medical scientific papers

1. ANTISEPSA I
ASEPSA
doc. dr. sc. AMIR DENJALIĆ
ZDRAVSTVENI FAKULTET
UNIVERZITET U ZENICI

2.  Jedan od osnovnih uslova za uspješan rad u
operacionoj sali je potpuna odsutnost
mikroorganizama u operacionom polju.

3. ANTISEPSA
 ANTISEPSA je skupno ime za sve postupke, s
kojima smanjujemo broj mikroorganizama bilo
da odstranimo sve vegetativne oblike, ili
uništimo sve mikroorganizme u cjelosti.

4.  POSTUPCI:
 ČIŠĆENJE
 DEZINFEKCIJA
 STERILIZACIJA

5. ČIŠĆENJE
Bolesnika, osoblja u Sali, čišćenje prostora,
opreme.
Čišćenje pred dezinfekciju i sterilizaciju smanjuju
površinsku napetost, čiste masnoće,
mikroorganizme odstranjuje sila vodenog mlaza
ili mehanička sila.

6. DEZINFKECIJA
METODA – odstranimo se vegetativne oblike
mikroorganizama:
 Zagrijavanje u vrućoj vodi ili pari (tkanine)
 Zraćenje ultraljubičastim zracima (valovi dužine
280) – operacijske prostore
 Kemijski dezinficiensi

7. KEMIJSKI DEZINFICIJENSI
 ANORGANSKI DEZINFICIJENSI
 ORGANSKI DEZINFICIJENSI

8. ANORGANSKI DEZINFICIJENSI
JOD, KLOR, BROM
Djeluju na molekulu, oksidiraju važne atomske skupine u
ćelijama, na nukleinske kiseline.
JOD – otopina (Betadine)
VODIK PEROKSID H2O2 (peroksidaza O), rane
KALIJEV PERMAGANAT KMnO4 O, sluznice
SOLI SREBRA (Dermazin), opekotine, hipertrofične
granulacije

9. ORGANSKI DEZINFICIJENSI
FENOL (karbolna kiselina) – instrumenti, prostor, površine
DEJSTVO – koaguliraju bjelančevine
Heksahloroform (Hibitane), jedno pranje ruku, 90% smanji broj
bakterija.
Difenolni preparati – kože sluznice
ALKOHOLI (rastapaju masti bakterija)
Etanol 80%
Propanol 60%
Izopropanol 70% alkohol mora biti steriliziran
(Clostridium Tetani)
RUKE, VIŠI ALKOHOLI (PROSTORI)

10. ALDEHIDI (koaguliraju bakterije)
Formaldehid (gumeni predmeti – tubusi, kateteri...)
DETERDŽENTI (djeluju na ćelijsku membranu
smanjuju napetost)
Anionski – sapuni – slabi
Kationski – Asepsol, Cetavlon
Amfoliti – površine

11. STERILIZACIJA
Uništenje svih vegetativnih oblika spora i virusa
 Povišena temperatura okoline
 Povišen pritisak + povišena temperatura okoline
 Polje jonizirajućeg zraćenja
 Hemijski agensi
 Nepropuštene pregrade

12. STERILIZACIJA SA POVIŠENOM
TEMPERATUROM
VRUĆI SUHI ZRAK – SUHI STERILIZATOR
250 oC
160 oC – 1h 30’
180 oC – 1h
200 oC – 30’
230 oC – 5’
PREDMETI MORAJU BITI
ČISTI

13. STERILIZACIJA
(POVIŠENA TEMPERATURA –
POVIŠEN MLAZ VODENE PARE)
Vlaga pare i povišen tlak snižava kritičnu temperaturu
AUTOKLAV suh zrak (3-5 atm) spriječi sterilizaciju
odstraniti – otvori pumpe
121 oC – 15’
134 oC – 3’
Zavoji i instrumenti 121oC – 30’
Autoklav se otvara kad se snizi temperatura na 80oC

14. PREDNOSTI AUTOKLAVA
 Tvrdi materijali se brzo ovlaže
 Tkanine brzo upijaju vlagu
 Temperatura i trajanje – dobar nadzor
 Postupak je ekonomičan
 Ne utiče na trajnost termostabilnih materijala

15. SLABE STRANE AUTOKLAVA
 Ne može sterilizirati vodootporne materijale
 Djeluje sa povišenim tlakom (priključci za vodu,
elektriku)
 Ne sterilizira potpuno dehidrirane materijale
(gubitak vlažnosti)

16. STERILIZACIJA U POLJU
JONIZIRAJUĆEG ZRAČENJA
GAMA zraci (izotop Co 60)
BETA zraci (elektroni)
Uništavaju sve mikroorganizme
Brzo – gram negativne bakterije i gljive,
najotpornije su spore i virusi
Jonizirajući zraci – bjelančevine i nukleinske
kiseline se joniziraju i koaguliraju
Podesna za termolabilne materijale (Ketgut,
rukavice i PVC)

17. STERILIZACIJA S HEMIJSKIM
AGENSIMA
ETILEN OKSID
FORMALDEHID
GLUTARALALDEHID
Pri kraji se etilen oksid odstrani zračenjem
sterilnim zrakom (toksičan) (endoproteze,
infuzioni sistemi, rukavice, kateteri, endoskopski
instrumenti)
Formaldehid (zasićena vodena para, 70 oC, 1h)
VEŽU SE ZA BJELANČEVINE I
NUKLEINSKE KISELINE I
IZAZIVAJU NEPOVRATNU
DENATURACIJU

18. STERILIZACIJA S PREGRADAMA
(FILTRACIJA)
BAZNI FILTRI (azbestni, porcelanski)
Steriliziramo zrak, plinske anestetike, zrak za
autoklave

19. KONTROLA STERILIZACIJE
Razni indikatori (za prolaz vodene pare za
kontrolu temperature), kontrola na svakom
materijalu
Fabričko uputstvo za sterilizaciju

20. ANTISEPTIČKI POSTUPCI
 U OPERACIONOJ SALI
 NA HIRURŠKIM INSTRUMENTIMA I
MATERIJALU
 KOD OPERACIJSKOG OSOBLJA
 KOD BOLESNIKA

21. ANTISEPTIČKI POSTUPCI U
OPERACIONOJ SALI
 Vanjsko područje (čišćenje, deterdženti)
 Područje ograničenog ulaza i prolaza
(mikrobiološke provjere)
 Unutrašnje područje

22. UNUTRAŠNJE PODRUČJE
 Svakodnevno čišćenje zidova, prozora, opreme
 Sat pred operaciju – obrisati svjetla – lampe
 Operacijsku lampu obrisati 70% alkoholom
 Čišćenje između operacija
 Čišćenje poslije operacija
 Jednom sedmično čistiti fenolom (Vespen) aparate,
lampe, opremu, zidove
 Ultraviolentno zračenje sale, to 18-20oC, prozračiti salu,
lamina flow
 Kontrola: brisevi, kulture

23. ANTISEPTIČKI POSTUPCI –
OPERACIJSKO OSOBLJE
 Posebne uniforme – samo za salu, rukavice,
klompe
 Osoblje mora biti zdravo

24. PRANJE RUKU
 Odstraniti nakit, higijena ruku
 Pranje 2’ ruku, podlaktica , lakta
 Pranje 3’ s Betadinom
 Sušenje ruku (kompresom)
 Rukavice, mantile
 2 rukavice, kod koštanih operacija druge vrste –
pamućne

25. ANTISEPTIČNI POSTUPCI KOD
BOLESNIKA
KUPANJE, PROMJENA VEŠA, POSEBNO
PRANJE OPERATIVNOG POLJA,
BRIJANJE, KLIZMA.

26. DEZINFEKCIJA OPERACIONOG
POLJA
 PRANJE ŠIROKOG POLJA
 POSEBNE RUKAVICE
 PRANJE POLJA

27. ASEPSA
 IDEALNO STANJE POTPUNE
ODSUTNOSTI BILO KAKVIH OBLIKA
MIKROORGANIZMA
 ANTISEPTIČNI POSTUPCI, ASEPTIČNO
DJELOVANJE

28.  POKRIVANJE OPERATIVNOG POLJA
(SPREČAVAMO PRODOR BAKTERIJA)
 OGRAĐIVANJE:PLAHTE, PLASTIČNE
FOLIJE
 KOMPLETI ZA POJEDINE OPERACIJE

29. ASEPTIČNI NAČIN RADA SA
INSTRUMENTIMA
 Poseban sto, prekrivanje i zaštita sterilnim
plahtama, sterilno obučena instrumentarka
priprema instrumente, instrumenti koji dođu u
dodir s mikroroganizmima se zamjene

30.  1246 Lister, karbolni spray
 Holmes, Semmelweiss
 Lister 1867
 Adol Neuber (1850) sterilizacija parom
 Stewart Halsted (1852) uveo u upotrebu
rukavice

31. Lister i Pasteur

32. Halsted u operacionoj sali