 m3 coï nàng suáút 105 ÷ 120 m3/h.
Thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå - khê neïn. Loaûi naìy âæåüc duìng âãø laìm saûch caïc doìng
næåïc vaì caïc dung dëch chæïa mäüt læåüng låïn caïc taûp cháút vaì caïc cháút báøn trong quaï trçnh
saín xuáút. So våïi caïc loaûi thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå hoüc, thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå - khê
neïn coï kãút cáúu âån giaín hån, khäng khê âæåüc phán taïn trong thiãút bë nhåì bäü thäng gioï
hçnh noïn, tiãu thuû nàng læåüng âiãûn êt hån loaûi duìng cå hoüc; thãø têch cuía khäng khê âæåüc
dáùn vaìo dung dëch luän biãún âäøi trong mäüt giåïi haûn låïn.
Thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå - khi neïn âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 8.16. Cháút loíng cho
vaìo tinh chãú âæåüc âáøy vaìo khäng gian giæîa caïc caïnh cuía stato 3 laìm quay caïnh quaût 4.
Khäng khê vaìo vuìng haû aïp trãn baïnh quaût âæåüc khuáúy träün maûnh våïi cháút loíng. Boüt taûo
thaình båíi caïc tiãøu pháön taûp cháút vaì khäng khê, âæåüc thaïo ra nhåì duûng cuû thaïo boüt daûng
quay 1 vaìo maïng 2, taûi âáy boüt bë phaï våî vaì âæåüc âæa âãún cäng âoaûn laìm trong hay
tuyãøn näøi láön 2. Bãö màût bãn trong cuía thiãút bë âæåüc boüc caosu. Nàng suáút cuía thiãút bë tæì
100 âãún 200 m3/h, thåìi gian tuyãøn näøi − tæì 3,4 âãún 1,7 ph.
Âãø tàng nàng suáút thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå − khê neïn vaì cháút læåüng tuyãøn, caïc
thiãút bë âæåüc làõp thaình täø håüp, gäöm 5 ÷ 6 maïy. Boüt tæì caïc thiãút bë tuyãøn näøi âæåüc âæa
vaìo caïc bäü làõng nàòm ngang âãø dáûp tàõt. Nàng suáút cuía caïc loaûi thiãút bë trãn âãún 1000
m3/h, thåìi gian tuyãøn näøi khäng quaï 10 ph, hiãûu suáút laìm saûch næåïc khoíi nhæîng pháön tæí
lå læíng âaût âãún 90%.
Häøn håüp khê - khäng khê

Khäng khê

2

Cháút loíng saûch
Næåïc
Boüt
trong
4 3
Hçnh 8.16. Thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå - khê neïn

171

Caïc thiãút bë tuyãøn näøi duìng khê neïn âæåüc sæí duûng âãø laìm saûch næåïc khoíi caïc taûp
Simpo PDFt Merge and Split (CHHBM) bàòng khäng khê khi phán taïn. Thiãút bë tuyãøn näøi duìng
cháú hoaût hoaï bãö màût Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
næåïc chæïa caïc cháút hoaût hoaï bãö màût dæûa trãn viãûc sæí duûng caïc tênh cháút CHHBM âãø táûp
trung trãn bãö màût giåïi haûn næåïc − khäng khê vaì trãn bãö màût cuía boüt khäng khê âæåüc âæa
vaìo næåïc. Tàng ngáûm khê cuía næåïc laìm tàng täúc âäü quaï trçnh vaì laìm táûp trung CHHBM
trong låïp boüt. Thiãút bë tuyãøn näøi duìng cå- khê neïn cuîng âäöng thåìi âæåüc sæí duûng trong
caïc hãû thäúng laìm saûch thãm caïc doìng næåïc âaî âæåüc laìm saûch bàòng phæång phaïp sinh
hoüc, âãø loaûi nhæîng pháön thæìa cuía CHHBM ra khoíi chuïng.
Thiãút bë tuyãøn näøi âãø laìm saûch thãm caïc doìng næåïc âaî âæåüc laìm saûch bàòng phæång
phaïp sinh hoüc âæåüc mä taí trãn hçnh 8.17. Tiãu hao khäng khê 5 m3 cho 1 m3 næåïc âaî
âæåüc laìm saûch ban âáöu. Thåìi gian tuyãøn näøi 20 ÷ 30 ph, cæåìng âäü thäøi khê 35 ÷ 40
m3/( m2⋅h) khi chiãöu cao cuía låïp cháút loíng trong phoìng - 3 m. Sæí duûng quaût ly tám âãø
taïch boüt. Quaût hoaût âäüng 4 ÷ 5 ph, coìn sau âoï tàõt 5 ÷ 6 ph. Trong boüt âæåüc taïch ra chæïa
500 ÷ 800 mg/l CHHBM.
Thiãút bë tuyãøn näøi hai phoìng bàòng cå hoüc âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 8.18. Næåïc âãø
laìm saûch cho vaìo buäöng ngàn 1, sau âoï vaìo baïnh quaût quay 4 trong stato 3 cuía phoìng
âáöu. Næåïc saûch tæì phoìng âáöu âæåüc âáøy vaìo buäöng ngàn traìn 2. Mæûc næåïc trong phoìng
âæåüc âiãöu chènh nhåì maïng næåïc. Tæì phoìng ngàn 2, næåïc âæåüc âáøy âãún baïnh quaût cuía
phoìng thæï hai, tæì âoï næåïc âæåüc laìm trong thoaït ra.
Khäng khê neïn

Boüt
Næåïc saûch
Næåïc trong

Hçnh 8.17. Thiãút bë tuyãøn näøi Hçnh 8.18. Thiãút bë tuyãøn näøi
duìng khê neïn hai phoìng bàòng cå hoüc

Thiãút bë tuyãøn näøi bàòng khäng khê phán taïn coï hiãûu quaí nháút khi laìm saûch caïc
doìng næåïc chæïa nhæîng pháön tæí lå læíng daûng phán taïn thä coï khaí nàng tuyãøn näøi täút. Caïc
håüp cháút cå hoüc cuía nhuî tæång dáöu moí, måî, cháút beïo nhanh choïng máút tênh äøn âënh
thuäüc caïc doìng trãn.

172


Chæång 9
THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT
TRÃN MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG RÀÕN

Nuäi cáúy vi sinh váût trãn caïc mäi træåìng tåi thãø haût coï nhiãöu æu viãûc hån so våïi
nuäi cáúy trãn caïc mäi træåìng dinh dæåîng loíng. Nhæ täúc âäü täøng håüp cuía caïc enzim cao
hån 5 ÷ 6 láön, ngoaìi ra canh træåìng nháûn âæåüc coï âäü áøm 40 ÷ 50% (trong canh træåìng
loíng− 80 ÷ 95%), cho pheïp tiãút kiãûm âaïng kãø nguäön nàng læåüng sáúy. Tuy nhiãn âãún nay
phæång phaïp nuäi cáúy vi sinh váût trãn caïc mäi træåìng dinh dæåîng ràõn chæa âæåüc æïng
duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp do chæa coï nhæîng thiãút bë tiãût truìng âæåüc cå khê hoaï
âaïng tin cáûy.
Hiãûu suáút vaì âäü hoaût hoaï cuía caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, thåìi gian quaï trçnh nuäi
cáúy chuí yãúu phuû thuäüc vaìo nhæîng yãúu täú sau: loaûi vi sinh váût, thaình pháön cáúu tæí cuía mäi
træåìng dinh dæåîng, læåüng vaì cháút læåüng cuía nguyãn liãûu cáúy, nhiãût âäü nuäi cáúy, mæïc âäü
thäøi khê cuía canh træåìng phaït triãøn, cæåìng âäü âaío träün, trao âäøi khäúi vaì trao âäøi nhiãût.
Viãûc læûa choün daûng thiãút bë vaì nhæîng bäü phuû tråü âãø âaím baío táút caí nhæîng âoìiì hoíi
cuía cäng nghãû coï yï nghéa quan troüng nháút.

9.1. PHÁN LOAÛI THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG
DINH DÆÅÎNG RÀÕN
Âãø nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn, ngæåìi ta sæí duûng caïc loaûi
thiãút bë coï kãút cáúu sau âáy: thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng phoìng
coï caïc khay âäüt läù nàòm ngang våïi kêch thæåïc 400×800 mm, thiãút bë âæåüc cå khê hoaï coï
khay âæïng âäüt läù, thiãút bë âæåüc cå khê hoaï daûng ВИС−42Д, caïc thiãút bë bàng âai taïc
âäüng chu kyì vaì liãn tuûc, täø maïy nhiãöu phiãún taïc âäüng liãn tuûc våïi sæû æïng duûng caïc maïy
rung cuîng nhæ caïc thiãút bë daûng träúng quay.
Nhæåüc âiãøm cuía caïc thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng phoìng
coï caïc khay nàòm ngang âäüt läù laì khäúi læåüng lao âäüng cho caïc cäng âoaûn quaï låïn, mæïc
âäü cå khê hoaï cho caïc cäng âoaûn cäng nghãû tháúp vaì khäng traïnh khoíi sæû tiãúp xuïc cuía
cäng nhán våïi canh træåìng cuía vi sinh váût.
Tæì caïc kãút cáúu kãø trãn, trong cäng nghiãûp thæåìng ngæåìi ta æïng duûng caïc thiãút bë

173

âæåüc cå khê hoaï coï caïc cháûu âæåüc phán bäø âæïng, cuîng nhæ caïc thiãút bë daûng träúng quay
Simpo PDF MergepandcSplittUnregistered quay vaì hçnh thaïp coï triãøn voüng täút âãø saín xuáút låïn.
vaì hçnh thaï . Caï thiãú bë daûng träúng Version - http://www.simpopdf.com
Sæû têch luyî mäüt læåüng låïn caïc phãú thaíi näng nghiãûp nhæ råm, voí bäng, voí haût
hæåïng dæång, cuìi ngä, caïc phãú liãûu khi gia cäng khoai táy, cuí caíi âæåìng, cáy mêa... cho
khaí nàng sæí duûng chuïng âãø thu nhán protein chàn nuäi, laì nguäön reí tiãön cho saín xuáút
xenluloza vaì tinh bäüt.
Tuy nhiãn âãø nuäi cáúy vi sinh váût våïi muûc âêch täøng håüp sinh hoüc protein khäng
thãø sæí duûng caïc phoìng nuäi cáúy bçnh thæåìng, caïc phoìng naìy âæåüc sæí duûng âãø nuäi cáúy
náúm mäúc trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn coï chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng khäng låïn
hån 3 ÷ 5 cm. Caïc xê nghiãûp saín xuáút cháút cä âàûc chæïa protein vaì enzim thuäüc daûng saín
xuáút låïn, cho nãn âäúi våïi nhæîng nhaì maïy nàng suáút 100 nghçn táún trong mäüt nàm âoìi hoíi
210 nghçn cháûu. ÅÍ mæïc nhæ thãú cáön phaíi sæí duûng caïc thiãút bë thoaí maîn caïc yãu cáöu sau:
chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng dinh dæåîng khäng nhoí hån 50 cm; khaí nàng taûo ra caïc
âiãöu kiãûn tiãût truìng; sæû biãún âäøi sinh hoüc cuía caïc cháút dinh dæåîng trong nguyãn liãûu
thaình protein laì cæûc âaûi.
Caïc thiãút bë âãø saín xuáút caïc saín pháøm trãn coï thãø giaïn âoaûn hay liãn tuûc. Caïc thiãút
bë taïc âäüng giaïn âoaûn thæåìng åí daûng hçnh träúng nàòm ngang, loaûi træì quaï trçnh nuäi cáúy
vi sinh váût coï thãø thæûc hiãûn trêch ly caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc tæì canh træåìng nuäi cáúy.

9.2. CAÏC THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG RÀÕN
COÏ CAÏC KHAY ÂÄÜT LÄÙ NÀÒM NGANG
Trong caïc âiãöu kiãûn saín xuáút âãø nuäi cáúy caïc giäúng náúm mäúc trãn bãö màût trong
caïc khay, ngæåìi ta sæí duûng caïc phoìng tiãût truìng, säú læåüng caïc phoìng phuû thuäüc vaìo nàng
suáút tênh theo canh træåìng náúm mäúc khä haìng ngaìy. Âãø âënh hæåïng thæåìng khi nàng
suáút 1 táún/ngaìy cáön 3 ÷ 4 phoìng tiãût truìng. Âäúi våïi nhaì maïy coï nàng suáút 10 táún/ngaìy säú
phoìng laì 30 ÷ 40.
Phoìng tiãût truìng laì buäöng kên coï kêch thæåïc 10000×2800×2100 mm våïi hai cæía,
mäüt cæía näúi våïi haình lang thaíi liãûu. Bãn trong phoìng coï ba âoaûn äúng thäng khê âãø naûp
khäng khê âiãöu hoaì tæì mäüt hæåïng, coìn tæì hæåïng ngæåüc laûi- caïc äúng âãø thaíi khäng khê
trong phoìng. Diãûn têch cuía phoìng âæåüc tênh cho 18 ÷ 20 giaìn coï khoaíng 9 ÷ 10 khay
cho mäùi bãn, quy âäøi ra caïm khä laì 100 kg. Khoaíng caïch giæîa caïc giaìn 80 ÷100 mm,
giæîa caïc giaìn coï khoaíng caïch räüng 1000 ÷ 1200 mm âãø âi laûi vaì caïch tæåìng 200 ÷
300 mm.
Caïc bäü âiãöu hoaì âäüc láûp âæåüc phán bäø trãn caïc phoìng tiãût truìng nhàòm âãø âáøy
khäng khê coï nhiãût âäü 22 ÷ 320C, âäü áøm tæång âäúi 96 ÷ 98% vaìo phoìng. Khäng khê tuáön

174

hoaìn coï bäø sung 10% khäng khê saûch tæì bäü âiãöu hoaì chênh, caïc haình lang naûp vaì thaïo
Simpo PDF caïc phoìng cáöSplit Unregisteredphoìng bãn- caûnh. Âiãöu âoï thæûc hiãûn âæåüc nhåì thäng
cuía Merge and n phaíi caïch ly caïc Version http://www.simpopdf.com
gioï hai chiãöu khi trao âäøi khäng khê nhiãöu láön (âãún 8 láön) vaì nhåì laìm saûch khäng khê
thaíi khoíi caïc baìo tæí.
Viãûc nuäi cáúy giäúng trong caïc phoìng tiãût truìng âaî âæåüc sæí duûng trong caïc giai
âoaûn âáöu cuía sæû phaït triãøn saín xuáút ra caïc chãú pháøm enzim. Nhæîng yï tæåíng âãø taûo ra caïc
thiãút bë daûng cå khê hoaï coï caïc khay nàòm ngang khäng mang laûi kãút quaí täút vç täún nhiãöu
kim loaûi vaì nàng suáút tháúp.

9.3. THIÃÚT BË COÏ CAÏC KHAY ÂÆÅÜC PHÁN BÄØ ÂÆÏNG
Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn kolovieva. Phoìng
cuía thiãút bë naìy laì bäü chæïa hçnh häüp bàòng kim loaûi âæåüc cäú âënh trãn caïc truû nhåì hãû
giàòng âaìn häöi. Nàõp láût âæåüc âoïng kên åí trãn thiãút bë, coìn åí dæåïi − âaïy láût. Bãn trong
phoìng cæï khoaíng 50 mm bäú trê häüp âæïng tæåìng keïp âäüt läù, khäng khê âæåüc âáøy qua caïc
häüp naìy. Caïc häúc cuía raînh âæïng (âæåüc taûo ra giæîa caïc häüp) laì nhæîng khay chæïa. Caïc
khay coï âaïy màõt caïo nhàòm ngàn caín sæû vung vaîi mäi træåìng khi naûp. Phoìng âæåüc trang
bë caïc khåïp näúi âãø naûp håi, næåïc vaì thaíi næåïc ngæng. Maïy rung âæåüc bàõt chàût vaìo phoìng
âãø thaïo dåî canh træåìng náúm mäúc.
Kiãøm tra vaì ghi nhiãût âäü âæåüc thæûc hiãûn nhåì nhiãût kãú tiãúp xuïc âàût taûi mäüt trong
nhæîng raînh nuäi cáúy vaì näúi våïi bäü dáùn âäüng quaût, råle seî tæû âäüng tàõt vaì måí quaût.
Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì nàng suáút nhoí, biãún daûng caïc phoìng vaì thaíi canh
træåìng nuäi cáúy náúm mäúc ra khoíi khay laì ráút khoï khàn, âäü kên khi thaíi khäng âaím baío
vaì tiãu hao khäng khê âãø thaíi nhiãût sinh lyï låïn.
Phoìng nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn coï caïc häüp thaïo
âæåüc vaì dåî taíi bàòng tæû âäüng hoaï. Thiãút bë naìy laì sæû biãún daûng cuía thiãút bë kolovieva.
Phoìng nuäi cáúy laì häöm kim loaûi, trong âoï âæåüc làõp caïc häüp âæïng coï thãø thaïo dåî häöm
âæåüc. Phoìng âæåüc làõp trãn khung våïi caïc baïnh vaì coï thãø chuyãøn dëch theo caïc ray. Âãø cäú
âënh åí mäüt vë trê xaïc âënh phoìng âæåüc trang bë chäút âënh vë. Khay âæåüc taûo nãn do hai
baïn khay coï khåïp näúi åí pháön trãn cuía phoìng.Tay âoìn âiãöu chènh caïc táúm chàõn phuí pháön
dæåïi cuía caïc khay. Thæûc hiãûn thäng gioï canh træåìng qua caïc raînh phán bäø khäng khê
trong caïc khay.
Cå cáúu âãø thaïo dåî (hçnh 9.1) canh træåìng nuäi cáúy ra khoíi khay âæåüc phán bäø trãn
phoìng nuäi cáúy vaì gäöm nhæîng bäü pháûn coï liãn quan nhau âãø cäú âënh caïc khay 2; cå cáúu
måí caïc khay âæåüc phán bäø tæång xæïng theo hai hæåïng cuía phoìng; cå cáúu âáøy phoìng âãún

175

táúm kim loaûi phàóng nàòm ngang 6 âæåüc keûp chàût bàòng caïc thanh näúi âæïng 7 âãø chuyãøn
Simpo PDFg quay tënh tiãún. Caïc bäü pháûn âãø âënh vë caïchttp://www.simpopdf.com c chäút) sàõp
âäün Merge and Split Unregistered Version - khung 2 gäöm hai truûc (coï caï
xãúp song song cán âäúi våïi truûc ngang cuía phoìng. Cå cáúu måí cuía caïc khay coï hai mám
quay våïi caïc thanh truyãön, thanh ràng âæåüc keûp chàût trãn caïc thanh truyãön âæåüc phán bäø
tæì hai hæåïng cuía phoìng vaì duìng âãø chuyãøn dëch phoìng.
10

9 Hçnh 9.1. Cå cáúu âãø thaïo dåî
tæû âäüng canh træåìng náúm mäúc
7 trong caïc häüp ra khoíi phoìng:
6
1- Âæåìng ray; 2- Chäút âënh
5 vë; 3- Khung; 4- Truû âæïng;
4 5- Chäút; 6- Táúm kim loaûi
3 phàóng; 7- Thanh näúi; 8- Âãú
cäüt; 9- Saìng; 10- Âéa xêch

Táút caí caïc cå cáúu trãn âæåüc làõp chàût trãn saìng 9. Saìng tæûa trãn khung 3 nhåì âãú cäüt
8. Âäüng cå âiãûn laìm chuyãøn âäüng thiãút bë. Phoìng cuìng våïi canh træåìng nuäi cáúy chuyãøn
dåìi theo âæåìng ray 1 âãø thaïo dåî vaì âæåüc âënh vë åí mäüt vë trê âaî âënh. Sau âoï duìng tay
âoìn måí táúm chàõn cuía khay, coìn tay gaût måí khay âáöu theo tiãún trçnh thaïo dåî.
Khi måí âäüng cå âiãûn, thanh ràng coï chäút 5 bàõt âáöu chuyãøn dëch, pháön dæåïi cuía
næía khay dëch luìi ra. Sau âoï cå cáúu âáøy bàõt âáöu hoaût âäüng: táúm kim loaûi 6 haû xuäúng
dæåïi, âáøy canh træåìng nuäi cáúy ra khoíi khay vaì âæåüc náng lãn. Khi táúm kim loaûi náng
cao hån khay, saìng bàõt âáöu chuyãøn dëch theo khung 3 nhåì âãú cäüt 8 vaìo vë trê trãn khung
tiãúp theo. Truû chäúng 4 cuìng våïi saìng chuyãøn dëch vaì khi taïc âäüng tåïi chäút, âæa âãún vuìng
biãn, taûi âáy khay âæåüc thaïo dåî theo thæï tæû.
Khi thiãút bë coï 7 phoìng nuäi cáúy coï thãø thu nháûn 1200 kg giäúng náúm mäúc trong
mäüt ngaìy. Caïc phoìng nuäi cáúy âæåüc chãú taûo bàòng håüp kim nhäm, sæïc chæïa cuía chuïng −
500 kg, kêch thæåïc cå baín cuía phoìng 1600×1300×1020 mm, khäúi læåüng 771 kg.
Dáy chuyãön tæû âäüng hoaï âãø nuäi cáúy giäúng náúm mäúc. Trãn cå såí caïc phoìng nuäi
cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn coï caïc häüp thaïo då,î âaî thaío ra quaï trçnh làõp raïp vaì
váûn haình dáy chuyãön cäng nghãû âãø nuäi cáúy bàòng cå khê hoaï vaì nháûn âæåüc nhæîng chãú
pháøm enzim tinh khiãút coï cäng suáút 50 ÷100 táún/nàm, phuû thuäüc vaìo daûng chãú pháøm
saín xuáút.

176

Dáy chuyãön gäöm caïc cäng âoaûn: chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng, nuäi cáúy, trêch
Simpo PDFlàõng , taïch vaìSplit, Unregistered Versionchãú pháøm. Giai âoaûn quan troüng nháút cuía
ly, Merge and sáúy tiãu chuáøn hoaï vaì goïi - http://www.simpopdf.com
dáy chuyãön laì chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng vaì nuäi cáúy giäúng náúm mäúc, gäöm hai
bàng chuyãön cäng nghãû âäüc láûp nhau (hçnh 9.2).

Hçnh 9.2. Cäng âoaûn nuäi cáúy giäúng trãn bãö màût:
1- Voìng troìn quay; 2- Cå cáúu âáøy; 3- Thiãút bë san; 4- Raînh naûp liãûu; 5- Baìn
naûp liãûu ; 6- Bäü tiãût truìng caïc phoìng nuäi cáúy; 7- Cå cáúu âáøy; 8- Ræía caïc
phoìng;
9- Baìn dåî liãûu; 10- Phoìng nuäi cáúy; 10- Bäü ra khåïp cuäúi cuìng; 12- Bàng taíi;
13- Phoìng nuäi cáúy mäi træåìng ràõn; 14- Buläng gheïp; 15- Âæåìng ray

Trong mäùi bàng chuyãön âãöu coï bäü tiãût truìng, näöi khuáúy träün, 9 phoìng nuäi cáúy
trãn mäi træåìng ràõn åí trong âæåìng háöm kên våïi hãû âæåìng ray 15 âãø chuyãøn dëch liãn tuûc
caïc phoìng tæì cäng âoaûn cäng nghãû naìy âãún caïc âoaûn cäng nghãû khaïc.
Váûn chuyãøn caïm vaì baî cuí caíi vaìo thuìng chæïa bàòng khê neïn, räöi cho qua vêt taíi vaìo
mäüt trong nhæîng näöi tiãût truìng. Sau khi naûp vaìo näöi tiãût truìng mäüt læåüng næåïc vaì dung
dëch amoni sunfat nháút âënh räöi träün âãöu vaì tiãún haình tiãût truìng mäi træåìng åí chãú âäü tæû
âäüng. Sau âoï mäi træåìng âæåüc âæa vaìo thiãút bë khuáúy träün tiãût truìng. Næåïc âãø laìm áøm
mäi træåìng vaì huyãön phuì âaî âæåüc âäöng hoaï våïi læåüng 0,1 ÷ 0,8% so våïi khäúi læåüng cuía
mäi træåìng dinh dæåîng cho vaìo thiãút bë khuáúy träün trãn.
Sau khi khuáúy träün trong voìng 3 ÷ 5 phuït, cæía nàõp cuía maïy träün tæû âäüng måí ra vaì
roït mäi træåìng vaìo caïc häüp thaïo dåî âæåüc trong phoìng 13 dæåïi maïy träün trãn baìn naûp liãûu
5 cuía giai âoaûn nuäi. Mäi træåìng vaìo phoìng tiãût truìng qua raînh måí di âäüng coï daûng hçnh
noïn, raînh phán bäú mäi træåìng vaìo 28 häüp. Sæû âáöm chàût caïc mäi træåìng trong caïc låïp xaíy

177

ra khi phoìng dao âäüng, sau âoï theo âæåìng ray tæû âäüng chuyãøn vaìo âæåìng háöm cuía
Simpo PDFng nuäi cáúy 10. Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
phoì Merge and Split
Cäng âoaûn nuäi cáúy âæåüc trang bë hai phoìng nuäi cáúy 10 song song nhau, coï 9 vë
trê thäøi khê, hai bäü pháûn naûp liãûu 3 vaì 4, bäü pháûn thaïo liãûu 9, nghiãön giäúng, ræía 8 vaì tiãût
truìng phoìng 6. Táút caí caïc bäü pháûn naìy näúi nhau båíi caïc âæåìng ray 15 coï voìng troìn quay
1 vaì båíi caïc hãû thäúng váûn chuyãøn nàm bàng taíi xêch vaì cå cáúu âáøy bàòng thuyí læûc 2. Viãûc
váûn chuyãøn caïc phoìng tæì bäü pháûn naìy sang bäü pháûn khaïc âãöu tiãún haình bàòng tæû âäüng.
Âæåìng háöm cuía phoìng nuäi cáúy âæåüc chia ra laìm ba âoaûn: âoaûn âáöu âæåüc phán bäú
liãn tuûc cho 6 phoìng nuäi vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn säú 13, âoaûn thæï hai cho hai
phoìng vaì âoaûn thæï ba cho mäüt phoìng. Caïc âoaûn trong phoìng nuäi âæåüc âoïng kên bàòng
caïc cæía khê âäüng hoüc coï caïc táúm âãûm caosu. Mäùi âoaûn âæåüc trang bë hai äúng khuãúch taïn
phán bäø ngæåüc nhau. Caïc calorife vaì caïc quaût theo hãû tuáön hoaìn kheïp kên. Cæï khoaíng 3
h thç cho phoìng nuäi cáúy âaî âæåüc naûp liãûu vaìo âæåìng háöm, coìn phoìng træåïc âoï thç tæû
âäüng chuyãøn dëch âãún âoaûn tiãúp theo. Cho nãn coï 9 phoìng nuäi vi sinh váût trãn mäi
træåìng ràõn âæåüc âæa vaìo âæåìng háöm cuía phoìng nuäi.
ÅÍ caïc âoaûn âáöu vaìo thåìi kyì cuía caïc pha tiãön phaït, khi xaíy ra sæû náøy máöm baìo tæí
(thåìi gian tæì 16 ÷18 h) trong phoìng phaíi giæî åí nhiãût âäü 33 ÷ 350C. Vaìo thåìi kyì phaït
triãøn (thåìi gian 16 h) cæåìng âäü cuía doìng khäng khê âæåüc tàng lãn nhàòm baío âaím thaíi
nhiãût vaì thaíi caïc saín pháøm chuyãøn hoaï taûo khê khi giæî nhiãût âäü cuía mäi træåìng 35 ÷
360C. ÅÍ âoaûn thæï ba nuäi trong giai âoaûn têch luyî enzim, duìng hãû thäúng gioï âæåüc tênh
âãún âãø giæî nhiãût âäü täúi æu 32 ÷ 340C. Nhiãût âäü cuía khäng khê trong mäùi âoaûn âæåüc âiãöu
chènh tæû âäüng theo chæång trçnh âaî cho.
Khi kãút thuïc chu trçnh nuäi, cå cáúu 7 âáøy phoìng 13 ra khoíi âæåìng háöm vaì âæa âãún
baìn thaïo dåî 9. Måí cå cáúu chuyãøn dëch phoìng âãún baìn thaïo dåî vaì xaíy ra sæû chuyãøn dëch
cuía phoìng âãún mäüt khoaíng caïch bàòng chiãöu räüng cuía häüp. Khi âoï tay âoìn cuía âaïy häüp
vaì tay âoìn thaïo dåî häüp tæû quay troìn, vaì cå cáúu âáøy seî âáøy canh træåìng nuäi cáúy tæì häüp
âãún bäü nghiãön âáöu tiãn. Sau khi dåî taíi, phoìng nuäi cáúy chuyãøn âäüng theo âæåìng ray âãún
bäü pháûn ræía, räöi vaìo bäü tiãût truìng. Bäü tiãût truìng laì xylanh nàòm ngang coï hai nàõp måí
ngæåüc chiãöu. Caïc nàõp âæåüc âáûy kên nhåì bäü eïp thuyí læûc.
Sau khi tiãût truìng phoìng âæåüc laìm laûnh, sáúy bàòng khäng khê tiãût truìng vaì tæû âäüng
âæa âãún baìn naûp liãûu, sau âoï chu trçnh cäng nghãû âæåüc làûp laûi.
Dáy chuyãön cäng nghãû tæû âäüng hoaï laìm tàng mæïc âäü cäng nghãû vaì giäúng saín xuáút,
laìm giaím thaíi buûi vaì baìo tæí. Tuy nhiãn noï chiãúm diãûn têch låïn âãø làõp âàût hãû váûn chuyãøn
vaì caïc phoìng nuäi cáúy, täún nàng læåüng vaì kim loaûi, nàng suáút tháúp.

9.4. THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY GIÄÚNG BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP TÉNH - ÂÄÜNG

178

Âäúi våïi caïc âiãöu kiãûn saín xuáút låïn thç cäng suáút âån vë cuía thiãút bë cáön phaíi tàng
Simpo PDFgMerge andra cuîng cáön phaíi taûo ra caïc thiãút http://www.simpopdf.com kên cuía táút
âaïn kãø. Ngoaìi Split Unregistered Version - bë cäú âënh nhàòm âaím baío âäü
caí caïc cäng âoaûn cäng nghãû, giaím diãûn têch vaì khäúi læåüng riãng.
Phæång phaïp nuäi cáúy chuíng náúm mäúc trãn bãö màût ténh - âäüng læûc hoüc laì åí chäø
mäi træåìng åí traûng thaïi báút âäüng (traûng thaïi ténh), coìn sau âoï chëu sæû chuyãøn âäüng tuáön
hoaìn cæåîng bæïc, laìm tåi vaì chuyãøn âaío (caïc âiãöu kiãûn âäüng læûc hoüc). Våïi phæång phaïp
naìy khäng thãø sæí duûng caïc khay âæåüc vç mäi træåìng seî bë âäø ra ngoaìi.
Mäi træåìng dinh dæåîng âaî tiãût truìng âæåüc träün våïi giäúng vi sinh váût âæa vaìo giaìn
bàng taíi âáöu tiãn cuía phoìng nuäi cáúy. Khäng khê âæåüc pha träün så bäü våïi håi næåïc baío
hoaì hay laì khäng khê âæåüc âiãöu hoaì âáøy vaìo phoìng. Læåüng khäng khê vaì håi næåïc âæåüc
tênh toaïn sao cho trong vuìng ténh coï nhiãût âäü cuía häùn håüp håi- khäng khê 32 ÷ 350C, coìn
âäü áøm tæång âäúi- 96 ÷ 98%.
Thåìi gian giæî mäi træåìng cáúy trãn giaìn âæåüc xaïc âënh trãn cå såí phuû thuäüc vaìo säú
saìng trong phoìng. Khi âoï thåìi gian chung cuía giäúng phaït triãøn trong táút caí caïc giaìn cán
bàòng thåìi gian chung cuía quaï trçnh nuäi cáúy giäúng (tæì 24 âãún 48h). Qua nhæîng khoaíng
thåìi gian nhæ nhau, saín pháøm âæåüc chuyãøn bàòng cå khê tæì giaìn trãn xuäúng giaìn dæåïi kãú
cáûn. Caïc giaìn åí trãn âæåüc sæí duûng cho pha nuäi cáúy âáöu tiãn, caïc giaìn giæîa cho pha thæï
hai vaì caïc giaìn dæåïi cho pha thæï ba. Cho nãn mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc cáúy, khi
chuyãøn tæì giaìn naìy sang giaìn khaïc xaíy ra táút caí caïc giai âoaûn phaït triãøn. Viãûc naûp caïc lä
mäi træåìng dinh dæåîng måïi lãn giaìn trãn cuìng cuía phoìng våïi khoaíng bàòng thåìi gian coï
màût cuía mäi træåìng trãn mäùi giaìn cuía phoìng. Phæång phaïp nhæ thãú cho pheïp sæí duûng täúi
âa thãø têch hæîu êch cuía phoìng, cho pheïp tàng cæåìng quaï trçnh vaì laìm dãù daìng âiãöu kiãûn
lao âäüng. Khi chuyãøn tæì giaìn naìy sang giaìn khaïc mäi træåìng âæåüc laìm tåi nhàòm tàng
cæåìng caïc quaï trçnh thäng gioï, thaíi caïc saín pháøm chuyãøn hoïa taûo ra khê vaì nháûn âæåüc
giäúng coï hoaût hoaï cao. Caïc âiãöu kiãûn trao âäøi nhiãût cuîng âæåüc täút hån, cho pheïp giaím
tiãu hao khäng khê âãø thaíi nhiãût sinh lyï.
Viãûc nuäi cáúy caïc giäúng vi sinh váût bàòng phæång phaïp ténh - âäüng coï khaí nàng
tiãún haình trong caïc thiãút bë daûng bàng taíi vaì caïc daûng khaïc.
Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng ВИС-42-Д. Cå cáúu bãn
trong thiãút bë tæång tæû nhæ kãút cáúu maïy sáúy daûng ВИС-42-Д vaì coï táút caí caïc bäü pháûn
phuû: calorife, quaût, xyclon vaì äúng thäng khê, cuîng nhæ cå cáúu âãø láût caïc giaìn trong
phoìng vaì âãø laìm kên kháu naûp mäi træåìng âãún giaìn âáöu tiãn.
Loì sáúy tæû âäüng taïc duûng liãn tuûc ВИС-42-Д gäöm coï phoìng sáúy, hai calorife, ba
quaût vaì ba xyclon (xem hçnh 9.3).

179

Thiãút bë (hçnh 9.3) gäöm phoìng sáúy 7, hai calorife 4, ba quaût 1 vaì 12 vaì 3 xyclon 2.
Simpo PDF ng coï khung Splitloaûi 11 âæåüc boüVersion -t http://www.simpopdf.comh nhiãût. Bãn
Phoì Merge and kim Unregistered c bàòng sàõ laï vaì âæåüc bao phuí låïp caïc
trong phoìng phán bäø 20 giaìn nàòm ngang cäú âënh, khoaíng caïch giæîa caïc giaìn theo chiãöu
cao 120 mm. Mäùi giaìn coï 16 baín riãng biãût 8 våïi kêch thæåïc 120×60 mm., caïc baín tæû
âäüng quay mäüt goïc 900 trong khoaíng thåìi gian âaî cho.

Khäng khê thaíi

Khäng Vuìng I Vuìng II Vuìng III
khê vaìo

Saín pháøm æåït

Khäng
khê vaìo

Saín pháøm khä
Hçnh 9.3. Loì sáúy daûng âæïng ВИС-42-Д

180

Khi âoï saín pháøm âæåüc thaïo xuäúng caïc giaìn dæåïi coìn caïc giaìn láût âæåüc quay vãö vë
Simpo PDF Merge and Split u. Nhåì caïc táúmVersion - http://www.simpopdf.com ra laìm ba
trê nàòm ngang ban âáö Unregistered ngàn bãn trong maì phoìng 7 âæåüc chia
pháön nhàòm cho pheïp sæí duûng håüp lyï sæû phán bäø taïc nhán nhiãût theo caïc vuìng sáúy. Trong
vuìng âáöu åí pháön trãn cuía phoìng âæåüc phán bäø 6 giaìn, trong vuìng thæï hai åí pháön giæîa - 8
giaìn vaì trong vuìng thæï ba åí vuìng dæåïi- 6 giaìn. ÅÍ pháön sæåìn phêa træåïc cuía phoìng coï caïc
cæía 9 näúi våïi âæåìng vaìo tæû do. Caïc âæåìng thäng gioï tæì hai quaût 12, calorife 4 vaì âæåìng
ra cuía taïc nhán nhiãût tåïi quaût huït 1 (quaût huït thæ ba) vaì tåïi caïc xyclon 2 âãöu âæåüc gàõn åí
pháön sæåìn phêa sau.
Så âäö quay caïc baín cuía giaìn âæåüc tênh âãún sao cho toaìn bäü thåìi gian sáúy laì 5 ÷ 10
phuït. Saín pháøm æåït âaî âæåüc nghiãön cho liãn tuûc qua thuìng chæïa vaìo thiãút bë naûp liãûu vaì
âæåüc tæû âäüng raíi âãöu thaình låïp nàòm åí giaìn trãn cuía pháön sáúy.
Båm ly tám 12 huït khäng khê qua bäü loüc thä 14 vaì loüc tinh 13 räöi âáøy vaìo phoìng
sáúy qua calorife 4, taûi âáy khäng khê âæåüc âun noïng âãún 85 ÷ 900C. Tæì giaìn cuäúi cuìng
saín pháøm thä âæåüc naûp vaìo thuìng chæïa 10. Khi âi qua cuìng hæåïng våïi váût liãûu sáúy trãn
caïc giaìn 6, khäng khê âæåüc hæåïng theo kãnh chuyãøn tiãúp giæîa caïc giaìn laìm thay âäøi
hæåïng chuyãøn âäüng (ngæåüc chiãöu) vaì sau âoï thaíi ra ngoaìi. Nhiãût âäü khäng khê sau khi
qua calorife trong caïc vuìng âæåüc kiãøm tra bàòng nhiãût kãú 3. Duìng áøm kãú 5 âãø âo âäü áøm
cuía khäng khê vaìo phoìng.
Quaût 12 âáøy khäng khê vaìo vuìng phêa dæåïi cuía maïng sáúy våïi nhiãût âäü 60 ÷ 700C
nhàòm sáúy thãm saín pháøm âãún haìm áøm 10 ÷ 12%.
Quaût xaí håi 1 huït khäng khê thaíi qua caïc xyclon 2 vaì âæåüc thaíi vaìo khê quyãøn, coìn
caïc haût cuía váût liãûu sáúy âæåüc taïch ra vaì theo mæïc âäü têch luyî maì thaíi ra ngoaìi theo chu
kç. Træåïc khi thaíi khäng khê vaìo khê quyãøn cáön phaíi laìm saûch trong caïc bäü loüc thä 14 vaì
loüc tinh 13.
Våïi muûc âêch thêch nghi cho maïy sáúy duìng âãø nuäi cáúy chuíng náúm mäúc, khäng
khê âæåüc huït theo äúng thäng gioï âæåüc âàût cao hån säúng maïi thiãút bë khoaíng 4 ÷ 5 m,
âæåüc loüc qua bäü loüc thä, loüc vi khuáøn vaì âæåüc hoaì láùn våïi håi næåïc baío hoaì trong äúng
thäng gioï âãø âaût âæåüc caïc thäng säú cäng nghãû quy âënh (nhiãût âäü 32 ÷ 330C vaì âäü áøm
tæång âäúi 96 ÷ 98%). Sæí duûng caïc bäü loüc vi khuáøn âãø laìm saûch khäng khê thaíi vi khuáøn .
Vaìo thåìi gian tiãût truìng maïy sáúy thç bäü loüc naìy ngæìng hoaût âäüng. Trong táút caí ba giai
âoaûn, åí chäø vaìo vaì ra cuía khäng khê âãöu âàût caïc nhiãût kãú tæû ghi âãø kiãøm tra nhiãût âäü vaì
âäü áøm cuía khäng khê vaì mäi træåìng.
Naûp mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng lãn giaìn trãn cuìng cuía phoìng phaíi
âæåüc bët kên. Bàng taíi váûn chuyãøn phán bäø mäi træåìng theo giaìn.

181

Nhiãût âäü âæåüc thiãút láûp åí vuìng hai vaì vuìng ba 27 ÷ 290C. Cho nãn sau thåìi gian
chuyãøn dëch cuía mäi træåìng âaî âæåüc cáúy theo táút caí caïc giaìn thç sæû phaït triãøn giäúng náúm
mäúc vaì sæû têch luyî caïc enzim âæåüc kãút thuïc. Mäi træåìng nuäi cáúy náúm mäúc ra khoíi giaìn
dæåïi cuìng räöi vaìo bäü chæïa, sau âoï âem nghiãön vaì sáúy. 24 ÷ 27 kg mäi træåìng tênh quy ra
caïm khä naûp vaìo giaìn dæåïi cuía phoìng, vaì sau mäüt ngaìy coï thãø nuäi âãún 300 kg canh
træåìng náúm mäúc.
Trong 1 m3 phoìng ВИС-42-Д coï thãø naûp 41 kg caïm khä − råìi. Khäúi læåüng riãng
cuía canh træåìng náúm mäúc tæì 1 m3 diãûn têch phoìng âæåüc tàng lãn tæì 12 âãún 61 kg/ngaìy.
Khi kãút thuïc nuäi cáúy phaíi ræía phoìng thiãút bë bàòng næåïc noïng vaì tiãût truìng bàòng
khäng khê âæåüc âun noïng âãún 120 ÷ 1300C.
Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn kiãøu bàng âai.
Thiãút bë daûng KCK (hçnh 9.4) laì tuí kim loaûi, bãn trong coï 4 ÷ 5 nhaïnh bàng taíi váûn
chuyãøn daûng læåïi, âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè våïi caïc màõt læåïi 2×1,5 mm vaì âæåüc
càng ra trãn hai tang quay. Kêch thæåïc cuía caïc bàng váûn chuyãøn phuû thuäüc vaìo daûng
maïy sáúy. Mäùi bàng taíi hoàûc laì coï häüp täúc âäü riãng hoàûc laì duìng chung mäüt häüp täúc âäü.
Häüp täúc âäü thay âäøi täúc âäü cuía bàng taíi tæì 0,14 âãún 1,0 m/ph.
Trãn caïc bàng taíi váûn chuyãøn coï caïc thanh nhàòm phán bäø âäöng âãöu låïp mäi træåìng
dinh dæåîng coï chiãöu cao tæì 30 âãún 100 mm. Âãø laìm tåi mäi træåìng, phêa trãn bàng taíi
làõp âàût caïc truûc coï caïc caïnh hçnh kim, âæåüc quay cuìng hæåïng våïi bàng taíi. Viãûc laìm tåi
âæåüc tiãún haình khi chuyãøn taíi mäi træåìng tæì bàng taíi trãn xuäúng bàng taíi dæåïi. Dæåïi caïc
nhaïnh khäng taíi cuía bàng taíi váûn chuyãøn âàût caïc bäü laìm saûch. Caïc truûc cuía bäü laìm saûch
coï caïc caïnh âênh chàût caïc thanh caosu, quay ngæåüc hæåïng chuyãøn âäüng cuía bàng taíi.
Trong khäng gian giæîa caïc nhaïnh cuía bàng taíi làõp âàût caïc calorife håi næåïc.
Âäúi våïi mäùi báûc táöng calorife cuía caïc vuìng nuäi cáúy thæï nháút vaì thæï hai âãöu coï caïc
thuìng âàûc biãût âãø chuáøn bë næåïc noïng vaì coï duûng cuû âiãöu chènh vaì kiãøm tra nhiãût âäü.
Nhiãût âäü næåïc âæa vaìo calorife dæåïi caïc nhaïnh mäüt vaì hai cuía bàng taíi 35 ÷ 400C, dæåïi
caïc nhaïnh ba vaì bäún − 26 ÷ 300C. Caïc calorife cuía caïc nhaïnh bàng taíi 5 coï thãø âæåüc âun
noïng bàòng næåïc noïng thaíi ra tæì caïc nhaïnh trãn. Caïc calorife âãöu coï khåïp näúi âãø cung
cáúp håi næåïc cáön thiãút cho viãûc âun noïng khi ræía, sáúy vaì tiãût truìng. Coï ba vuìng âæåüc taûo
ra trong phoìng nuäi cáúy: vuìng trãn coï nhiãût âäü mäi træåìng 32 ÷ 350C, vuìng giæîa coï
nhiãût âäü 300C, åí vuìng naìy xaíy ra thaíi nhiãût sinh lyï vaì vuìng dæåïi coï nhiãût âäü 280C.
Thiãút bë cáön kên hoaìn toaìn vaì âæåüc làõp trong phoìng caïch ly. Trãn thiãút bë làõp äúng
huït gioï coï chiãöu cao 5 ÷10 m âãø cung cáúp vaì thaíi khäng khê. Trãn âæåìng cáúp vaì huït cáön
làõp âàût caïc bäü loüc âãø laìm saûch khäng khê khoíi vi khuáøn.

182

Duìng bàng chuyãön nghiãng âoïng kên hoàûc laì duìng äúng tæû chaíy tæì näöi tiãût truìng âàût
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com i trãn cuìng.
trãn thiãút bë âãø chuyãøn mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng âãún bàng taí
Læåüng khäng khê cáön âãún 1000 m3 cho 1 táún canh træåìng náúm mäúc. Sau khi naûp mäi
træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc cáúy giäúng vaìo nhaïnh trãn cuía bàng taíi váûn chuyãøn, tàõt bäü
dáùn âäüng bàng taíi vaì mäi træåìng âæåüc giæî trong thåìi gian 9 h. Sau âoï noï âæåüc váûn
chuyãøn âãún nhaïnh tiãúp theo cuía bàng taíi, âäöng thåìi våïi viãûc laìm tåi khäúi mäi træåìng vaì
cuîng âæåüc giæî laûi trong 9 h. Vaìo thåìi gian naìy lä mäi træåìng måïi âæåüc âäø vaìo nhaïnh
trãn. Cho nãn cæï qua 9 h mäi træåìng âæåüc chuyãøn xuäúng nhaïnh dæåïi vaì qua 36 h thaïo
canh træåìng náúm mäúc åí daûng thaình pháøm.

Hçnh 9.4. Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng
dinh dæåîng ràõn kiãøu bàng âai:
1- Quaût; 2- Bäü loüc daûng peca; 3- Loüc vi khuáøn; 4- Maïy âiãöu hoaì; 5- Phoìng
nuäi cáúy; 6- Bàng læåïi; 7- Bäü laìm tåi; 8- Calorife; 9- Khäng khê; 10- Thiãút
bë tiãût truìng; 11- ÄÚng chaíy; 12- Bàng chuyãön

Khi kãút thuïc chu trçnh nuäi cáúy, ræía täø håüp nuäi cáúy bàòng næåïc noïng vaì tiãût truìng
bàòng khäng khê noïng åí nhiãût âäü 120 ÷ 1300C trong voìng 2 ÷3 h, sau âoï làûp laûi chu trçnh
cäng nghãû.
Coï thãø naûp liãûu 600 ÷ 700 kg mäi træåìng dinh dæåîng (270 ÷ 300 kg tênh chuyãøn
âäøi ra caïm tåi daûng khä) våïi chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng 50 mm trãn mäüt nhaïnh bàng
taíi cuía maïy sáúy.

183

9.5. THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG RÀÕN
Simpo PDF DAÛNG and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Merge RUNG

Caïc thiãút bë âæåüc sæí duûng trong cäng nghiãûp âãöu âæåüc dæûa trãn phæång phaïp âäüng
læûc hoüc âãø nuäi cáúy canh træåìng náúm mäúc trong låïp rung âäüng liãn tuûc. Baín cháút cuía
phæång phaïp laì åí chäø: trong quaï trçnh nuäi cáúy mäi træåìng dinh dæåîng åí trong bäü pháûn
váûn chuyãøn coï nhæîng tênh cháút âàûc træng (tråí nãn linh âäüng hån, hãû säú ma saït giaím vaì
sæïc caín giaím xuäúng). Xung læåüng dao âäüng seî truyãön cho låïp mäi træåìng âang váûn
chuyãøn vaì mäi træåìng chuyãøn sang traûng thaïi lå læíng.
Chãú âäü váûn chuyãøn bàòng phæång phaïp rung âæåüc âàûc træng båíi sæû âäøi måïi liãn tuûc
låïp bãö màût :mäi træåìng tiãúp xuïc våïi bãö màût cuía bäü pháûn taíi váût, sau âoï råìi khoíi bãö màût,
qua mäüt khoaíng thåìi gian noï laûi råi xuäúng, cuäúi cuìng bë chuyãøn dëch maûnh. Mäùi mäüt
tiãøu pháön cuía mäi træåìng bë chuyãøn âäüng liãn tuûc trong voìng 36 h, khi âoï nhæîng tiãøu
pháön riãng reî nhoí nháút âæåüc thäøi maûnh laìm cho bãö màût hoaût hoaï cuía mäi træåìng tàng lãn
haìng ngaìn láön so våïi phæång phaïp nuäi cáúy ténh trong khay.
Nhiãût sinh lyï do vi sinh váût taïch ra trong quaï trinh phaït triãøn läga âæåüc thoaït ra
ngoaìi, do âoï tiãu hao khäng khê âiãöu hoaì giaím xuäúng tæì 20.000 âãún 500 m3 cho mäüt táún
canh træåìng.
ÆÏng duûng phæång phaïp rung cho pheïp tàng cæåìng caïc quaï trçnh trao âäøi nhiãût,
trao âäø khäúi vaì täøng håüp vi sinh, cho pheïp cå khê hoaï táút caí caïc cäng âoaûn, cho pheïp
tàng âäü hoaût hoaï cuía giäúng vaì täø chæïc quaï trçnh coï kãút quaí cao.
Thiãút bë rung coï thãø åí daûng âæïng hay nàòm ngang.
Thiãút bë rung daûng vêt taïc âäüng liãn tuûc coï nàng suáút 3,5 táún/ngaìy (hçnh 9.5) gäöm
näöi tiãût truìng daûng rung vaì bäún bàng taíi rung âæåüc phuí kên daûng maïng 7. Ba bàng taíi
âáöu tæång æïng våïi caïc vuìng phaït triãøn thæï nháút, thæï hai vaì thæï ba laì pháön nuäi cáúy trong
thiãút bë, coìn bàng taíi thæï tæ duìng âãø sáúy canh træåìng. Mäùi bàng taíi rung âæåüc trang bë bäü
dáùn âäüng âäüc láûp våïi maïy rung báút cán âäúi.
Mäi træåìng âaî âæåüc sáúy tæì näöi tiãût truìng rung 3 vaìo maïng nháûn 6 cuía bàng taíi rung
thæï nháút vaì dæåïi aính hæåíng cuía xung læåüng rung truyãön cho maïng, âæåüc chuyãøn dåìi tæì
dæåïi lãn trãn. Tæì maïng trãn cuía bàng taíi rung âáöu tiãn, mäi træåìng theo maïng vaìo äúng
nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi rung. Bàng taíi rung thæï hai vãö kãút cáúu khaïc våïi bàng taíi rung
thæï nháút chè åí chäø: caïc maïng cuía noï âæåüc trang bë aïo næåïc âãø dáùn håi thoaït ra vaìo thåìi
kyì phaït triãøn läga cuía vi sinh váût. Khäng khê âiãöu hoaì âæåüc âáøy vaìo bàng taíi rung thæï
hai âãø dáùn caïc saín pháøm taûo ra trong quaï trçnh hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût. Tæì maïng
trãn cuía bàng taíi rung thæï hai, mäi træåìng theo äúng vaìo maïng nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi
rung thæï ba, cå cáúu cuía bàng taíi rung thæï ba tæång tæû nhæ bàng taíi rung ban âáöu.

184

Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía mäi træåìng theo maïng cuía bàng taíi rung 2÷3 mm/s, coìn
Simpo PDFng kênh and Split cuía táút caí caïc bàng taíi rung âæåüc tênh sao cho mäi træåìng âæåüc
âæåì Merge vaì säú vêt Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
chuyãøn âäüng liãn tuûc trong thåìi gian cuía táút caí caïc quaï trçnh phaït triãøn. Tæì maïng trãn
cuía bàng taíi rung thæï 3 canh træåìng cuía náúm mäúc âæåüc nuäi cáúy theo äúng vaìo maïng
nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi thæï bäún räöi âæa âi sáúy. Kãút cáúu cuía bàng taíi rung naìy giäúng
nhæ bàng taíi thæï hai, nhæng naûp næåïc coï nhiãût âäü 700C vaìo aïo cuía maïng vaì cáúp bäø sung
khäng khê coï nhiãût âäü 70 ÷ 800C. Canh træåìng nuäi cáúy náúm mäúc sau khi sáúy âæåüc dåî
taíi, coìn khäng khê sau khi laìm saûch vi khuáøn âæåüc âæa ra ngoaìi khê quyãøn. Maïy âiãöu hoaì
naûp khäng khê tiãût truìng âãø thäng gioï våïi mäüt læåüng 500 ÷1800 m3 cho mäüt táún canh
træåìng.

Hçnh 9.5. Thiãút bë nuäi cáúy tæû âäüng hoaï
daûng vêt taïc âäüng liãn tuûc:
1- Khung thuìng chæïa; 2- Thuìng chæïa caïm;
3- Näöi tiãût truìng rung; 4- Dáùn âäüng rung;
5- Näöi tiãût truìng; 6- Âoaûn äúng naûp mäi
træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng;
7- Bàng taíi rung daûng vêt; 8- Dáùn âäüng;
9- ÄÚng naûp mäi træåìng âãún bàng rung thæï
hai; 10- ÄÚng naûp mäi træåìng âãún bàng
rung thæï ba; 11- ÄÚng naûp mäi træåìng âãún
bàng rung thæï tæ

Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë rung âãø nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn
daûng vêt:
Nàng suáút tênh theo thaình pháøm canh træåìng, táún/ngaìy
(khi thåìi gian phaït triãøn 36 h): 3,5
Goïc náng cuía maïng vêt (theo âæåìng kênh trung bçnh): 504’

185

Bæåïc maïng, mm: 219,2
Simpo PDF Mergegand SplitnUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
Âæåìn kênh maï g, mm:
ngoaìi: 2000
trong: 1000
trung bçnh: 1500
Chiãöu räüng maïng: 120
Chiãöu cao maïng, mm: 500
Táön säú dao âäüng, Hz: tæì 5 âãún 26
Biãn âäü dao âäüng, mm: 5
Goïc hæåïng dao âäüng: 87 1 ; 890 30’
0 ’

Cäng suáút âäüng cå, kW: 28 ÷ 40
Khäúi læåüng, kg: 16.000

9.6. THIÃÚT BË DAÛNG THAÏP
Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût voí âæïng. Thiãút bë daûng thaïp âãø nuäi cáúy vi sinh
váût (hçnh 9.6) gäöm voí âæïng 15 âæåüc chia ra laìm 6 khoang våïi caïc caïnh hæåïng tám coï
voìi phun khäng khê 6 âæåüc làõp trãn truûc räùng 13 vaì våïi caïc táúm âäüt läù 16 âæåüc gaï trãn
caïc truûc quay 2. Thiãút bë coï äúng xoàõn laìm laûnh 5, äúng goïp âãø naûp khäng khê tiãût truìng 4
vaì äúng goïp âãø thaíi khê 7. ÅÍ pháön trãn cuía dung læåüng coï cæía naûp liãûu 14, coìn pháön dæåïi
coï cæía âãø thaïo canh træåìng âaî phaït triãøn 1. Pháön giæîa cuía dung læåüng xaíy ra thåìi kyì phaït
triãøn läga cuía vi sinh váût keìm theo taïch nhiãût nãn âæåüc trang bë aïo laûnh 17. Bäü dáùn âäüng
qua baïnh ràng 12 laìm cho truûc 13 quay.
Naûp mäi træåìng tiãût truìng âaî âæåüc cáúy giäúng qua cæía 14 vaìo thiãút bë tiãût truìng så
bäü. Mäi træåìng âæåüc phán bäø âãöu trãn diãûn têch caïc táúm âäüt läù 16 cuía khoang âáöu tiãn
nhåì caïc caïnh 6 làõp trãn truûc theo chiãöu cao cuía thiãút bë.
Khi kãút thuïc pha âáöu cuía quaï trçnh (qua 6 h) caïc táúm âäüt läù chuyãøn vaìo vë trê âæïng.
Mäi træåìng råi vaìo khoang hai vaì caïc caïnh seî gaût thaình låïp âãöu trãn bãö màût cuía caïc táúm
âäüt läù. Lä mäi træåìng måïi laûi âæåüc naûp vaìo khoang âáöu tiãn âaî âæåüc giaíi phoïng. Qua 6
h, mäi træåìng tæì khoang hai âæåüc thaïo vaìo khoang 3, coìn tæì khoang âáöu vaìo khoang
hai. Mäüt láön næîa khoang âáöu laûi âæåüc naûp âáöy. Cho nãn táút caí 6 khoang cuía thiãút bë âæåüc
naûp âáöy.
Qua 36 h sau khi naûp mäi træåìng vaìo khoang âáöu, dåî canh træåìng vaì âæa gia cäng
tiãúp theo. Quaï trçnh xaíy ra mäüt caïch liãn tuûc.
Trong tiãún trçnh nuäi cáúy, khäng khê âæåüc âæa vaìo thiãút bë âãø vi sinh váût hä háúp.
Duìng næåïc trong ruäüt xoàõn 5 vaì trong caïc aïo næåïc 17 âãø thaíi nhiãût sinh hoüc do vi sinh

186

váût thaíi ra. Viãûc naûp nhiãût vaìo khoang trãn chæïa mäi træåìng måïi âæåüc thæûc hiãûn bàòng
Simpo PDF Merge p thäøi khäng khê áøm âæåücVersion g http://www.simpopdf.com mäi træåìng.
phæång phaï and Split Unregistered âun noïn - åí khoang nàòm dæåïi qua låïp
Khi cáön thiãút thç naûp khäng khê tiãût truìng qua truûc 13 vaì caïc caïnh 6 vaìo thiãút bë âãø taûo
doìng räúi. Tiãût truìng thiãút bë åí aïp suáút 0,3 MPa trong voìng 1,5 ÷ 2 h.
Khi nuäi cáúy giäúng trong thiãút bë kên vaì khi thäng khê qua caïc táúm âäüt läù, doìng khê
trong mäi træåìng seî gáy ra sæû giaím aïp suáút vaì kãút cáúu räùng cuía mäi træåìng dinh dæåîng.
Sæû chuyãøn âäüng cuía khê trong træåìng håüp naìy khäng phaíi xaíy ra doüc bãö màût cuía låïp mäi
træåìng maì noï lan räüng trong khàõp thãø têch, kãút quaí laì taûo nãn chãú âäü thäøi khäúi coï khaí
nàng trao âäøi khäúi vaì trao âäøi nhiãût bàòng âäúi læu vaì khuãúch taïn theo khàõp chiãöu cao cuía
canh træåìng phaït triãøn.
Khäng khê tiãût truìng

10

Khäng khê thaíi

Næåïc

Næåïc
Khäng khê tiãût truìng

Håi

Hçnh 9.6. Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût trong låïp mäi træåìng
coï chiãöu cao 300 mm: 187
1- Cæía thaïo liãûu; 2- Caïc truûc quay; 3- Gäúi tæûa; 4- ÄÚng goïp âãø naûp khäng khê tiãût
truìng; 5- ÄÚng xoàõn laìm laûnh; 6- Caïnh truûc; 7- ÄÚng goïp âãø thaïo khäng khê thaíi;
8- Nàõp ; 9- Khåïp näúi âãø càõm aïp kãú; 10- Khåïp näúi; 11- ÄÚng thoaït khê; 12- Baïnh dáùn


ÆÏng duûng phæång phaïp thäøi khäúi mäi træåìng dinh dæåîng cho pheïp tàng chiãöu cao
cuía låïp canh træåìng khoaíng 10 láön hay låïn hån vaì taûo ra nhæîng âiãöu kiãûn âãø æïng duûng
thiãút bë nuäi cáúy sáu. Tàng chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng tæì 20 ÷ 40 âãún 300 ÷ 500 mm
laì mäüt trong nhæîng hæåïng chênh âãø tàng nàng suáút thiãút bë cäng nghãû, khaïc våïi caïc daûng
thiãút bë âaî âæåüc nãu trãn, táút caí caïc quaï trçnh vaì cäng âoaûn cäng nghãû âæåüc cå khê hoaï,
loaûi træì sæû tiãúp xuïc cuía cäng nhán thao taïc våïi canh træåìng vaì caïc saín pháøm chuyãøn hoaï
cuía chuïng. Trong quaï trçnh nuäi cáúy, nhiãût âäü, âäü áøm mäi træåìng vaì khäng khê, säú voìng
quay cuía maïy khuáúy, haìm læåüng CO2 vaì O2 trong pha khê laì nhæîng thäng säú cáön âiãöu
chènh.
Thiãút bë âãø nuäi cáúy liãn tuûc caïc chuíng náúm mäúc
Loaûi thiãút bë naìy âaím
baío khuáúy träün vaì laìm tåi
táút caí bãö daìy cuía mäi
træåìng trong quaï trçnh nuäi
cáúy, ngàn ngæìa khä raïo cuía
caïc låïp bãn trãn, cuîng nhæ
tàng cæåìng quaï trçnh.
Thiãút bë âãø nuäi cáúy
náúm mäúc (hçnh 9.7) gäöm
thuìng chæïa mäi træåìng 1,
thuìng âãø chuáøn bë váût liãûu
cáúy 6, näöi tiãût truìng 2, cå
cáúu âãø laìm laûnh vaì laìm áøm
mäi træåìng 3, cå cáúu âãø cáúy
giäúng 4 vaì thiãút bë âãø nuäi
cáúy 5.
Thiãút bë âãø nuäi cáúy
(hçnh 9.8) coï daûng thaïp
âæåüc ngàn bàòng nhæîng
âoaû n äú n g tän våï i nàõ p
hçnh cáöu 1 vaì âaïy noïn 6 coï

188

äø chàûn. Trong pháön trung
Simpo PDF Merge p coï vêt taíiUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
tám cuía thaï and Split 3 vaì
truûc. Caïc voìng xoàõn äúc cuía
truûc laì nhæîng voìng giaïn
âoaû n vaì trong caï c khoaí n g
giæîa chuïng ngæåìi ta làõp âàût caïc chäút
ngæåüc 4 âãø nghiãön canh træåìng âaî
âæåüc nuäi cáúy.
Mäi træåìng tiãût truìng âaî âæåüc Naûp mäi træåìng âaî
cáúy giäúng náúm mäúc cho vaìo âoaûn âæåüc cáúy giäúng
äúng trãn vaìo thåìi gian hoaût âäüng cuía
thiãút bë. Táúm ngæåüc ngàn caín sæû
quay cuía mäi træåìng vaì hæåïng tåïi
vêt taíi, âæåìng xoàõn äúc trãn cuía vêt taíi
âæåüc måí räüng hån. Thåìi gian mäi
træåìng åí vuìng trãn cuía thaïp khoaíng
12 h. Mäi træåìng tæì vuìng âáöu vaìo
vuìng thæï hai, taûi âáy xaíy ra sæû phaït
triãøn läga cuía giäúng cáúy vaì taïch
nhiãût. Thaíi nhiãût tæì canh træåìng
âæåüc thæûc hiãûn qua bãö màût vêt taíi,
cho nãn phaíi naûp taïc nhán laûnh vaìo
truûc räùng vaì vaìo caïc âæåìng xoàõn.
Âoaûn äúng tän trãn âæåüc trang
bë táúm âäúi 2 âãø chuyãøn mäi træåìng
âãún vêt taíi 3. Caïc âoaûn äúng åí giæîa laì
nhæîng tæåìng keïp, tæåìng bãn trong
âæåüc âäüt läù, coìn caïc tæåìng bãn ngoaìi
coï caïc cæía 5 vaì khåïp näúi 7 âãø naûp
khäng khê. Caïc âoaün äúng âæåüc näúi
laûi nhåì caïc màût bêch. Dáùn âäüng vêt
taíi âæåüc thæûc hiãûn qua bäü truyãön
âäüng 8 làõp trãn nàõp thaïp.
Trong quaï trçnh giäúng phaït Thaïo canh træåìng

triãøn, mäi træåìng âæåüc khuáúy träün
Hçnh 9.8. Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût

189

mäüt säú láön bàòng caïc chäút ngæåüc vaì
Simpo PDF c thäø i khäng khê Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âæåü Merge and Split tiãû t truì n g âaî
âæåüc âiãöu hoaì qua caïc tæåìng bãn trong âäüt läù cuía caïc âoaûn äúng giæîa thaïp. Thåìi gian quaï
trçnh nuäi cáúy trong vuìng thæï hai 14 h.
Canh træåìng âaî âæåüc nuäi cáúy cho vaìo pháön dæåïi cuía thaïp. Taûi âáy xaíy ra sæû têch
luyî protein vaì caïc enzim. Quaï trçnh keïo daìi 8 ÷12 h. Sau âoï khäúi canh træåìng âæåüc
nghiãön nhåì caïc chäút ngæåüc vaì âæa âãún cäng âoaûn tiãúp theo. Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía
khäúi canh træåìng åí bãn trong thaïp âæåüc xaïc âënh båíi thåìi gian nuäi cáúy giäúng.
Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût daûng baín moíng. Thiãút bë (hçnh 9.9) laì bçnh
xilanh 4 âæåüc phán chia thaình caïc lä 6, 9,10 nhåì caïc baín âäüt läù 8. Caïc baín âäüt läù âæåüc
làõp chàût trãn caïc truûc quay 7. Trong mäùi lä coï cå cáúu âaío träün, âæåüc làõp chàût trãn truûc
räùng dáùn âäüng 3. Cå cáúu chuyãøn âaío laì nhæîng hãû dao 14 vaì 13 âæåüc làõp cäú âënh trãn caïc
bãö màût ngang vaì âæïng, chuïng âæåüc gàõn chàût trãn caïc táúm dáùn hæåïng 15. Caïc dao räùng
nàòm ngang åí dæåïi coï caïc läù, coìn caïc dao åí trãn âæåüc gàõn chàût trãn caïc táúm dáùn hæåïng coï
raînh nhàòm taûo khaí nàng âiãöu chènh chiãöu cao.
Caïc dao âæïng 13 âæåüc âënh vë trãn caïc truûc dáùn hæåïng 12 mäüt caïch tæû do våïi muûc
âêch nhàòm tiãúp xuïc våïi tæåìng thiãút bë khi chuïng quay.
Naûp mäi træåìng
âaî âæåüc cáúy

b)

190

Thaïo saín pháøm


Pháön dæåïi cuía thiãút bë coï bäü chuyãøn âaío 11 âæåüc gàõn chàût trãn truûc ngang. Thiãút bë
âæåüc trang bë caïc aïo trao âäøi nhiãût 1, caïc cæía 5 âãø naûp mäi træåìng dinh dæåîng vaì thaïo
thaình pháøm. Naûp mäi træåìng dinh dæåîng âaî cáúy vaì tiãût truìng vaìo lä âáöu cuía thiãút bë qua
cæía 5 vaì måí dáùn âäüng cuía cå cáúu âaío träün. Khi âoï mäi træåìng âæåüc träün âãöu vaì âæåüc
phán bäø khàõp diãûn têch cuía táúm âäüt läù 8. Khi cå cáúu âaío träün hoaût âäüng dæåïi taïc âäüng
cuía mäi træåìng, caïc dao eïp mäi træåìng vaìo tæåìng cuía thiãút bë vaì naûo mäi træåìng bë dênh
vaìo tæåìng. Kãút thuïc pha nuäi cáúy âáöu tiãn, táúm 8 quay laìm cho canh træåìng råi xuäúng lä
thæï hai vaì âæåüc phán bäø trãn caïc táúm âäüt läù nhåì cå cáúu chuyãøn âaío. Cho nãn caïc lä coìn
laûi cuía thiãút bë âæåüc naûp âáöy. Qua 36-48 h sau khi maïy bàõt âáöu hoaût âäüng thaïo thaình
pháøm qua pháön noïn cuía dung læåüng nhåì bäü chuyãøn âäøi.
Trong quaï trçnh nuäi cáúy, khäng khê âãø thaíi nhiãût vaì cung cáúp oxy âæåüc âáøy vaìo
thiãút bë qua khåïp näúi 2 nàòm dæåïi mäùi lä. Trong mäùi lä viãûc chuyãøn âäøi âæåüc tiãún haình
mäüt caïch giaïn âoaûn. Âäöng thåìi cæåìng âäü chuyãøn âaío âæåüc læûa choün täúi æu cho giai âoaûn
phaït triãøn.
Khaí nàng thay âäøi chiãöu cao phán bäú cuía dao nàòm ngang phêa trãn laìm cho kãút
cáúu cuía thiãút bë tråí nãn linh âäüng vaì cho pheïp tàng nàng suáút so våïi nhæîng thiãút bë khaïc.

9.7. THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG RÀÕN DAÛNG
THUÌNG QUAY
Thiãút bë nuäi cáúy bàòng cå khê hoaï cuía Haîng Valerschein (Myî). Loaûi naìy laì thiãút
bë nàòm ngang daûng thuìng quay coï âæåìng kênh 2100 vaì chiãöu daìi 5200 mm. Trãn bãö màût
cuía noï âæåüc phán bäø caïc âai tæûa, baïnh ràng bë âäüng vaì caïc cæía âãø naûp vaì thaïo (hçnh
9.10).
Caïc âai tæûa âæåüc âënh vë trãn khung moïng nãön. Bäü dáùn âäüng laìm chuyãøn âäüng
baïnh ràng bë âäüng. Bäü dáùn âäüng gäöm häüp giaím täúc hai cáúp vaì âäüng cå hai täúc âäü våïi
cäng suáút 15 kW, säú voìng quay cuía truûc 960 ÷ 1800 voìng/phuït.
Caïc âæåìng äúng dáùn khäng khê vaì næåïc âæåüc bäú trê åí caïc âaïy elip. Quaût 14 âáøy
khäng khê våïi læåüng 2000 m3/h vaìo thiãút bë qua äúng khuãúch taïn nhàòm âaím baío phán bäø
doìng theo chu vi thuìng quay. Hãû thäøi khê âæåüc âoïng kên båíi âæåìng äúng 8 vaì xyclon 7 âãø

191

laìm saûch khäng khê vaì taïch buûi. Bãn trong voí 1 coï giaìn âãø phán bäø mäi træåìng. Naûp mäi
Simpo PDF ng dinh andng tiãûtUnregistered tVersion - http://www.simpopdf.com cáúy canh
træåì Merge dæåî Split truìng våïi mäü læåüng 2000 kg vaìo thuìng quay vaì nuäi
træåìng åí säú voìng quay 1 voìng/phuït, thäøi khäng khê coï âäü áøm cao vaì âiãöu chènh nhiãût âäü
cuía noï phuì håüp våïi sæû phaït triãøn cuía giäúng.
Thuìng quay laìm chuyãøn âaío mäi træåìng, laìm tàng trao âäøi nhiãût vaì trao âäøi khäúi,
nhåì âoï maì bãö daìy cuía låïp mäi træåìng coï thãø âaût 200 mm.

Hçnh 9.10. Thiãút bë âãø nuäi cáúy chuíng náúm mäúc
daûng thuìng quay cuía Haîng Valerschein:
1- Voí; 2- Cæía ; 3- ÄÚng goïp; 4- Baïnh ràng; 5- Âai tæûa; 6- Bäü laìm tåi; 7-
Xyclon; 8- Âæåìng äúng thaíi khäng khê; 9- ÄÚng khuãúch taïn khäng khê; 10- Dáùn
âäüng;
11- Khåïp näúi; 12- Bãû tæûa; 13- ÄÚng dáùn khäng khê; 14- Quaût

Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût- saín pháøm täøng håüp sinh hoüc protein. Våïi muûc
âêch âån giaín hoaï kãút cáúu, tàng cæåìng quaï trçnh âaío träün vaì thäøi mäi træåìng cuîng nhæ âãø
laìm täút hån caïc âiãöu kiãûn nuäi cáúy vi sinh váût, trãn caïc tæåìng cuía thuìng quay âæåüc âënh
vë caïc caïnh âaìn häöi. Âáöu äúng thoaït håi âæåüc bäú trê bãn trong thiãút bë. Noï âæåüc phán
nhaïnh vaì âäöng thåìi duìng âãø thaïo canh træåìng nuäi cáúy.
Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût (hçnh 9.11) âæåüc thãø hiãûn åí daûng quay xung quanh
truûc nàòm ngang cuía thuìng 1, coï cæía naûp liãûu 5 vaì hai ngoîng truûc räùng 6.

192


Hçnh 9.11. Thiãút bë âãø nuäi cáúy vi sinh váût- taûo sinh khäúi protein
ÅÍ âáöu mäüt trong nhæîng nhaïnh äúng âæåüc âënh vë caïc chäút duìng âãø truyãön dao âäüng
cho caïc caïnh khi thuìng quay. Cæía naûp liãûu coï vaíi boüc.
Caïc äúng 7 vaì 11 âæåüc càõm vaìo caïc läù cuía chäút. ÄÚng 7 duìng âãø naûp håi, nuåïc tiãût
truìng, khäng khê, canh træåìng âaî âæåüc cáúy, coìn äúng 11- âãø thaíi håi vaì huyãön phuì cuía
canh træåìng nuäi cáúy.
Naûp mäi træåìng dinh dæåîng, vê duû nhæ caïm luïa mç vaìo thuìng quay. Sau âoï naûp håi
qua van 9 theo âæåìng äúng 7 âãø tiãût truìng mäi træåìng. Tiãún haình quaï trçnh tiãût truìng åí aïp
suáút håi 0,2 ÷ 0,3 MPa trong 60 ÷ 70 phuït. Sau âoï laìm laûnh mäi træåìng do thaíi nhiãût qua
voí vaì gåì 2 cuía thuìng. Âãø tàng nhanh quaï trçnh laìm laûnh coï thãø æïng duûng thäøi khäng khê
laûnh hay tæåïi næåïc laûnh lãn thuìng. Sau khi laìm laûnh mäi træåìng, naûp næåïc tiãût truìng vaì
huyãön phuì cuía canh træåìng âaî âæåüc cáúy vaìo thuìng.
Duìng khäng khê coï trong thuìng âãø thäng gioï mäi træåìng, âiãöu naìy coï khaí nàng khi
naûp mäi træåìng våïi mäüt læåüng 3 ÷ 5 kg/m3.
Khi cháút liãûu riãng cuía thuìng tæång âäúi låïn thç phaíi naûp oxy tæì bãn ngoaìi hay åí
chãú âäü tæû âäüng thäng gioï cuía thuìng âãø tiãún haình nuäi cáúy.
Cuäúi cuìng vàûn chàût voìng bao vaíi loüc trãn cæía 5, khi thuìng quay caïc caïnh âaìn häöi 3
bë va âáûp vaìo caïc chäút 4 âãø taûo ra soïng dao âäüng cuía khäng khê trong thuìng. Kãút quaí
trãn dáùn âãún sæû hçnh thaình quaï trçnh naûp khäng khê cho hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût.
Sau khi kãút thuïc quaï trçnh nuäi cáúy, naûp næåïc tiãût truìng theo tyí lãû 1:15 âãø huyãön
phuì hoaï canh træåìng vi sinh váût vaì naûp vaìo thuìng quay qua van 8 theo âæåìng äúng 7.
Huyãön phuì thoaït ra theo âæåìng äúng 11 bàòng phæång phaïp eïp håi hay thäøi bàòng khäng
khê tiãût truìng.
Sau khi kãút thuïc chu kyì nuäi cáúy vi sinh váût, ræía thuìng quay vaì tiãût truìng bàòng håi.
Næåïc ræía thaíi ra ngoaìi qua läù xaí âaî âæåüc nuït 10 âáûy kên træåïc âoï.
Thiãút bë liãn tuûc âãø nuäi cáúy vi sinh váût theo phæång phaïp bãö màût. Loaûi thiãút bë
naìy cho pheïp tàng cæåìng quaï trçnh nuäi cáúy vi sinh váût theo phæång phaïp naûp mäi

193

træåìng nuäi cáúy vaì khäng khê bàòng xung âäüng, cho pheïp thu nháûn pháön trêch ly tæì canh
Simpo PDF ng nuäi and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
træåì Merge cáúy.
Thiãút bë (hçnh 9.12) gäöm bäü naûp 1, bäü âënh læåüng 2, näöi tiãût truìng 3, cå cáúu laìm
saûch vaì laìm áøm mäi træåìng 7 vaì bäü âãø nuäi cáúy vi sinh váût. Bäü nuäi cáúy âæåüc quay
quanh truûc ngang cuía thuìng quay 17, åí bãö màût sæåìn bãn trong cuía thuìng coï caïc caïnh 15.
Thuìng âæåüc trang bë cå cáúu âãø naûp mäi træåìng giäúng, khäng khê vaì bäü trêch ly 20. Cå
cáúu âãø naûp mäi træåìng giäúng vaì khäng khê laì mäüt ngoîng truûc coï caïc raînh toaí tia 11 âæåüc
làõp chàût trãn thuìng vaì âæåüc trang bë caïc âoaûn äúng hæåïng theo âæåìng kênh 10 vaì 13 âãø
naûp mäi træåìng giäúng vaì khäng khê.

Håi
Håi

Næåïc ngæng

Taïch sinh khäúi
Thaïo næåïc laìm maït

Hçnh 9.12. Thiãút bë liãn tuûc âãø nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp bãö màût

Bäü trêch ly coï caïc âoaûn äúng 8, 17, 16 âãø naûp dung mäi, thoaït khäng khê thaíi vaì
pháön chiãút cuía canh træåìng nuäi cáúy. Vaíi loüc âæåüc bët chàût trãn âoaûn äúng 17.
Mäi træåìng âæåüc naûp liãn tuûc vaìo näöi tiãût truìng qua thuìng naûp liãûu 1 vaì bäü âënh
læåüng, taûi âáy mäi træåìng âæåüc tiãût truìng våïi caïc thäng säú quy âënh. Mäi træåìng tiãût
truìng qua bäü âënh læåüng 6 vaìo cå cáúu 7 âãø laìm laûnh, laìm áøm bàòng phæång phaïp naûp
næåïc tiãût truìng tæì bäü âënh læåüng 5 vaì âæåüc cáúy giäúng, giäúng âæåüc naûp vaìo tæì bäü âënh
læåüng 4. Canh træåìng naûp vaìo thuìng qua cå cáúu naûp mäi træåìng nuäi cáúy vaì khäng khê.
Viãûc naûp âæåüc thæûc hiãûn vaìo thåìi âiãøm caïc raînh toaí tia 11 vaì caïc âoaûn äúng 10, 13 truìng

194

nhau. Dao âäüng soïng bàòng xung læåüng âæåüc truyãön cho bäü chæïa khäng khê vaì caïc tiãøu
Simpo PDFnMerge and Splittàng quaï trçnh nuäi cáúy. - http://www.simpopdf.com
pháö mäi træåìng laìm Unregistered Version
Bäü trêch ly laì mäüt äúng räùng coï vêt taíi 19 åí bãn trong, pháön thoaït cuía noï coï bäü eïp 9.
Âãø nuäi cáúy vi sinh váût trong thiãút bë, mäi træåìng nuäi cáúy âæåüc chuyãøn âaío nhåì
caïc caïnh 15. Täúc âäü chuyãøn âaío cuía mäi træåìng doüc theo bãö màût sæåìn cuía thuìng quay
coï thãø âiãöu chènh bàòng phæång phaïp thay âäøi säú voìng quay cuía thuìng vaì goïc nghiãng
cuía caïc caïnh. Giäúng âæåüc nuäi cáúy våïi mäi træåìng âæåüc chuyãøn vaìo cå cáúu naûp 18 cuía
maïy trêch ly nhåì caïnh cuäúi cuìng, taûi âáy vêt taíi chuyãøn âãún pháön thoaït vaì maïy eïp seî neïn
canh træåìng laûi. Naûp dung mäi vaìo bäü trêch ly qua âoaûn äúng 8 cuìng chiãöu våïi mäi
træåìng nuäi cáúy.
Pháön chiãút thoaït ra qua âoaûn äúng 16, coìn khäng khê thaíi qua âoaûn äúng 17 coï vaíi
loüc. Khi thoaït thç doìng khäng khê chuyãøn hæåïng våïi mäüt goïc 1800, nhåì âoï maì caïc pháön
tæí lå læíng bë läi cuäún vaìo pháön chiãút cuía canh træåìng. Viãûc thaíi nhiãût âæåüc thæûc hiãûn
bàòng phæång phaïp tæåïi bãö màût bãn ngoaìi cuía thuìng quay hay qua aïo næåïc.
Nhæîng mä taí kãút cáúu âaî âæåüc nãu trãn, cho cå såí âãø khàóng âënh ràòng nhæîng âiãøm
âàûc biãût vãö kãút cáúu cuía caïc thiãút bë nuäi cáúy daûng thaïp coï trang bë aïo âiãöu nhiãût våïi caïc
cå cáúu chuyãøn âaío bãn trong, cuîng nhæ caïc thiãút bë daûng thuìng quay coï nàng suáút âån vë
låïn, cho pheïp tiãún haình quaï trçnh nuäi cáúy våïi låïp coï chiãöu cao tæì 200 âãún 1000 mm
trong caïc âiãöu kiãûn kên vaì tiãût truìng laì nhæîng thiãút bë coï triãøn voüng nháút âãø saín xuáút
giäúng våïi mæïc âäü låïn vaì âãø saín xuáút pháön cä âàûc chæïa protein vaì enzim trãn caïc mäi
træåìng ràõn tåi.

195


Chæång 10

CAÏC THIÃÚT BË LÃN MEN NUÄI CÁÚY CHÇM VI SINH VÁÛT
TRONG CAÏC MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG LOÍNG

Nuäi cáúy vi sinh váût âãø saín xuáút caïc saín pháøm cuía caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc laì
quaï trçnh tinh vi vaì phæïc taûp nháút âãø thu nháûn caïc saín pháøm täøng håüp vi sinh. Täøng håüp
sinh hoüc caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc do vi sinh váût taûo ra phuû thuäüc vaìo mäüt säú yãúu täú
nhæ nhiãût âäü, pH cuía mäi træåìng vaì canh træåìng phaït triãøn, näöng âäü hoaì tan, thåìi gian
nuäi cáúy, kãút cáúu vaì váût liãûu thiãút bë... Trong chæång naìy chuïng täi seî giåïi thiãûu mäüt säú
thiãút bë lãn men cäng nghiãûp âæåüc æïng duûng âãø cáúy chçm vi sinh váût.
Phuû thuäüc vaìo caïc phæång phaïp æïng duûng âãø âaïnh giaï hoaût âäüng thiãút bë lãn men
duìng âãø cáúy chçm vi sinh váût vaì âæåüc chia ra mäüt säú nhoïm theo caïc dáúu hiãûu sau:
Theo phæång phaïp nuäi cáúy - caïc thiãút bë hoaût âäüng liãn tuûc vaì giaïn âoaûn.
Theo âäü tiãût truìng - caïc thiãút bë kên vaì caïc thiãút bë khäng âoìi hoíi âäü kên nghiãm
ngàût.
Theo kãút cáúu - caïc thiãút bë lãn men coï bäü khuãúch taïn vaì tuabin, coï maïy thäng gioï
daûng quay, coï bäü âaío träün cå hoüc, coï voìng tuáön hoaìn bãn ngoaìi; caïc thiãút bë lãn men
daûng thaïp, coï hãû thäng gioï kiãøu phun.
Theo phæång phaïp cung cáúp nàng læåüng vaì täø chæïc khuáúy träün, thäng gioï - caïc
thiãút bë cung cáúp nàng læåüng cho pha khê, pha loíng vaì pha täøng håüp.
Trong cäng nghiãûp vi sinh thæûc tãú háöu nhæ táút caí caïc quaï trçnh nuäi cáúy saín xuáút ra
caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc âæåüc tiãún haình bàòng phæång phaïp giaïn âoaûn trong caïc âiãöu
kiãûn tiãût truìng.

10.1. CAÏC THIÃÚT BË LÃN MEN NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRONG
ÂIÃÖU KIÃÛN TIÃÛT TRUÌNG
Nuäi cáúy caïc vi sinh váût pháön låïn âæåüc tiãún haình trong caïc âiãöu kiãûn tiãût truìng. Âäü
tiãût truìng cuía quaï trçnh âæåüc âaím baío bàòng phæång phaïp tiãût truìng thiãút bë lãn men, caïc
âæåìng äúng dáùn, caím biãún duûng cuû; naûp mäi træåìng dinh dæåîng tiãût truìng vaì giäúng cáúy
thuáön chuáøn vaìo thiãút bë lãn men âaî âæåüc tiãût truìng; khäng khê tiãût truìng âãø thäng gioï
canh træåìng vaì cháút khæí boüt tiãût truìng; caïc duûng cuû caím biãún tiãût truìng trong thiãút bë lãn

196

men âãø kiãøm tra vaì âiãöu chènh caïc thäng säú cuía quaï trçnh; baío vãû váût âãûm kên truûc cuía
Simpo PDF Merge and Split Unregisterednghãû vaì phuûhttp://www.simpopdf.com y.
bäü chuyãøn âaío, caïc âæåìng äúng cäng Version - tuìng trong quaï trçnh nuäi cáú

10.1.1. Thiãút bë lãn men coï bäü âaío träün cå hoüc daûng suíi boüt
Daûng thiãút bë lãn men naìy âæåüc sæí duûng räüng raîi cho caïc quaï trçnh tiãût truìng âãø
nuäi cáúy vi sinh váût - saín sinh ra caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc.
Thiãút bë lãn men coï thãø têch 63 m3. Daûng thiãút bë lãn men naìy laì mäüt xilanh âæïng
âæåüc chãú taûo bàòng theïp X18H10T hay kim loaûi keïp coï nàõp vaì âaïy hçnh noïn (hçnh 10.1).
Tyí lãû chiãöu cao vaì âæåìng kênh bàòng 2,6:1. Trãn nàõp coï bäü dáùn âäüng cho cå cáúu chuyãøn
âaío vaì cho khæí boüt bàòng cå hoüc; äúng näúi âãø naûp mäi træåìng dinh dæåîng, váût liãûu cáúy,
cháút khæí boüt, naûp vaì thaíi khäng khê; caïc cæía quan saït; cæía âãø âæa voìi ræía; van baío hiãøm
vaì caïc khåïp näúi âãø càõm caïc duûng cuû kiãøm tra.
Khåïp xaí 16 åí âaïy cuía thiãút bë duìng âãø thaïo canh træåìng. Bãn trong coï truûc 6
xuyãn suäút. Caïc cå cáúu chuyãøn âaío âæåüc gàõn chàût trãn truûc. Cå cáúu chuyãøn âaío gäöm coï
caïc tuabin 8 coï âæåìng kênh 600 ÷1000
mm våïi caïc caïnh räüng 150 ÷ 200 mm
âæåüc âënh vë åí 2 táöng, coìn tuabin håí thæï
ba âæåüc gàõn chàût trãn bäü suíi boüt 13 âãø
phán taïn caïc boüt khäng khê. Bäü suíi boüt coï
daûng hçnh thoi âæåüc laìm bàòng nhæîng äúng
âäüt läù. ÅÍ pháön trãn cuía bäü suíi boüt coï
khoaíng 2000 ÷ 3000 läù theo kiãøu baìn cåì.

Hçnh 10.1. Thiãút bë lãn men våïi bäü
âaío träün cå hoüc daûng suíi boüt coï
sæïc chæïa 63 m3:
1- Âäüng cå; 2- Häüp giaím täúc; 3- Khåïp
näúi; 4- ÄØ bi; 5- Voìng bêt kên; 6- Truûc; 7-
Thaình thiãút bë ; 8- Maïy khuáúy träün tuabin;
9- Bäü trao âäøi nhiãût kiãøu äúng xoàõn; 10-
Khåïp näúi; 11- ÄÚng naûp khäng khê; 12-
Maïy träün kiãøu caïnh quaût; 13- Bäü suíi boüt;
14- Maïy khuáúy daûng vêt; 15- ÄØ âåî; 16-
Khåïp âãø thaïo; 17- Aïo; 18- Khåïp naûp liãûu;
19- Khåïp naûp khäng khê

197

Âäüng cå - bäü truyãön âäüng laìm quay truûc 6 vaì caïc cå cáúu âaío träün 8, 12, 14. Sæí
Simpo PDFg bäü giaím täúc vaì bäü dáùn âäüng coï doìng âiãûn khäng âäøi âãø âiãöu chènh vä cáúp säú voìng
duûn Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
quay trong giåïi haûn 110 ÷ 200 voìng/ phuït.
Thiãút bë lãn men âæåüc trang bë aïo 17, gäöm tæì 6 ÷ 8 ä. Mäùi ä coï 8 raînh âæåüc chãú
taûo bàòng theïp goïc coï kêch thæåïc 120×60 mm. Diãûn têch laìm viãûc cuía aïo 60 m2. Bãö màût
laìm viãûc bãn trong 45 m2 gäöm äúng xoàõn 9 coï âæåìng kênh 600 mm våïi säú vêt 23 khi täøng
chiãöu cao cuía ruäüt xoàõn 2,4 m.
Thiãút bë lãn men âæåüc tênh toaïn âãø hoaût âäüng dæåïi aïp suáút dæ 0,25 MPa vaì âãø tiãût
truìng åí nhiãût âäü 130 ÷ 1400C, cuîng nhæ âãø hoaût âäüng dæåïi chán khäng. Trong quaï trçnh
nuäi cáúy vi sinh váût, aïp suáút bãn trong thiãút bë 50 kPa; tiãu hao khäng khê tiãût truìng âãún
1 m3/ (m3/phuït). Chiãöu cao cäüt cháút loíng trong thiãút bë 5 ÷ 6 m khi chiãöu cao cuía thiãút bë
hån 8 m.
Âãø tiãûn låüi cho viãûc thao taïc vaì traïnh nhæîng sai láöm cáön daïn vaìo thiãút bë så âäö chè
dáùn thao taïc (hçnh 10.2).
Âãø âaím baío tiãût truìng trong suäút quaï trçnh (giæî âæåüc håi), caïc truûc cuía cå cáúu
chuyãøn âaío phaíi coï voìng bêt kên. Caïc voìng bêt kên âæåüc tênh toaïn âãø hoaût âäüng åí aïp suáút
0,28 MPa vaì aïp suáút dæ khäng nhoí hån 2,7 kPa, nhiãût âäü 30 ÷ 2500C vaì säú voìng quay
cuía truûc âãún 500 voìng/ phuït. Nhåì caïc voìng âãûm naìy maì ngàn ngæìa âæåüc sæû roì rè mäi
træåìng hay sæû xám nháûp khäng khê vaìo khoang thiãút bë åí vë trê nhä ra cuía truûc.
Voìng bêt kên khi tiãúp xuïc våïi mäi træåìng laìm viãûc âæåüc chãú taûo bàòng theïp
X18H10T vaì X17H13M2T, cuîng nhæ bàòng titan BT-10. Thåìi gian hoaût âäüng äøn âënh
cuía caïc voìng naìy khäng nhoí hån 2000 h khi tuäøi thoü 8000 h. Âäü âaío hæåïng kênh cho
pheïp cuía truûc trong vuìng âãûm kên khäng låïn hån 0,25 mm, âäü âaío chiãöu truûc cuía truûc
khäng låïn hån 0,250.
Âãø saín xuáút låïn caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc bàòng täøng håüp vi sinh, viãûc æïng duûng
caïc thiãút bë lãn men coï thãø têch 63 m3 laì khäng kinh tãú.
Thiãút bë lãn men coï thãø têch 100 m3 âæåüc saín xuáút åí Âæïc. Loaûi naìy thuäüc thiãút bë
xilanh coï bäü dáùn âäüng åí dæåïi cho cå cáúu âaío träün. Cå cáúu âaío träün våïi hai säú voìng quay
cuía truûc - 120 vaì 180 voìng/ phuït. Theo dáúu hiãûu vãö kãút cáúu noï gáön giäúng våïi thiãút bë lãn
men coï thãø têch 63 m3. Baío vãû voìng bêt kên cuía truûc bàòng cæía van dáöu, âæåüc tiãût truìng åí
nhiãût âäü âãún 1400C. Ngoaìi ra coìn coï bêt kên dæû phoìng âãø måí mäüt caïch tæû âäüng khi truûc
ngæìng hoaût âäüng, nhàòm baío vãû voìng bêt kên chênh cuía truûc vaì cho pheïp thay âäøi voìng
bêt kên chênh trong quaï trçnh nuäi cáúy âãø khäng phaï huyí âäü tiãût truìng cuía canh træåìng.
Trãn truûc làõp ba maïy khuáúy âaío kiãøu tuabin daûng måí våïi âæåìng kênh tæì 820 âãún
1100 mm. Thiãút bë lãn men coï bãö màût trao âäøi nhiãût åí bãn trong vaì bãn ngoaìi âãø thaíi nhiãût.

198

Naûp liãûu
Cáúy
Khäng khê thaíi
Dung dëch
chuáøn âäü Næåïc
33 33 34

Håi Thaïo
Khäng khê 40
tiãût truìng
Thaïo
Roït næåïc Láúy máùu
ngæng Næåïc Næåïc
36
36

Hçnh 10.2. Så âäö chè dáùn thao taïc cuía thiãút bë lãn men:
1- Håi vaìo; 2- Khäng khê tiãût truìng vaìo; 3- Khäng khê tiãût truìng hay håi vaìo vuìng bêt
kên; 4- Thoaït håi hay khäng khê tiãût truìng tåïi bäü suíi boüt; 5- Håi hay khäng khê tiãût truìng
vaìo thiãút bë åí pháön trãn; 6- Thaíi håi hay khäng khê tiãût truìng tåïi bäü láúy máùu thæí nghiãûm;
7- Thaíi håi hay khäng khê tiãût truìng; 8- Cå cáúu äúng nhaïnh coï van âiãöu chènh bàòng khê
âäüng hoüc; 9- Naûp håi hay khäng khê tiãût truìng vaìo thiãút bë åí pháön dæåïi; 10- Thaïo næåïc
ngæng; 11- Aïp kãú; 12- Van; 13- ÄÚng thaïo; 14- Van khoaï; 15- Van láúy máùu; 16- Naûp håi
hay khäng khê tiãût truìng khi láúy máùu; 17- Âoaûn äúng âãø näúi aïp kãú kiãøm tra; 18, 25- Caïc
aïp kãú; 19- Van âãø naûp váût liãûu cáúy; 20- Naûp canh træåìng; 21, 23- Naûp dung dëch chuáøn;
22- Thaíi håi hay khäng khê tæì vuìng bêt kên; 24- ÄÚng nhaïnh âãø naûp dung dëch chuáøn; 26-
Cung cáúp khê thaíi tæì thiãút bë; 27- Cung cáúp næåïc; 28- Van roït; 29- Van âãø roït næåïc tæì
aïo; 30- Van âãø naûp næåïc laûnh; 31- ÄÚng nhaïnh âãø naûp næåïc laûnh; 32- Læåüc; 33- Aïp kãú;
34- Van an toaìn; 35- Caím biãún nhiãût âäü; 36, 37- Caïc duûng cuû thæï cáúp âãø âo nhiãût âäü vaì
âäü pH; 38- Caím biãún pH met; 39- Thiãút bë lãn men; 40- Cå cáúu âãø laìm saûch khäng khê
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men âæåüc saín xuáút åí Âæïc:
Thãø têch, m3:
hçnh hoüc: 100
laìm viãûc: 70
Diãûn têch bãö màût, m2:
bãn ngoaìi: 89
bãn trong: 77

199

Aïp suáút laìm viãûc, MPa:
trong thiãút bë: 0,29
trong äúng xoàõn: 0,4
Cäng suáút cuía bäü dáùn âäüng, kW: 120/180
Âæåìng kênh, mm: 3600
Chiãöu cao thiãút bë vaì bäü dáùn âäüng, mm: 14270

Thiãút bë lãn men cuía Haîng Nordon (Phaïp). Kãút cáúu cuía loaûi thiãút bë lãn men naìy
khaïc våïi caïc loaûi âaî nãu åí chäø cå cáúu pháön âaío nàòm åí dæåïi truûc gäöm 6 caïnh âiãöu chènh
coï tiãút diãûn hçnh chæî nháût, coìn cå cáúu cå hoüc âãø khæí boüt nàòm åí phêa trãn gäöm hai caïnh
(tiãút diãûn hçnh chæî nháût) coï caïc gåì cæïng. Khi nuäi cáúy náúm mäúc, caïc caïnh cuía cå cáúu
chuyãøn âaío âæåüc nghiãng dæåïi mäüt goïc 33 ÷ 340. Hçnh 10.3 mä taí så âäö bêt kên truûc nhåì
6 låïp âãûm voìng khêt âæåüc gia cäng så bäü dung dëch 0,5 % phenol tinh thãø. Caïc låïp eïp
chàût laûi trong äúng boüc nhåì caïc gugiäng (vêt cáúy). Âãûm voìng khêt 2 cheìn làõp giæîa truûc 1
vaì cäúc âäüt läù 3. Hai khåïp näúi 8 âæåüc dáùn tåïi caïc läù cäúc. Håi naûp theo caïc khåïp näúi naìy
âãø tiãût truìng caïc voìng bêt. Tiãût truìng åí nhiãût âäü 1350C trong 1 h. Næåïc ngæng chaíy vaìo
pháön dæåïi vaì âæåüc thaíi ra qua khåïp näúi 9. Khi kãút thuïc quaï trçnh tiãût truìng khåïp thaïo
næåïc ngæng âæåüc âoïng laûi vaì khäng khê tiãût truìng qua khåïp 5 vaìo cå cáúu bêt kên. Trong
thåìi gian cuía quaï trçnh nuäi cáúy, aïp suáút khäng khê âæåüc giæî åí mæïc 0,2 ÷ 0,4 MPa.
Sau khi tiãût truìng thiãút bë vaì haû aïp suáút âãún aïp suáút khê quyãøn thç naûp tæû âäüng
khäng khê tiãût truìng âãø taûo aïp suáút 0,2 MPa, vaì chè coï sau âoï måïi naûp næåïc laìm laûnh vaìo
thiãút bë. Thaïo cháút loíng canh træåìng ra khoíi thiãút bë nhåì khäng khê neïn âæåüc tiãût truìng.

Hçnh 10.3. Bêt kên truûc cuía
thiãút bë lãn men:
1- Truûc; 2- Âãûm voìng kên; 3- Cäúc âäüt läù;
4- Voí cuía bäü nuït kên; 5- Khåïp näúi âãø dáùn
khäng khê tiãût truìng; 6- ÄÚng loït eïp;
7- Gugiäng; 8- Khåïp näúi âãø naûp khê;
9- Khåïp näúi âãø thaíi næåïc ngæng

200

Baíng 10.1. Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -âaío träün cå hoüc
cuía Haîng Nordon coï http://www.simpopdf.com

Thãø têch, m3 Säú voìng quay cuía cå Âæåìng kênh, Chiãöu cao, Cäng suáút âäüng
cáúu träün voìng/phuït mm mm cå, kW
2 Tæì 150 dãún 500 2000 3260 7,5
3 250 1100 3910 18,5
15 170 1900 6350 22,5
32 175 2400 8299 30,0
60 160 2900 10650 225,0 (1)
120 120 2800 12150 225,0

Ghi chuï: (1) Cäng suáút âiãûn âaî âæåüc nãu trãn chè trong træåìng håüp sæí duûng thiãút bë lãn men âãø
nuäi cáúy náúm mäúc - cho saín pháøm amiloglucozidaza.

10.1.2. Caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì thäng gioï
mäi træåìng
Caïc thiãút bë maì bãn trong noï coï trang bë caïc voìi phun, äúng khuãúch taïn, caïc bäü laìm
suíi boüt âãø naûp khäng khê âãöu thuäüc loaûi naìy. Khäng khê vaìo âæåüc sæí duûng âãø khuáúy träün
canh træåìng, âãø âaím baío nhu cáöu oxy cho vi sinh
váût vaì âãø thaíi caïc cháút chuyãøn hoaï taûo thaình.
Thiãút bë lãn men daûng xilanh. Thiãút bë loaûi
naìy vãö kãút cáúu bãn ngoaìi tæång tæû nhæ thiãút bë lãn
men coï khuáúy träün bàòng cå hoüc, nhæng bãn trong
khäng coï cå cáúu khuáúy träün bàòng cå hoüc. ÄÚng
khuãúch taïn daûng xilanh 9 coï miãûng loa åí âaïy,
âæåüc làõp bãn trong thiãút bë. Maïy thäng gioï 2 âæåüc
làõp theo âæåìng tám cuía thiãút bë. Nhåì caïc caïnh
hæåïng, khäng khê coï aïp suáút âæåüc âæa vaìo maïy
thäng gioï theo tiãúp tuyãún âãún taïn phãùu troìn laìm

Hçnh 10.4. Thiãút bë lãn men daûng xilanh coï âaío
träün bàòng khê âäüng hoüc vaì thäøi khê mäi træåìng:
1- Khåïp näúi âãø thaïo; 2- Thiãút bë thäøi khê; 3- ÄÚng
xoàõn; 4- Cæía; 5- Khåïp näúi âãø naûp khäng khê;
6- Khåïp thaíi khäng khê; 7- Khåïp naûp liãûu; 8- Cáöu
thang; 9- ÄÚng khuãúch taïn; 10- Aïo; 11- Thaình
thiãút bë; 12- ÄÚng quaï aïp

201

cho nhuî tæång khäng khê - cháút loíng chuyãøn âäüng xoaïy. Nhuî tæång tuáön hoaìn liãn tuûc
Simpo PDF Mergekheïp kên bãn trong theo meïp biãn -cuía xilanh, voìng khäng gian giæîa tæåìng
theo voìng and Split Unregistered Version http://www.simpopdf.com
trong vaì tæåìng ngoaìi thiãút bë, sau âoï mäüt láön næîa laûi lãn trãn qua miãûng loa. Viãûc chuyãøn
âaío vaì thäøi khê maûnh do taûo ra vuìng tuáön hoaìn bãn trong. Âãø thaíi nhiãût sinh lyï coï kãút
quaí hån, ngoaìi aïo 10 coï nhiãöu ngàn coìn bäø sung bãö màût laìm laûnh cuía äúng khuãúch taïn 9.
Kãút cáúu cuía thiãút bë lãn men âæåüc tênh toaïn cho hoaût âäüng dæåïi aïp suáút dæ.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc.
Thãø têch cuía thiãút bë lãn men, m3: 25, 49, 63, 200
Aïp suáút laìm viãûc, MPa: 0,2 ÷ 0,3
Hãû säú chæïa âáöy: 0,5
Täúc âäü thoaït khäng khê tæì thiãút bë thäng gioï, m/s: 25
Tiãu hao khäng khê, m3 cho 1 m3 canh træåìng vi sinh váût: 0,5 ÷ 0,2
Loaûi naìy coï thãø têch laìm viãûc nhoí hån so våïi caïc thiãút bë lãn men âaío träün bàòng cå
hoüc, âæåüc hoaût âäüng våïi mäi træåìng lãn boüt maûnh. Chuïng âæåüc aïp duûng trong nhæîng
træåìng håüp khi giäúng sinh váût khäng cáön phaíi khuáúy träün maûnh vaì âäü nhåït khäng låïn.
Caïc thiãút bë lãn men daûng âæïng. Loaûi thiãút bë naìy duìng âãø tàng cæåìng âäü trao âäøi
khäúi, giaím tiãu hao âån vë cuía khäng khê neïn tiãût truìng vaì tàng täúc âäü täøng håüp sinh hoüc
caïc cháút hoaût hoaï.
Kãút cáúu cuía caïc loaûi thiãút bë lãn men cho pheïp thæûc hiãûn quaï trçnh nuäi cáúy chçm
khi váûn täúc daìi cuía doìng mäi træåìng bàòng 2 m/s vaì låïn hån.
Thiãút bë lãn men daûng âæïng (hçnh 10.5) bao gäöm khäúi truû âæïng 7, bãn trong coï cå
cáúu chuyãøn âaío 8 âæåüc làõp chàût trãn truûc, äúng tuáön hoaìn, thiãút bë thäøi khê, buäöng trao âäøi
nhiãût 5, caïc âoaûn äúng âãø naûp mäi træåìng dinh dæåîng, caïc âoaûn äúng âãø naûp khäng khê, âãø
roït canh træåìng 13 vaì âãø thaíi khê 16.
ÅÍ pháön dæåïi cuía äúng tuáön hoaìn âæåüc làõp cå cáúu chuyãøn âäøi 8 daûng vêt. Caïc caïnh
hæåïng âæåüc phán bäø trãn vaì dæåïi vêt: caïc caïnh trãn thàóng âæïng, coìn caïc caïnh dæåïi
nghiãng.
Hãû tuáön hoaìn cuía thiãút bë lãn men gäöm maïy phun âæåüc näúi våïi pháön dæåïi cuía thiãút
bë, båm vaì caïc âæåìng äúng. ÄÚng tuáön hoaìn 15 coï daûng thiãút bë trao âäøi nhiãût daûng äúng coï
hai äúng goïp. Bãn trong äúng goïp trãn coï hai vaïch âàûc âæåüc âënh vë trong màût phàóng
xuyãn tám, coìn bãn trong äúng goïp dæåïi khäng coï vaïch. Ngoaìi ra bäü trao âäøi nhiãût daûng
äúng coìn coï caïc äúng trao âäøi nhiãût nàòm giæîa caïc äúng goïp thäng nhau vaì näúi nhau båíi caïc
tæåìng chàõn.
Buäöng trao âäøi nhiãût âæåüc làõp chàût trong giaï âåî coï hai bêch vaì coï thãø thaïo làõp dãù

202

daìng âãø sæía chæîa. Bäü khæí boüt bàòng phæång phaïp cå hoüc 4 âæåüc gaï trãn nàõp thiãút bë lãn
Simpo PDF Mergedáùn âäüng cho thiãút bë khæí Version bäún cæía âãø ræía bàòng phæång phaïp cå hoüc,
men 3. Bäü and Split Unregistered boüt 2 vaì - http://www.simpopdf.com
âãöu âæåüc làõp trãn nàõp.

Næåïc Næåïc thaíi

Khäng khê

Mäi træåìng


Hçnh 10.5. Thiãút bë lãn men daûng trao âäøi khäúi maûnh ΦBO - 40 - 0,6:
1- ÄÚng cung cáúp khê âãø thäøi; 2- Bäü dáùn âäüng kên; 3- Nàõp; 4- Cå cáúu khæí boüt; 5-
Miãúng âãûm våïi buäöng trao âäøi nhiãût; 6- Häüp khäng khê; 7- Khäúi truû âæïng; 8- Cå cáúu
chuyãøn âaío; 9- ÄÚng âãø naûp næåïc laûnh; 10- Âäüng cå; 11- Baïnh âai; 12- Truyãön âäüng
bàòng âai hçnh thang; 13- Cå cáúu thaïo dåî; 14- ÄÚng âãø thaíi næåïc; 15- Caïc äúng trao
âäøi nhiãût; 16- ÄÚng thaíi khäng khê; 17- ÄÚng âãø khæí boüt;18- Cæía quan saït

203

Nhåì truyãön âäüng bàòng âai hçnh thang 12, maì âäüng cå 10 laìm chuyãøn âäüng vêt våïi
säú voìng quay 280 ÷ 350 voìng/phuït. Version - http://www.simpopdf.com
Simpo PDF Merge and Split UnregisteredÂãø âaím baío âäü kên vaì âäü tiãût truìng trong quaï trçnh
nuäi cáúy cáön bäú trê voìng bêt kên trãn truûc cuía cå cáúu chuyãøn âaío. Cå cáúu khæí boüt bàòng cå
hoüc âæåüc làõp trãn truûc cuía bäü dáùn âäüng nhåì äúng räùng. Khê thoaït ra tæì cháút loíng âæåüc dáùn
qua äúng räùng trãn. Cå cáúu naìy gäöm bäü âéa hçnh noïn coï gåì. Âiãöu khiãøn âäüng cå taûi chäø
vaì âiãöu khiãøn tæì xa láúy tên hiãûu tæì baíng âiãöu khiãøn.
Âãø khaío saït quaï trçnh nuäi cáúy vi sinh váût, trãn tæåìng thiãút bë phán bäø saïu cæía
quan saït 8. Thiãút bë âæåüc thiãút kãú âãø hoaût âäüng våïi aïp læûc âãún 0,3 MPa.
Caïc bäü pháûn tæû âäüng duìng âãø âiãöu chènh caïc thäng säú cå baín cuía quaï trçnh: nhiãût
âäü canh træåìng bãn trong thiãút bë - theo sæû biãún âäøi tiãu hao næåïc laûnh trong phoìng trao
âäøi nhiãût; læåüng cháút loíng - theo sæû biãún âäøi thoaït ra cuía cháút loíng canh træåìng; näöng âäü
ion hydro - theo sæû måí vaì tàõt cuía båm âënh læåüng naûp kiãöm hay axit; näöng âäü oxy hoaì
tan trong mäi træåìng theo sæû biãún âäøi tiãu hao khäng khê tiãût truìng; tiãu hao mäi træåìng
dinh dæåîng - theo sæû biãún âäøi mäi træåìng dinh dæåîng vaìo thiãút bë vaì näöng âäü sinh khäúi -
theo sæû biãún âäøi tiãu hao mäi træåìng dinh dæåîng.
Kãút cáúu cuía thiãút bë cuîng coï khaí nàng kiãøm tra tiãu hao næåïc laûnh, mæïc âäü âäöng
hoaï nitå, näöng âäü CO2 vaì O2, âäü áøm khäng khê, nhiãût âäü vaì aïp læûc trong nhæîng âiãøm
riãng biãût cuía thiãút bë.
Thiãút bë lãn men naìy coï thãø hoaût âäüng giaïn âoaûn hay liãn tuûc.
Khi kãút thuïc quaï trçnh tiãût truìng vaì laìm laûnh cuía thiãút bë vaì cuía caïc cå cáúu phuû, thç
roït âáöy mäi træåìng dinh dæåîng tiãût truìng vaì tiãún haình cho hoaût âäüng cå cáúu chuyãøn âaío
âãø thæûc hiãûn tuáön hoaìn mäi træåìng theo voìng kheïp kên. Naûp khäng khê neïn mäüt caïch liãn
tuûc qua thiãút bë thäøi khê vaìo khäng gian giæîa tæåìng vaì äúng tuáön hoaìn. Khäng khê cuäún
huït cháút loíng thaình doìng, âáûp våî ra thaình boüt nhoí vaì âæåüc khuáúy träün maûnh våïi mäi
træåìng, taûo ra häùn håüp âäöng hoaï giaí. Chuyãøn âäüng quay cuía mäi træåìng âæåüc taûo nãn
trong äúng tuáön hoaìn nhåì caïc caïnh hæåïng, kãút quaí taûo ra vuìng xoaïy trung tám coï haìm
læåüng khê cao.
Nhåì ma saït cháút loíng våïi pháön gåì cuía caïc äúng trong bäü trao âäøi nhiãût maì sæû chaíy
räúi cuía caïc låïp biãn âæåüc duy trç. Khäng khê thaíi âæåüc taïch ra khoíi cháút loíng vaì âæåüc
thaíi ra qua äúng loït räùng cuía thiãút bë khæí boüt.
Âãø tàng cæåìng quaï trçnh cáön naûp mäi træåìng dinh dæåîng vaìo thiãút bë qua maïy
phun. Båm huït cháút loíng canh træåìng vaì âáøy qua voìi phun cuía maïy phun, cho nãn mæïc
âäü phán taïn cuía cháút dinh dæåîng âaût âæåüc ráút cao vaì taûo ra bãö màût tiãúp xuïc cuía caïc pha
ráút låïn.
Sæû tuáön hoaìn nhiãöu láön cuía canh træåìng trong voìng kheïp kên våïi caïc bãö màût âënh

204

hçnh täút, baío âaím hiãûu suáút cao cuía quaï trçnh vaì baío âaím tênh âäöng nháút cuía häùn håüp
Simpo PDF Merge and SplitgUnregistered Version - http://www.simpopdf.comchaíy cuía taïc
trong khäng gian voìn tuáön hoaìn. Buäöng trao âäøi nhiãût baío âaím täút täúc âäü
nhán laûnh cao laìm cho hãû säú trao âäøi nhiãût låïn. Bäü trao âäøi nhiãût kiãøu chuìm äúng trong
äúng goïp cho pheïp tàng bãö màût âån vë laìm laûnh khoaíng 10 láön låïn hån khi truyãön nàng
læåüng qua tæåìng thiãút bë. Hãû säú truyãön nhiãût âæåüc tàng lãn mäüt säú láön vaì âaût gáön 3900
W/(m2⋅K).
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men daûng âæïng:
Hãû säú chæïa âáöy: 0,6 ÷ 0,7
Thãø têch, m3: 40
Læåüng mäi træåìng âæåüc naûp, m3: âãún 28
Aïp suáút, MPa:
trong tæåìng: 0,6
trong phoìng trao âäøi nhiãût vaì trong aïo ngoaìi: 0,3
trong thiãút bë: 0,1 ÷ 0,6
Cäng suáút bäü dáùn âäüng, kW:
cho cå cáúu khuáúy träün: 125
cho cå cáúu khæí boüt: 40
Säú voìng quay cuía truûc, voìng/phuït:
cho cå cáúu khuáúy träün: 350 vaì 200
cho cå cáúu khæí boüt: 1500

10.2. CAÏC THIÃÚT BË LÃN MEN KHÄNG ÂOÌI HOÍI TIÃÛT TRUÌNG CAÏC
QUAÏ TRÇNH NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT
Caïc quaï trçnh nuäi cáúy saín sinh ra caïc náúm men gia suïc thuäüc caïc quaï trçnh nuäi
cáúy vi sinh váût khäng tiãût truìng. Theo kãút cáúu caïc thiãút bë lãn men, âãø saín xuáút náúm men
tæång tæû nhæ caïc thiãút bë âãø saín xuáút enzim, caïc khaïng sinh chàn nuäi, caïc aminoaxit vaì
caïc saín pháøm täøng håüp khaïc, nhæng khäng coï sæû baío vãû håi vaì khäng khê cuía truûc quay
vaì mäüt säú bäü pháûn kãút cáúu.
Trong nhiãöu træåìng håüp âãø saín xuáút náúm men gia suïc, æïng duûng caïc thiãút bë âaî
âæåüc sæí duûng trong caïc quaï trçnh tiãût truìng.
10.2.1. Caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì âæåìng viãön
tuáön hoaìn bãn trong
Caïc thiãút bë nuäi cáúy náúm men duìng phæång phaïp båm dáng bàòng khê neïn cuía hãû

205

thäúng Lephrancia coï âæåìng viãön tuáön hoaìn bãn trong âæåüc æïng duûng phäø biãún nháút.
Simpo PDF Mergexuáút náúm men thuyí phán thæåìng æïng duûng caïc thiãút bë loaûi naìy coï sæïc chæïa
Trong saín and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
250, 320, 600 vaì 1300 m3. Kãút cáúu caïc thiãút bë lãn men khäng coï caïc thiãút bë cå hoüc âãø
khæí boüt. Boüt âæåüc khæí dæåïi troüng læûc cuía cäüt cháút loíng khi tuáön hoaìn.
Khäng khê vaìo thiãút bë theo äúng trung tám vaìo cháûu, taûi âáy häùn håüp khê - cháút
loíng âæåüc taûo thaình tæì næåïc hoa quaí naûp vaìo vaì tæì cháút loíng åí pháön dæåïi thiãút bë. Häùn
håüp trãn âæåüc chuyãøn âäüng theo äúng khuãúch taïn bãn trong. Mäüt pháön khäng khê âæåüc
taïch ra khoíi boüt vaì thaíi ra khê quyãøn qua läù åí nàõp thiãút bë, coìn mäüt pháön khaïc cuìng våïi
boüt haû xuäúng theo âæåìng raînh voìng giæîa äúng khuãúch taïn vaì tæåìng. Khi chuyãøn âäüng
xuäúng dæåïi boüt bë khæí. Âäü bäüi tuáön hoaìn âaût cao 1,5 ÷ 2 thãø têch cháút loíng hoaût âäüng
trong mäüt phuït. Caïc thiãút bë cäng nghiãûp coï chiãöu cao 12 ÷ 15 m. Boüt dáng cao lãn 10 ÷
12 m. Tiãún haình laìm nguäüi thiãút bë lãn men bàòng tæåïi næåïc tæåìng ngoaìi vaì naûp næåïc vaìo
aïo cuía äúng khuãúch taïn. Tiãu hao khäng khê cho 1 kg náúm men khä laì 20 m3.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men cäng nghiãûp hoaût âäüng åí aïp suáút khê
quyãøn âæåüc giåïi thiãûu åí baíng 10.2.

Baíng 10.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng
khê âäüng hoüc vaì khäúi khê âãø saín xuáút náúm men gia suïc

Thãø têch cuía thiãút bë, m3
Caïc chè säú
320 500 600 1300
Nàng suáút theo læåüng næåïc
hoa quaí chaíy, m3/h 20 ÷ 30 30 ÷ 35 55 ÷ 62
Mäi træåìng pH 4,5 pH 3,5÷4,5 pH 4,2÷4,5
Tiãu hao khäng khê, m3/h âãún 5000 9000 14000÷16000 18000
Aïp suáút dæ cuía khäng khê,
kg læûc / cm2 0,6 0,75 0,4 0,6
Bãö màût laìm laûnh cuía aïo
äúng khuãúch taïn, m2 30 50×3=150 58 50×4=200
Kêch thæåïc cå baín, mm 5700×13350 7600×11200 7400×14175 11000×14500

10.2.2. Thiãút bë lãn men hçnh truû coï bäü pháûn båm dáng bàòng khê neïn
våïi sæïc chæïa 1300 m3
Thiãút bë loaûi naìy âæåüc duìng âãø nuäi cáúy náúm men mäüt caïch liãn tuûc trong næåïc
quaí. Noï gäöm coï voí theïp haìn, âaïy hçnh noïn cuût vaì nàõp hçnh noïn coï läù åí chênh giæîa (hçnh
10.6).

206

Khäng khê

Næåïc
âãø tæåïi

Næåïc

Cháút loíng
canh træåìng

Næåïc
Næåïc
Vaìo hãû thäúng cäúng
thoaït næåïc

Hçnh 10.6. Thiãút bë lãn men hçnh truû coï bäü pháûn båm
dáng bàòng khê neïn våïi sæïc chæïa 1300 m3

Bäún äúng khuãúch taïn 7 âæåüc làõp bãn trong thiãút bë âãø taûo ra bäún doìng tuáön hoaìn
âäüc láûp. Khäng khê neïn âæåüc âáøy qua äúng goïp 2 vaìo caïc äúng trung tám cuía mäùi äúng
khuãúch taïn, åí cuäúi äúng trung tám coï cän vaì cháûu 8.
Thuìng phán phäúi âæåüc âàût trãn nàõp thiãút bë, dëch lãn men, næåïc quaí, náúm men vaì
næåïc amoniac cho vaìo caïc äúng khåïp näúi 3, 4, 5. Táút caí caïc cáúu tæí âæåüc träün laûi vaì taûo ra
mäüt dung dëch dinh dæåîng vaì theo caïc âæåìng äúng coï âæåìng kênh 100 mm chaíy xuäúng
dæåïi caïc cháûu cuía thiãút bë thäøi khê.
Häùn håüp dinh dæåîng khi chaíy traìn qua meïp cháûu âæåüc khuáúy träün våïi khäng khê
thoaït qua khe dæåïi cháûu. Nhuî tæång khäng khê - cháút loíng âæåüc taûo thaình dáng lãn theo
äúng khuãúch taïn âãún táúm chàûn 6 thç bë phaï våî vaì chaíy xuäúng dæåïi. Duìng thiãút bë tæåïi
daûng äúng goïp âãø laìm laûnh tæåìng ngoaìi thiãút bë.

207

10.2.3. Thiãút bë lãn men daûng thaïp
Simpo PDF Merge and Splitmen naìy bao gäöVersion - http://www.simpopdf.com chuyãøn âaío
Caïc thiãút bë lãn Unregistered m loaûi âéa vaì loaûi khäng coï caïc cå cáúu
nàòm ngang. Sæû khaïc biãût cuía loaûi thiãút bë naìy so våïi caïc loaûi thiãút bë âaî âæåüc nãu åí caïc
pháön trãn laì trë säú tyí säú giæîa chiãöu cao vaì âæåìng kênh ráút låïn. Thiãút bë daûng thaïp coï
nhiãöu triãøn voüng båíi kãút cáúu âån giaín, khaí nàng tàng cæåìng quaï trçnh sinh täøng håüp vaì
cäng suáút âån vë låïn.
Æu âiãøm vãö kãút cáúu cuía thiãút bë daûng thaïp laì khäng coï caïc pháön quay chuyãøn âäüng
vaì diãûn têch chiãúm chäù nhoí.
Thiãút bë lãn men daûng phun. Thiãút bë lãn men cuía Âæïc våïi sæû trao âäøi khäúi maûnh.
Coï thãø têch âãún 10003, sæí duûng phæång phaïp caïc tia ngáöm.
Hoaût âäüng cuía thiãút bë (hçnh 10.7) âæåüc mä taí dæåïi âáy: båm ly tám coï chæïc nàng
khæí khê, âáøy cháút loíng âãún cæía vaìo cuía thiãút bë lãn men daûng âæïng. Cháút loíng chaíy
xuäúng doüc theo tæåìng âæïng åí daûng doìng voìng khuyãn. Doìng chaíy räúi åí âáöu cuäúi nàòm
ngang mæïc bãö màût cháút loíng cuía häùn håüp bë thàõt laûi trong tiãút diãûn ngang cuía äúng vaì tæì
âoï chaíy thaình daûng tia âãø taûo ra vuìng aïp suáút tháúp.
Khi taûo häùn håüp âäöng hoaï våïi cháút loíng thç khäng khê âæåüc huït qua läù åí âènh
khoang trong vuìng aïp suáút tháúp. Cháút loíng suíi boüt (åí daûng tia xám nháûp tæû do, do dæû træî
nàng læåüng âäüng hoüc) âãún âaïy cuía thiãút bë lãn men, taûo ra træåìng räúi maûnh trong dung
dëch canh træåìng. Caïc boüt khê tæì âaïy thiãút bë näøi lãn bãö màût, mäüt láön næîa qua træåìng räúi
âæåüc taûo ra tæì caïc tia xám nháûp tæû do.
Nhåì hãû thäøi khê tæång tæû nhæ thãú coï thãø âaím baío cung cáúp oxy cho caïc thiãút bë lãn
men loaûi låïn coï thãø têch âãún 2000 m3, khi cæåìng âäü khuáúy maûnh.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men daûng phun âãø nuäi cáúy náúm mäúc âæåüc giåïi
thiãûu åí baíng 10.3.
Khi täúc âäü chuyãøn âäüng cuía caïc doìng tia 8 ÷ 12 m/s vaì aïp suáút khäng âäøi thç sæû
phán taïn cuía khäng khê seî âaût âæåüc täút. Nhåì taïc âäüng phun åí vuìng vaìo cuía doìng, nhåì
chuyãøn âäüng âiãøm åí tæåìng cuía thiãút bë vaì nhåì âaío träün caïc boüt khê maì thæûc hiãûn viãûc læûa
choün thêch håüp cho xung læåüng cuía doìng naûp tæû do, nhàòm baío âaím sæû khuáúy träün maûnh
canh træåìng nuäi cáúy.
Caïc boüt khäng khê trong luäöng háöu nhæ hoaìn toaìn âãún âaïy thiãút bë, coìn khi näøi lãn
bãö màût thiãút bë chuïng bë phaï huyí båîi træåìng räúi
Trong træåìng håüp giaím læåüng cháút loíng tuáön hoaìn thç sæû phán taïn khäng khê âæåüc
tàng lãn âaïng kãø vaì noï âæåüc phán bäø âãöu theo toaìn thãø têch thiãút bë. Täúc âäü trao âäøi khê
tàng tuyãún tênh våïi sæû tàng doìng cháút loíng tuáön hoaìn vaì tiãu hao nàng læåüng trong mäüt

208

khoaíng hoaût âäüng räüng. Cho nãn quaï trçnh thäøi khê coï thãø âiãöu chènh båîi täúc âäü truyãön
Simpo PDF Mergecaïc thiãút bëUnregistered Version - http://www.simpopdf.com naûp khäng
khê. Trong and Split coï kãút cáúu âæåüc nãu trãn, nhu cáöu vãö nàng læåüng âãø
khê ráút nhoí vaì nàng læåüng cuía doìng tuáön hoaìn seî baío âaím âäü räúi cáön thiãút âãø trao âäøi
khäúi. Nhæîng âiãöu kiãûn cáön thiãút âãø trao âäøi khäúi maûnh trong thiãút bë laì: âäü räúi cao, sæû
phán taïn khäng khê täút, thåìi gian coï màût cuía khäng khê trong canh træåìng láu vaì âäü âäöng
hoaï mäi træåìng cao.

B

Hçnh 10.7. Thiãút bë lãn men daûng phun:

209

1- Cæía khäng khê vaìo; 2- Âæåìng äúng khäng khê thaíi; 3- Háöm thaïo næåïc;
Simpo PDF Merge andthiãút bë; 5- Âæåìng äúVersionp- http://www.simpopdf.com tuáön
4- Tæåìng Split Unregistered ng coï aï ; 6- Âæåìng äúng huït; 7- Båm
hoaìn
Baíng 10.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men daûng phun saín xuáút åí Âæïc
Thãø têch cuía thiãút bë lãn men, m3
Caïc chè säú
200 400 1000
Nàng suáút cuía thiãút bë lãn men (tênh theo cháút khä 250 370
tuyãût âäúi), kg/h
Thãø têch cháút loíng suíi boüt, m3 180 350
Dung læåüng cuía thiãút bë, táún 80 130 400
Nàng suáút cuía caïc båm tuáön hoaìn, táún/h 2500 4400
Bäüi säú tuáön hoaìn cuía caïc båm, thãø têch trong 1 h 30 26 ÷ 30 110
Säú læåüng båm
Tiãu thuû nàng læåüng âiãûn cho caïc båm âãø thäøi khê 1 2 10
vaì âäöng hoaï, kW.h 125 ÷135 210 ÷220 2200
Tiãu hao khäng khê trong khoang suíi boüt coï aïp
suáút giaím, Nm3/h 3600 5000 60000
Kêch thæåïc,mm
âæåìng kênh 6000 8000 11500
chiãöu cao pháön truû 7500 8000 1050

Båm tuáön hoaìn laì bäü pháûn chênh cuía toaìn hãû. Phæång phaïp luäöng ngáöm coï hiãûu
quaí âàûc biãût âäúi våïi caïc quaï trçnh coï täúc âäü trao âäøi khäúi cao.
Trong træåìng håüp täø håüp táöng cuía caïc thiãút bë hay khi phán chia bãn trong thiãút bë
coï sæïc chæïa låïn ra thaình 2 ÷ 3 pháön vaì táút caí caïc ngàn âæåüc näúi laûi nhåì caïc maïng roït âãø
mäi træåìng theo âoï chaíy tæì trãn xuäúng maïng dæåïi, mäùi láön chaíy nhæ thãú âæåüc baío hoaì
oxy cuía khäng khê.
Læåüng cháút tuáön hoaìn âæåüc haûn chãú båíi sæû cáúp liãûu cuía båm chuyãøn. Khi phán bäø
thaình ba táöng læåüng båm cáön thiãút cho thiãút bë åí mäüt táöng våïi chiãöu cao chuyãøn laì bäüi säú
3 thç ruït ngàõn âæåüc 3 láön. Boüt âæåüc taûo thaình trong quaï trçnh thäøi khê cuîng âæåüc chuyãøn
xuäúng dæåïi, cho nãn cå cáúu khæí boüt âæåüc âënh vë åí pháön dæåïi cuía thiãút bë. Tiãún haình
thaíi nhiãût sinh lyï trong bäü trao âäøi nhiãût âàûc biãût.
ÆÏng duûng daûng thiãút bë trãn âãø nuäi cáúy vi sinh váût trong âiãöu kiãûn tiãût truìng ráút
phæïc taûp vç do khoï khàn vãö âäü kên cuía caïc båm tuáön hoaìn, nhæng tiãûn låüi âäúi våïi quaï
trçnh tiãût truìng bàòng håi. Nhæng coï nhæîng æu âiãøm: cå cáúu âån giaín, dung læåüng låïn,
baío âaím thäøi khê maûnh vaì âaím baío truyãön khäúi maì khäng cáön cå cáúu âaío träün, laìm cho
kãút cáúu naìy tråí nãn coï triãøn voüng trong cäng nghiãûp vi sinh.

210

10.2.4. Caïc thiãút bë lãn men coï hãû thäng gioï daûng phun
Simpo PDF Mergethiãút bë naìy âæåüc æïng duûng âãø nuäi http://www.simpopdf.com t trãn mäi
Loaûi and Split Unregistered Version - cáúy chuíng náúm men âàûc biãû
træåìng dinh dæåîng chæïa parafin loíng.
Thiãút bë lãn men Б-50. Kãút cáúu cuía thiãút bë coï daûng dung læåüng xilanh âæïng våïi
sæïc chæïa 800 m3 (hãû säú chæïa âáöy 0,4), âæåüc chia thaình 12 ngàn (hçnh 10.8). Mäùi ngàn coï
cå cáúu khuáúy träün vaì thäøi khê. Thiãút bë âæåüc trang bë caïc bäü âaío träün âãø thæûc hiãûn chæïc
nàng khuáúy träün pha loíng vaì cung cáúp khäng khê.
Trong quaï trçnh quay cuía bäü âaío träün åí vë trê thoaït cháút loíng, khäng khê âæåüc huït
vaìo, vuìng haû aïp âæåüc taûo ra. Khi âoï khäng khê hoaì maûnh vaìo cháút loíng, laìm baío hoaì
oxy cháút loíng.
Khäng khê


Næåïc Næåïc Næåïc Næåïc

Hçnh 10.8. Thiãút bë lãn men Б-50:
1- Raînh voìng; 2- ÄÚng thäng gioï; 3- Bäü khæí boüt; 4- Bäü phán ly; 5- Xilanh; 6- Dáùn
âäüng; 7- Bäü trao âäøi nhiãût; 8- ÄÚng khuãúch taïn; 9- Cäúc xilanh; 10- Cå cáúu phun

Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men Б-50:
Nàng suáút cuía thiãút bë tênh theo sinh khäúi khä tuyãût âäúi, táún/ngaìy 27,0
Nàng suáút thiãút bë khi gaï âàût åí trung tám 13 ngàn, táún/ngaìy: 30
Doìng cháút loíng, m3/h: 37,5
Dung têch, m3:
khi chæa hoaût âäüng: 800
khi hoaût âäüng: 320
Nhiãût âäü hoaût âäüng, 0C: 32 ÷ 34
Diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût, m2: 2700 ÷ 3000

211

Tiãu hao khäng khê, m3/h: 36160
Simpo PDF Merge and Split thäng gioï:
Säú læåüng cå cáúu Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 12
Thiãút bë nuäi cáúy náúm men trãn mäi træåìng ràõn АДР-76-900 âãø nuäi náúm men
parafin. Hiãûn taûi loaûi kãút cáúu naìy âæåüc thæûc nghiãûm räüng raîi trong caïc nhaì maïy saín xuáút
cháút cä chæïa vitamin vaì protein. Thiãút bë lãn men (hçnh 10.9) gäöm voí 1; voìng tuáön hoaìn
âäüt läù 2; äúng khuãúch taïn trung tám 5; caïc cå cáúu thäøi khê 3 âæåüc làõp trong voìng tuáön
hoaìn âäüt läù vaì trong äúng khuãúch taïn trung tám; caïc bäü trao âäøi nhiãût 7 vaì bäü taïch gioüt 4.
Âäüng cå 6 dáùn âäüng cho caïc cå cáúu thäøi khê. Naûp vaìo thiãút bë mäi træåìng dinh dæåîng
chæïa parafin, muäúi khoaïng, caïc nguyãn täú vi læåüng, næåïc amoniac, vaì thaïo thaình pháøm
ra khoíi bäü phán ly qua khåïp näúi. Naûp khäng khê âãø thäøi cho canh træåìng bàòng phæång
phaïp tæû huït. Khi caïc bäü thäng gioï suûc khê cho mäi træåìng thç sæû trao âäøi khäúi âæåüc xaíy
ra qua bäü trao âäøi nhiãût âãø taûo ra nhæîng doìng lãn xuäúng.
Voí thiãút bë âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè, hai låïp, coìn caïc bäü trao âäøi nhiãût, caïc
cå cáúu trao âäøi khê vaì caïc vaïch ngàn - bàòng theïp nguyãn khäúi.

Hçnh 10.9. Thiãút bë nuäi cáúy náúm men trãn mäi træåìng ràõn АДР-76-900

Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men АДР-76-900
Nàng suáút thiãút bë, táún/ngaìy: 30 ÷ 36
3
Dung læåüng, m :
khi chæa hoaût âäüng: 900
khi hoaût âäüng: 450

212

Aïp suáút, MPa: 0,02
Nhiãût and Split ng, C:
0
32 ÷ 34
Simpo PDF Merge âäü hoaût âäüUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
Mäi træåìng, pH: 4,2 ÷ 4,4
2
Diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût, m : 2700
3
Tiãu hao khäng khê (åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng), m /h: 54000
Säú læåüng caïc cå cáúu thäøi khê: 13
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW: 315
Khäúi læåüng, táún: 535
Nhæåüc âiãøm cuía thiãút bë lãn men coï hãû phun åí chäø: truûc thiãút bë bë rung âäüng;
nhiãùm báøn bãö màût trao âäøi nhiãût vaì giaím hãû säú trao âäøi nhiãût.

10.2.5. Thiãút bë lãn men trao âäøi khäúi maûnh
Muûc âêch chênh cuía loaûi thiãút bë naìy laì tàng näöng âäü vi sinh váût trong dung dëch
canh træåìng, tàng âiãöu kiãûn thäøi khê vaì tàng nàng suáút thiãút bë.
Thiãút bë (hçnh 10.10) laì mäüt dung læåüng xilanh 17, bãn trong làõp xilanh hæåïng 2.
Hai âoaûn äúng 4 vaì 18 âënh vë cho xilanh hæåïng trong dung læåüng. Âoaûn äúng 18 âæåüc làõp
chàût âãún âaïy vaì chia dung læåüng ra laìm hai phoìng: phoìng 19 duìng âãø nuäi cáúy canh
træåìng, coìn trong phoìng 20 táûn duûng bäø sung nguyãn liãûu ban âáöu. Âoaûn äúng 4 làõp caïch
màût âaïy cuía dung læåüng. Bãn trong xilanh hæåïng 2 vaì trong khäng gian giæîa tæåìng dung
læåüng vaì âoaûn äúng 4 âæåüc bäú trê caïc äúng goïp 16. Caïc äúng goïp âæåüc làõp chàût båíi caïc äúng
âäüt läù 21.
Trong khäng gian giæîa xilanh hæåïng 2 vaì caïc âoaûn äúng 18 vaì 4 coï caïc bäü trao âäøi
nhiãût 1. Âãø naûp khäng khê âãún caïc äúng goïp trong phoìng 19 duìng äúng goïp phán phäúi 7,
coìn trong phoìng 20 - äúng goïp 5. ÅÍ pháön trãn cuía dung læåüng coï äúng goïp 14 âãø thu nháûn
vaì laìm khä boüt, bãn trong âæåüc làõp caïc âéa hçnh noïn 15. Khäng khê thoaït ra tæì phoìng 19
qua bäü taïch khê 9. Maïy khæí boüt bàòng cå hoüc 12 våïi bäü dáùn hæåïng âæåüc làõp âàût trãn caïc
âéa 15. Mäi træåìng dinh dæåîng âæåüc âáøy vaìo thiãút bë qua khåïp 6. Sinh khäúi âæåüc thaïo ra
khoíi thiãút bë qua khåïp 11, coìn khäng khê - qua khåïp näúi 8 vaì 13.
Thiãút bë hoaût âäüng nhæ sau: naûp häùn håüp dinh dæåîng ban âáöu vaìo phoìng 19 qua
khåïp näúi 3, coìn khäng khê - vaìo thiãút bë qua khåïp näúi 6. Trong phoìng 19 xaíy ra nuäi cáúy
sinh khäúi. Tuáön hoaìn vaì âaío träün cháút loíng âæåüc thæûc hiãûn båîi thiãút bë båm dáng bàòng
khê neïn. Tæì phoìng nuäi cáúy, cháút loíng canh træåìng chaíy qua âoaûn äúng 12 vaìo phoìng 20,
taûi âáy xaíy ra táûn duûng bäø sung nguyãn liãûu. Bãn trong phoìng 19 vaì 20 dung dëch canh
træåìng âæåüc thäøi khê nhåì caïc äúng âæåüc âäüt nhiãöu läù. Sinh khäúi thaïo ra khoíi phoìng cuìng

213

våïi pha boüt âæåüc taûo thaình åí pháön trãn cuía phoìng. Sau âoï boüt näøi lãn theo caïc âæåìng
Simpo PDF Merge and Split Unregistered khoíi cháút -loíng vaì âæåüc cä laûi. Khæí boüt âaî âæåüc cä
raînh giæîa caïc âéa noïn 15, âæåüc taïch Version http://www.simpopdf.com
bàòng bäü khæí boüt cå hoüc 12 vaì thaïo ra qua khåïp näúi 11.
Thaíi khäng khê khoíi phoìng 19 qua khåïp näúi 8 nhåì bäü taïch khê 9, coìn khoíi phoìng
20 - qua khåïp näúi 13.

Hçnh 10.9. Thiãút bë cáúy lãn men trao âäøi khäúi maûnh

10.3. KÃÚT CÁÚU CUÍA CAÏC CÅ CÁÚU THÄØI KHÊ TRONG MAÏY PHUN KIÃØU
TUABIN
Maïy phun kiãøu tuabin - âoï laì loaûi kãút cáúu huït hai táöng coï caïc cæía trãn vaì dæåïi âãø
naûp vaì thaíi dung dëch. Loaûi naìy hoaût âäüng nhæ sau: khäng khê vaìo âæåüc träün våïi cháút
loíng, khi thoaït ra thç khäng khê âæåüc hæåïng lãn trãn vaì sau khi qua bäü trao âäøi nhiãût
âæåüc chia ra laìm hai doìng. Khi âi qua pháön trung tám cuía cå cáúu tuáön hoaìn, doìng thæï
nháút vaìo cæía trãn cuía cå cáúu phun, coìn doìng thæï hai hæåïng xuäúng dæåïi theo âæåìng viãön
cuía cå cáúu tuáön hoaìn vaì khi chuyãøn âäüng dæåïi âaïy giaí thç vaìo cæía dæåïi.

10.3.1. Maïy phun kiãøu tuabin coï caïc voìng âäüt läù

214

Loaûi kãút cáúu naìy âæåüc duìng âãø thäøi khê vaì khuáúy träün mäi træåìng giäúng khi nuäi
Simpo PDF vi sinh váût, âàûc biãûUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
cáúy Merge and Split t laì náúm men.
Nhàòm muûc âêch âån giaín hoaï kãút cáúu cuía maïy phun kiãøu tuabin, cå cáúu âãø phaï
doìng cháút loíng coï daûng voìng âäüt läù, âæåüc làõp giæîa caïc caïnh cuía quaût vaì caïc pháön taûo
âæåìng viãön cuía voí maïy.
Maïy phun (hçnh 10.11) gäöm voí 10 âæåüc 1
làõp chàût trong äúng thäng räùng khê 1 våïi caïc pháön
taûo âæåìng viãön 6 âãø hçnh thaình voìi phun 4; caïc
raînh phán bäø 11 bãn trong voìi phun häùn håüp khê
- cháút loíng; quaût âæåüc làõp trong voí gäöm caïc âéa
9 vaì 8, caïc raînh 3 giæîa caïc âéa, cå cáúu cho doìng
cháút loíng coï daûng voìng âäüt läù 5 âæåüc làõp chàût
giæîa caïc caïnh quaût vaì caïc pháön âäüt läù cuía räto.
Caïc caïnh cuía maïy båm doüc truûc âáøy cháút
loíng canh træåìng vaì dáùn vaìo pháön chaíy 7 cuía
maïy phun, taûi âáy caïc voìng âäüt läù 5 seî taûo ra
nhiãöu voìng nhoí. Caïc doìng naìy seî phun vaìo
khäng khê âæåüc âáøy tæì quaût vaì trong voìi phun 4
seî taûo ra häùn håüp håi - cháút loíng, nhåì caïc caïnh Hçnh 10.11. Maïy phun daûng
khuáúy 11 häùn håüp bë phán taïn trong cháút loíng. tuabin coï caïc voìng âäüt läù
Doìng khê - cháút loíng âæåüc phán taïn chaíy ra
ngoaìi. Loaûi naìy cho pheïp laìm âån giaín hoaï kãút cáúu cuía maïy phun, laìm täút hån sæû phán
taïn khäng khê vaì tàng täúc âäü huït oxy trong cháút loíng.

10.3.2. Maïy phun kiãøu tuabin coï caïc voìi
Maïy phun naìy âæåüc âàûc træng båíi quaï trçnh trao âäøi khäúi täút hån, bàòng caïch náng
cao mæïc phán taïn khê trong cháút loíng vaì tàng læåüng khê xám nháûp vaìo cháút loíng. Âãø
thæûc hiãûn âæåüc âiãöu âoï ngæåìi ta làõp caïc voìi trong
maïy theo âæåìng kênh ngoaìi cuía caïc âéa quaût
nhàòm phaï huyí doìng cháút loíng. Khi âoï nhæîng
âoaûn vaìo cuía caïc caïnh âãø phun häùn håüp khê -
cháút loíng âæåüc phán bäø giæîa caïc voìi.
Maïy phun kiãøu tuabin hçnh 10.12 gäöm coï
voí 8 våïi caïc âoaûn äúng âæåìng viãön 2 âãø hçnh
thaình voìng, voìi phun 4 âæåüc làõp chàût trãn truûc
räùng cuía äúng thäng khê thæï 1; caïc caïnh phán bäø

215
Hçnh 10.12. Maïy phun daûng
tuabin coï caïc voìi

10 bãn trong voìi phun âãø phun häùn håüp khê - cháút loíng vaì quaût gàõn trong voí gäöm hai âéa
Simpo PDF våïi caïc caïnh Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
5, 6 Merge and 3 åí giæîa caïc âéa.
Theo âæåìng kênh ngoaìi cuía caïc âéa ngæåìi ta phán bäø caïc voìi 9 âãø phaï huyí caïc doìng
cháút loíng. Nhæîng âoaûn vaìo cuía caïc nhaïnh 10 âãø phun häùn håüp khê - cháút loíng âæåüc phán
bäø giæîa caïc voìi.
Cháút loíng ban âáöu âæåüc hæåïng tåïi caïc voìi 9 nhåì caïc caïnh 7, taûi âáy cháút loíng âæåüc
phán chia ra mäüt säú doìng, chuïng tiãúp xuïc våïi khäng khê vaìo tæì quaût vaì âáøy vaìo voìi phun
4, räöi tiãúp tuûc phán taïn khê trong cháút loíng nhåì caïc caïnh 10, 9. Sau âoï cháút loíng baîo hoaì
khäng khê âæåüc thoaït ra ngoaìi.

10.4. TÊNH TOAÏN THIÃÚT BË LÃN MEN COÏ BÄÜ ÂAÍO TRÄÜN CÅ HOÜC VAÌ BÄÜ
LAÌM SUÍI BOÜT
Khi tênh toaïn cáön xaïc âënh caïc chè säú cå baín vãö kãút cáúu vaì nàng læåüng cuía thiãút bë
våïi thãø têch chung âaî cho.
Bæåïc âáöu cáön phaíi xaïc láûp khäúi læåüng thãø têch ρ, âäü nhåït âäüng hoüc µ, hãû säú dáùn
nhiãût λ, aïp suáút laìm viãûc trong thiãút bë khi tiãût truìng bàòng håi næåïc, nhiãût dung C. Theo
nghiãn cæïu cuía næåïc ngoaìi, khäúi læåüng thãø têch cuía caïc mäi træåìng dinh dæåîng åí trong
giåïi haûn ρ = 1060 ÷ 1070 kg/ m3; âäü nhåït âäüng hoüc - trong giåïi haûn µ = 0,001 ÷ 0,00155
Pa⋅S, nhiãût dung C = 4186 J/(kg⋅K), hãû säú dáùn nhiãût λ = 0,6 W/ (m⋅K).
Âãø tiãût truìng mäi træåìng dinh dæåîng bãn trong thiãút bë, cáön phaíi taûo ra aïp suáút laìm
viãûc khäng nhoí hån 0,2 MPa. Hãû säú chæïa âáöy mäi træåìng dinh dæåîng cuía thiãút bë phuû
thuäüc vaìo thaình pháön cuía mäi træåìng vaì vaìo daûng vi sinh váût nuäi cáúy k = 0,5 ÷ 0,65.

10.4.1. Tênh toaïn kãút cáúu cuía thiãút bë lãn men
Thãø têch laìm viãûc cuía thiãút bë V1 (m3) âæåüc tênh theo cäng thæïc:
V1 = V.k
Âãø saín xuáút axit amin, caïc cháút khaïng sinh chàn nuäi vaì caïc chãú pháøm enzim,
âæåìng kênh bãn trong DB = 2000 ÷ 3000 mm.
Caïc kêch thæåïc coìn laûi cuía thiãút bë (chiãöu cao cuía pháön elip he; chiãöu cao gáúp meïp
h, bãö màût bãn trong Fb; sæïc chæïa cuía âaïy Vd vaì chiãöu daìy cuía tæåìng âaïy S âæåüc láúy
nhæ sau:
hc = 0,25DB ; h ≥ 2S;
Thãø têch chæa hoaût âäüng cuía thiãút bë Vr tênh theo cäng thæïc:
Vr = Vx + 2Vd

216

Thãø têch cuía pháön xilanh:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered V = V −-2V
Version http://www.simpopdf.com
x r d
Chiãöu cao pháön xilanh cuía thiãút bë:
(V r − 2V d )
Hx =
F
trong âoï : F - diãûn têch tiãút diãûn cuía thiãút bë theo âæåìng kênh trong:
F = 0,785DB
2

Chiãöu cao chung cuía thiãút bë: H e = H x + 2(he + h )

10.4.2. Tênh toaïn bäü khuáúy träün cuía thiãút bë lãn men
Khi nuäi cáúy vi sinh váût trong mäi træåìng dinh dæåîng loíng bàòng phæång phaïp
chçm, do taûo sinh khäúi nãn âäü nhåït cuía cháút loíng canh træåìng tàng lãn, cho nãn sæû khuáúy
träün vaì thäøi khê mäi træåìng bë xáúu âi. Nhàòm tàng cæåìng sæû khuáúy träün huyãön phuì cho
pheïp sæí duûng bäü khuáúy träün daûng tuabin. Âæåìng kênh bäü khuáúy träün daûng tuabin dk (m)
âæåüc tênh theo cäng thæïc:
dk = (0,3 ÷ 0,33)DB
trong âoï: DB- âæåìng kênh bãn trong cuía thiãút bë lãn men.
Tra baíng theo giaï trë dk âãø choün bäü khuáúy träün täúi æu (hãû khuáúy träün coï hiãûu suáút
cao). Caïc daûng cå cáúu khuáúy träün cho cháút loíng coï âäü nhåït khaïc nhau âæåüc nãu trong
baíng 10.4.

Baíng 10.4. Täúc âäü biãn täúi æu cuía caïc cå cáúu khuáúy träün phuû thuäüc
vaìo âäü nhåït cuía mäi træåìng âæåüc khuáúy träün

Âäü nhåït cuía mäi træåìng Váûn täúc biãn täúi æu cuía bäü
Cå cáúu khuáúy träün
Pa.s khuáúy träün, m/s
Caïnh, neo, giaï 0,001 ÷ 4 3,0 ÷ 2,0
4÷8 2,5 ÷1,5
8 ÷ 15 1,5 ÷ 1,0
Daûng tuabin 0,001 ÷ 5 7 ÷ 4,2
5 ÷15 4,3 ÷ 3,4
15 ÷ 25 3,4 ÷ 2,3
Chong choïng 0,001 ÷ 2 4,8 ÷ 16

Säú voìng quay cuía bäü khuáúy träün (voìng/phuït) :

217

ω
n1 =
π-
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Versiond khttp://www.simpopdf.com
Theo giaï trë nháûn âæåüc cuía säú voìng quay, choün täúc âäü thæûc tãú cuía noï. Choün bäü
truyãön âäüng trong baíng tra cæïu theo giaï trë âaî âæåüc nháûn cuía säú voìng quay.
Cäng suáút tiãu thuû (kW) khi maïy khuáúy hoaût âäüng âãø khuáúy träün canh træåìng
khäng âãö cáûp âãún sæû aính hæåíng cuía caïc cå cáúu phuû:
N M = K N ρ c n 3d k
5

trong âoï: KN - chuáøn cäng suáút, phuû thuäüc vaìo cæåìng âäü âaío träün vaì âæåüc âàûc træng båíi
chuáøn ly tám Reynolds (Re);
ρc - tyí troüng mäi træåìng;
n - säú maïy khuáúy träün;
dk - âæåìng kênh maïy, m.
ρ c nd k
2
Re 1 =
µc
trong âoï: µc - âäü nhåït âäüng hoüc cuía mäi træåìng.
Cäng suáút tênh toaïn cho truûc maïy träün, kW:
N P = k 1k 2 (∑ k + 1)N M
trong âoï: k1 - hãû säú chæïa âáöy canh træåìng cuía thiãút bë;
k2 - hãû säú coï tênh âãún sæû tàng cäng suáút do tàng sæïc caín cuía mäi træåìng trong
quaï trçnh phaït triãøn cuía mäi træåìng (k2 = 1,1);
Σk - hãû säú tênh âãún sæû tàng cäng suáút tiãu thuû âãø væåüt thàõng sæïc caín gáy ra do
caïc cå cáúu phuû :
H
k1 = 1
DB
trong âoï: H1- chiãöu cao cuía låïp cháút loíng âæåüc khuáúy träün (âäúi våïi caïc maïy khuáúy träün
daûng tuabin, H1 = 0,75 Ht.b).
Vç vaìo chu kyì phaït triãøn cuía mäüt säú chuíng taûo ra boüt, âãø traïnh sæû toeï boüt, láúy
H1= 0,65 Ht.b.
Khi tênh cäng suáút laìm viãûc cuía bäü khuáúy âaío cáön phaíi tênh âãún nàng suáút thàõng
sæïc caín do caïc cå cáúu phuû gáy nãn.
Âãø thæûc hiãûn âiãöu kiãûn âoï cáön phaíi âæa vaìo hãû säú Σk:
∑ k = kn + kM + kTP + kT

218

trong âoï: kn - hãû säú caín cuía vaïch ngàn phaín xaû;
Simpo PDF MergeM - hãûSplit Unregistered Version -; http://www.simpopdf.com
k and säú caín cuía bäü khung träün phuû
kTP - hãû säú caín cuía äúng âãø naûp khäng khê;
kT - hãû säú caín cuía äúng loït truûc âãø càõm nhiãût kãú.
Trë säú kn, kM, kTP vaì kT phuû thuäüc vaìo daûng maïy khuáúy âæåüc nãu trong baíng 10.5

Baíng 10.5. Trë säú caïc hãû säú k xeït tåïi sæû tàng cäng suáút cuía maïy khuáúy
do täön taûi trong thiãút bë caïc cå cáúu phuû

Daûng cå cáúu khuáúy träün
Cå cáúu phuû Neo vaì Chong
Caïnh Tuabin
giaï choïng
Bäún vaïch ngàn phaín xaû coï bãö daìy B = 0,08DB,
âæåüc phán bäø åí tæåìng thiãút bë 1 - 1,5 0,5
Mäüt caïnh phuû nàòm ngang bàòng caïnh cuía cå
cáúu chuyãøn âaío chênh (theo kêch thæåïc) 0,35 - - -
ÄÚng cho dung dëch quaï aïp 0,2 0,2 0,2 0,1
ÄÚng boüc loït âãø càõm nhiãût kãú hay duûng cuû âo
mæïc kiãøu phao 0,1 0,1 0,1 0,05
Hai äúng âæïng, âæåüc làõp caïch nhau mäüt goïc
hån 900 0,3 0,3 0,3 0,15
Ruäüt xoàõn cuäün phaíi âæåüc làõp doüc tæåìng theo
tæåìng xilanh thiãút bë 2,0 - - -
ÄÚng xoàõn âæåüc làõp åí âaïy thiãút bë, khi âæåìng
kênh cuía äúng 0,033 ÷ 0,54 m 2,5 ÷3,0 - - -
Caïc chi tiãút âãø gia cäú caïc äúng khuãúch taïn - - - 0,05

Cäng suáút âãø thàõng ma saït trong voìng chàõn dáöu cuía truûc:
⎛ h
0,1 c ⎞
⎜ ⎟
Nc = 2
2nd BS c P ⎜ e Sc
− 1⎟
⎜ ⎟
⎝ ⎠
trong âoï: n vaì dB - säú voìng quay, voìng/phuït vaì âæåìng kênh cuía truûc, m;
Sc - chiãöu daìy miãúng âãûm voìng chàõn dáöu cuía truûc;
P - aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê trong thiãút bë trãn mæïc loíng, Pa;
hc - chiãöu cao miãúng âãûm voìng chàõn dáöu, m: (hc = 6Sc).
Âãø xaïc âënh Nc coï thãø láúy P = 0,1 MPa.

219

Xaïc âënh âæåìng kênh truûc dáùn cuía maïy khuáúy theo cäng thæïc gáön âuïng, xuáút phaït
tæì âäü bãön chëu xoàõn cuía truûc:
Mx
d B = 1,7 ⋅ 3 +CM
′
τ CP
trong âoï: Mx - mämen xoàõn trãn truûc maïy khuáúy, N⋅ m;
τ CP - æïng suáút tiãúp cho pheïp âäúi våïi váût liãûu truûc chëu xoàõn;
′
CM - hiãûu chènh roì rè, xoïi moìn váût liãûu, m.
Mä men xoàõn trãn truûc maïy khuáúy:
NP
M x = 0,163
n
trong âoï: NP - cäng suáút tênh cho truûc;
n - hãû säú an toaìn.
Âãø âaím baío âäü bãön cáön phaíi nhán âaûi læåüng nháûn âæåüc theo tênh toaïn dB våïi hãû säú
′
1,25 vaì nháûn âæåüc d B .
Âãø xaïc âënh âæåìng kênh âoaûn truûc nàòm cao hån tuabin nhoí åí phêa dæåïi d B cáön ′′
′
nhán âaûi læåüng d B våïi hãû säú 1,07. Âãø xaïc âënh âæåìng kênh cuía truûc nàòm cao hån tuabin
nhoí åí phêa trãn d B′ khi læu læåüng qua voìng chàõn dáöu cáön nhán trë säú d B våïi hãû säú 1,14.
′′ ′

Truûc âæåüc chãú taûo bàòng theïp CT45. Giåïi haûn bãön cuía theïp CT45 laì σb = 610
MN/m2 (xáúp xè 62 kG/ mm2), hãû säú an toaìn nB = 2,6. ÆÏng suáút cho pheïp âæåüc xaïc âënh
theo tyí säú giæîa âäü bãön giåïi haûn vaì hãû säú an toaìn, ta coï :

[σ ] = σ b
nB
ÆÏng suáút tiãúp cho pheïp: [τ ] = 0,6[σ ] .
ÆÏng suáút cho pheïp âäúi våïi caïc truûc cuía caïc cå cáúu khuáúy träün :
[τ ′] = 0,5[τ ] .
Bãö daìy cuía miãúng âãûm voìng chàõn dáöu (mm):
′′
S c = 0,044 d B
′′
trong âoï: d B - âæåìng kênh cuía truûc, m.
Sau âoï xaïc âënh læûc neïn lãn miãúng âãûm:
h
0, 4 c
PC = π (d B + S c ) ⋅ S c P ⋅ e
′ ′′ Sc

trong âoï: P - Aïp suáút cho pheïp trong thiãút bë khi tiãût truìng, Pa.

220

Cäng suáút âæåüc thiãút láûp cuäúi cuìng NTL (kW) cuía âäüng cå dáùn âäüng cho maïy
Simpo PDF Mergeâæåüc tênh theo cäng thæïc: Version - http://www.simpopdf.com
khuáúy träün and Split Unregistered
(N P + N C )
N TL = 1,15
η
η - hiãûu suáút truyãön âäüng cuía bäü truyãön.
Sau âoï theo trë säú NTL choün dáùn âäüng âæïng, daûng âäüng cå, cäng suáút cuía noï vaì säú
voìng quay.
10.4.3. Cán bàòng nhiãût cho caïc thiãút bë lãn men
Trong quaï trçnh hoaût âäüng cuía vi sinh váût trong thiãút bë, mäüt læåüng nhiãût âæåüc
thoaït ra. Sæû phaït triãøn giäúng bë cháûm laûi khi tàng nhiãût âäü canh træåìng, coìn sau âoï coï
khaí nàng vi sinh váût bë chãút. Âãø ngàn ngæìa hiãûn tæåüng âoï caïc thiãút bë lãn men cáön phaíi
trang bë caïc cå cáúu thaíi nhiãût (äúng xoàõn, aïo, caïc äúng nhiãût).
Læåüng nhiãût thaíi ra tæì canh træåìng vaì tiãu hao næåïc laìm laûnh âæåüc xaïc âënh tæì cán
bàòng nhiãût.

Thu nhiãût Tiãu hao nhiãût
Våïi mäi træåìng dinh dæåîng: Q1 = GnCntn Våïi canh træåìng thaình pháøm: QS = GkCktk
Nhiãût sinh hoüc âæåüc giaíi phoïng khi phaït
triãøn canh træåìng: Q2 = qp
Våïi næåïc laìm laûnh: Q3 = GBCBt1B Våïi næåïc laìm laûnh: Q6 = GBCBt2B
Våïi khäng khê thäøi; Q4 = Li1 Våïi khäng khê thäøi: Q7 = Li2
Täøn tháút nhiãût vaìo mäi træåìng xung quanh
Q8 = 3600 αFa∆t

trong âoï: Gn , GB vaì Gk - khäúi læåüng mäi træåìng dinh dæåîng, næåïc laìm laûnh vaì canh
træåìng thaình pháøm, kg;
Cn , CB , vaì Ck - nhiãût dung riãng cuía mäi træåìng dinh dæåîng, næåïc laìm laûnh
vaì canh træåìng thaình pháøm, kJ/(kg⋅K);
tn , tk , t1B vaì t2B - nhiãût âäü cuía mäi træåìng dinh dæåîng, canh træåìng thaình
pháøm, næåïc laìm laûnh âáöu vaì cuäúi, K;
q - læåüng nhiãût trung bçnh âæåüc giaíi phoïng khi mæïc tàng sinh khäúi cuía chuíng
vi sinh váût, kJ/kg;
p - mæïc tàng sinh khäúi sinh váût, kg/h;
L - læåüng khäng khê âæåüc thäøi, kg/h;

221

i1vaì i2 - entanpi cuía khäng khê måïi vaì khäng khê thaíi, kJ/kg;
Simpo PDF Merge aand Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
F - diãûn têch bãö màût cuía thiãút bë lãn men, m2;
α - hãû säú thaíi nhiãût tæì bãö màût thiãút bë vaìo mäi træåìng xung quanh kW/(m2⋅K);
∆t - hiãûu trung bçnh nhiãût âäü cuía canh træåìng phaït triãøn vaì khäng khê xung
quanh thiãút bë, K.
Phæång trçnh cán bàòng nhiãût âäü cuía thiãút bë lãn men coï daûng:
G BC B (t 2 B − t 1B ) = Q1 + Q 2 − Q 5 − Q 8 − L (i 2 − i 1 )
Âàût Q1 + Q 2 − Q 5 − Q 8 − L (i 2 − i 1 ) = Q , khi âoï tiãu hao næåïc laìm laûnh (kg/h):
Q
GB =
C B (t 2B − t 1B )

Diãûn têch bãö màût truyãön nhiãût cuía thiãút bë lãn men, (m2):
Q
F =
3600K ∆t
trong âoï: K - hãû säú truyãön nhiãût, W/(m2⋅K);
∆t - hiãûu trung bçnh nhiãût âäü cuía canh træåìng phaït triãøn vaì næåïc laìm laûnh, 0C:
1
K =
⎛ 1 δ 1 ⎞
⎜ + +
⎜α ⎟
⎝ 1 λ α2 ⎟
⎠
Âaûi læåüng thaíi nhiãût α2 âäúi våïi næåïc âæåüc xaïc âënh phuû thuäüc vaìo chuáøn Re. Xaïc
âënh âæåüc âaûi læåüng thaíi nhiãût tæì tæåìng tåïi mäi træåìng phaït triãøn α1 seî bë phæïc taûp do sæû
täön taûi trong mäi træåìng mäüt læåüng låïn khäng khê phán taïn ra thaình nhæîng boüt nhoí vaì
laìm giaím âiãöu kiãûn thaíi nhiãût. Cho nãn våïi sai säú xaïc âënh, coï thãø sæí duûng phæång trçnh
thæûc nghiãûm âãø xaïc âënh thaíi nhiãût tæì bãö màût cuía äúng âãún caïc dung dëch âæåìng vaì rè
âæåìng theo tyí troüng vaì âäü nhåït khi âäúi læu tæû nhiãn:
(t CT − t T )
α 1 = 2850 ⋅ 3
µ
trong âoï: tCT vaì tT - nhiãût âäü cuía canh træåìng phaït triãøn vaì nhiãût âäü cuía tæåìng aïo, 0C;
µ - âäü nhåït âäüng hoüc cuía mäi træåìng, Pa⋅S.
Âäü nhåït dung dëch rè âæåìng loaîng coï thãø tênh theo cäng thæïc:
µ = (1,2 + 0,046B − 0,0014Bt ) ⋅ 10 −3
trong âoï: B - näöng âäü cuía dung dëch, %,

222

t - nhiãût âäü cuía dung dëch, 0C.
Simpo PDF Mergecå såí Split Unregistered Versionâäúhttp://www.simpopdf.comlaûnh, coï tênh
Trãn and cuía caïc säú liãûu thæûc nghiãûm - i våïi thiãút bë lãn men coï aïo
âãún sæû nhiãùm báøn tæåìng coï thãø láúy k = 3000 W/(m2⋅K). Tiãu hao khäng khê âãø thäøi canh
træåìng phaït triãøn åí trong giåïi haûn 60 ÷ 120 m3/ (h⋅m3).

223


Chæång 11

THIÃÚT BË PHÁN CHIA PHA LOÍNG VAÌ PHA RÀÕN

Caïc maïy duìng âãø phán chia caïc hãû khäng âäöng nháút trong træåìng ly tám âæåüc goüi
laì maïy ly tám vaì maïy phán ly. Khaïc våïi maïy ly tám, maïy phán ly coï yãúu täú phán ly cao,
bãö màût kãút tuía phaït triãøn, mæïc âäü phán chia caïc hãû phán taïn cao nãn nàng suáút ráút låïn
âãún 300 m3/h.
Trong cäng nghiãûp vi sinh thæåìng sæí duûng caïc maïy ly tám vaì phán ly khaïc nhau
âãø phán chia caïc hãû dë thãø.

11.1. CAÏC THIÃÚT BË ÂÃØ LY TÁM HUYÃÖN PHUÌ
Caïc maïy ly tám âæåüc æïng duûng räüng raîi âãø taïch caïc tiãøu pháön äøn âënh trong dung
dëch caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, caïc dung dëch ræåüu khoíi chãú pháøm hoaût hoaï laìm làõng
etanol, axetol vaì caïc dung mäi hæîu cå khaïc, taïch sinh khäúi khoíi dung dëch canh træåìng,
âãø taïch phæïc hoaût hoaï sinh hoüc (khi kãút tuía bàòng muäúi) tæì caïc dung dëch, cuîng nhæ âãø
phán chia caïc häùn håüp cháút loíng hay caïc huyãön phuì.
Caïc hãû phán taïn thä thæåìng âæåüc phán chia dæåïi taïc âäüng cuía troüng læûc. Tuy nhiãn
khi tyí troüng cuía caïc cáúu tæí coï âäü chãûnh lãûch nhoí vaì âäü nhåït cuía cháút loíng khäng âäöng
nháút cao thç sæû làõng xaíy ra ráút cháûm. Do æïng suáút cuía træåìng læûc ly tám quaïn tênh låïn
hån nhiãöu láön æïng suáút cuía træåìng troüng læûc, cho nãn viãûc phán chia dæåïi taïc âäüng cuía
træåìng ly tám xaíy ra ráút nhanh vaì hoaìn toaìn.
Trong caïc thiãút bë cäng nghiãûp viãûc phán chia bàòng phæång phaïp ly tám âæåüc æïng
duûng âãø taïch caïc tiãøu pháön coï kêch thæåïc tæì 25 mm âãún 0,5 µm.
Phæång phaïp ly tám dæûa trãn cå såí taïc âäüng cuía træåìng ly tám tåïi hãû khäng âäöng
nháút gäöm hai hoàûc nhiãöu pha. Ly tám caïc hãû cháút loíng khäng âäöng nháút âæåüc thæûc hiãûn
bàòng hai phæång phaïp: loüc ly tám qua tæåìng âäüt läù cuía räto, vaïch loüc âæåüc âàût åí pháön
trong cuía räto (maïy ly tám loüc) vaì qua räto làõng coï âoaûn äúng liãön (maïy ly tám làõng).
Âäöng thåìi caïc maïy ly tám täøng håüp kãút håüp caí hai nguyãn tàõc phán chia loüc - làõng cuîng
âæåüc sæí duûng.
Khi taïch huyãön phuì trong caïc maïy ly tám loüc åí trong räto, dæåïi taïc âäüng cuía læûc
ly tám cháút loíng âæåüc loüc qua vaíi loüc hay læåïi kim loaûi, âäöng thåìi caïc tiãøu pháön pha ràõn
bë làõng xuäúng; cháút loíng qua saìng vaì sau âoï qua läù trong räto, xäúi maûnh vaìo tæåìng cuía

223

maïy ly tám, coìn càûn âæåüc thaïo ra trong thåìi gian räto quay hoàûc laì sau khi maïy ngæìng.
Simpo PDF Merge andchia caïc huyãön phuì trong caïc - http://www.simpopdf.com n ràõn coï tyí
Khi phán Split Unregistered Version maïy ly tám làõng, caïc tiãøu pháö
troüng låïn hån tyí troüng cáúu tæí cháút loíng âæåüc làõng xuäúng (dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám
trong âoaûn äúng räto) taûo thaình låïp voìng khuyãn. Cáúu tæí loíng cuîng taûo thaình låïp voìng
khuyãn nhæng nàòm gáön truûc quay hån, cháút loíng trong âæåüc dáùn ra ngoaìi qua meïp traìn
hay nhåì äúng huït; càûn âæåüc thaïo ra theo haình trçnh xaí hay sau khi thiãút bë ngæìng. Viãûc
phán chia nhuî tæång xaíy ra tæång tæû: åí tæåìng räto taûo ra låïp cháút loíng nàûng, coìn gáön truûc
quay - låïp cháút loíng nheû.

11.1.1. Phán loaûi caïc maïy ly tám
Caïc maïy ly tám cäng nghiãûp âæåüc chia ra:
Theo nguyãn tàõc phán chia - kãút tuía, phán chia (phán ly), loüc vaì täøng håüp.
Theo âàûc tênh tiãún haình quaï trçnh ly tám - chu kyì vaì liãn tuûc.
Theo dáúu hiãûu vãö kãút cáúu - nàòm ngang (coï truûc nàòm ngang), nghiãng (coï truûc
nghiãng) vaì âæïng.
Theo phæång phaïp thaíi càûn ra khoíi räto.
Khi saín xuáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc thæåìng sæí duûng caïc maïy ly tám taïc âäüng
chu kyì, thaíi càûn bàòng cå khê hoaï hay thuí cäng, coìn khi saín xuáút låïn - caïc maïy ly tám tæû
âäüng hoaï taïc âäüng liãn tuûc.
Khi læûa choün caïc maïy ly tám cáön phaíi dæûa vaìo caïc âàûc tênh cäng nghãû cuía chuïng
vaì caïc tênh cháút lyï hoüc cuía váût liãûu âem gia cäng (âäü phán taïn cuía pha ràõn, âäü nhåït cuía
pha loíng vaì näöng âäü cuía noï).
Näöng âäü huyãön phuì bàòng tyí säú giæîa læåüng pha ràõn vaì täøng læåüng huyãön phuì. Näöng
âäü huyãön phuì coï thãø thãø hiãûn bàòng pháön tràm theo khäúi læåüng hay pháön tràm theo thãø
têch. Hiãûu näöng âäü giæîa pha ràõn vaì pha loíng caìng låïn thç nàng suáút cuía maïy ly tám làõng
caìng cao.
Læûc ly tám Pl (N) laì âäüng læûc cuía quaï trçnh ly tám:
mv 2 GΩ 2 R GR ω 2
Pl = = =
2 g 900
trong âoï: m - khäúi læåüng cuía maïy vaì cháút loíng, kg;
v - täúc âäü biãn, m/s;
R - baïn kênh bãn trong cuía thuìng quay, m;
G - troüng læåüng cuía váût thãø quay, N; ω - täúc âäü goïc cuía thuìng quay, âäü/s
πω
(Ω = );
30
g - gia täúc råi tæû do, m/s2.

224

Yãúu täú phán chia laì mäüt trong nhæîng chuáøn cå baín âãø læûa choün maïy ly tám hay
Simpo PDF Merge and u täú phán chia xaïc âënh gia täú- http://www.simpopdf.com t triãøn trong
maïy phán ly. Yãú Split Unregistered Version c cuía træåìng ly tám âæåüc phaï
maïy, coï bao nhiãu láön låïn hån gia täúc troüng læûc. Yãúu täú phán chia âæåüc xaïc âënh theo
cäng thæïc:
Ω2R ω 2R
f p = ≅ .
g 900
Yãúu täú phán chia caìng cao thç khaí nàng phán chia cuía maïy caìng låïn. Yãúu täú phán
chia seî tàng âaïng kãø khi tàng säú voìng quay cuía räto. Kyï hiãûu nàng suáút cuía maïy laì chè
säú cå baín cuía maïy hoaût âäüng:
∑ = Fl f p
trong âo : Fl - diãûn têch bãö màût làõng cuía xilanh, m2.

11.1.2. Maïy ly tám daûng làõng vaì daûng loüc
Caïc maïy ly tám thuäüc daûng naìy âæåüc bët kên, coï thiãút bë âiãûn an toaìn vaì thaíi càûn åí
phêa trãn bàòng phæång phaïp thuí cäng. Dáùn âäüng maïy ly tám âæåüc thæûc hiãûn tæì âäüng cå
qua truyãön âäüng bàòng dáy âai hçnh thang. Trong caïc maïy loaûi naìy coï khoaï liãn âäüng cho
âäüng cå vaì nàõp voí khi giaím aïp suáút khê trå trong caïc khoang voí dæåïi 1470 Pa. Caïc chi
tiãút cuía maïy tiãúp xuïc våïi saín pháøm âæåüc chãú taûo bàòng theïp 12X18H10T.
Trong cäng nghiãûp vi sinh maïy ly tám âæïng coï kêch thæåïc nhoí âæåüc sæí duûng räüng
raîi do âäü kên vaì tênh an toaìn cao. Loaûi naìy ráút thuáûn låüi cho nhiãöu quaï trçnh taïch vaì laìm
saûch mäüt læåüng væìa phaíi caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc. Âàûc tênh kyî thuáût cuía chuïng âæåüc
nãu åí baíng 11.1.

11.1.3. Maïy ly tám äúng (maïy ly tám siãu täúc)
Âãø laìm trong caïc huyãön phuì coï chæïa mäüt læåüng khäng âaïng kãø caïc taûp cháút ràõn coï
âäü phán taïn cao, âãø taïch caïc taûp cháút ràõn coï âäü phán taïn cao vaì caïc nhuî tæång thæåìng sæí
duûng maïy ly tám siãu täúc. Khi laìm trong huyãön phuì coï chæïa pha ràõn coï âäü phán taïn cao
hån 1% thç caïc maïy ly tám siãu täúc âæåüc hoaût âäüng theo chu kyì vaì thaïo càûn bàòng
phæång phaïp thuí cäng. Khi taïch nhuî tæång thç caïc maïy ly tám siãu täúc hoaût âäüng liãn
tuûc.
Bäü pháûn kãút cáúu quan troüng cuía maïy ly tám siãu täúc thuäüc loaûi OTP vaì PTR laì
loaûi räto äúng. Maïy siãu ám cao täúc (hçnh 11.1) âæåüc làõp âàût trãn bãû bàòng gang 8, âäöng
thåìi cuîng laì voí âãø baío vãû maïy vaì noï gäöm räto 9, âènh dáùn âäüng 2 âæåüc näúi våïi truûc, bäü
haîm vaì caïc khåïp näúi âãø thu nháûn vaì thaïo cháút loíng 4 vaì 7. Âáöu trãn cuía räto âæåüc näúi
våïi âènh dáùn âäüng qua truûc, coìn âáöu dæåïi thç tyì tæû do vaìo äúng dáùn hæåïng, cho pheïp trung
tám quay cuía räto luän åí hæåïng troüng tám vç âaïy räto chuyãøn dåìi vaìo vë trê troüng tám.

225

Baíng 11.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy ly tám làõng vaì loüc
ОВБ - 403K - 04
Caïc chè säú ОВБ - 303K - 04
ФВБ - 403K - 04
Räto, mm
âæåìng kênh trong 300 400
chiãöu cao hoaût âäüng 150 200
Yãúu täú pháön chia khi säú voìng quay, voìng/phuït
1500 375 500
2440 1000 1300
3460 2000 2680
4250 3000 -
Dung têch, m3 0,05 0,1
Taíi troüng låïn nháút, kg 10 20
Thåìi gian, s
tàng täúúc
haîm 90 90
Cäng suáút âäüng cå, kW 90±30 90±30
Säú voìng quay cuía truûc, voìng/phuït 3 3
Kêch thæåïc cå baín, mm 2850 2850
Khäúi læåüng, kg 1160×700×765 1160×700×765
400 420

Khaí nàng chuyãøn dåìi tæû do âæåüc giaím âãún täúi thiãøu nhàòm giaím sæû nguy hiãøm khi xuáút
hiãûn æïng læûc låïn trong caïc äø bi vaì loaûi træì rung âäüng gáy ra sæû phaï huyí cán bàòng. Bãn
trong räto làõp caïnh quaût 5 âãø truyãön täúc âäü
goïc cuía räto cho cháút loíng. Phåït chàõn 3 åí
dæåïi coï läù trung tám âãø thu nháûn cháút loíng.
Ly tám siãu täúc daûng äúng laìm viãûc våïi säú
voìng quay cuía räto tæì 8000 âãún 45000
voìng/phuït. Dáùn âäüng maïy ly tám âæåüc thæûc
hiãûn tæì âäüng cå 1 nàòm åí pháön trãn cuía maïy,
qua truyãön âäüng dáy âai deût coï cå cáúu càng
âai daûng con làn eïp 10.
Khi maïy hoaût âäüng, huyãön phuì qua
voìi phun cuía äúng naûp liãûu vaìo pháön dæåïi
cuía räto vaì khi quay cuìng räto huyãön phuì
seî chaíy theo tæåìng cuía noï theo hæåïng doüc
truûc. Theo mæïc âäü chuyãøn âäüng doüc theo
räto, huyãön phuì bë phán låïp tæång xæïng våïi Hçnh 11.1.Maïy ly tám siãu täúc

226

tyí troüng cuía caïc pháön trong thaình pháön cháút loíng. Khi âoï tiãøu pháön ràõn trong traûng thaïi
Simpo PDF Merge and SplitiUnregistered bë làõng trãnhttp://www.simpopdf.com
lå læíng bë taïch ra khoí cháút loíng, vaì Version - tæåìng räto, coìn cháút loíng qua läù trãn åí
âáöu räto âæåüc âæa vaìo ngàn roït, vaì sau âoï vaìo thuìng chæïa. Nhåì khäng xaíy ra biãún âäøi
âaïng kãø hæåïng chuyãøn âäüng cuía cháút loíng vaì nhæîng doìng xoaïy räúi, nãn loaûi træì âæåüc
khaí nàng taïi xám nháûp cuía caïc tiãøu pháön vaìo huyãön phuì. Khi kãút thuïc sæû phán chia, maïy
âæåüc dæìng laûi nhåì bäü haîm 6, thaïo räto cuìng càûn, thiãút láûp sæû an toaìn vaì làûp laûi chu kyì
hoaût âäüng.
Ly tám nhuî tæång âæåüc tiãún haình nhæ sau: nhuî tæång theo äúng tiãúp liãûu vaìo pháön
dæåïi cuía räto vaì theo mæïc âäü chuyãøn âäüng lãn, trãn âæåüc phán ra thaình nhæîng cáúu tæí
nàûng vaì nheû. Cáúu tæí nàûng seî qua caïc läù âæåüc phán bäø åí tæåìng räto räöi vaìo âéa roït åí dæåïi
vaì tiãúp tuûc qua âoaûn äúng âãø âæa ra ngoaìi.
Caïc bäü pháûn tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi saín pháøm âãöu âæåüc chãú taûo bàòng theïp
12X18H10T vaì 20X13. Khoang bãn trong cuía khung bàòng gang âæåüc phuí låïp sån chëu
axit. Caïc maïy ly tám siãu täúc ráút goün, tiãûn låüi cho thao taïc vaì coï säú voìng quay låïn, màûc
dáöu âæåìng kênh räto nhoí (baíng 11.2).

Baíng 11.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám siãu täúc

OTP- 101K-1 OTP-151K-1
Caïc chè säú
PTP -101K-1 PTP- 151K-1
Âåìng kênh trong cuía räto, mm 105 150
Säú voìng quay låïn nháút cuía räto, voìng/phuït 15000 13530
Yãúu täú phán chia låïn nháút 13200 15250
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW 2,2 7,5
Kêch thæåïc cå baín cuía maïy våïi âäüng cå, mm 850×730×1720 1070×740×2050
Khäúi læåüng, kg 560 850

Khi tàng säú voìng quay cuía räto lãn bao nhiãu láön, âäöng thåìi giaím âæåìng kênh cuía
noï xuäúng báúy nhiãu láön thç täúc âäü biãn vaì æïng suáút trong træåìng laì khäng âäøi. Yãúu täú
phán chia âäúi våïi caïc maïy siãu täúc 12000 ÷ 51000.
Nhæåüc âiãøm cuía caïc maïy ly tám siãu täúc: tênh hoaût âäüng chu kyì, cáön thiãút phaíi
thaïo vaì làõp thæåìng xuyãn, thaïo cháút làõng vaì ræía räto bàòng phæång phaïp thuí cäng, sæû täön
taûi truyãön âäüng bàòng dáy âai.

11.1.4. Maïy ly tám làõng nàòm ngang coï bäü thaïo cháút làõng bàòng vêt taíi
Maïy ly tám làõng nàòm ngang âæåüc æïng duûng âãø phán chia huyãön phuì coï haìm læåüng
thãø têch pha ràõn tæì 1 âãún 40%, coï kêch thæåïc caïc tiãøu pháön låïn hån 2 ÷ 5 µm vaì sai khaïc

227

giæîa tyí troüng pha ràõn vaì loíng låïn hån 200 kg/m3. Theo chæïc nàng cäng nghãû, caïc maïy ly
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com làõng bàòng
tám âæåüc chia ra laìm ba nhoïm: laìm trong vaì phán cáúp, làõng vaûn nàng vaì
phæång phaïp khæí næåïc.
Ly tám laìm trong âæåüc æïng duûng âãø tinh chãú huyãön phuì coï pha ràõn phán taïn cao
våïi näöng âäü tháúp, âãø tinh chãú huyãön phuì khoíi caïc tiãøu pháön coï kêch thæåïc låïn hån 5 µm
træåïc khi naûp chuïng âãún caïc maïy phán ly kiãøu âéa vaì maïy phán ly siãu täúc vaì âäöng thåìi
âãø laìm giaím näöng âäü pha ràõn trong huyãön phuì. Caïc maïy ly tám laìm trong vaì phán cáúp
coï yãúu täú phán chia låïn hån 2500 vaì tyí säú giæîa chiãöu daìi hoaût âäüng cuía räto vaì âæåìng
kênh laì 1,6 ÷ 2,2.
Caïc maïy ly tám làõng vaûn nàng âæåüc æïng duûng âãø phán chia huyãön phuì coï näöng âäü
pha ràõn nhoí vaì trung bçnh. Khi âoï nháûn âæåüc cháút loíng nguyãn cháút vaì cháút làõng coï âäü
áøm khäng låïn. Yãúu täú phán chia bàòng 2000 ÷ 3000, tyí säú giæîa chiãöu daìi hoaût âäüng cuía
räto vaì âæåìng kênh 1,6 ÷2,2.
Ly tám làõng bàòng phæång phaïp khæí næåïc âæåüc æïng duûng âãø phán chia caïc huyãön
phuì thä coï näöng âäü cao. Tênh theo cháút ràõn loaûi naìy coï nàng suáút låïn, âäöng thåìi cháút ràõn
nháûn âæåüc coï âäü áøm khäng låïn làõm. Yãúu täú phán chia nhoí hån 2000, tyí säú chiãöu daìi hoaût
âäüng cuía räto vaì âæåìng kênh khäng låïn hån 2.
Maïy ly tám làõng nàòm ngang (hçnh 11.2) coï räto nàòm ngang hçnh xilanh - noïn 8,
bãn trong âæåüc làõp vêt taíi 7. Vêt taíi vaì räto cuìng quay mäüt chiãöu, nhæng våïi säú voìng
quay khaïc nhau.

Hçnh 11.2. Maïy ly tám làõng nàòm ngang:
1- Cå cáúu ngæng maïy khi quaï taíi; 2- Cæía thaïo; 3-Voí coï caïc vaïch bãn trong,
4- Cäúng naûp liãûu; 5, 10- Bãû tæûa räto; 6- Khoang âãø thaïo cháút loíng “nguyãn
cháút”; 7- Vêt taíi; 8- Räto xilanh- noïn; 9- Khoang âãø thaïo càûn; 11- Bäü truyãön
âäüng

Vêt taíi váûn chuyãøn cháút làõng doüc theo räto âãún cæía thaïo 2 nàòm trong pháön thàõt laûi
cuía räto. Räto âæåüc làõp cäú âënh trãn hai bãû tæûa 5 vaì 10 vaì âæåüc quay nhåì âäüng cå vaì

228

truyãön âäüng bàòng âai hçnh thang. Dáùn âäüng vêt taíi âæåüc thæûc hiãûn tæì räto cuía maïy ly tám
Simpo PDF bäü truyãön âäüSplit Unregistered láúy räto, coï caïc vaïch ngàn 3 taûo ra caïc khoang âãø
qua Merge and ng 11. Voí bao phuí Version - http://www.simpopdf.com
thaïo cháút làõng 9 ra khoíi khoang, âãø thaïo cháút loíng “nguyãn cháút “ 6. Trong træåìng håüp
quaï taíi thç cå cáúu an toaìn 1 seî hoaût âäüng laìm ngæìng maïy âäöng thåìi naûp caïc tên hiãûu aïnh
saïng vaì baïo âäüng. Khi maïy hoaût âäüng, huyãön phuì naûp theo äúng 4 vaìo khoang trong cuía
vêt taíi räöi qua cæía thaïo 2 âãø vaìo räto. Dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám, huyãön phuì âæåüc
phán chia vaì caïc tiãøu pháön cuía pha ràõn âæåüc làõng trãn tæåìng cuía räto. Cháút loíng trong
chaíy vaìo cæía roït, traìn qua ngæåîng roït vaì âæåüc thaïo ra khoíi räto. Âæåìng kênh cuía ngæåîng
traìn âæåüc âiãöu chènh båíi van âiãöu tiãút. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám daûng làõng nàòm
ngang âæåüc nãu åí baíng 11.3.

Baíng 11.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy ly tám håí làõng nàòm ngang

202K - 3 vaì
Caïc chè säú 321K - 5 352K -3
202K - 5
Âæåìng kênh trong låïn nháút cuía
räto, mm 200 325 350
Säú voìng quay låïn nháút cuía
räto voìng/phuït 6000 3500 4000
Yãúu täú phán chia låïn nháút 4000 2230 3140
Tyí säú giæîa chiãöu daìi hoaût âäüng
cuía räto vaì âæåìng kênh 3 1,66 2,85
Cäng suáút âäüng cå, kW 5,5 7,5 30
Kêch thæåïc cå baín, mm 1455 ×1080×740 1560×970×650 2530×1850×1075

Tiãúp baíng 11.3

352K - 5 vaì 501K - 6 vaì 802K -4
Caïc chè säú
202K - 6 502K-4
Âæåìng kênh trong låïn nháút cuía
räto, mm 350 500 800
Säú voìng quay låïn nháút cuía
räto voìng/phuït 4000 2650 1850
Yãúu täú phán chia låïn nháút 3140 1960 1500
Tyí säú giæîa chiãöu daìi hoaût âäüng
cuía räto vaì âæåìng kênh 1,8 1,86 1,61
Cäng suáút âäüng cå, kW 22 30 75
Kêch thæåïc cå baín, mm 2160 ×1850×1075 2585×2200×1080 3950×2660×1370
1550 3400 7835

229

Khäúi læåüng, kg
Hoaût âäüng cuía maïy ly tám âæåüc âiãöu chènh båíi säú voìng quay cuía räto bàòng caïch
thay âäøi âæåìng kênh baïnh âai, thay âäøi täúc âäü naûp huyãön phuì vaì thay âäøi giaï trë âæåìng
kênh cuía ngæåîng traìn.

11.1.5. Caïc maïy ly tám làõng tæû âäüng coï dao thaïo càûn
Âãø taïch caïc huyãön phuì khoï loüc coï pha ràõn gäöm nhæîng haût nhoí våïi kêch thæåïc 5 ÷
40 µm khäng hoaì tan vaì coï näöng âäü thãø têch 10% thæåìng sæí duûng caïc maïy ly tám làõng
daûng kên coï dao thaïo càûn. Maïy ly tám daûng làõng tæû âäüng (hçnh 11.3) coï räto ngang âæåüc
làõp cäú âënh trong caïc äø bi làõc.
Trãn nàõp ly tám âæåüc làõp äúng naûp liãûu, cå cáúu càõt cháút càûn, phãùu thaïo liãûu, bäü âiãöu
chènh mæïc låïp cháút liãûu vaì chuyãøn haình trçnh cuía dao. Maïy ly tám âæåüc trang bë thãm
caïc cå cáúu thaïo cháút loíng âaî âæåüc laìm trong, gäöm äúng thaïo coï xi lanh thuyí læûc vaì van
tiãút læu âãø âiãöu chènh täúc âäü quay cuía äúng thaïo.
Coï thãø phán chia huyãön phuì bàòng hai phæång phaïp. Phæång phaïp âáöu laì åí chäù:
huyãön phuì âæåüc naûp âáöy vaìo räto, sau âoï phán chia häùn håüp, thaïo pha ràõn qua äúng thaïo,
räöi sau âoï thaïo pha loíng âaî âæåüc laìm trong. Viãûc naûp huyãön phuì seî âæåüc dæìng laûi mäüt
caïch tæû âäüng sau khi âaût âæåüc mæïc càûn quy âënh, tiãúp theo tiãún haình vàõt. Duìng dao quay
troìn hay chuyãøn âäüng tënh tiãún âãø càõt cháút càûn âaî âæåüc vàõt khä vaì cho qua phãùu chæïa âãø
thaíi khoíi thiãút bë.
Phæång phaïp hoaût âäüng thæï hai cuía maïy ly tám làõng nhæ sau: huyãön phuì cho vaìo
räto mäüt caïch liãn tuûc, pha ràõn âæåüc gom laûi trong räto, coìn pha loíng âæåüc laìm trong räöi
cho chaíy traìn qua meïp vaì âæåüc thaïo ra khoíi maïy. Sæû naûp liãûu cho maïy ly tám âæåüc tiãúp
tuûc cho âãún khi räto chæïa âáöy càûn. Pha loíng coìn laûi seî qua äúng thaïo âãø thaïo ra khoíi räto.
Khi phán chia caïc saín pháøm dãù näø cáön phaíi naûp khê trå vaìo voí maïy ly tám.

Baíng 11.4. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám làõng tæû âäüng

Caïc chè säú 903K - 1 2003K - 1
Âæåìng kênh trong cuía räto, mm 900 2000
Säú voìng quay låïn nháút cuía räto, voìng/phuït 1700 760
Sæïc chæïa, m3 0,3 1,25
Cäng suáút âäüng cå, kW 30 75
Kêch thæåïc cå baín, mm 3180×370×2100 4200×4660×4550

230

1000 - 1500
Hæåïng A
H B

F

I
K
M C

G
L
D

E

Hçnh 11-3. Maïy ly tám làõng tæû âäüng:
B- Naûp huyãön phuì; C- Thaïo cháút loíng âaî âæåüc laìm trong; D- Thaïo cháút loíng nguyãn cháút; E- Thaíi
næåïc roì rè; F- Thaíi håi ra khoíi voí; G- Thaíi cháút làõng; H- Naûp khê trå; I- Naûp cháút loíng âãø ræía càûn;
k- Thaíi khê; L- Naûp næåïc vaìo âãûm kên; M- Thaíi næåïc ra khoíi âãûm kên

231

11.1.6. Maïy ly tám loüc vaì ly tám làõng kiãøu treo coï dáùn âäüng åí trãn
Loaûi naìy âæåüc sæí duûng âãø gia cäng huyãön phuì coï pha ràõn hoaì tan vaì khäng hoaì
tan, âàûc biãût laì âãø gia cäng axit ascorbic. Duìng dao âãø càõt cháút càûn trong maïy khi giaím
säú voìng quay cuía räto.
Caïc bäü pháûn kãút cáúu chung cuía maïy ly tám kiãøu treo gäöm räto âæïng vaì truûc coüc
såüi, âáöu trãn cuía truûc âæåüc làõp vaìo gäúi hçnh cáöu. Gäúi hçnh cáöu âæåüc âàût cao hån troüng
tám cuía hãû quay vaì laì hãû cuía caïc äø làõc nàòm trong cäúc, âæåüc tæûa tæû do trãn bãö màût cáöu
cuía voí boüc bäü dáùn âäüng.
Làõp voí cuía bäü dáùn âäüng trãn thanh theïp doüc hçnh chæî U. Dáùn âäüng âæåüc thæûc
hiãûn tæì âäüng cå näúi våïi truûc maïy ly tám qua khåïp âaìn häöi.
Naûp huyãön phuì tæì trãn vaìo maïy ly tám loüc khi säú voìng quay cuía räto giaím, sau âoï
tàng säú voìng quay âãún trë säú låïn nháút, vàõt, ræía vaì laûi vàõt cháút loíng. Trong caïc maïy ly tám
làõng, huyãön phuì âæåüc naûp vaìo khi täúc âäü quay cuía räto hoaût âäüng. Duìng phanh âai gàõn
trong muî cuía bäü dáùn âäüng âãø haîm maïy ly tám, cuîng nhæ duìng âäüng cå âiãûn coï kãút cáúu
cho pheïp haîm khi quay ngæåüc chiãöu. Voí cuîng laì thuìng âãø âæûng pháön loüc, tæì âoï âæåüc
thaïo ra qua khåïp näúi nàòm åí dæåïi âaïy thuìng.
Maïy ly tám daûng ΦПН khäng âæåüc bët kên, chuïng âæåüc trang bë räto coï gåì trãn
âäüt läù, bäü âiãöu chènh mæïc taíi troüng räto.
Maïy ly tám ОПН âæåüc trang bë thãm aïo håi âãø âun noïng. Cháút liãûu cho räto làõng
mäüt caïch liãn tuûc qua äúng naûp liãûu coï voìi phun. Cháút loüc âæåüc thaïo ra khoíi räto mäüt
caïch liãn tuûc qua äúng thaíi di âäüng, coìn càûn (âaût âæåüc låïp bãö daìy låïn nháút) thç thaïo giaïn
âoaûn vaìo thuìng chæïa khi giaím säú voìng quay cuía räto âãún 100 voìng/phuït.

Baíng 11.5. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám

Caïc chè säú ФПН - 10054- 1
Âæåìng kênh trong cuía räto, mm 1000
Säú voìng quay låïn nháút voìng/ phuït 1500
Yãúu täú phán chia låïn nháút 1250
Sæïc chæïa, m3 0,215
Taíi troüng låïn nháút, kg 320
Cäng suáút âäüng cå, kW 30
Kêch thæåïc cå baín, mm 2000×1380×4200

232

Khäúi læåüng, kg 2700
Simpo PDF Merge y ly tám daûng ФПД Version - http://www.simpopdf.com
11.1.7. Maï and Split Unregistered
Loaûi naìy âæåüc sæí duûng âãø phán chia caïc huyãön phuì maì pha ràõn cuía chuïng khäng
thãø taïch âæåüc bàòng phæång phaïp cå hoüc. Thaïo càûn qua âaïy räto. Caïc cæía thaïo càûn âæåüc
âoïng kên nhåì cän khoaï hay âáûy kên bàòng âéa phán phäúi.

Hçnh 11.4. Maïy ly tám daûng
ΦПД-120 (ПМ-1200):
1- ÄÚng näúi dæåïi cuía voí; 2- Caïc
truûc âåî; 3- Cå cáúu âãø háúp; 4- Cå
cáúu ræía; 5- Cå cáúu khoaï chuyãön
cuía nàõp; 6- Nàõp voí; 7- Khu caïc äø
truûc; 8- Khu dáùn âäüng; 9- Âäüng cå
âiãûn; 10- Khåïp näúi bàòng cao su;
11- Phanh âai; 12- Bäü giaím xoïc
bàòng cao su; 13- Khu dáùn âäüng;
14- Truûc; 15- Khoaï âiãöu khiãøn; 16-
Voí; 17- Räto; 18- Cän khoaï; 19-
Âaïy voí; 20- Khåïp thaïo; 21- Bäü
phán tuû

Huyãön phuì âæåüc naûp vaìo khi nàõp trãn âoïng kên (hçnh 11.4), coï säú voìng quay cuía
räto 333 voìng/phuït, cän khoaï haû xuäúng vaì huyãön phuì âæåüc âáøy âãún âéa phán phäúi laìm
tàng khaí nàng phán bäø âãöu huyãön phuì trong räto. Sau khi thaïo liãûu thç tàng dáön säú voìng
quay cuía räto âãún 1000 voìng/phuït. Kãút thuïc quaï trçnh vàõt vaì ræía càûn thç cho maïy ngæìng
laûi, náng cän khoaï vaì càûn âæåüc thaïo ra qua âaïy räto. Taíi troüng låïn nháút cuía maïy ly tám
450 kg våïi yãúu täú phán chia cæûc âaûi 670.

11.1.8. Maïy ly tám kiãøu chäúng näø
Khi saín xuáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc trong caïc giai âoaûn taïch, thæåìng sæí duûng
caïc dung mäi hæîu cå. Cho nãn sæû phán chia caïc hãû nhæ thãú cáön phaíi tiãún haình trong caïc
maïy ly tám âæûåüc saín xuáút åí daûng chäúng näø. Caïc maïy ly tám thuäüc caïc daûng ОГШ, ФГН
vaì ΦМБ âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút.

233

Caïc maïy ly tám thuäüc caïc daûng ОГШ-353K-2 vaì 353K-9 âæåüc chãú taûo bàòng theïp
Simpo PDF Merge and Split Unregisteredâãø taïch caïc huyãön phuì dãù chaïy vaì dãù näø.
khäng gè 12X18H10T ráút thuáûn tiãûn Version - http://www.simpopdf.com
Baíng 11.6. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám ОГШ-353K-2 vaì 353K-9
âãø taïch caïc huyãön phuì dãù chaïy vaì dãù näø

Caïc chè säú ОГШ -353K- 2 vaì 353K- 9
Âæåìng kênh trong cuía räto, mm 350
Säú voìng quay låïn nháút, voìng/phuït 3600
Yãúu täú phán chia låïn nháút 2500
Tyí säú giæîa chiãöu daìi hoaût âäüng cuía räto vaì âæåìng kênh 2,85
Aïp suáút khê trå trong voí maïy, Pa 4900
Cäng suáút âäüng cå, kW 30
Kêch thæåïc cå baín, mm 2530×1850×1076
Khäúi læåüng, kg 2500

Maïy ly tám tæû âäüng daûng ΦГН-1254K-7 âæåüc duìng âãø taïch caïc hoaût hoaï sinh hoüc
bë kãút tuía båíi caïc dung mäi hæîu cå. Chuïng âæåüc sæí duûng âãø trêch ly huyãön phuì trong
mäüt khoaíng räüng cuía âäü phán taïn vaì näöng âäü cuía pha ràõn våïi kêch thæåïc khaïc nhau cuía
caïc haût. Maïy ly tám hoaût âäüng dæåïi aïp suáút 3,8 kPa coï thäøi khê trå.
Maïy ly tám ΦГН-1254K-7 (hçnh 11.5) làõp âàût trãn bãû gang vaì gäöm coï voí, cuûm

Hçnh 11.5. Maïy ly tám tæû âäüng daûng Φ ГН - 1254 K- 7 kiãøu chäúng näø:
1- ÄÚng naûp liãûu ; 2- Bäü âiãöu chènh mæïc càûn; 3- Phãùu thaïo; 4- ÄÚng
gheïp; 5- Cå cáúu taïi sinh caïc læåïi loüc; 6- Nàõp phêa træåïc; 7- Cå cáúu thaïo
234
càûn;
ø


van chênh vaì âäüng cå thuyí læûc. Bãn trong voí coï räto 8, âæåüc làõp trãn truûc chênh, truûc
chuyãøn âäüng âæåüc nhåì âäüng cå vaì bäü truyãön dáùn âai hçnh thang, cæía 6 âæåüc keûp chàût
baín lãö trãn bãû âãø âoïng kên voí. ÅÍ pháön trãn cuía voí coï caïc âoaûn äúng âãø xaí håi vaì thäøi khê
trå, coìn pháön dæåïi - caïc âoaûn äúng âãø thaïo cháút loüc vaì van thaïo dung dëch ræía.
Trãn nàõp coï gàõn dao quay, bäü âiãöu chènh taíi troüng räto, caïc âoaûn äúng âãø ræía càûn
vaì caïc thiãút bë loüc. Van naûp liãûu vaì âäöng häö âo chuyãøn âäüng cuía huyãön phuì âæåüc näúi våïi
äúng naûp liãûu, coìn van ræía maïy vaì van ræía læåïi loüc thç näúi våïi äúng ræía. Säú voìng quay cuía
räto khi ræía bàòng 70 ÷ 80 voìng/phuït vaì âæåüc âaím baío båîi bäü dáùn âäüng phuû, gäöm thiãút bë
dáùn âäüng thuyí læûc coï khåïp truûc mäüt chiãöu vaì traûm båm dáöu. Måí dáùn âäüng phuû chè sau
khi ngæìng dáùn âäüng chênh. Huyãön phuì naûp vaìo räto qua van naûp liãûu vaì âæåüc âiãöu chènh
nhåì bäü âiãöu chènh taíi troüng. Sau khi taïch pha loíng khoíi saín pháøm ràõn, coï thãø tiãún haình
ræía saín pháøm bàòng cháút loíng âæåüc âæa qua van vaì äúng ræía. Duìng dao coï cå cáúu càõt âãí
càõt càûn vaì sau âoï cho qua maïng âãø vaìo thuìng nháûn.
Thåìi gian thao taïc loüc, vàõt, ræía vaì taïi sinh caïc læåïi loüc âæåüc xaïc âënh nhåì råle
thåìi gian.
Baíng 11.7. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy ly tám tæû âäüng kiãøu chäúng näø

Caïc chè säú ФГН-1254K-7 ФГН-633K-2
Âæåìng kênh trong cuía räto, mm 1250 630
Säú voìng quay cuía räto, voìng/phuït 1000 2390
Cäng suáút âäüng cå, kW
cuía maïy ly tám 40 20
cuía traûm båm 2,2 0,6

Maïy ly tám daûng ΦМБ-603-2 laì thiãút bë kên, chäúng näø, taïc âäüng tuáön hoaìn våïi
âäüng cå âæåüc làõp âäöng truûc våïi truûc cuía räto. Táút caí caïc cuûm cå baín cuía maïy âãöu âæåüc
làõp trãn khung treo nhåì caïc thanh âåî åí trãn ba truû. Räto quay âæåüc nhåì âäüng cå näúi våïi
truûc qua khåïp näúi ly håüp khåíi âäüng. Âãø dæìng räto mäüt caïch nhanh choïng vaì ãm, maïy
cáön làõp bäü haîm tæû âäüng. Nàõp voí vaì cå cáúu âoïng kên âæåüc tæû âäüng hoaï vaì coï thãø måí ra
chè sau khi dæìng hàón.

235

Naûp huyãön phuì theo äúng qua cå cáúu eïp neïn âãø phán bäø âãöu. Sæïc chæïa cuía räto
0,08 m3, taí troün Split nháút 100 kg. Version - http://www.simpopdf.com
Simpo PDF Mergei and g låïn UnregisteredAïp suáút hoaût âäüng cuía khê trå 2,94 KPa. Säú voìng
quay låïn nháút cuía räto 1450 voìng/phuït, yãúu täú phán chia cæûc âaûi 945. Cäng suáút cuía
âäüng cå 5,5 kW. Kêch thæåïc cå baín 1375×1415× 1635 mm. Váût liãûu cuía caïc bäü pháûn
tiãúp xuïc våïi saín pháøm - theïp cacbon âæåüc phuí cháút deío. Maïy coï trang bë bäü âiãöu khiãøn.

11.2. CAÏC MAÏY PHÁN LY
Viãûc phán chia caïc hãû ra thaình caïc pháön coï tyí troüng khaïc nhau âæåüc tiãún haình coï
hiãûu quaí nháút khi phán ly. Phán ly âaî âæåüc sæí duûng räüng raîi khi tuyãøn tinh náúm men gia
suïc vaì náúm men baïnh mç, khi phán chia caïc nhuî tæång vaì laìm trong caïc dung dëch caïc
cháút hoaût hoaï sinh hoüc træåïc khi cä trong caïc thiãút bë cä vaì trong caïc thiãút bë siãu loüc.
ÆÏng duûng caïc maïy phán ly cho pheïp gia cäng mäüt khäúi læåüng låïn caïc loaûi huyãön phuì
khoï loüc, cho pheïp tàng cæåìng viãûc taïch vaì cä caïc vi sinh váût vaì caïc tiãøu pháön ràõn coï kêch
thæåïc låïn hån 0,5 µm.
Theo muûc âêch cuía cäng nghãû, caïc maïy phán ly cháút loíng theo phæång phaïp ly
tám âæåüc chia ra laìm nàm nhoïm:
- Caïc maïy phán ly âãø taïch hai cháút loíng khäng hoaì tan våïi nhau (vê duû næåïc vaì
parafin) âäöng thåìi loaûi cáúu tæí lå læíng khoíi cháút loíng;
- Bäü loüc âãø loaûi caïc cáúu tæí lå læíng (caïc tãú baìo cuía huyãön phuì vi sinh) khoíi cháút loíng;
- Bäü loüc - bäü phán chia âæåüc hoaût âäüng chuí yãúu phuû thuäüc vaìo sæû làõp raïp räto;
- Maïy cä âàûc âãø tàng näöng âäü caïc cáúu tæí lå læíng hay caïc cáúu tæí keo cuía huyãön phuì
vi sinh, âäöng thåìi våïi viãûc phán chia saín pháøm trong træåìng håüp nhuî tæång;
- Maïy phán cáúp âãø phán loaûi caïc cáúu tæí lå læíng cuía huyãön phuì theo kêch thæåïc hay
theo tyí troüng caïc haût.
Theo phæång phaïp thaíi cháút làõng tæì räto, caïc maïy phán ly âæåüc chia ra loaûi maïy
phán ly thaïo bàòng xung âäüng ly tám (tæû thaïo liãûu), loaûi maïy phán ly thaïo bàòng ly tám
liãn tuûc (coï äúng thäøi thàóng) vaì loaûi maïy phán ly thaïo càûn bàòng phæång phaïp thuí cäng
khi dæìng räto.
Nàng suáút cuía maïy phán ly phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút hoaï lyï cuía váût liãûu gia
cäng, cuîng nhæ vaìo mæïc âäü cä âàûc âæåüc yãu cáöu.
Yãúu täú phán chia cuía maïy phán ly phuû thuäüc vaìo caïc chè säú kãút cáúu vaì âæåüc tênh
theo cäng thæïc:
(
f p = iΩ 2tgϕ R max − R min
3 3
)
trong âoï : i - säú âéa;

236

Ω - täúc âäü goïc cuía träúng, âäü/s;
ϕ goïc nghiãng taûo ra giæîa Version t phàóng ngang, âäü;
Simpo PDF Merge -and Split Unregistered âéa vaì màû- http://www.simpopdf.com
Rmax vaì Rmin - baïn kênh låïn nháút vaì baïn kênh beï nháút cuía âéa, mm.
11.2.1. Maïy phán ly - maïy laìm làõng trong
Maïy phán ly laìm làõng daûng âéa âæåüc sæí duûng trong cäng nghãû vi sinh âãø laìm trong
cháút loíng vaì taïch caïc håüp cháút cuía caïc cháút loíng hay cuía caïc huyãön phuì.
Thuäüc loaûi naìy bao gäöm caïc maïy phán ly kên daûng АСЭ-Б, ОДЛ-637, АСЭ coï bäü
thaïo càûn bàòng xung âäüng ly tám.
Maïy phán ly daûng АСЭ-Б (hçnh 11.6) gäöm khung maïy 2 coï cå cáúu dáùn âäüng,
träúng quay coï van âãø thaïo cháút loíng giæîa caïc âéa, cå cáúu nháûn vaì thaïo 18, thuyí traûm 7 vaì
bäü haîm .Bãn trong voí maïy phán ly làõp caïc cå cáúu dáùn âäüng, täúc kãú voìng 5, bäü haîm vaì
thuyí traûm. ÅÍ pháön trãn cuía voí coï áu 8, bãn trong noï coï thuìng 9 âãø chæïa cháút loíng giæîa
caïc âéa. Áu 8 âæåüc làõp thãm hai âoaûn äúng âãø naûp vaì thaïo cháút loíng laûnh trong quïa trçnh
phán ly. Träúng quay laì bäü pháûn hoaût âäüng cå baín, dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám trong
khäng gian giæîa caïc âéa xaíy ra hiãûn tæåüng taïch caïc haût lå læíng tæì cháút loíng canh træåìng.
Trong voí 11 cuía träúng quay âæåüc làõp bäü giæî âéa 14, bäü âéa 15, pittäng 13 vaì van
10. Thuyí traûm âæåüc âàût trong áu âãø âiãöu khiãøn âoïng, thaïo träúng quay vaì måí caïc van.
Träúng quay âæåüc nhåì âäüng cå riãng biãût. Âäüng cå näúi våïi truûc ngang 4 qua khåïp
näúi, do âoï nhæîng biãún âäøi âaïng kãø cuía momen xoàõn bë triãût tiãu. Khåïp ly håüp ma saït baío
âaím cho truyãön âäüng quay khäng âäøi vaì nhëp nhaìng.
Cháút loíng canh træåìng theo äúng naûp trung tám 19 vaìo khoang trong cuía bäü giæî
âéa, sau âoï vaìo khoang khäng gian chæïa buìn 23 cuía träúng. Dæåïi taïc duûng cuía læûc ly tám,
nhæîng haût nàûng vaì låïn nháút cuía sinh khäúi bë bàõn tåïi ngoaûi vi cuía träúng, coìn cháút loíng coï
caïc haût sinh khäúi nhoí hån thç vaìo tuïi cuía caïc âéa hçnh noïn. Âäü moíng cuía låïp vaì tênh
phán táöng cuía doìng chaíy seî baío âaím taïch nhæîng haût sinh khäúi nhoí nháút trong khäng
gian giæîa caïc âéa åí trãn bãö màût trong cuía caïc âéa.
Cháút loíng âaî âæåüc laìm trong chaíy ngæåüc lãn theo caïc raînh ngoaìi cuía bäü giæî âéa
vaìo khoang cuía âéa aïp læûc 17 vaì âæåüc thaïo ra khoíi träúng, coìn caïc haût sinh khäúi âaî âæåüc
taïch ra chuyãøn xuäúng theo bãö màût caïc âéa vaìo khoaíng khäng chæïa buìn. Khi khoaíng
khäng chæïa buìn âaî âáöy thç ngæìng naûp canh træåìng cháút loíng vaì nhåì hai cå cáúu van roït
maì cháút loíng âaî âæåüc laìm trong tæì khoaíng khäng giæîa caïc âéa vaìo thuìng chæïa. Nhåì cå
cáúu thaïo maì sinh khäúi âæåüc âáøy vaìo thuìng chæïa buìn 22. Sau khi ngæìng naûp næåïc âãûm
vaìo khoang trãn pittäng, âoïng kên träúng quay vaì chu kyì cäng nghãû âæåüc làûp laûi. Âãø bêt
kên khoaíng khäng gian chæïa buìn trong maïy phán ly kiãøu ly tám coï bäü thaïo càûn bàòng
xung âäüng cáön phaíi taûo âäü chãnh lãûch aïp suáút giæîa cháút loíng bãn trong träúng vaì aïp suáút

237

cuía pháön tæí âæa vaìo bãö màût kên. Âãø thæûc hiãûn âæåüc âiãöu âoï coï thãø sæí duûng cháút âãûm phuû,
Simpo PDF Mergecuîng coï thãøUnregistered Version - âaìn häöi khaïc.
khäng khê, and Split laì loì xo hay caïc pháön tæí http://www.simpopdf.com
Âæåìng kênh träúng quay 600 mm, khe håí giæîa caïc âéa 0,5 mm, säú voìng quay cuía
träúng 5000 voìng/phuït.

Saín pháøm ra Saín pháøm vaìo

20

17
21
16
15
14
13
22
12
11 23
10
9
8
7 24
25
6
26
1
4

3 27
2
1

Hçnh 11.6. Maïy phán ly daûng АСЭ-Б:
1,6- Caïc nuït; 2- Khung maïy; 3- Bäü chè mæïc dáöu; 4- Truûc ngang; 5- Täúc kãú voìng; 7-
Thuyí traûm; 8- Áu; 9- Thuìng thu nháûn; 10- Van; 11- Voí träúng quay; 12- Âaïy träúng;
13; Pittäng; 14- Bäü giæî âéa; 15- Âéa; 16- Nàõp träúng; 17- Âéa aïp læûc; 18- Cå cáúu
nháûn vaì thaïo; 19- ÄÚng trung tám; 20,21- Caïc voìng càng; 22- Thuìng chæïa buìn; 23-
Khoaíng khäng gian chæïa buìn; 24- ÄØ truûc trãn; 25- Loì xo truûc trãn; 26- Truûc âæïng;
27- Gäúi tæûa
Baíng 11.8. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy phán ly coï bäü thaïo càûn ly tám xung âäüng
Caïc chè säú АСЭБ ВСЛ ФЕВ

238

Nàng suáút , l/h 2000 2000 1600
Säú âéa 135 ÷155 - http://www.simpopdf.com 91
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version 100
Thãø têch khäng gian chæïa buìn, l 16 9 -
Cäng suáút âäüng cå, kW 13 14 14
11.2.2. Caïc maïy phán ly coï bäü thaïo càûn liãn tuûc bàòng ly tám
Âãø phán chia caïc huyãön phuì náúm men, trong cäng ghiãûp vi sinh thæåìng sæí duûng
maïy phán ly coï thaïo càûn liãn tuûc. Âoï laì loaûi maïy phán ly - cä âàûc kên bàòng âéa coï bäü
thaïo càûn liãn tuûc bàòng phæång phaïp ly tám vaì thaïo chaíy tæû do cáúu tæí loíng.
Maïy phán ly (hçnh11.7) gäöm khung 1 våïi cå cáúu dáùn âäüng, träúng quay 2 våïi caïc
âéa vaì truûc, bäü pháûn chæïa cháút cä náúm men 4 vaì âoaûn äúng âãø thaïo cháút loíng canh træåìng
âaî xæí lyï 3. Dáùn âäüng maïy phán ly âæåüc thæûc hiãûn tæì âäüng cå riãng biãût qua khåïp näúi ly
håüp ma saït vaì bäü truyãön truûc vêt baïnh vêt coï täúc âäü cao. Träúng quay âæåüc làõp âàût tæû do
trãn truûc con vaì âæåüc làõp vaìo caïc raînh xeí cuía truûc bàòng thanh giàòng, nhåì âoï âaím baío
viãûc tæû âiãöu chènh tám cuía träúng quay. Bãn trong träúng âæåüc làõp caïc âéa hçnh noïn coï caïc
gåì trãn bãö màût ngoaìi, khoaíng caïch giæîa caïc âéa bàòng 0,8 mm. Gia cäú caïc tuïi trong äúng
quay nàòm trong bäü giæî âéa. ÅÍ pháön dæåïi cuía maïy theo voìng troìn phán bäø caïc raînh xuyãn
qua âæåüc âàût caïc äúng thaïo cháút cä náúm men.
Huyãön phuì náúm men naûp qua äúng phán phäúi vaìo khoang trong cuía bäü giæî âéa, taûi
âáy nhåì caïc gåì cuía noï maì chuyãøn âäüng quay âæåüc truyãön âãún. Huyãön phuì chaíy qua giæîa
bäü giæî âéa vaì âaïy träúng. Dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám, caïc tãú baìo náúm men låïn hån bàõn
vaìo ngoaûi vi cuía träúng quay. Huyãön phuì tæì khoang chæïa náúm men vaìo tuïi cuía caïc âéa
hçnh noïn vaì trong chãú âäü chaíy táöng thç bë traìn ra thaình låïp moíng âãöu nhau. Dæåïi taïc
âäüng cuía læûc ly tám caïc tãú baìo náúm men, khi coï tyí troüng låïn so våïi pha loíng, làõng trãn
bãö màût trong cuía caïc âéa vaì âæåüc chuyãøn âaío theo bãö màût vaìo khäng gian chæïa buìn cuía
träúng. Cháút cä náúm men qua miãûng phun ngoaìi vaìo thuìng chæïa.
Coï thãø âiãöu chènh näöng âäü náúm men trong huyãön phuì cä âàûc bàòng phæång phaïp
thay âäøi âæåìng kênh caïc läù trong miãûng phun, tuy nhiãn tyí säú caïc âæåìng kênh läù åí trong
vaì bãn ngoaìi cuía miãûng phun låïn hån 1:1/7. Khi giaím læåüng miãûng phun thç mæïc âäü cä
huyãön phuì náúm men tàng lãn laìm cho nàng suáút cuía maïy giaím.
Cháút loíng âæåüc phán ly khi qua tuïi cuía caïc âéa, chaíy ngæåüc lãn doüc theo bãö màût
ngoaìi cuía bäü giæî âéa vaì chaíy vaìo khoang räöi âæåüc thaïo ra ngoaìi nhåì âéa aïp læûc.
Mæïc âäü cä huyãön phuì phuû thuäüc vaìo näöng âäü náúm men trong huyãön phuì ban âáöu.
Khi näöng âäü cuía náúm men coï 75% næåïc, bàòng 20 ÷ 30 g/l, mæïc âäü cä laì 8 ÷ 10%, coìn
khi näöng âäü 80 ÷ 120 g/l laì 5 ÷ 6%. Cä huyãön phuì âãún haìm læåüng náúm men 550 ÷ 600
g/l âæåüc tiãún haình trong khoaíng 2 ÷ 3 mæïc phán ly liãn tuûc.

239

Cháút làõng cáön phaíi âaût âäü deío âãø cho noï khäng thãø chaíy ra khoíi voìi phun, khäng
Simpo PDFvoìi vaì khäng Splitvoìm bãn trong räto. Liãn http://www.simpopdf.com bäü coï aính
bêt Merge and taûo Unregistered Version - quan våïi âiãöu âoï viãûc loüc så
hæåíng täút tåïi hoaût âäüng cuía maïy phán ly. LoÜc så bäü qua bäü loüc læåïi âãø loaûi caïc taûp cháút
cå hoüc, laìm báøn khoaíng khäng gian giæîa caïc âéa vaì laìm báøn caïc läù trong miãûng phun. Sæí
duûng caïc maïy phán ly trãn âãø thu nháûn caïc cháút càûn coï âäü áøm nhoí nháút laì khäng cáön
thiãút.

Hçnh 11.7. Maïy ly tám COC -501K-3

240

Hiãûn nay nhiãöu næåïc âaî saín xuáút caïc maïy phán ly âãø cä náúm men gia suïc vaì caïc
Simpo PDF pháøm viand SplitcUnregistered âãún 200.000 l/h (loaûi FEUX), träúng quay âæåüc làõp
saín Merge sinh khaï coï nàng suáút Version - http://www.simpopdf.com
äúng aïp læûc âãø thaíi caïc haût ràõn. Dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám, trong täø håüp gäöm caïc âéa
hçnh noïn cuía träúng quay, huyãön phuì âæåüc phán ra caïc haût ràõn vaì pha loíng. Caïc haût nàûng
bàõn vaìo thaình äúng vaì xa hån âãún ngoaûi vi, räöi theo mäüt loaût äúng (nhåì voìi phun) åí âáöu
trong vaìo khoang åí âaïy träúng. ÄÚng aïp læûc cäú âënh bãn trong cä kãút cháút cä vaì dæåïi aïp
læûc âæåüc thaïo qua äúng vaìo pháön trãn cuía träúng. Cháút loíng trong âæåüc thaïo ra khoíi träúng
qua cæía thoaït.
Baíng 11.6. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy phán ly âãø cä huyãön phuì náúm men

FEU X-420 T31C (Thuyñ Âiãøn)
COC - 501K -3(СДГ - 50)

FEUX - 412 (Thuyñ Âiãøn)
COC - 501K -1(СДГ-35)

TA - 205 - 01167 (Âæïc)
СДЕ 901; Т-01
СДЛ
Caïc chè säú

Nàng suáút tênh theo huyãön
phuì ban âáöu, m3/h 15÷25 20÷35 40÷50 70÷80 200 80÷90 100
Âæåìng kênh träúng, mm 516 516 650 900 900 900 800
Cäng suáút âäüng cå, kW 20 30 75 132 150 135 55
Tiãu thuû nàng læåüng riãng,
kW/kg - 0,19 0,064 0,084 - 0,09 0,06

11.2.3 Maïy phán ly vi khuáøn täúc âäü cao daûng AX - 213
Maïy phán ly vi khuáøn täúc âäü cao daûng AX-213 thuäüc maïy phán lyï måïi nháút vaì
hiãûn âaûi. Yãúu täú phán chia cuía noï bàòng 142000, nhåì âoï coï thãø taïch caïc haût coï âæåìng
kênh âãún 0,0005 mm. Nàng suáút cuía maïy âaût 36 m3/h.
Caïc haût ràõn âæåüc phán ly táûp trung åí ngoaûi vi cuía träúng quay - ngoaìi vuìng phán ly
- vaì trong khoaíng thåìi gian 4 ÷ 5 phuït thç thaïo ra ngoaìi nhàòm traïnh sæû ngàn caín doìng
tiãúp theo. Maïy phán ly vi khuáøn laìm viãûc liãn tuûc, khäng cáön phaíi ngæìng âãø laìm saûch, coï
hãû thäúng âiãöu khiãøn quaï trçnh thaïo dåî caïc haût ràõn, quaï trçnh ræía khäng cáön phaíi thaïo
träúng quay vaì hoaìn toaìn âæåüc tæû âäüng hoaï.
Maïy phán ly vi khuáøn (hçnh11.8) âæåüc làõp âàût trãn bãû 13 coï bäún chán giaím xoïc
10, âaím baío tênh äøn âënh vaì loaûi træì dao âäüng cuía maïy khi hoaût âäüng. Bãn trong voí coï

241

truûc âæïng, träúng quay 2 âæåüc làõp chàût trãn truûc hçnh thaình daûng loîi - äúng. Caïc äø truûc trãn
Simpo PDF Merge c làõpSplit Unregisteredxoïc bàòng - http://www.simpopdf.com Hãû bäi trån
vaì dæåïi âæåü and trong caïc bäü giaím Version cao su âãø loaûi træì rung âäüng.
bàòng phun dáöu taûo sæång muì âæåüc tiãún haình khi truûc quay.
Träúng cuía maïy phán ly vi khuáøn âæåüc trang bë caïc tuïi 3 âãø gom haût ràõn. Caïc màût
bãn cuía tuïi âæåüc xãúp thaình goïc âãø hæåïng caïc haût ràõn vaìo caïc äúng xaí. Sæû bäú trê caïc äúng
xaí theo doüc truûc cho pheïp âaím giæî sæû hoaìn chènh tæåìng ngoaìi cuía träúng, vaì laìm cho noï
coï âäü bãön cå hoüc låïn. Sæû täön taûi voìng haîm laìm cho âæåìng kênh nhoí laûi nhàòm giaím khäúi
læåüng vaì tàng âäü bãön thiãút bë nhæng cho pheïp âaût täúc âäü cao.
Âäüng cå 12 âæåüc làõp trãn bãû. Truyãön âäüng quay tåïi truûc träúng nhåì âai âån deût.
Khåïp näúi tæì tênh 11 baío âaím viãûc måí vaì dæìng truûc mäüt caïch ãm thuáûn. Maïy phán ly vi
khuáøn âæåüc trang bë bäü haîm bàòng thuí cäng âãø taïc âäüng tåïi tang cuía thuìng chæïa dáöu âàût
åí trong âaïy voí truûc.

Hçnh 11.8. Maïy phán ly vi khuáøn coï täúc âäü cao AX - 213 cuía Haîng α-Lavale:
1- ÄÚng naûp cháút loíng âãø laìm trong; 2- Träúng; 3- Caïc tuïi âãø chæïa caïc haût ràõn;
4- Âéa aïp læûc; 5- Váût âãûm kên; 6- Voìi âãø xaí caïc haût ràõn; 7- Caïc âéa; 8- Voí truûc;
9- Bäü tra dáöu; 10- Bäü giaím xoïc; 11- Khåïp näúi tæì tênh; 12- Âäüng cå; 13- Bãû maïy

242

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com âënh 1, räöi
Naûp cháút loíng canh træåìng ban âáöu vaìo träúng tæì trãn theo äúng tám cäú
qua bäü phán phäúi âãø vaìo bäü âéa 7, taûi âáy caïc haût ràõn âæåüc taïch ra. Caïc haût ràõn âæåüc bàõn
xuyãn tám theo hæåïng taïc âäüng cuía caïc læûc ly tám vaì âæåüc thaïo xuäúng âéa, råi xuäúng
meïp âéa vaì âæåüc âáøy ra khoíi khoaíng giæîa caïc âéa vaìo ngoaûi vi âaî âæåüc phán bäú cuía tuïi,
taûi âáy caïc haût âæåüc gom laûi.
Cháút loíng trong chaíy lãn miãûng träúng vaì âæåüc thaïo ra nhåì âéa aïp læûc 4. Trãn âéa aïp
læûc coï váût âãûm kên 5.
Tiãún haình phun giaïn âoaûn caïc haût ràõn, cæï 4 ÷ 5 phuït phun mäüt láön trong khi cháút
loíng âæåüc naûp liãn tuûc vaì khäng âæåüc ngæìng hoaût âäüng. Caïc äúng xaí doüc truûc 6 âæåüc näúi
våïi caïc van. Trong âiãöu kiãûn bçnh thæåìng, caïc van âæåüc âoïng laûi nhåì táúm chàõn loì xo. Âãø
âáøy caïc haût ràõn, táúm chàõn haû xuäúng nhåì thäøi âäüt ngäüt khäng khê vaìo truûc räùng cuía träúng.
Khi âoï caïc van âæåüc måí ra vaì caïc haût ràõn âæåüc thaïo vaìo voìng gom. Caïc haût ràõn âæåüc
thaïo ra tæì voìng gom vaìo xiclon, sau âoï âæåüc thaïo ra ngoaìi dæåïi aïp suáút cuía læûc ly tám.
Thiãút bë âãø phán ly vi khuáøn (hçnh 11.9) gäöm maïy phán ly 3, traûm âiãöu khiãøn 2, tuí
1 coï thiãút bë chuyãøn maûch vaì bäü van 4. Táút caí caïc cäng âoaûn âãöu âæåüc tiãún haình åí chãú
âäü tæû âäüng.

Naûp dung dëch ban âáöu
Thaïo càûn
Thaïo cháút loíng âaî
âæåüc phán ly

Næåïc âãø ræía
Khäng khê neïn

Hçnh 11.9. Så âäö thiãút bë phán ly vi khuáøn täúc âäü cao AX - 213 cuía Haîng α -Lavale

Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë phán ly vi khuáøn AX - 213
Âæåìng kênh träúng quay, mm: 430
Cäng suáút âäüng cå, kW: 30/37
Kêch thæåïc cå baín, mm:

243

daìi: 1770
Simpo PDF Mergeg:
räün and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
940
cao: 1800
Khäúi læåüng, kg:
maïy phán ly vi khuáøn: 1550
träúng quay: 460
11.2.4. Tênh toaïn thiãút bë phán ly
Hiãûu suáút phán ly tyí lãû våïi säú voìng quay cuía träúng, âæåìng kênh cuía noï, kêch thæåïc
caïc haût, våïi sæû khaïc biãût giæîa caïc pha ràõn vaì loíng. Khi tàng âäü nhåït cuía mäi træåìng thç
hiãûu suáút phán ly giaím.
Nàng suáút phán ly tênh theo thãø têch huyãön phuì âæåüc naûp vaìo trong mäüt giáy
3
(m ,s):

Q=
ησ K C
27
(2 2
)
4πΩ 2 itgϕ R max − R min r 2
ρ1 − ρ 2 C c
µ Cc −Cd
trong âoï: ησ - hiãûu suáút cuía träúng quay trong maïy phán ly (láúy bàòng 0,25);
Kc - hãû säú cä, coï tênh âãún aính hæåíng haìm læåüng tãú baìo náúm men trong huyãön
phuì ban âáöu âãún quaï trinh [ K c ≈ f (C d ) ], baíng 11.10;
Ω - täúc âäü goïc cuía träúng, âäü/s;
i - læåüng âéa;
ϕ - goïc nghiãng taûo nãn cän âéa, âäü (ϕ = 45 ÷ 60);
Rmax vaì Rmin- baïn kênh låïn nháút vaì baïn kênh nhoí nháút cuía âéa, m;
ρ1 vaì ρ2- tyí troüng pha ràõn vaì mäi træåìng, kg/m3;
µ - âäü nhåït âäüng hoüc cuía hãû phán taïn; Pa⋅s;
r - baïn kênh quy âäøi cuía haût ràõn, m;
Cd vaì Cc- pháön thãø têch cuía caïc haût ràõn (tãú baìo náúm men) trong huyãön phuì ban
âáöu vaì trong cháút cä, %.
Cäng thæïc quy âäøi âæåüc sæí duûng âãø tênh caïc maïy phán ly bàòng phæång phaïp phun.
Hãû säú cä tênh âãún aính hæåíng haìm læåüng pha ràõn hay tæûa pha ràõn (vê duû, caïc tãú baìo náúm
men) trong huyãön phuì ban âáöu âãún quaï trçnh phán ly, xaíy ra trong tuïi caïc âéa. Trë säú hãû
säú cä phuû thuäüc vaìo näöng âäü huyãön phuì naûp vaìo maïy âæåüc nãu åí baíng 11.10.

Baíng 11.10. Trë säú hãû säú cä phuû thuäüc vaìo näöng âäü huyãön phuì naûp vaìo maïy

Cd Kc Cd Kc
10 1 40 0,6572
20 0,8694 50 0,5712

244

30 0,7558 60 0,4966
Læûc ly tám laì âäüng læûc cuía quaï trçnh. Täúc âäü làõng cuía caïc haût trong maïy phán ly
(m/s):
v m = d 2ω 2 R ( ρ rr − ρ l )
trong âoï: d - âæåìng kênh cuía caïc haût ràõn, m;
ω - säú voìng quay cuía träúng, voìng/ph;
R - baïn kênh träúng, m;
ρr - tyí troüng cuía pha ràõn, kg/m3;
ρl - tyí troüng cuía pha loíng, kg/ m3;
µ - âäü nhåït âäüng hoüc, Pa⋅s.
Âæåìng kênh caïc läù phun cuía maïy phán ly (m):
1
⎡ ⎤ 2
⎢ ⎥
d = ⎢ 4Q ⎥
⎢ ⎛ Cc ⎞⎥
⎜C −1⎟⎥
⎢πZ c K chω R 2 − r 2 ⎜ ⎟
⎢
⎣ ⎝ d ⎠⎥⎦
trong âoï: Q - nàng suáút cuía maïy phán ly, m3/s;
Zc - säú læåüng caïc läù;
Kch - hãû säú chaíy, âäúi våïi càûn (cháút loíng) thæåìng láúy bàòng 0,7;
R - khoaíng caïch tæì truûc quay cuía träúng âãún läù thoaït cuía voìi phun;
r - khoaíng caïch tæì truûc quay cuía träúng âãún bãö màût cháút loíng, m.
Tæì phæång trçnh naìy coï thãø xaïc âënh näöng âäü sinh khäúi trong huyãön phuì cäì:
4QC d
Cc = +Cd
πZ c K cbωd 2 R 2 − r 2
Trong caïc maïy phán ly ngoaìi caïc voìi phun bãn ngoaìi coìn coï caïc voìi phun bãn
trong âæåüc näúi våïi nhau bàòng caïc van. Âãø cho maïy phán ly hoaût âäüng bçnh thæåìng, tyí säú
kêch thæåïc giæîa caïc voìi trong vaì voìi ngoaìi cáön phaíi åí trong giåïi haûn :
1,7dngoaìi < dtrong < 2d
Täøng cäng suáút tiãu hao cho dáùn âäüng maïy phán ly (kW):
N =Nc +Nl +Nt +Nm

trong âoï: Nc vaì Nl - cäng suáút tiãu hao âãø thaïo cháút cä qua voìi phun vaì thaïo cháút loíng âaî
âæåüc laìm trong, kW;

245

Nt vaì Nm - cäng suáút tiãu hao khäng khê âãø thàõng sæïc caín cuía träúng vaì thàõng
ma saït trong gäúi truûc, kW.
Tiãu hao cäng suáút âãø thaïo cháút cä (kW):
(
N c = 1,785 ⋅ 10 −4 Q c ρ c v 2 + 1,56ω 2 R 2 − 2,5v ωR cos β )
trong âoï: ρc - tyí troüng cháút cä, kg/m3;
v - täúc âäü thaïo cháút cä qua voìi phun, m/s: v = 0,08ω R 2 − r 2 ;
β - goïc nghiãng cuía truûc tám voìi våïi âæåìng tiãúp tuyãún, âäü;
Qc - tiãu hao cháút cä qua voìi phun, m3/s.
Nãúu cháút loíng phãú thaíi âæåüc thaïo tæû do, tiãu hao cäng suáút (kW) âãø thaïo coï thãø xaïc
âënh theo cäng thæïc:
N l = 10 −3Q l r
trong âoï: Ql - Læu læåüng cháút loíng âaî âæåüc laìm trong, m3/h.
Nãúu cháút loíng trong âæåüc thaïo ra nhåì âéa aïp læûc thç tiãu hao cäng suáút (kW) coï thãø
âæåüc cho pheïp xaïc âënh tæång tæû nhæ hoaût âäüng cuía båm:
Q l ρH
Nl =
102 2 3600η
trong âoï:ρ - tyí troüng cháút loíng trong, kg/m3;
H - cäüt aïp âæåüc âéa taûo ra, kPa;
η - hiãûu suáút cuía cå cáúu aïp læûc, coï thãø láúy bàòng 0,5.
Cäüt aïp âæåüc taûo båíi âéa aïp læûc:

H = 102
ω2
2g
(R 2
−r2 )
Cäng suáút (kW) tiãu hao âãø thàõng ma saït cuía träúng våïi khäng khê:
N mk = 36,8 ⋅ 10 −6 rσ ω 3
5

trong âoï: rσ - baïn kênh cuía träúng, m.
Tiãu hao cäng suáút (kW) âãø thàõng ma saït trong caïc truûc:
N mo = 0,5 ⋅ 10 −3 m σ gωd n f
trong âoï: mσ - khäúi læåüng cuía träúng våïi saín pháøm, kg;
dn - âæåìng kênh ngoîng truûc, m;
f - hãû säú ma saït (âäúi våïi caïc äø bi bàòng 0,02 ÷ 0,03).

246


Chæång 12

THIÃÚT BË PHÁN CHIA CAÏC DUNG DËCH CUÍA
CAÏC CHÁÚT HOAÛT HOAÏ SINH HOÜC BÀÒNG MAÌNG MOÍNG

Tháøm tháúu ngæåüc, siãu loüc, vi loüc, tháúm taïch, âiãûn tháúm taïch, bäúc håi qua maìng
âãöu thuäüc caïc quaï trçnh phán chia caïc dung dëch bàòng maìng moíng. Caïc quaï trçnh loüc
bàòng maìng xaíy ra åí chãú âäü cäng nghãû mãöm, âiãöu âoï ráút quan troüng khi gia cäng caïc cháút
khäng äøn âënh. Caïc phæång phaïp loüc maìng cho pheïp âäöng thåìi thæûc hiãûn caïc quaï trçnh
væìa tinh luyãûn væìa cä âàûc caïc dung dëch. Ngoaìi ra chuïng coìn âæåüc tiãún haình maì khäng
coï sæû chuyãøn pha cuía saín pháøm gia cäng vaì khäng cáön cung cáúp nhiãût, chè åí nhiãût âäü
mäi træåìng, coï khaí nàng giaím máút maït âaïng kãø caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc. Caïc quaï
trçnh naìy cho pheïp âaût âæåüc mæïc âäü cä ráút cao (âãún 250) vaì nháûn âæåüc caïc cháút cä coï
haìm læåüng khä âãún 50%. Thiãút bë maìng loüc tæång âäúi âån giaín, kêch thæåïc cå baín
khäng låïn, tiãút kiãûm vaì coï thãø tæû âäüng hoaï.
Caïc maìng âæåüc æïng duûng âãø siãu loüc coï thãø giæî âæåüc caïc phán tæí coï kêch thæåïc tæì
5 âãún 50 nm, coï nghéa laì caïc phán tæí hæîu cå loaûi låïn. Caïc maìng âãø tháúm tháúu ngæåüc giæî
âæåüc caïc phán tæí coï kêch thæåïc 2,5 nm
khi hoaût âäüng dæåïi aïp suáút chán khäng mm
(tæì 4 âãún 10 MPa).
105 Loüc truyãön thäúng
Khaí nàng phán chia cuía caïc maìng 104 Phán ly cao täúc
âæåüc xaïc âënh båíi khaí nàng giæî laûi caïc Loüc vi khuáøn 103 Vi loüc
haût coï khäúi læåüng vaì kêch thæåïc phán tæí Loüc vi nhuî tæång 102 Siãu loüc
xaïc âënh. Trãn hçnh 12.1 nãu så âäö læûa Loüc âaûi phán tæí 10
choün phæång phaïp phán chia caïc dung Tháøm tháúu ngæåüc
Loüc âæåìng 1
dëch phuû thuäüc vaìo âaûi læåüng caïc haût coï Loüc muäúi
trong chuïng.
Hçnh 12.1. Kêch thæåïc caïc haût
Nhæåüc âiãøm cuía caïc quaï trçnh
phán chia bàòng maìng loüc âoï laì sæû cáön thiãút phaíi chuáøn bë vaì tinh chãú caïc dung dëch mäüt
caïch cáøn tháûn, xuáút hiãûn sæû phán cæûc näöng âäü - xuáút hiãûn näöng âäü cao cuía cháút hoaì tan åí
bãö màût maìng loüc vaì taûo nãn mäüt læåüng låïn caïc cháút tháúm, âoìi hoíi phaíi táûn duûng hay tinh
chãú træåïc khi xaí vaìo hãû thäúng kãnh thoaït.

247

12.1. KYÎ THUÁÛT PHÁN CHIA BÀÒNG MAÌNG LOÜC
Simpo PDF Merge andtriãûu nàm biãún hoaï, trong tãú baìo sinh váût säúng âaî hçnh thaình phæång
Sau haìng Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
phaïp vaûn nàng vaì hoaìn thiãûn âãø phán chia caïc dung dëch nhåì maìng baïn tháúm. Vê duû nhæ
voí tãú baìo âäüng vaì thæûc váût, nhåì chuïng maì sæû trao âäøi cháút giæîa tãú baìo vaì mäi træåìng bãn
ngoaìi âæåüc thæûc hiãûn.

12.1.1. Caïc maìng siãu loüc
Caïc maìng baïn tháúm siãu loüc laì nhæîng maìng xäúp, trong âoï täön taûi hãû raînh xuyãn
suäút baío âaím tháøm tháúu pha cuía caïc cáúu tæí trong häùn håüp bë phán chia. Caïc läù nhoí trong
maìng taûo ra hãû thäúng âæåìng raînh ngoàòn ngoeìo liãn kãút våïi nhau hay coï thãø âäüc láûp. Caïc
maìng baïn tháøm laì bäü pháûn hoaût âäüng cå baín cuía thiãút bë siãu loüc, cho pheïp taïch caïc cháút
hoaì tan coï khäúi læåüng phán tæí trong khoaíng 1200 ÷ 3000000. Caïc maìng duìng trong
cäng nhiãûp âæåüc saín xuáút tæì caïc maìng xenluloza axetat xäúp, dë hæåïng coú kãút cáúu hai låïp,
gäöm låïp bãö màût moíng våïi bãö daìy 0,25 µm âãún âãûm xäúp mën coï bãö daìy 100 µm. Låïp mën
hoaût hoaï cuía maìng seî xaïc âënh khaí nàng giæî laûi mäüt loaûi cáúu tæí trong häùn håüp âæåüc phán
chia, trong låïp naìy xaíy ra quaï trçnh phán chia. Vi kãút cáúu cuía låïp hoaût hoaï våïi kêch
thæåïc läù âæåüc quy âënh seî xaïc âënh mæïc âäü cä caïc cháút.
Hiãûn nay caïc váût liãûu âæåüc duìng laìm nãön cho maìng: giáúy kim loaûi, thuyí tinh xäúp,
grafêt... Yãu cáöu cå baín cuía caïc maìng nhán taûo nhæ sau: tênh læûa choün cao, tênh tháúm
cao, bãön hoaï vaì tênh trå sinh hoüc âäúi våïi caïc dung dëch âem phán ly, tênh äøn âënh trong
quaï trçnh hoaût âäüng, âäü bãön cå hoüc vaì tuäøi thoü caoü, coï khaí nàng taïi sinh vaì giaï thaình
tháúp.
Hiãûn taûi åí Nga âaî saín xuáút baíy nhaîn hiãûu maìng siãu loüc âæåüc sæí duûng trong cäng
nghiãûp tæì xenluloza axetat daûng: YAM - 30, 50 M, 100 M, 150 M, 200 M, 300 M vaì
500 M, chuïng khaïc nhau båíi âæåìng kênh läù (tæì 2 âãún 60 ÷ 70 nm), båíi tênh tháúm vaì tênh
læûa choün tæång æïng. Maìng YAM - 30 våïi âæåìng kênh läù nhoí nháút coï thãø âæåüc sæí duûng
âãø cä caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc coï khäúi læåüng phán tæí âãún 10000, coìn maìng YAM -
500 våïi âæåìng kênh låïn nháút − âãø cä caïc cháút coï khäúi læåüng phán tæí âãún 50000. Tuy
nhiãn khi læûa choün caïc maìng, ngoaìi khäúi læåüng phán tæí cáön phaíi tênh âãún yãúu täú (khäng
gian, âàûc træng cáúu truïc khäng gian caïc phán tæí cuía cháút âem cä) coï aính hæåíng âãún tênh
læûa choün cuía caïc maìng, cuîng nhæ khaí nàng kãút tuû cuía nhiãöu cháút hoaût hoaï sinh hoüc. Cho
nãn âäúi våïi mäùi mäüt hãû cuû thãø, viãûc læûa choün maìng âæåüc thæûc hiãûn bàòng phæång phaïp
thæûc nghiãûm.
Caïc maìng læûa choün daûng YAM tæì xenluloza axetat âãø cä vaì tinh chãú mäüt säú enzim
bàòng phæång phaïp siãu loüc âæåüc nãu åí baíng 12.1.

248

Baíng 12.1. Âàûc tênh cuía mäüt säú maìng læûa choün daûng YAM
Enzim Khäúi læåüng phán tæí Maìng
Proteinaza kiãöm tênh tæì Bac. subtilis 20.000 ÷ 23.000 YAM - 150
YAM - 200
Proteinaza trung hoaì tæì Bac. subtilis 103 45000 YAM - 200
Rennin tæì Bac. mesentericus (ПБ) 40000 ÷ 50000 YAM - 200
Lipaza tæì Asp. awamori 43000 ÷ 50000 YAM - 200
Xenluaza tæì Sedridium vaì Candidum 60000 YAM - 300
Pectinaza tæì Asp. awamori 16 80000 YAM - 300
Glucoamilaza tæì Asp. niger 97000 YAM - 300

Khi xeït âãún tênh khäng bãön nhiãût cuía caïc dung dëch, thæåìng tiãún haình quaï trçnh
siãu loüc åí nhiãût âäü bçnh thæåìng hay tháúp hån, vç váûy phaíi laìm saûch dung dëch ban âáöu
trong quaï trçnh tuáön hoaìn kên.

12.1.2. Caïc xå polyme
Xå polyme laì váût liãûu læûa choün coï triãøn voüng duìng cho siãu loüc. Chuïng laì nhæîng
äúng mao dáùn coï âæåìng kênh 20 ÷ 100 µm vaì chiãöu daìy thaình äúng xäúp 10 ÷ 50 µm. Sæû
hçnh thaình caïc xå räùng bàòng phæång phaïp eïp loîm polyme noïng chaíy qua caïc khuän keïo
âàûc biãût. Polyamit, penylon, polyacrylonitryl âæåüc sæí duûng nhæ laì nhæîng váût liãûu âãø saín
xuáút ra caïc xå räùng.
Caïc boï xå âæåüc gàõn chàût vaìo bäü pháûn bãn trong cuía thiãút bë siãu loüc âãø taûo ra bãö
màût coï diãûn têch âãún 30.000 m2. Coï thãø xãúp âãún 28 triãûu såüi xå vaìo äúng coï âæåìng kênh
35 cm. Khi âoï nàng suáút âaût 175 m 3 næåïc trãn 1 m3 thãø têch khäng gian trong äúng.
Nhæîng æu âiãøm cuía caïc xå räùng nhæ sau: khaí nàng taûo ra nhæîng yãúu täú phán chia
coï máût âäü goïi cao, váûn chuyãøn vaì baío quaín åí daûng khä, coï khaí nàng giæî åí aïp suáút cao.
Tuy nhiãn nhæåüc âiãøm låïn nháút cuía caïc xå polyme laì ráút khoï thay âäøi caïc såüi xå khi bë
hæ hoíng.
Mäüt trong nhæîng âàûc âiãøm cuía caïc maìng baïn tháúm laì tênh tháúm næåïc cuía chuïng.
Caïc maìng âæåüc duìng trong cäng nghiãûp âãø loüc siãu täúc âæåüc âàûc træng båíi khaí nàng
tháúm næåïc âãún 300 l/(m2.h) vaì låïn hån, tuy nhiãn khi cä vaì tinh chãú caïc dung dëch chæïa
enzim vaì caïc dung dëch hoaût hoaï sinh hoüc khaïc, nàng suáút cuía chuïng tháúp âaïng kãø -
khäng låïn hån 30 ÷ 40 l/(m2.h).
Trong quaï trçnh hoaût âäüng nàng suáút cuía maìng giaím xuäúng.

249

12.1.3. Caïc såüi xå räùng
Simpo PDF Merge and Split tæì váût liãûu xenluloza axetat laì nhæîng äúng nhoí coï âæåìng kênh trong
Caïc såüi xå räùng Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
0,2 mm. Nhæîng såüi trå hoaï naìy coï cáúu truïc dë hæåïng. Khi doìng chaíy qua såüi räùng åí bãö
màût bãn trong taûo ra æïng læûc træåüt cao seî laìm giaím sæû phán cæûc näöng âäü. Aïp suáút tàng
lãn trong khe såüi seî âáøy dung mäi caïc cháút tháúp phán tæí vaì muäúi ra ngoaìi qua vaïch såüi,
coìn caïc cháút âæåüc giæî laûi seî táûp trung trong doìng tuáön hoaìn kên. Caïc såüi âæåüc gheïp laûi
thaình nhæîng boï mäüt, khoaíng 1000 såüi vaì âæåüc xãúp kên trong äúng nhæûa trong, nhåì âoï maì
coï thãø nháûn âæåüc diãûn têch bãö màût loüc låïn våïi thãø têch væìa phaíi. Khaí nàng cuía caïc maìng
giæî laûi caïc cháút hoaì tan coï tênh choün loüc âæåüc thãø hiãûn båíi hãû säú giæî:
n
ln f
n0
Kg =
v
ln 0
vf
trong âoï: nf - Näöng âäü cuäúi cuía caïc cáúu tæí âaûi phán tæí trong váût liãûu giæî, cuía caïc haût trãn
1 cm3 ;
n0 - näöng âäü ban âáöu cuía caïc cáúu tæí âaûi phán tæí, cuía caïc haût trãn 1 cm3;
V0 - thãø têch ban âáöu, m3 ;
Vf - thãø têch cuäúi cuìng, m3.
Täúc âäü chaíy cuía doìng qua maìng phuû thuäüc vaìo daûng caïc cháút hoaì tan âæåüc giæî laûi,
vaìo âäü hoaì tan, näöng âäü vaì caïc tênh cháút khuãúch taïn, âäöng thåìi cuîng phuû thuäüc vaìo
maìng, vaìo diãûn têch hoaût âäüng cuía maìng, vaìo aïp suáút, nhiãût âäü vaì âäü nhåït.
Täúc âäü cuía doìng chaíy xuyãn qua maìng tyí lãû nghëch våïi logarit näöng âäü cuía cháút
hoaì tan coï tênh âãún aính hæåíng cuía caïc âiãöu kiãûn phán cæûc näöng âäü. Tênh tháøm tháúu cuía
maìng giaím xuäúng khi tàng näöng âäü vaì khi tiãún haình quaï trçnh åí nhiãût âäü tháúp hån nhiãût
âäü bçnh thæåìng.

12.1.4. Caïc daûng thiãút bë duìng maìng loüc
Hiãûn taûi ngæåìi ta sæí duûng räüng raîi bäún loaûi kãút cáúu cå baín cuía caïc thiãút bë duìng
maìng loüc: coï caïc bãö màût loüc, äúng loüc, cuäün loüc vaì caïc maìng læûa choün åí daûng caïc såüi
räùng. Ba loaûi thiãút bë âáöu âæåüc trang bë hoaìn chènh caïc maìng baïn tháúm phàóng âäöng nháút
vaì chuïng khaïc biãût båíi caïc phæång phaïp goïi vaì gia cäú maìng.
Âàûc tênh quan troüng cuía caïc thiãút bë duìng maìng loüc laì máût âäü goïi cuía maìng - diãûn
têch bãö màût cuía caïc maìng læûa choün trãn mäüt âån vë thãø têch thiãút bë. Máût âäü goïi cuía caïc
maìng trong thiãút bë coï nhiãöu daûng khaïc nhau âæåüc nãu dæåïi âáy (m2/m3).
Daûng äúng 60 ÷ 200
Daûng cuäün 300 ÷ 800
Daûng khung phàóng 60 ÷ 300
Daûng coï caïc såüi räùng âãún 30000

250

Trong caïc thiãút bë daûng cuäün, mäüt hay mäüt säú maìng 3 âæåüc gia cäú giæîa bäü tiãu
Simpo PDFcMerge andnSplit UnregisteredMäüt phêa - http://www.simpopdf.com bët kên trãn
næåï 4 vaì bäü saì g læåïi (hçnh 12.2). Version cuía váût liãûu loüc nhæ thãú âæåüc
äúng âãø thaíi cháút loüc 1, vaì táút caí váût liãûu âæåüc cuäün troìn trãn äúng naìy åí daûng rulä 2.
Nhanh choïng trong váún âãö thay âäøi caïc bäü pháûn loüc laìm cho thiãút bë daûng cuäün tråí nãn
ráút thuáûn tiãûn cho thao taïc.
Nhæåüc âiãøm cuía caïc thiãút bë loaûi naìy laì sæïc caín thuyí læûc cao vaì sæû têch træî càûn
trong caïc bäü saìng bàòng læåïi.
1 2 1 2 3 4 5
Cháút loüc Dung dëch ban âáöu

Dung dëch Cháút cä
ban âáöu

Hçnh 12.2. Så âäö sàõp xãúp caïc maìng
læûa choün trong thiãút bë daûng cuäün Cháút loüc

Hçnh 12.3. Så âäö thiãút bë duìng maìng loüc daûng
khung phàóng: 1- Bãû làõp; 2- Thanh giàòng;
3- Khu phoìng; 4- Âãûm xäúp; 5- Maìng læûa choün

Caïc thiãút bë khung phàóng. Trong caïc thiãút bë daûng khung phàóng, caïc baín âåî coï
caïc cå cáúu tiãu næåïc âãø thaïo cháút loüc âæåüc bao phuí båíi caïc maìng læûa choün tæì hai phêa vaì
âæåüc táûp trung vaìo tuïi. Cho nãn giæîa caïc baín âoï âæåüc taûo nãn nhæîng raînh håí âãø hçnh
thaình kãnh dáùn dung dëch ban âáöu (hçnh 12.3). Caïc thiãút bë daûng khung phàóng âæåüc làõp
raïp âån giaín vaì hoaût âäüng bãön. Nhæåüc âiãøm laì sæû phán bäø dung dëch âem phán chia giæîa
caïc raînh khäng âãöu, máût âäü goïi tháúp vaì læåüng váût liãûu cao.
Thiãút bë coï caïc såüi räùng. Caïc thiãút bë trãn cå såí cuía caïc såüi räùng gäöm voí xilanh,
trong âoï âàût äúng truûc hay caïc såüi räùng maì khäng cáön äúng truû. Caïc såüi âæåüc phuí kên tæì
mäüt hay hai âáöu såüi bàòng caïc baín laìm bàòng nhæûa epoxit. Caïc thiãút bë trãn cå såí cuía caïc
såüi räùng coï máût âäü goïi ráút cao. Tuy nhiãn caïc dung dëch âæåüc phán chia trong thiãút bë
cáön phaíi tinh chãú så bäü, vç hiãûu suáút cuía quaï trçnh phán chia phuû thuäüc âaïng kãø vaìo sæû
tinh chãú så bäü cuía chuïng.
Ngæåìi ta âaî chãú taûo khäúi vi loüc nhæ trong hçnh 12.4, sæí duûng caïc såüi räùng tæì
xenluloza axetat vaì nylon - 12. Thiãút bë gäöm caïc boï (mäùi boï coï 10000 såüi), såüi räùng
âæåüc xãúp trong äúng xilanh. Âäü âàûc 10.000 m2/m3. Vaïch caïc såüi räùng thæûc cháút laì maìng

251

baïn tháúm. Dæåïi aïp suáút, cháút loíng âæåüc âáøy vaìo boï såüi tæì mäüt âáöu voí, coìn cháút vi loüc
Simpo PDF t ra tæì hai âáöu cuäúiUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
thoaï Merge and Split cuía boï såüi.
Thiãút bë coï nàng suáút tæì 5 âãún 1000 m3/ngaìy.

Dung dëch ban âáöu

Cháút loüc Cháút loüc

Hçnh 12.4. Thiãút bë duìng maìng loüc trãn cå såí cuía caïc såüi räùng:
1- Voìng haîm; 2- Baín ; 3- Læåïi che chàõn; 4- Caïc såüi räùng; 5- Baín bàòng nhæûa epoxit;
6- Âéa âåî; 7,10- Âaïy; 8- ÄÚng phán phäúi âæåüc âäüt läù; 9- Voí bàòng såüi thuyí tinh.

12.2. CAÏC THIÃÚT BË SIÃU LOÜC ÂÆÅÜC SÆÍ DUÛNG TRONG CÄNG NGHIÃÛP
12.2.1. Cáúu taûo
Quaï trçnh siãu loüc âæåüc thæûc hiãûn trong khäúi maìng daûng khung phàóng. Diãûn têch
bãö màût laìm viãûc cuía mäùi khäúi 10 ÷ 12 m2.
Khäúi siãu loüc (hçnh 12.5) gäöm voí häüp
3, trong âoï xãúp caïc tuïi chæïa bäü loüc phàóng 5,
âæåüc phán caïch láùn nhau giæîa caïc âãûm coï
hçnh daûng âàûc biãût 4. Khe raînh coï chiãöu sáu
1,0 ÷ 1,5 mm âæåüc taûo ra giæîa caïc càûp näúi cuía
bäü loüc. Dung dëch âæåüc cä chaíy qua caïc raînh.
Âãø ngàn ngæìa sæû xã dëch cuía tuïi khi hoaût âäüng
Cháút tháúm
thæåìng duìng caïc chi tiãút âënh vë 2, caïc gåì cuía
caïc bäü loüc vaì caïc âãûm phán chia âæåüc tç vaìo
âoï. Tuïi âæåüc bêt kên trong häüp nhåì nàõp trãn 1.
Nàõp træåïc 8 coï làõp caïc âoaûn äúng âãø naûp dung
Hçnh 12.5. Khäúi siãu loüc
dëch ban âáöu vaì thaïo cháút cä âàûc âæåüc cäú âënh
båíi caïc chäút 6 qua låïp âãûm kên 7 tæì phêa màût
muït cuía maïy. Âoaûn äúng âãø thaïo cháút tháúm âæåüc bäú trê åí phêa sæåìn cuía maïy.
Bäü loüc gäöm baín truû bàòng polypropilen coï daûng hçnh vuäng, åí hai phêa táúm coï caïc
raînh khêa doüc, ngang våïi chiãöu sáu 0,3 mm. Duìng vaíi capron coï säú saìng No 32 - 49 âãø
boüc kên baín. Âàût maìng læûa choün åí trãn, sao cho phuí kên mäüt màût muït cuía bäü loüc, cháút
tháúm âæåüc thaïo ra qua ba bäü loüc håí coìn laûi.

252

Maïy vi loüc gäöm 20 ÷ 25 bäü loüc vaì 20 ÷ 24 maìng xenluloza axetat. Coï thãø sæí duûng
Simpo PDF Merge thuyí tinh hæîu cå... laìm baín truû.
polystrirol, and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Paronit (caosu amiàng), caosu vaì relin coï bãö daìy khaïc nhau âæåüc sæí duûng laìm låïp
âãûm.
Maïy siãu loüc coï caïc æu âiãøm sau: âäü kên, sæû gia cäú an toaìn caïc bäü loüc vaì caïc âãûm
phán caïch vaì mäüt læåüng chi tiãút khäng âaïng kãø thaïo âæåüc.
Nhæåüc âiãøm laì khäúi læåüng lao âäüng làõp raïp vaì thaïo dåî maïy låïn.
Maïy siãu loüc (hçnh 12.6) hoaût âäüng nhæ sau: dung dëch tiãût truìng ban âáöu tæì thuìng
chæïa 1 qua bäü loüc vi khuáøn 2 vaì bäü loüc så bäü 5 räöi duìng båm 3 âáøy vaìo voìng tuáön hoaìn
kên. Voìng tuáön hoaìn gäöm båm tuáön hoaìn 6, bäü trao âäøi nhiãût 7 vaì bäún bäü siãu loüc 8. Sau
khi båm, dung dëch âæåüc phán bäø thaình hai doìng song song. Mäùi doìng chaíy qua hai bäü
loüc näúi liãn tiãúp nhau, vaì sau âoï chuïng kãút håüp laûi thaình doìng chung âãø vaìo bäü trao âäøi
nhiãût. AÏp suáút laìm viãûc trong hãû âæåüc âiãöu chènh bàòng van. Nhiãût âäü cuía dung dëch âæåüc
giæî äøn âënh trong giåïi haûn 100C nhåì bäü trao âäøi nhiãût. Cháút tháúm chæïa caïc dung dëch caïc
cháút tháúp phán tæí vaìo thuìng chæïa 9, coìn cháút cä sau khi tuáön hoaìn nhiãöu láön âãún mäüt
mæïc nháút âënh thç âæa vaìo thuìng thu nháûn cháút cä 10. Viãûc näúi liãn tiãúp caïc âæåìng song
song cuía caïc bäü vi loüc cho pheïp thay âäøi caïc thiãút bë trong quïa trçnh hoaût âäüng vaì laìm
thuáûn tiãûn cho thao taïc. Âãø ngàn ngæìa sæû xám nháûp caïc vi sinh váût laû vaìo hãû siãu loüc,
thæåìng trang bë thãm båm tuáön hoaìn coï âãûm hai màût muït. Båm tuáön hoaìn 11 âáøy næåïc
tiãût truìng tæì thuìng chæïa vaìo âãûm. Sau caïc båm thæåìng làõp caïc bäü chäúng rung âãø san
bàòng xung âäüng cuía dung dëch. Trãn caïc âæåìng xaí cháút cä vaì cháút tháúm làõp âàût caïc læu
læåüng kãú kiãøu con quay, coìn âoaûn thäng ra ngoaìi khäng khê coï caïc bäü loüc vi khuáøn.
Khi kãút thuïc quaï trçnh caïc bäü vi loüc, caïc thuìng chæïa âãöu âæåüc ræía bàòng næåïc vaì
xaïc âënh haìm læåüng enzim trong næåïc ræía. Enzim âæåüc trêch ra tæì næåïc ræía trong chu kyì
cä tiãúp theo.
Duìng dung dëch 1% monocloamin hay cháút saït truìng khaïc âãø tiãût truìng thiãút bë
trong thåìi gian 15 ÷ 20 phuït, sau âoï ræía bàòng næåïc tiãût truìng trong voìng 30 ÷ 40 phuït,
tiãúp theo chu kyì cäng nghãû âæåüc làûp laûi.
Thiãút bë vi loüc tæû âäüng liãn tuûc coï nàng suáút cao (hçnh 12.7) âæåüc sæí duûng trong
saín xuáút låïn caïc loaûi chãú pháøm enzim vaì caïc chãú pháøm hoaût hoaï sinh hoüc khaïc.
Thiãút bë gäöm 18 bäü vi loüc 4 våïi diãûn têch bãö màût hoaût âäüng 180 m2. Caïc bäü âæåüc
nhoïm hoaï thaình ba mæïc cä näúi nhau liãn tuûc. Mäùi mæïc laì mäüt voìng tuáön hoaìn kên, ngoaìi
caïc bäü vi loüc tham gia vaìo voìng tuáön hoaìn coìn coï båm 2 vaì bäü trao âäøi nhiãût 3.
Voìng âáöu tiãn coï 9, voìng hai − 6, voìng thæï ba − 3 bäü.

253

Vaìo khê Vaìo khê
quyãøn quyãøn

Dung dëch
ban âáöu

Cháút cä
Cháút loüc
Næåïc tiãût truìng

3 4 5 4 11 12

Hçnh 12.6. Maïy siãu loüc:
1- Thuìng chæïa dung dëch ban âáöu; 2- Bäü loüc vi khuáøn; 3- Båm naûp dung
dëch; 4- Bäü chäúng rung; 5- Bäü loüc så bäü; 6- Båm tuáön hoaìn; 7- Bäü trao âäøi
nhiãût; 8- Khäúi vi loüc; 9- Thuìng chæïa cháút loüc; 10- Thuìng chæïa cháút cä;
11- Båm; 12 - Thuìng chæïa næåïc tiãût truìng

Trong mäùi mæïc, cháút loíng âæåüc cä qua ba bäü liãn tuûc.
ÅÍ mæïc âáöu coï ba doìng song song nhau, mæïc hai − hai vaì åí mæïc ba − mäüt. Dung
dëch tæì mæïc âáöu vaïo mæïc hai vaì sau âoï vaìo mæïc ba, caïc cháút tháúp phán tæí âæåüc loüc liãn
tuûc. Hãû phán bäø doìng nhæ thãú cho pheïp âaût täúc âäü chuyãøn âäüng cuía cháút loíng trong caïc
raînh âãún 2 m/s, giaím båït sæïc caín thuyí læûc vaì tiãu thuû nàng læåüng täúi thiãøu.

Vaìo
khê Næåïc
quyãøn Cháút
Håi
Håi
Næåïc saït truìng Vaìo khê quyãøn
Dung dëch enzim
6

Cháút loüc
Cháút cä

Hçnh 12.7. Maïy vi loüc

254

Trong tiãún trçnh váûn haình læåüng cháút tháúm theo caïc mæïc âäü cuía hãû âæåüc giaím
Simpo PDFng, coìn mæïc âäü cä UnregisterednVersion -m cå baín nháûn âæåüc åí mæïc âáöu tiãn, nhoí
xuäú Merge and Split tàng lãn. Læåü g cháút tháú http://www.simpopdf.com
hån - åí mæïc hai vaì coìn nhoí hån næîa åí mæïc thæï ba, cho nãn diãûn têch bãö màût loüc åí mæïc
âáöu laì 90, åí mæïc hai - 60 vaì åí mæïc ba - 30 m2. Dung dëch âáöu âæåüc âáøy vaìo hãû thuyí læûc
cuía maïy tæì thuìng chæïa 5 nhåì båm âënh læåüng 1 coï aïp suáút 0,6 MPa.
Maïy vi loüc âæåüc trang bë hãû tæû âäüng âiãöu chènh quan hãû giæîa tiãu hao cháút tháúm vaì
cháút cä, cho pheïp liãn tuûc âiãöu chènh máùu cháút cä (phuû thuäüc vaìo säú láön tuáön hoaìn vaì
læåüng enzim âaî thu nháûn âæåüc).
Thiãút bë cuîng âæåüc trang bë caïc dung læåüng âãø chæïa dung dëch saït truìng 7 vaì næåïc
tiãût truìng 8, trang bë hãû naûp næåïc vaìo caïc bäü vi loüc trong thåìi gian ngæìng naûp dung dëch
(âãø baío giæî maìng xenluloza axetat) . Khäng khê thaíi ra khoíi hãû âæåüc laìm saûch trong caïc
bäü loüc vi khuáøn 6.
Nàng suáút cuía thiãút bë laì 1800 l/h.
Khoï khàn cho viãûc thay thãú caïc maìng læûa choün sau khi loüc laì nhæåüc âiãøm chênh
cuía caïc thiãút bë siãu loüc.

Baíng 12.2. Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía caïc thiãút bë siãu loüc

Caïc chè säú YKΦ - 40 YKΦ - 180
(1)
Nàng suáút tênh theo dung dëch ban 0,45 2,0
3
âáöu, m /h
Säúï láön cä tênh theo thãø têch 10 vaì hån 10 vaì hån
Diãûn têch bãö màût cuía caïc maìng, m2 40 180
Nhiãût âäü låïn nháút, 0C 50 50
Aïp suáút laìm viãûc, MPa 0,6 0,6
Phaûm vi pH (2) 5÷8 5÷8
Cäng suáút, kW 15 122
Cäng suáút âån vë, kW/m2 0,37 0,68
Kêch thæåïc cå baín 2150×900×2800 10200×5300×2800

Ghi chuï: (1) Nàng suáút phuû thuäüc vaìo caïc thäng säú caïc maìng âæåüc sæí duûng vaì caïc tênh cháút caïc
cháút loíng âem cä.
(2)
Khi sæí duûng caïc maìng coï nhaîn hiãûu YAM bàòng xenluloza axetat.

12.2.2. Caïc thiãút bë siãu loüc daûng mäâun
Hiãûn nay trong thæûc tãú åí caïc næåïc coï xu hæåïng thaío ra nhæîng thiãút bë daûng mäâun
vãö cäng nghãû maìng loüc. Viãûc æïng duûng caïc thiãút bë siãu loüc daûng mäâun seî cho pheïp
laìm dãù daìng viãûc thao taïc vaì giaím nhán cäng.

255

Caïc täø håüp siãu loüc YΦ - 15/20 , YΦ - 15/40 , YΦ - 15/2000. Caïc thiãút bë siãu loüc
Simpo PDF Merge andâäüng giaïn âoaûn âæåüc Version - http://www.simpopdf.com chæïa enzim
YΦ - 15/20 taïc Split Unregistered duìng âãø cä vaì tinh chãú caïc dung dëch
vaì caïc cháút hoaût hoaï khaïc. Voí xilanh cuía thiãút bë duìng maìng loüc trong täø håüp YΦ -
15/20 (hçnh 12.8) âæåüc phuí kên tæì hai hæåïng bàòng caïc nàõp bêch coï âaïy elip. Cäú âënh hai
mäâun maìng daûng khung phàóng trong voí coï diãûn têch bãö màût cuía mäùi mäâun 12,5 m2.
Mäâun gäöm cuûm caïc bäü loüc phàóng coï daûng caïc táúm baín xäúp bàòng polyme âæåüc boüc båíi
maìng læûa choün. Cuûm âæåüc eïp laûi giæîa caïc màût bêch bàòng caïc thanh giàòng åí bãn trong caïc
raînh räùng âãø thaïo cháút tháúm. Cháút tháúm thaïo ra ngoaìi qua caïc khåïp vàûn, âæåüc phán bäø
trong voí thiãút bë.
Täø håüp loüc YΦ - 15/40 khaïc våïi täø håüp loüc YΦ - 15/20 åí chäù täø håüp YΦ - 15/40
coï hai thiãút bë loüc maìng näúi tiãúp nhau. Täøng diãûn têch cuía bãö màût maìng 50 m2.

Dung dëch 5 6
ban âáöu
Hçnh 12.8. Så âäö täø håüp siãu loüc
Taïc nhán laûnh
YΦ -15/40
1- Thuìng chæïa dëch; 2- Båm tuáön hoaìn;
3-Bäü loüc så bäü; 4- Thiãút bë loüc bàòng
maìng moíng; 5- Van tiãút læu; 6- Bäü trao
âäøi nhiãût
Cháút loüc
1 2 3 4

Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp YΦ - 15/140
Nàng suáút tênh theo dung dëch ban âáöu, m3/h: dæåïi 4
Säúï láön cä tênh theo dung dëch: dæåïi 10
Diãûn têch bãö màût cuía caïc maìng, m2: 50
Aïp suáút laìm viãûc, MPa: 1,5
Læåüng dáùn âäüng âiãûn: 2
Cäng suáút âån vë cuía âäüng cå âiãûn, kW/m2: 13
Kêch thæåïc cå baín: 3600×1400×2200

Täø håüp loüc YΦ - 15/2000 coï bãö màût loüc täøng cäüng 2000 m2. Täø håüp loüc coï caïc
thiãút bë duìng maìng loüc daûng mäâun, vãö kãút cáúu tæång tæû nhæ caïc thiãút bë âæåüc sæí duûng
trong täø håüp YΦ - 15/20.Täø håüp YΦ - 15/2000 gäöm bäún täø håüp nhoí YΦ - 15/50 taïc
âäüng giaïn âoaûn, laìm viãûc åí chãú âäü tæû âäüng. Mäùi täø håüp nhoí coï bäü pháûn âäüc láûp vaì hoaìn

256

toaìn coï thãø baío âaím chãú âäü cäng nghãû âaî cho. Coï bäún voìng tuáön hoaìn trong täø maïy siãu
Simpo PDF Merge ng gäöSplit Unregistered n, bäü trao-âäøi nhiãût vaì nàm thiãút bë duìng maìng loüc
loüc, mäùi voì and m coï båm tuáön hoaì Version http://www.simpopdf.com
âæåüc näúi liãn tuûc.
Täø maïy siãu loüc YΦ - 15/500 laìm viãûc nhæ sau: dung dëch tæû chaíy âáöy voìng tuáön
hoaìn, sau âoï måí båm naûp liãûu âãø âáøy dung dëch tæì dung læåüng ban âáöu vaìo voìng thæï
nháút, vaì måí caïc båm tuáön hoaìn. Cho nãn mäüt pháön cháút loíng âæåüc tuáön hoaìn theo voìng,
coìn mäüt pháön chaíy tæì voìng naìy sang pháön khaïc, mæïc âäü cä tàng dáön. Khi trong voìng
thæï bäún âaût âæåüc näöng âäü cä âaî cho thç måí van thaïo cháút tháúm vaìo voìng tiãúp theo. Dung
dëch âáöu âæåüc naûp thæåìng xuyãn vaìo voìng thæï nháút våïi mäüt læåüng bàòng täøng læåüng cháút
tháúm thaïo ra tæì mäùi voìng vaì læåüng cháút cä tæì voìng thæï bäún.
Hãû thäúng làõp raïp caïc âæåìng äúng dáùn cho pheïp måí báút kyì voìng tuáön hoaìn naìo maì
khäng cáön phaíi dæìng täø maïy. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc täø håüp YΦ - 15/500 vaì YΦ -
15/2000 âæåüc nãu åí baíng 12.3.

Baíng 12.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc täø håüp siãu loüc YΦ - 15/500 vaì YΦ-15/2000

Caïc chè säú YΦ - 15/500 YΦ - 15/2000
Chãú âäü laìm viãûc Giaïn âoaûn Giaïn âoaûn
(1) 3
Nàng suáút tênh theo dung dëch ban âáöu, m /h 3,75 15,0
Säúï láön cä dæåïi 10 dæåïi 10
Diãûn têch bãö màût cuía caïc maìng, m2 500 2000
Læåüng täø maïy loüc bàòng maìng 20 80
Nhiãût âäü cho pheïp cao nháút (2), 0C 50 50
Aïp suáút laìm viãûc, MPa dæåïi 1,0 dæåïi 1,0
Phaûm vi pH (2) 5÷8 5÷8
Læåüng dáùn âäüng âiãûn 11 44
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW 181 725
Cäng suáút âån vë, kW/m2 0,36 0,36
Kêch thæåïc cå baín 12000×15000×5000 48000×15000×5000

(1)
Ghi chuï: Nàng suáút phuû thuäüc vaìo caïc thäng säú cuía caïc maìng âæåüc æïng duûng vaì caïc tênh
cháút cuía cháút loíng âem cä.
(2)
Khi sæí duûng caïc maìng coï nhaîn hiãûu YAM tæì xenluloza axetat.

Caïc täø håüp siãu loüc daûng äúng vaì daûng cuäün. Caïc täø håüp taïc âäüng giaïn âoaûn âãø
phán chia caïc dung dëch bàòng phæång phaïp siãu loüc daûng cuäün vaì daûng äúng. Täø maïy
daûng cuäün duìng âãø phán chia caïc dung dëch tæång âäúi nguyãn cháút, coìn daûng äúng - âäúi
våïi caïc dung dëch chæïa thãø huyãön phuì.

257

Täø håüp MP - 70 - 2000T. Täø håüp gäöm caïc täø maïy loüc duìng maìng, båm tuáön hoaìn,
Simpo PDF Merge andu khiãøUnregistered Version -duûng cuû âo - kiãøm tra. Thiãút bë trao âäøi
khung, traûm âiãö Split n vaì âæåüc trang bë caïc http://www.simpopdf.com
nhiãût vaì dung læåüng khäng thuäüc thaình pháön cuía täø håüp.
Trong voí xilanh cuía täø maïy coï ba khåïp näúi: âãø naûp dung dëch phán chia, âãø thaïo
cháút cä vaì âãø thaïo cháút loüc. Mäâun daûng äúng hay daûng cuäün âæåüc làõp trong voí. Mäâun
daûng äúng gäöm caïc äúng xäúp bàòng cháút deío thuyí tinh sàõp xãúp song song nhau coï âæåìng
kênh 12 mm, caïc maìng læûa choün âæåüc làõp vaìo bãö màût bãn trong cuía caïc äúng xäúp trãn.
Mäâun daûng cuäün laì låïp bàòng maìng baïn tháúm, læåïi capron vaì vaíi capron phuí lãn
äúng âäüt läù. Båm âáøy dung dëch vaìo khoang bãn trong cuía caïc bäü pháûn phán chia räöi âãún
bãö màût cuía maìng. Cháút tháúm âæåüc thaïo riãng biãût tæì mäùi mäâun vaìo äúng goïp. Dung dëch
âæåüc cä cuûc bäü tæì caïc täø maïy quay vãö dung læåüng âãø tuáön hoaìn.
Khi laìm viãûc våïi caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc täø håüp âæåüc bäø sung thãm caïc bäü trao
âäøi nhiãût âãø traïnh dung dëch bë quaï nhiãût khi tuáön hoaìn.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp MP - 70 - 2000T:
Nàng suáút tênh theo cháút tháúm, m3/ngaìy: 24
Diãûn têch bãö màût maìng, m2: 35
Aïp suáút laìm viãûc, MPa: 0,35
Cäng suáút thiãút kãú, kW: 110
Cäng suáút âån vë , kW/m2: 3,14
Kêch thæåïc cå baín: 4900×4200×2500

12.2.3. Caïc täø håüp mäâun siãu loüc taïc duûng liãn tuûc
Täø håüp mäâun siãu loüc daûng loüc - eïp âãø cä caïc saín pháøm loíng trong cäng nghiãûp
vi sinh, y vaì hoaï.
Täø håüp siãu loüc A1 - OYC. Täø håüp (hçnh 12.9) gäöm 6 lä: 1 ÷ 6, mäùi mäüt lä coï
båm tuáön hoaìn 9, bäü trao âäøi nhiãût 10, chuïng âæåüc näúi våïi äúng goïp chung âãø thaïo cháút
cä vaì cháút loüc.
Tæì hai dung læåüng 11, saín pháøm ban âáöu chaíy vaìo bäü trao âäøi nhiãût 12, taûi âáy saín
pháøm âæåüc âun noïng vaì sau âoï båm 13 âáøy vaìo täø maïy siãu loüc.Trong lä 1 saín pháøm
âæåüc eïp thàóng qua caïc mäâun våïi täúc âäü trãn maìng 1,6 ÷ 2,0 cm/s nhåì båm tuáön hoaìn 8.
Saín pháøm âæåüc tuáön hoaìn nhiãöu láön trong voìng cuía lä, cháút loüc âæåüc thaïo liãn tuûc khoíi
mäâun, coìn cháút cä mäüt pháön âæåüc âáøy vaìo lä 2, vaì quaï trçnh nhæ thãú âæåüc làûp laûi. Viãûc
cä tiãúp tuûc âæåüc thæûc hiãûn tæång tæû trong táút caí caïc lä tiãúp theo. Thaình pháøm coï näöng âäü
âaî âaût theo quy âënh âæåüc thaïo ra khoíi lä 6.

258

Caïc lä âæåüc näúi liãn tuûc våïi nhau, âäöng thåìi trong bäún lä âáöu làõp âàût caïc mäâun 7
coï bãö màût laìm viãûc 7,7 m2, gäöm 53 bäü pháûn loü . Trong hai lä cuäúi làõp âàût caï
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -chttp://www.simpopdf.com c mäâun 8
coï bãö màût loüc 3,6 m2 gäöm 25 bäü pháûn loüc.
Âãø âiãöu chènh, trong voìng tæû âäüng cuía lä 6 làõp khuïc xaû kãú 14 coï liãn kãút chæïc
nàng våïi van 15 âæåüc âàût åí cæía ra cuía thiãút bë.
11
Cháút loüc

1 2 3 4 5 6

7 7 7 7 7 7
10 10 10 10 10 10
14
9 9 15

Cháút cä
12 13

Hçnh 12.9. Täø håüp siãu loüc A1 -OYC

Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp siãu loüc A1 - OYC:
Nàng suáút (tênh theo huyãút thanh) l/h: 5000 ÷ 6700
Haìm læåüng cháút khä trong cháút cä, %: 25
Bãö màût laìm viãûc cuía maìng xenluloza axetat, m2: 52
Cäng suáút caïc âäüng cå âiãûn, kW: 77,8
Kêch thæåïc cå baín , mm: 16500×3300×2500

Täø håüp mäâun siãu loüc A1 - OYB
Täø håüp cä saín pháøm protein A1 - OYB âæåüc æïng duûng caïc maìng polyme coï âäü
bãön cao trong âãûm. Viãûc näúi song song - näúi tiãúp caïc pháön tæí loüc cho pheïp taûo ra caïc
mäâun coï bãö màût laìm viãûc khaïc nhau.
Täø håüp A1 - OYB (hçnh 12-10) gäöm dung læåüng chæïa dung dëch ban âáöu 4, båm
naûp liãûu 5, bäü trao âäøi nhiãût 6 våïi âæåìng viãön 7 vaì van âiãöu tiãút 5, hai bäü loüc tinh 8 vaì täø
maïy siãu loüc gäöm ba lä 9,10,11. Mäùi lä coï mäâun 12 (hay 13), båm tuáön hoaìn 14 vaì bäü
loüc trao âäøi nhiãût 15 . Trong caïc lä 9 vaì 10 sæí duûng mäâun 12 våïi bãö màût caïc maìng 25
m2, gäöm 100 pháön tæí loüc. Caïc pháön tæí loüc âæåüc kãút håüp laûi thaình 5 khäúi näúi nhau liãn
tuûc. Trong lä 11 sæí duûng mäâun 13 våïi bãö màût laìm viãûc 15 m2, gäöm 60 pháön tæí loüc vaì
âæåüc kãút håüp laûi thaình ba khäúi. Trong vuìng cuía lä ba âæåüc làõp khuïc xaû kãú 16, coìn åí vë
trê thaïo ra khoíi täø maïy coï van 17 liãn kãút chæïc nàng våïi khuïc xaû kãú.

259

Cháút cä chæïa
protein

Cháút loüc âem
gia cäng

Hçnh 12.10. Täø håüp siãu loüc taïc âäüng liãn tuûc A1 - OYB

Båm naûp liãûu 5 âáøy saín pháøm ban âáöu tæì dung læåüng 4 qua bäü trao âäøi nhiãût 6 vaì
caïc bäü loüc tinh 8 vaìo lä 9 cuía täø maïy siãu loüc, qua bäü laìm laûnh 15, coìn cháút loüc âæåüc
thaïo liãn tuûc ra khoíi mäâun vaì vaìo thuìng chæïa 20. Mäüt pháön saín pháøm âæåüc cä tæì lä 9
vaìo lä 10 vaì quaï trçnh cä âæåüc làûp laûi. Sau âoï tæì lä 10 saín pháøm vaìo lä 11. Thaình pháøm
thaïo ra khoíi lä 11, thaình pháön cuía saín pháøm âæåüc âiãöu chènh nhåì van 17 coï liãn quan
chæïc nàng våïi khuïc xaû 16, sau âoï caïc saín pháøm âæåüc hæåïng vaìo caïc giai âoaûn tiãúp theo
qua bäü trao âäøi nhiãût 18, coìn cháút cä duìng båm 19 âáøy ra khoíi phoìng 20 âãø gia cäng
tiãúp theo.
Caïc dung dëch âaî cä âæåüc chuáøn bë trong dung læåüng 2 vaì duìng båm âënh læåüng
âáøy vaìo thuìng chæïa 1, taûi âáy noï âæåüc laìm loaîng âãún näöng âäü theo yãu cáöu. Duìng båm 3
âáøy dung dëch loaîng vaìo täø håüp qua thuìng chæïa dung dëch ban âáöu 4.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp siãu loüc A1 - OYB:
Säú læåüng lä: 3
Säú læåüng mäâun: 3
2
Bãö màût laìm viãûc cuía caïc mäâun, m : 25, 25,15
Nàng suáút (tênh theo sæîa khi sæí duûng caïc maìng polysunfua) l/h: 3800 ÷ 2500
Nàng suáút âån vë, l/m2: 46
Cäng suáút âäüng cå, kW: 57

260

12.2.4. Caïc täø håüp vi loüc åí mäüt säú næåïc
Simpo PDF Merge p siãu loüc cuía Haîng DDS. Haîng DDS (Âan Maûch) saín xuáút caïc täø håüp cäng
Täø håü and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
nghiãûp khung phàóng siãu loüc daûng nàòm ngang coï mæïc âäü tæû âäüng cao, chuïng coï thãø hoaût
âäüng åí chãú âäü giaïn âoaûn hay liãn tuûc.
Caïc pháön tæí cå baín cuía täø håüp thuäüc Haîng DDS laì nhæîng maìng mäâun, coï hãû raînh
nhoí song song, tæång tæû nhæ bäü eïp - loüc.
So saïnh caïc tênh cháút cuía maìng xenluloza axetat vaì polysunfua âæåüc æïng duûng
trong caïc täø håüp thuäüc haîng DDS âæåüc giåïi thiãûu trong baíng 12.4.
Haîng DDS saín xuáút caïc täø håüp siãu loüc coï diãûn têch bãö màût maìng 9 ÷ 1900 m2,
âæåüc duìng âãø saín xuáút åí mæïc âäü låïn vaì nhoí (baíng 12.5).

Baíng 12.4. Âàûc tênh cuía caïc maìng xenluloza axetat vaì polysunfua
âæåüc sæí duûng trong caïc täø håüp siãu loüc cuía Haîng DDS

Caïc chè säú Maìng xenluloza axetat Maìng polysunfua
Phaûm vi pH 2÷9 0 ÷ 14
Phaûm vi nhiãût âäü hoaût âäüng, 0C 0 ÷ 50 0 ÷ 80
Âäü bãön cå hoüc, kg/cm2 0,7 10,0

Baíng 12.5. Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía täø håüp siãu loüc âãø saín xuáút låïn thuäüc Haîng DDS

Caïc chè säú F35 - 360 F35 - 1700
3
Nàng suáút tênh theo dung dëch ban âáöu, m /h 8 38
2
Diãûn têch bãö màût caïc maìng, m 360 1700
Säú læåüng mäâun maìng trong täø håüp 1 1
Aïp suáút laìm viãûc, MPa 1 1
Täúc âäü doìng dung dëch qua mäâun, m/s 1,5 1,5
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW 298 1341
Cäng suáút âån vi, kW/m2 0,83 o,72
Kêch thæåïc cå baín, mm
cuía täø håüp 4900×1900×2000 4900×1900×2000
cuía täø maïy 11900×3600×2000 11900×3600×2000

Täø håüp siãu loüc cuía Haîng Romicon (Haì Lan). Täø håüp HL-1/3SL cuía Haîng
Romicon (hçnh 12.11) gäöm bäü caïc såüi coï âæåìng kênh 60 ÷ 160 mm vaì chiãöu daìi låïn hån
1000 mm, bãö màût bãn trong cuía chuïng âæåüc phuí caïc maìng. Caïc såüi âæåüc phán bäú trong
voí xilanh kên. Trong voí phán bäø caïc khåïp näúi âãø naûp dung dëch ban âáöu vaì thaïo cháút cä,

261

cháút tháúm, cuîng nhæ âãø làõp caïc duûng cuû âo. Caïc daûng maìng trong såüi coï thãø choün læûa,
Simpo PDF thuäüc vaïo cháút loínUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
phuû Merge and Split g âem cä.
Täø håüp gäöm båm tuáön hoaìn 4, ba khäúi maìng 1 bàòng nhæîng såüi räùng, bäü loüc trong
dung dëch 3, bäü trao âäøi nhiãût kiãøu táúm laìm laûnh dung dëch trong quaï trçnh tuáön hoaìn vaì
traûm âiãöu khiãøn 2. Duìng båm ly tám nhiãöu náúc, âáøy cháút loíng ban âáöu vaìo bäü loüc eïp âãø
tinh luyãûn dung dëch 3, sau âoï vaìo boï
såüi siãu loüc 1 dæåïi aïp suáút 0,6 ÷ 0,8
MPa. Bãn trong boï, cháút loíng chaíy theo
caïc raînh aïp saït bãö màût saìng vaì âæåüc loüc
dáön. Sæû täön taûi mäüt læåüng låïn caïc raînh,
cho pheïp tàng nhanh täúc âäü cuía doìng,
nhàòm taûo khaí nàng giaím näöng âäü phán
cæûc. Cháút cä vaìo thuìng chæïa vaì tuáön
hoaìn âãún näöng âäü cuäúi cuìng âaî cho, coìn
cháút tháúm khi táûp trung laûi åí ngoaìi caïc
äúng, theo äúng trong suäút vaìo thuìng chæïa.
Nhiãût âäü cä coï thãø thiãút láûp trong giåïi
haûn tæì 4 âãún 900C, trë säú pH - tæì 1 âãún
12. Caïc bäü pháûn tiãúp xuïc våïi dung dëch
cä âãöu âæåüc laìm bàòng theïp khäng gè.
Täø håüp âæåüc bäú trê ráút goün, caïc
Hçnh 12.11. Täø håüp siãu loüc kêch thæåïc cå baín 865×865×1625 mm
cuía Haîng Romicon vaì khäúi læåüng 150 kg, nàng suáút cuía täø
håüp 1800 l/h.

Dung dëch ban âáöu Cháút cä

Cháút tháúm

Thaïo Thaïo

Hçnh 12.12. Täø håüp siãu loüc HF 10-20 SS cuía Haîng Romicon

262

Täø håüp cuía haîng HF 10-20SS (hçnh 12.12) gäöm thuìng chæïa 1, dung dëch ban âáöu
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -3http://www.simpopdf.com vãö thuìng
tæì thuìng chæïa båm qua caïc thiãút bë duìng maìng nhåì båm tuáön hoaìn 2 vaì quay
chæïa. Trong quaï trçnh loüc coï thãø thay âäøi hæåïng chaíy ngæåüc laûi cuía dung dëch, nhàòm
thæûc hiãûn giaïn âoaûn khi ræía caïc äúng mao dáùn. Mäüt pháön cháút tháúm thaíi ra khoíi thiãút bë
âæåüc táûp trung vaìo thuìng chæïa 5, tæì doï båm 4 âáøy vaìo caïc thiãút bë maìng loüc âãø ræía caïc
äúng mao dáùn bàòng doìng cháút loíng ngæåüc laûi. Nàng suáút cuía thiãút bë 12000 l/h, kêch
thæåïc cå baín 9000×2500×2000 mm, khäúi læåüng 250 kg.

12.3. CAÏC TÄØ HÅÜP MAÌNG ÂÃØ LAÌM SAÛCH CAÏC DOÌNG NUÅÏC THAÍI
CÄNG NGHIÃÛP
Täø håüp YMP. Caïc täø håüp naìy âæåüc æïng duûng âãø phán chia vaì laìm saûch caïc doìng
næåïc thaíi cäng nghiãûp, cuîng nhæ âãø taïch caïc saín pháøm coï giaï trë ra khoíi doìng næåïc thaíi
bàòng phæång phaïp tháúm loüc ngæåüc.
Täø håüp loüc YPM gäöm bäü loüc laìm saûch så bäü, caïc bäü chia, båm, duûng cuû âo - kiãøm
tra, traûm âiãöu khiãøn vaì caïc âæåìng äúng näúi.
Caïc bäü chia daûng maìng bàng âæåüc æïng duûng âãø phán chia bàòng phæång phaïp tháøm
tháúu ngæåüc, coìn caïc maìng chia daûng äúng - âãø cä caïc dung dëch bàòng phæång phaïp siãu
loüc. Täø håüp daûng bàng gäöm voí xilanh coï caïc khåïp näúi âãø naûp dung dëch ban âáöu vaì âãø
thaïo cháút cä vaì cháút loüc. Bãn trong voí âæåüc phán bäú bäü phán chia. Bäü phán chia laì äúng
âäüt läù âæåüc bao phuí låïp læåïi capron vaì ba låïp vaíi capron, våïi maìng baïn tháúm vàûn xoàõn.
Bäü phán chia daûng äúng gäöm 7 ÷ 10 äúng song song bàòng cháút deío thuyí tinh, bãn trong
äúng âæåüc phán bäø caïc maìng baïn tháúm. Duìng båm âáøy caïc dung dëch ban âáöu qua caïc
âoaûn äúng naûp vaì khoang bãn trong cuía caïc bäü phán chia räöi tåïi caïc bãö màût baïn tháúm.
Dæåïi taïc duûng cuía aïp suáút âæåüc taûo ra trong caïc bäü phán chia, mäüt pháön cháút loíng âaî
âæåüc laìm trong chaíy qua âoaûn äúng âãø thoaït ra ngoaìi, coìn caïc cháút hoaì tan (khäng qua
maìng) cuìng våïi dung mäi coìn laûi âæåüc thaïo ra ngoaìi qua caïc âoaûn äúng khaïc.
Täø håüp MP. Täø håüp (hçnh 12.13) gäöm
caïc bäü phán chia bàòng maìng 4 coï caïc pháön Cháút cä
cuäün vaì pháön äúng, båm 2, caïc duûng cuû âo -
kiãøm tra, traûm âiãöu khiãøn vaì caïc âæåìng äúng
näúi nhau.
Bäü phán chia daûng cuäün laì mäüt voí
xilanh, bãn trong noï âæåüc phán bäø äúng âäüt läù Cháút loüc
laìm bàòng theïp 12X18H10T. Âênh trãn äúng
mäüt säú tuïi. Tuïi gäöm caïc maìng baïn tháúm, bäü Hçnh 12.13. Så âäö täø håüp MP - 2 - 50P
xoaïy, âãûm vaì bäü tiãu næåïc. phán chia mäi træåìng loíng bàòng maìng

263

Trong bäü phán chia daûng äúng âæåüc làõp khäúi äúng gäöm nhoïm äúng räùng bàòng thuyí
Simpo PDF Merget and Split UnregisterednVersion -m âæåüc làõp trãn vaïch trong cuía caïc äúng.
tinh deío âàû song song nhau. Caïc maì g baïn tháú http://www.simpopdf.com
Båm 2 dæåïi aïp suáút nháút âënh seî âáøy cháút loíng âem phán chia tæì dung læåüng 1 qua
bäü têch thuyí læûc 3 vaìo caïc khoang bãn trong cuía caïc bäü phán chia 4 âãún bãö màût cuía
maìng baïn tháúm.
Dæåïi taïc âäüng cuía aïp suáút tàng âæåüc taûo ra trong bäü phán chia, dung mäi chaíy qua
caïc maìng baïn tháúm vaì âæåüc thaïo ra qua âoaûn äúng thaïo cháút loüc räöi chaíy âãún äúng goïp
cuía täø håüp. Mäüt pháön dung dëch khäng qua maìng âæåüc thaïo ra khoíi bäü phán chia qua
âoaûn äúng thaïo.

Baíng 12.6. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc täø håüp phán chia caïc mäi træåìng cháút loíng
bàòng maìng, åí nhiãût âäü mäi træåìng phán chia 5 ÷ 350C vaì aïp suáút dæ 4 ÷ 8 MPa

Caïc chè säú MP-2-50P MP-40-40P MP-20-200P MP-70-2000T
Nàng suáút theo cháút 0,4 8,5 42 24
3
loüc, m / ngaìy
Diãûn têch bãö màût cuía 2,5 50 250 5
2
maìng, m
AÏp suáút laìm viãûc, MPa 5 4 5 0,35
Cäng suáút thiãút kãú, kW 1,1 5,5 47 110
Kêch thæåïc cå baín,mm 1034×910× 2030×1130× 3120×3060× 4900×4210×
×1325 ×1385 ×2000 ×2500
Khäúi læåüng , kg 413 1385 4233 5230

12.4. TÊNH TOAÏN CAÏC TÄØ HÅÜP SIÃU LOÜC VAÌ CAÏC TÄØ MAÏY
Khi khai thaïc caïc täø håüp siãu loüc âãø cä caïc dung dëch chæïa cháút hoaût hoaï sinh hoüc
cáön phaíi tuán theo bäún daûng tênh toaïn: tênh cäng nghãû, thuyí læûc, cå hoüc vaì nhiãût.
Nhiãûm vuû cuía tênh toaïn cäng nghãû bao gäöm xaïc âënh diãûn têch cáön thiãút bãö màût
laìm viãûc cuía maìng, xaïc âënh caïc doìng nguyãn liãûu vaì læûa choün cáúp liãûu cuía caïc loaûi
båm tuáön hoaìn vaì båm naûp liãûu. Trong træåìng håüp æïng duûng caïc hãû siãu loüc nhiãöu cáúp
phaíi tiãún haình phán bäø diãûn têch bãö màût maìng theo caïc voìng tuáön hoaìn.

12.4.1. Tênh toaïn cäng nghãû caïc täø håüp siãu loüc vaì caïc bãö màût laìm viãûc
cuía caïc maìng
Âãø tiãún haình tênh toaïn cäng nghãû caïc täø håüp siãu loüc cáön phaíi choün så bäü nhaîn
hiãûu maìng baïn tháúm nhàòm âaím baío tênh choün loüc âaî cho, vaì xaïc âënh nhæîng âàûc tênh

264

cäng nghãû cå baín cuía quaï trçnh cä. Nhæîng säú liãûu thu âæåüc bàòng thæûc nghiãûm trong caïc
Simpo PDF Merge and Split mäùi mäüt loaûi dung dëch. - http://www.simpopdf.com
täø håüp thê nghiãûm cho Unregistered Version
Choün så âäö täø håüp siãu loüc gäöm ba voìng tuáön hoaìn n1, n2, n3 âæåüc thiãút láûp trong
quaï trçnh cä mäüt caïch báút kyì. Khi âoï cáön phaíi khaío saït âiãöu kiãûn: n = n1 n 2 n 3 .
Giaí thæí mæïc âäü cä trong mäùi voìng âãöu bàòng nhau, coï nghéa laì:
n1 = n 2 = n 3 = 3 n
Khi âoï cäng suáút cuía täø håüp siãu loüc âæåüc tênh theo cháút cä:
Q
Qc = d
n
trong âoï : Qd- nàng suáút cuía täø håüp tênh theo dung dëch ban âáöu.
Nàng suáút cuía täø håüp tênh theo cháút tháúm:
Q ct = Q d − Q c
Mäüt pháön læåüng dung dëch âaî âæåüc cä chaíy tæì voìng tuáön hoaìn thæï nháút vaìo voìng
tuáön hoaìn thæï hai:
Q
Q1 = d
n1
Læåüng cháút tháúm âæåüc thaíi ra tæì caïc täø maìng cuía voìng tuáön hoaìn thæï nháút:
Q ct1 = Q d − Q1
Tæì voìng tuáön hoaìn thæï hai vaìo voìng tuáön hoaìn thæï ba:
Q G, N/(m2/h)
Q2 = 1
n2
18
Læåüng cháút tháúm âæåüc thaíi ra tæì caïc täø 16
maïy cuía voìng tuáön hoaìn thæï hai: 14
Q ct 2 = Q1 − Q 2 12
10
cuía voìng tuáön hoaìn thæï ba: 8
Q ct 3 = Q ct − Q ct1 − Q ct 2 6
4
Âäü tháúm cuía maìng choün loüc theo mæïc 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 n
âäü cä cuía dung dëch ban âáöu seî thay âäøi do sæû
biãún âäøi caïc tênh cháút hoaï - lyï cuía mäi træåìng Hçnh 12.14. Âäüng læûc hoüc cuía sæû biãún
- tàng âäü nhåït, tàng näöng âäü cuía caïc cháút khä âäøi âäü tháúm cuía maìng choün loüc YAM
hoaì tan, thay âäøi sæïc càng bãö màût, thay âäøi tyí - 200 phuû thuäüc vaìo mæïc âäü cä khi
troüng... (hçnh 12.14). siãu loüc proteaza kiãöm tênh
Cho nãn âãø xaïc âënh diãûn têch bãö màût loüc cáön thiãút cuía caïc voìng tuáön hoaìn, caïc âaûi

265

læåüng âäü tháúm trung bçnh trong mäùi voìng tuáön hoaìn K1 , K2 vaì K3 âæåüc xaïc âënh bàòng âäö
Simpo PDFkhi biãún âäøi mæïc âäü cä tæång æïng tæì n0 âãún - http://www.simpopdf.com 3.
thë Merge and Split Unregistered Version n1, tæì n1 âãún n2 vaì tæì n2 âãún n
Diãûn têch bãö màût maìng (m2) cuía mäùi voìng tuáön hoaìn:
Q cti
Fi =
Ki

12.4.2. Tênh toaïn thuyí læûc cuía maïy
Tênh toaïn thuyí læûc chuí yãúu laì xaïc âënh sæïc caín thuyí læûc cuía täø maìng vaì cäüt aïp cáön
thiãút cuía båm tuáön hoaìn. Âãø thæûc hiãûn âiãöu âoï cáön phaíi biãút caïc thäng säú sau: chiãöu cao
raînh giæîa caïc maìng h, bãö räüng cuía raînh b, chiãöu daìi raînh giæîa caïc maìng l, säú læåüng raînh
giæîa caïc maìng n, täúc âäü doìng dung dëch trong raînh giæîa caïc maìng v, âäü nhåït âäüng hoüc
cuía dung dëch chæïa enzim µ, tyí troüng cuía dung dëch enzim ρ.
Hãû säú ma saït cuía caïc raînh coï tiãút diãûn chæî nháût våïi caïc caûnh b vaì h:
K hh
f ms =
Re
trong âoï : Khh - hãû säú phuû thuäüc vaìo tyí säú caïc kêch thæåïc hçnh hoüc cuía raînh;
vd qd ρ
Re - chuáøn Reynolds, Re =
µ
åí âáy: dqd - âæåìng kênh tiãút diãûn quy âäøi ( dqd = 2h).
Âäúi våïi traûng thaïi chaíy táöng cuía dung dëch thç sæïc caín thuyí læûc cuía caïc täø maïy:
v2 ⎛ f ms L qd ⎞
∆P = ρ ⎜1 + + ∑ ξ ⎟ + ρgH
2 ⎜ d qd ⎟
⎝ ⎠
trong âoï : Lqd - chiãöu daìi quy âäøi cuía raînh, m , (Lqd = l);
∑ξ - sæïc caín cuûc bäü cuía täø maïy (thæåìng láúy ∑ξ = 0);
H - chiãöu cao náng dung dëch âäúi våïi täø maïy, m.

12.5.TÄØ HÅÜP ÂÃØ LAÌM TRONG VAÌ LOÜC TIÃÛT TRUÌNG
Caïc quaï trçnh laìm trong vaì loüc tiãût truìng coï táöm quan troüng træåïc khi xaïc âënh khaí
nàng laìm viãûc cuía caïc täø håüp siãu loüc, tuäøi thoü cuía caïc maìng xenluloza axetat, cuîng nhæ
cháút læåüng laìm saûch dung dëch khoíi vi khuáøn. Chuáøn bë dung dëch cho siãu loüc âæåüc tiãún
haình trong caïc bäü loüc âàûc biãût.
Caïc bäü loüc trong vaì loüc tiãût truìng coï nhiãöu khung baín. Âãø laìm trong vaì tiãût truìng
caïc dung dëch chæïa caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc træåïc khi cä chuïng bàòng phæång phaïp
siãu loüc thæåìng sæí duûng caïc bäü loüc nhiãöu khung baín (hçnh 12.15) gäöm bäü khung læåïi coï

266

baín tiãût truìng hay laìm trong. Bäü loüc nàòm trãn khung maïy gäöm caïc truû, âæåüc näúi våïi caïc
Simpo PDF Merge and Split thanh ngang. Version - http://www.simpopdf.com
thanh giàòng vaì coï caïc Unregistered

Thaïo cháút loíng
Naûp håi khi âaî âæåüc loüc
tiãût truìng

Naûp cháút loíng âãø
loüc tæì thuìng keït

ÄÚng láúy máùu
thê nghiãûm

Hçnh 12.15. Bäü loüc khung baín âãø laìm trong dung dëch:
1- Baïnh xe; 2- Khung maïy; 3- Truûc ; 4- Khay; 5- ÄÚng mãöm; 6, 9,10,16, 20 - Caïc
van; 7- Thanh ngang; 8- Van; 11- Khung hai læåïi; 12; Khung ba læåïi; 13- Baín tiãût
truìng; 14- Nàõp cäú âënh; 15- Aïp kãú; 17- ÄÚng cao su; 18- Vêt eïp; 19- Vä làng laïi;
21- Thanh giaìng; 22- ÄÚng láúy máùu thê nghiãûm; 23- Thuìng keït

Giæîa caïc nàõp cäú âënh vaì di âäüng làõp caïc khung våïi nhæîng baín xen keî nhau. Caïc
baín âæåüc chia laìm hai bäü pháûn - cho cháút loíng âæåüc loüc vaì cho loaûi chæa âæåüc loüc. Dæåïi
aïp suáút dæ, cháút loíng chæa âæåüc loüc chaíy vaìo khoang caïc nàõp cuía caïc khung ba læåïi vaì
vaìo bäü chæïa.
Caïc baín loüc amiàng - xenluloza nhaîn hiãûu Φ laìm trong dung dëch khoíi thãø lå læíng
vaì giæî laûi trãn 85% vi sinh váût. Caïc baín tiãût truìng nhaîn hiãûu CΦ, CΦ-1, CΦ-2 loaûi 100%
vi sinh váût khi loüc. Taíi troüng vi khuáøn âaût âãún 1010 khuáøn laûc trãn 1 cm2 bãö màût loüc khi

267

bë báøn vi khuáøn. Theo hçnh daûng bãn ngoaìi caïc baín loüc vaì baín tiãût truìng laì nhæîng âéa
Simpo PDFnMerge and ,Splitsoïng mäüt màût. Caïc baín laì-m bàòng häøn håüp xenluloza vaì amian. Caïc
phàó g tràõng, deío gåüi Unregistered Version http://www.simpopdf.com
såüi xenluloza coï bãö daìy 30 µm taûo ra maìng læåïi khäng gian thä, caïc läù læåïi âæåüc eïp âáöy
såüi amian. Khi bãö daìy cuía baín âaût 4 ÷ 5 mm thç doìng cháút loíng chaíy qua mäüt quaîng
âæåìng daìi ngoàòn ngoeìo cuía caïc såüiì.
Caïc bäü loüc baín gäöm caïc haût vaì chuïng háúp thuû trãn toaìn bäü bãö màût caïc såüi. Caïc bäü
loüc baín coï thãø tiãût truìng bàòng håi åí nhiãût âäü 1500C. Chuïng trå våïi táút caí caïc dung mäi,
nhæng ráút nhaûy våïi caïc kiãöm maûnh vaì axit âàûc. Thåìi gian hoaût âäüng cuía caïc baín khoaíng
6 h. Aïp suáút låïn nháút cho pheïp khi loüc vaì tiãût truìng caïc dung dëch trong bäü loüc 147 kPa.
Phuû thuäüc vaìo caïc daûng baín âæåüc æïng duûng maì coï thãø sæí duûng hoàûc laì âãø laìm trong
hoàûc laì âãø tiãût truìng cháút loíng.
Caïc baín coï daûng hçnh troìn (âæåìng kênh 140, 240, 300 vaì 500 mm) vaì daûng hçnh
vuäng (200×200, 400×400, 600×600. Khaí nàng cho qua næåïc cuía caïc baín våïi âæåìng
kênh 300 mm åí nhiãût âäü 200C ± 5 vaì aïp suáút 121 kPa laì CΦ, CΦ-1-310, CΦ-2-360 vaì Φ
låïn hån 220 l/h. Nàng suáút âån vë âäúi våïi caïc dung dëch chæïa enzim 10÷150 l/(m2⋅h).
Caïc bäü loüc tiãût truìng (træåïc khi sæí duûng) âæåüc tiãût truìng bàòng håi åí nhiãût âäü 1200C
trong voìng 30 ÷ 40 phuït hay tiãût truìng bàòng caïc cháút hoaï hoüc (focmandehit, ræåüu etilic,
H2O2). Caïc bäü loüc duìng trong cäng nghiãûp PΦ-39 vaì PΦ-79 âæåüc trang bë caïc khung coï
hai vaì ba læåïi. Bäü loüc PΦ-39 coï 39 vaì 40 khung, PΦ-79 coï 79 vaì 80. Caïc bäü loüc âæåüc
tênh toaïn cho hoaût âäüng dæåïi aïp suáút 29 kPa.
Âãø tinh luyãûn vaì tiãût truìng caïc dung dëch hoaût hoaï sinh hoüc, âaî saín xuáút ra 5 nhaîn
hiãûu bäü loüc maìng axetat våïi caïc âéa coï âæåìng kênh 35, 90, 142, vaì 293 mm vaì hçnh chæî
nháût coï kêch thæåïc 300×500 mm (baíng 12.7).
Thåìi gian hoaût âäüng cuía caïc maìng loüc 70 h, coìn nàng suáút âån vë 150 ÷ 170
l/(m ⋅h).
2

Baíng 12.7. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc bäü loüc maìng âãø loüc tinh vaì loüc tiãût truìng

Nàng suáút tênh theo Âæåìng kênh
Nhaîn hiãûu næåïc khi P = 45 kPa, trung bçnh cuía Lénh væûc æïng duûng
ml/cm 2
läù, µm
MФA - 0,12 0,6 ÷1,4 0,12 ± 0,02 Loüc protein cao phán tæí
MФA - 0,2 1,5 ÷ 3,8 0,2 ± 0,05 Virut
MФA - 0,3 4,0 ÷ 7,5 0,3 ± 0,05 Loüc tiãût truìng caïc dung dëch
MФA - 0,4 8,0 ÷ 12,0 0,4 ± 0,05 Loüc tiãût truìng
MФA - 0,55 13,0 ÷ 26,0 0,55 ± 005 Âãø phán têch vi sinh

268


Chæång 13

THIÃÚT BË SÁÚY

Quaï trçnh taïch áøm cuía baïn thaình pháøm vi sinh täøng håüp laì mäüt trong nhæîng cäng
âoaûn cuäúi cuìng trong saín xuáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc. Cháút loíng canh træåìng chæïa
náúm men, vitamin, axit amin, enzim... coï âäü áøm 30 ÷ 60% cáön phaíi sáúy. Trong caïc thiãút
bë sáúy, cháút loíng canh træåìng bë khæí næåïc âãún 5 ÷ 12%.
Sáúy caïc saín pháøm thuäüc lénh væûc saín xuáút bàòng phæång phaïp vi sinh laì quaï trçnh
phæïc taûp. Táút caí caïc saín pháøm thu nháûn âæåüc tæì täøng håüp vi sinh âæåüc chia ra laìm hai
nhoïm chênh:
- Caïc saín pháøm maì sau khi sáúy khäng âoìi hoíi baío giæî khaí nàng säúng cuía vi sinh
váût hay khäng âoìi hoíi âäü hoaût hoaï cao cuía caïc chãú pháøm vaì caïc saín pháøm âæåüc sæí duûng
nhæ nguäön caïc cháút dinh dæåîng (náúm men gia suïc, taío, axit amin...).
- Caïc saín pháøm maì sau khi sáúy cáön baío giæî khaí nàng säúng hay baío giæî hoaût hoaï
cao cuía caïc chãú pháøm (men baïnh mç, mäüt säú vi khuáøn vaì enzim, dæåüc pháøm baío vãû thæûc
váût...).
Táút nhiãn laì âäúi våïi saín pháøm nhoïm 1 coï thãø æïng duûng chãú âäü sáúy cao hån, trong
âoï âäúi våïi nhoïm 2 âoìi hoíi chãú âäü sáúy tháúp hån vaì thåìi gian ngàõn hån.
Täúi æu hoaï viãûc læûa choün phæång phaïp sáúy vaì caïc kãút cáúu cuía maïy sáúy coï liãn
quan chàût cheî våïi âàûc tênh cuía caïc saín pháøm âem sáúy. Âãø tênh toaïn quaï trçnh sáúy cáön
phaíi biãút âäü áøm cuía saín pháøm ban âáöu vaì cuäúi, cáúu truïc äúng dáùn, âäü nhåït, sæïc bãön bãö
màût, hãû säú nhiãût dung, âäü dáùn nhiãût, âäü âáùn nhiãût âäü, âäü bãön nhiãût, thaình pháön hoaï hoüc...

13.1. PHÁN LOAÛI CAÏC MAÏY SÁÚY
Vç saín pháøm âem sáúy coï ráút nhiãöu loaûi, cho nãn trong thæûc tãú cuîng âæåüc sæí duûng
nhiãöu loaûi maïy sáúy khaïc nhau. Coï thãø nãu täøng quaït vãö sæû phán loaûi nhæ sau:
- Theo phæång phaïp naûp nhiãût, caïc maïy sáúy âæåüc chia ra loaûi âäúi læu hay tiãúp xuïc.
- Theo daûng cháút taíi nhiãût: khäng khi, khê vaì håi.
- Theo trë säú aïp suáút trong phoìng sáúy: laìm viãûc åí aïp suáút khê quyãøn hay chán
khäng.
- Theo phæång phaïp taïc âäüng: tuáön hoaìn, liãn tuûc.

269

- Theo hæåïng chuyãøn âäüng cuía váût liãûu vaì cháút taíi nhiãût trong caïc maïy sáúy âäúi læu:
Simpo PDFgMerge ngæåüSplit Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
cuìn chiãöu, and c chiãöu vaì våïi caïc doìng càõt nhau.
- Theo kãút cáúu: phoìng, âæåìng háöm, bàng taíi, sáúy táöng säi, sáúy phun, thuìng quay,
tiãúp xuïc, thàng hoa, bæïc xaû nhiãût.

13.2. CAÏC SAÍN PHÁØM TRONG SAÍN XUÁÚT BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP VI SINH
LAÌ NHÆÎNG ÂÄÚI TÆÅÜNG ÂÃØ SÁÚY
Khi sáúy, caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc bë nhæîng biãún âäøi, gáy ra tàng näöng âäü mäüt säú
håüp cháút, bë aính hæåíng nhiãût âäü cuía taïc nhán sáúy, bë aính hæåíng oxy khäng khê, chëu sæû
biãún âäøi cuía phaín æïng mäi træåìng... cuäúi cuìng taûo nãn nhæîng håüp cháút måïi, bë khæí caïc
cháút hoaût hoaï, bë phaï huyí khaí nàng säúng cuía tãú baìo. Cho nãn táút caí caïc yãúu täú naìy cáön
phaíi âãö cáûp âãún khi choün phæång phaïp sáúy vaì choün daûng thiãút bë.
Nhæ quaï trçnh khæí næåïc huyãön phuì, caïc náúm men gia suïc coï haìm læåüng cháút khä
âãún 20 ÷ 25% âæåüc tiãún haình trong caïc maïy sáúy truûc, phun hay laì trong caïc maïy sáúy
táöng säi. Quaï trçnh sáúy âæåüc tiãún haình khi kiãøm tra cáøn tháûn chãú âäü nhiãût âäü âãø traïnh
biãún tênh protein.
Trong caïc maïy sáúy truûc, giåïi haûn nhiãût âäü cuía cháút taíi nhiãût 70 ÷ 800C, trong caïc
maïy sáúy phun 3000C, trong caïc maïy sáúy táöng säi 3000C.
Tiãún haình sáúy caïc cháút cä chæïa axit amin, cuîng nhæ lizin, histidin, arginin,
triptophan âãún âäü áøm 8 ÷ 10% trong caïc maïy sáúy phun kiãøu bàng taíi vaì trong caïc maïy
sáúy táöng säi. Caïc axit amin ráút nhaûy khi tàng nhiãût âäü sáúy, coï nghéa laì khäng bãön nhiãût.
Vê duû nhæ Lizin khi sáúy cuìng våïi men gia suïc, caïm gaûo...khi tàng nhiãût âäü cao hån 60 ÷
700C bë täøn tháút nhiãöu. Sæû täön taûi axit amin, gluxit, sinh khäúi vi khuáøn vaì caïc cáúu tæí
khaïc coï aính hæåíng tåïi sæû giaím hiãûu suáút lizin khi sáúy. Dæåïi taïc âäüng cuía nhiãût âäü, Lizin
cuìng våïi caïc cáúu tæí trãn coï thãø taûo ra nhæîng cháút khaïc.
Tiãún haình sáúy caïc chãú pháøm enzim coï haìm læåüng cháút khä trong dung dëch cä ban
âáöu, hay trong pháön chiãút 15 ÷ 20%, sáúy caïc chuíng bãö màût coï âäü áøm âãún 60% vaì caïc
cháút cä chæïa enzim thu âæåüc bàòng phæång phaïp huït, loüc, làõng, kãút tinh... trong caïc maïy
sáúy phun hay thàng hoa. Caïc chãú pháøm sáúy khä coï âäü áøm khäng låïn hån 5 ÷ 12%. Vç âa
säú caïc chãú pháøm enzim khäng bãön nhiãût vaì coï khaí nàng khæí hoaût tênh åí nhiãût âäü cao hån
30 ÷ 400C. Cho nãn viãûc khæí næåïc caïc dung dëch vaì huyãön phuì chæïa enzim âæåüc tiãún
haình trong caïc âiãöu kiãûn sáúy åí nhiãût âäü tháúp.
Caïc khaïng sinh duìng cho chàn nuäi cuîng ráút nhaûy våïi nhiãût âäü sáúy. Chuïng âæåüc
tiãún haình sáúy trong caïc maïy sáúy phun, sáúy bàng taíi âãún âäü áøm 8 ÷ 10%. Täút nháút laì sáúy
táöng säi. Nhiãût âäü cao nháút cuía saín pháøm khi sáúy khäng quaï 600C. Tàng nhiãût âäü sáúy

270

laìm giaím âaïng kãø hoaût hoaï cuía caïc chãú pháøm, laìm tàng täøn tháút vitamin.
Simpo PDF Merge and sáúy phán chæïa vi khuáøn vaì caïchttp://www.simpopdf.com (nitragin, vi
Quaï trçnh Split Unregistered Version - dæåüc liãûu baío vãû thæûc váût
khuáøn chæïa niken, vi khuáøn chæïa phospho ...) coï âàûc âiãøm laì sau khi sáúy cáön phaíi baío
quaín læåüng täúi âa caïc vi sinh váût coï khaí nàng säúng vaì hoaût hoaï cao trong caïc chãú pháøm.
Thæûc hiãûn sáúy caïc chãú pháøm naìy trong caïc maïy sáúy phun, sáúy thàng hoa cho kãút
quaí ráút täút. Trong caïc maïy sáúy phun, quaï trçnh xaíy ra åí nhiãût âäü taïc nhán sáúy 1300C vaì
nhiãût âäü cuía saín pháøm sáúy khäng låïn hån 500C.

13.3. MAÏY SÁÚY THEO PHÆÅNG PHAÏP THÀNG HOA
Sáúy thàng hoa laì quaï trçnh taïch áøm tæì caïc saín pháøm bàòng phæång phaïp laûnh âäng
vaì tiãúp theo laì chuyãøn âaï laìm laûnh âäng âæåüc taûo thaình trong saín pháøm thaình håi, qua
pha loaîng ngàõn nguíi khi âun noïng saín pháøm trong chán khäng. Khi sáúy thàng hoa, áøm
chuyãøn dåìi trong saín pháøm åí daûng håi khäng keïo theo noï nhæîng cháút trêch ly vaì nhæîng
vi sinh váût. Trong saín xuáút vi sinh, sáúy thàng hoa âæåüc æïng duûng cho caïc vi sinh váût,
náúm men, vitamin, khaïng sinh, caïc enzim khäng bãön åí nhiãût âäü cao.
Thæåìng quaï trçnh sáúy thàng hoa âæåüc bàõt âáöu tæì luïc laìm laûnh âäng bãö màût saín
pháøm âãún nhiãût âäü − 20, − 300C. Täúc âäü laìm laûnh âäng caïc váût liãûu khäng bãön nhiãût aính
hæåíng tåïi viãûc baío quaín hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût vaì âäü hoaût hoaï cuía caïc chãú
pháøm sinh hoüc, vç khi laìm laûnh nhanh caïc saín pháøm taûo nãn âaï åí bãn trong tãú baìo, xaíy
ra biãún âäøi nhanh choïng thaình pháön caïc dung dëch sinh lyï bãn trong vaì bãn ngoaìi tãú baìo
vaì dáùn tåïi sæû phaï huyí vaì laìm chãút tãú baìo.
Táút caí caïc váût liãûu sinh hoüc âem sáúy thàng hoa coï âäü áøm khaïc nhau, cho nãn
chuïng coï nhæîng âiãøm ba Åtecti khaïc nhau, khi âoï coï thãø coï sæû cán bàòng âaï, pha loíng vaì
pha håi. Cho nãn âäúi våïi caïc váût liãûu vi sinh , täúc âäü laûnh âäng cuía chuïng âæåüc xaïc âënh
bàòng thæûc nghiãûm. Quaï trçnh thàng hoa xaíy ra åí nhæîng giaï trë aïp suáút håi trãn bãö màût váût
liãûu vaì giaï trë nhiãût âäü trong caïc âiãøm nàòm åí dæåïi âiãøm ba cán bàòng pha cuía dung mäi
(næåïc).
Thæåìng khi sáúy thàng hoa caïc váût liãûu vi sinh, aïp suáút dæ = 133,3 ÷ 13,3 Pa, vaì
nhiãût âäü cuía váût liãûu bàõt âáöu sáúy bàòng − 200C, − 300C. Khi âäü áøm cuía saín pháøm bë giaím
xuäúng täúi thiãøu, nhiãût âäü cuía váût liãûu tàng âãún + 300C, + 400C. Âiãöu kiãûn sáúy nhæ thãú
baío âaím quaï trçnh oxy hoaï täúi thiãøu cuía saín pháøm do haìm læåüng oxy khäng âaïng kãø
trong mäi træåìng khê cuía phoìng sáúy. Trong caïc maïy sáúy thàng hoa daûng cäng nghiãûp,
viãûc naûp nhiãût tåïi saín pháøm hoàûc bàòng âäü dáùn nhiãût hoàûc nhåì caïc tia häöng ngoaûi.
Caïc maïy sáúy thàng hoa coï sæû taïc âäüng tuáön hoaìn hay liãn tuûc. Hçnh 13.1 chè så âäö
nguyãn tàõc sáúy thàng hoa taïc âäüng tuáön hoaìn.Thiãút bë naìy gäöm phoìng sáúy hçnh truû kên

271

(näöi thàng hoa) 1, åí trong coï giaìn äúng räùng 2, váût liãûu sáúy cho vaìo âáy. Näöi thàng hoa
Simpo PDF Merge and ch tuáöUnregistered Version -laûnh. ÅÍ chãú âäü laìm laûnh, båm 5 âáøy taïc
laìm viãûc mäüt caï Split n hoaìn nhæ mäüt phoìng http://www.simpopdf.com
nhán laûnh åí bãn trong äúng räùng 2.

Dung dëch næåïc
âaï noïng chaíy
Næåïc noïng

Khê chæa
ngæng tuû
Häùn håüp håi - khäng khê

Næåïc laûnh
Cháút taíi nhiãût Cháút taíi nhiãût
Håi

Taïc nhán laûnh
Taïc nhán laûnh

Cháút
ngæng

6
Cháút taíi nhiãût

Hçnh 13.1. Så âäö thiãút bë sáúy thàng hoa taïc âäüng tuáön hoaìn

Sæû laìm laûnh cuía cháút taíi nhiãût âæåüc tiãún haình trong bäü trao âäøi nhiãût 3 coï âênh ruäüt
xoàõn, cháút laìm nguäüi âi qua âoï vaì vaìo thiãút bë laìm laûnh 4. Khi näöi thàng hoa laìm viãûc åí
chãú âäü cuía maïy sáúy, cháút taíi nhiãût âæåüc âun noïng trong bäü trao âäøi nhiãût 7 vaì âáøy vaìo
caïc äúng räùng nhåì båm 6.
Sæû ngæng tuû håi âæåüc taûo ra khi sáúy trong näöi thàng hoa âæåüc tiãún haình trong näöi
ngæng tuû chäúng thàng hoa 10. Noï laì mäüt bäü trao âäøi nhiãût, häùn håüp håi - khäng khê tæì
näöi thàng hoa vaìo khäng gian giæîa caïc äúng cuía bäü trao âäøi nhiãût. Cháút laìm nguäüi
(amoniac, freon) qua caïc äúng 11 cuía näöi chäúng thàng hoa vaìo thiãút bë laìm laûnh 9.
Thæåìng âãø laìm laûnh bãö màût thàng hoa vaì ngæng tuû, ngæåìi ta sæí duûng maïy neïn 2 hoàûc 3
cáúp coï khaí nàng âaím baío laûnh bãö màût âãún nhiãût âäü − 600C, − 400C.
Caïc khê chæa ngæng tuû âæåüc taïch ra khoíi näöi chäúng thàng hoa bàòng båm chán
khäng 8. Håi ngæng tuû âæåüc laìm laûnh åí daûng låïp âaï trãn bãö màût caïc äúng laûnh cuía näöi
chäúng thàng hoa. Vç trong quaï trçnh laìm viãûc cuía näöi chäúng thàng hoa, caïc äúng 11 bë
phuí båíi mäüt låïp âaï âaïng kãø, nãn cáön laìm tan bàng mäüt caïch chu kyì. Âãø thæûc hiãûn âiãöu
âoï, âáøy næåïc noïng tæì bäü âun 7 vaìo caïc äúng 11.

272

Hiãûn nay ngæåìi ta bàõt âáöu sæí duûng phäø biãún caïc thiãút bë thàng hoa taïc âäüng liãn
Simpo PDF Sáúy thàng hoa liãnUnregistered Versionhoa vaì hai bäü chäúng thàng hoa, chuïng laìm
tuûc. Merge and Split tuûc gäöm hai näöi thàng - http://www.simpopdf.com
viãûc luán phiãn nhau.
Nàng suáút cuía thiãút bë thàng hoa taïc âäüng liãn tuûc tênh theo âäü áøm bäúc håi låïn hån
200 kg/h. Thåìi gian coï màût cuía saín pháøm trong maïy sáúy tæì 40 âãún 110 phuït, nhiãût âäü
cao nháút cuía saín pháøm cuäúi quaï trçnh sáúy nhoí hån 270C.

13.4. MAÏY SÁÚY PHUN
Sáúy phun trong cäng nghiãûp vi sinh âæåüc sæí duûng âãø sáúy khä caïc cháút cä cuía dung
dëch canh træåìng caïc cháút khaïng sinh âäüng váût, caïc axit amin, caïc enzym, caïc cháút trêch
ly náúm thu nháûn âæåüc trãn caïc mäi træåìng dinh dæåîng ràõn, caïc dung dëch cháút làõng thu
nháûn âæåüc khi laìm làõng enzym bàòng caïc dung mäi vä cå hay bàòng caïc muäúi trung hoaì,
cuîng nhæ caïc pháön cä cháút loíng canh træåìng.
Näöng âäü cháút khä trong dung dëch âem sáúy låïn hån 10%.
Caïc maïy sáúy phun âæåüc sæí duûng trong caïc xê nghiãûp vi sinh, cho pheïp tiãún haình
quaï trçnh åí caïc chãú âäü tæång âäúi mãöm âãø loaûi træì nhæîng täøn tháút låïn caïc cháút hoaût hoaï
sinh hoüc.
Phun ly tám cho khaí nàng phun âãöu saín pháøm cháút loíng vaì tàng cæåìng quaï trçnh
bäúc håi.
Dung dëch âem sáúy chaíy qua âéa coï âáöu phun våïi säú voìng quay låïn, nhåì âoï caïc
tiãøu pháön cháút loíng biãún thaình nhæîng haût ráút nhoí (sæång muì) vaì bãö màût hoaût hoaï cuía
cháút loíng âæåüc tàng lãn.
Phoìng duìng âãø sáúy âæåüc chãú taûo bàòng loaûi theïp khäng gè. Chuïng coï thãø coï âaïy
phàóng hay âaïy noïn. Loaûi âaïy phàóng phaíi coï cå cáúu âãø thaïo saín pháøm khä. Coìn loaûi âaïy
hçnh noïn thç thaình pháøm åí daûng bäüt âæåüc âáøy ra dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám.
Nhanh choïng trong quaï trçnh sáúy, nhiãût âäü cuía váût liãûu sáúy tháúp, saín pháøm nháûn
âæåüc åí daûng bäüt nhoí khäng cáön phaíi nghiãön laûi vaì coï âäü hoaì tan låïn, âoï laì nhæîng æu
viãûc cuía maïy sáúy phun. Vç sáúy quaï nhanh, nhiãût âäü cuía váût liãûu trong suäút chu kyì sáúy
khäng væåüt quaï nhiãût âäü cuía áøm bäúc håi (60 ÷ 700C) vaì tháúp hån nhiãöu so våïi nhiãût âäü
cuía taïc nhán sáúy.
Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì kêch thæåïc cuía phoìng sáúy tæång âäúi låïn, do täúc âäü
chuyãøn âäüng cuía caïc taïc nhán sáúy khäng låïn vaì sæïc càng nhoí cuía phoìng so áøm bäúc håi
(2 ÷ 2,5 kg/m2⋅h), cuîng nhæ sæû phæïc taûp vãö cå cáúu phun, hãû thu häöi buûi vaì thaïo dåî saín
pháøm.

273

Maïy sáúy phun coï âaïy phàóng. Maïy sáúy coï phoìng sáúy 3, saín pháøm loíng âæåüc phun
Simpo PDF Mergegand Split UnregisteredKhäng khê noïng hay khê loì âæåüc âáøy vaìo phoìng vaì
trong phoìn nhåì âéa quay nhanh 6. Version - http://www.simpopdf.com
saín pháøm chuyãøn âäüng thaình doìng song song våïi váût liãûu.
Khäng khê

Khäng khê noïng
Cháút loíng

Saín pháøm
khä

Hçnh 13.2. Maïy sáúy phun âaïy phàóng

Caïc gioüt cháút loíng khi råi vaìo doìng khäng khê noïng, hay khi chuïng bë cháút taíi
nhiãût bao phuí láúy moüi hæåïng vaì trong mäüt vaìi giáy áøm bäúc hãút vaì saín pháøm làõng xuäúng
âaïy phoìng åí daûng bäüt. Saín pháøm âæåüc chuyãøn dëch nhåì caìo 5 vaì ra khoíi maïy sáúy nhåì vêt
taíi 4 hay nhåì cå cáúu váûn chuyãøn khaïc. Taïc nhán sáúy bë huït liãn tuûc nhåì quaût 1. Khi âi
qua bäü loüc 2 âãø laìm làõng, nhæîng tiãøu pháön nhoí cuía saín pháøm bë doìng khê mang âi.

274

Trong caïc maïy sáúy tæång tæû, caïc cháút loíng coï thãø phán taïn bàòng caïc âéa phun, voìi cå
Simpo PDF, Merge andgSplit. Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
hoüc voìi khê âäün hoüc
Caïc maïy sáúy phun laìm viãûc coï âæåìng kênh tæì 500 âãún 15000 mm, nàng suáút bäúc
håi áøm tæì 500 âãún 15000 kg/h.
Trong caïc gian phoìng coï chiãöu cao giåïi haûn, thæåìng ngæåìi ta thiãút kãú caïc maïy sáúy
coï âaïy phàóng âãø bäú trê goün, dãù laìm saûch. Khi cáön thiãút âãø nháûn caïc saín pháøm vä truìng,
ngæåìi ta sæí duûng caïc phoìng sáúy coï âaïy hçnh noïn, vç chuïng coï êt khe håí hån, khäng khê
nhiãùm báøn coï thãø qua caïc läù naìy.
Caïc maïy sáúy phun coï âaïy hçnh noïn. Thiãút bë coï nàng suáút áøm bäúc håi 1500 ÷
3500 kg/h. Maïy sáúy gäöm: Voí truû 9 coï âaïy hçnh noïn âãø thaïo bäüt khä. Dung dëch âáøy vaìo
sáúy bë phun ra nhåì cå cáúu ly tám 13 coï âéa 10. Taïc nhán sáúy âæa vaìo pháön trãn cuía thiãút

Xaí vaìo khê quyãøn

Xaí khê Xaí khê

Thoaït khê

khäng khê
laìm laûnh
Váûn taíi bàòng
khê âäüng hoüc
Khäng khê vaìo hãû váûn
taíi bàòng khê âäüng hoüc

Hçnh 13.3. Maïy sáúy phun âaïy hçnh noïn

275

bë theo äúng dáùn 7. ÅÍ cuäúi äúng dáùn 7 làõp cå cáúu phun hçnh noïn 8. Nhåì cå cáúu 8, taûo ra
Simpo PDFg xoaïy cuía khê âæaUnregistered saín pháøm- âæåüc phun bàòng âéa bë bao phuí båíi doìng
doìn Merge and Split vaìo. Caïc gioüt Version http://www.simpopdf.com
khäng khê vaì chuyãøn xuäúng dæåïi.
ÁØm âæåüc bäúc håi, caïc pháön tæí bäüt nhoí coìn laûi làõng xuäúng åí âaïy hçnh noïn vaì thaïo
âãún cå cáúu 1 âãø chuyãøn saín pháøm vaìo hãû bàng taíi khê âäüng hoüc. Âãø táøy saûch caïc tiãøu
pháön cuía saín pháøm baïm trãn tæåìng, làõp maïy rung 17. Taïc nhán sáúy bë thaíi coï mang theo
caïc tiãøu pháön nhoí cuía saín pháøm ra khoíi thiãút bë sáúy qua äúng dáùn 2 vaìo xyclon âãø taïch
bäüt. Âãø khaío saït bãn trong, coï xe náng 4, nguäön chiãúu saïng 6 vaì cæía 5. Táúm ngàn maïy
sáúy 11 coï caïc van baío hiãøm åí daûng caïc âéa chäöng nhau vaì daûng âæåìng äúng 12 âãø xaí khê
sáúy khi tàng aïp suáút âaïng kãø.
Âéa phun 10 quay våïi täúc âäü 10000 voìng/phuït tæì âäüng cå qua häüp giaím täúc. Âãø
bäi trån cå cáúu phun, åí pháön trãn cuía thiãút bë coï làõp cå cáúu cå hoüc vaì bäü loüc måî 14. Vä
làng âiãûn 15 duìng âãø náng cå cáúu phun.
Âãø traïnh chaïy saín pháøm trong maïy sáúy, ngæåìi ta âàût caïc cå cáúu baío hiãøm 3 vaì 18.
Maïy sáúy coï thãø âàût trong phoìng kên hay ngoaìi tråìi.
Hçnh 13.4 chè hãû thäúng sáúy phun täø håüp.
Bäü sáúy gäöm thuìng chæïa dung dëch cháút loíng canh træåìng 2, caïc båm ly tám 3 vaì 9,
thiãút bë loüc khê 1, phoìng sáúy 4, cå cáúu thaïo dåî âãø âáøy bäüt khä vaìo bàng taíi khê âäüng 10,
caïc bäü loüc vi khuáøn 7, quaût hai chiãöu 6, calorife 8, thuìng chæïa saín pháøm khä 12, caïc bäü
làõng bàòng xyclon 11, bäü thaïo dåî xyclon 13, bäü loüc khäng khê 5 âãø âáøy vaìo calorife 8.

Dung
dëch

Khäng khê tæì khê quyãøn

Hçnh 13.4. Hãû thäúng sáúy phun täø håüp

276

Âäúi våïi daûng maïy sáúy naìy, nhiãût âäü taïc nhán sáúy khi vaìo maïy âæåüc âiãöu chènh
trong giåïi haûn 135 ÷ Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Simpo PDF Merge and Split 3900C, khi ra 60 ÷ 1000C. Âäü áøm ban âáöu cuía huyãön phuì 60 ÷
100%. Nàng suáút tênh theo áøm bäúc håi 500 ÷ 1000 kg/h.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc loaûi maïy sáúy phun trong hçnh 13.4 æïng duûng trong cäng
nghiãûp vi sinh âæåüc giåïi thiãûu åí baíng 13.1.

Baíng 13.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc loaûi maïy sáúy trong hçnh 13.4

Âæåìng Chiãöu Thãø têch Nàng Khäúi læåüng , kg
kênh bãn cao hoaût suáút tênh
Nhaîn hiãûu trong, pháön âäüng, theo áøm
mm xilanh, bäúc håi, HK BK ВП
m3
mm kg/h
СРЦ -1,2/09 1200 800 0,9 10 - 700 -
СРЦ - 4/50 4000 4000 50 500 13700 - 13000
СРЦ -5/120 5000 6000 120 1200 24500 - 22500
СРЦ - 6,5/200 6500 6000 200 2000 29000 - 27500
СРЦ - 8/350 8000 7000 350 3500 40000 - 37500
СРЦ -10/550 10000 7000 550 5500 62000 - 61000
СРЦ -12,5/1100 12500 9000 1100 11000 70000 - 67000
СРЦ -12,5/1500 12500 12000 1500 15000 80000 - 77000

13.5. MAÏY SÁÚY PHUN KIÃØU TRUÛC QUAY
Maïy sáúy kiãøu truûc quay âæåüc æïng duûng âãø sáúy nguyãn liãûu daûng loíng, daûng bäüt
nhaîo (bäüt nhaîo rong biãøn, náúm men, khaïng sinh, vitamin...) åí aïp suáút khê quyãøn hay
trong chán khäng.
Âäü kên cuía buäöng sáúy coï yï nghéa quan troüng khi sáúy trong caïc maïy sáúy kiãøu truûc
quay vç ngàn ngæìa âæåüc sæû nhiãùm báøn cuía sáøn pháøm.
Viãûc æïng duûng maïy sáúy kiãøu thuìng quay trong cäng nghiãûp vi sinh ráút tiãûn låüi,
nháút laì trong caïc xê nghiãûp coï nàng suáút nhoí. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì nhiãût âäü cuía
truûc quaï cao (140 ÷ 1500C) åí cuäúi quaï trçnh sáúy laìm cho protein vaì axit amin bë khæí hoaût
tênh (âãún 15%). Thiãút bë sáúy mäüt truûc åí aïp suáút khê quyãøn (hçnh 13.5) coï tang quay 2 våïi
bäü dáùn âäüng 3. Håi âæåüc naûp vaìo bãn trong tang quay. Mäüt pháön tang quay nàòm trong
thuìng 7, dung dëch âæåüc cho vaìo âáy qua äúng näúi 5. Bäü khuáúy träün 6 laìm chuyãøn âaío
dung dëch trong thuìng vaì traïng lãn tang quay mäüt låïp coï bãö daìy 0,1 ÷ 1,0 mm. Khi tang
quay mäüt voìng thç låïp saín pháøm seî këp khä vaì boïc khoíi bãö màût tang nhåì caïc dao caûo 4.
Vêt 8 taíi saín pháøm khä ra khoíi maïy. Håi coï aïp suáút âãún 0,5 MPa âæåüc âæa vaìo qua cäø
truûc cuía tang quay, næåïc ngæng cuîng âæåüc thaïo ra qua chênh cäø truûc âoï theo äúng xifäng 1.

277

Säú voìng quay cuía truûc âæåüc âiãöu chènh theo chãú âäü cuía âäüng cå coï bäún täúc âä.
Simpo PDF Merge g kênh cuíaUnregistered Version - http://www.simpopdf.com 800, 1000,
Âæåìn and Split tang quay thæåìng âæåüc saín xuáút theo caïc cåî 600,
2000 mm. Nghiãm cáúm sáúy trong thiãút bë naìy nhæîng váût liãûu dãù näø vaì bäúc ra
nhæîng loaûi håi âäüc!
Trong hçnh 13.5. laì maïy sáúy mäüt truûc åíï aïp suáút thæåìng.
Nàng suáút cuía maïy sáúy tênh theo áøm bäúc håi phuû thuäüc vaìo daûng saín pháøm sáúy
khoaíng 10 ÷ 50 kg/(m2⋅h).

Thaíi khäng khê áøm

Cæía håi vaìo

Thoaït
næåïc
ngæng

Cæía håi vaìo Saín pháøm âaî âæåüc sáúy

Thoaït næåïc ngæng

Naûp saín pháøm

Cæía thoaït næåïc
Cæía næåïc vaìo

Roït saín pháøm

Thoaït saín pháøm khä

Hçnh 13.5. Maïy sáúy mäüt truûc åí aïp suáút thæåìng

Maïy sáúy hai truûc coï aïp suáút thæåìng (hçnh 13.6) gäöm hai tang quay 2 våïi bãö màût
âæåüc maìi nhàôn, quay ngæåüc chiãöu nhau våïi voìng quay 2 ÷ 10 voìng/phuït trong voí kheïp
kên 1. Mäüt trong caïc tang quay âæåüc làõp trong caïc äø cäú âënh, âiãöu âoï cho pheïp âiãöu
chènh khe håí giæîa caïc truûc (tang quay) trong giåïi haûn âãún 1 ÷ 2 mm.Trãn caïc truûc coï caïc
cå cáúu phun vaì ä 5 âãø duìng quaût âáøy håi âæåüc taïch ra trong quaï trçnh sáúy. Quaï trçnh sáúy

278

vaì thaïo saín pháøm sáúy cuîng âæåüc thæûc hiãûn nhæ loaûi maïy sáúy mäüt truûc. Bäü dáùn âäüng caïc
Simpo PDF Merge and g cå, Unregistered vaì truyãön-âäüng baïnh ràng. Saín pháøm âæåüc taïch ra
truûc 10 gäöm âäünSplit häüp giaím täúc Version http://www.simpopdf.com
khoíi truûc thæåìng phaíi âæåüc sáúy laûi trong caïc maïy sáúy daûng vêt taíi 6 vaì 7, coï aïo ngoaìi vaì
bäü khuáúy träün. Bäü dáùn âäüng 9 laìm cho vêt taíi quay. Saín pháøm khä âæåüc thaïo ra qua
khåïp näúi 8. Næåïc ngæng tæì tang quay âæåüc thaïo ra qua äúng xifäng 3, coìn tæì bäü âun noïng
qua cäø truûc räùng cuía vêt vaì äúng xifäng. Duìng dao 4 âãø taïch saín pháøm ra khoíi bãö màût
truûc.
Âãø maïy sáúy hoaût âäüng bçnh thæåìng âiãöu cáön thiãút laì bãö màût truûc phaíi nhàôn, caïc
truûc quay tæû do, caïc äø di âäüng dãù daìng chuyãøn dëch nhåì caïc vêt âàûc biãût vaì khäng xuáút
hiãûn khe håí giæîa truûc vaì dao.
Læåüng bäúc håi tæì 1 m2 diãûn têch bãö màût âun noïng trong mäüt âån vë thåìi gian nhoí
hån åí maïy mäüt truûc. Maïy sáúy hai truûc âæåüc saín xuáút coï âæåìng kênh caïc truûc (tang quay)
600, 800, 1000 mm.
Dung dëch
1 2 3 4 1 2 5
Håi

Næåïc
ngæng

Håi 6

7
7 8 Næåïc ngæng
9 Saín pháøm khä

Hçnh 13.6. Maïy sáúy hai truûc åí aïp suáút thæåìng

Maïy sáúy mäüt truûc vaì hai truûc åí aïp suáút chán khäng coï voí kên vaì âæåüc làõp caïc thiãút
bë phuû âãø taûo vaì giæî trong thiãút bë âäü chán khäng (phán ly, bäü ngæng tuû, båm chán
khäng). Âãø âun noïng caïc truûc, ngoaìi håi ra coìn sæí duûng næåïc noïng hay caïc cháút taíi nhiãût
hæîu cå coï nhiãût âäü säi cao.
Æu âiãøm cuía caïc maïy sáúy truûc laì sáúy liãn tuûc våïi bãö màût bäúc håi tæång âäúi låïn
[âãún 70 kg/(m2⋅h)], hiãûu quaí kinh tãú cao do máút maït nhiãût êt.
Nhæåüc âiãøm laì âäü áøm saín pháøm tæång âäúi cao, khaí nàng quaï nhiãût cuía saín pháøm
khi sáúy dãù xaíy ra.

279

Baíng 13.2. Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía caïc maïy sáúy truûc
Caïc chè säú COA- 600-1400 П СДК - 800/2000 П
Kêch thæåïc caïc truûc, mm
âæåìng kênh 600 800
chiãöu daìi 1400 2000
Bãö màût hoaût âäüng cuía truûc, m2 2,6 4,8
Säú voìng quay cuía truûc, voìng/ph 3,1 ÷ 9,5 1,3; 4,2; 6,4; 8,5
Cäng suáút âäüng cå bäü dáùn âäüng, kW 1,6; 3,2; 5,0 7,9; 12,5 ; 13,5; 17,5
Cäng suáút âäüng cå cuía maïy nghiãön, kW 1,7 1,7
Aïp suáút håi trong caïc truûc, MPa 4,4 4,4
Tiãu hao håi cho 1 kg áøm bäúc håi, kg 15 ÷ 3 2

Ghi chuï: Kyï hiãûu maïy sáúy: O- Maïy sáúy mäüt truûc, Д- Maïy sáúy hai truûc, A- Aïp suáút thæåìng, säú
âáöu laì âæåìng kênh cuía truûc (mm), säú thæï hai- Chiãöu daìi truûc (mm), П- Pháön truûc chçm trong bãø.

13.6.THIÃÚT BË SÁÚY KIÃØU TAÛO XOAÏY
Thiãút bë sáúy taûo xoaïy coï nàng suáút cao âaî âæåüc sæí duûng räüng raîi trong saín xuáút caïc
chãú pháøm enzim. Trong thiãút bë sáúy taûo xoaïy coï kãút håüp caïc quaï trçnh sáúy vaì nghiãön saín
pháøm.
Thiãút bë (hçnh 13.7) gäöm maïy sáúy theo phæång phaïp táöng säi 5 coï kãút cáúu phæïc
taûp, caïc bäü loüc thä vaì loüc tinh khäng khê 1 vaì 2, bäü loüc khê thaíi 9, calorife 4 vaì 4′ , caïc
quaût 3 vaì 10, guäöng taíi 11 âãø váûn chuyãøn caïc haût daûng buûi tæì caïc phãùu cuía bäü loüc tuïi 8,
xyclon 7 vaì âáöu xoay 6.
Khäng khê

Saín pháøm æåït

Khäng khê

Mæïc mäüt Håi
Næåïc ngæng Saín pháøm khä
Mæïc hai Næåïc ngæng
4’

Hçnh 13.7. Thiãút bë sáúy kiãøu taûo xoaïy

280

Maïy sáúy táöng säi 5 coï maïy nghiãön åí trong phoìng xoaïy våïi âæåìng kênh 1500 vaì bãö
Simpo PDFgMerge and SplitnUnregistered Version y http://www.simpopdf.com i hai mæïc,
räün 320 mm. Nghiãö chuíng náúm mäúc vaì sáú - âæåüc tiãún haình song song våï
nhåì âoï maì læåüng áøm bäúc håi låïn 320 kg áøm/ h, màûc duì kêch thæåïc cuía maïy sáúy khäng
låïn làõm, âäü hoaût hoaï cuía enzim âæåüc baío toaìn tæång âäúi.
Caïc chi tiãút cuía thiãút bë coï tiãúp xuïc våïi váût liãûu âãöu âæåüc chãú taûo bàòng loaûi theïp
khäng gè.
Vêt naûp liãûu chuyãøn canh træåìng náúm mäúc vaìo bäü pháûn phun cuía maïy sáúy 5 vaì
âæåüc doìng khäng khê tæì calorife vaìo bao phuí láúy. Cháút taíi nhiãût theo raînh vaìo khu væûc
nghiãön, bao phuí láúy haût cuía saín pháøm vaì chuyãøn vaìo pháön khaïc cuía maïy sáúy. Cho nãn
sáúy canh træåìng náúm mäúc åí mæïc mäüt xaíy ra âäöng thåìi åí khu væûc nghiãön thæï nháút. Cháút
taíi nhiãût láön hai tæì calorife 4 theo raînh thæï hai vaìo pháön dæåïi cuía phoìng xoaïy. Täúc âäü
khäng khê tæì calorife 4’ vaìo âæåüc âiãöu chènh nhåì nàm táúm xoay làõp åí pháön dæåïi cuía
buäöng sáúy. Saín pháøm khä âæåüc thaïo ra ngoaìi theo âæåìng äúng âæïng qua âáöu xoay 6 vaìo
táöng xyclon 7.
Khäng khê naûp vaìo âãø sáúy canh træåìng náúm mäúc phaíi âæåüc vä truìng trong caïc bäü
loüc thä 1 vaì loüc tinh 2, vaì âæåüc âun noïng trong calorife 4 âãún 140 0C (trong doìng âáöu)
vaì trong calorife 4’ âãún 1000C (trong doìng thæï hai).
Khäng khê thaíi khi qua xyclon 7 vaìo hãû loüc tuïi 8 coï diãûn têch bãö màût 50 m2 trong
khoang 4 lä. Trong mäùi lä coï 14 tuïi vaíi. Caïc læåïi åí pháön dæåïi khoang loüc âæåüc duìng âãø
phán bäø âãöu khäng khê vaìo caïc tuïi loüc. Nhåì cå cáúu âàûc biãût laìm rung giaïn âoaûn theo thæï
tæû caïc lä cuía tuïi loüc, vaì saín pháøm daûng buûi tæì phãùu loüc vaìo guäöng taíi 11 räöi kãút håüp våïi
doìng saín pháøm chênh.
Thaïo saín pháøm qua cæía áu. Khäng khê thaíi qua bäü loüc khäng khê 9 vaì 10 âãø âáøy ra
ngoaìi.
Maïy sáúy âæåüc trang bë caïc duûng cuû kiãøm tra tæû âäüng vaì âiãöu chènh caïc thäng säú
cuía quaï trçnh.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy sáúy taûo xoaïy:
theo saín pháøm ban âáöu: 660
theo áøm bäúc håi: 330
Âäü áøm cuía saín pháøm, %:
ban âáöu: âãún 60
cuäúi: 10 ÷ 12
Nhiãût âäü cho pheïp âãø âun noïng canh træåìng náúm mäúc, 0C: 35
Âæåìng kênh buäöng xoaïy, mm: 1500

281

Caïc calorife:
daûng: ΚΦБ-6
diãûn têch bãö màût âun noïng, m2: 32,4
tiãu hao håi låïn nháút trong âiãöu kiãûn muìa âäng, kg/h: 1090
Aïp suáút håi, MPa: 0,6
Caïc quaût:
loaûi: ΒΒД- 9
säú læåüng: 4
Täøng cäng suáút âäüng cå, kW: 117

13.7. MAÏY SÁÚY KIÃØU BÀNG TAÍI DUÌNG HÅI DAÛNG KCK
Loaûi maïy naìy duìng âãø sáúy caïc chuíng siãu náúm, khaïng sinh duìng cho chàn nuäi vaì
caïc saín pháøm täøng håüp tæì vi sinh váût. Maïy sáúy KCK coï nàng suáút låïn vaì dãù daìng trong
thao taïc. Coï thãø æïng duûng noï âãø sáúy caïc chãú pháøm vi sinh khaïc nhau våïi âiãöu kiãûn kên
hoaìn toaìn vaì vä truìng khäng khê thaíi.
Maïy sáúy (hçnh 13.8) laì tuí kim loaûi kên 8, bãn trong coï tæì 4 âãún 5 nhaïnh bàng taíi 3.
Caïc bàng chuyãön âæåüc saín xuáút bàòng læåïi theïp khäng gè våïi kêch thæåïc läù 20 ÷ 1,5 mm,
vaì mäùi bàng âæåüc càng ra trãn caïc tang truyãön chuí âäüng 7 vaì tang bë âäüng 5. Caïc bàng
taíi coï bãö räüng khaïc nhau phuû thuäüc vaìo nàng suáút cuía maïy sáúy. Mäùi bàng coï thãø coï bäü
dáùn âäüng âäüc láûp våïi häüp giaím täúc, hoàûc coï thãø coï bäü dáùn âäüng chung cho pheïp thay âäøi
täúc âäü cuía caïc bàng taíi tæì 1,14 âãún 1,0 m/phuït. Khäng khê âãø sáúy cho vaìo dæåïi nhaïnh
thæï hai cuía bàng taíi vaì âæûåc âun noïng nhåì caïc calorife håi 4 làõp giæîa caïc bàng læåïi cuía
mäùi nhaïnh. Khäng khê xuyãn qua táút caí caïc bàng læåïi vaì saín pháøm nàòm trãn âoï. Khäng
khê âæåüc baîo hoaì áøm vaì sau khi laìm vä truìng thç âæåüc quaût 2 thäøi ra ngoaìi.

Hçnh 13.8.Maïy sáúy daûng 4Г-KCK
282

Saín pháøm træåïc khi sáúy cáön taïn nhoí så bäü vaì bàng taíi 1 chuyãön âãún nhaïnh trãn
Simpo PDF bàng chuyãönSplit Unregistered Version -i http://www.simpopdf.com cuìng räöi âäø
cuía Merge and maïy sáúy. Saín pháøm cuìng våï bàng chuyãön âãún âáöu cuäúi
xuäúng bàng dæåïi.
Khi sáúy caïc chuíng náúm, nhiãût âäü khäng khê åí vuìng dæåïi bàòng 400C, vuìng giæîa -
520C vaì vuìng trãn 65 ÷ 700C. Cáön âàût maïy sáúy trong phoìng biãût láûp, thäng thoaïng.
Nàng suáút tênh theo saín pháøm thä 4 táún/ngaìy.
Trong caïc maïy sáúy KCK bãö màût sæí duûng cuía bàng chè khoaíng mäüt næía vç caïc
nhaïnh dæåïi cuía bàng taíi chaûy khäng taíi. Âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm naìy coï thãø saín xuáút
nhæîng maïy sáúy coï nhiãöu bàng taíi, váût liãûu nàòm trãn nhaïnh trãn vaì nhaïnh dæåïi cuía bàng
khi chuyãøn âäüng xuäi vaì ngæåüc.

13.8. MAÏY SÁÚY DAÛNG BÀNG TAÍI
Âãø sáúy caïc chuíng siãu náúm thæåìng duìng loaûi naìy.Täø håüp maïy gäöm bäü taïn thä 5,
bàng taíi tiãúp liãûu 1, maïy sáúy bàng taíi 2 vaì hãû chuáøn bë khäng khê gäöm: caïc bäü loüc 4 vaì 6,
calorife 3, caïc bäü naûp vaì phán bäø khäng khê, bäü rung 7.
Maïy sáúy 2 laì tuí kim loaûi bãn trong coï 5 báûc bàng taíi læåïi âæåüc càng trãn caïc tang.
Mäùi bäü chuyãøn taíi gäöm coï caïc bàng taíi âæåüc càng trãn hai tang trong âoï coï tang chuí
âäüng. Caïc tang chuyãøn âäüng âæûåc nhåì âäüng cå chung qua häüp giaím täúc.
Trong hçnh 13.9 laì maïy sáúy daûng bàng taíi.
Quaï trçnh sáúy âæåüc thæûc hiãûn trong ba vuìng. Khäng khê âæåüc âæa vaìo mäùi vuìng
âãöu coï nhiãût âäü thêch håüp. Báûc trãn cuìng laì vuìng thæï nháút, ba báûc tiãúp theo laì vuìng thæï
hai vaì báûc cuäúi cuìng laì vuìng thæï ba.
Canh træåìng nuäi cáúy náúm mäúc coï âäü áøm âãún 55% âæåüc âæa vaìo maïy taïn 5. Khi
chuyãøn dåìi trong khuän keïo (âæåüc läöng vaìo trong màût muït cuía maïy taûo haût), canh
træåìng bë eïp ra qua caïc läù coï âæåìng kênh 4 mm, räöi bë dao càõt ra thaình tæìng maînh coï
hçnh xilanh våïi chiãöu daìi 4 mm, vaì raíi âãöu thaình låïp qua bàng chuyãön naûp liãûu daûng
rung 1 âãún nhaïnh trãn cuía maïy sáúy 2.
Khäng khê âæa âæåüc naûp vaìo phêa dæåïi læåïi cuía vuìng thæï nháút coï nhiãût âäü 650C vaì
vaìo thåìi gian chuyãøn dëch theo bàng âáöu tiãn, canh træåìng âæåüc sáúy âãún âäü áøm 35%.
Khi chuyãøn dåìi theo caïc bàng cuía vuìng thæï hai. Khäng khê åí vuìng thæï hai coï nhiãût âäü
450C, canh træåìng âæåüc sáúy âãún âäü áøm 10 ÷12%.
ÅÍ vuìng thæï ba canh træåìng âæåüc laìm laûnh (nhåì khäng khê coï nhiãût âäü 160C) âãún
250C vaì chuyãøn ra ngoaìi. Khäng khê vaìo vaì ra khoíi maïy sáúy âãöu âæåüc loüc qua caïc bäü
loüc bàòng dáöu vaì kim loaûi. Maïy sáúy âæåüc trang bë caïc duûng cuû kiãøm tra nhiãût âäü khäng
khê vaì canh træåìng, hãû âiãöu chènh tæû âäüng vaì ghi nhiãût âäü trong quaï trçnh sáúy.

283


Saín
pháøm
áøm

Theo A

Hçnh 13.9. Maïy sáúy daûng bàng taíi

Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía maïy sáúy bàòng bàng taíi:
Nàng suáút tênh theo canh træåìng náúm mäúc khä coï âäü áøm 10%, táún/ngaìy: 3,5
Säú læåüng bàng taíi læåïi: 5
Diãûn têch bàng taíi, m2: 30
Bãö räüng læåïi bàng taíi, mm: 1250
Täúc âäü âiãöu chènh chuyãøn âäüng bàng taíi, m/phuït: 0,04 ÷ 5,7
Âæåìng kênh caïc tang cuía bàng taíi, mm: 244
Thåìi gian sáúy vaì laìm laûnh, phuït: 40 ÷ 60
Nhiãût âäü cao nháút âãø âun noïng canh træåìng trong quïa trinh sáúy, 0C: 57
Kêch thæåïc cå baín, mm:
cuía maïy sáúy: 5560×2800×2790
cuía täø håüp thiãút bë: 24400×5000×3950
Tiãu hao âån vë cho 1 táún canh træåìng khä:
âäúi våïi khäng khê, m3 : 17800
âäúi våïi håi (åí aïp suáút 392 kPa), kg: 6000
âäúi våïi nàng læåüng âiãûn, kW⋅h: 200

284

13.9. TÊNH TOAÏN THIÃÚT BË SÁÚY
Simpo PDF Merge andbë sáúy Unregistered g trong cäng nghiãûp vi sinh gäöm ba pháön cå baín:
Caïc thiãút Split âæåüc æïng duûn Version - http://www.simpopdf.com
maïy sáúy, calorife vaì thiãút bë thäng gioï. Maïy sáúy âæåüc tênh toaïn theo læåüng saín pháøm khä
vaì theo caïc thäng säú âæåüc choün læûa cuía quaï trçnh.
Âãø choün kãút cáúu vaì caïc bäü pháûn cuía cuía maïy sáúy ngæåìi ta cáön phaíi biãút nàng suáút
cuía noï, loaûi taïc nhán sáúy, phæång phaïp âun noïng vaì phæång phaïp naûp tåïi váût liãûu sáúy,
phæång phaïp luán chuyãøn taïc nhán sáúy (tæû nhiãn hay cuåîng bæïc), phæång phaïp naûp vaì
taíi liãûu. Âãø tênh toaïn caïc thäng säú cuía quaï trçnh sáúy cáön phaíi biãút âäü áøm ban âáöu vaì nhiãût
âäü cho pheïp cao nháút cuía saín pháøm, nhiãût dung cháút khä cuía saín pháøm, kêch thæåïc vaì
khäúi læåüng saín pháøm, caïc thäng säú cuía khäng khê xung quanh vaì khäng khê thaíi, nhiãût
âäü cho pheïp cao nháút cuía taïc nhán sáúy, täúc âäü taïc nhán sáúy vaì thåìi gian sáúy saín pháøm.
Tênh toaïn thiãút bë sáúy âæåüc tiãún haình theo thæï tæû sau:
1. Choün loaûi thiãút bë sáúy.
2. Tênh buäöng sáúy: Xaïc âënh kêch thæåïc buäöng, xuáút phaït tæì nàng suáút cuía thiãút bë
âãø nháûn cáúu truïc, cán bàòng váût liãûu, cán bàòng nhiãût; tênh tiãu hao khäng khê vaì tiãu hao
nhiãût âãø âun noïng; tiãu hao âån vë cuía nhiãût cho bäúc áøm 1 kg.
3. Tênh thiãút bë âun noïng (vê duû, calorife): Choün kãút cáúu cuía calorife vaì taïc nhán
nhiãût, tênh sai khaïc trung bçnh cuía nhiãût âäü, hãû säú truyãön nhiãût, bãö màût trao âäøi nhiãût cuía
calorife, choün calorife.
4. Tênh thiãút bë thäng gioï: Choün så âäö naûp vaì thaíi khäng khê, tênh sæïc caín theo
tuyãún chuyãøn âäüng cuía khäng khê vaì trong thiãút bë sáúy, choün quaût gioï vaì tênh cäng suáút
cuía âäüng cå.
Choün loaûi thiãút bë âãø sáúy caïc saín pháøm thu âæåüc tæì phæång phaïp täøng håüp sinh
hoüc. Sáúy huyãön phuì khäúi vi sinh vaì caïc dung dëch caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc laì quaï
trçnh cäng nghãû phæïc taûp. Cho nãn khi choün phæång phaïp sáúy caïc cháút naìy cáön chuï yï
âãún cháút læåüng saín pháøm sáúy trong caïc loaûi thiãút bë sáúy khaïc nhau.
Âãø choün loaûi maïy sáúy cáön tiãún haình phán têch caïc chè säú kinh tãú - kyî thuáût cuía quaï
trçnh âäúi våïi mäùi mäüt saín pháøm cuû thãø. Chuïng ta âæa ra caïc chè säú kinh tãú - kyî thuáût cuía
caïc phæång phaïp sáúy náúm men gia suïc vaì lizin (baíng 13.3 vaì 13.4).
Khi choün loaûi thiãút bë vaì chãú âäü sáúy täút nháút phaíi khaío saït ba nhoïm chè säú - cäng
nghãû, kyî thuáût nhiãût vaì hiãûu quaí kinh tãú.
Nhoïm thæï nháút bao gäöm: nàng suáút thiãút bë, nhæîng âàûc âiãøm vãö cáúu taûo maïy sáúy,
chãú âäü cäng nghãû, kêch thæåïc cå baín cuía thiãút bë, khaí nàng cå khê hoaï vaì tæû âäüng hoaï
quaï trçnh naûp liãûu vaì thaïo saín pháøm, laìm saûch khäng khê vaì caïc chè säú khaïc. Nhoïm thæï

285

hai bao gäöm nàng suáút cuía thiãút bë sáúy, tiãu hao nhiãût cho mäüt âån vë áøm bäúc håi, nhæîng
Simpo PDF tháút nhiãût cuía thiãúUnregistered Version - http://www.simpopdf.com ba coï liãn
täøn Merge and Split t bë, khaí nàng sæí duûng nhiãût cuía khê thaíi...Nhoïm thæï
quan âãún sæû phaïc thaío ra nhæîng chãú âäü sáúy måïi do thiãút kãú, làõp raïp maïy sáúy, nhæîng váún
âãö liãn quan âãún chi phê váûn haình, chi traí læång.
Cáön chuï yï âàûc biãût tåïi cháút læåüng saín pháøm, nhæîng täøn tháút xuáút hiãûn trong saín
xuáút caïc saín pháøm âàõt tiãön, chuï yï âãún hiãûu quaí laìm saûch khê thaíi chæïa khê âäüc...Ngoaìi ra
cuîng cáön chuï yï caïc chè säú cuía thiãút bë phuû (hãû laìm saûch, quaût gioï, hãû âun noïng khäng
khê...).
Baíng 13.3. Caïc chè säú sáúy náúm men gia suïc våïi caïc phæång phaïp khaïc nhau
Nàng suáút tênh Tiãu hao nhiãût Nàng suáút âån
Tiãu hao kim
Loaûi thiãút bë theo áøm bäúc håi, cho 1 táún áøm vë tênh theo áøm
loaûi cho maïy
kg/h bäúc håi, kg bäúc håi
Maïy sáúy kiãøu truûc 1000 180 30(1) 20
Maïy sáúy phun 1000 200 8(2) 35
Maïy sáúy táöng säi 1000 200 250 ÷ 280(2) 3

Ghi chuï: (1) Âån vë thæï nguyãn kg/(m2⋅h).
Âån vë thæï nguyãn kg/ (m2⋅h).
(2)

Cäng suáút Nhiãût âäü cháút taíi nhiãût
Loaûi maïy sáúy Tiãu hao âån vë, kJ/ kg
âäüng cå, kW khi ra khoíi maïy, K
Maïy sáúy kiãøu truûc 20 5443 ÷ 5862 343,15 ÷ 353,15
Maïy sáúy phun 47 4815 (khê loì) 573,15
6029 (khäng khê âun noïng)
Maïy sáúy táöng säi 40 5652 (khäng khê âun noïng) 573,15

Baíng 13.4. Caïc chè säú sáúy cháút cä chæïa lizin duìng cho gia suïc
våïi caïc phæång phaïp khaïc nhau
Taíi troüng Nhiãût âäü cuía cháút
Täúc âäü Nàng suáút âån vë
âån vë taíi nhiãût, K
cuía cháút tênh theo
Caïc phæång phaïp sáúy (theo váût
taíi nhiãût, áøm bäúc håi,
liãûu áøm), Khi vaìo Khi ra
m/ s kg/ (m2.h)
kg/ m2
Maïy sáúy daûng bàng taíi 25 1,2 15 340 310
Maïy sáúy táöng säi daûng rung 40 3 50
Maïy sáúy táöng säi 40 5 65 388,15 363
Maïy sáúy phun - 32 1 ÷3
[4 ÷ 9 kg/(m2.h)] 389 373

286

Xaïc âënh kêch thæåïc cå baín cuía buäöng sáúy. Caïc kêch thæåïc cå baín cuía buäöng sáúy
Simpo PDFt Merge and Split vaì thåìi gian. Version - http://www.simpopdf.com
xuáú phaït tæì nàng suáút Unregistered
Maïy sáúy thuìng quay. Khi tênh toaïn maïy sáúy loaûi thuìng quay cáön xaïc âënh sæïc
chæïa cuía thuìng, âæåìng kênh, chiãöu daìi, säú voìng quay trong 1 phuït vaì cäng suáút tiãu thuû.
W
Sæïc chæïa cuía thuìng (m3): V t =
A
trong âoï: W - læåüng áøm bäúc håi, kg/h;
A - æïng suáút cuía áøm bäúc håi, kg/ (m2⋅h).
Âaûi læåüng A phuû thuäüc vaìo daûng saín pháøm, vaìo nhiãût âäü cuía taïc nhán sáúy t1 vaì kãút
cáúu cuía maïy sáúy. Coï thãø sæí duûng caïc trë säú cuía A sau âáy:
Nhiãût âäü cuía taïc nhán sáúy t1, 0C: 130 ÷ 150 ; 300 ÷ 400 ; 500 ÷ 700
ÆÏng suáút cuía áøm bäúc håi A, kg/(m ⋅h):
3
2÷4 ; 6 ÷12 ; 15 ÷ 25
ÆÏng suáút cuía thuìng quay theo áøm coï thãø låïn hån, vê duû âäúi våïi baî cuí caíi,û khi t1 =
750 C thç A = 185 kg/(m3⋅h); baî ngä sau khi trêch ly khi t1 = 300 0C thç A= 40 ÷ 50
0

kg/(m3⋅h).
Thåìi gian coï màût cuía saín pháøm trong thuìng quay (s):
V t ρϕ
τ=
G
trong âoï: ρ - khäúi læåüng xãúp âáöy cuía saín pháøm, kg/m3;
ϕ - hãû säú chæïa âáöy thuìng quay; G - khäúi læåüng cuía saín pháøm naûp vaìo thuìng
quay, kg/s.
Säú voìng quay cuía thuìng, voìng/s:
L
n=
aτDtgα
trong âoï: L - chiãöu daìi cuía thuìng quay, m;
a - hãû säú phuû thuäüc vaìo daûng ä âãûm bãn trong thuìng (cuía cå cáúu chuyãøn dåìi)
vaì âæåìng kênh thuìng quay (vê duû, khi âæåìng kênh thuìng quay tæì 1,2 ÷ 2,8
m âäúi våïi ä âãûm náng bàòng 1,2; âäúi våïi ä âãûm thàóng - 0,6 ÷ 0,4; âäúi våïi ä
âãûm äø - 0,65 ÷ 0,33);
D - âæåìng kênh thuìng quay, m. Tyí säú giæîa chiãöu daìi L vaì âæåìng kênh D
thæåìng tæì 3 ÷ 5;
tgα - tg goïc nghiãng cuía thuìng quay.
Cäng suáút (kW) âäüng cå cuía thuìng quay:
N = 0,07D3Lρσn

287

trong âoï: σ - hãû säú phuû thuäüc vaìo daûng ä âãûm vaì mæïc cháút âáöy thuìng quay (khi ϕ = 0,2
Simpo PDF Merge and Split UnregisteredgVersionâäúi våïi ä âãûm thàóng - 0,038; âäúi våïi ä âãûm
âäúi våïi ä âãûm náng bàòn 0,063; - http://www.simpopdf.com
äø - 0,01);
n - säú voìng quay cuía thuìng, voìng/s.
Maïy sáúy daûng bàng taíi. Kêch thæåïc cå baín cuía maïy sáúy naìy âæåüc tênh xuáút phaït tæì
nàng suáút cuía maïy sáúy G(kg/h) theo saín pháøm vaì thåìi gian τ(s).
Læåüng saín pháøm trãn bàng taíi (kg) = Gτ.
Chiãöu cao cuía pháön bàng taíi hoaût âäüng (m):
G′
L′ =
(ρf )
trong âoï: ρ - khäúi læåüng xãúp âáöy cuía saín pháøm, kg/m3;
f - diãûn têch tiãút diãûn ngang cuía saín pháøm trãn bàng taíi, m2.
Khi sáúy saín pháøm xãúp âáöy:
2 b2
f = hay f =
3bh 18
trong âoï: b - bãö räüng cuía saín pháøm xãúp trãn bàng taíi, m;
h - Chiãöu cao cuía låïp saín pháøm, m.
b
b = 0,9B − 0,05 ; h =
12
trong âoï: B - bãö räüng cuía bàng taíi, m.
Khi sáúy saín pháøm coï tiãút diãûn vuäng:
F = bh
Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía bàng taíi (m/s):
L G
v = =
τ ρf
Bãö räüng cuía buäöng (m) trong âoï bàng taíi âæåüc chuyãøn âäüng:
B b = ZB + (Z − 1)B 1 + 2B 2
trong âoï: Z - säú læåüng bàng taíi âæåüc làõp song song nhau;
B1 - khoaíng caïch giæîa caïc bàng taíi, m; B2 - khoaíng caïch tæì caïc bàng taíi biãn
âãún tæåìng, m.
Chiãöu daìi cuía buäöng (m):
Lb = L0 + D + 2l
trong âoï: L0 - khoaíng caïch giæîa caïc tám cuía tang càng vaì tang dáùn âäüng, m;
l - khoaíng caïch tæì thuìng quay âãún tæåìng buäöng, m.

288

Chiãöu cao cuía buäöng sáúy (m):
Simpo PDF Merge and Split Unregistered mD + (m - http://www.simpopdf.com
H = Version − 1)h1 + h 2 + h3
trong âoï: m - säú læåüng táöng sáúy;
h1 - khoaíng caïch giæîa caïc tang cuía hai táöng lán cáûn, m, (h1 = 0,15 m);
h2 - khoaíng caïch tæì tang trãn âãún tráön buäöng sáúy, m, (h2 = 0,27 m);
h3 - khoaíng caïch tæì tang dæåïi âãún saìng thiãút bë, m, (thæåìng láúy 0,3 m).
Maïy sáúy phun. Kêch thæåïc cuía caïc maïy sáúy phun thæåìng tênh theo thãø têch bãn
trong cuía noï vaì theo sæïc càng cho pheïp cuía buäöng sáúy theo áøm bäúc håi:
W
Vb =
A
Tyí säú giæîa chiãöu cao buäöng sáúy vaì âæåìng kênh bãn trong cuía noï thæåìng láúy 1,1 ÷
1,25.
Chiãöu cao hoaût âäüng cuía buäöng sáúy (m):
4V b
Hb =
πD b
2

Âæåìng kênh cuía buäöng sáúy (m):
Db = (2,2 ÷ 2,4) Rf
trong âoï: Rf - baïn kênh ngoün læía phun, âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
δ tb ρ
R f = 0,33
ρ k Re Gu −0,4 Ko −0,2
0,35

trong âoï: δtb - Âæåìng kênh trung bçnh cuía gioüt, m,.
ρ vaì ρk - tyí troüng cuía dung dëch vaì khê (thæåìng láúy 800 ÷ 1200 vaì 0,4 ÷ 0,9
kg/m3),
Re - chuáøn Reynolds;
Gu - chuáøn Gucman;
Ko - chuáøn Kocobuc.
0.6 0, 3 0, 2 0,1
⎛1⎞ ⎛ 1 ⎞ ⎛ Gν ⎞ ⎛ σ ⎞
δ tb= 1,345 ⎜ ⎟ ⎜ ⎟ ⎜
⎜ρ⎟ ⎟ ⎜ ⎟
⎝n⎠ ⎝ ⎠ ⎝ d ⎠ ⎝X ⎠
trong âoï: n - säú voìng quay cuía âéa phun, voìng/s (n =130 ÷ 200);
ρ - tyí troüng huyãön phuì, kg/ m3 (ρ = 1050 ÷ 100 kg/m3);
G - læu læåüng huyãön phuì, kg/s (G = 0,03 ÷ 7,0 kg/s)
ν - âäü nhåït âäüng hoüc cuía huyãön phuì, m2/s [ν = (0,4 ÷ 0,3)⋅10−6 m2/s];
d - âæåìng kênh âéa phun, m (d = 0,12 ÷ 0,35 m);
σ - sæïc càng bãö màût cuía huyãön phuì N/m2 [σ = (6 ÷ 8)10-2 N/m2];
X - chu vi âæåüc tháúm æåït cuía âéa phun, m, (X = 0,04 ÷ 0,9 m).

289

Âäúi våïi caïc âéa daûng voìi phun X = Zπr, trong âoï Z - säú raînh, bàòng 12 ÷ 24, r - baïn
Simpo PDF Merge and SplitiUnregisteredmaïng X =-Zh, trong âoï h - chiãöu cao cuía maïng, m,
kênh voìi phun, m; Âäú våïi âéa daûng Version http://www.simpopdf.com
h = 0,03 ÷ 0,05 m.
ϑ0δ tb
Re =
νr
trong âoï: ϑ0 - täúc âäü biãn cuía âéa phun, m/s ( ϑ0 = 70 ÷ 170 m/s);
ν r - âäü nhåït âäüng hoüc cuía khê, m2/s [ν r = (20 ÷ 80)10−6].
0,5(t 1 + t 2 ) − t m
Gu =
273 + t 1
trong âoï: t1, t2 vaì tm - nhiãût âäü cuía taïc nhán sáúy khi vaìo, khi ra khoíi maïy sáúy vaì nhiãût kãú
báöu æåït, 0C, (t1 = 160 ÷ 450; t2 = 70 ÷ 105; tm = 40 ÷ 600C).

Ko =
[273 + 0,5(t 1 + t 2 )]C r
r1 ( 1 −W 2 )
W
trong âoï: Cr - nhiãût dung riãng cuía taïc nhán sáúy, J/(kg⋅K), Cr =1,03 ÷ 1,9 J/(kg⋅K);
r1 - nhiãût áøn hoaï håi cuía nhiãût âäü báöu æåït, J/kg⋅K;
W1 vaì W2 - âäü áøm huyãön phuì cho vaìo sáúy vaì âäü áøm cuía saín pháøm cuäúi, %,
(W1 = 25 ÷ 48%; W2= 6 ÷ 12%).
Tênh calorife. Caïc calorife cuía thiãút bë sáúy âæåüc chia ra laìm hai loaûi- thiãút bë gioï
noïng kiãøu håi næåïc vaì kiãøu ngoün læía. Âun noïng taïc nhán sáúy - khäng khê - âæåüc tiãún
haình trong caïc thiãút bë gioï noïng kiãøu håi næåïc (calorife kiãøu håi næåïc). Chuïng laì mäüt
chuìm äúng coï âæåìng kênh âãún 30 mm, håi âun noïng âæåüc naûp vaìo bãn trong, bãn ngoaìi
bao phuí bàòng låïp khäng khê bë âun noïng. Ngæåìi ta làõp trãn caïc äúng nhæîng táúm kim loaûi
daìy 1 mm hçnh vuäng hay hçnh troìn caïch nhau 5 mm âãø tàng truyãön nhiãût tæì håi næåïc
qua tæåìng äúng âãún khäng khê.
Hãû säú truyãön nhiãût cuía calorife kiãøu håi næåïc khi täúc âäü âun noïng tæì 4 âãún 12 m/s
laì 20 ÷ 35 W/m2⋅K.
Trong cäng nghiãûp vi sinh caïc calorife kiãøu håi næåïc âæåüc sæí duûng trong caïc maïy
sáúy kiãøu bàng taíi vaì trong caïc maïy sáúy táöng säi. Nhæåüc âiãøm cuía caïc loaûi thiãút bë naìy laì
phæïc taûp cho viãûc laìm saûch caïc äúng vaì caïc bãö màût giæîa caïc äúng.
Khi sáúy saín pháøm trong caïc maïy sáúy phun, taïc nhán sáúy coï nhiãût âäü âãún 3000C
hoàûc låïn hån thæåìng sæí duûng bäü âun noïng kiãøu äúng. Khäng khê sáúy qua caïc äúng vaì âæåüc
âun noïng bàòng khê loì thäøi qua khäng gian giæîa caïc äúng. Nhiãût âæåüc sæí duûng, thæûc cháút laì
khê tæû nhiãn hay dáöu mazut.

290

Diãûn têch bãö màût truyãön nhiãût (m2):
LC KK ( 1 − t 0 ) L (I 1 − I 0 )
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Versiont- http://www.simpopdf.com
QK
F = = =
3,6K ∆t tb 3,6K ∆t tb 3,6K ∆t tb
trong âoï: QK- Læåüng taíi nhiãût cuía calorife, W;
L - læåüng khäng khê âæåüc âun noïng, kg/h;
CKK - nhiãût dung riãng cuía khäng khê, kj/ kg⋅K;
t1 vaì t0 - nhiãût âäü khäng khê vaìo calorife vaì khäng khê noïng thaíi ra, 0C;
I0 vaì I1 - entanpi cuía khäng khê vaìo calorife vaì ra khoíi calorife, 0C;
K - hãû säú truyãön nhiãût, kW/ m2⋅K;
∆ttb- sai khaïc trung bçnh cuía nhiãût âäü håi næåïc vaì khäng khê.
Hãû säú truyãön nhiãût coï thãø xaïc âënh theo phæång trçnh:
1,16
K =
b ( ρ KKϑ )n
1000
trong âoï: b vaì n - caïc hãû säú thæûc nghiãûm. Âäúi våïi caïc loaûi calorife kiãøu baíng moíng loaûi
nhoí vaì trung bçnh b = 8,7, n = 0,5624, âäúi våïi loaûi låïn b = 7,6, n = 0,568;
ρ - tyí troüng cuía khäng khê, kg/m3;
ϑ - täúc âäü cuía khäng khê trong tiãút diãûn hoaût âäüng cuía calorife, m/s;
ρKK ϑ - täúc âäü khäúi cuía khäng khê, kg/m2⋅s.
Caïc loaûi hãû säú K coï thãø choün tæì baíng 13.5.

Baíng 13.5. Caïc loaûi hãû säú truyãön nhiãût trong calorife (W/ m2⋅K)

Täúc âäü khäúi cuía khäng khê trong tiãút diãûn hoaût âäüng cuía calorife,
Caïc daûng calorife kg/ m2⋅s
2 3 4 5 6 7 8
КФС vaì КМС 18,1 21,2 23,4 25,4 27,1 28,8 30,1
КФБ vaì КМБ 15,6 18,3 20,8 22,7 25,1 26,2 27,9

Täúc âäü khäúi cuía khäng khê kg/ m2⋅s
Ls
ρ KKϑ =
f Ky
trong âoï: LS - læu læåüng khäng khê trong mäüt giáy, kg/s;
fk - tiãút diãûn hoaût âäüng cuía calorife, m2;
y - säú læåüng calorife âæåüc làõp song song nhau.

291

Sai khaïc nhiãût âäü trung bçnh (0C):
∆t − ∆t 2
∆t tb = 1
∆t
2,3tg 1
∆t 2
trong âoï: ∆t1 vaì ∆t2 - sai khaïc nhiãût âäü låïn nháút vaì nhoí nháút cuía caïc cháút taíi nhiãût.
Säú læåüng calorife âæåüc làõp näúi tiãúp:
F
X =
FK y
trong âoï: FK - diãûn têch bãö màût truyãön nhiãût cuía mäüt calorife, m2.
Âaûi læåüng X âæåüc laìm troìn âãún säú nguyãn, khi láúy dæû træî diãûn têch bãö màût truyãön
nhiãût bàòng 20%.
Diãûn têch truyãön nhiãût cuía táút caí calorife, m2:
FC = FK yX
Læûc caín cuía calorife (Pa):
h K = 9,81E ( ρ K ϑ )m
trong âoï: E, m - caïc hãû säú thæûc nghiãûm.
Âäúi våïi calorife baíng moíng loaûi nhoí E = 0,0933, m = 1,7; âäúi våïi loaûi trung bçnh
E = 0,122, m = 1,76; âäúi våïi loaûi låïn E = 0,153, m = 1,73.
Trong baíng 13.6 giåïi thiãûu âàûc tênh cuía caïc loaûi calorife âæåüc sæí duûng phäø biãún
nháút trong cäng nghiãûp.

Baíng 13.6

Kêch thæåïc cå Læåüng haình trçnh cuía cháút
Khäúi læåüng (loaûi mäüt haình trçnh), kg
baín, mm taíi nhiãût
Daìi Cao КФС vaì КФБ КМС vaì КМБ КФС КФБ КМС КМБ
600 390 1 2 57 67 58,4 68,1
600 510 1 4 71,2 87,2 70,7 89,3
750 510 1 4 80,7 106,5 85 108,2
750 640 1 4 100,4 132,4 107,2 134,8
900 640 1 4 118,6 156,8 126,7 159,4
900 760 1 4 143,3 189,5 144,1 192,2
1050 760 1 4 164,4 218,2 175,9 221,7
1050 880 1 6 190 253,5 203 257,9
1200 880 1 6 215 285,5 230 291,7
1200 1010 1 6 244,5 324,6 261,2 329,4

292

Baíng 13.7. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc calorife КФБ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 2
Tiãút diãûn hoaût âäüng, m
Bãö màût truyãön nhiãût, m2
Theo khäng khê Theo cháút taíi nhiãût
КФБ vaì КФБ vaì КФС, КФБ
КФС КФБ КМС КМБ
КМС КМБ КМС, КМБ
9,9 12,7 0,115 0,0046 0,0061 0,00231 0,00305
13,2 16,9 0,154
0,0061 0,0082 0,00152 0,00203
16,7 21,4 0,195
20,9 26,8 0,244
0,0076 0,0102 0,0019 0,00254
25,3 32,4 0,295
30,4 38,9 0,354
0,0092 0,0122 0,00231 0,00305
35,7 45,7 0,416
41,6 53,3 0,486
0,00107 0,00143 0,00178 0,00237
47,8 61,2 0,558
54,6 69,9 0,638 0,0122 0,0163 0,00203 0,00271

Chiãöu daìy cuía caïc calorife daûng KΦC vaì KMC bàòng 200 mm, caïc daûng КΦБ vaì
KMБ-240 mm.
Táút caí caïc calorife åí Nga âæåüc saín xuáút theo bäún loaûi: Б - låïn; C - trung bçnh, M -
nhoí vaì CM - nhoí nháút.
Theo âàûc tênh chuyãøn âäüng cuía cháút taíi nhiãût coï caïc calorife mäüt haình trçnh (loaûi
КΦC vaì KΦБ) vaì calorife nhiãöu haình trinh (loaûi KMC vaì KMБ). Trong caïc calorife mäüt
haình trçnh, caïc doìng song song cuía cháút taíi nhiãût cuìng mäüt luïc qua caïc äúng, trong caïc
calorife nhiãöu haình trçnh cháút taíi nhiãût liãn tuûc qua mäüt säú chuìm äúng. Sæí duûng caïc
calorife nhiãöu haình trçnh âãø âun noïng khäng khê bàòng næåïc noïng, caïc calorife mäüt haình
trçnh âun noïng khäng khê bàòng håi næåïc.
Tênh quaût gioï. Nàng suáút quaût gioï tênh theo khäng khê (m3/h)
Lh
V =
ρ KK
trong âoï: Lh - naûp khäng khê trong mät giåì, kg/h;
ρKK - tyí troüng cuía khäng khê phuû thuäüc vë trê âàût thiãút bë quaût gioï trong täø håüp
sáúy vaì vaìo nhiãût âäü, kg/ m3.
P (1 + X )
ρ KK =
R hn (0,622 + X )(273 + t 0 )
åí âáy: P - aïp suáút cuía khäng khê áøm, Pa;

293

X - haìm áøm cuía khäng khê, kg/ kg;
R and Split khê âäúi våïi håi næåïc [Rnh= 47,1 Nm/(kg⋅0C)];
Simpo PDF Merge hn - hàòng säúUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
t0 - nhiãût âäü khäng khê áøm, 0C.
Khi nàng suáút cuía maïy quaût vaì cäüt aïp âaî cho, cäng suáút (kW) taûi truûc cuía âäüng cå:
HV
N =
3,6η qη otη t
trong âoï: H - täøng cäüt aïp cuía quaût, Pa;
V - nàng suáút quaût tênh theo khäng khê, m3/h;
ηq - hiãûu suáút quaût (ηq= 0,5 ÷ 0,7);
ηot - hiãûu suáút coï tênh âãún täøn tháút do ma saït trong caïc äø truûc
(ηot = 0,95 ÷ 0,97);
ηt - hiãûu suáút coï tênh âãún täøn tháút khi truyãön tæì quaût âãún âäüng cå
(ηt = 0,9 ÷ 0,95).
Tênh xyclon. Trong caïc maïy sáúy
Khê âæåüc laìm saûch Khê âæåüc laìm saûch
phun vaì trong caïc maïy sáúy táöng säi, khi
sáúy huyãön phuì vaì caïc dung dëch, sæû cuäún
âi caïc tiãøu pháön caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc
Khê
laì âaïng kãø. Haìm læåüng cuía caïc tiãøu pháön bë nhiãúm
trong khê thaíi chæïa âãún 2 ÷ 4 g/m . 3 buûi

Âãø thu häöi caïc cháút khê thaíi cuäún âi
thæåìng sæí duûng caïc xyclon daûng xilanh vaì
Saín pháøm
daûng hçnh noïn (hçnh 13.10). Caïc xyclon
laìm viãûc nhæ sau: Khê cuìng våïi caïc tiãøu Saín pháøm
pháön vaìo pháön xoàõn bãn trãn cuía xyclon
qua âoaûn äúng vaoì, dæåïi aính hæåíng cuía læûc Khê bë Khê bë
nhiãùm buûi nhiãùm buûi
ly tám caïc tiãøu pháön trong khäng khê bë va
âáûp vaìo thaình xyclon, laìm máút váûn täúc a) b)
quay vaì dæåïi aính hæåíng cuía troüng læûc caïc
Hçnh 13.10. Cáúu taûo cuía xyclon:
haût råi xuäúng qua cæía thäøi vaìo phãùu chæïa.
a- Xyclon hçnh träúng; b- Xyclon hçnh noïn
Khê âæåüc laìm saûch tiãúp tuûc quay lãn phêa
trãn vaì âæåüc thaíi vaìo khäng khê qua äúng xaí.
Cháút læåüng laìm saûch khäng khê âæåüc xaïc âënh båíi mæïc âäü laìm saûch:
G
K m = 100 1
G2
trong âoï: G1 vaì G2 - læåüng caïc haût âæåüc thu häöi vaì caïc haût vaìo, kg/s.

294

Cháút læåüng laìm saûch khäng khê phuû thuäüc vaìo tyí troüng vaì kêch thæåïc caïc haût, vaìo
Simpo PDF taûo cuía xyclon vaì vaìo caïc yãúu täú phán chia. Yãúu täú phán chia:
cáúu Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ϑ2
φ=
gr2
trong âoï: ϑ - täúc âäü biãn cuía caïc haût, m/s,
g - gia täúc råi tæû do, m/s2,
r2 - baïn kênh xyclon, m.
Tênh xyclon, âiãöu âáöu tiãn laì tênh baïn kênh cuía noï r2 (m), chiãöu cao Hx (m) cuía
xyclon hçnh xilanh vaì Hn (m) cuía pháön hçnh noïn:
1 V
r2 =
60 πϑ r
trong âoï: V - læu læåüng thãø têch cuía khê thaíi bë buûi hoaï vaìo xyclon, m3/s;
ϑ r - täúc âäü khê vaìo, m/s (ϑ = 11 ÷ 18 m/s).
kV hd
Chiãöu cao cuía pháön xilanh: H X =
[
π r22 − (r1 − δ 1 )2 ]
trong âoï: k - hãû säú dæû træî chiãöu cao (k = 1,25);
Vhd - troüng taíi hoaût âäüng cuía xyclon, m3;
r1 - baïn kênh cuía äúng xaí trung tám, m;
r2 - baïn kênh pháön xilanh cuía xyclon, m;
δ - bãö daìy tæåìng äúng xaí, m.
V
r1 =
πϑd
trong âoï: ϑd - täúc âäü doìng khê trong äúng xaí, m/s ( ϑd = 2 ÷ 5 m/s).

Chiãöu cao cuía pháön hçnh noïn: Hn = (r2 − r0) tgα0
trong âoï: r0 - baïn kênh cæía thaíi xuäúng dæåïi cuía xyclon, m, [r0 = (0,49 ÷ 0,15) r2],
αo ≥ 700.
Thæûc tãú âaî chæïng minh ràòng caïc haût coï kêch thæåïc nhoí hån 10 µm thç viãûc thu häöi
bàòng xyclon laì khäng coï hiãûu quaí, âãø taïch chuïng phaíi coï nhæîng bäü loüc khä hay bäü loüc
bàòng dáöu.

295


Chæång 14

THIÃÚT BË ÂÃØ NGHIÃÖN, TIÃU CHUÁØN HOAÏ,
TAÛO VIÃN VAÌ TAÛO MAÌNG BAO SIÃU MOÍNG

Caïc quaï trçnh nghiãön, tiãu chuáøn hoaï (âäöng nháút), taûo viãn vaì taûo maìng bao siãu
moíng laì nhæîng quaï trçnh kãút thuïc âãø thu nháûn caïc saín pháøm cuäúi cuìng trong täøng håüp vi
sinh. Trong quaï trçnh cuía caïc cäng âoaûn naìy, saín pháøm seî âæåüc taûo ra daûng haìng hoaï vaì
âaût âæåüc näöng âäü cáön thiãút. Vç váûy nhæîng quaï trçnh âæåüc nãu trãn laì quan troüng vaì cháút
læåüng cuäúi cuìng cuía saín pháøm phuû thuäüc vaìo mæïc âäü hoaìn thiãûn chênh xaïc .

14.1. THIÃÚT BË NGHIÃÖN
Quaï trçnh phán chia mäüt váût thãø ràõn ra thaình nhæîng váût thãø nhoí hån dæåïi taïc âäüng
cuía caïc læûc åí bãn ngoaìi âæåüc goüi laì nghiãön. Mæïc âäü nghiãön âæåüc âàûc træng båíi tyí lãû giæîa
kêch thæåïc caïc tiãøu pháön cuía nguyãn liãûu træåïc khi nghiãön (dt) vaì kêch thæåïc caïc tiãøu
pháön sau khi nghiãön (dS):
d
i = t
ds
Kêch thæåïc cuía caïc tiãøu pháön âæåüc xaïc âënh båíi kêch thæåïc caïc läù saìng maì nguyãn
liãûu qua træåïc vaì sau khi nghiãön. Phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc cuía caïc tiãøu pháön træåïc vaì
sau khi nghiãön maì ngæåìi ta phán biãût ra caïc daûng nghiãön sau âáy:
Nghiãön thä (1)*: 1500 ÷ 200/ 250 ÷ 25
Nghiãön trung bçnh: 150 ÷ 25/ 25 ÷ 5
Nghiãön nhoí: 25 ÷ 10/ 5 ÷1
Nghiãön mën: 5 ÷ 1/ 1 ÷ 0,075
−4
Siãu mën: 0,2 ÷ 0,1/ âãún 10
Nghiãön váût liãûu coï thãø tiãún haình bàòng caïc phæång phaïp neïn våî, va âáûp, âáûp vuûn vaì
maìi moìn. Viãûc choün phæång phaïp nghiãön phuû thuäüc vaìo cåî vaì âäü bãön cuía váût liãûu
nghiãön cuîng nhæ vaìo mæïc âäü nghiãön âæåüc âoìi hoíi.
Vç caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc khäng coï tênh bãön nhiãût nãn thiãút bë âæåüc æïng duûng
âãø nghiãön cáön phaíi trang bë aïo laûnh.

(1)
Tæí säú - Âaûi læåüng caïc haût træåïc khi nghiãön; máùu säú - sau khi nghiãön, mm.

296

Trong cäng nghiãûp vi sinh thæåìng æïng duûng maïy nghiãön buïa, maïy nghiãön bàòng
Simpo PDF Merge p va Split- Unregistered vaì maïy taïn, maïy nghiãön bi vaì nghiãön bàòng thanh,
phæång phaï and âáûp maïy âáûp vuûn Version - http://www.simpopdf.com
nghiãön keo, nghiãön haût vaì maïy nghiãön bàòng phun khê.
Maïy nghiãön buïa. Loaûi thiãút bë naìy âæåüc duìng âãø nghiãön caïc chuíng náúm mäúc. Maïy
nghiãön (hçnh 14.1) laì häüp hçnh xilanh coï aïo laûnh. Bãö màût trong xilanh cuía häüp nghiãön 1
coï baïnh ràng. Bãn trong häüp, trãn truûc cuía âäüng cå âiãûn caím æïng 2 làõp räto coï âæåìng
kênh 630 mm våïi caïc buïa bàòng nhæîng phiãún laï khåïp chàût.
Saín pháøm ban âáöu coï kêch thæåïc caïc tiãøu pháön âãún 50 mm qua âoaûn äúng åí trãn
nàõp cuía thiãút bë nghiãön âæåüc cho vaìo tám räto mäüt caïch liãn tuûc, dæåïi taïc âäüng cuía læûc
ly tám saín pháøm qua khoaíng giæîa caïc buïa bë va âáûp nhiãöu láön vaì bë våî ra. Nhiãût âäü trong
häüp nghiãön 15 ÷ 200C, trong aïo laûnh tæì −10 âãún +100C. Trãn cæía thoaït làõp læåïi coï kêch
thæåïc thay âäøi cuía caïc läù læåïi 15, 40 vaì 40 mm. Mæïc âäü nghiãön dao âäüng tæì 10 ÷ 15 âãún
30 ÷ 40.
1035
Saín pháøm

Thaíi cháút loíng laìm laûnh
Cháút
laìm
laûnh

Saín pháøm nghiãön

Hçnh 14.1. Maïy nghiãön buïa

Nàng suáút cuía maïy nghiãön tênh theo chuíng náúm mäúc âãún 700 kg/h, bãö màût trao âäøi
nhiãût 0,3 m2; cäng suáút âäüng cå 13 kW. Kêch thæåïc cå baín 1178×1035×1066 mm, khäúi
læåüng 800 kg.
Maïy nghiãön bàòng phæång phaïp va âáûp. Caïc loaûi maïy âáûp vuûn, maïy taïn vaì nhæîng
loaûi maïy khaïc coï cáúu taûo tæång tæû âãöu thuäüc loaûi maïy nghiãön va âáûp.
Æu âiãøm cuía caïc maïy nghiãön va âáûp laì kãút cáúu âån giaín, nàng suáút cao, hoaût âäüng
bãön; nhæåüc âiãøm - taûo buûi maûnh vaì tiãu hao nàng læåüng låïn.
Maïy âáûp vuûn (hçnh 14.2) laì maïy va âáûp bàòng âéa, gäöm hai räto quay ngæåüc chiãöu
våïi säú voìng quay 950 vaì 1440 voìng/phuït tæì caïc bäü dáùn âäüng riãng reî 3.

297


Hçnh 14.2. Maïy nghiãön bàòng phæång phaïp va âáûp:.
1- Phãùu naûp; 2- Cå cáúu nghiãön; 3- Âäüng cå; 4- Giaìn trãn; 5- Giaìn dæåïi

Räto gäöm hai âéa troìn näúi våïi caïc chäút cuía xilanh. Caïc chäút troìn våïi âæåìng kênh
15 vaì chiãöu daìi 55 mm âæåüc làõp theo chu vi, âäöng thåìi caïc chäút cuía mäüt rä to âæåüc caìi
giæîa hai haìng chäút cuía räto khaïc. Säú chäút va âáûp trong mäùi mäüt räto âæåüc tàng lãn tæì
tám âãún biãn. Khi nghiãön så bäü thç váût liãûu nghiãön naûp vaìo maïy va âáûp doüc theo truûc cuía
räto quay, dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám noï bë bàõn tåïi biãn. Nàng suáút cuía maïy nghiãön va
âáûp tênh theo chuíng náúm mäúc coï âäü áøm 45 ÷ 50 % laì 120 ÷ 140 kg/h.Vç täúc âäü quay cuía
räto låïn nãn cáön thiãút phaíi coï sæû làõp âàût vaì cán bàòng chênh xaïc.
Trong caïc maïy nghiãön va âáûp bàòng âéa daûng maïy nghiãön va âáûp coï thãø nháûn âãún
96 % caïc haût coï kêch thæåïc tæì 1 âãún 3 mm.

Baíng 14.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy nghiãön va âáûp

Caïc chè säú ДЗГ-630-401 ДЗГ- 630- 4B1
Nàng suáút, kg/h âãún 1500 âãún 1500
Kêch thæåïc caïc tiãøu pháön:
cuía saín pháøm ban âáöu, mm âãún 30 âãún 30
cuía thaình pháøm, µm 50 ÷ 100 50 ÷ 100
Âäü áøm cuía saín pháøm ban âáöu, % ≤5 ≤5
Mäi træåìng laìm viãûc chäúng näø chäúng chaïy

298

Caïc maïy nghiãön va âáûp ДЗГ- 630- 401 vaì ДЗГ- 630- 4B1 duìng âãø nghiãön caïc saín
Simpo PDFm dãù chaïand Split Unregisteredg khê trå. - http://www.simpopdf.com
pháø Merge y, dãù näø trong mäi træåìn Version
Maïy taïn duìng âãø nghiãön mën mäüt caïch liãn tuûc cho caïc chãú pháøm sáúy khä âãún kêch
thæåïc 100 µm. Noï coï daûng häüp, bãn trong coï hai âéa. Mäüt âéa âæåüc làõp trãn truûc, coìn
mäüt âéa khaïc åí vë trê cäú âënh. Caïc chäút troìn âæåüc làõp trãn caïc âéa theo âæåìng chu vi.

Baíng 14.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy taïn

Caïc chè säú ДМБ-250-401 ДМБ-630-401
Nàng suáút, kg/h 100 ÷ 300 500 ÷ 1500
Kêch thæåïc caïc tiãøu pháön:
cuía saín pháøm ban âáöu, mm 1 ÷ 30 1 ÷ 30
cuía thaình pháøm, µm 50 ÷ 150 50 ÷ 150
Tiãu hao khäng khê, m3/h 7,5 6

Chãú pháøm âem nghiãön âæåüc chuyãøn âäüng liãn tuûc tæì bäü naûp liãûu qua nàõp maïy
nghiãön vaìo trung tám âéa vaì dæåïi taïc âäüng cuía læûc ly tám bë bàõn tåïi biãn. Caïc tiãøu pháön
cuía chãú pháøm nghiãön coï trë säú nhoí hån caïc läù cuía saìng làõp theo chu vi caïc âéa seî loüt
saìng vaìo thuìng chæïa kên. Âãø thu gäúp nhæîng tiãøu pháön do khäng khê cuäún âi, thæåìng làõp
caïc bäü loüc vaíi, coìn trãn maïy nghiãön - cå cáúu huït.
Maïy nghiãön bi. Nghiãön caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc trong caïc maïy nghiãön bi âæåüc
thæûc hiãûn nhåì caïc bi kim loaûi hay bi sæï trong tang quay. Khi tang quay caïc bi (do læûc ma
saït våïi thaình) náng lãn mäüt chiãöu cao nháút âënh, sau âoï råi xuäúng. Mæïc âäü nghiãön trong
maïy nghiãön bi bàòng 50 ÷ 100. Thæåìng tang quay chæïa mäüt læåüng bë chiãúm næía thãø têch.
Âæåìng kênh bi 25 ÷ 150 mm. Thåìi gian cuía quaï trçnh phuû thuäüc vaìo âäü bãön cuía saín
pháøm ban âáöu vaì mæïc nghiãön theo quy âënh.
Thaïo saín pháøm nghiãön qua táúm chàõn - læåïi åí dæåïi tang quay. Âãø cho quaï trçnh
nghiãön âæåüc bênh thæåìng cáön phaíi tuán theo caïc âiãöu kiãûn sau:
2
2 ⎛ πn ⎞
Plt = MΩ R = M ⎜ ⎟ R
⎝ 30 ⎠
trong âoï: Plt - læûc ly tám, N;
R - khäúi læåüng caïc bi, kg;
Ω - täúc âäü goïc, âäü/s;
n - säú voìng quay cuía tang, voìng/s;
R - baïn kênh quay cuía caïc bi, m.

299

Säú voìng quay tåïi haûn âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
900q 42,3
n th = ≈
π 2R D
trong âoï: D - âæåìng kênh quay cuía caïc bi, m.
Cäng suáút cuía caïc maïy nghiãön bi Q âæåüc xaïc âënh cho mäùi loaûi nguyãn liãûu vaì
phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút cå hoüc vaì mæïc âäü nghiãön:
Q = KVD 0,6
trong âoï: K - hãû säú biãún âäøi (K = 2,4 ÷ 0,4 khi kêch thæåïc trung bçnh caïc tiãøu pháön váût
liãûu nghiãön tæì 0,2 ÷ 0,075 mm);
V - thãø têch tang quay, m3;
D - âæåìng kênh tang quay, m.
Maïy nghiãön haût. Âãø nghiãön siãu mën mäüt caïch liãn tuûc bàòng cå hoüc (taïn sàõc) âãø
taûo thaình nhuî tæång thæåìng sæí duûng caïc maïy nghiãön haût. Maïy gäöm häüp taïn våïi bäü dáùn
âäüng âiãûn vaì traûm båm. Häüp taïn laì äúng xilanh âæïng coï aïo âãø laìm laûnh, bãn trong häüp coï
truûc âæåüc làõp caïc âéa.
Saín pháøm ban âáöu coï daûng huyãön phuì âæåüc båm âáøy vaìo pháön dæåïi cuía häüp taïn,
chæïa caïc bi thuyí tinh. Khi räto quay, caïc tiãøu pháön cæïng cuía váût liãûu do ma saït seî bë va
âáûp våïi caïc bi nghiãön coï âæåìng kênh 0,8 ÷ 1,2 mm. Khi qua âoaûn äúng trãn, saín pháøm bë
âáøy vaìo thuìng chæïa.
Caïc bäü pháûn âæåüc tiãúp xuïc våïi nguyãn liãûu âãöu âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè.
Sæïc chæïa cuía häüp 125 lêt; nhiãût âäü trong häüp nghiãön âãún 500C, trong aïo 200C; cäng suáút
âäüng cå 40 kW. Kêch thæåïc cå baín 1700×1030×3290 mm; khäúi læåüng 3100 kg.

14.2. THIÃÚT BË TIÃU CHUÁØN HOAÏ CAÏC NGUYÃN LIÃÛU RÅÌI VAÌ DAÛNG
BÄÜT NHAÎO
Âãø tiãu chuáøn hoaï caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc ngæåìi ta sæí duûng caïc maïy träün khaïc
nhau. Theo nguyãn tàõc taïc âäüng cuía caïc loaûi maïy träün, coï thãø laì tuáön hoaìn hay giaïn
âoaûn. Trong cäng nghiãûp vi sinh thæåìng sæí duûng caïc loaûi maïy sau: maïy träün bàng taíi
liãn tuûc, maïy träün ly tám coï caïnh khuáúy, maïy phun bàòng khê âäüng hoüc, maïy träün vêt taíi
hãû haình tinh.
Maïy träün taïc âäüng giaïn âoaûn kiãøu guäöng xoàõn, hãû haình tinh. Loaûi naìy duìng âãø
träün vaì phán bäø âãöu caïc váût liãûu råìi coï kêch thæåïc caïc tiãøu pháön ≤ 5 mm (hçnh 14.3) gäöm
buäöng träün 1 daûng noïn, bãn trong coï hai vêt taíi: vêt trung tám 2 âæåüc làõp theo truûc cuía
buäöng träün vaì vêt nghiãng 3 âæåüc làõp theo caûnh hçnh noïn. Âáöu dæåïi vêt trung tám âæåüc
làõp våïi äø truûc, coìn âáöu trãn näúi våïi thanh gaût qua khåïp näúi. Thanh gaût vaì caïc vêt taíi quay
âæåüc nhåì caïc bäü dáùn âäüng âäüc láûp nàòm trãn nàõp cuía buäöng träün. Caïc vêt taíi quay quanh

300

truûc nhåì bäü dáùn âäüng gäöm âäüng cå vaì häüp giaím täúc,
Simpo PDF thanh gaût quay âæåüc nhåì bäü dáùn âäüng qua -khåïp näúi
coìn Merge and Split Unregistered Version http://www.simpopdf.com
vaì truyãön âäüng truûc vêt.
Naûp váût liãûu qua khåïp näúi trãn nàõp, thaïo saín pháøm
qua van thaïo liãûu.
Maïy träün taïc âäüng giaïn âoaûn theo nguyãn tàõc
phun khê âäüng. Loaûi naìy duìng âãø träün vaì phán âãöu caïc
saín pháøm khäng bãön nhiãût, chuïng khäng thãø nghiãön vaì
khäng bë nhiãùm báøn. Maïy gäöm bäü träün hçnh äúng xilanh
âæïng coï âaïy hçnh noïn, nàõp elip kheïp kên.Trãn nàõp coï bäü
taïch buûi gäöm hai âéa quay song song nhau, giæîa caïc âéa
coï caïc caïnh, pháön dæåïi cuía âaïy noïn coï van xaí vaì caïc
voìi phun âãø cung cáúp nitå hay khäng khê.
Naûp nguyãn liãûu ban âáöu qua khåïp näúi âæåüc làõp
trãn nàõp. Naûp nitå hay khäng khê neïn âãø khuáúy träün Hçnh 14.3. Maïy träün kiãøu
bàòng xung læåüng qua caïc voìi phun. Saín pháøm âæåüc thaïo guäöng xoàõn, hãû haình tinh
ra qua van.
Caïc bäü pháûn coï tiãúp xuïc våïi saín pháøm âãöu âæåüc chãú taûo bàòng loaûi theïp 08X22H6T.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy khuáúy träün theo nguyãn tàõc phun khê âäüng:
Thãø têch âënh mæïc cuía buäöng khuáúy träün, m3: 0,2
Aïp suáút trong buäöng khuáúy träün, MPa: 0,01 ÷ 0,06
Nhiãût âäü trong buäöng khuáúy träün, 0C: tæì +20 âãún −12
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW: 0,8
Maïy khuáúy träün bàòng ly tám taïc âäüng tuáön Naûp váût liãûu
hoaìn coï caïc caïnh khuáúy. Maïy khuáúy träün bàòng
ly tám duìng âãø träün nhanh caïc váût liãûu daûng bäüt
âaî âæåüc âäöng hoaï. Maïy khuáúy träün (hçnh 14.4)
gäöm häüp xilanh âæïng våïi aïo 5 âæåüc làõp trãn bãû 8.
ÅÍ pháön dæåïi cuía häüp coï bäü pháûn khuáúy träün gäöm
coï caïc caïnh 3 vaì caïc maïy naûo 6. Váût liãûu âæåüc
naûp qua khåïp näúi 4. Âäüng cå 7 laìm quay caïc cå
Thaíi saín pháøm
cáúu khuáúy träün våïi säú voìng quay 750 voìng/phuït.
Hçnh 14.4. Maïy träün ly
Váût liãûu träün âæåüc tiãún haình åí traûng thaïi giaí loíng. tám daûng caïnh khuáúy

301

Khi naûp vaìo maïy träün âãún 60 ÷ 80% thãø têch thç sæû tuáön hoaìn cuía häùn håüp xaíy ra
maûn Merge and y träü Unregistered 3 ÷ 5 phuï . Thaïo saín pháøm âæåüc tiãún
Simpo PDF h nháút. KhuáúSplit n keïo daìi trong Version - thttp://www.simpopdf.comhaình khi måí
van xaí 1 nhåì hai xilanh khê âäüng hoüc 2.
Caïc maïy khuáúy träün ly tám âæåüc saín xuáút theo hai loaûi kêch thæåïc, coï sæïc chæïa
160 vaì 630 lêt. Caïc bäü pháûn tiãúp xuïc våïi mäi træåìng gia cäng âæåüc chãú taûo bàòng loaûi
theïp 08X22H6T.

Baíng 14.4. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc maïy khuáúy träün ly tám coï caïnh khuáúy

Caïc chè säú ЦЛ-100BPK ЦЛ-400 BPK
Thãø têch cuía häüp khuáúy träün, m3
hoaût âäüng 0,1 0,4
âënh mæïc 0,16 0,63
AÏp suáút, MPa
trong häüp khuáúy träün 0,002 0,002
trong aïo 0,4 0,6
trong caïc xilanh khê âäüng 0,4 ÷ 0,6 0,4 ÷ 0,6
Säú voìng quay cuía caïc bäü pháûn quay, voìng/phuït 720 525

Maïy träün daûng bàng taíi taïc âäüng liãn tuûc loaûi. Loaûi naìy duìng âãø träün caïc váût liãûu
daûng bäüt vaì âãø laìm áøm, âæåüc sæí duûng trong saín xuáút caïc cháút baío vãû thæûc váût.
Maïy träün laì häüp träün kên coï aïo daûng hçnh maïng, cuäúi maïng laì phoìng thaïo liãûu.
Bãn trong buäöng träün coï räto gäöm truûc coï nhiãöu caïnh âaío vaì voìi phun håi næåïc âãø phun
muì váût liãûu loíng. Dáùn âäüng maïy träün nhåì âäüng cå âiãûn qua häüp giaím täúc vaì truyãön âäüng
bàòng âai hçnh thang.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy träün bàng taíi taïc âäüng liãn tuûc:
Thãø têch cuía phoìng träün, m3:
hoaût âäüng: 1,25
âënh mæïc: 2,5
Aïp suáút, MPa:
trong tæåìng thiãút bë: âãún 30
trong häúc phun: âãún 50
trong aïo ngoaìi: 143
3
Nàng suáút (khi khäúi læåüng váût liãûu cháút âáöy 400 kg/m ), kg/h: 1200
Säú voìng quay cuía räto, voìng/phuït: 31,5

302

5346 ×1480×1940
Simpo PDF Mergethæåïc Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Kêch and cå baín, mm:

14.3. THIÃÚT BË TAÛO HAÛT
Caïc chãú pháøm âæåüc taûo haût coï nhiãöu æu âiãøm âaïng kãø so våïi caïc saín pháøm âæåüc
nghiãön mën. Saín xuáút saín pháøm haìng hoaï åí daûng taûo haût laìm tàng khäúi læåüng cháút âáöy
cuía noï. Laìm giaím âaïng kãø sæû taûo buûi khi váûn chuyãøn, âënh læåüng, chia goïi vaì goïi saín
pháøm, loaûi træì nhæîng taïc âäüng âäüc haûi âãún cå thãø khi æïng duûng noï.
Caïc náúm men, chãú pháøm enzim, axit amin, náúm men gia suïc vaì caïc cháút khaïng
sinh cuîng nhæ caïc cháút baío vãû thæûc váût âãöu âæåüc taûo haût.
Caïc saín pháøm vi sinh täøng håüp coï caïc tênh cháút hoaï - lyï khaïc nhau, cho nãn quaï
trçnh taûo haût âæåüc xaïc âënh båíi caïc tênh cháút læu biãún cuía chuïng, båíi nàng læåüng liãn kãút
áøm våïi váût liãûu, båíi læåüng vaì caïc tênh cháút cuía cháút liãn kãút, båíi thåìi gian khuáúy träün vaì
læu giæî...
Trong cäng ngiãûp vi sinh thæåìng ngæåìi ta sæí duûng caïc thiãút bë sau âãø taûo haût: maïy
eïp vaì maïy eïp âuìn, maïy eïp khuän taûo haût loaûi vêt taíi, maïy taûo haût bàòng phæång phaïp táöng
säi rung âäüng, maïy taûo haût daûng tang quay, maïy âãø taûo haût bàòng phæång phaïp eïp, maïy
täøng håüp væìa taûo haût væìa sáúy, thaïp taûo haût.

14.3.1. Maïy eïp âuìn vaì vã troìn bàòng phæång phaïp ly tám
Maïy eïp taïc âäüng liãn tuûc thæûc hiãûn quaï trçnh taûo haût áøm. Maïy eïp taûo haût daûng truûc
vêt coï loaûi eïp thàóng theo chiãöu doüc vaì chiãöu ngang, kiãøu håí vaì kiãøu kên phoìng näø.
Hçnh 14.5 mä taí maïy eïp taûo haût daûng eïp thàóng våïi caïc hæåïng doüc vaì ngang. Trong
khoang maïy eïp coï hai vêt 4 quay ngæåüc chiãöu laìm chuyãøn âaío khäúi bäüt nhaìo âãún buäöng
saìng. Trong buäöng saìng coï hai con làn âënh hçnh 2, chuïng âæåüc làõp trãn mäüt truûc coï caïc
vêt. Âæåìng kênh caïc con làn âënh hçnh âæåüc tàng lãn theo hæåïng chuyãøn dëch cuía khäúi
bäüt nhaìo. Nhåì dáùn âäüng 7 vaì häüp giaím täúc 6 maì säú voìng quay cuía caïc vêt vaì caïc con làn
âënh hçnh âæåüc âiãöu chènh tæì 0,28 âãún 1,17 voìng/phuït. ÅÍ âáöu cuäúi cuía truûc coï vêt haîm 1.
Naûp liãûu A-A

Caïc haût

Hçnh 14.5. Maïy eïp taûo haût

303

Khäúi enzim daûng bäüt tæì phãùu nháûn 5 cuía maïy eïp âæåüc truyãön vaìo khoang saìng
Simpo PDF Merge quay.Split âáy khäúi bäüt nhaìo bë âuïc aïp læûc nhåì caïc con làn âënh hçnh vaì sau
nhåì caïc vêt and Taûi Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
âoï bë eïp thàóng qua læåïi 3 doüc theo chiãöu daìi cuía caïc con làn âënh hçnh coï hæåïng quay
ngæåüc nhau. Bãö daìy cuía caïc haût âæåüc xaïc âënh båíi âæåìng kênh läù læåïi. Maïy eïp âæåüc
trang bë nhiãöu loaûi læåïi coï âæåìng kênh 1, 2, 3, 4 vaì 5 mm.
Daûng vêt, hçnh daûng con làn âënh hçnh âãø eïp thàóng, säú voìng quay vaì caïc âiãöu kiãûn
trong vuìng neïn coï aính hæåíng tåïi cháút læåüng vaì hçnh daûng caïc haût.

14.3.2. Maïy taûo haût daûng vêt
Maïy taûo haût daûng vêt duìng âãø taûo haût caïc saín pháøm daûng bäüt nhaîo (hçnh 14.6) gäöm
phãùu naûp liãûu, voí âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè, bãn trong coï vêt 10 våïi âáöu laìm saûch
11, hai bäü naûp liãûu daûng räto 7, læåïi khuän keïo 12, bäü dáùn âäüng vaì bäü càõt.
Khäúi bäüt nhaîo liãn tuûc cho vaìo caïc bäü naûp liãûu daûng räto vaì bao phuí láúy pháön váûn
chuyãøn cuía vêt, bë neïn laûi vaì sau âoï âæåüc eïp thàóng qua læåïi khuän keïo. Saín pháøm ra khoíi
khuän keïo, bë dao moíng càõt âæït ra thaình caïc haût coï bãö daìy quy âënh.
Naûp bäüt nhaîo

Hçnh 14.6. Maïy taûo haût daûng vêt:
1- Âäüng cå âiãûn; 2- Khåïp truûc kiãøu äúng daûng âaìn häöi; 3- Häüp giaím täúc;
4- Khåïp âéa- cam; 5- Häüp thu phaït; 6- Khåïp baío vãû; 7- Bäü naûp liãûu daûng räto;
8- Voí thiãút bë; 9- Cæía van; 10- Vêt; 11- Âáöu laìm saûch; 12- Læåïi khuän âuïc

14.3.3. Maïy taûo haût daûng hai vêt
Âãø taûo haût caïc saín pháøm bäüt nhaìo daûng lignin thuyí phán coï âäü áøm 55 ÷ 58%,
ngæåìi ta thæåìng sæí duûng caïc maïy taûo haût loaûi hai vêt taïc âäüng liãn tuûc.
Maïy taûo haût (hçnh 14.7) gäöm hai vêt song song khäng näúi nhau våïi phoìng naûp liãûu
chung. Mäùi vêt âæåüc âàût trong mäüt phoìng riãng coï bäü khuän keïo vaì âáöu laìm saûch. Hai
bäü naûp liãûu daûng räto âæåüc làõp song song våïi caïc vêt trong caïc phoìng.
Vêt taíi chuyãøn saín pháøm liãn tuûc vaìo phoìng naûp liãûu chæïa caïc bäü naûp liãûu daûng räto
vaì hæåïng vaìo khoang eïp, taûi âáy noï bë neïn laûi vaì sau âoï eïp thàóng qua læåïi khuän keïo.

304

Baíng 14.5. Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy taûo haût daûng vêt
ГФШ-90 ГФШ-150
Simpo PDF Merge c chè säú Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Caï and Split ГФШ-300
Nàng suáút, kg/h 100 ÷ 200 650 4000
Chãú âäü hoaût âäüng giaïn âoaûn liãn tuûc liãn tuûc
Tiãút diãûn hoaût âäüng cuía læåïi 25 30 ÷ 35
khuän keïo, %
Âæåìng kênh vêt, mm 90 150 300
Säú voìng quay, voìng/ phuït
cuía vêt 0,3 0,5 0,55
cuía caïc truûc 0,2 0,41 0,19
cuía dao 0,2 ÷ 2 - -

Âãø taûo caïc haût coï daûng hçnh cáöu thæåìng sæí duûng caïc maïy vã bàòng ly tám. Maïy vã
bàòng ly tám laì dung læåüng âæïng cäú âënh, âæåüc laìm bàòng theïp khäng gè. Bãn trong coï âéa
quay (4,17 ÷ 16,6 voìng/phuït) våïiï bãö màût gåün soïng âæåüc làõp trãn truûc. Âãø thu nháûn haût coï
kêch thæåïc khaïc nhau thæåìng sæí duûng bäún loaûi âéa coï khêa nhaïm 2, 3, 4 vaì 5 mm. Caïc
âéa coï khêa nhaïm låïn âæåüc duìng âãø saín xuáút caïc haût coï kêch thæåïc låïn.
A-A

Hçnh14.7. Maïy taûo haût daûng hai vêt:
1- Häüp giaím täúc; 2- Bãû; 3- Âäüng cå âiãûn; 4- Thuìng chæïa; 5- Khåïp näúi âãø naûp
bäüt; 6- Voí thiãút bë; 7- Khåïp truûc kiãøu äúng; 8- Khåïp âéa; 9- Häüp phán phäúi;
10- Khåïp baío vãû; 11- Vit bãn traïi; 12- Âáöu lau chuìi; 13- Khuän eïp; 14- Dao;
15- Læåïi khuän keïo; 16-Vêt bãn phaíi; 17- Bäü naûp liãûu daûng räto; 18- Truûc

305

Naûp saín pháøm tæì maïy eïp âuìn vaìo maïy viãn ly tám vaì khi âéa quay, caïc haût chuyãøn
Simpo PDFg theo âæåìngSplitnUnregistered Version - http://www.simpopdf.com
âäün Merge and xoàõ äúc xung quanh âaïy hçnh xuyãún vaì ban âáöu âæûåc náng lãn trãn
theo bãö màût tæåìng sau âoï haû xuäúng cuäúi cuìng haût âæåüc vã troìn. Tiãøu pháön nhoí cuía saín
pháøm âæåüc taûo thaình råi vaìo khe giæîa âéa vaì thaình thiãút bë vaì nhåì bäü caìo nàòm dæåïi âéa,
saín pháøm âæåüc chuyãøn vaìo thuìng chæïa.
Thåìi gian viãn bàòng ly tám cuía mäüt meí dao âäüng tæì 15 giáy âãún mäüt vaìi phuït. Täúc
âäü quay caìng låïn thåìi gian taûo haût caìng nhoí.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy taûo haût:
Nàng suáút, kg/h: 3000 ÷ 5000
Âæåìng kênh, mm:
cuía caïc vêt: 200
cuía räto- bäü naûp liãûu: 200
cuía caïc haût:: 3÷5
Säú voìng quay cuía caïc vêt, voìng/s: 0,85

14.3.4. Thiãút bë taûo haût daûng táöng säi
Phæång phaïp taûo haût trong táöng säi giaí laì åí chäù: saín pháøm trong traûng thaïi giaí
loíng xoaïy khi phun liãn tuûc bë liãn kãút laë, noï âæåüc âaío träün, âæåüc taûo haût, sau âoï âæåüc
sáúy khä cuîng trong thiãút bë âoï. Khi xæí lyï bàòng phæång phaïp lyï hoüc caïc chãú pháøm daûng
bäüt coï kêch thæåïc caïc haût gáön 100 nm, ngæåìi ta sæí duûng tênh cháút cuía caïc saín pháøm daûng
bäüt coï bäø sung cháút loíng, seî taûo ra caïc cháút thiãu kãút dæåïi sæû taïc âäüng cuía caïc læûc dênh
kãút âàûc biãût.
Thiãút bë taûo haût coï táöng saín pháøm giaí loíng (hçnh 14.8) gäöm bäü âënh læåüng, thiãút bë
taûo haût, quaût cung cáúp khäng khê cáön thiãút âãø taûo táöng giaí loíng vaì chuyãøn âaío toaìn bäü
bäüt nhaîo, calorife âãø âun noïng khäng khê, phãùu nháûn vaì cå cáúu náng nàõp maïy taûo haût.
Maïy taûo haût laì mäüt thiãút bë xilanh âæïng laìm bàòng theïp khäng gè. Bãn trong pháön
dæåïi noïn coï âaïy âäüt läù laìm bàòng læåïi såüi khäng gè, kêch thæåïc caïc läù læåïi phuì håüp våïi
nghiãön tinh cuía chãú pháøm. Phuû thuäüc vaìo caïc tênh cháút cuía saín pháøm taûo haût, maì tiãút
diãûn hoaût âäüng cuía âaïy âäüt läù vaì âäü chãnh aïp suáút trong âoï âæåüc tênh sao cho sæû phán bäú
cuía doìng khäng khê træåïc khi vaìo maïy taûo haût tråí nãn âãöu hån. Thaình åí pháön giæîa cuía
thiãút bë âæåüc maìi boïng, coï caïc voìi phun mäüt läù vaì hai läù âæåüc chuyãøn dëch trong bãö màût
âæïng.
ÆÏng duûng caïc voìi phun hai läù cho pheïp âiãöu chènh læu læåüng cháút loíng taûo haût vaì

306

aïp suáút cuía khäng khê. Choün daûng voìi phun vaì caïc båm theo thæûc nghiãûm, phuû thuäüc
Simpo PDF âäü nhåït and cháút loíng kãút dênh trong caïc âiãöu kiãûn táöng giaí loíng.
vaìo Merge cuía Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Duìng båm coï aïp suáút cao âãø âáøy cháút loíng vaìo voìi phun, nhåì âoï maì sæû phun muì
âaût âæåüc daûng sæång, coï goïc tæåïi låïn. Trë säú cuía caïc haût cháút loíng phuû thuäüc vaìo aïp suáút
cuía khäng khê vaì coï aính hæåíng låïn âãún quaï trçnh hçnh thaình caïc haût.

Khäng khê
Khäng
khê
Hçnh 14.8. Thiãút bë taûo haût daûng táöng säi:
1- Dung læåüng; 2- Xilanh khê neïn; 3- Cän naûp
liãûu bàòng caosu; 4- Van; 5- Calorife; 6- Bäü
loüc; 7- Quaût; 8- Phoìmg bäún hçnh âaïy quaût;
9- Van; 10; Loüc tuïi; 11- Voìi phun ; 12- Phoìng;
13- Âaïy âäüt läù; 14- Dung læåüng cho cháút loíng
taûo haût

ÅÍ pháön trãn thiãút bë coï caïc bäü loüc tuïi laìm bàòng niläng. Trãn nàõp thiãút bë coï buäöng
bäún ngàn våïi caïc van chuyãøn. Caïc van naìy âæåüc måí bàòng khê âäüng nhåì xilanh chæïa
khäng khê neïn.
Trong quaï trçnh taûo haût, khäng khê xám nháûp vaìo bãn trong caïc tuïi loüc âãø laìm saûch
vaì ra khoíi hçnh âaïy âáöu tiãn qua van. Van trong hçnh âaïy thæï hai âæåüc måí tæû âäüng trong
mäüt khoaíng thåìi gian quy âënh, coìn van åí hçnh âaïy âáöu âæåüc âoïng laûi, thaïo buûi làõng åí
bãn trong buäöng. Quaï trçnh laìm saûch keïo daìi tæì 1 âãún 2 giáy. Phæång phaïp laìm saûch naìy
seî laìm tàng cháút læåüng taûo haût.
Quaût huït khäng khê vaìo thiãút bë taûo haût, nhåì âoï maì bãn trong thiãút bë taûo ra chán
khäng nháút âënh vaì sæû xám nháûp saín pháøm tæì thiãút bë vaìo phoìng saín xuáút cuîng âæåüc loaûi
træì. Âãø laìm laûnh vaì âun noïng khäng khê thæåìng sæí duûng caïc calorife håi vaì caïc bäü loüc
thä, coìn khi cáön thiãút coï thãø sæí duûng bäü loüc vi khuáøn. Täúc âäü vaì læu læåüng khäng khê
âæåüc âiãöu chènh tæû âäüng.
Giæî traûng thaïi bäüt loíng giaí mäüt caïch tæû âäüng nhåì âiãöu chènh täúc âäü vaì læu læåüng
khäng khê vaì âiãöu chènh aïp suáút. Læu læåüng khäng khê 1 m3 cho 1,5 ÷ 2 kg saín pháøm.
Tiãún haình sáúy haût cuîng chênh trong thiãút bë âoï åí âiãöu kiãûn táöng säi. Pháön dæåïi bãn
trong thiãút bë coï cän bàòng cao su, coï thãø haû xuäúng, náng lãn dæåïi sæû taïc âäüng cuía xilanh

307

khê âäüng. Khi thaïo dåî saín pháøm cän cao su haû xuäúng, van bãn sæåìn måí nheû vaì saín
Simpo PDFm trong and Splitâäüt läù âæåüc taíi Version u http://www.simpopdf.com noïn laûi tæû
pháø Merge âaïy noïn Unregistered vaìo phãù - chæïa. Khi thaïo dåî xong cän
âäüng náng lãn trãn vaì van bãn sæåìn âæåüc måí hãút. Haût tæì phãùu chæïa âæåüc tæû âäüng âæa
vaìo bao goïi.
Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp taûo haût naìy laì khaí nàng têch âiãûn ténh cao (âãún
100000 V) coï thãø xuáút hiãûn tia læía laìm näø häùn håüp. Theo mæïc âäü taïch næåïc khoíi nguyãn
liãûu vaì do ma saït cuía caïc haût âiãûn thãú tàng, khi âoï táút caí khäng gian cuía maïy bë têch âiãûn
vaì tháûm chê coï khaí nàng qua tuïi loüc. Trë säú thãú nàng âiãûn têch phuû thuäüc vaìo âäü áøm
tæång âäúi cuía khäng khê , vaìo täúc âäü cuía noï vaì vaìo thaình pháön cuía caïc haût. Âãø ngàn
ngæìa sæû têch âiãûn ténh, voí maïy cáön phaíi âæåüc näúi âáút, coìn thiãút bë phaíi coï van baío hiãøm.
Nàng suáút cuía thiãút bë taûo haût tæì 0,2 âãún 600 kg/h.

14.3.5. Caïc thiãút bë vã haût
Vã haût âæåüc tiãún haình trong caïc thiãút bë taïc âäüng liãn tuûc vaì tuáön hoaìn, kãút håüp caïc
quaï trçnh vã, sáúy vaì phán loaûi haût theo kêch thæåïc.
Thiãút bë taûo haût - sáúy gäöm thuìng quay tæûa trãn caïc âai. Âäüng cå qua häüp giaím täúc,
pitton vaì baïnh ràng laìm quay thuìng. Bãn trong thuìng coï caïc raînh daûng xoàõn äúc phán taïn
âãø taûo maìng tæì caïc haût khä nhoí khi thuìng quay.
Trãn bãö màût bãn trong cuía thaình thuìng coï vêt taíi kên âãø váûn chuyãøn pháön bäüt tæì
vuìng thaïo vaìo vuìng naûp liãûu. Voìi phun tæû âäüng phun muìn vaìo mäi træåìng cuía cháút taíi
nhiãût åí daûng sæång muì bao phuí caïc haût bàòng maìng moíng. Khi chuyãøn âäüng doüc theo
thuìng coï goïc nghiãng 30 thç thãø têch cuía haût tàng lãn vaì âæåüc sáúy khä. Sau khi phán loaûi
trong thuìng quay, pháön saín pháøm loaûi nhoí âæåüc vêt taíi chuyãøn vaìo pháön træåïc cuía thiãút
bë, coìn caïc haût vaìo saìng âãø phán loaûi. Saín pháøm trãn saìng âæåüc âem di nghiãön, coìn saín
pháøm loüt saìng âæåüc âæa âi saìng tiãúp âãø loaûi caïc haût coï kêch thæåïc 1 ÷ 4 mm vaì tiãøu pháön
låïn (hån 4 mm), sau khi nghiãön caïc tiãøu pháön trãn cuìng våïi caïc tiãøu pháön nhoí (nhoí hån
1 mm) vaì cuìng våïi saín pháøm sau khi nghiãön buïa âãöu naûp vaìo pháön trãn cuía thiãút bë theo
âæåìng äúng bãn ngoaìi qua khåïp naûp liãûu cuía thuìng quay.
Cháút taíi nhiãût cuäún buûi saín pháøm vaìo xyclon vaì laûi quay vaìo thiãút bë åí daûng muìn.
Khi choün dung dëch kãút dênh cáön phaíi tênh âãún aính hæåíng cuía noï âãún caïc tênh cháút
cáúu truïc cå hoüc, cäng nghãû, nhåït - âaìn häöi cuía caïc haût.
Caïc haût coï âäü bãön cao nháút âãún 14 ÷ 19 mN/m2.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía maïy taûo haût:
theo saín pháøm: 25000

308

theo áøm bäúc håi: 5700
Âäü áøm, %:
muìn: 22
thaình pháøm: 1
Aïp suáút, MPa:
cuía khäng khê: 0,3
cuía muìn: 0,2
Säú voìng quay cuía thuìng, voìng/s: 0,075
Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW: 320

14.3.6. Thiãút bë taûo haût bàòng phæång phaïp eïp
Thiãút bë taûo haût bàòng phæång phaïp eïp laìm viãûc theo nguyãn tàõc caïn saín pháøm dæåïi
aïp suáút giæîa hai truûc quay ngæåüc chiãöu nhau. Viãûc choün hçnh daûng bãö màût caïc truûc phuû
thuäüc vaìo daûng, vaìo tênh cháút cuía nguyãn liãûu, cuîng nhæ caïc âoìi hoíi vãö yãu cáöu cuía thaình
pháøm. Bãö màût caïc truûc coï thãø phàóng, âënh hçnh hay åí daûng baïnh ràng (caïc truûc taûo haût).
Thiãút bë gäöm phãùu naûp liãûu coï vêt âæïng âãø neïn så bäü vaì loaûi khê, hai truûc vêt âæåüc
che kên trong voí theïp, bäü dáùn âäüng vaì cå cáúu âiãöu chènh säú voìng quay cuía truûc.
Caïc vêt taíi mäüt hay nhiãöu haình trçnh daûng noïn hay daûng truûc - noïn coï bäü âiãöu
chènh tæû âäüng coï thãø laì nhæîng cå cáúu naûp liãûu. Caïc cå cáúu nhæ thãú cho pheïp tiãún haình
naûp liãûu åí aïp suáút cao.
Caïc nguyãn liãûu taûo haût cáön phaíi coï tênh cháút chäúng ma saït.
Khi taûo haût caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, caïc thiãút bë cáön trang bë thãm hãû thäúng
laûnh. Chãú pháøm âæåüc taûo thaình haût cho qua maïy phán loaûi âãø choün haût coï kêch thæåïc yãu
cáöu. Caïc tiãøu pháön låïn hån hoàûc nhoí hån âæåüc quay laûi âãø taûo haût láön hai.

14.3.7. Maïy taûo haût - sáúy náúm men gia suïc vaì lizin
Thiãút bë taûo haût trong táöng giaí loíng caïc huyãön phuì cuía lizin vaì náúm men gia suïc
daûng loíng khäng bãön nhiãût.
Maïy taûo haût gäöm voí coï tiãút diãûn hçnh chæî nháût våïi buäöng khê, ghi phán bäø khê,
buäöng phaín æïng vaì caïc voìi phun. Naûp khäng khê âãø laìm cho saín pháøm åí daûng giaí loíng
qua khåïp näúi dæåïi cuía thiãút bë dæåïi låïp saín pháøm.
Thiãút bë coï nàng suáút 1000 kg/h gäöm nàm khoang phán bäú liãn tuûc vaì âæåüc liãn
kãút nhau åí daûng âæåìng háöm. Taïc nhán sáúy coï nhiãût âäü 500 ÷ 6000C âæåüc sæí duûng trong
vuìng phun.

309

Maïy taûo haût - sáúy coï phun cuûc bäü (hçnh 14.9) laì buäöng hçnh truû noïn 3 coï chiãöu cao
Simpo PDFnMerge and Split Unregisteredmm vaì âæåìng kênh 1600 mm. Trong voí coï khåïp näúi
pháö truû 1000 mm, pháön noïn - 1500 Version - http://www.simpopdf.com
âãø naûp cháút âäün (natri sunfat), âãø thaíi cháút taíi nhiãût vaì caïc caím biãún cho caïc duûng cuû
kiãøm tra. Buäöng naûp khê 11 âæåüc làõp våïi màût bêch phêa dæåïi åí daûng xilanh coï âæåìng
kênh 900 mm. Ghi phán bäø khê hai låïp âæåüc eïp chàût giæîa buäöng 15 vaì maïy sáúy, låïp dæåïi
âæåüc âäüt läù coï tiãút diãûn hoaût âäüng 4,0%, låïp trãn laì læåïi loüc coï caïc läù 0,4 mm. Buäöng 11
âæåüc chia ra laìm hai pháön: pháön trãn 14 âãø naûp khäng khê laûnh qua bäü loüc 18 nhåì båm
17, pháön dæåïi 13 âãø naûp khäng khê noïng qua bäü loüc 20 nhåì båm 19 vaì qua calorife håi
næåïc 16 vaìo voìi phun. Trong maìng ngàn nàòm ngang våïi âæåìng kênh 500 mm coï saïu voìi
phun 10 våïi âæåìng kênh 150/80 (1) mm vaì aïo laûnh. ÅÍ trung tám ghi phán phäúi khê coï
phãùu thaíi liãûu âæåüc näúi våïi äúng thaíi 9 åí dæåïi våïi âæåìng kênh 150 mm. Cän thaïo coï 6 läù
thaíi våïi âæåìng kênh 60 mm vaì coï mäüt läù trung tám våïi âæåìng kênh 50 mm âãø xaí khäng
khê dæ. Läù trung tám coï thãø âæåüc ngàn bët kên nhåì con làn âàûc biãût. Khoang laûnh hçnh
noïn coï aïo næåïc âæåüc làõp åí trung tám buäöng chæïa khäng khê noïng dæåïi äúng thaíi liãûu.
Pháön dæåïi cuía phoìng laûnh âæåüc cáúu taûo bàòng thuyí tinh hæîu cå trong suäút âãø quan saït quaï
trçnh caïc haût âæåüc laìm laûnh åí thãø giaí loíng. Quaût gioï 19 âáøy khäng khê laûnh tæì âaïy ghi
cuía buäöng phêa dæåïi qua bäü loüc 20. ÄÚng thaíi coï âæåìng kênh 65 mm âæåüc làõp theo trung
tám cuía khoang laûnh.
ÄÚng goïp khäng khê neïn âæåüc làõp vaìo âaïy cuía buäöng dáùn khê vaì âæåüc näúi våïi äúng
cao su 12 coï voìi phun.
Näúi liãún våïi maïy sáúy laì phãùu chæïa sunfat natri coï thãø têch 1 m3, bãn trong coï caïnh
khuáúy quay våïi täúc âäü 14 voìng/phuït. Tæì phãùu chæïa natri sunfat chuyãøn vaìo maïy sáúy qua
bäü âënh læåüng 2 taïc âäüng liãn tuûc âæåüc baío âaím båíi bläc âënh læåüng chäúng näø, bläc an
toaìn, thiãút bë khê âäüng vaì traûm âiãöu khiãøn.
Bäü âënh læåüng gäöm bäü pháûn naûp liãûu daûng rung 6 coï táön säú dao âäüng thay âäøi,
bàng taíi, phãùu rung bàòng khê âäüng, phãùu thaíi coï van âaío chiãöu vaì cå cáúu cán. Nàng suáút
låïn nháút cuía bäü âënh læåüng 0,4 táún/h.
Tinh chãú huyãön phuì chãú pháøm enzim âæåüc tiãún haình bàòng phæång phaïp âáøy noï
(nhåì båm 7) qua bäü loüc mäüt hay hai læåïi 8 coï bãö màût loüc 0,015 m2.
Bäü loüc laì mäüt thiãút bë hçnh truû âæåìng kênh 110 mm coï âaïy noïn vaì nàõp phàóng. Bãn
trong bäü loüc coï doí loüc, åí bãö màût sæåìn - khåïp näúi âãø dung dëch vaìo vaì ra, coìn åí âaïy -
khåïp näúi âãø thaíi càûn khi ræía.

(1)
Tæí sä ú- âæåìng kênh låïn, máùu säú- nhoí hån. Läù phun gäöm ba äúng âàût saït nhau. Dung dëch saín
pháøm âæåüc âáøy theo äúng trong, taïc nhán - theo äúng ngoaìi, khäng khê laûnh - theo äúng giæîa.

310

Maïy sáúy laì thiãút bë phuû cuía täø håüp, bao gäöm naûp khäng khê âãø phun, sáúy, laìm
Simpo PDF Merge p åí traûng thaïi lå læíng våïi Version - http://www.simpopdf.com m chênh vaì
saûch, giæî låï and Split Unregistered caïc thäng säú yãu cáöu, naûp caïc saín pháø
phuû, kiãøm tra vaì âiãöu chènh caïc quaï trçnh.
Thaình pháøm qua bäü loüc (nhåì båm), læu læåüng kãú vaìo voìi phun cuía maïy sáúy. Duìng
maïy thäøi ga âãø phun khäng khê. Khäng khê âæa vaìo sáúy âæåüc nung âãún 2500C trong
thiãút bë täøng håüp âiãûn - håi. Khäng khê âæåüc laìm saûch så bäü trong bäü loüc.
Viãûc taïch læåüng cå baín áøm bäúc håi (âãún 90%) xaíy ra trong doìng phun âæåüc taûo
thaình bãn trong táöng säi. Quaût thäøi khäng khê vaìo âãø giæî táöng säi, nhiãût âäü cuía noï bàòng
nhiãût âäü thaình pháøm hay cao hån khoaíng 3 ÷ 50C. Trong quaï trçnh hoaût âäüng cuía maïy
sáúy, caïc haût cháút âäün bao phuí láúy dung dëch saín pháøm, dênh laûi vaì taûo thaình caïc haût coï
kêch thæåïc tàng dáön. ÁØm coìn laûi âæåüc bäúc håi trong khäúi táöng säi vaì khi thuyí hoaï caïc
haût cuía pháön tæí mang.

Naûp natri sunfat
Vaìo khi quyãøn

khê neïn
Khäng

Thaíi tiãøu pháön buûi

Dung dëch
Håi enzim

Naûp dung dëch enzim
âãún voìi phun

Hçnh 14.9. Maïy sáúy - taûo haût caïc chãú pháøm enzim

Âiãöu kiãûn quan troüng cuía sæû hoaût âäüng maïy taûo haût - sáúy laì sæû tuáön hoaìn âáöy âuí vaì
liãn tuûc cuía táút caí caïc haût trong thãø têch cuía táöng säi. Trong quaï trçnh tuáön hoaìn táút caí
caïc tiãøu pháön qua caïc läù thaïo bãn sæåìn cuía khäúi hçnh noïn âæåüc táûp trung vaìo raînh phán
ly. Täúc âäü khäng khê trong raînh phán ly âæåüc âiãöu chènh nhåì van, cho nãn âãø caïc haût âaût
âæåüc kêch thæåïc quy âënh noï phaíi âæåüc laìm nguäüi trong maïy laûnh, coìn nhæîng haût nhoí thç
qua läù trung tám quay vãö låïp táöng säi.
Tæì maïy laûnh caïc haût thaình pháøm qua cæía van ra khoíi thiãút bë. Khäng khê thaíi tæì

311

voìi phun, maïy laûnh vaì táöng säi âæåüc thaíi ra khoíi maïy sáúy (nhåì quaût 5), âæûåc laìm saûch
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Versiondaûng buûi tæì bäü loüc cho vaìo thiãút bë.
trong bäü loüc vaì âæåüc thaíi ra ngoaìi. Tiãøu pháön - http://www.simpopdf.com
Sæí duûng bäü loüc tuïi âãø thu gäm hoaìn toaìn saín pháøm tæì cháút taíi nhiãût taíi ra. Noï laì
thiãút bë truû noïn âæïng coï âáöu dáùn khäng khê âæåüc näúi våïi quaût 5. Trong buäöng chæïa
khäng khê vä truìng cuía bäü loüc làõp cå cáúu thäøi caïc äúng bàòng xung læåüng. Viãûc thäøi khäng
khê phaíi theo thæï tæû tæìng âäi äúng locü. Âiãöu chènh hoaût âäüng cuía van thäøi bàòng khê âäüng
hoüc. Trãn âaïy noïn cuía bäü loüc làõp maïy rung bàòng khê âäüng coï van khê. Diãûn têch bãö màût
loüc cuía bäü loüc laì 31,2 m2, säú äúng 48, váût liãûu laìm caïc äúng - vaíi baût âäüt läù kim, taíi troüng
trãn vaíi ≤ 8 m3/(m2⋅ph), sæïc caín bäü loüc ≤ 1,15 kPa; kêch thæåïc cå baín 2450×1788×4640
mm.
Âãø thaïo saín pháøm ra khoíi maïy sáúy, thaïo buûi ra khoíi maïy loüc vaì naûp sunfat natri
vaìo maïy sáúy thç cáön phaíi trang bë caïc bäü naûp liãûu 6 kiãøu áu coï nàng suáút 0,14 ÷ 1,3 m3/h
vaì säú voìng quay 2,19 voìng/phuït.

14.3.8. Tênh maïy sáúy - taûo haût cho caïc saín pháøm vi sinh täøng håüp
Tênh toaïn caïc thiãút bë âãø taûo haût vaì sáúy caïc saín pháøm vi sinh täøng håüp bao gäöm:
tênh cäng nghãû, nhiãût , thuyí læûc, khê âäüng hoüc vaì cáúu taûo.
Âãø tênh toaïn cáön biãút caïc thäng säú sau:
Nàng suáút thaình pháøm Q, kg/h;
Haìm læåüng cháút khä trong dung dëch enzim Gck, %;
Âäü áøm cuäúi cuía saín pháøm, Wc, %.
Âæåìng kênh trung bçnh cuía haût thaình pháøm dtb, mm;
Nhiãût âäü taïc nhán sáúy khi vaìo, K;
- Trong äúng phun T0;
- Dæåïi ghi Tg;
- ÅÍ âáöu luäön phun Tph;
Tyí troüng khäúi læåüng caïc haût khä ρ, kg/m3;
Tyí troüng saín pháøm ρsp, kg/m3;
Nhiãût dung cuía dung dëch C, kJ/(kg⋅K);
Nhiãût dung cuía thaình pháøm khi âäü áøm cuäúi CTP, kJ/ (kg⋅K).

Tênh thiãút bë âãø taûo haût vaì sáúy chãú pháøm. Âãø tênh toaïn kêch thæåïc thiãút bë cáön coï
caïc thäng säú bäø sung sau: âæåìng kênh tiãút diãûn thaíi huyãön phuì Dtb = 0,006 m, læu læåüng
huyãön phuì nh = 80 ÷ 100 kg/h; âæåìng kênh äúng phun åí chäø vaìo Dov= 0,14 m; âæåìng kênh
äúng phun åí chäø thoaït Dov = 0,08 m; täúc âäü khäng khê âãø taûo saín pháøm vkl = 1,25 m/s.

312

Læåüng caïc voìi phun:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version h http://www.simpopdf.com
Q-
n=
nh
trong âoï: Qh - læu læåüng huyãön phuì kg/h;
nh - læåüng huyãön phuì cuía mäüt voìi phun ra, kg/h.
Láúy bæåïc caïc voìi phun coï tênh âãún sæû måí doìng phun bàòng htb, coìn khoaíng caïch
äúng âãún tæåìng lt = 1,8 Dov thç âæåìng kênh cuía ghi (m): Dg = 2htb + 2lt
Diãûn têch ghi trong vuìng giaí loíng (m2):
π
Fg = 2 2 2
4( D g − D l − 6D ov )

trong âoï: Dl - âæåìng kênh läù trong ghi âãø thaïo thaình pháøm, m.
Læu læåüng khäng khê âãø giaí loíng, phun muì huyãön phuì, laìm nguäüi vaì phán ly.
Täúc âäü naûp caïc tiãøu pháön khi âæåìng kênh trung bçnh caïc tiãøu pháön dtb:
Ar ϑ 20
vn =
[d tb (18 + 0,61 Ar ) ]
trong âoï: ϑ 20 - âäü nhåït âäüng hoüc cuía khäng khê khi t = 200C, m2/s ( ϑ 20=15⋅10-6 m2/s);
Ar - chuáøn Arkhimet.
gd tb ρ sP
3
Ar =
ϑ 2o ρ 20
2

trong âoï: ρsP- tyí troüng cuía saín pháøm, kg/ m3 (ρsP = 2200 kg/m3);
ρ20- tyí troüng cuía khäng khê khi t = 200C (ρ20 = 1,2).
Täúc âäü phun cuûc bäü cuía caïc tiãøu pháön:
0, 28 0,33 0,12
⎛v ⎞ ⎛ D or ⎞ ⎛ h tb ⎞
v tb = v n + 485 gH 0 ⎜ n
⎜v ⎟
⎟ ⎜
⎜D ⎟
⎟ ⎜
⎜D ⎟
⎟
⎝ kl ⎠ ⎝ tb ⎠ ⎝ or ⎠
trong âoï: Ho - chiãöu cao cuía táöng haût cäú âënh trong trong thiãút bë, m, (Ho = 0,7 m).
Læu læåüng khäng khê âæåüc naûp vaìo dæåïi ghi khi nhiãût âäü Tg vaì tyí troüng ρ20 = 1,2
kg/m3 (kg/h):
V kk = 3600v kl ρ 20 Fg

Læu læåüng khäng khê âãø phun huyãön phuì (m3):
Vph = VghQh

313

trong âoï: Vgh- Læu læåüng khäng khê âæåüc giåïi haûn âãø phun, kg/kg, (Vgh = 0,4 kg/kg).
Simpo PDF Merge and khängUnregisterednVersion - http://www.simpopdf.com ly (kg/h):
Læu læåüng Split khê âãø laìm laû h vaì phán ly thaình pháøm trong äúng phán
πD op
2
V op = 3600v op ρ 0
4
trong âoï: vop- täúc âäü khäng khê trong äúng phán ly, m/s (khi caïc tiãøu pháön coï âæåìng kênh
0,5 mm, vop = 3 m/s);
Dop- Âæåìng kênh äúng phán ly, m, (Dop= 0,15 m).
Cán bàòng nhiãût cuía thiãút bë. Nhiãût âãø âun noïng saín pháøm vaì laìm bäúc håi (kJ):
Qbh = Wbhq
trong âoï: Wbh - læåüng áøm bäúc håi trong maïy sáúy trong mäüt giáy, kg;
q - suáút tiãu hao nhiãût âãú sáúy coï tênh âãún täøn tháút, kJ/kg (q = 3760 kJ/kg).
Tiãu hao nhiãût âãø âun noïng khäng khê laûnh naûp vaìo tæì dæåïi ghi âãø phun cho huyãön
phuì vaì naûp vaìo äúng phán ly (kg/h):
Qkk = (Vkk + Vph + Vop ) Ckk (Tt −To)
trong âoï: Ckk- nhiãût dung cuía khäng khê åí nhiãût âäü trung bçnh kJ/(kg⋅K),
[Ckk = 1,01 kJ/(kg.K)]
Tt - nhiãût âäü cuía khäng khê thaíi, K;
To - nhiãût âäü khäng khê laûnh, K.
Suáút tiãu hao nhiãût trong maïy sáúy (kW): Q = Qbh + Qkk
Q
Tiãu hao taïc nhán sáúy (m3): VS =
[C kk (T s − T t )]
Tênh thuyí læûc cuía maïy sáúy. Bæåïc cuía caïc läù (m):

0,785D l2
S =
0,5f hd sin 60
trong âoï: Dl - âæåìng kênh cuía caïc läù trong ghi,m;
fhd - tiãút diãûn hoaût âäüng cuía ghi, %.
f hd Fg
Säú læåüng läù âæåüc âënh hæåïng: n l =
fl
trong âoï : fl - diãûn têch läù,m2.
v kk
Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía khê trong caïc läù ghi (m/s): v l =
3600 n l ρ 20

314

Hãû säú sæïc caín thuyí læûc cuía ghi:
[
ξ g = K 1 K 2 0 ,35 + (1 − f hd )
2
]
trong âoï: K1 - hãû säú aính hæåíng âãún bãö daìy cuía ghi (khi bãö daìy cuía ghi δg = 3mm,
k1 = 1,1);
K2 - hãû säú aính hæåíng tyí lãû giæîa bãö daìy ghi vaì âæåìng kênh läù (khi δg/Dl ≅ 1,5,
k2 = 1,1).
Sæïc caín cuía ghi (Pa):
ξρ 20v l2
∆Pg =
2
Sæïc caín thuyí læûc cuía táöng haût (Pa):
∆Pt = H 0 ρg
Täøng sæïc caín:
P = ∆Pg + ∆Pl

Hãû säú sæïc caín thuyí læûc cuía bäü laìm xoaïy làõp trong äúng phun cuía maïy sáúy ξo=8.
Giaím aïp suáút trong äúng phun:
ξ o ρ ov o
∆PS =
2
trong âoï: ρo - tyí troüng cuía khäng khê åí nhiãût âäü TS, kg/m3;
vo - täúc âäü cuía khäng khê trong äúng, m/s:
Vs
vo =
[ 0,785ρ (D
o
2
ov
2
)]
− D or n

14.4. THIÃÚT BË TAÛO MAÌNG BAO SIÃU MOÍNG
Phæång phaïp taûo maìng siãu moíng nhàòm âãø phuí caïc haût chãú pháøm enzim bàòng mäüt
låïp caïc cháút khäng sinh ion.
Quaï trçnh taûo maìng bao âæåüc tiãún haình theo chè dáùn trãn hçnh 14.10. Phun oxanol
åí nhiãût âäü 700C hay polyetylenglicol theo äúng nung vaìo maïy träün 7. Âäöng thåìi chãú
pháøm enzim tæì phãùu 1 vaì 2 nhåì bäü naûp liãûu 4 vaì 5 vaìo maïy träün våïi liãöu læåüng nháút âënh
sau âoï träün âãöu våïi cháút bäø sung vaì titan âioxyt (hay laì cháút khaïc âãø tàng cæåìng tênh
cháút cuía enzim). Häùn håüp nháûn âæåüc theo äúng nung vaìo pháön trãn cuía thaïp 10, taûi âáy
chuïng âæåüc phun ra nhåì âéa ly tám. Dæåïi taïc âäüng cuía læûc càng bãö màût caïc häüp thuäúc

315

hçnh cáöu âæåüc hçnh thaình, khi råi xuäúng chuïng seî ràõn laûi. Khäng khê (våïi mäüt læåüng âãún
Simpo PDFm3 cho 1 kg häüp thuäúc) cho vaìo Version -i http://www.simpopdf.com laûi. ÅÍ pháön
80 Merge and Split Unregistered pháön dæåï cuía thaïp theo chiãöu ngæåüc
dæåïi cuía thaïp âæåüc làõp læåïi âãø taûo ra táöng säi vaì laìm låïn caïc haût. Caïc häüp thuäúc nhoí
âæåüc thaïo ra qua cæía häng.

Enzim
Cháút bäø sung
Cháút maìu

Thoaït
khäng khê
Thoaït
håi
Håi
Thoaït håi

Khäng
khê vaìo


Hçnh 14.10. Thiãút bë taûo maìng siãu moíng âãø bao caïc chãú pháøm enzim:
1- Phãùu chæïa enzim; 2- Phãùu coï bäü âaío träün cháút maìu; 3- Thiãút bë náúu chaíy; 4-
Bäü naûp liãûu cháút maìu; 5- Bäü naûp liãûu enzim; 6- Khoaï hçnh nãm; 7- Thiãút bë náúu;
8- Van âiãöu chènh; 9- Bäü phun ly tám; 10- Thiãút bë taûo maìng bao (phoìng laìm
laûnh); 11- Ghi; 12- Quaût; 13- Xyclon; 14- Baïo hiãûu mæïc; 15- Càûp nhiãût âäü

Âãø taûo maìng bao siãu moíng thæåìng duìng thiãút bë cuía haîng Sabia (Italia).
Thiãút bë gäöm caïc bäü âënh læåüng taïc âäüng liãn tuûc âãø âënh læåüng caïc chãú pháøm
enzim daûng bäüt vaì caïc cháút bäø sung, thiãút bë náúu âãø laìm noïng chaíy ræåüu, båm âënh
læåüng âãø båm ræåüu noïng chaíy, bäü âënh læåüng thuäúc maìu, maïy âäöng hoaï - maïy träün, thaïp
phun coï bäü voìi phun vaì hãû laìm saûch khäng khê, båm pitton coï aïp suáút cao, maïy neïn
khäng khê, hãû laìm laûnh khäng khê, maïy phán loaûi, tæû âäüng bao goïi vaì caïc phæång tiãûn tæû
âäüng vaì âiãöu khiãøn quaï trçnh.
Så âäö nguyãn tàõc täø håüp maïy cuía Haîng Sabis taûo maìng siãu moíng cho caïc chãú
pháøm enzim âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 14.11. Khu saín xuáút thaình pháön häùn håüp bao gäöm
caïc maïy âënh læåüng taïc âäüng liãn tuûc cho caïc cáúu tæí khä vaì loíng, caïc cå cáúu âiãöu chènh.

316

Caïc cáúu tæí tæì nhæîng bäü naûp liãûu vaìo bàng vêt taíi räöi vaìo maïy träün loaûi taïc âäüng liãn tuûc,
Simpo PDF Merge and Split n âãún traûng thaïiVersion - thttp://www.simpopdf.com
taûi âáy chuïng âæåüc träü Unregistered âäöng nháú .
Træåïc khi naûp vaìo thaïp phun, cho häùn håüp qua caïc bäü loüc tæû laìm saûch räöi sau âoï
cho vaìo båm loaûi pitton cao aïp (âãún 8 MPa). Aïp suáút naûp häùn håüp tåïi caïc voìi phun
(âæåüc làõp åí pháön trãn cuía thaïp phun) âæåüc duy trç åí mæïc khäng âäøi nhåì caïc båm. Phuû
thuäüc vaìo caïc tênh cháút cuía saín pháøm phun (tyí troüng, âäü áøm vaì kêch thæåïc häüp thuäúc
âæåüc quy âënh) hãû naûp khäng khê coï thãø cuìng doìng, ngæåüc doìng hay täøng håüp. Tuáön
hoaìn khäng khê âæåüc tiãún haình nhåì ba quaût. Hai caïi laìm viãûc liãn tuûc: mäüt duìng âãø âáøy
khäng khê cho âun noïng, caïi thæï hai làõp sau hãû xyclon âãø baío âaím aïp suáút cáön thiãút hay
taûo chán khäng. Quaût thæï ba baío âaím naûp khäng khê laûnh vaìo thaïp.

Häùn håüp âæåüc
âäöng hoaï

Bao goïi

Khäng khê laûnh

Hçnh 14.11. Så âäö täø håüp maïy cuía Haîng Sabis âãø taûo maìng bao siãu moíng
cho caïc chãú pháøm enzim
1- Cå cáúu náng; 2- Bãúp âãø âun noïng khäng khê; 3- Quaût âáøy khäng khê noïng;
4- Maïy sáúy phun; 5- Caïc voìi phun; 6- Quaût âáøy khäng khê laûnh; 7- Bàng taíi;
8- Quaût âáøy bäüt vaìo thaïp; 9- Hãû xyclon; 10- Quaût; 11- Quaût huït; 12- Xyclon;
13- Thiãút bë kiãøm tra thaình pháön haût

Khi taûo maìng bao vaì sáúy, quaût âáøy khäng khê noïng vaìo pháön trãn cuía thaïp vaì nhåì
bäü phán bäø khäng khê noï âæåüc hæåïng thàóng âæïng tæì trãn xuäúng dæåïi, song song våïi truûc
cuía thaïp. ÅÍ pháön noïn cuía thaïp coï cå cáúu âàûc biãût âãø taïch häüp thuäúc khoíi khäng khê.

317

Khäng khê âæåüc taïch ra khoíi thaïp nhåì xyclon vaì quaût huït. Mäüt loaûi quaût khaïc âæåüc làõp åí
Simpo PDFnMerge and Split Unregistered Version âãø taûo haû aïp ,laìm laûnh häüp thuäúc vaì taïch
pháö dæåïi cuía thaïp nhàòm huït khäng khê laûnh - http://www.simpopdf.com
caïc bäüt mën ra khoíi chuïng, räöi thu gäúp vaìo hãû xyclon. Hãû naûp khäng khê trãn âæåüc æïng
duûng âãø thu nháûn caïc häüp thuäúc coï tyí troüng trung bçnh 0,08 ÷ 0,15 g/l vaì haìm læåüng áøm
3 ÷ 8 %.
Så âäö naûp khäng khê ngæåüc chiãöu âæåüc sæí duûng trong caïc træåìng håüp khi cáön thu
nháûn caïc häüp thuäúc coï cuìng kêch thæåïc nhæng coï tyí troüng låïn vaì trung bçnh- tæì 0,15 âãún
0,45 kg/l våïi âäü áøm 6 ÷ 15%. Trong træåìng håüp naìy, viãûc naûp khäng khê noïng vaìo häüp
âæåüc tiãún haình åí phêa dæåïi thaïp.
Så âäö naûp khäng khê bàòng phæång phaïp täøng håüp âæåüc æïng duûng âãø thu nháûn caïc
häüp thuäúc coï haìm læåüng næåïc âãún 20 % hoàûc hån trong traûng thaïi tinh thãø. Khi âoï ngæåìi
ta âæa muäúi vaìo váût liãûu âãø giæî áøm åí daûng tinh thãø. Læåüng khäng khê noïng naûp vaìo pháön
trãn cuía thaïp seî giaím âaïng kãø, coìn naûp khäng khê laûnh vaìo häüp bäú trê åí phêa dæåïi seî tàng
lãn. Doìng häùn håüp khäng khê laûnh vaì noïng âæåüc hæåïng vaìo häüp voìng åí giæîa räöi vaìo hãû
xyclon vaì âæåüc âæa ra ngoaìi. ÅÍ så âäö naûp khäng khê bàòng phæång phaïp täøng håüp, thaïp
phun âæåüc phán ra thaình khoang trãn ngàõn âãø khäng khê noïng naûp cuìng chiãöu våïi saín
pháøm vaì khoang daìi åí dæåïi âãø naûp khäng khê ngæåüc chiãöu vaì âãø sáúy häüp thuäúc. ÅÍ
khoang trãn xaíy ra quaï trçnh nåí cuía caïc haût saín pháøm vaì taûo häüp thuäúc åí daûng hçnh cáöu,
tuy nhiãn thåìi gian coï màût cuía caïc haût åí vuìng naìy khäng âuí âãø sáúy hoaìn toaìn saín pháøm.
ÁØm coìn laûi trong saín pháøm âæåüc kãút tinh åí khoang dæåïi nhåì khäng khê laûnh. ÅÍ pháön
dæåïi thaïp xaíy ra taïch bäüt åí häüp thuäúc, bäüt bë huït vaìo xyclon vaì laûi âæa vaìo pháön trãn cuía
thaïp.
Hãû thäúng âiãöu chènh vaì kiãøm tra caïc thäng säú cuía quaï trçnh âæåüc tæû âäüng hoaï.

14.5. THIÃÚT BË TIÃÚN HAÌNH CAÏC CÄNG ÂOAÛN CUÄÚI CUÌNG
Caïc saín pháøm sáúy khä âæåüc boüc trong caïc goïi bàòng giáúy vaì bàòng polietylen theo
tæìng lä tæì 0,3 âãún 1,6 kg.
Toaìn bäü caïc cäng âoaûn cuäúi âæåüc tiãún haình trãn dáy chuyãön tæû âäüng B6-BPA
Trãn dáy chuyãön khaío saït khaí nàng biãún âäøi kêch thæåïc cuía häüp theo chiãöu cao tæì 150
âãún 300 mm våïi âæåìng kênh khäng âäøi bàòng 242 mm, vaì âënh læåüng saín pháøm trong
giåïi haûn 0,4 ÷ 0,5 kg.
Dáy chuyãön âæåüc sæí duûng âãø hoaût âäüng trong phán xæåíng chia goïi åí nhiãût âäü tæì
18 ÷ 300C vaì âäü áøm tæång âäúi cuía khäng khê âãún 60%.
Trãn hçnh 14.12 giåïi thiãûu så âäö dáy chuyãön tæû âäüng B6- BPA.

318

Dáy chuyãön bao gäöm bäü âënh læåüng saín pháøm tæû âäüng 1, cå cáúu cáúp liãûu maìng
Simpo PDF Merge andäúSplit Unregistered doüc cuía äú- g 4, coï cå cáúu càng äúng 5, maïy haìn âaïy
moíng 2, bäü taûo ng 3, maïy haìn mäúi Version n http://www.simpopdf.com
vaì nàõp goïi 6, cå cáúu càõt tuïi 7, cáöu chuyãøn âãø taíi häüp räùng 8, cå cáúu âãø âàût goïi thaình
pháøm vaìo häüp 9, cå cáúu neïn âäi caïc tuïi vaìo caïc häüp 10,11, maïy tæû âäüng gheïp nàõp 12, bäü
âaío häüp 13 vaì maïy daïn nhaîn 14.
Nhåì cå cáúu cáúp liãûu maìng moíng maì bàng polietylen coï rulä chuyãøn âãún bäü taûo
äúng räöi bao phuí láúy äúng. Vç bãö räüng cuía bàng låïn hån chu vi cuía äúng 20 mm cho nãn
pháön cháûp âæåüc taûo thaình âãø haìn mäúi doüc cuía goïi. Âãø laìm càng maìng theo äúng, måí cå
cáúu thaïo dåî rulä âãø âaím baío maìng khäng bë âæït. Sau âoï tiãún haình haìn caïc mäúi bàòng moí
càûp doüc, khi haìn moí càûp eïp vaìo maìng äúng. Âäöng thåìi goïi bë eïp laûi båíi hai moí keûp cuía cå
cáúu haìn. Sau âoï duìng dao trãn cuía cå cáúu càõt âãø càõt tuïi dæåïi. Duìng phæång phaïp xung
læåüng nhiãût âãø haìn.

Hçnh 14.12. Så âäö cuía dáy chuyãön tæû âäüng âënh læåüng phán chia bao goïi

Naûp saín pháøm vaìo äúng laìm bàòng maìng polyetylen âaî âæåüc haìn tæì bäü âënh læåüng 1.
Sau khi kãút thuïc haìn moí càûp doüc nhaí ra. ÄÚng âæåüc haìn cuìng saín pháøm haû xuäúng dæåïi
nhåì caïc bàng taíi keïo cuía cå cáúu haû äúng 5 xuäúng mäüt khoaíng bàòng chiãöu daìi cuía goïi, sau

319

âoï haìn goïi, càõt goïi dæåïi, naûp saín pháøm cho goïi tiãúp theo. Goïi âæûng âáöy saín pháøm råi
Simpo PDFng häüp kim loaûi qua phãùu nháûn nàòVersion bàng taíi xung cuía cå cáúu xãúp.
xuäú Merge and Split Unregistered m trong - http://www.simpopdf.com
Naûp caïc häüp kim loaûi räùng tåïi bàng taíi xung âæåüc tiãún haình bàòng phæång phaïp gaût
häüp qua cáöu chuyãøn.
Tæì bàng taíi xung cuía cå cáúu xãúp häüp, caïc goïi âæåüc chuyãøn âãún bàng taíi kiãøu táúm
cuía maïy gheïp mê tæû âäüng âãø gheïp âaïy vaì chuyãøn âãún maïy daïn nhaîn qua maïy láût häüp.
Häüp âæåüc âæa vaìo maïy daïn nhaîn åí vë trê nàòm ngang räöi daïn voìng troìn vaì taíi häüp
tåïi maïng nghiãng cuía maïy daïn nhaîn. Sau âoï häüp theo bàng taíi vaìo kho thaình pháøm.

Âàûc tênh kyî thuáût cuía dáy chuyãön tæû âäüng âënh læåüng phán chia bao goïi:
Nàng suáút, goïi/h : 480
Khäúi læåüng mäüt láön âënh læåüng, kg: 0,4 ÷ 0,5
Phæång phaïp âënh læåüng: cán
Âäü chênh xaïc âënh læåüng, %: ± 1 so våïi liãöu læåüng âënh mæïc
Cäng suáút thiãút kãú cuía âäüng cå, kW: 9,16
Khäúi læåüng, kg: 4850.

320


Chæång 15

MAÏY ÂIÃÛN DI

Maïy âiãûn di duìng âãø phaït hiãûn vaì xaïc âënh ADN trong tãú baìo vi sinh váût, thæûc váût
vaì âäüng váût.

15.1. AXIT DEOXYRIBONUCLEIC (ADN) VAÌ NGUYÃN TÀÕC XAÏC ÂËNH
Gen laì âån vë di truyãön cå baín. Noï laì mäüt âoaûn ADN (âäi khi ARN) maî hoaï thäng
tin cho viãûc täøng håüp saín pháøm sinh hoüc xaïc âënh (chuí yãúu laì protein). Nhæîng nghiãn
cæïu hiãûn âaûi vãö cáúu truïc vaì chæïc nàng cuía nguyãn sinh cháút âaî måí ra nhæîng hiãøu biãút
måïi vãö cáúu taûo vaì chæïc nàng hoaût âäüng cuía tãú baìo.
Cáúu truïc ADN cho pheïp giaíi thêch taûi sao laûi coï khaí nàng taìng træî vaì di truyãön
thäng tin tæì thãú hãû naìy sang thãú hãû khaïc mäüt caïch äøn âënh vaì bàòng caïch naìo noï thäng tin
di tuyãön åí daûng thæï tæû sàõp xãúp caïc gäúc nucleotit laûi chuyãøn hoaï thaình phán tæí protein
chæïc nàng. Näüi dung nãu trãn liãn quan âãún giaïo lyï trung tám cuía di truyãön phán tæí gäöm
3 âiãøm chênh: sao cheïp thäng tin di truyãön tæì ADN bäú meû sang ADN con caïi, chuyãøn
âäøi maî di truyãön tæì ADN sang ARN - quaï trçnh phiãn maî (transcription) vaì dëch maî di
truyãön (translation) - thäng tin di truyãön tæì mARN âæåüc chuyãøn sang trçnh tæû sàõp xãúp
âàûc hiãûu cuía axit amin trong phán tæí protein.
Cäng nghãû ADN taïi täø håüp - hiãûn laì nãön taíng cho sæû phaït triãøn nhæ vuî baîo cuía
ngaình cäng nghãû sinh hoüc hiãûn âaûi.
Caïc phæång phaïp phán têch vaì täøng håüp hiãûn âaûi laì taïch DNA, xaïc âënh thæï tæû,
täøng håüp, gàõn xen noï vaìo vë trê nháút âënh bãn trong såüi ADN khaïc âãø nhán lãn, vaì räöi laûi
taïch ra.
Hiãûn nay hoaìn toaìn coï thãø nháûn biãút chênh xaïc nhæîng âoaûn ADN âàûc hiãûu qua
cháøn âoaïn caïc bãûnh âàûc biãût. Âäúi våïi caïc bãûnh khi caïc gel chæa âæåüc xaïc âënh thç viãûc
cháøn âoaïn keïm chênh xaïc.
Mäüt bäü doì tçm âån giaín chè laì mäüt khuïc ADN (hoàûc ARN) coï thãø tçm khuïc bäø
sung våïi noï bàòng caïch lai (hybridization). Coï thãø phaït hiãûn sæû bàõt càûp naìy bàòng nhiãöu
caïch, nhæng phäø biãún nháút laì sæí duûng phæång phaïp tæû chuûp phoïng xaû våïi bäü doì tçm coï
32p (hçnh 15.1).

321

Viãûc lai bäü doì tçm ADN våïi âoaûn ADN taïch råìi goüi laì Southern Blotting âæåüc mä
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version sau khi ADN bë endonucleaza restrictaza
taí trãn hçnh 15.1. Caïc âoaûn ADN hçnh thaình - http://www.simpopdf.com
càõt seî âæåüc taïch råìi ra bàòng phæång phaïp âiãûn di trãn gel agaroza. Khoaíng caïch di
chuyãøn phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc âoaûn. Caìng nhoí chaûy caìng nhanh. Sau khi âaî taïch råìi,
ngæåìi ta duìng kiãöm âãø laìm biãún tênh caïc âoaûn âoï vaì chuyãøn chuïng lãn maìng nylon. Táúm
maìng naìy âæåüc uí våïi dung dëch coï cháút doì tçm cháút phoïng xaû, noï chè lai våïi caïc âoaûn
ADN naìo chæïa thæï tæû bäø sung.
Viãûc xaïc âënh thæï tæû ARN (vê duû mARN) cuîng coï thãø theo trçnh tæû taïch bàòng âiãûn
di ARN trãn gel, chuyãøn lãn maìng nylon vaì cho lai våïi ADN probe âàûc hiãûu.
Phæång phaïp naìy goüi laì Northern Blotting.

Nhæîng âoaûn ADN
sau khi càõt bàòng
endonucleasa

Taïch âiãûn
di trãn gel
agarosa
Caïc âoaûn ADN
taïch ra theo kêch
thæåïc

Biãún tênh bàòng kiãöm âãø taïch såüi trung hoaì

Âënh vë
ADN
bàòng tia
UV
Vë trê âoaûn ADN
UÍ vãût coï ADN Ræía vaì chæïa thæ tæû tæång
Phuí bàòng sæû chuûp âäöng probe nhán
nhán doìng såüi
maìng nylon phoïng xaûû doìng
âån vaì coï gàõn
phoïng xaû

Hçnh 15.1. Lai “bäü doì tçm” våïi âoaûn ADN, taïch ra bàòng âiãûn di
vaì chuyãøn sang táúm nylon (Southern blotting)

15.2. CÁÚU TRUÏC CUÍA MAÏY ÂIÃÛN DI
Maïy âiãûn di gäöm ba bäü pháûn cå baín: khay váûn haình (hçnh 15.2), nàõp coï âiãûn thãú
cao vaì buäöng giaím xäúc.

322

Khay váûn haình bao gäöm
khuän âuïc gel, khay di âäüng
UV khay di trong suäút vaì boüt âãûm bàòng
âäüng trong suäút
caosu.
Chuáøn bë khuän gel nhæ
sau: loït miãúng boüt âãûm vaìo âaïy
khay di âäüng vaì sau âoï áún maûnh
miãúng âãûm vaìo caûnh khay (eïp
Khuän âuïc gel
Miãúng boüt âãûm cho âaïy khay di âäüng loüt hoaìn
toaìn vaìo khay khuän træåïc khi
Hçnh 15.2. Khay váûn haình
haìn kên vaìo miãúng boüt).
Trãn nàõp coï âáöu ra cuía maî maìu, âæåüc näúi våïi nguäön âiãûn qua âiãûn cæûc trãn âãú maïy
(hçnh 15.3). Buäöng giaím xäúc coï äúng näúi âiãûn cæûc, buûc di chuyãøn vaì läù naûp etylen glycol
/ næåïc våïi tyí lãû 50/50 (hçnh 15.4).

Maî maìu âáöu ra näúi âiãûn cæûc
trãn âãú maïy våïi nguäön âiãûn

Nàõp thiãút bë
Hçnh 15.3. Nàõp coï âiãûn thãú cao

ÄÚng näúi âiãûn cæûc

Buûc di chuyãøn Nåi (läù) naûp 50/50 etylen
(häù tråü khay váûn haình) glycol / næåïc vaìo

Hçnh 15.4. Buäöng giaím xäúc

323

15.3. CÁÚU TRUÏC VÁÛN HAÌNH
15.3.1. Chuáøn bë dung dëch
- Chuáøn bë 250 ml dung dëch âãûm. Hai dung dëch âãûm âæåüc sæí duûng phäø biãún cho
âiãûn di ADN âæåüc chuáøn bë theo cäng thæïc pha chãú dæåïi âáy.
1. 10X Tris- borate-EDTA. Nguäön cung cáúp cháút âãûm:
(0,89 M tris; 0,89 M axit boric; 20 mM EDTA; pH- 8,2; 1000 ml)
Tris base(FW 121.1): 0,89 M 108, 0g
Axit boric (FW61.8): 0,89M 55,0 g
Dung dëch EDTA: (0,5M; pH 8,0) 0,02M 40,0 ml
Næåïc âaî âæåüc khæí ion hoaï: 1000,0 ml
pH luän luän giæî åí 8,2
Træåïc khi sæí duûng våïi dung dëch loaîng
0,5 X våïi 45 mM base tris; 45 mM axit boric vaì 1 mM EDTA
thæåìng duìng pha loaîng båíi vç næåïc coï nhiãût âäü tháúp
1X våïi 89 mM base tris; 89 mM axit boric vaì 2 mM EDTA.
2. 10X Tris- acetate -EDTA Cung cáúp cho cháút âãûm
(0,4 M tris; 0,2 M axit axetic; 10 mM EDTA; pH- 8,4; 1000 ml)
Tris base(FW 121.1): 0,40 M 48,8 g
Axit axetic (99,5%): 0,20 M 114,1 ml
Dung dëch EDTA (0,5M; pH 0,8): 0,01M 20,0 ml
Khuáúy âãöu âæìng laìm giaím pH. Pha loaîng tåïi 1X træåïc khi sæí duûng tåïi 40 mM base
tris; 20 mM axit axetic vaì 1 mM EDTA.
3. Dung dëch EDTA (etylen diamin tetraaxetic axit):
(0,5M; pH 8,0; 100 ml)
Na2EDTA.2H2O; (FW 372,2) 0,5 M 18,6 g
NaOH (10M) tåïi pH 8,0 5,0 ml
- Chuáøn bë bäü âãûm taíi máùu.
Âãø chuáøn bë bäü âãûm máùu cáön chuáøn bë máùu âãûm thæí (dung dëch máùu) vaì bäü læåüc
coï dung têch khaïc nhau.
Máùu âãûm

Qt va thiet_bi_cnsh_1848

More Related Content

Viewers also liked

Qt va thiet_bi_cnsh_1848